REVIEWER IN FILIPINO 121

TEST 1 – Tukuyin (Short answer only) tagabasa sa kanyang binabasa. Kung

nakaranas ng kahirapan ang tagabasa o
Items 1-3 tagapakinig, madali niyang madaramaang
Tatlong Genre ng Retorika (Aristotle) damdamin ng awtor o tagapagsalita.

1. Forensic (judisyal o panghukuman)- Items 12-13

konsern nito ang pagdetermina ng
katotohanan o kasinungalingan hinggil sa Dalawang Uri ng Diskurso
nakaraang pangyayari 1. Ang pasalitang diskurso ay hindi gaanong
2. Deliberative (politikal o pampulitika) – napaghahandaan at bukas sa interbensyon ng
konsern nito ang pagdetermina kung ang tagatanggap.
isang aksiyon ay isasagawa pa o hindi na sa
hinaharap. 2. Sa pasulat na diskurso, karaniwan na
3. Epideictic (seremonyal) – konsern nito ang teksto ay napaghahandaan.
pagpaparangal o pagtugis, pagtuligsa o Items 14-15
pagpaparatang, pagpapakita ng valyu.
Dalawang Kahalagahan ng Retorika (2 only)
Items 4-11
1. Mahalaga ang retorika sa pang araw-araw na
Elemento ng Retorika buhay ng tao dahil ito ay nagbibigay daan sa
1. Paksa mga aktibidades na ginawa ng tao tulad ng
pakikipag-usap, pakikipag-argumento at
- Para sa mga awtor, iminumungkahi ang
paghahanap ng impormasyon at kaalaman.
pagtitipon ng mga “keywords” o susing salita
upang makalikha/ makapag-isip ng paksa.
2. Mahalaga rin ito sa pakikipag-argumento
dahil ito ay tanda ng pagbibigay diin sa mga
2. Kaayusan at Debelopment ng mga Bahagi
puntong nais na ipahayag.
May introduksiyon Na binubuo ng:
 Pambungad Na Pahayag o Tesis Isteytment.
3. Mahalaga rin ito upang magkaroon ng
 Sumusuportang Ideya
maayos na pagkakaintindihan sa pagitan
- Ang katawan na maayos na tinatalakay dahil
dalawang panig na hindi magkasundo sa
masinop na inihahanay ang mga detalye
iisang pamamaraan o paniniwala.
sa pagdedebelop ng paksa.

3. Estilo
4. Higit sa lahat, ang retorika ay mainam na
- Ang estilo ng manunulat sa kanyang pagsulat. instrument sa pagkakalap ng impormasyon
- Kung anong uri ng sulatin ang at pamamahagi nito. Sapagkat kinakailangan
sinusulat ng awtor. ng tao na matuto at malinang ang pag-iisip.

