You are on page 1of 42

wxl 342$1$4" B' ví,sõ' fmf¾rd udj;"

fldaÜfÜ mdr" msgfldaÜfÜ'


m%fõYh
cd;shla f,i wm ksoyiska miqj meñKs
.uk ;=< Ⱦ>ld,Skj mj;sk ksoka.;
iudc wd¾:sl .eg¿ rdYshla fkdúi`§
mj;sk nj i;Hhls' tjeks ;;ajhla ;=<
fï jk úg wm b;d nrm;< miaje±reï
wd¾Ól iy iudc" foaYmd,k w¾nqohlg
f.dÿre fjñka isák nj b;d meyeÈ,sj
±l.; yel' tu w¾nqoh ixCIsma;j
fufia ±laúh yel'

1' fvd,¾ ixÑ; is§ hEu iy úfoaY Kh


wdmiq f.ùu iy w;HjYH wdkhk
i|yd úfoaY úksuh ys`.ùu iy ta
u.ska Kh W.=,l ysrùu'

2' rdcH wdodhï my< ±óu iy nÿ


jxpd fukau w¥¾o¾YS l<ukdlrKh
ksid wd¾Ól w¾nqoh W.%ùu iy rdcH
md,kh fukau uyck fiajd ì|jeàu'

3
3'
foaYSh wdydr ksIamdok moaO;sh
ì|jeàu ksid rfÜ wdydr iqrlaIs;;dj
iy iq¿ ksIamdolhdf.a Ôjk ;;ajh
wk;=rg ,laùu'

4' foaYSh l¾udka; moaO;sh lvd jeàu'

5'
wd¾Ól w¾nqoh fya;=fldgf.k
uyck úYAjdih ì|jeàu iy uyck
úfrdaOh W;aikak ùu ;=< rgg y;=re
n,fõ. úiska foaYmd,k w¾nqohla
ks¾udKh lsÍu" rdcHh ÿ¾j, lsÍu
iy Ⱦ>ld,Sk h<s hg;aúð;lrK
kHdh m;%hg bv i,id .ekSu'

tu w¾nqoh uE;ld,Skj j¾;udk wKavqj


hgf;a .kq,enQ ;Skaÿ ;SrK fyda f.da,Sh
jix.; ;;ajh ksid muKla ks¾udKh jQ
;;ajhla fkdjk nj b;d meyeÈ<sh' wm
rgla f,i ksoyiska miqj meñKs .uk"
úfYaIfhkau 1977ka miqj újD; wd¾Ólh
kñka isÿl< w.;s.dó m%;sixialrK
úiska wm cd;sh fuu w¾nqoh olajd ;,a¨
lr we;s nj ms<s.ekSfuka f;drj" Bg
úi`ÿï fiúh fkdyels njo wm ms<s.;
hq;=h' úfoaY Kh u; mokï jQ kd.ßl
bÈlsÍï iy fj<odu uq,alr.;a tu wd¾Ól
fudv,h úiska wm rfÜ ksIamdok moaO;sh
iïmQ¾Kfhkau ì|ouñka rfÜ wdydr
iqrlaIs;;dj iy iudcfha my< ia:rj,
Ôjk ;;ajh wk;=rg ,lalr we;'

4
tu wd¾Ól wdlD;sh ;=< iudcfha wdodhï
úIu;djka j¾Okh jQ w;r fláld,Skj
hï weianekaÿï ixj¾Ok ieris<s m%udKhla
±l.; yelsúh' kuq;a ±ka wm w;aú`Èkafka
tu Bkshd ixj¾Ok fudv,fha oreKq;u
wjmd;hla nj f;reï .ekSu b;d jeo.;a
fõ' Yla;su;a mokula fkdue;sj Wia ì;a;s
ne`§ug fkdyels nj ±ka wm ms<s.; hq;=h'
fuf;la bÈßm;a l< úi`ÿï jvd fyd|ska
fyda uyd mßudKfhka l%shd;aul lsÍu u.ska
fuu w¾nqoh úi`Èh fkdyels nj ±ka b;d
meyeÈ<sh'

ta wkqj fláld,Skj w¾nqohg uqyqK foñka


§¾>ld,Skj wd¾Ólfha moku Yla;su;a
flfrk iy nyq;rhla ck;djg wd¾Ól
bvm%ia;d i,iñka iudc idOdrK;ajh
;yjqre flfrk wd¾Ól fudv,hla wm
úiska ks¾udKh l< hq;=j we;' fuu
ÿIalr wjia:dj ta i|yd jk W;af;ackhla
fia i,ld Bg wod< uQ,sl fldkafoais
m%udKhla fufia bÈßm;a lrkq ,efí'
fuu oi jeoEreï fhdackdj,sh iuia;hla
f,i fyj;a meflachla f,i l%shd;aul
l< hq;= njo wjOdrKh l< hq;= fjhs'
fuu fhdackdj,sh uyck tl`.;dj iy
wdYs¾jdoh iys;j l%shd;aul l< hq;=
uyck .súiquls'

5
1
úfoaY úksuh wdodhï iy ixÑ;
j¾Okh lr lr .ekSu i|yd"

1'1 fláld,Sk mshjr f,i iaffjÍ


ne÷ïlr yer fiiq úfoaY Kh
kej; jHqy.; lsÍu i|yd úfoaY
rdcHhka iy nyqmd¾Yaùh wdh;k
iuÕ ÈhqKq rdcH;dka;%sl l%shdj,shla
wdrïN lsÍu fukau tu l%shdj,sh
;=< N+ foaYmd,k Wmdhud¾.sl
jerÈ isÿ fkdlsÍu' úfoaYSh uQ,H
fj<|fmdf<dka by< fmd,shla
iys;j ,nd.kakd Kh m%udKh
m%;sY;hla f,i 47]l w.hla
.kakd neúka bÈßfha§ tlS wdh;k
úfoaY úksuh fjkqjg fjk;a rdcHhkaf.ka
Kh ,nd.ekSu'
ixÑ;
j¾Okh lsÍu
1'2 wdkhk i|yd úfoaY úksuh ksl=;a
lsÍfï§ úksúoNdjh iy;sl lsÍu
iy w;HjYH fkdjk mßfNdack
øjH wdkhkh uyck ixjdohlaa
iys;j iSud lsÍu fukau wmkhk
ksIamdok i|yd wjYH jk wuqøjH
i|yd m%uqL;ajh ,nd§u' tys§ nÿ
iyk iys; jdyk wdkhk n,m;%
ksl=;a lsÍu fukau bÈß jir 5lg
jdyk wdkhkh wffO¾hj;a lsÍuo
jeo.;a fõ'

6
1'3 wmkhk wdodhï j¾Okh lsÍfï
úNjh iys; wmkhk ksIamdok
y÷kd.ekSu iy Bg wod<j
l¾udka;lrejka Èßu;a lsÍu iy mqyqKq Y%ñlhska
.eg¿ úi£u i|yd wod< rdcH iy jD;a;slhska
wdh;k tAldnoaOj ld¾h idOl
n,ldhla msysgqùu' ^úfYaIfhkau fhdod .ksñka
wuqøjH wdkhkh lsÍu wdY%s; úfoaYSh /lshd
l¾udka;lrejkaf.a .eg¿ úi`§u fj<|fmd<
i|yd tu hdka;%Kh u.ska CIKsl
ÿrl:k wxlhla iy miq úmrï
wdl%uKh lsÍu
l%ufõohla y`ÿkajdÈh hq;=h'
tfiau úi÷ï ms<sn| úksúoNdjh
mj;ajdf.k hdu o jeo.;afõ'&

