Professional Documents
Culture Documents
TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TIÊM CHỦNG MỞ RỘNG TRONG NĂM 2022 VÀ 5 THÁNG ĐẦU NĂM 2023
TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TIÊM CHỦNG MỞ RỘNG TRONG NĂM 2022 VÀ 5 THÁNG ĐẦU NĂM 2023
Bộ Y tế được bố trí kinh phí ngân sách trung ương để thực hiện mua sắm đối
với vắc xin cho TCMR, thuốc chống lao, thuốc kháng HIV (ARV) và Vitamin A
theo quy định tại mục 7 Điều 1 của Quyết định số 1125/QĐ-TTg. Bộ Y tế mua sắm
tập trung, ký hợp đồng với nhà cung ứng, cấp phát cho các địa phương thực hiện.
1.2. Cơ chế mua sắm đối với các loại vắc xin cho tiêm chủng mở rộng
- Các vắc xin sản xuất trong nước (9 loại): các loại vắc xin này chỉ có một
nhà sản xuất trong nước (mỗi đơn vị sản xuất 2 đến 4 loại vắc xin). Do đó, Bộ Y tế
thực hiện cơ chế đặt hàng đối với tất cả các loại vắc xin sản xuất trong nước.
Bộ Y tế được giao dự toán từ NSTW nên đủ điều kiện đặt hàng theo quy
định tại Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chính phủ (thay thế
Nghị định số 130/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013).
- Các vắc xin nhập khẩu (3 loại): Bộ Y tế thực hiện cơ chế mua sắm: (i) Mua
sắm thông qua tổ chức UNICEF theo hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp
đặc biệt theo Điều 26 Luật đấu thầu; (ii) Thực hiện đấu thầu tập trung với các loại
vắc xin đủ điều kiện có từ 03 đăng ký trở lên.
2. Giai đoạn 2021 - 2022
Do CTMT YT-DS theo Quyết định 1125/QĐ-TTg ngày 31/01/2017 của Thủ
tướng Chính phủ chỉ thực hiện đến hết năm 2020. Đồng thời, theo Luật đầu tư
công sửa đổi năm 2019, không còn CTMTYT-DS mà chỉ còn một số hoạt động
lồng ghép vào nội dung chi của 03 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-
2015, không có nội dung mua vắc xin.
Vì vậy, để có lộ trình phù hợp khi chuyển đổi cơ chế từ mua sắm bằng ngân
sách trung ương chuyển sang giao cho địa phương thực hiện, Quốc hội đã ban hành
Nghị quyết số 129/2020/QH14 ngày 13/11/2020 về phân bổ ngân sách Trung ương
năm 2021; theo đó, Bộ Y tế được giao dự toán từ nguồn Ngân sách Trung ương
thực mua sắm nên đảm bảo cung ứng đủ vắc xin cho TCMR 02 năm 2021-2022.
II. Thực hiện chuyển một số nội dung về nhiệm vụ chi thường xuyên từ năm 2023
1. Về việc bố trí kinh phí mua vắc xin
Căn cứ ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số
1621/VPCP-KGVX ngày 13/3/2021 của Văn phòng Chính phủ: “Giao Bộ Y tế chủ
trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan khẩn trương rà soát,
chuyển nội dung nhiệm vụ của Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số giai đoạn
2016 - 2020 thành nhiệm vụ thường xuyên của các bộ, cơ quan trung ương và địa
phương”. Bộ Y tế đã ban hành các văn bản gửi UBND tỉnh, thành phố, đơn vị liên
quan triển khai các giải pháp để duy trì và nâng cao các kết quả đã đạt được và
hướng dẫn định mức chi các nhiệm vụ thuộc CTMT YTDS chuyển thành nhiệm vụ
chi thường xuyên .
[1]
vướng mắc chủ yếu tập trung vào việc mua sắm vắc xin tiêm chủng mở rộng như:
việc bố trí kinh phí của địa phương; việc tham khảo giá mua sắm và tổ chức thực
hiện… và đề nghị Bộ Y tế thực hiện việc đấu thầu tập trung, đặt hàng hoặc thực
hiện đàm phán giá các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng.
Sau khi xem xét các yếu tố, điều kiện để thực hiện mua sắm cho thấy:
- Về kinh phí thực hiện: ngày 8/8/2022 Bộ Tài chính đã có văn bản
7852/BTC-HCSN hướng dẫn Bộ Y tế và Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương nêu rõ tại điểm b, khoản 2: “đối với với các nhiệm vụ chi của
CTMT Y tế - Dân số giai đoạn 2016- 2020 chuyển thành nhiệm vụ chi thường
xuyên của ngân sách địa phương: Việc quy định chế độ, định mức chi các hoạt
động, nhiệm vụ của CTMT Y tế - Dân số chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên
của địa phương đã được tính toán trong định mức phẩn bổ dự toán chi thường
xuyên ngân sách nhà nước năm 2022 và đã được cấp có thẩm quyền giao cho các
địa phương thực hiện”. Như vậy, khi kết thúc CTMT Y tế - Dân số và chuyển về
nhiệm vụ thường xuyên của ngân sách địa phương thì trách nhiệm địa phương phải
tổ chức thực hiện.
