Projekt edukacyjny

Temat projektu: Odpady w naszym środowisku.

Uzasadnienie wyboru tematu: Projekt skupia się na selektywnej zbiórce odpadów, która
jest niezbędna dla zrównoważonej gospodarki. Podnoszenie świadomości ekologicznej w
społeczeństwie jest w dzisiejszym świecie priorytetem, przynoszącym wymierne korzyści
ekonomiczne i społeczne, dlatego też jest uznawane przez wiele organizacji i państw za jeden
z najważniejszych celów dla prawidłowego funkcjonowania naszej planety. Wyzwaniem dla
nauczyciela jest rozpowszechnianie informacji na temat właściwego gospodarowania
odpadami w interesujący sposób, który zmusza odbiorców do aktywności i dociekliwości.
Głównym celem projektu jest uświadomienie uczniom skali problemu nadmiernej ilości
odpadów i wysiłków, które należy podjąć, aby go rozwiązać. Doprowadza to do
natychmiastowej poprawy stanu środowiska poprzez rozwój postaw ekologicznych u dzieci i
ich rodzin.

Cel projektu
1. Cele ogólne:
 kształtowanie u uczniów postawy dotyczących środowiska i jego ochrony;
 pokazanie skali i istotności współczesnego problemu produkowania zbyt wielu
odpadów i trudności w zakresie ich zagospodarowania;
 wskazanie konsekwencji dobrej i złej gospodarki odpadami;
2. Cele szczegółowe:
 przeprowadzenie odmiennych doświadczeń przyrodniczych;
 gromadzenie informacji dotyczących stanu środowiska przyrodniczego
najbliższego otoczenia szkoły i miasta;
 przygotowanie plakatów o tematyce ekologicznej.

Formy realizacji: praca w grupie, kwestionariusz ankiety, wywiad, samodzielne

poszukiwanie informacji, lekcja otwarta, „dywan pomysłów”, eksperyment: zakopanie
śmieci, kwiat grupowy, karta oceny koleżeńskiej.

Efekty końcowy projektu: plakaty ekologiczne.

1
Termin realizacji: 01.04.24 – 17.05.24 (7 tygodni)

Realizatorzy: nauczyciel Jacek Trybuch i uczniowie w grupach:

L kKasa Grupa Imię i nazwisko ucznia
p
1. 2T Ekolodzy Aneta Zawadzka, Karolina Widyńska, Michalina Pruś,
Sebastian Pielak .
2. 2T Spacerowicze Dominika Piekut, Klaudia Machałowska, Rafał Kucharuk.
3. 2T Wędrowcy Kinga Kowalska, Zuzanna Jończyk, Weronika Greskiewicz,
Karolina Górecka, Wiktoria Derewińska.
4. Biegacze
5.
6.

Plan pracy:

Etap Czynność Termin Osoba

odpowiedzialna
Sformułowanie tematu projektu i jego celów – 1.04.2024 Jacek Trybuch
cele podstawowe i szczegółowe
Wyznaczenie skład zespołu projektowego 1.04.2024 Jacek Trybuch
Określenie rodzaju wykonywanych prac oraz 1.04.2024 Jacek Trybuch
zadań i ich harmonogramu
Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za 1.04.2024 Jacek Trybuch
przygotowania

wykonanie określonych zadań

Określenie częstotliwości spotkań a klasą 1.04.2024 Jacek Trybuch
Przygotowanie uczniów do pracy metodą 1.04.2024 Jacek Trybuch
projektu: zaprezentowanie istoty projektu,
omówienie metod i środków stosowanych w
celu realizacji projektu oraz kryteriów oceny
Obliczenie wydatków niezbędnych do 1.04.2024 Jacek Trybuch
realizacji projektu

2
 Określenie rezultatów projektu 1.04.2024 Jacek Trybuch
Wskazanie osoby koordynującej projekt 1.04.2024 Jacek Trybuch
Wyrażenie własnych opinii w temacie 2.04.2024 Uczniowie
odpadów zadania
Dobranie się w grupy 2.04.2024 Uczniowie
Zapoznanie się z istotą metody projektów, jej 2.04.2024 Uczniowie
metodami i kryteriami oceny
Segregowanie własnych śmieci i zainicjowania 2.04.2024 Uczniowie
długoterminowego doświadczenia
Planowanie własnej pracy i przydzielenie 2.04.2024 Uczniowie
zadań do wykonania – planowanie wykonanie
grupowego plakatu ekologicznego
Przygotowanie badania ankietowego (dobór 2.04.2024 Uczniowie
próby, pytania ankietowe, narzędzia, sposób
rejestrowania danych
Zebranie niezbędnych materiałów 5.04.2024 Jacek Trybuch
Gromadzenie wiedzy dotyczącej zagadnienia 5.04.2024 Jacek Trybuch
gospodarki odpadami w dostępnych źródłach
Gromadzenie wiedzy dotyczące gospodarki 5.04.2024 Jacek Trybuch
odpadami i stanu środowiska w mieście 12.04.2024
gromadzenia