1'4
wuqøjH f,i wmkhkh lrkq
,nk ksIamdokj,g kj ;dlaIKh
uqiqlrñka jákdlï tl;= lsÍfï
w.h by< kexùu i|yd Èß.ekaùfï
meflachla y÷kajd§u' ^WodyrK
f,i( ksñ ksIamdok wmkhkh i|yd
fiia nÿ we;=¿ fjk;a nÿ iyk
,nd§u'&

1'5
úfoaY /lshd kshqla;slhkaf.a
fm%aIK j¾Okh lsÍu i|yd nexl=
moaO;sh u.ska l¿ fj<ofmd< iu`.
;r.ldÍj fvd,¾ ñ,§ .ekSu i|yd
wdl¾IŒh wu;r ñ,la f.ùu
iy Tjqkaf.a mqoa.,sl mßfNdackh
yd wdfhdack i|yd Tjqka úiska
fm%aIKh lrkq ,nk úfoaY úksuh
m%udKhg idfmalaIj wdl¾IŒh

7
nÿ iyk meflachla y÷kajd §u'
^WodyrKhla f,i Tjqka úiska
rgg tjk úfoaY uqo,a m%udKhg
foaYSh ffjoH idfmalaIj Tjqkaf.a úfoaYj, mj;sk
úksuh Ndú;dlr wdkhkh lsÍu
m%;sldr hk fldkafoaish hgf;a nÿ iyk
uq,alrf.k iys; jdyk wdkhk n,m;%hla
ixpdrl ,ndÈh yel'&
l¾udka;h 1'6 ixpdrl l¾udka;h by<u wdodhï
iïmQ¾Kfhkau iys; iy §¾>ld,Skj kjd;ekaa
kej; .kakd ixpdrlhskag m%uqL;dj
,efnk wdldrhg iïmQ¾Kfhkau
ia:dk.; lsÍu
kej; ia:dk.; lsÍu' tys§ foaYSh
ffjoH m%;sldr fukau mdßißl iy
ixialD;sl úfYaI;ajh uq,alrf.k
iy l=vd mßudKfha wdfhdackj,g
m%uqL;dj ,ndfoñka tu fjki isÿ
lsÍu jeo.;a fõ'

1'7 úfoaY wdfhdaclhka foi muKla n,d


isàu fjkqjg foaYsh jHdmdßlhska
u.ska úfoaY wdfhdack ,nd .ekSu
iy nexl= moaO;sh u.ska úfoaY
Kh ,nd .ekSu u.ska fukau nexl=
yryd m%d.aOk wdfhdackh fhoùu'
ta u.ska uyd mßudK wdkhk úl,am
l¾udka; iy by< úfoaY úksuh
wdodhï bmhSfï úNjh iys;
l¾udka; ^ñksrka iy LKscje,s
wmkhkh fjkqjg .%e*Ska fyj;a
l¿ r;a;rka iy ghsfÜkshï f,dayh
ksIamdfokh lsÍu jeks& i|yd

8
mqoa.,sl wdfhdaclhska fukau nexl=
moaO;sh u.ska fldgia ñ,§ .ekSu
yryd wdfhadck Èßu;a lsÍu i|yd
Èß.ekaùfï meflachla bÈßm;a l<
hq;=h'

1'8
rchg úfoaY úksuh jYfhka
mdvq isÿjk .kqfokq ish,a, iy
wdkhk wmkhk m%;sm;a;s kej;
iudf,dapkh lsÍu' ^WodyrK f,i
rchg úfoaY úksuh mdvq isÿjk
f,i tl`.ù we;s t,a' tka' Ô
.kqfokqj kej; i,ld ne,Su'&

1'9
n,Yla;s w¾nqohg úi`ÿï fiùu
u.ska úfoaY úksuh w¾nqoh ch
.ekSu i|yd my; i|yka mshjr
.ekSu'

I. t,a'B'ã' ^LED) jeks úÿ,s n,aí


Ndú;hg fhduqlsÍu i|yd mßmd,k
l%shdud¾. iy Èß.ekaùfï uQ,H
Wmdx. y÷kajd§u'

II.
mßmd,k wl¾hlaIu;dj ksid
moaO;shg we;=`Mlr .ekSu mud ù
we;s iQ¾hn, iy fiiq mQk¾ckkSh
n,Yla;s jHdmD;s ms<sn|j fidhd
n,d wod< .eg¿ jydu úi`§u'

III.
mqk¾ckkSh úÿ,s ckl jHdmD;s
i|yd b,a,Sï lsÍu iy wkqu;
lsÍu" moaO;shg w;=`Mlr .ekSug

9
wod< l%ufõo ms<sn|j uyckhd
oekqj;a lsÍu iy wod< l%shdj,sh
úÿ,s w¾nqoh ;=< úksúoNdjh iy;sl lsÍu iy
jHmD;shl wod< wÈhr wjika lsÍu
úi`§u i|yd
i|yd mßmd,k m%ñ;Ska iy ld,rduq
§¾>ld,Sk mekùu'
ckk
IV. iQ¾h n,Yla;s jHdmD;s i|yd iyk
ie,eiaula
fmd,S iys; úfYaI Kh l%uhla
we;=<;a y|qkajd§u iy l=vd mßudK iQ¾h
cd;sl n,Yla;s jHdmD;s i|yd w;HjYH
m%;sm;a;shla ;dlaIKsl há;, myiqlï i|yd
jk msßjeh rch u.ska ±Íu'
iy
b,lal iy.; V. ishÆu n,Yla;s m%Njhka Nú;d
l%shdldÍ lsÍug wod<j iy ndysr m%Njhka
u; hemSu wju lsÍu i|yd
ie,eiaula §¾>ld,Sk ckk ie,eiaula
bÈßm;a lsÍu we;=<;a cd;sl m%;sm;a;shla iy
b,lal iy.; l%shdldÍ ie,eiaula
bÈßm;a lsÍu'

10
2
nÿ jxpd" rdcH wdodhï tl;= lsÍfï§
isÿjk jxpd iy uQ,H l<ukdlrKfha
ÿ¾j,;d fukau m%;swmkhk cdjdrï
u.ska isÿ flfrk jxpd je<elaùu i|yd
iy uyckhd w;r m%n, f,i ixjdohg
,laù we;s .eg¿ ms<sn|j ksis mshjr
.ekSu u.ska uyck úYajdih ;yjqre
lsÍu i|yd

2'1 Bg wod<j iuia;h wëlaIKh


lsÍu i|yd ld¾h idOl n,ldhla
msysgqùu iy ta u.ska f¾.=j" iqrdnÿ
iy wdodhï nÿ fomd¾;fïka;=j
úfYaI wëlaIKhg hg;a lsÍu' iSks iy
^tys§ uyck úYajdih Èkd .ekSu fmd,a f;,a
i|yd úfYaI wjOdkhla fhduqlsÍu
iy Bg wod<j úksúoNdjh iys;j
nÿ jxpd we;=¿
l%shdlsÍuo b;d jeo.;a fõ'& ish¨u nÿ
jxpd ms<sn|j
2'2 nÿ jxpd" úfYaIfhkau iSks iy
fmd,a f;,a nÿ jxpd ms<sn|j fidhd
fidhd ne,Su
ne,Su i|yd ckdêm;s fldñiula i|yd
m;a lsÍu' ckdêm;s
2'3 w,a,ia iy ¥IK mk; ixfYdaOkh
fldñiula
lsÍu u.ska ne÷ïlr jxpdjg wod< m;a lsÍu
ckdêm;s fldñifï idlaIs u; tu
mk; hgf;a kej; kvq mejÍu'