4. Tono Items 16-20

- Ito ang tinig ng manunulat na
nadarama kapag binabasa ang kanyang Bumubuo sa Retorika ayon kay Cicero
sulatin.
1. Panimula - ito ay a introduksyon, kung saan
5. Malinis na Paglilipat ng Mensahe sinasabi ang paksa ng diskusyon, at
- Dahil sa may paksang pangungusap, magiging intensyon ng nagsasalita at
nagkakaroon ng koneksiyon ang tagapakinig.
pangungusap sa sinusundan at susundang
pangungusap, at naiiwasan ang 2. Salaysay - pagbibigay impormasyon
pagtalon/Pagsanib ng ideyang sa kung ano- tungkol sa paksa. Maaring pinagmulan,
anong mga ideya lamang na walang kasalukuyang estado at iba pa.
kinalaman sa paksa.
3. Proposisyon - ideyang nail isulong ng
ispiker.
6. Interaksiyong Shared Knowledge
- Madaling bumibilib ang mambabasa sa
manunulat kapag nakapagrereleyt ang
REVIEWER IN FILIPINO 121
4. Dibisyon o paghahati - ito ay ang
balangkas ng talumpati o pangunahin
konsepto ng retorika.
5. Kumpirmasyon - ito'y mga salaysay na
sumusuporta sa argumento ng ispiker.
6. Kontra-argumento - pagtatanggol ng pang
mula sa mga hindi sumasang-ayon o
salungat sa kanyang pahayag.
7. Konklusyon – pinal na apela ng ispiker
upang mahikayat ang mga nakikinig.
TEST 2 – Modified Tama o Mali
Kahulugan ng Retorika
Makapangyarihan ang salita, kaya nitong baguhin
ang pilosopiya, paniniwala at pananaw ng isang
indibidwal. Aeious Garcia
Isang mahalagang kaalaman sa pagpapahayag na
tumutukoy sa kaakit-akit at magandang pagsasalita
at pagsulat. Pinag-aaralan dito ang ukol ang ukol sa
mga tuntunin ng malinaw at mabisa at kaakit-akit na
pagpapahayag. Sr. Alcomtiser et al., 1997
Ang Retorika ay nauukol sasining ng maganda at
kaakit-akitb na pagpapahayag maging pasalita o
pasulat. Tiamson-Rubin, Ligaya et al., 1987
Ang Retorika ay isang mahalagang karunungan ng
pagpapahayag na tumutukoy sa sining ng maganda
at kaakit-akit na pagsasalita at pagsulat. Kung ang
balarila ay nauukol sa kawastuhan- sa kaibahan ng
tama sa maling pangungusap, ang retorika naman ay
tumutukoy sa mga batas ng malinaw, mabisa,
maganda, at kaakit-akit na pagpapahayag.
Sebastian, Federico B., 1956
Dr. Venancio L. Mendiola, sa isang pambansang
seminar tungkol sa Retorika na ginanap sa PNU
(Pebrero 6, 1998) nagpahayag ng mga sumusunod:
Ang Retorika ay siyensiya o agham ng
Panghihimok o pagsasang-ayon. Socrates (300
BC)
ANg kakayahang maanino, mawari o makilala sa
bawat kaso ang makukuha o magagamit na paraan
ng paghimok. Aristotle
Ang sining ng argumento ng pagsulat.
Ang retorika at sining ng mabisang pagpili ng wika
pagkat may iba’t ibang pamilian o alternatibo.
Richard Whatley
Kaayusan ng salita ay idinidikta ng gramatika at ang
pagpili ng salita ay Retorika. Dr. Venancio L.
Mendiola
Kasaysayan ng Retorika
5B.C., ang bayan ng Sycoruse, sa bansang Gresya
ay dumanas ng maraming kaguluhan.
Corax - sinabing nagmula ang retorika dahil sa
layunin na magkaron ng konkretong katibayan
upang sa gayo'y magkaron ng kongklusyon ng may
walang kakulangan. Nagturo ng Public Speaking.
Socrates - naniniwala siyang ito'y magdudulot
lamang ng di pagkakaunawaan.
Aristotle – para sa kanya, maaring gamitin ito
upang lohikal na maipaliwanag sa mga tagapakinig.
Para sa kaniya, ang dapat ay ihiwalay ito sa
pagbibigay ng katuturan ayon sa maaring naganap
kaysa sa totoong naganap
Cicero - ang importansya ng pagiging mabuting tao
ay makikita rin sa pamamaraan ng pagpapahayg
nito o pagtatalumpati.
Tisias – mag-aaral ni Corax.
Unti-unting nabawasan ang kahalagahan ng retorika
sa panahon ng Renasimyento.
Noong ika-18 siglo, mas madalas na itong gamitin
sa pagpapahayag ng mga teorya kaysa sa praktikal.
Noong ika-20 siglo, isinilang na muli ang pag-aaral
ng pormal na retorika para mga nag-aaral ng ibat
ibat lingguwahe.
Rhetoric – Aklat ni Aristotle, inilahad niya ang
pangangailangan sa pagpili ng artistikong
estratehiya sa paggawa ng talumpati.
Sophist ay ang natuturo sila ng iba pang mga ralin
gaya ng politika, gramatika, at matematika, lubhang
tinutulan nina Plato at Aristotle
TEST 3 – Pagtukoy - Retorika o Sophistri
Sophistri – Ang pagpapahayag upang baligtarin
ang katotohanan, iligaw ang isyu, at litohin ang
tagapakinig.
REVIEWER IN FILIPINO 121
Retorika – mag base nalang sa test 2 uy laban lang
hahahahaha
TEST 4 - Paghahambing
Induktibo vs Deduktibo
Induktibo – nagsisimula sa maliliit na
impormasyon hanggang marating ang konklusyon
Deduktibo – nagsisimula sa panlahat na isteytment