Poszukiwanie samodzielnie informacji 5.04.2024- Uczniowie

dotyczących zagadnienia gospodarki odpadami 12.04.2024
w zakresie, którego uczniowie: korzysta z
Internetu; z zasobów bibliotecznych,
przeprowadzają wywiady z bliskimi i dokonują
własnych pomiarów i obserwacji
Przeprowadzenie ankiety wśród mieszkańców 5.04.2024- Uczniowie
12.04.2024
Weryfikacja poziomu wykonanych prac wraz z 15.04.2024 Jacek Trybuch i
opracowania

identyfikacją możliwości ich udoskonalenia uczniowie

oraz podsumowanie zgromadzonych przez
uczniów informacji w zakresie stanu wiedzy
mieszkańców o gospodarowaniu odpadami

3
 Zapoznanie z kolejnością prezentacji i 15.04.2024 Jacek Trybuch
wykonania projektu
Zaprezentowanie zdobytej wiedzy i 15.04.2024 Uczniowie
doskonalenie wyników własnej pracy
Weryfikacja sformułowanych hipotez oraz 15.04.2024 Uczniowie
przygotowanie dokumentacji fotograficzną z
przeprowadzonego doświadczenia - rezultaty
doświadczeń, wnioski i ich zestawienie
zestawiając z wynikami ankiet.
Organizacja wycieczki w teren, w celu 20.04.2024 Uczniowie
określenia zaawansowania problemu opadów w
środowisku
Wykonanie plakatów ekologicznych 20.04.2024 Uczniowie
–
30.04.2024
Grupowa analiza problemu opadów i 04.05.2024 Uczniowie
wykonania

wskazanie możliwych rozwiązań

Nadzór nad przebiegiem działań Cały okres Jacek Trybuch
Porównywanie rzeczywistego postępu w Cały okres Jacek Trybuch
wykonaniu projektu z planem bazowym,
określenie niezbędnych czynności
prewencyjnych i korekcyjnych
Dostarczanie informacji na temat wyników Cały okres Jacek Trybuch
projektu
Organizacja wystawy prac uczniów i 05.05.2024
zapoznanie dzieci z kolejnością prezentacji –
15.05.2024
Prezentacja i wstępna ocena plakatów 05.05.2024 Uczniowie
prezentacji

ekologicznych
–
15.05.2024
Przypomnienie historii realizacji projektu i 05.05.2024 Jacek Trybuch
ukazanie gotowych prac – plakatów –
15.05.2024

4
 Przygotowanie jednej jednostki lekcyjnej 12.05.2024 Jacek Trybuch
otwartej dla rodziców i innych nauczycieli
Wykonanie „kwiatu grupowego”, który 16.05.2024 Uczniowie
ukazuje zdolności umiejętności nabyte w
trakcie współpracy w takcie trwania projektu
Przedstawienie raportu z przeprowadzonych 16.05.2024 Uczniowie i
badań Jacek Trybuch
Ewaluacja projektu 16.05.2024 Uczniowie i
Jacek Trybuch
Zamknięcie projektu, zakończenie wszelkich 16.05.2024 Jacek Trybuch
zadań i przekazanie wyników projektu

Podstawowe kompetencje nabyte w trakcie wykonania projektu:

 zdolność do posługiwania się informacjami o charakterze naukowym, środkami i
urządzeniami technicznymi) w celu osiągnięcia danego celu i w procesie podjęcia
decyzji;
 zdolność do wyciągnięcia wniosku na podstawie dowodów;
 wrażliwość na konsekwencje działań jednostki dla społeczności, społeczeństwa i
planety;
 zdolność i chęć uczenia się, w tym: właściwa współpraca w grupie, dokonywanie
krytycznej samooceny, samodzielne poszukiwanie informacji.

Nawiązanie do postawy programowej dla szkoły podstawowej:

Matematyka
Uczeń:
 poprawnie czyta i zapisuje liczby w rzymskie - od I do XII;
 umie wykonywać proste obliczenia kalendarzowe;
 wykazuje znajomość kolejności dni tygodnia i miesięcy;
 właściwie wymienia i zapisuje daty;
 jest w stanie odpowiednie uporządkuj daty w sposób chronologiczny.
Informatyka i zajęcia komputerowe
Uczeń:

5
  potrafi sprawnie obsługiwać komputer, w tym zakresie poprawnie obsługuje muszkę i
klawiaturę;
 samodzielnie szuka i korzysta ze znalezionych informacji, w tym korzysta ze stron
internetowych;
 potrafi odtworzyć prezentacje multimedialne.