11
2'4
uE;ld,Skj iSks" fmd,a f;,a"
;sßÕ= msá" lsß msá wd§ wdydr
wdkhk lrejkag ,nd § we;s
wdkhk nÿ iyk ish,a, wfydais lr
ñ, iQ;% y÷kajd§u u.ska
nÿj,ska mdßfNda.slhdg fukau foaYSh
ÿmam;dg ksIamdolhdg idOdrKh bgq jk
iyk wdldrhg ñ, kshu lsÍu iy Bg
wkqj kej; nÿ mekùu'

2'5 wdydr wdkhkfha§ mkjkq ,nk


ish¨ nÿ úfYaIs; wruqo,lg
ner lsÍu iy tu wruqo,a wvq
wdodhï,dNSkag iyk ,nd§u iy
foaYSh ksIamdolhdg iykdOdr
,nd§u i|yd muKla fhdojk nj
iy;sl lsÍu'

2'6 md¾,sfïka;= .sKqï ldrl iNd u.ska


,ndfok ks¾foaY l%shd;aul lsÍu"
kS;s.; lsÍu i|yd jrm%ido mk;
ixfYdaOkh lsÍu'

2'7
úúO mk;a u.ska ^WodyrKhla
f,i wmkhk ixj¾Ok mk;&
mkjkq ,nk úfYaIs; nÿ uqo,a uyd
NdKavd.drfha fmdÿ wruqo,g ner
lsÍu fjkqjg wod< mk; u.ska
fhdað; l¾;jHhg muKla fhdojk
nj iy;sl lsÍu'

2'8 .ïñßia" fmd,a f;,a" f;a fld< iy


li< wdÈh wdYs%;j isÿflfrñka

12
mj;sk m%;s wmkhk cdjdru wdkhk
wmkhk mk; hgf;a w;aysgqùu iy
tu.ska foaYSh ksIamdok moaO;sh
fukau uyck fi!LH wdrlaId lsÍu'
mdial= m%ydrfha
2'9 wdKavqj iy rdcHh bia,dï wd.ñl
wka;jd§ m%jK;djhka yuqfõ ksis úkaÈ;hkag
mshjr fkd.kakd njg t,a, jk idOdrKh
fpdaokd ksIam%Nd lsÍu iy uyck bgqlsÍu iy
úYajdih ;yjqre lsÍu i|yd
ckdêm;s;=ud úiska 2021'02'18 Èk cd;sl iu.sh
wud;H uKav,hg bÈßm;a l< ;yjqre lsÍu
cd;sl wdrlaIdj ms<sn| md¾,sfïka;= i|yd wd.ñl
wdYsxl ldrl iNd jd¾;dj u;
mokï jQ ±kg l%shd;aul fkdlr wka;jdoh
w;aysgqjd we;s fhdackd 57 jyd msgq±lSu
l%shd;aul lsÍu i|yd ld¾h idOl
n,weKshla msysgqùu iy tu
l%shdj,sh wêCIKh lsÍu i|yd
md¾,sfïka;= ldrl iNdjla m;alsÍu'

13
3
foaYsh wdydr ksIamdok moaO;sh Yla;su;a
lsÍu" rfÜ wdydr iqrlaIs;;dj ;yjqre
lsÍu iy f.dùka" êjr ld¾ñlhska
iy iq¿ ksIamdolhdf.a Ôjk ;;a;ajh
wdrlaId lsÍu i|yd"

3'1 ù f.dú;ek wdl¾IKSh wd¾Ól


l%shdldrlula njg m;a flfrk
wdldrhg iy f.dúhdg idOdrK
Ôjk ;;ajhla mj;ajd.; yels
wdldrhg ù i|yd wju ñ,la
mekúh hq;=h' tfiau l=vd ù fuda,a
moaO;sh iy l=vd mßudK iy,a
lEfukaîfuka ilialrkakkag fj<|m< ;=<
mej;sh yels wdldrhg iy,a ñ,
ys`. ke;s rgla mekúh hq;=h' wdmod ;;ajhlÈ
f.dúhdg" iy,a wdkhkh lrkafka kï tu
l%shdj,sh rch u.ska wdrlaIK f;d.
ëjrhdg mj;ajdf.k hdu i|yd muKla
iy mßirhg l< hq;=h' Bg wu;rj rch u.ska
.re lrk wju jYfhka iuia; mßfNdacK
wjYH;dfjka 5]l wdrlaIK
iudchla f;d.hla mj;ajdf.k hd hq;=h'

3'2 ;sß`.= msá mßfNdackh wffO¾hj;a


lsÍu uq,alrf.k fï jk úg ;sß`.=
weg ls'.%E 1lg ,nd§ we;s re' 20l
iy ;sß.= msá ls'.%E 1lg ,nd§ we;s
remsh,a 28l nÿ iykh wfydais
lsÍu iy ta u.ska ñ, jeäùula

14
isÿjkafkakï ;sß`.= msá u; hefmk
j;=lrfha ck;djg iyk ,nd§u' f;d.
fj<÷kaf.a
3'3 lsß ,Sgrhla i|yd remsh,a 100l
wju ñ,la kshu lsÍu iy lsß msá wdêm;Hhg
lsf,da .%Eï tll foaYSh ksIamdok hg;a l<
msßjeh wkqj ñ, iQ;%hla y÷kajd §u Bkshd
iy Bg wkqj wdkhksl lsßmsá ñ,
10]lska by< uÜgul mj;sk f,i ñ,§ .ekSfï
wdkhk nÿ mekùu' tfiau ixhq;sh uOHia:dk
fjkia l< fyda fïoh bj;a l<
fyda lsß fïoh fjkqjg fjk;a
fjkqjg
f;,a j¾. ñY% l< lsß msá j¾. f.dúhdg
wdkhkh" wdkhk md,k mk; n,h iys;
hgf;a w;aysgqùu u.ska foaYSh lsß
l¾udka;h wdrlaId lsÍu' ^ta u.ska wd¾:sl
úfoaY úksuh b;sßùulao isÿfõ'& uOHia:dk
3'4 fmd,a f;,a wdkhkh fjkqjg wuqøjH
wdkhkh lr foaYShj fmd,a f;,a
ksIamdokh lsÍu iy tys § foaYSh
fmd,a ñ, my; jeàu je<elaùu
i|yd iy fmd,a f;,a ñ, idOdrK
uÜgul mj;sk f,i ñ, iQ;%hla
y÷kajd §u iy wdkhksl iEu f;,a
j¾.hlu ñ, foaYSh fmd,a f;,a
ñ,g jvd 10]lska by< uÜgul
mj;sk f,i wdkhk nÿ mekùu'
tfukau fmd,a f;,aj,g fjk;a
f;,a j¾. ñY% lr wdkhkh lsÍu
iy fmd,a f;,a m%;swmkhk cdjdru
wdkhk wmkhk md,k mk; hgf;a
w;aysgqùu iy tjeks f;,a j¾.
foaYShj úlsŒu mdßfNda.sl wêldß
mk; hgf;a ;ykï lsÍu'

15
3'5 f;d. fj<`ÿkaf.a wdêm;Hhg hg;a
l< Bkshd ñ,§ .ekSfï wd¾Ól
uOHia:dk fjkqjg f.dúhdg iy
f.dú ixúOdkj,g n,h iys;
úlsŒfï wd¾Ól uOHia:dk msysgqùu
iy tu uOHia:dk u.ska f;d.
ñ, § .ekSu" fnodyeÍu jákdlï
tl;= lsÍu iy l,a ;nd .ekSu wd§
l%shdldrlï u.ska ñ, ia:dhslrKh
lsÍu uq,alrf.k lvdjeà we;s
iuqmldr cd,hg kej; mK§u
i|yd rch uÕska Èß.ekaùï ,nd
§u'

