SIDA
pështymës, djersës, lotëve, urinës ose të vjellave,
Infeksioni i virusit të mungesës së imunitetit të
njeriut dhe sindroma e mungesës së imunitetit të
fituar (HIV/AIDS) apo SIDA është një spektër
kushtesh të shkaktuara nga infeksioni me virusin e
mungesës së imunitetit të njeriut (HIV), një
retrovirus. Pas infeksionit fillestar, personi mund të
mos vërejë asnjë simptomë, ose mund të përjetojë
një periudhë të shkurtër të sëmundjes së ngjashme
me gripin. Në mënyrë tipike, kjo pasohet nga një
periudhë e zgjatur e inkubacionit pa simptoma.
Nëse infeksioni përparon, ai ndërhyn më shumë në
sistemin imunitar, duke rritur rrezikun e zhvillimit të
infeksioneve të zakonshme si tuberkulozi, si dhe
infeksione të tjera oportuniste dhe tumore që janë
të rralla tek njerëzit që kanë funksion normal
imunitar. Këto simptoma të vonshme të infeksionit
quhen sindroma e mungesës së imunitetit të fituar
(AIDS). Kjo fazë shpesh shoqërohet edhe me humbje
peshe të paqëllimshme.
SHENJAT DHE SIMPTOMAT
1.Infeksion Akut
2.Vonesa Klinike
3.Sindroma e Fituar e Mungesës së Imunitetit
TRANSMETIMI
HIV përhapet përmes tre rrugëve kryesore:
kontaktit seksual, ekspozimit të konsiderueshëm
ndaj lëngjeve ose indeve të trupit të infektuara dhe
nga nëna tek fëmija gjatë shtatzënisë, lindjes ose
ushqyerjes me gji (i njohur si transmetim vertikal).
Nuk ka rrezik për të marrë HIV nëse ekspozohet
ndaj feces, sekrecioneve të hundës, pështymës,
botën dhe është e rëndësishme që të vazhdojmë të
përveç rasteve kur ato janë të kontaminuara me
gjak. Është gjithashtu e mundur që të infektoheni
nga më shumë se një lloj HIV-një gjendje e njohur si
superinfeksioni HIV.
MJEKIMI
Aktualisht nuk ka asnjë kurë, as një vaksinë efektive
kundër HIV. Trajtimi konsiston në terapi
antiretrovirale shumë aktive (HAART), e cila
ngadalëson përparimin e sëmundjes. Që nga viti
2010, më shumë se 6.6 milionë njerëz merrnin
HAART në vendet me të ardhura të ulëta dhe të
mesme. Trajtimi përfshin gjithashtu trajtimin
parandalues dhe aktiv të infeksioneve oportuniste.
Që nga korriku 2022, katër persona janë pastruar
me sukses nga HIV. Fillimi i shpejtë i terapisë
antiretrovirale brenda një jave nga diagnoza duket
se përmirëson rezultatet e trajtimit në mjedise me
të ardhura të ulëta dhe të mesme.
SHPËRNDARJA E SID-ËS NË BOTË
Shpërndarja e HIV dhe SIDA është një problem
global shëndetësor dhe ndikon në shumë vende në
të gjithë botën. Afrika Subsahariane është rajoni më
i goditur në botë nga SIDA, me shumicën e rasteve
të reja të HIV raportuar në këtë rajon çdo vit. Në
Azinë Jugore dhe Lindore, numri i rasteve të HIV dhe
SIDA është në rritje, veçanërisht në vendet me
popullsi të madhe dhe me shumë konflikte. Në
Amerikën Latine dhe Karaibet, shpërndarja e HIV
dhe SIDA është më e gjerë në qytete dhe në
popullsitë me rrezik më të lartë, si punëtorët
seksualë dhe narkomanët e intravenozëm. SIDA
është një sëmundje që mund të ndikojë në të gjithë
ndërmarrim veprime për të parandaluar dhe
trajtuar këtë sëmundje.
SIDA TEK FËMIJËT
Fëmijët mund të infektohen me HIV nëpërmjet
shtatzënisë, lindjes, ose nënës së tyre gjatë
ushqyerjes me gji. Në raste të tilla, fëmijët mund të
lindin me HIV ose mund të infektohen gjatë
ushqyerjes me gji. SIDA mund të shkaktojë
probleme shëndetësore serioze tek fëmijët, duke
përfshirë dobësinë, infeksionet dhe rritjen e rrezikut
për zhvillimin e sëmundjeve të tjera. Është e
rëndësishme që fëmijët që janë të infektuar me HIV
të trajtohen me kujdes dhe të marrin kujdesin
shëndetësor që është i nevojshëm për të trajtuar
sëmundjen dhe për të përmirësuar shëndetin e tyre.
SI MUND TA SHMANGIM SIDËN
Ka disa mënyra për të shmangur përhapjen e HIV
dhe SIDA. Disa nga këto mënyra përfshijnë
përdorimin e kundraviraleve për njerëzit që janë të
infektuar me HIV, përdorimin e prezervativëve gjatë
raporteve seksuale, shmangien e përdorimit të
drogave intravenoze dhe shmangien e punës
seksuale. Gjithashtu, edukimi dhe informimi i
popullit rreth HIV dhe SIDA është i rëndësishëm në
parandalimin e përhapjes së kësaj sëmundjeje
.