at mula rito ay kumukuha ng ispesipikong
isteytment
Retorika vs Gramatika
Gramatika - Saklaw ng gramatika ang pag-aaral sa
sistema ng pagkakaugnay-ugnay ng mga salita sa
pagpapahayag ng kaisipan.
- Tumutukoy ang wastong gamit ng Filipino
sa paglalapat o aplikasyon ng kaalamang
panggramatika at panretorikal sa pagbuo ng
makabuluhang pangungusap o pahayag.
Retorika – mag base ulit sa test 2 sis
Inuutos ng gramatika at ang tamang paggamit ng
salita upang mabuo ang pangungusap na
gramatikal; iminumungkahi ng Retorika ang
pibakamabisang paggamit ng mga salita, upang
makapaghatid ng pinakamabisang mensahe.
Denotasyon vs Konotasyon
Denotasyon – literal na kahulugan
Konotasyon – pansariling kahulugan
TEST 5 - Pagpapakahulugan
A. Idyomatikong Pagpapahayag
Idyoma
- Ang mga idyoma ay di-tahasan o di-
direktang pagpapahayag nang gustong
sabihin. Ang mga ito ay nagbibigay ng
matatalinhagang kahulugan na malayo sa
literal na kahulugan ng salita.
 Nagdidildil ng asin – naghihirap
 Nagbibilang ng poste – naghahanap ng
trabaho
 Kumakalam ang sikmura – nagugutom
 Nagpuputok ang butse – galit na galit
 Pantay na ang Paa – Patay na
 Usad Pagong – Mabagal
 Balat kalabaw – hindi marunong mahiya/
makapal ang mukha
 Hagisan ng Tuwalya - talo n a
 Hilong-talilong – hilong-hilo
 Laman ng lansangan – palaboy
 Abot dili – malubha na ang kalagayan
 Luha ng Buwaya – pagpapakitang taong
pagdadalamhati
Pahayag Idyomatiko (Idiomatic Expression)
- Isang pariralang ang kahulugan ay di
mahahanago sa alinmang bahagi ng
pananalita
- Malayo ang kahulugang literal o tuwirang
kahulugan sa kontekstuwal o tunay na
kahulugan
Halimbawa :
 alagang ahas – taksil, walang utang-na-
loob, kalawang sa bakal
 gagapang na parang ahas – maghihirap
ang buhay, maghihikahos, magiging
miserable ang buhay
 parang ahas na kuyog – galit na lahat ang
buong angkan sa kagalit ng isa sa kanila
 bagong ahon – baguhan sa pook, bagong
salta
 alanganin – bakla, tomboy
 lumilipad sa alapaap – walang katiyakan,
alinlangan
 inalat – minalas, inabot ng alat
 pinakain ng alikabok – tinalo sa isang
karera ng takbuhan
 nasagap na alimuom – nakuhang tsismis,
sabi-sabi, bali-balita, alingasngas
Patayutay na Pananalita (Figurative Word or
Phrase)
- Isang salita o parirala na ang kahulugan ay
ipinahihiwatig ng salita o ilan sa mga salita
sa parirala.
- Nasisinag ang kontekstuwal na kahulugan sa
mga salitang ginagamit.
Halimbawa:
 magulo pa sa sangkuwaltang abaka –
masalimuot, napakagulo, nakalilito, walang-
walang kaayusan
 abo ang utak – walang pang-intindi, bobo,
tanga, mahina ang ulo
 anay – lihim na kaaway
 parang iniihan ng aso – di mapakali, di
mapalagay, balisa
 buhol-babae – mahina o madaling makalas
ang pagkakatali, di matatag/matibay
 agawin ang buhay – iligtas ang buhay sa
kamatayan
REVIEWER IN FILIPINO 121
 mag-alsa ng boses – sumigaw (sa galit),
magtaas ng tinig
 mabigat ang katawan – masama ang
pakiramdam o di maganda ang pakiramdam,
tamad
B. Salawikain
TEST 6 – Matching Type - Tayutay
Tayutay
- Ang mga ito ay sinadyang paglayo sa
karaniwang paggamit ng mga salita upang
masining ang pagpapahayag
- demokrasya!
MGA URI NG TAYUTAY
1. Pagtutulad (Simile)
- pinaghahambing nito ang dalawang
magkaibang tao, bagay, pangyayari, at iba
pa. Ginagamit sa paghahambing ang mga
pariralang katulad ng, para ng, kasing,
kawangis ng, kapara ng, tila, atbp.
2. Pagwawangis (Metapora)
- pinaghahambing ang mga tao, bagay,
pangyayari nang tiyakan. Di ito gumagamit
ng mga pariralang tulad ng, kapara ng, atbp.
Halimbawa:
 Impiyerno ang bilangguang kinasadlakan
niya.
 Langit ang tahanang ito.
3. Pagsasatao (Personipikasyon)
- Isinasalin ang katalinuhan at katangian ng
tao sa bagay na parang binubuhay ito.
Naisasagawa ito sa paggamit ng mga
pandiwa.
4. Pagpapalit-tawag (Metonymy)
- ito ay nagpapalit ng ngalan o katawagan sa
bagay na tinutukoy.
Halimbawa:
 Inuna sa pila ang mga may uban.
 Sinturon ang naging tugon ng ama sa suwail
na anak. Mabigat ang pasan niyang krus.
5. Aliterasyon (Alliteration)
- Ginagamit ang magkatulad na titik o pantig
sa simula ng dalawa o higit pang salitang
ginagamit sa pangungusap o taludtod.
Halimbawa:
 Isang rebelasyon ang ipinahayag ng rebelde
matapos mangakong iyon na ang huling
araw ng kanilang rebelyon
6. Ekslamasyon (Exclamation)
- Pagpapahayag ng masidhing damdamin o
emosyon ng pagdaramdam tungkol sa isang
pangyayari.
Halimbawa:
 Ayoko nang umasa upang sa huli ay mabigo