3'6 rg mqrd mj;sk 33000lg wdikak


l=vd jeõ iy wuqKq fukau tA wdY%s;
mßir moaO;s m%;sixialrKh
lsÍu iy tu mßir moaO;s
iy tA wdY%s; mqoa.,sl iy fmdÿ
bvïj, wdydr fNda. j.d lsÍu
Èßu;a lsÍu i|yd wdrlaIl yuqod
fhdod .ksñka cd;sl uÜgñka
rg mqrd mj;sk jHdmD;shla Èh;a lsÍu' ^w;HjYH
33000lg fkdjk l=vd mßudK há;,
myiqlï iy k.r w,xlrKh jeks
wdikak jHdmD;s i|yd fjkalr we;s wruqo,a
l=vd jeõ fï i|yd fhoúh yel' Bg wu;rj
iy wuqKq fï jk úg wúêu;aj l%shd;aul
jk jdß m%;sixialrK jHdmD;sh
fukau úêu;aj cd;sl uÜgñka l%shd;aul
ta wdY%s; lsÍug ta u.ska wjia:dj ,efí'&
mßir moaO;s
3'7 foaYSh lDIsksIamdok moaO;sh" lDIs
m%;sixialrKh ridhksl iy îc mrdëk;ajfhka
.,jd .ekSu iy ji úfika f;dr

16
wdydr ksIamdokh Èß.ekaùu uq,a
lrf.k f.dú;eka l%u fjkia lDIsl¾u
lsÍu i|yd f.dúhd fm<Uùu iy
rdcH ueÈy;aùu iy;sl lsÍu i|yd fomd¾;fïka;=j
my; i|yka mshjr .ekSu' i;= f.dúm<
moaO;s
I. ksIamdok moaO;sh ndysr fhojqï
u; hefmk mrdëk ;;ajfhka fhdod .ksñka
.,jd.ekSu u.ska ji úfika f;dr foaYSh îc
f.dú;eka l%u m%p,s; lsÍu i|yd frdamK øjH
cd;sl ie,eiaula ilia lsÍu iy
Bg wod< wëlaIKh iy miqúmru m¾fhaIK iy
i|yd cd;sl úoaj;a uKav,hla ksIamdokhg
m;alsÍu fukau tys l%shdldÍ;ajh
uyck j.ùug hg;a lsÍu'
kej; mK §u

II. jir ;=kla i|yd muKla fmdfydr


iykdOdrh uqo,ska f.ùu iy
tu ld,h ;=< rdcH fmdfydr
iud.ïj, ueÈy;aùu o iys;j
md,k ñ,la hgf;a m%udKd;aul
iSudjkag hg;aj fjf<|fmd< ñ,g
muKla ksl=;a lsÍu i|yd fmdfydr
wdkhkh lsÍu'

III. m<sfndaO kdYl Ndú;h ±ä f,i


md,kh lsÍu i|yd wju m<sfndaO
,ehsia;=j kS;s.; lsrSu we;=¿ kS;s
moaO;sh iy mßmd,k l%ufõo
Yla;su;a lsÍu fukau foaYSh
;dlaIKsl l%ufõo u.ska m<sfndaO
md,kh m%p,s; lsÍu i|yd cd;sl
uÜgñka wOHdmk iy m%pdrl
jevigyka Èh;a lsÍu'

17
IV. j.d md¿ i|yd 80]l rdcH
f.dúck odhl;ajh iys; jQ j.d rlaIK
l%uhla y÷kajd §u'
nexl=j kej;
wdrïN lsÍu V. /l .ekSu iy mfia ixhq;sh wkqj
u.ska fhojqï iy fnda. ;SrKh lsÍu i|yd
ìï uÜgfï ks,OdÍka iy f.dú
f.dúhd ixúOdkj, ueÈy;aùu iys;j mia
Kh nßka mÍlaId lsÍfï l%ufõohla y÷kajd§u
uqojd .ekSu iy Bg wod<j wOHdmkh iy
wëlaIKh ,nd§u i|yd ld¾hlaIu
hdka;%Khla ilia lsÍu'

VI. f.dúck nexl=j kej; wdrïN


lsÍu u.ska f.dúhd Kh nßka uqojd
.ekSu iy m<uq jgfha§ f.dúhdg
f.jkq ,nk fmdfydr iykdOdrh
tu nexl=fõ uQ,sl m%d.aOkh f,i
fhdod .ekSu'

VII. lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j i;=


f.dúm< moaO;s fhdod .ksñka foaYSh
îc m¾fhaIK iy îc iy frdamK
øjH ksIamdok moaO;shg kej; mK
§u'

VIII.lsß f.dú;ek iy fnda. j.dj


tAldnoaO lsÍu m%p,s; lsÍu i|yd
wdo¾Y f.dúm< Pd,hla msysgqùu
iy mY= iïm;a ixj¾Ok uKav,h
fhdod.ksñka cd;sl lsß .j wNsckk
jHdmD;shla wdrïN lsÍu iy fnda.
j.dj iu. lsß f.dú;ek taldnoaO
lsÍu Èß.ekaùu i|yd f.dùkag
iyk meflachla ,nd§u'

18
IX. bvï Ndú;h mßir ys;jd§
wdldrhg iy wd¾Ól jYfhka
§¾>ld,Skj m%Yia; wdldrhg
isÿlsÍu iy mdxY+" ffcj iy c,
iïm;a wdrlaId lsÍfï jeo.;alu
iy ta ms<sn|j fkdi,ld yeÍu
u.ska ksIamdok moaO;shg iy
iuia: ffcjf.da,hg isÿjk
úkdYh ms<sn| mdi,a isiqka iy
uyckhd ±kqj;a lsÍu i|yd cd;sl
wOHdmk jevigykla Èh;a lsÍu

X. mßir ys;jd§ f.dú;eka l%u iy


ldnksl fmdfydr ieliSu ms<sn|j
f.dúhd ±kqj;a lsÍu iy fm<Uùu
i|yd f.dú ixúOdk Pd,h fhdod
.ekSu fukau tu ixúOdk Pd,h
Yla;su;a lsÍu i|yd mßmd,k iy
uQ,Huh Èß.ekaùï ,nd§u'

XI. m<sfndaO md,kh myiq lsÍu i|yd


mdxY+ Ldokh wju jk wdldrhg
mi ilia lsÍu" me< isgqùu iy j,a
fk<Su wdÈh i|yd fhdod.kq ,nk
ir, hka;% iQ;% foaYShj ksmoùu
i|yd ;dlaIKsl iydh fukau
uQ,H Èß.ekaùï ,nd§u iy tajdfha
m%ñ;sh iy;sl lsÍu i|yd úêu;a
l%ufõohla y÷kajd§u' fmdfydr
iykdOdrh
XII. ish¨u lDIs hka;%iQ;%j, m%ñ;sh f.dúhdg
iy;sl lsÍu iy f.dúhdg
±Íug isÿjk msßjeh wvq lsÍu uqo,ska f.ùu
uq,alrf.k wdkhksl hka;%iQ;%
i|yd nÿ iyk ,nd§u iy Bg

19
wkqj ñ, kshu jk njg iy;sl
lsÍu' tfiau f.dúck fiajd
fomd¾;fïka;=j u.ska hka;% iQ;%
ëjrhdf.a iyk l+,S moku hgf;a f.dúhdg
isysk ,nd§u i|yd l%ufõohla y`ÿkajd§u'
ienE lsÍu XIII.uqvq bvï wiajeoa§u iy f.j;= j.d
b,lalr lr.;a uyd mßudK j.d
ix.%duhla cd;sl uÜgñka l%shd;aul
lsÍu i|yd ish¨ rdcH wdh;k iy
mdi,a fhdod.ekSu'

