You are on page 1of 5

-1-

rpkd i|yd lreKq f.dkq lsrSu

ud;Dld

ns%laia ixjsOdkfha j;auka wNsfhda.


ns%laia rgj,a uqyqK fok wNsfhda.

nsysjSu wefursldj m%uqL Okjdos lojqfra ixjsOdkj,g wNsfhda.hla f,i 2010 jifra oS ia:dmkh jsh¡

jeo.;alu - f,dal ck.ykfhka 42]" f,dal wdra:slfhka 27] Wiq,k w;r 2050 jkjsg f,dj n,j;au
fj<| ixjsOdkh njg m;ajk nj wdra:sl jso{dhka m%ldY lr we;¡
❖ iEu rgl u G-20 kï j;auka m%n, wdra:sl ixjsOdkh idudcslfhla fj;s¡
❖ UN wdrlaIl uKav,fha ks;H idudcslhka 2la isgSu¡
❖ G-8 ixjsOdkfha tla idudcsl rgla isgS¡
❖ f,dal nexl=jg jsl,amhla f,i fï ixjsOdkh jsiska kj ixjraOk nexl=j 2014 oS ksraudKh lrk
w;r ta Tiafia f;jk f,dalfha ixjraOkh fjuska mj;sk rgj, ls%hd;aul jsjsO jHdmD;s i|yd
Kh" iykdOdr ,nd foa¡ ta uÕska ixjraOkh fjuska mj;sk rgj,g n,mEï t,a, lsrSfï yelshdj
fuu ixjsOdkh i;=j we;¡
❖ pSkh yd bkaoshdj .;ajsg f,dalfha m%Odk u ksIamdokhka fõ¡
❖ n%iS,h yd reishdj f,dalfha m%Odk wuqøjH iemhqïlrejka f,i lghq;= lrhs¡

j;auka ;;a;ajh ^wdra:sl ls%hdlrlï&

❖ ish¿ idudcsl rgj,a wdra:sl yd fj<| iyfhda.s;djfhka ls%hd lrhs¡


❖ ;Srenÿ iyfhda.S;djh
❖ kfjda;amdok iïnkaOfhka iyfhda.s;d .sjsiqï ls%hd;aul lrhs¡
❖ kj kj nexl=j uÕska idudcsl rgj, fuka u ixjraOkh fjuska mj;sk rgj, jsjsO jHdmD;s
ls%hd;aul lrhs¡

uqyqK oS we;s .eg¿$ wNsfhda. yd wranqo

01¡ wOsiïm;a mrsfNdck rgdj


^pSkfha yd b;aoshdfõ wOs iïm;a mrsfNdckh iS.%j jevsjk ck.ykfhka ish,q iïm;a mrsfNdackh
lr wkd.;h i|yd iïm;a b;srs fkdlsrSu&

02¡ mrsir ¥Ik j,lajd,Sfï ls%hdura. wkq.ukh fkdlsrSu¡


Wod ( pSkh yd bkaoshdj

03¡ rgj,a w;r jsYajdikSh;ajh ms<sn|j we;s jS ;sfnk .eg¿


^pSkh - bkaoshdj" pSkh - reishdj&

04¡ bkaoshdj yd ol=Kq wms%ldj ngysr yd wefursldkq ys;j;a m%;sm;a;shla oerSu¡ pSkh yd reishdj
wefursldkq jsfrdaOS m%;sm;a;shla oerSu¡

05¡ iudcSh ixjraOkh wvd, jSu¡


-2-

06¡ foaY.=Ksl" foaYmd,ksl yd wdra:sl wranqo


^ jsjsO rgj,a wNHka;rfha ls%hd;aul jk&

fuu .eg¿ ksrdlrKh i|yd f.k we;s ls%hdudra. ^kuq;a fïjd jra;udkh jkjsg t;rï idra:l ke;&

❖ ns%laia ¬ f,i ;j;a idudcslhka n|jd .ekSu


❖ ihsnra wdrlaIdj" foaY.=Ksl jsmrahdi" ;%ia;jdoh msgq oelSu yd wdmod l<uKdlrKh i|yd idudcsl
rgj,a iyfhda.fhka ls%yd;aul jSu
❖ wefursldj yd ngysr rgj,ska f;jk f,dalfha rgj,g jk n,mEï j,lajd,Sug lghq;= lsrSu
❖ rgj,a w;r wjfndaO;d .sjsiqï u.ska wNsfhda. bj;a lsrSug lghq;= lsrSu

ud;Dld

I. iykdOdr fjkqjg ;sridr cSjk ;;a;ajhla


II. os<sÿlu msgq oelSu
III. orsø;djh ;=rka lsrSu

jra;udk ;;a;ajh ^ orsø;djh ;=rka lsrSu i|yd jra;udkfha f.k we;s ls%hdudra. - iqnidOk jHdmD;s&