Zajęcia techniczne
Uczeń:
 potrafi odtworzyć „drogę” tworzenia nowych obiektów - od pomysłu do wytworu, w
tym jest w stanie zaprezentować idee rozwiązań technicznych;
 posiada następujące zdolności: odmierzenie konkretnej ilości materiału; cięcia
papieru, tektury;
 zauważa potrzebę organizowania działania technicznego w zakresie pracy
indywidualnej i zespołowej;
 dba o bezpieczeństwo własne i pozostałych członków grupy – dba o ład i porządek w
miejscu pracy; poprawnie korzysta z narzędzi i urządzeń technicznych.
Przyroda
Uczeń:
 przeprowadza proste doświadczenia przyrodnicze i obserwację, jest w stanie
zauważyć związek przyczynowo-skutkowy;
 wykonuje czynności w zakresie ochrony przyrody w najbliższym otoczeniu;
 ma świadomość tego, które zniszczenia w przyrodzie wynikają z działań człowieka.

Sformułowanie problemu i celów projektu i jego planowanie

Planujemy nasz projekt ekologiczny

Czas: 4 jednostki lekcyjne

Działanie: określenie głównego problemu i celu projektu

Pomoce dydaktyczne: karta pracy, lista dyżurów, tabela do zapisywania odpowiedzi

uzyskanych w trakcie przeprowadzenia ankiety, śmieci znajdujące koszach w salach
lekcyjnych, arkusze szarego papieru, kartony do segregacji śmieci, karteczki

6
samoprzylepne, , gumowe rękawiczki dla uczniów, łopatki, konewka, aparat, kolorowe kółka
w celu dokonania podziału na grupy, szarfy w dwóch kolorach.

Uwaga: przed lekcją proszę uzgodnić z personelem sprzątającym (bez wiedzy dzieci), że
śmieci nie będą wynoszone z klasy (na przykład przez 3 dni). Należy też upewnić się, że do
kosza trafiają różne rodzaje odpadów, na przykład szklane i plastikowe butelki, puszki,
resztki owoców.

Przebieg:

1. Segregowanie odpadów.

 Omówienie obecnej sytuacji w klasie - pełny koszt śmieci. Nauczyciel rzuca uczniom
wyzwanie, mówiąc im, że śmieci i nie zostaną posprzątane. Pytanie do uczniów: co
się stanie, jeśli sytuacja będzie się powtarzać. Jak można rozwiązać zastały problem?
Co możny zrobić, aby było czyściej?

 Uczniowie mają za zadanie założyć gumowe rękawiczki, umieścić śmieci w

wyznaczonym i odpowiednio przygotowanym miejscu (na przykład na szarym
arkuszu papieru) i sprawdzić, co znajduje się w przepełnionym koszu. Nauczyciel,
oglądając wraz z uczniami śmieci, pyta, czy można je pogrupować (na tym etapie
przydadzą się kartonowe pudła, w których dzieci będą sortować wyrzucone śmieci).

 Pytania do uczniów: Co dzieje się ze śmieciami? Czy ktoś z nich segreguje śmieci w
domu? Czy widzieli pojemniki do segregacji i wiedza jak wyglądają? Dlaczego
segreguje się śmieci?

 Utrzymanie zainteresowania uczniów następującymi pytania: Czy można rozwiązać

problem odpadów poprzez ich zakopywanie? Czy wówczas one znikną? Jak można to
zweryfikować?

2. Przeprowadzone doświadczenia

 Powieszenie na tablicy arkusza szarego papieru i napisanie pytania: jakie śmieci

zakopujemy? Następnie rozdanie uczniom kolorowych kartek papieru i prośba o
napisanie zdań (odpowiedzi na pytanie) jedno po drugim. Każde dziecko może
napisać trzy zdania.

7
  Prośba do uczniów, aby umieściły one swoje zdania na tablicy obok pytania.
Wskazanie trzech uczniów, aby zebrały to, co napisały, układając karty w jednej
linii. W ten sposób uczniowie wybierają pięć/sześć zdań. Przykład: kartonik po
soku, ogryzek jabłka.

 Podział dzieci na tyle grup, ile jest śmieci do zakopania (na przykład kawałek
gazety i ogryzek jabłka - ulegają one rozkładowi). Grupy są 4-osobowe grupy ich
podziału dokonuje się, rysując kolorowe kółka, które losowali wcześniej, a które
odpowiadają kolorom na arkuszach roboczych. Podział na grupy dotyczy całego
projektu. Można nadać grupom nazwy, np. "Spacerowicze", "Ekolodzy".

 Po podzieleniu uczniów na grupy, dzieci przeprowadzają doświadczenie,

formułują hipotezy, zapisują swój projekt i zamieszczają swoje arkusze robocze w
szkolnej gazetce. Wypełniają poniższą tabelę:

Nazwa grupy:

Data Co Hipoteza (co Data Stan Wnioski

zakopania zakopaliśmy? się stanie?) odkopania zastany
(zdjęcie + (zdjęcie +
opis) opis)