- Về thẩm quyền khi mua sắm và đặt hàng mua vắc xin sản xuất trong nước:
(i) Đối với trường hợp mua theo phương thức đặt hàng: Việc sử dụng ngân
sách địa phương để đặt hàng mua vắc xin sản xuất trong nước là đúng thẩm quyền
về đặt hàng, phê duyệt giá và thanh toán của địa phương; đúng các quy định
tại Luật Ngân sách Nhà nước và các Nghị định của Chính phủ, Thông tư của Bộ
Tài chính[4].
Bộ Y tế ban hành các Quyết định phê duyệt định mức kinh tế kỹ thuật cho các
loại vắc xin đặt hàng sản xuất trong nước[5], nên các địa phương thực hiện được việc
đặt hàng.
(ii) Đối với trường hợp mua theo hình thức đấu thầu: Các địa phương đã
thực hiện đấu thầu thuốc cấp địa phương một cách thường xuyên; Luật Đấu thầu
và các văn bản hướng dẫn về mua sắm thuốc, vắc xin đã quy định đầy đủ nên các
địa phương có thể thực hiện và không vướng mắc.
Như vậy, việc địa phương thực hiện mua sắm là đảm bảo đúng các quy định
hiện hành, tuy nhiên, một số địa phương chưa triển khai thực hiện nhưng đã có văn
bản đề nghị Bộ Y tế tiếp tục thực hiện việc mua sắm vắc xin và các loại thuốc nêu
trên.
III. Triển khai thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần
Hồng Hà tại Thông báo số 183/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ
1. Việc rà soát, thống kê nhu cầu vắc xin tiêm chủng mở rộng: Bộ Y tế đã
tổng hợp nhu cầu đăng ký vắc xin tiêm chủng mở rộng những tháng còn lại năm
2023 và đến tháng 6 năm 2024.
2. Về cơ chế Đấu thầu tập trung cấp quốc gia và đàm phán giá
Trong những năm qua, Bộ Y tế thực hiện mua sắm thông qua hình thức đấu
thầu tập trung, đàm phán giá đối với các loại: thuốc lao, thuốc ARV và vắc xin
DPT-VGB-Hib (vắc xin 5 trong 1) và có thể tiếp tục thực hiện ngay cả khi không
được bố trí ngân sách trung ương.
Đối với 9 loại vắc xin sản xuất trong nước: do các đơn vị sản xuất vắc xin
trong nước là doanh nghiệp nhà nước hoặc đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế,
nên không đủ tư cách hợp lệ tham gia đấu thầu theo quy định tại khoản 2 Điều 6
Luật Đấu thầu; khoản 4 Điều 2 Nghị định 63/2014/NĐ-CP. Như vậy, Bộ Y
tế không thể thực hiện đấu thầu tập trung đối với vắc xin sản xuất trong
nước (ngay cả khi Bộ Y tế được bố trí ngân sách trung ương).
3. Về cơ chế mua theo phương thức đặt hàng
Theo quy định tại điểm g khoản 4 Điều 8 Nghị định số 177/2013/NĐ-CP và
khoản 7 Điều 1 Nghị định số 149/2016/NĐ-CP, cụ thể: UBND tỉnh quy định “giá
sản phẩm, dịch vụ công ích, dịch vụ sự nghiệp công và hàng hóa, dịch vụ được địa
phương đặt hàng, giao kế hoạch sản xuất, kinh doanh sử dụng ngân sách địa
phương theo quy định của pháp luật”. Do đó, khi nhiệm vụ mua vắc xin được
chuyển về địa phương, thì thẩm quyền đặt hàng của địa phương là phù hợp với các
quy định.
Theo quy định này, trường hợp không được bố trí ngân sách cho Bộ Y tế
mua vắc xin, sẽ có vướng mắc như sau:
1. Bộ Y tế không có thẩm quyền đặt hàng cũng như xác định giá đặt hàng. Bộ
Y tế đặt hàng 9 loại vắc xin sản xuất trong nước [6]. Từ năm 2022 trở về trước,
do Bộ Y tế được giao kinh phí ngân sách trung ương nên có thẩm quyền đặt
hàng.