❖ iuDoaOSh
❖ jevsysgs yd jl=.vq wruqo,a
❖ osjske.=u
❖ uyfmd<

mekke.S we;s .eg¿

01¡ iykdOdr ms<sn|j ksjeros fkdjk wdl,amh ^ iykdOdr ;u whs;sjdislula f,i is;d iajdOskj uqo,a
bmehSug wjOdkhla fhduq fkdlsrSu&

02¡ rcfhka ;j ;j;a iykdOdr n,dfmdfrd;a;= jSu

03¡ tu iykdOdrj,g wkq.; jSu

04¡ .%duSh m%foaYj,ska kj jHjidhlhka nsys fkdjSu

05¡ uyck;djf.a nÿ uqo,a wkd.; m%;s,dNhlska f;drj jskdY jSu

fï i|yd ia:sridr jsi÷ï f.k tafïoS we;sjk .eg¿

foaYmd,kl .eg¿

❖ n,h mj;ajd f.khdu i|yd ck;dj ;sridr cSjk uÜgulg f.k taug foaYmd,lhka olajk
ue,slu
-3-

idudcSh .eg¿

❖ iykdOdr ke;s lsrSug fyda lmamdÿjg tfrysj ck;dj w;ru we;sjk fkdikaiqka;djh

fhdackd

❖ l=vd mrsudKh jHdmdrslhkag m%d.aOkh imhk jHdmdrhla f,i iykdOdr jevigyka ls%hd;aul
lsrSu
❖ l=vd mrsudK f.djSkag iyk us,g j.d wdOdr ,ndoSu
❖ orsø;djfhka fmf<k mjq,aj, orejkag mQrKld,Sk Wiia wOHdmkfha fyda jD;a;sh wOHdmkfha
fhoSug wjYH myiqlï rch jsiska iemhSu
❖ wvq wdodhï,dNSka mqyqKq Y%uslhka f,i ixjraOs; rgj, fiajh i|yd hejSu
❖ ish¿ ck;dj i|yd Kh fj; m%fõY jSfï yelshdj jevs lsrSu
❖ lraudka;" lDIs yd fiajd mokï lrf.k o< cd;sl ksIamdos;hg jevs w.hla tl;= lrk m<d;a
iuÕ o< cd;sl ksIamdos;hg wvq w.hla tl;= lrk m<d;a iïnkaO lsrSu
❖ iEu wfhlagu rfÜ cd;sl wdra:slhg tlk= jSfï wjia:dj ,ndoSu
❖ os<sÿ l=gï
q n i|yd rcfha ueosy;ajSfuka laIqøuQ,H Kh jHdmD;s ls%hd;aul lsrSu

ud;Dld
we.,qï lrudka;h yd furg ldrausl lafIa;%fha wNsfhda.

we.,qï lrudka;fha wNsfhda. (

ud;Dldj ye|skajSu
jra;udkh jkjsg Y%S ,xldfõ m%Odk ldrausl lafIa;%h jk we.,qï flfrys n,md we;s jsjsO wNsfhda.
yuqfõ th furgska bj;aj hdfï wjia:djkg uqyK q oS we;¡ Y%S ,xldfõ we.,qï lafIa;%h ;rï Yla;su;a
fjk;a ldrausl lafIa;%hla fkdue;s nejska we.,qï bj;a jSu yryd furg ldrausl lafIa;%h ;=< oevs
wranqohla yg.kq we;¡

jra;udk ;;a;ajh
furg m%Odk wmkhk NdKach jkafka we.,qï h¡ th 2019 oS iïmQraK wdkhk j,ska 46¡9] l m%;Y s ;hla
ysuslrf.k isgS¡ weursld tlai;a ckmoh yd ns%;dkH m%uqL hqfrdamh furg m%Odk we.,qï .ekqïlrejka
f,i jra;udkh jkjsg lghq;= lrhs¡ tu fya;=fjka jsYd, jsfoaYsh jsksuh m%udKhla furgg ,efnk w;r
.%duSh m%foaYj, /lshd jshqla;sh ;=rka lsrSug o we.,qï lafIa;%h ukd msgqjy,ls¡

uqyqKfok .eg¿

01¡ we.,qï lraudka;h wvq .%du msrsjehla iys; rgj,aj, ia:dmkh fõ¡ jra;udkh jkjsg Y%S ,xldfõ Y%u
msrsjeh by, hdu fya;=fjka Bg jvd wvq Y%u msrsjehla iys; ol=Kq wdishdkq rgj,g yd wms%ldkq rdcHhkag
we.,qï lraudka;h udrefjuska we;¡