 W ogrodzie szkolnym każda grupa wykopuje dołek o głębokości około 12-15 cm.
Następnie wlewa wodę do dołka, aby gleba była dobrze nawodniona. W każdym
dołku umieszczany jest wybrany przez siebie śmieć (szklaną butelkę, karton po soku,
gazetę, kostki jabłka, puszkę po napoju gazowanym), przysypują go ziemią i
oznaczają w sposób ułatwiający odnalezienie (np. kawałkiem papieru, zużytą folią
aluminiową przymocowaną do patyka przybitego do ziemi). Należy wyjaśnić
uczniom, że utrzymywanie wilgotnej gleby przyspieszy rozkład śmieci. Proszę
uzgodnić z dziećmi, że śmieci zostaną wykopane po miesiącu. Warto zasugerować,
aby grupy stworzyły harmonogram działań, na podstawie poniższej tabeli, w której
wpisuje się ucznia odpowiedzialnego za wykonanie zadania:

Zakopany przedmiot:
Imię Data Dzień tygodnia Odznaczenie
Zapisana tak: 05.V. 2024 wykonania zadania
8
  Data (miesiąc) powinna być zapisana system rzymskim; każda osoba pracująca w
danym dniu wypełnia tabelą.

 Należy podkreślić, że dzieci powinny znaleźć sposób na podleganie odpadków w

weekendy. Dzieci same planują swoje działania w zakresie powyższego
harmonogramu. Należy je wspierać, gdy pojawią się problemy. Wypełniony
harmonogram należy umieścić na tablicy w klasie lub w innym miejscu, w którym
dzieci będą miały do niego dostęp.

3. Sformułowanie problemu:

 Nauczyciel siada z dziećmi w kręgu i rozpoczyna swobodną dyskusję na temat

tego, czy w mieście istnieje problem nadmiernych odpadów. Należy pozwolić
każdemu dziecku wyrazić swoją opinię. Prowadząc dyskusję, uczniowie mają się
zastanowić, w jaki sposób mogą podnieść świadomość faktu, że zaśmiecanie jest
bardzo szkodliwe dla przyrody i najbliższego otoczenia. Czy są jakieś publikacje
na ten temat (plakaty, gazety, programy telewizyjne itp.)? Zapisanie dwóch pytań
na tablicy. Dzieci mają podnieść ręce i wyrazić swoją opinię. Po głosowaniu
należy krótko przeanalizować i podsumować wyniki:

Pytanie ZA PRZECIW
Czy segregacja śmieci jest
potrzebna?
Czy śmieci można wyrzucać byle
gdzie?

 W trakcie dyskusji dzieci zastanawiają się, jak ludzie odpowiedzieliby na dwa

pytania dotyczące doświadczanie. Tym samym, czy ludzie wiedzą, że śmieci
mogą się rozkładać? Należy sprawdzić, czy dzieci rozumieją wyrażenie: śmieci
się rozkładają. Można również wyjaśnić to wyrażenie, przypominając im o
rzeczach, które ulegają rozkładowi i z którymi mogły się już zetknąć (np.
9
 kompost).
 Co dzieci myślą o tym, co dzieje się z zakopanym kawałkiem gazety po pewnym
czasie? Proszę je nagrodzić, jeśli są bardzo dociekliwe. Pytanie do uczniów brzmi:
w jaki sposób mogą dowiedzieć się, co myślą mieszkańcy. Należy wysłuchać ich
pomysłów lub ewentualnie poprowadzić dzieci do wniosku, że same powinny o to
zapytać. Można to zrobić ustnie lub dać im kwestionariusze do wypełnienia –
należy jednak w tym zakresie uzgodnić, z której metody będą korzystać.

 Na podstawie dyskusji nauczyciel wyjaśnia uczniom, na czym polega rola

ankietera. Zaproponowanie przeprowadzenia ankiety/wywiadu z mieszkańcami.
Zadani uczniom takich pytań jak: Kogo możemy wiarygodnie zapytać o opinię?
Czy kobiety i mężczyźni odpowiadają w ten sam sposób? Co z dziewczętami i
chłopcami? Czy ich opinie są takie same? Jak myślisz, kto ma więcej informacji
na ten temat: kobiety czy mężczyźni, starsi czy młodsi? W grupach dzieci
zastanawiają się, kogo mogą zapytać.

 Poproszenie wybranej jednej osoby z każdej grupy o przedstawienie sugestii i

zapisanie ich na tablicy. Wyjaśnienie, że badania są wiarygodne tylko wtedy, gdy
przeprowadzi się je z jak największą liczbą osób. Wspólne ustalenie, z iloma
osobami i jakiej płci należy przeprowadzić ankietę, aby wyniki ankiety były
wiarygodne. Należy zasugerować zapisanie wyników odpowiedzi w następującej
tabeli:

Nazwa grupy:

Pytana osoba Data i Odpowiedź – Odpowiedź – nie rozłoży się

godzina rozłoży się
KOBIETA

KOBIETA

MĘŻCZYZNA

MĘŻCZYZNA

DZIEWCZYNKA

DZIEWCZYNKA

CHŁOPIEC

CHŁOPIEC

10
  Omówienie tego, co należy zrobić, aby przeprowadzić ankietę z jak największą
liczbą osób. W razie potrzeby należy poprowadzić rozmowę tak, aby dzieci zdały
sobie sprawę, że muszą podzielić się na jak najmniejsze grupy i pracować
samodzielnie lub w parach.