lamang. Walang kapatawaran ang iyong
ginawa! Hindi kita mapatatawad!
7. Pagtawag (Apostrophe)
- Kinakausap ang bagay na walang buhay na
parang tao.
Halimbawa:
 Bayan… manangis ka sa pagkalupig ng
 O, mga tala sa kalangitan, halina’t bumaba
sa sangkalupaan at ako ay aliwin!
8. Pag-uyam (Sarcasm)
- Tila kapuri-puri ang pangungusap ngunit sa
katotohanan ay nangungutya lamang.
Halimbawa:
 Huwag ka ng malungkot sa iyong pagkatalo,
sobrang baba ng iyong iskor.
 Bigla ka nalang tumaba hindi halatang
nagugutom ang iyong pamilya
9. Pagtanggi (Litotes)
- ginagamit ang salitang hindi upang
magpahiwatig ng lalong makahulugang
pagsang-ayon sa sinasabi.
Halimbawa:
 Hindi totoong wala ka ng interes sa kanya,
ang totoo ay wala ka lang oras.
10. Pagpapalit-saklaw (Synecdoche)
- Pagbanggit ito ng bahagi bilang katapat/
katumbas ng kabuoan.
Halimbawa:
 Sandaang palad ang nakaharap sa simbahan.
 Isang Bonifacio ang matapang na
nanindigan sa bayan. Ang Magdalenang
iyon ang humarap sa kamara upang iparinig
ang hinaing ng kaniyang kabaro.
Halimbawa:
 Nalulusaw ako sa titig ng matandang lalaki.
 Halos naaaninag ng kaluluwa ko sa kintab
ng sahig ng gusaling iyon.
11. Pagmamalabis (Hyperbole)
- Lubhang pinalabis o pinagkukulang ang
kalagayan ng tao, bagay, pangyayari atbp.
Halimbawa:
 Nalulusaw ako sa titig ng matandang lalaki.
REVIEWER IN FILIPINO 121
 Halos naaaninag ng kaluluwa ko sa kintab
ng sahig ng gusaling iyon.
12. Pagpapasidhi
- Ang pagpapataas o pagpapasidhi ng
damdaming ipinapahayag.
Halimbawa:
 Tama na! itigil niyo na ang iyong iringan.
Walang mangyayari kung patuloy kayong
mag-aaway. Pareho lang kayong
magkakasakitan!
13. Pagtatambis (Antithesis)
- Pagtatambisan ito ng magkasalungat na
pahayag o kaisipan.
Halimbawa:
 Ang ina ang anak sa tahanang iyon.
 Ang mabigat na gawain, ay magaan sa
masikhay na manggagawa.
14. Pagsalungat (Oxymoron)
- Pagsasama ng dalawang magkasalungat na
salita.
Halimbawa:
 Ang matalino at bobo ay matatagpuan sa
loob ng pamantasan.
 Ang malakas at mahina ay nasa arena ng
isports.
15. Paghihimig (Onomatopeia)
- Paggamit ng mga salitang gumagagad sa
tunog na nalilikha ng bagay na tinutukoy
Halimbawa:
 Paulit-ulit na panalangin ang namumutawi
sa bibig ng ina habang binabayo nang
malakas na ulan ang bubong ng kanilang
bahay. Unti-unting napupunit ang mga yero.
Sa labas ay naghahampasan ang mga
sanga’t dahon ng punong kamatsili.
Umuugong ang malakas na hanging dala ng
habagat. Sa di kalayua’y tanaw na tanaw ang
nag- aalimpuyong alon na itinataboy sa mga
bahay na malapit sa dalampasigan.
16. Paglumanay (Euphimism)
- Tinutukoy ang tao, bagay at pangyayari sa
magaan, malumanay at mabuting pananalita
upang pagaanin ang pagtanggap sa pahayag.
Halimbawa:
 Kilala ng ilan ang lalaking naglukso ng puri
ng bata.
17. Paglilipat-wika (Transferred Epithets)
- Inililipat sa bagay ang mga pang-uring gamit
lamang sa tao.
Halimbawa:
 Nagkalat ang mga mapaglingkod na bolpen
pagkatapos ng board exam.
 Ang mapusok na patalim ay ibinaon niya sa
lupa.
18. Paglilipat-wika (Transferred Epithets)
- Inililipat sa bagay ang mga pang-uring gamit
lamang sa tao.
Halimbawa:
 Nagkalat ang mga mapaglingkod na bolpen
pagkatapos ng board exam.
 Ang mapusok na patalim ay ibinaon niya sa
lupa.
19. Pagbibigay-aral
- Layunin ng tayutay na ito na magbigay-aral.
Sinasaklaw nito ang tatlong uri ng salaysay/
panitikan:
 Parabula
- Salaysay sa bibliya na nagbibigay ng aral.
Hal. “Prodigal Son”
 Pabula
- Gumagamit ng hayop sa pagbibigay ng aral.
Hal. “Ang kuwento ng Pagong at Matsing”
 Talinghaga/Alegorya
- Matalinghagang pagpapahayag na
kapupulutan ng aral.
Hal. “Hindi lahat ng lumulubog ay mabigat, di
lahat ng lumulutang ay gumagaan.”
20. Pagtatanong/ Tanong Retorikal
- Pagpapahayag ito ng tanong upang
tanggapin o di tanggapin ang isang bagay.
Nagpapahayag lamang ito ng bisa at hindi
kasagutan.
TEST 7 – Multiple choice - Gramatika o
wastong gamit ng salita
Mga Gabay na Tuntunin sa Tumpak na Pagpili
ng mga Salita sa Pagpapahayag
1. Tiyaking angkop ang salita sa ibig sabihin.
2. Tiyaking angkop ang panlaping gagamitin sa
salita.
3. Tiyaking konsistent o balance ang ideya ng
pandiwang gagamitin.
4. Iwasan ang labis na panghihiram
5. Iwasang pagpalitin ang gamit ng mga
salitang magkahawig ang anyo ngunit
magkaiba ang kahulugan.
Pormasyon ng mga Salita
Ang wikang Filipino ay isa sa pinakamayamng
wika, ang maraming salita nito ay binubuo ng
REVIEWER IN FILIPINO 121