2. Bộ Tài chính không có thẩm quyền phê duyệt giá khi Bộ Y tế đặt hàng; Bộ
Tài chính không phê duyệt đơn giá đặt hàng khi thanh toán bằng nguồn ngân
sách địa phương, mà chỉ phê duyệt đơn giá khi đặt hàng, thanh toán bằng
nguồn ngân sách trung ương.
4. Đề xuất phương án đảm bảo cung ứng vắc xin cho Chương trình tiêm
chủng mở rộng năm 2023 và 2024
4.1. Đối với vắc xin sản xuất trong nước
Như đã nêu ở trên, các loại vắc xin sản xuất trong nước nếu giao cho Bộ Y
tế mua thì không thể thực hiện đấu thầu.
Trường hợp mua theo phương thức đặt hàng, cần được thực hiện như sau:
i. Các địa phương đăng ký nhu cầu với Bộ Y tế; thực hiện uỷ quyền cho Bộ Y
tế đặt hàng;
(ii) Bộ Y tế căn cứ vào số lượng, nhu cầu thông báo cho các cơ sở sản xuất
để xây dựng phương án giá đặt hàng tính đủ các yếu tố chi phí;
(iii) Bộ Y tế tổng hợp phương án giá, gửi Bộ Tài chính để thẩm định;
(iv) Các địa phương: căn cứ vào số lượng đã đăng ký, giá được duyệt, thực
hiện ký hợp đồng mua và thanh toán trực tiếp cho đơn vị sản xuất.
Đề thực hiện phương thức này, thì cần phải thực hiện một trong 2 phương
án:
Phương án 1: Sửa đổi, bổ sung điểm g khoản 4 Điều 8 Nghị định số
177/2013/NĐ-CP, khoản 7 Điều 1 Nghị định số 149/2016/NĐ-CP và Điều 7 Nghị
định 32/2019/NĐ-CP: Bộ Tài chính là đơn vị chủ trì xây dựng, trình Chính phủ,
việc sửa các Nghị định sẽ mất rất nhiều thời gian, không đáp ứng yêu cầu cấp bách
hiện nay.
Phương án 2: Ban hành Nghị quyết của Chính phủ, cho phép Bộ Y tế thực
hiện cơ chế đặt hàng đối với vắc xin sản xuất trong nước trong chương trình
TCMR.
4.2. Đối với vắc xin nhập khẩu
Các loại vắc xin nhập khẩu gồm 03 loại:
a. Vắc xin bại liệt IPV Hiện đã có đủ cho nhu cầu năm 2023 và 2024 từ nguồn
viện trợ, sẽ cấp phát cho địa phương.
b. Vắc xin DPT-VGB-Hib (vắc xin 5 trong 1 phòng viêm gan B, bạch hầu, ho
gà, uốn ván và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib):
Bộ Y tế thực hiện việc mua sắm theo hình thức đàm phán giá theo quy định
tại Thông tư 15/2020/TT-BYT ngày 10/8/2020 của Bộ Y tế: Các địa phương đăng
ký số lượng và đơn vị mua sắm tập trung của Bộ Y tế tiến hành đàm phán giá, ký
thỏa thuận khung; các địa phương ký hợp đồng và thanh toán trực tiếp cho nhà
cung cấp từ nguồn ngân sách địa phương (như các địa phương đề nghị).
c. Vắc xin phòng bệnh do vi rút Rota
Vắc xin phòng bệnh do vi rút Rota hiện nay có 03 số đăng ký lưu hành (02
số đăng ký lưu hành vắc xin nhập khẩu và 01 số đăng ký lưu hành của nhà sản xuất
trong nước[7]). Tuy nhiên:
- Vắc xin này không thể đấu thầu tập trung cấp quốc gia được vì: nhà sản
xuất trong nước không đủ tư cách hợp lệ khi tham gia đấu thầu; 2 nhà cung cấp
nước ngoài thì vắc xin có thành phần định lượng không giống nhau, dẫn đến không
đưa về cùng một mặt bằng tiêu chí kỹ thuật để đấu thầu (do chỉ có 2 loại, nếu ghi
rõ thêm các tiêu chí kỹ thuật thì sẽ chỉ rõ loại vắc xin, vi phạm quy định đấu
thầu), mức giá kê khai cũng chênh lệch nhau nhiều.
Do vậy, Bộ Y tế đề xuất phương án mua vắc xin này như sau:
- Bộ Y tế sẽ thông báo cho địa phương đầy đủ thông tin, mức giá kê khai để
địa phương lựa chọn, đăng ký nhu cầu;
- Căn cứ vào nhu cầu đăng ký của địa phương: Bộ Y tế thực hiện mua sắm theo
hình thức đàm phán giá đối với vắc xin nhập khẩu và đặt hàng đối với vắc xin sản
xuất trong nước.