3. Zabawa w ankietera

 Przed rozpoczęciem gry należy określić przebieg ankiety i pytania, które należy
zadać. Na przykład: Nazywam się ..., jestem uczniem ..., mogę poprosić
Pana/Panią o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: .... Jeśli zakopie
Pan/Pani puszkę, co się z nią stanie po miesiącu? Proszę zapisać pytania na
tablicy, aby łatwiej było je zapamiętać.

 Podział uczniów na dwie grupy, na przykład losowo, dzieci wymieniają liczby

nieparzyste i parzyste w kolejności; można również użyć dwukolorowych
wstążek. Jedna grupa to ankieterzy, a druga to badane populacja - mieszkańcy.
Respondenci i ankieterzy chodzą swobodnie po sali. Na sygnał nauczyciela
ankieterzy dołączają do respondentów i symulują wywiad. Po kilku próbach role
się odwracają Po zakończeniu gry uczniowie siadają w kręgu i dyskutują: Jak
czuli się jako ankieterzy? Jak czuli się jako mieszkańcy? Czy wszystko się
podobało? Czy jest coś, co chcieliby zmienić w trakcie przeprowadzania badania?
O czym muszą pamiętać? Należy wyjaśnić, że projekt jest bardzo ważny i
wymaga zaangażowania. Dzieci mogą to zrobić w parach.

 Podsumowanie, na czym polega rola uczniów: przeprowadzić wywiady z

mieszkańcami (podkreślić, że należy zwrócić uwagę na wywiady z mężczyznami i
kobietami, dziewczętami i chłopcami); przedstawienie pytania badawczego;
zapisanie instrukcji dotyczących wywiadu na tablicy projektu lub w innym
widocznym miejscu wyznaczanie czasu na wykonanie tego zadania - około
tygodnia.

Działanie

Prezentujemy wyniki ankiety

Czas: 2 jednostki lekcyjne

11
Działanie: podsumowanie zgromadzonych informacji w zakresie stanu wiedzy
mieszkańców o tym, które śmieci się rozkładają, a które nie.

Pomoce dydaktyczne: wypełnione ankiety, zestawienie wyników dla każdej grupy

Przebieg:

1. Zabawa pt. "śmieci"

 Uczniowie siedzą w kole, w środku znajduje dziecko, które udaje, że jest kartką
papieru zwiniętą w rulon i pozostawioną na ulicy. Wszystkie dzieci mówią wierszy pt.
„Na dywanie leży śmieć co on robi to my też.” Dziecko siedzące w kole wykonuje
dowolny ruch (np. skacze). Pozostali naśladują ten ruch.,. Po powtórzeniu zabawy
wszystkie dzieci kontynuują wierszyk. Dziecko, które jest „papierkiem", wybiera to,
które najlepiej naśladowało ruchy i zamienia się miejscami.

 Wyjaśnienie uczniom celu spotkania. Pogratulowanie wszystkim dzieciom

uczestnictwa w ankiecie. Zapytanie uczniów: Jakie trudności napotkali podczas
wykonywania zadań? Czy były jakieś trudne sytuacje, nawet te zabawne? Jakie są ich
odczucia i opinie?
 Podsumowanie wyników – prośba do każdej grupy o podsumowanie wyników w
tabeli:

Nazwa grupy:
Co się stanie z zakopaną puszką po
miesiącu czasu?
Rozłoży się Nie rozłoży się
K, K, M, DZ, CH, … DZ, CH, K, M, …

Kobiety Mężczyźni Dziewczynki Chłopcy

Rozłoży się (liczba Rozłoży się (liczba Rozłoży się (liczba Rozłoży się (liczba
głosów) głosów) głosów) głosów
Nie rozłoży się Nie rozłoży się Nie rozłoży się Nie rozłoży się
(liczba głosów) (liczba głosów) (liczba głosów) (liczba głosów
Wnioski:
1.
2.
3.

12
  Prośba skierowana do liderów poszczególnych grup o przedstawienie
podsumowanych wyników i krótkich refleksji na temat świadomości ekologicznej
obywateli; umieszczenie tabeli podsumowującej w widocznym miejscu w klasie.
 Zakończenie lekcji – uczniowie dowiadują się, kto ma rację. Jest jednak za wcześnie
na wykopywanie śmieci, ponieważ zrobią to za miesiąc. Dlatego należy poprosić
grupy o ustalenie, kiedy spotkają się, aby dokończyć doświadczenie. Proszę
sprawdzić, czy obliczenia są prawidłowe.

Test – zakończenie naszego doświadczenia

Czas: 1 jednostka lekcyjna

Działanie: weryfikacja wyników prowadzonego doświadczenia.

Pomoce dydaktyczne: aparat, łopatki, szare arkusze z wklejonymi obrazkami, pisaki,

rękawiczki gumowe.