XIV.miq wiajkq kdia;sh wju lsÍu


i|yd wjYH jk wOHdmkh"
miq úmru iy Wmdx. ,nd§u i|yd
úfYaIs; wruqo,la iys;j ld¾h
idOl n,weKshla msysgqùu'

3'8
ëjr l¾udka;h k.disgqùu iy
ta wdY%s; /lshd kshqla;slhkaf.a
wdodhï uÜgï by< ±óu i|yd

I. jif¾ iEu ld,hlu ud¿ ñ,


ia:djrj iy idOdrK uÜgul
mj;ajdf.k hEu iy;sl lsÍu
i|yd w;sßla; ksIamdokhg
jákdlï tl;= lsÍu uq,alrf.k
ud¿ áka lsÍfï l¾udka; Yd,d
Pd,hla rchg wh;a ëjr ixia:dj
iy mqoa.,sl wxYh u.ska wdrïN
lsÍu i|yd uQ,H Èß.ekaùï ,nd§u

II. ñßÈh ëjr l¾udka;hg wod<j


u;aiH megõ wNsckkh i|yd
mqoa.,sl wxYho iïnkaO lr

20
.ksñka cd;sl jevigykla wdrïN
lsÍu'

III. ëjr m%cdj i|yd rlaIKh iys;


úY%du jegqma l%uhla wdrïN
lsÍu i|yd rch u.ska wdrïNl
m%d.aOkh fhoùu'

IV. fuu lghq;= i|yd cd;sl wruqo,la


msysgqùu uq,alrf.k u;aiH ksIamdok
wdkhkh i|yd 3]l cd;sl wd¾Ól
ixj¾Ok noaola mekùu iy ±kg
mj;sk Bg wod< wmkhk fiia nÿ
Rcqj tu wruqo,g nerlsÍu'

3'9
.ïñßia we;=¿ iq¿ wmkhk
fNda.j,g wod<j fukau f;a
fj<ofmd< wdY%s;j ±kg mj;sk
m%;swmkhk jHdmdrh ksis
md,khlg hg;alsÍu u.ska iq¿
wmkhk ksIamdolhskaf.a iy l=vd
f;aj;= ysñhkaf.a wdodhï uÜgu
wdrlaId lsÍu'
jekiSu
3'10 iq¿ wmkhk ksIamdok fukau f;a"
rn¾" fmd,a we;=¿ m%Odk jeú,s fjkqjg
ksIamdok wmkhkfha§ jákdlï fjkiaùu -
tl;= l< ksIamdok muKla
wmkhkh lsÍu Èßu;a lsÍu i|yd
f,vÿla iy
ta wdY%s; l¾udka;lrejkag úfYaIs; nv.skak
iyk meflachla y÷kajd§u iy fjkqjg
ta i|yd tu lafIa;%j, fiia nÿ
wruqo,a fhoùu' ksis fmdaIKh

21
4
foaYSh l¾udka; moaO;sh Yla;su;a lsÍu
i|yd

4'1
rdcH ñ,§ .ekSïj,g wod<
m%iïmdok l%shdj,sfha§ foaYSh
ksIamdok iy fiajd ñ, § .ekSu
i|yd ±kg ,ndfok zzm%uqL;ajhZZ
m%dfhda.slj isÿfkdjk neúka th
wksjd¾h lsÍu'

4'2 tfia mq¿,a jk fj<|m< w;am;a lr


.ekSu i|yd .=Kd;aul ;;a;ajhg
wod< .eg¨j,g úi`ÿï ,nd§u
i|yd ld¾ñl ixj¾Ok uKav,h
foaYSh u.ska Wmfoia yd fiajd ,nd§u
l¾udka; i|yd hdka;%Khla ilia lsÍu'

moaO;shg 4'3 ksoyia fj<| .súiqï iy fjk;a fya;=


mK§u u; wdkhk i|yd nÿ iyk ,nd
iy §fï§ iy úúO mßmd,k l%shdud¾.
u; foaYSh ksIamdok moaO;shg
wfma î¾,,d w.;shla isÿ ùu je<elaùu i|yd
ìys lsÍu Wmdhud¾.sl l¾udka; iy <ore
wjêfha l¾udka; wdrlaId lsÍu
uq,alrf.k kS;suh rduqjla iïu;
lsÍu'

4'4
l¾udka;lrejka úiska ,ndf.k
we;s m%d.aOk Kh ,laI 20l
iSudjlg hg;aj b;sß ù we;s

22
m%d.aOkh mshùu i|yd mer‚
wem u; kj fmd,S wkqmd; hgf;a úfoaY
m%;sjHqy.; lsÍu' foam< fjkafoais
lsÍu iy oKavk fmd,sh wh lsÍu
wdfhdaclhska
jir foll ld,hlg w;aysgqùu' foi muKla
n,d isàu
4'5 úfoaY wdfhdaclhska foi muKla
fjkqjg
n,d isàu fjkqjg f;dard.;a cd;sl
uÜgñka jeo.;a l¾udka; m%udKhla f;dard.;a
wdrïN lsÍu i|yd Èß.ekaùfï cd;sl uÜgñka
meflachla iys;j foaYSh jeo.;a
jHdmdßlhskag wdrdOkd lsÍu'^tys§
lsß l¾udka;h" iSks l¾udka;h" l¾udka;
áka ud¿ l¾udka;h" ëjr hd;%d wdrïN lsÍu
ksIamdok l¾udka;h" ñksrkaj,ska
.%e*Ska ksIamdokh lsÍfï l¾udka;h"
LKsc je,sj,ska ghsfÜkshï we;=¿
f,day ksIamdok l¾udka;h wdÈhg
m%uqL;dj ,nd§u'&

4'6 Bg wod<j m%d.aOkh fhoùu i|yd


nexl= moaO;sh u.ska fldgia ñ,§
.ekSu iy fldgia ñ,§ .ekSu
i|yd uyck wdfhdack Èß.ekaùu
i|yd l%ufõo y÷kajd§u'

4'7
iaj¾KdNrK we;=¿ iq¿
l¾udka;lrejkaf.a ksIamdok ksñ
NdKav f,i msgráka wdkhkh
lsÍu iïmQ¾Kfhkau kj;d foaYSh
l¾udka;lrejd wdrlaId lsÍu

23
5
laIqø uQ,H jy,aNdjfha .s,S isák iq¿
ksIamdolhd" úfYaIfhkau ldka;djka
.,jd .ekSu i|yd fukau wd¾Ól
ixj¾Okh i|yd Tjqkaf.a odhl;ajh
M,odhS f,i ,nd .ekSu i|yd

5'1 laIqø uQ,H jHdmdrh ;=< Wmßu


fmd,S wkqmd;h kS;s.; lsÍu'

5'2 fï jk úg Kh f.jd.; fkdyelsj


wirKj isák ck;djf.ka wod<
iud.ï úiska widOdrK f,i
whlr we;s fmd,sh lmd yeÍu
i|yd wdKavqj ueÈy;aùu'

wYsIAg;ajfhka 5'3
Èú ke.=u nexl= moaO;sh iy
YsIag;ajhg f.dúck nexl=j yd iuqmldr
nexl=j wdÈh fhdod .ksñka rdcH
cd;sfha ueÈy;aùfuka ,ndfok laIqø uQ,H
yDoidlaIsh myiqlï j¾Okh lsÍu'
/lSu
5'4 kS;s.; fmd,sh hgf;a CIqø uQ,H
Kh ,nd fok wdh;k wëlaIKh
lsÍu iy Tjqkag rdcH nexl= u.ska
Kh ,nd §fï hdka;%Khla ilia
lsÍu'

