Mga Kanon

ng Retorika
FILI 103: RETORIKA
 Ang retorika bilang isang sining ay
nahahati sa limang pangunahing
kategorya o kanon.
Imbensyon
Pagsasaayos/ Arrangement
Istayl/Estilo
Memori/Memorya
Deliberi/Paghahatid
 KANON
may silbing analytic at generative
Nagpo-provide ang mga ito ng templeyt
para sa kritisismo ng diskurso at
nagbibigay patern para sa edukasyong
retorikal.
IMBENSYON
mula sa salitang Latin na invenire na ang kahulugan ay to find.
Ang kanon na ito ay nakatuon sa karaniwang kategorya ng pag-iisip
na maging kumbensyonal na hanguan ng mga retorikal na
materyales.
Tinatawag itong topics of invention o topoi sa Griyego.
Halimbawa nito ay sanhi at epekto, komparison at iba pang
ugnayan.
IMBENSYON
Nakatuon sa ano ang sasabihin ng isang awtor at hindi sa kung paano
iyon sasabihin.
Iniilalarawan din ito bilang ubod ng panghikayat.
Inilarawan ni Aristotle ang retorika bilang pagtuklas sa pinakamabuting
abeylabol na paraan ng panghihikayat at ang importanteng hakbang
ng proseso ng pagtuklas na ito ay tinatawag na stasis.
PAGSASAAYOS
Nakatuon sa kung paano pagsusunud-sunurin ang isang
pahayag o akda.
sa matandang retorika (ancient rhetoric) , ang pagsasaayos
ay tumutukoy sa pagkakasunod-sunod na dapat iobserb sa
isang oratoryo, ngunit ang kanon na ito ay nag-iinklud na rin
ng lahat ng konsiderasyon sa pagsasaayos ng ano mang uri
ng diskurso.
 Karaniwang pagsasaayos ng isang
klasikong oratoryo
a. Introduksyon ( exordium)
b. Paglalahad ng mga katotohanan (narratio)
c. Dibisyon (partitio)
d. Patunay ( confirmatio)
e. Reputasyon (refutatio)
f. Kongklusyon ( peroratio)
 Paglalarawan ni Cicero sa ganitong ayos:
a. Introduksyon
kailangang ma-establish ng isang orador ang
kanyang awtoridad. Kailangan niyang gumamit ng mga
etikal na panghikayat o apila.
 Paglalarawan ni Cicero sa ganitong ayos:
Sa apat na mga kasunod na bahagi ( paglalahad ng
katotohanan, dibisyon, patunay at reputasyon), siya ay
kailangang gumamit ng lohikal na argumento. Sa
Konklusyon naman, tinatapos niya ang kanyang oratoryo
sa pamamagitan ng emosyonal na panghikayat o apila.
 Sa mga anong uri ng diskurso
madalas ginagamit ang ganitong
pagsasaayos?
Estilo
nauukol sa masining na ekspresyon ng mga
ideya.
Nauukol sa paano iyon sasabihin.
Ang estilo ay hindi insidental, superpisyal o
suplementari sapagkat tinutukoy nito kung paano
ipinapaloob sa wika ang mga ideya at kung paano
ito nakukustomays sa mga kontekstong
komunikatibo.
Estilo
Esensyal sa retorika sapagkat ang kaanyuan o ang
lingguwistikong kaparaanan ng paglalahad ng
isang bagay ay bahagi ng mensahe, katulad ng
nilalaman o kontent.
“ The medium is the message” MacLuhan
 may kaugnayan sa mnemonics
o memory aids na tumutulong
sa isang orador na sauluhin ang
isang talumpati.

Memori Nakapaloob ang pag-iimbak

ng iba pang materyales sa isipan
ng mga paksa ng imbensyon
upang magamit sa isang
partikular na okasyon.
 Nauugnay hindi lamang sa
pagmememorya ng isang
talumpati para sa deliberi, kundi
maging sa mga pangangailangang
imporbiasyonal ng isang ispiker.

Memori Kaugnay ang kairos o

ang sensitibiti sa konteksto
ng isang sitwasyong
pangkomunikasyon.
 DELIBERI
D
Madalas na hindi natatalakay sa mga tekstong
E retorikal, ang kanong ito ay napakahalaga sa
retorikal na pedagohiya.
L
Binibigyang-diin sa mga pagtalakay ng
I exercitatio (practice exercise) at
naipapakita sa deklamasyon ng mga
B retorikal na edukasyon.

E Ito ang unang tawag sa pasalitang retorika na

ginagamit sa mga pampublikong konteksto, ngunit ito
R ay maaari ring ituring bilang isang aspeto ng retorika
na nakatuon sa pampublikong presentasyon ng
I diskurso, pasalita man o pasulat.
Maraming Salamat