Przebieg:

1. Zabawa pt. „Śmieciowe słoneczko”.

 Przedstawienie uczniom tematu ćwiczenia. Prośba do dzieci, aby usiadły w grupach i

rozdać szare arkusze papieru z obrazkami (puszka, butelka, ogórek, kawałek gazety -
obrazki zakopanych śmieci). Zadaniem lidera jest kierowanie pracą grupy, strażnika
czasy - śledzenie czasu, a artysty - zapisywanie sugestii grupy. Dzieci powinny
przygotować karty skojarzeń. W zależności od wieku, dzieci mogą zapisywać lub
rysować skojarzenia: np. puszka po coli: jest czerwona, aluminiowa, okrągła.

 Wymiana wypełnionych arkuszu między grupami. Kolejne grupy dodają swoje

skojarzenia za pomocą różnokolorowych pisaków. Należy wymieniać arkusze, aż wrócą
do pierwotnych grup. Prośba do liderów grup o głośne przeczytanie wszystkich
skojarzeń. Należy Proszę, aby plakaty zostały rozwieszone na korytarzu szkolnym, tak
aby inne dzieci mogły dodać swoje skojarzenia. Nauczyciel powinien też przypomnieć
dzieciom, że dziś mija miesiąc od zakopania śmieci i że nadszedł czas, aby je odkopać i
dowiedzieć się, co się z nimi stało. Pytania do uczniów: Jak myślicie, co powinniśmy dziś
zrobić?

13
 Podsumowanie, co zostało zrobione do tej pory i ponownie spojrzeć na tabele
podsumowujące - wyniki przeprowadzonych badań. Należy wzbudzić zainteresowanie
dzieci, zadając pytanie: Kto miał rację? Proszę przygotować kamerę, aby udokumentować
wyniki doświadczania. Gdy uczniowie wykopią odpady, proszę zrobić zdjęcia, omówić,
sprawdzić poziom rozkładu i uzupełnić tabelę po powrocie do klasy (patrz tabela 1).

 Podsumowania badania: dyskusja: Które hipotezy były prawidłowe? Dlaczego ogryzek

ulega rozkładowi, ale szklana butelka już nie? Czy mieszkańcy dobrze odpowiedzieli na
pytania badawcze?

Problem śmieci w naszym środowisku

Czas: 2 jednostki lekcyjne

Działanie: wyznaczenie działań i metod ich realizacji.

Pomoce dydaktyczne: blok A3, kolorowe mazaki z papieru, pisaki (czerwony, żółty,
niebieski).

Przebieg:

1. Wycieczka w celu poszukiwania śmieci w okolicy. Należy zdecydować (na podstawie

ankiety i doświadczenia), czy w mieście istnieje "dzikie wysypisko śmieci" czy
"problem śmieciowy".
2. Rozwiązanie problem śmieciowego:

 nauczyciel kieruje do klasy pytania: czy w naszym mieście jest problem ze

śmieciami? Jeśli nie ma problemu śmieci, należy zastanowić się, co sprawia, że
miasto jest czyste. Można również dyskutować w grupach, aby dowiedzieć się,
jakie inne środki pomogłyby mieszkańcom jeszcze lepiej sprzątać śmieci. Jeśli
dzieci potwierdzą, że istnieje problem zaśmiecania - proszę zachęcić grupę do
dyskusji na temat kreatywnego rozwiązania tego problemu. Do dyskusji można
wykorzystać metodę "dywaników pomysłów". Warto podkreślić znaczenie
przestrzegania pewnych zasad podczas prowadzenia dyskusji (można pokazać
przygotowaną tablicę zasad) Ważne zasady: każda grupa ma własny dywanik.
Każde dziecko ma trzy miejsca na dywaniku. Każda grupa wybiera jednego lub

14
 więcej liderów, którzy będą prezentować wyniki swojej pracy na tablicy. Jedna
osoba z grupy sprawdza czas. Należy wybrać lidera i osobę
kontrolującą/sprawdzającą czas. Niech omówią, czy zrozumieli zasady. Należy
też upewnić się, że są one zrozumiałe dla wszystkich.
 Rozwiązanie problemu to odpowiedź na pytanie: Dlaczego jest tyle śmieci? W
grupach dzieci znajdują odpowiedzi na to pytanie, zapisują je w bardzo krótkich
zdaniach na paskach jednego koloru i przyklejają na kartkach. Liderzy grup
przedstawiają wyniki klasie.
 Propozycja rozwiązań problemu to odpowiedź na takie pytania jak: Co możemy
zrobić, aby zmniejszyć ilość odpadów? Co należy zrobić, aby zmniejszyć ilość
odpadów? Uczniowie odpowiadają teraz na każde pytanie, zapisują swoje
odpowiedzi na różnokolorowych karteczkach samoprzylepnych i przyklejają je na
kartach. Liderzy grup przedstawiają wyniki klasie.
 Deklaracja intencji ma formę odpowiedzi na następujące pytane: Co możemy
zrobić (teraz), aby zmniejszyć ilość odpadów? Podobnie jak powyżej, dzieci
zapisują odpowiedź na trzecie pytanie na paskach w różnych kolorach i
przyklejają je razem. Liderzy grup przedstawiają wyniki klasie. W ten sposób
powstaje trójkolorowy dywan pomysłów.
 Ocena - wszystkie dywaniki są oceniane i przyznawane są punkty tym
propozycjom, które ich zdaniem są najlepsze. Na przykład: czerwony - 3 punkty,
żółty - 2 punkty, niebieski - 1 punkt lub po prostu proszę zapisać liczby. Dzieci
sumują punkty, a nauczyciel dokonuje krótkiego podsumowania.