5'5 laIqø uQ,H jHdmdrh ;=< isÿjk


wkS;sl" jxpksl l%shd fidhdn,d
tajd w;aysgqùug jydu mshjr .ekSu

24
6
cd;shla f,i mßfNdack ixialD;sh
fjkia lr.ekSu u.ska Yla;su;a f,i
w¾nqohg uqyqK§u i|yd uyckhd
fm<Uùu i|yd

6'1 ish¨u mdi,a wdmkYd,dj, foaYSh


wdydr ,ehsia;=jla muKla úlsŒu
i|yd m%;smdok mekùu iy tu
m%;sm;a;sh frday,a we;=¿ fiiq rdcH
wdh;kj,g §¾> lsÍu'

6'2
rdcH udOH Ndú;d lrñka iy
foaYsh ksIamdok m%p,s; lsÍu i|yd
odhl jk rdcH iy rdcH fkdjk
wdh;kj, iydh ,nd .ksñka foaYSh
wdydr mßfNdackh lsÍfï iy foaYSh
ksIamdok ñ,§ .ekSfï jeo.;alu fjkila
iy .Dyia: iajhxfmdaIs;Ndjfha i|yd
jeo.;alu ms<sn|j cd;sl uÜgñka ukila
wOHdmk iy m%pdrl jHdmdrhla
Èh;a lsÍu' ye§u

6'3 wd.ñl kdhlhska" iafõÉPd ixúOdk


iy mdi,a isiqka" ìïuÜgfï rdcH
ks,OdÍka fhdod .ksñka m%dfoaYSh
;;ajhkag iqÿiq wdldrhg f.j;=
wdY%s;j foaYSh wdydr fNda. j.d
lsÍu iy tajd mßfNdackh Èßu;a
lsÍu i|yd uyck tl`.;dj iys;j
jevigykla l%shd;aul lsÍu'

25
6'4
m%dfoaYSh uÜgñka l=vd mßudK
wfma foa iy foaYsh wdydr j.dlrejkag iy
ksIamdolhskag fj<|fmd< wjia:d
wfmalu
mq¿,a lsÍu i|yd m<d;a md,k
/lSfuka wdh;k u.ska úfYaIs; fjd<|m<j,a
wm /lSu y`ÿkajd§u'

6'5
foaYSh m%cd ffjoHjreka iy
foaYSh ffjoH wdh;k moaO;sh
fhdod .ksñka foaYsh wdydr ilia
lsÍu iy mßfNdackh Èß.ekaùu
i|yd úfYaIs; cd;sl jevigykla
y÷kajd§u iy ta i|yd mdi,a we;=¿
ish¨u rdcH wdh;k" wdrlaIl
yuqod iy m<d;a md,k wdh;k
fhdod.ekSu'

6'6 foaYSh wdydr ilia lsÍu iy wdydr


wdrlaIdj ms<sn|j m<d;a md,k
wdh;k u.ska mqyqKqj iy iy;slhla
,nd§u'

6'7 iEu m<d;a md,k wdh;khla u.skau


cd;sl wdydr m%;sm;a;shla l%shd;aul
lsÍu iy m%foaYhg wkqj iqúfYaIS
wdydr ,ehsia;=jla y÷kajd§u'

6'8 foaYSh wdydr wf,úie,a y÷kd .ekSu


i|yd cd;sl uÜgñka fmdÿ
ikakduhla y÷kajd§u iy tajd ;re
,l=Kla u.ska iy;sl lsÍu'

26
7
;reK mrmqr /lshd kshqla;slhska
njg m;alr,Sfï wksjd¾h j.lSu
rch i;=h' ta wkqj rg w;yer hdug
W;aidy lrk iy wfmalaIdNx.;ajhg
m;aj isák ;reK mrmqr úfYaIfhkau
/lshd úhqla;s iy w¾O /lshd kshqla;
msßia j,g jD;a;sh ;dlaI‚l wOHdmkh
,nd .ekSu i|yd wjia:d mq¿,a lsÍu
iy tu m%jdyh ;=< úYajúoHd, uÜgu
olajd wOHdmkh ,eîug iy úêu;a
f,i úfoaYSh /lshd fjf<|fmd<g
we;=`Mùu i|yd fodrgq újD; lsÍu' ta
i|yd"

7'1 kj jD;a;Sh wNsuqL wOHdmk mdGud,d


y÷kajd foñka oekg mj;sk rdcH
jD;a;Sh wOHdmk wdh;k cd,h ;< ;reK mrmqrg
wjia:d mq¿,a lssÍu' uq,a;ek
7'2
mqoa.,sl wxYh u.ska f;dard.;a
mdGud,d m%udKhla wdrïN lsÍu iqyqre ñksiqkag
i|yd Èß.ekaùï ,nd§u' bv yir
7'3
wdrlaIl yuqod i;= iïm;a yd
msßia n,h fhdod .ksñka kj mqyqKq
wdh;k cd,hla wdrïN lsÍu'

7'4
oekg mj;sk Èia;%sla uÜgfï
m%Odk jD;a;Sh mqyqKq wdh;khla
ne.ska úYajúoHd, uÜgug Wiia

27
lsÍu u.ska jD;a;Ssh mqyqKq Odrdj
;=< úYajúoHd, wOHdmk wjia:d
j¾Okh lsÍu'
úfoaY /lshd
fj<|fmd< 7'5
;%sfrdao r: ßheÿrka iy w¾O
wdl%uKh lsÍu jD;a;Sh wOHdmkh ,nd.;a fyda
/lshdj u.ska mqyqKqj ,nd.;a fyda
w¾O /lshdj, kshq;= msßia úêu;a
jD;a;Shuh wOHdmkhla ,nd .ekSu
i|yd Èß.ekaùu uq,alrf.k
uyfmd< wruqo,g iudk cd;sl
wruqo,la u.ska udisl §ukdjla
f.ùu'

7'6 cd;Hka;r /lshd fj<|m< b,a¨ug


wkqj wdrlaIl yuqod idudðlhkag
jD;a;sh mqyqKqj ,nd §u iy
Tjqkag jegqma rys; ksjdvq ,nd §u
u.ska iy úY%du .ekSfuka miqj
úfoaY fjf<|fmd< w;sl%uKh
lsÍu i|yd myiqlï ,nd§u iy tA
u.ska ldka;djka .Dy fiajd i|yd
úfoaY.; ùu iSud lsÍu'

7'7' w'fmd'i ^id'fm& iy ^Wiia fm<&


lvbïj,ska Wiia wOHdmkh i|yd
jrï fkd,o ;reK ;reKshka
b,lal lr.ksñka ud¾f.damfoaY
jevms<sfj<la ilia lsÍu'

28
8
mj;sk w¾nqohg uqyqK§fï§ iudc
idOdrK;ajh ;yjqre lsÍu iy wvq
wdodhï,dNSka iy iudc wd¾:sl jYfhka
mSvdjg m;aj isák ck;dj wdrlaId lsÍu
i|yd"

8'1 úúO kS;s iy l%ufõo hgf;a úúO


iqnidOk m%;s,dN ,nk msßia ish,a,
ms<sn|j cd;sl uÜgñka iólaIKhla
meje;aùu u.ska ienE m%;s,dNSka
y÷kd.ekSu iy j¾.SlrKh lsÍu'

8'2 wju wdydr i,dlhla ,ndÈh hq;=


lKavdhï i|yd úfYaIs; ldâm;la iudc
,nd§u' idOdrK;ajh
cd;sfha
8'3
if;di wdh;kfha m%Odk j.lSu
w;HjYH wdydr /ialr ;nd .ekSu wkkH;dj
iy wvq wdodhï,dNSkag wjYH wdydr njg m;alsrSu
i,dl ksl=;a lsÍu njg mßj¾;kh
lsÍu'