salitang-ugat at mga panlapi. Ang salitang at ang - Dalawa o higit pang pinaikling anyo ng mga
mga panlapi ay mga pantulong sa pagbubuo ng iba’t salita ang pinaghahalo upang bumuo ng isa
ibang kahulugan ng mga salita. pang salitang nagtataglay ng pinaghalong
kahulugan ng lahat ng mga salitang
Mga Tambalang Salita pinaghanguan ng mga pinaikling anyo.
- Nakabubuo ng mga tambalang salita sa
pamamgitan ng pagkakabit o pagdurugtong Halimbawa:
ng dalawang salita na may kaniya-kaniyang
 Brunch
kahulugan at maaaring makalikha ng
 Chinoy
pangatlong kahulugan.
 Fil-Am
 Bisakol
 Tapsilog
Tambalang ganap  Punlay
- ang kahulugan ng mga pinagsamang salita  Crispylicious
ay nawawala.  Chilimansi
Halimbawa:
 Kapitbahay Paghiram ng salita
 Bahaghari Halimbawa:
 Hampaslupa  Ventana- bintana
 Dalagambukod  Cuchillo-kuntsilyo
 Pizzara-pisara
Tambalang di-ganap  Nurse-nars
- may kataga o mga katagang nawawala  Development-debelopment
Halimbawa:  Bourgeois-burgis
 Balikbayan Hinihiram din nang walang pagbabago ang mga
 Alay-kapwa salitang pang-agham at teknikal.
 Dalagang-bukid  Fe
 Bahay-kalapati  CO2
 H2o
Pag-uulit ng salitang-ugat at Pantig ng Salita
- Maaaring ulitin ang salitang-ugat lamang o Pagbabaliktad
ang panlapi nito. Buong salita
Halimbawa:
Ganap na pag-uulit  Bata-atab
 Kita-atik
 Tuwang-tuwa
 Maraming-marami Pagpapantig
 Kaban-kaban Halimbawa:
 Pulis-lespu
Parsiyal na Pag-uulit  Tigas-astig
 Kani-kanila  Kalbo-bokal
 Kasa-kasama
Akronim/ Paggamit ng Letra
 Bai-baitang
- Ginagamit ang mga letra na nagrerepresenta
 Pali-paligid
sa isang salita o tumatayo bilang kapalit ng
salita.
Paglikha ng Salita
- Nabubuo ang isang salita nang walang Pagpapalit ng pantig
pinaghanguan ngunit nagiging palasak ang Halimbawa:
gamit sa panahon. Ang mga salitang ito ay  Bakla-jokla
hindi maipapaliwanag kung paano nabuo at  Lagpak-palpak
walang batayang makaagham.  Tanda-jonda