Przykładowy dywanik umieszczono poniżej:

odpowiedź na pytanie pierwsze Punkty

odpowiedź na pytanie drugie Punkty

odpowiedź na pytanie trzecie Punkty

Planowanie działań
15
 Uczymy się planowania czasu

Czas: 2 jednostki lekcyjne

Działanie: planowanie wykonania plakatu ekologicznego

Pomoce dydaktyczne: karteczki samoprzylepne, tabela z harmonogramem planowania

wykonania projektu

Przebieg:

1. Wyjaśnienie celu lekcji. Każda grupa zapisuje sześć elementów, które jej zdaniem
powinny znaleźć się na plakacie. Należy zapisać sugestie na karteczkach lub
karteczkach samoprzylepnych. Grupy pracują się po dwie, czytają sugestie i
wybierają trzy najważniejsze elementy, które ich zdaniem są potrzebne na
przygotowywanym plakacie. Należy pozwolić dzieciom przedyskutować i uzasadnić
swoje wybory bez zakłócania pracy grup. Celem jest utworzenie zestawu
podstawowych kryteriów, które dzieci wybiorą (maksymalnie sześć). Należy zapisać
je na plakacie i umieścić w widocznym miejscu.
2. Przygotowanie plakatu - uzgodnienie z dziećmi kryteria (cechy) dobrego plakatu
Przykłady kryteriów to: oryginalny tytuł: chwytliwe hasła, zdjęcia, wiersz, wyniki
ankiety rymowanka, obserwacje (co widzieliśmy, gdy wykopaliśmy śmieci). Plakat
musi również zawierać tzw. parametry techniczne. Elementy te powinny być
zaprojektowane z uwzględnieniem umiejętności dziecka i dostępnego zaplecza
technicznego Przykłady elementów dobrego plakatu (kryteria techniczne): jeden
kolorowy arkusz papieru brystolowego - rozmiar A3; wycinki z gazet, wydrukowane
zdjęcia z Internetu, można je pokolorować, używanie wielu kolorów, mapy myśli.
Należy pamiętać o jasnym określeniu kryteriów, zapisaniu ich i wyeksponowaniu.
3. Planowanie jest ważnym elementem całego projektu. Szczegółowe określenie
przyszłych działań jest warunkiem powodzenia dalszej pracy. W grupach dzieci same
decydują, kiedy projekt zostanie ukończony i kto będzie odpowiedzialny za
poszczególne zadania – na podstawie poniżej tabeli. Można poprosić je o
zasugerowanie, które zadania powinny wykonać samodzielnie. Trzeba jednak
pamiętać, aby robić to ostrożnie i tylko wtedy, gdy uzna się, że grupa nie jest w stanie
wykonać zadania. Należy zasugerować, aby grupy umieściły swoje plany na tapecie
w klasie.
16
 Zadania Data Osoba
odpowiedzialna
wykaz potrzebnych rzeczy
do wykonania plakatu
zebranie potrzebnych
rzeczy do wykonania
plakatu
wołanie zdjęć z
doświadczenia
Szczegółowy opis
doświadczenia wraz w
wnioskami (MS Office)
opis wyników ankiet (MS
Office)
wykonanie rysunków i
napisów
Przygotowanie
rymowanek
Konsultacje z
nauczycielem

Działania

Planujemy przygotowanie plakatu ekologicznego

Czas: 2 jednostki lekcyjne

Działania: przygotowanie plakatu

Pomoce dydaktyczne: brystol, kredki, pisaki, komputer, zdjęcia, farbki

Przebieg:

1. Uczniowie w grupach wykonują̨ plakat zgodnie z wcześniej ułożonym planem.

2. Nauczyciel pełni rolę specjalista i doradcy, która nie ingeruje w pracę dzieci.

Prezentacja

Czas prezentacji naszych plakatów ekologicznych

Czas: 2 jednostki lekcyjne

Działanie: prezentacja plakatów i ich ocena koleżeńska.