8'4 wkd.; w¾nqoj,g uqyqK Èh yels


wdldrhg fmdÿ uyckhdf.a wdydr
mqreÿ fjkia lsÍu iy foaYSh wdydr
ksIamdokh Èß.ekaùu i|yd ìï
uÜgfï rdcH ks,OdÍka iy m<d;a
md,k wdh;k fhdod.ksñka úfYaIs;
cd;sl jevigykla wdrïN lsÍu'

29
8'5 w;HjYH wdydr i|yd muKla
ñ, md,kh kej; mekùu u.ska
mßfNda.shd wdrlaId lsÍu'

8'6 wvq wdodhï,dNSkag iyk ie,iSu


i|yd cd;sl iqnidOk wruqo,la
msysgqùu iy foaYSh ksIamdokh
Èßu;a lsÍu i|yd iy wdydr
wdkhkh wffO¾hj;a lsÍu
i|yd mkjkq ,nk wdkhk nÿ
wruqo,a j,ska fldgila tu wruqo,g
ner lsÍu'

8'7
iudc j.lSula f,i wvq
wdodhï,dNSkag iyk ,nd§u i|yd
bÈßm;a jk mqoa.,sl wdh;k
fY%a‚.; lsÍu i|yd iy tajd
we.ehSu iy m%isoaêhg m;a lsÍu
i|yd l%ufõohla ilia lsÍu'

8'8 bkaOk ñ, by<hEu ksid ÿIalr;djg


m;ajk wvq wdodhï,dNSkag iy
rcfha iy mqoa.,sl wxYfha fudag¾
nhsisl,a Ndú;d lrk msßig fukau
mdi,a iy u.S nia r: i|yd úfYaI
bkaOk iykdOdrhla ,nd §u'

cdjdrï ueãu 8'9 úfoaY /lshd kshqla;slhka i|yd


u.ska úfYaIs; rlaIK l%uhla rch úiska
msßjeh orñka y÷kajd§u iy kej;
mdßfNda.slhd rgg meñKsfuka miqj wd¾Ól
/lSu bv m%ia;d i,id .ekSu i|yd
remsh,a ,laI 20l Wmßuhlg

30
hg;aj iyk fmd,Sh iys; Kh
uqo,la ,nd§u

8'10 tackais wdh;k u.ska /lshd


imhkq ,nk iEu úfoaY /lshd
kshqla;slhl=u i|yd wdmiq .=jka
rgúrejkag
.uka álÜm;g wod< msßjeh
/lshdj i|yd msg;aj hEug fmr /ljrKh iy
;ekam;a l< hq;= njg kshuhka iyk
mekùu'

31
9
bkaÿ meis*sla l,dmfha Ⱦ>ld,Sk
N+ foaYmd,k w¾nqo l<ukdlrKh
lsÍu" cd;sl wdrlaIdj kj udkhlska
;yjqre lsÍu" rdcHh ms<sn| uyck
úYajdih ;yjqre lsÍu iy cd;sh i;=
uyd iïm;aj,ska rdcHh Yla;su;a lsÍu
iy fmdÿ uyck;djg WmÍu m%;s,dN
,nd§u' ta i`oyd"

9'1 Wmdhud¾.sl jYfhka jeo.;a uyd


mßudK há;,;, myiqlïj,g
wod< jHdmD;s" úfYaIfhkau bkaÿ
meis*sla l,dmfha N+ foaYmd,k
.egqïj,g ixfõ§ jk jHdmD;s
ms<sn| ;SrKh lsÍfï§ wud;H
uyn,j;=kaf.a uKav,hg bÈßm;a lsÍug fmr
f.dÿrla fkdù wod< wud;HdxYfha md¾,sfïka;=
WmfoaYl ldrl iNdjg fhduq lsÍu
ke.s isàu iy uyck woyia ,nd .ekSu i|yd
bv ie,iSu' ta i|yd Bg wod< ;Skaÿ
.ekSfï l%shdj,sh ;=< úksúoNdjh
iy uyck j.ùu iy;sl lsÍu
i|yd kS;suh rduqjla y÷kajd§u'

9'2
n,Yla;s iqrlaIs;;djg wod<
jHdmD;s iy Lksc iïm;a jd‚c
jYfhka ixj¾Okh lsÍfï
jHdmD;sj, l%shdldÍ;ajh wdjrKh
jk f,i fmdÿ uyck ixjdohla
;=< cd;sl wdrlaIdj iy rfÜ

32
iaffjÍNdjh wdrlaId jk wdldrhg
fukau cd;sl iïm;aj,g wod<
m%;s,dN idOdrKj uyckhd w;r
uyd Lksc
fn§hk wdldrhg cd;sl m%;sm;a;shla iïm;aj,ska
y÷kajd§u iy tu m%;sm;a;sh kS;s.; wd¾Ól n,h
lsÍu' ^tu m%;sm;a;sh iy kS;sh u.ska
wod< jd‚c wdh;kj, rchg wh;a f.dvke.Su
fldgia m%udKh iy rdcH Nd.h
ms<sn|j fukau rdcH Nd.h jeh lrk
wdldrh ms<sn|j kS;suh m%;smdok
mekúh hq;= w;r lsisÿ Lksc iïm;la
wuqøjH f,i wmkhkh fkdlrk
njg mshjr .ekSu&

9'3 foaYSh Lksc iïm;aj,g jákdlï


tl;= lsÍug wod<j m¾fhaIK iy
ilH;d wOHhk isÿlsÍu fukau
Wmfoia ,nd§u i|yd wod< rdcH
wdh;k taldnoaO lr hdka;%Khla
ilia lsÍu'

9'4
ñksrkaj,ska .%e*Ska ksIamdokh
iy Lksc je,sj,ska ghsfÜkshï
ksiaidrKh iy frdla fmdaiaÜj,ska
isx.,a iqm¾ fmdiafmaÜ ksmoùu
hk l¾udka; Wmdhud¾.sl
jYfhka jeo.;a cd;sl l¾udka;
f,i kï lr tu lafIa;%j, rdcH iy
mqoa.,sl wdfhdack Èß.ekaùu i|yd
nexl= u.ska fukau rdcH wdh;k u.ska
iy uyck fldgia úlsŒu u.ska
m%d.aOkh /ia lsÍfï l%ufõohla
m%p,s; lsÍu i|yd Èß.ekaùfï
meflachla y÷kajd §u'

33
9'5 ksõf*dag%ia .kqfokqj jyd w;aysgqùu
iy ta ms<sn| kej; iudf,dapkh
rKúrejka lsÍu iy Bg wod< .;hq;= mshjr
wd¾Ól ms<sn| ks¾foaY bÈßm;a lsÍu i|yd
ckdêm;s fldñiula m;a lsÍu'
hqoaOhg le|ùu
9'6 n,Yla;s iqrlaIs;;dj ;yjqre lsÍu
i|yd .Dy wdY%s;j iy rdcH wdh;k
iy l¾udka; wdY%s;j iQ¾h n,Yla;s
ksIamdokh Èß.ekAùu iy Bg
wod< WmlrK iy Wmdx. foaYShj
ksmoùu i|yd úfYaIs; Èß.ekaùfï
meflachla y÷kajd§u

9'7
wdrlaIl yuqod i;= msßia n,h"
yelshdjka iy iïm;a cd;sl wd¾Ól
l%shdj,shg Wmßu jYfhka fhdod
.ekSu' ta wkqj l=vd jdß moaO;s
m%;sixialrKh" jD;a;Sh wOHdmk
cd,hla msysgqùu iy uõ hd;%d
moaO;shg iyhl fiajd ,nd§u
wdÈhg wu;rj ixfõ§ mßir moaO;s
wdrlaId lsÍu" cd;sl lsß.j wNsckk
jHdmD;shla l%shd;aul lsÍu iy ksire
ìï M,odhS lDIs ksIamdok jHdmD;s
i|yd fhdod .ekSu wd§ cd;sl
uÜgñka l%shd;aul l< hq;= jHdmD;s
i|yd wdrlaIl yuqod fhdod.; yel'