02¡ we.,qï lraudka;h Y%u iQlaIu;djfha isg wraO;d mQraK iajhxls%hdlrKh jSu fya;=fjka /lshd wysus
jSu" /lshd lmamdÿj yd jegqma lmamdÿj

03¡ oevs m%d.aOkhla hgf;a rod mj;skafka ke;¡ ksIamdok myiqlï ia:dmkh lsrSug fmr mqyqKqjg jevs
ld,hla fkd.kakd nejsaka b;d blaukska bj;a lsrSug we;s yelshdj
-4-

we.,qï bj;ajSfuka ldrausl lafIa;%fha we;sjk n,mEug bosrsm;a l, hq;= jsi÷ï

ixjraOkh lrd .uka lrk ´ku rgl we.,qï lraudka;h bj;aj hdu je<elajsh fkdyel¡ tnejska ta
fjkqjg jsl,am ldrausl lafIa;% ta ta rgj, ia:dmlh jsh hq;= h¡ kuq;a Y%S ,xldfõ jsl,am ldrausl wmkhk
lafIa;%hla fmfkkf;la udkhlj;a ke;¡ ^B,Õg we;s rnra ksIamdok ldrausl wmkhkj,ska w;alr.kafka
7¡3] l m%;sY;hla muKs&¡ tnejska ,xldj ;=, jsl,am ldrausl lafIa;% ksraudKh jsh hq;= fõ¡ ta i|yd"

❖ oajsmdraYjsl$nyqmdraYjsl fj<| .sjsiqï Tiafia jsfoia wdfhdaclhkag furg ldrausl lafIa;%fha


wdfhdackh i|yd bv m%ia:dj ,nd osh hq;= h¡
❖ Tjqkag furg wdfhdackh lsrSug ys;j;a jQ m%;sm;a;s ls%hd;aul lsrSu ^wdra:sl yd foaYmd,k&
Wod ( nÿ iyk" ia:djr rdcH m%;sm;a;s" ia:djr foaYmd,k m%;sm;a;s ls%hd;aul lsrSu
❖ furg we;s iajNdjsl wuqøjH Y=oaO wdldrfhka wmkhk fkdlr ta wdYs%; lraudka; wdrïN lsrSu

ud;Dldj

idïm%odhsl lDIsldrausl wmkhkfha wNsfhda.

ud;Dldj ye|skajSu
Y%S ,xldfõ lDIsldrausl wmkhkh i,lk jsg th jra;udkfha uqyqKmdk wNsfhda. yuqfõ jrila mdid
,efnk wdodhu wvqjk nj fmkSf.dia we;¡ ta i|yd m%Odk .eg¿ lsysmhla n,mdk w;r tajdg jsi÷ï
bosrsm;a fkdlr os.ska os.gu idïm%odhsl lDIslraudka;fha dhoSu rgg ys;lr jkafka ke;¡

jra;udk ;;a;ajh
furg wmkhkfhka lDIsldrausl wmkhkh 20¡6] l w.hla orhs¡ m%Odk lDIsldrausl wmkhk f,i f;a"
fmd,a" rnra ms<sfj,ska /oS isgS¡ ta w;rskq;a f;a lDIsldrausl wmkhk j,ska jevs w.hhla furgg tl;=
lrhs¡ th NdKav wmkhkfhaoS fojk jkafka ldrausl lafIa;%fha we.,qï j,g muKs¡ kuq;a f;a we;=¿ ish¿
laIKsl wmkhkhkaf.ka ,o wdodhï l%ul%ufhka wv jShdula ksrSlaIKh l< yels h¡