17
Pomoce dydaktyczne: plakaty uczniów, karta „oceny koleżeńskiej”, obrazki dla uczniów.

Przebieg:

1. Zabawa pt. „co mam na plecach?". Należy przykleić przygotowane kartki na plecach
dzieci. Na sygnał "Start" dzieci poruszają się po sali. Na sygnał "Stop" zatrzymują się
i chwytają za rękę osobę, która jest najbliżej nich. Teraz pary patrzą na to, co mają
przyklejone na plecach. Nauczyciel wydaje losowe polecenie: na przykład: pudełko i
butelka! Osoba, która w ten sposób utworzy parę, siada na podłodze. Polecenia można
dowolnie zamieniać, a gra będzie kontynuowana, dopóki wszystkie dzieci nie usiądą.
2. Wyjaśnienie cel lekcji – prezentacja plakatów i ocena koleżeńska. Dzieci prezentują
wykonane przez siebie plakaty i wieszają je w miejscu na to przeznaczonym.
3. Uczniowie oglądają plakaty, swobodnie dyskutują i wymieniają się spostrzeżeniami.
4. Rozdanie kart oceny koleżeńskiej, w zakresie których należy krótko omówić pytania
zawarte w arkuszach i poprosić dzieci, aby odpowiedziały na nie w grupach. W
grupach uczniowie rzetelnie oceniają pracę swoich kolegów i koleżanek z klasy.
Każda grupa ocenia wszystkie plakaty z wyjątkiem własnego. Karta wygląda
następująco:

Tytuł:

Najbardziej spodobało nam się:

To można poprawić:

Przykład, w jaki można to poprawić:

5. Ocena innych uczniów wraca do grup, które stworzyły plakat. Lider każdej grupy
omawia otrzymaną ocenę ze swoją grupą i odczytuje ją klasie w porozumieniu z
nauczycielem. Grupa decyduje czy chce poprawić jakieś niedociągnięcia w świetle
otrzymanych informacji i odpowiednio uzasadnia swoją decyzję. W razie potrzeby
należy dać grupom około dwóch dni na dopracowanie szczegółów.

18
 Prezentacji i ewaluacja

Podsumowanie projektu

Czas: jedna jednostka lekcyjna.

Działanie: podsumowanie projektu.

Pomoce dydaktyczne: szare arkusze papieru, mazaki, kwiatek grupowy.

Przebieg:

1. Uczniowie prezentują swoje plakaty końcowe. Należy przypomnieć, jakie działania

dzieci wykonały podczas projektu i jaki był cel projektu. Zadaniem uczniów jest
odpowiedź na pytanie. Przekazać każdej grupie uczniów szary arkusz papieru i
narysować okrąg na środku papieru - środek kwiatu. Każde dziecko w grupie rysuje
płatek wokół koła i pisze na nim swoje imię. Następnie piszą krótką odpowiedź na
pytanie: Czego nauczyłem się podczas projektu? W skali od 0 do 10, ile punktów
przyznałbym za mój wkład i wykonanie zadań?
2. Na koniec grupy prezentują swoją pracę, umieszczając ją w gazetce klasowej. Każde
dziecko powinno przeczytać swoje pisemne wyjaśnienie i krótko uzasadnić swój
wynik.
3. Na zakończenie zadania należy zasugerować, aby uczniowie wywiesili swoje plakaty
w widocznym miejscu w szkole. Proszę zastanowić się, gdzie jeszcze można umieścić
plakaty (np. można dać innym nauczycielom, rodzicom, sąsiadom). Może to być
okazja do odwiedzenia okolicy i przeprowadzenia swobodnej dyskusji z
mieszkańcami na temat problemu odpadów w środowisku lokalnym.
4. Nauczyciel razem z klasa dokonuje oceny projektu. Uczniowie na kartkach zapisują
swoje refleksje, na przykład: Nauczyłem się... Zaskoczyło mnie... Uczniowie
dokonują samooceny o oceny koleżeńskiej. Nauczyciel wypełnia następujące
formularze:

Ocena projektu:

Elementy oceny dla całej grupy uczniów Ocena w

skali 0–3

19
 0 brak wykonania
1– element projektu w małym stopniu zrealizowany poprawnie
2 - pewne braki w realizacji projektu
3 – projekt wykonany właściwie
Realizacja zadań
Zgodność prezentacji z tematem
Poprawność merytoryczna
Oryginalna forma prezentacji
Poprawność językowa
Poprawne wykorzystanie walorów danej formy prezentacji - plakat,
doświadczenie
Zaangażowanie uczniów do pracy
Terminowość
Konsultowanie pracy nad projektem z nauczycielem
Suma punktów (max.27)

Elementy indywidualnej oceny ucznia Ocena w skali 0–6

0 – brak pracy
1– praca tylko na lekcji
2 – częściowe wywiązanie się z zadań
3 –odtwórcze wykonanie głównych zadań
4 –wykonanie prawie wszystkich przydzielonych zadań
5 – pomysłowość, rzetelne i terminowe wykonanie wszelkich zadań
6 – kierowanie pracą grupy, pomysłowość, rzetelne i terminowe wykonanie wszelkich
zadań
Ocena koleżeńska
Samoocena ucznia
Średnia oceny koleżeńskiej i samooceny
Ocena za realizację projektu

20
21