Paghahalo
Paggamit ng Numero
REVIEWER IN FILIPINO 121
- May mga ibig sabihin/ kahulugan ang
numero kapag ginamit na pasalita/ pasulat sa
pagpapahayag.
Paghihiram at pagpapaikli
 Dead malice- deadma
 Security-sikyo Original-orig
 Brain damage- Brenda
TEST 8 – Matching Type - Pandiwa, panggalan,
panghalip, etc.,
Salita o katagang panghalili sa pangngalan.
Tinatawag din itong Transitional device.
Pandiwa
- Salitang nagpapakilos at nagbibigay- buhay
sa isang lipon ng mga salita na nakilala sa
pamamagitan ng mga implikasyon nito sa
iba’t ibang aspekto ayon sa uri ng kilos na
isinasaad nito gaya ng:
Pang-uri
- Salitang nagsasaad ng katangian ng tao,
hayop, bagay, lunan at iba pa na tinutukoy
ng pangngalan o panghalip.
Halimbawa:
 Masipag ang anak
 Ang malamok na silid ay iwasan
 Dilaw ang t-shirt
 Malamig sa tagaytay
Pang-abay
- Nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri at
kapwa pang-abay.
Halimbawa:
 Malayang namumuhay ang mga
mamamayan.
 Halos kasintaas ko na siya.
 Totoong lubhang nagulat sila sa iyong balita.
Pangatnig
- Kataga o salitang nag-uugnay ng dalawang
salita, parirala o sugnay na pinagsusunod-
sunod sa pangungusap. Ang mga pangatnig
na karaniwang ginagamit sa pag-uugnay ay
ang at, pati, saka, o, ni, maging, subalit,
ngunit, kung, bago, upang, o pang, dahil sa,
sapagkat, palibahasa, kaya, kung gayon,
sana.
Pang-angkop
- Mga katagang nag-uugnay sa panuring at
salitang tinuturingan. Ang dalawang pang-
angkop sa Filipino ay ang na at ng.
Halimbawa:
 Masarap ang matamis na mangga.
 Ang bansang Pilipinas ay mayaman sa
kultura.
Pang-ukol
- Tawag sa mga kataga o salitang nag- uugnay
sa isang pangngalan sa iba pang salita sa
pangungusap. Ipinakilala nito na ang isang
tao, bagay, pook, pangyayari. Ang mga
pang-ukol sa Filipino ay sa, hinggil sa,
alinsunod sa, laban kay, ayon kay, para kay,
ukol kay, hinggil kay, at alinsunod kay.
Pantukoy
- Katagang laging nangunguna sa pangngalan
na ginagamit na paksa. Ito ang nagbibigay-
linaw na kailangan sa kasama pangngalan,
kung ito ay tumutukoy sa tao o sa bagay
pook. Ang mga pantukoy sa Filipino ay ang
si, sina, ni, ning, nina, ang mga, ng, ng mga,
at kay, kina.
Pangawing
- Ang ay sa makabagong pananaw
panggramatika ay tinatawag na pangawing
dahil pinagkakawing mito ang panaguri at
paksa. Ipinakikita nito kung ang ayos ng
pangungusap ay karaniwan o di karaniwan.
Halimbawa:
 Ang mga Pilipino ay matatapang.
 Ang mga mag-aaral ay masisipag
 Ang pamahalaan at mamayan ay
 nagtutulungan.
 Ang Pilipinas ay mayaman sa likas na
yaman.
TEST 9 – Bumuo ng Tanaga
TEST 10 – Essay
1. Paano maaabot ang matagumpay na
diskurso?
2. Paano naging importante ang paglalahad sa
diskurso?
ADDITIONAL FROM PREVIOUS QUIZZES
QUIZ # 2
1. O’ inang kalikasan, paulanin mo na’t
kaawaan ang tigang na lupa! – Pagtatawag
REVIEWER IN FILIPINO 121

