AD AKTARMASI ve DOLAYLAMA
ÇALIÞMA KAÐIDI
AD AKTARMASI
Benzetme ilgisi olmadan bir sözün, baþka
bir sözün yerine kullanýlmasýna “ad aktarmasý”
denir.
“Golden sonra bütün stadyum ayaða kalktý.”
cümlesinde “stadyum” sözcüðünde ad aktar-
masý vardýr.
Burada stadyum denilerek stadyumun içindeki
taraftarlar anlatýlmak istenmiþtir.
“Ben lisede Akif'i çok okudum.”
cümlesinde “Akif” sözü ile “Mehmet Akif'in
þiirleri” kastedilmiþtir.
“Müdür içeri girince sýnýf ayaða kalktý.”
cümlesinde “sýnýf” sözcüðünde ad aktarmasý
vardýr.
Bu cümlede “sýnýf” ile anlatýlmak istenen
“sýnýftaki öðrenciler”dir.
Aþaðýdaki cümlelerde yer alan ad aktarmala-
rýný tespit ederek altlarýný çiziniz ve ad aktar-
masýyla neyin kastedildiðini belirtiniz.
Teknolojide Batý’yý çoktan yakaladýk.
Türkiye sizlerle gurur duyuyor.
Soba yanýnca odanýn içi ýsýndý.
Derhal tabaðýný bitirmelisin.
Haberi duyunca mahalle ayaða kalktý.
Azýcýk maaþla beþ caný besliyoruz.
Taþkýn Soysal-Bilal Kýþ
DOLAYLAMA
Bir kelimeyi birden fazla kelimeyle ifade etmeye
“dolaylama” denir.
Dolaylamalarýn temelinde halkýn o kullanýmý
özümsemesi söz konusudur.
Örneðin bizler nasýl oluþtuðuna hiç aldýrmadan
“aslan” yerine “ormanlarýn kralý” deriz.
Çünkü bu, insanlar arasýnda o þekilde benimsen-
miþ ve kabul görmüþtür.
Turizm : Bacasýz sanayi
Kaleci : File bekçisi
Kömür : Kara elmas...
Aþaðýdaki cümlelerde geçen dolaylamalarý bulup
altlarýný çiziniz. Kelimelerin dolaylanmamýþ halle-
rini altlarýna yazýnýz.
Bu yýl yavru vatana tatile gitmek istiyoruz.
Kýbrýs
Vatani görevini Kýrþehir’de tamamlamýþ.
Bütün ömrüm yedi tepeli þehirde geçti.
Adam, “Derya kuzusu bunlar!” diye baðýrýyordu.
Altýn boynuz tarihin her döneminde gözdeydi.
Aþaðýdaki kelimelerin dolaylanmýþ hallerini
karþýlarýna yazýnýz.
Atatürk ........................ Tüfek...........................
Mars ............................ Ýzmir............................
Top............................... Sezen Aksu..................
Pamuk.......................... Yedinci sanat...............
"Türkçe Modelim" Facebook Grubu