Tóm lại:
Các loại vắc xin nhập khẩu (trừ Rota): sử dụng nguồn viện trợ hoặc đấu thầu
tập trung theo quy định hiện hành và không có vướng mắc;
Đối với 10 loại vắc xin sản xuất trong nước (trong đó có Rota sản xuất trong
nước): Bộ Y tế đề nghị được Chính phủ cho thực hiện mua theo phương thức đặt
hàng.
V. Đề xuất, kiến nghị
Do không thể thực hiện mua sắm theo hình thức đấu thầu tập trung cấp quốc
gia hoặc mua sắm trong trường hợp đặc biệt theo Điều 26 của Luật đấu thầu đối
với các vắc xin tiêm chủng mở rộng sản xuất trong nước (do các đơn vị sản xuất
trong nước là doanh nghiệp nhà nước hoặc đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế,
nên không đủ tư cách hợp lệ tham gia đấu thầu theo quy định tại khoản 2 Điều 6
Luật Đấu thầu, khoản 4 Điều 2 Nghị định 63/2014/NĐ-CP và không thể mua sắm
theo quy định từ điều 21 đến điều 25 Luật Đấu thầu), để đáp ứng yêu cầu vắc xin
cấp bách hiện nay, Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ:
1. Chính phủ ban hành Nghị quyết cho phép thực hiện cơ chế mua sắm vắc
xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng từ nguồn ngân sách địa phương với nội
dung chính như sau:
Đối với 10 loại vắc xin (Bạch hầu, Ho gà, uốn ván (DPT); Vắc xin uốn ván hấp
phụ (TT); Vắc xin phòng lao đông khô (BCG); Vắc xin uốn ván, bạch hầu hấp phụ
(Td); Viêm não Nhật Bản; Viêm gan B; Sởi; Sởi - Rubella (MRVAC); Bại
liệt (bOPV)) và Rota sản xuất trong nước: Giao cho Bộ Y tổng hợp nhu cầu của các
địa phương, thực hiện đặt hàng, tổng hợp phương án của các nhà sản xuất vắc xin gửi
Bộ Tài chính; các tỉnh, thành phố uỷ quyền cho Bộ Y tế đặt hàng các đơn vị sản xuất
trong nước; Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá làm cơ sở để các địa phương ký
hợp đồng đặt hàng và thanh toán trực tiếp với đơn vị cung ứng.
2. Giao Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Nghị định số
32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019, Nghị định số 177/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013
và Nghị định số 149/2016/NĐ-CP ngày 11/11/2016 để đảm bảo đủ căn cứ pháp lý
thực hiện mua vắc xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2024.
2. Chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ mang lại lợi ích gì?
Điều được quan tâm hàng đầu đó là: chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ mang
tới những lợi ích gì? Trẻ nhỏ là đối tượng được hưởng lợi trực tiếp từ dự án tiêm chủng
mở rộng của Bộ Y tế. Nhờ được tiêm vắc xin đầy đủ, các bé sẽ cải thiện phần nào sức
khỏe, tăng cường khả năng miễn dịch.
Trẻ nhỏ cần được tiêm chủng đầy đủ giúp tăng cường khả năng miễn dịch
Đặc biệt, việc cho trẻ tham gia dự án tiêm chủng mở rộng sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh
lao, viêm gan B hoặc ho gà, uốn ván ở trẻ. Bởi vì thuốc đặc trị cho những căn bệnh kể
trên vẫn chưa được nghiên cứu thành công. Nếu không may nhiễm bệnh, sức khỏe của
bé sẽ suy giảm nghiêm trọng. Thậm chí, bé phải đối mặt với các biến chứng nặng, tính
mạng bị đe dọa. Tốt nhất, các bậc phụ huynh không nên chủ quan, thay vào đó hãy tìm
hiểu và tham gia dự án tiêm chủng mở rộng cho trẻ.
Trên thực tế, dự án này của Bộ Y tế cũng mang lại lợi ích đối với toàn xã hội nói chung.
Nếu kiểm soát được số ca mắc bệnh truyền nhiễm kể trên, xã hội sẽ không phải đối
mặt với nhiều áp lực kinh tế. Đồng thời ngành y tế cũng giảm bớt áp lực trong quá trình
chăm sóc sức khỏe do số lượng bệnh nhân lớn, không thể kiểm soát được.
Như vậy, dự án tiêm chủng mở rộng không chỉ có lợi cho trẻ nhỏ mà mang rất nhiều ý
nghĩa đối với toàn xã hội nói chung. Đó là lý do vì sao dự án này của Bộ Y tế nhận
được sự hưởng ứng của phần lớn người dân, hầu hết trẻ nhỏ đều được cha mẹ cho
tham gia chương trình này nhằm bảo vệ sức khỏe.