2. Isang Mandela ang nagging inspirasyon sa

labanan ng puti at itim. – Pagpapalit
saklaw

3. Masyado kang matalino, pati pangalan ko’y

nakopya mo pa. – Pag-uyam

4. Ang taglagas na panahon ay kanyang

tagsibol. – Pagtatambis

5. Ang mapagpalang no9tbuk ang kapiling ko

kagabi. – Paglilipat-wika

6. Bakit walang hanggan ang pakikibaka sa

buhay? – Tanong Retorikal

7. Umaatungal ang sigwa, dumadagundong ang

kulog habang Panay ang hagupit ng tunog
ng kidlat. – Paghihimig

8. Gumagapang ang kahirapan sa mga bansa sa

aprika. – Pagsasatao

9. Hindi ka dapat mahiya sa iyong narrating,

bagkus dapat mo itong ipagmalaki. –
Pagtatanggi

10. May tama at mali sa iyong tinuran. -

Pagsalungat

QUIZ # 1

1. Guro ni Plato – Aristotle

2. Bansa kung saan nagsimula ang Retorika –
Gresya
3. Genre ng Retorika na kilala biang Judisyal o
Panghukuman – Forensic
4. Mananalumpati sa Gresya - Rhetor
5. Karakter or kredibilidad ng tagapagsalita - ethos
6. Nagsimula sa maliit na impormasyon hanggang
makarating sa kongklusyon - induktibo
7. Tawag sa paglilisya sa katotohanan - Sophistri
8. Ang mag-aaral na humarap sa husgado upang
ipagtanggol ang kaniyang kaso – Tisias
9. Paggamit ng emosyon sa Pagpapahayag- Pathos
10. Guro ni Tisias – Corax