9'8 N+ foaYmd,k h:d¾:hkag wkqj Y%S


,xldj i;= id.r iïm;aj,ska Wmßu
wd¾Ól jdish ,nd.ekSu iy cd;sl
wdrlaIdjg fukau id.r iïm;a
wdY%s; m¾fhaIK i|yd Wmfhda.S lr

34
.ekSu i|yd iuia; id.r l,dmh
wdjrKh jk f,i uõ hd;%d cd,hla
ia:dmkh lsÍu u.ska"

I. nyqÈk hd;%d i|yd fiajd iemhSu'

II. ud¿ ksIamdok l,a;nd .ekSu i|yd


w;rueÈ ksIamdok l%shdj,shg
odhlùu'

III. id.r Ôúka ms<sn|j m¾fhaIK iy


ixj¾Ok jHdmD;s i|yd iydh
,nd§u'

IV. foaYSh u;aiH iïm;a ndysr md¾Yaj


úiska iQrd lEu je<elaùu i|yd
wdfõlaIK lghq;= isÿlsÍu'

V. ëjr iy wdrlaIK lghq;= i|yd


ikaksfõok myiqlï ie<iSu'

VI. cd;sl wdrlaIdjg wod, lghq;=


fukau u;aøjH cdjdrï uev,Su iy
ëjr ld¾ñlhskag wdrlaIdj ie<iSu
i|yd kdúl yuqodjg myiqlï
,nd§u'
úYañ;
9'9
Y%S ,xldj i;= ±jeka; id.r
iïm;a iqúfYaIS wd¾Ól l,dmfha id.r
iy uyoaùmsl l,dmfha we;s iïm;a iïm;aj,ska
Wmfhdackh i|yd cd;sl l%ufõohla
úYajl¾u
ilia lsÍu iy th kS;s.; lsÍu'
jev lsÍu

35
10
úfYaI m%ldY

10'1 ¥IKh iudc foayh mqrd úys§ we;s nrm;,


jHdêhls' rdcHfha ¥IKhg fya;=jk uQ,hka .ek
fhduq fjñka ¥IKh je<elaùug l%shd l< hq;=h'

³ ta i|yd iEu rdcH wdh;khlu ish¨ fYa%Œka


ksfhdackh jk fiajl - ks,OdÍ WmfoaYl iNdjla"
ta ta fYa%‚j,g wh;a jQjkaf.a Pkaofhka f;dardm;a
lr .; hq;=h' tfia m;ajk iNdjg rdcldßfha
fldgila f,i rdcldÍ ld,h ;=< /iaùug o Bg
bv myiqlï o ie,ish hq;=h' Tjqkaf.a ld¾hh
wdh;kfha ÈhqKqj i|yd Tjqka .kq ,nk ;SrK yd
f;dr;=re tu wdh;kfha l<ukdlrK m%OdkSka
fj; oekqï §uh' tfiau ta .ek miq úmrï lsÍuh'

³ óg wu;rj ks,Odßkaf.a wNsu;h yels ;dla ÿrg


wkjYH jk mßÈ yels ish¨ lghq;= f;dr;=re
;dlaIK l%ufõohka wkqj l%shd;aul lsÍu ms‚i
mß.Kl.; l< hq;=h' tfiau tu f;dr;=re
ud¾..;j mßyrKh lr.; yels úh hq;=h'

36
³ ¥IKh hkq w,a,i o we;=<;a rdcH iïm;a j,g
ydks jk ish¨ wh:d lghq;= fyda wlghq;= f,i
ye`Èkaúh hq;=h' ÿIKh u¾okh i|yd m%Odk
k.rhkays we;s fmd,sia ia:dkj, úfYaI tallhla
l%shd;aul úh hq;=h'

³ ;jo fldama iy fldamd lñgq mÍlaIKj,ska


fy<sjk" ú.Kldêm;s úiska yqjd oelafjk"
nrm;, jxpdjka .ek .kq ,nk ;SrKj,g
wkql+,j wod< mqoa.,hkag tfrysj fpdaokd m;%
ieliSug kS;sm;s;=ud le`ojd Tyqg Wmfoia§u
i`oyd n,h mejßh hq;=hs'

10'2 ksis uQ,H l<ukdlrKh rfÜ wd¾Ól ixj¾Okhg


muKla fkdj iudc idOdrK;ajh ;yjqre lsÍu
iy ¥IK jxpd je<elaùu i|yd jk uQ,sl mQ¾j
fldkafoaishla f,i ie,lsh hq;=h'

³ Rcq nÿ fyj;a wdodhï nÿ ±kg mj;sk 14]


uÜgfï isg 30] uÜgu olajd jeä l< hq;=h'
tkï jl% nÿ fyj;a iEu mqrjeisfhl= úiskau
f.úh hq;= nÿ m%;sY;h 70] olajd wvq l< hq;=h'

³ nÿ iud ,nd§fï jerÈ uQ,H m%;sm;a;sh uQ,H


l<ukdlrK Wmdx.hla f,i fhdod fkd.;hq;=
w;r nÿ f.ùfï wl%ñl;d" nÿ jxpd iy nÿ wh
lsÍfï wdl¾hlaIu;d ksjerÈ lsÍu i|yd by<u
m%uqL;dj ,ndÈh hq;=h'

³ rdcH iy mqoa.,sl wxYfha wdfhdack wju jYfhka


40]g jvd jeä uÜgul mj;ajd .ekSu i|yd
uQ,H Èß.ekaùï ,ndÈh hq;= w;r úfoaY Khj,ska
wju jYfhka 25]la fj<|m<g NdKav iy fiajd

37
bÈßm;a lsÍu i|yd jk wdfhdack i|yd fhoúh
hq;=h'

³ foaYSh ksIamdok moaO;sh wdrlaId jk wdldrhg


wdkhk nÿ mekúh hq;= w;r wkjYH NdKav
wdkhkh iSud lsÍu i|yd uyck tl`.;dj
iys;j nÿ wêNdr mekúh hq;=h'

³ wmkhk wdodhï úfoaYj, rojd ;nd .ekSu


je<elaùu i|yd wdfõlaIK l%shdj,sh Yla;su;a
l< hq;=h'

³ rdcH nexl= iïmQ¾Kfhkau jdKsc nexl= njg


m;alsÍu isÿ fkdl< hq;= w;r tu nexl=j, iudc
j.lSu f,i hï ksYaÑ; m%;sY;hla ixj¾Ok
uQ,H myiqlï iemhSu i|yd uynexl=j u.ska
fldkafoais mekúh hq;= w;r rch u.ska úfYaIs;
ixj¾Ok nexl=jla ia:dms; l< hq;=h'

³ úfYaIs; ld¾hhka i|yd mkjd we;s nÿ wod<


kS;sh u.ska kshulr we;s ld¾hkag yer fjk;a
ld¾hka i|yd fhoúu je<elaúh hq;=h'

³ cd;sl b;sß lsÍï uÜgu jQ 22]l m%udKh wju


jYfhka 28] olajd jeä lsÍu i|yd §mjHdma;
cd;sl jHdmdrhla werïN l< hq;=h' ^úfYaIfhka
mdie,a orejka b,lal fldg& ta u.ska foaYSh
m%.aOkh talrdYs lsÍu iy rdcH wdfhdack
m%;sY;h j¾Okh lsÍu l< hq;=h'

38
39
40

You might also like