uqyqK oS we;s .eg¿ yd tajd uÕyrjd .ekSu


fuys m%Odk .eg¿j jkafka amkhk jsjsOdx.SlrKh fkdlsrSuhs¡ tkï m%Odk lDIs wmkhk iuÕ iq¿
wdra:sl fnda. ^idoslald" jidjdis" .ïusrsia" tkid,a% wmkhkh i|yd wjOdkh fhduq fkdlsrSuhs¡ Y%S ,xldfõ
iq¿ wdra:sl fnda. jsYd, m%udKhla mj;sk nejska wmkhk jsjsOdx.SlrKh lsrSfï by, jsNjhla mj;S¡
m%Odk lDIsldrausl wmkhk w.h tl;= lsrSulska f;drj ta wdldrfhka u wmkhkh lsrSu wmkhk
lDIslraudka;h uqyqK fok ;j;a .eg¿jls¡ w.h tl;= lrk ,o lDIs wmkhk i|yd f,dal fj<|fmdf,a
b;d by< b,a,qula we;s nejska ta foig fhduq jSu jeo.;a fõ¡
lDIslraudka;h i|yd wjYH ;dlaIKh fkdue;s jSu ^jsfYaIfhka miq wiajkq kdia;sh je,elajSug wjYH
;dlaIKh&" mqyqKq Y%uslhkaf.a ysÕh" ;reK m%cdj wmkhk lDIslraudka; fnda. j.d i|yd fhduq fkdjSu
jra;udkfha wmkhk lDIslraudka;fha mj;sk .eg¿ fõ¡
-5-

ta i|yd rch uÕska .;hq;= ls%hdudra.

❖ lDIslruaka;h i|yd kjSk ;dlaIKh y÷kajdoSu


❖ wmkhk i|yd cd;Hdka;r .ekqïlrejka iïnkaO lsrSu
❖ wmkhk jsjsOdx.SlrKh yd w.h tl;= lr wmkhkh i|yd rcfha lDIsldrausl wxYj, ueosy;ajSu
❖ mqyqKq Y%uslhka ksraudKh lsrSy i|yd rch jsiska wjYH ls%hdudra. .ekSu

Kh" iykdOdr fkd.; hq;af;a wehs@

❖ iykdOdr yd Kh wdOdr yryd foaYsh m%;sm;a;s iïmdokh i|yd ueosy;a jSu


❖ .sjsiqï yryd foaYsh bvï fjk;a rdcHhkag fyda nyqcd;sl iud.ïj,g fyda nÿ oSug isÿjSu
❖ rdcH" foam< fm!oa.,slrKh
❖ i<ld nef,k ksraKdhl yryd foaYsh iajdOSk wdh;kj,g w;fmjSu
^Wod ( wdra:sl ksoyi" idOdrK;ajh yd hymd,kh" ldka;d yd <ud whs;sjdislï" iq¿ ck
whs;sjdislï" yd wOslrKfha iajdOSk;ajh jeks ksraKdhl yryd&
❖ iykdOdr fyda Kh Tiafia ls%hd;aul jk Kh jHdmD;s i|yd furg hka;% iQ;% yd Y%uh us,g .ekSu
w;HjYH jSu
❖ jHdmD;s yryd isÿjk mdrsirsl jskdYh
❖ jkaoHdlrKh fyda .íid
❖ Kh yd iykdOdr fldkafoais lv lsrSfuka jsjsO wdra:sl iïndOkj,g ,lajSug isÿjSu

Kh" iykdOdr .; hq;af;a wehs@

❖ ksIamdok wdra:slhla fkdue;sjSu fya;=fjka


❖ Yla;su;a lDIs" ldrausl" fiajd wxY fkdue;slu fya;=fjka
❖ ixjraOk jHdmD;s i|yd foaYshj uqo,a fhojSug we;s fkdyelshdj
❖ oshqKq rgj, ;dlaIKh" kj Wmdhudra. ms<sn|j hï ;rul fyda wjfndaOhla ,nd .ekSu
❖ iykdOdr ksraKdhl Tiafia rfÜ idOkSh m%;sixialrK isÿjSu ^mdrsirsl hymeje;au" uQ,sl
whs;sjdislï" ldka;d" <ud" lïlre ysuslï iqrlaIs; jSu&
❖ fmdÿ fiajd osyqKq jSu uÕska uyck;djg isÿjk jdish ^fmdÿ m%jdyk fiajd LRT,BRT,jsÿ,s
ÿïrsh" Bg wu;rj fkdfrdÉfpdaf,a jsÿ,s n,d.drh" iqjiersh .s,ka r: fiajdj" fudr.hlkao
c,dYh

You might also like