SPRAWDZANIE PODSTAWOWYCH PRAW

OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH

1. Schemat do badania podstawowych praw obwodów elektrycznych

I3 I4 I6

I II
R3 R4 R6

E2
R2 I2 I5 R5
A C
D

III

E1
R1 I1

Rys. 1. Schemat ideowy do badania podstawowych praw liniowych obwodów

elektrycznych

2. Pomiar wartości napięć zasilających badany obwód

Dla układu przedstawionego na rys. 1 należy wykonać pomiar napięć źródłowych

E1 i E2 zasilających ten układ. Pomiary należy wykonać dla dwóch ustalonych war-
tości napięcia E1 i E2, a wyniki wpisać do tabeli 1. Następnie źródła zasilające E1 i E2
podłączyć w miejsca przyłączenia oznaczone na rys.1.

Tabela 1. Napięcie zasilania

Napięcie zasilania
E1 E2
V V

1
3. Pomiar wartości elementów obwodu

Dla poszczególnych elementów rezystancyjnych układu na rys.1 należy wykonać

pomiar rezystancji. Wyniki należy wpisać do tabeli 2.

Tabela 2. Rezystancja elementów badanego obwodu

Rezystancja
R1 R2 R3 R4 R5 R6
     

4. Pomiar prądu dla sprawdzenia I prawa Kirchhoffa

Dla poszczególnych węzłów schematu przedstawionego na rys.1 należy wykonać

pomiar prądów gałęziowych. Wyniki należy wpisać do tabeli 3.

Tabela 3. Prąd w poszczególnych gałęziach badanego obwodu

Prąd
I1 I2 I3 I4 I5 I6
mA mA mA mA mA mA

Sprawdzenie I prawa Kirchhoffa

Węzeł A: 𝐼1 − 𝐼3 − 𝐼2 =

Węzeł B: 𝐼3 + 𝐼4 − 𝐼6 =

Węzeł C: 𝐼5 + 𝐼6 − 𝐼1 =

Węzeł D: 𝐼2 − 𝐼4 − 𝐼5 =

5. Pomiar napięcia dla sprawdzenia II prawa Kirchhoffa

Dla poszczególnych gałęzi zawierających elementy rezystancyjne należy wyko-

nać pomiar napięć odbiornikowych. Wyniki wpisać do tabeli 4.

Tabela 4. Napięcie na poszczególnych elementach badanego obwodu

Napięcie
U1 U2 U3 U4 U5 U6
V V V V V V
 Sprawdzenie II prawa Kirchhoffa

Oczko I: −𝐸2 + 𝑈2 − 𝑈3 + 𝑈4 =

Oczko II: 𝑈5 − 𝑈4 − 𝑈6 =

Oczko III: 𝐸1 + 𝐸2 − 𝑈2 − 𝑈5 − 𝑈1 =

6. Pomiar prądu dla sprawdzenia zasady superpozycji

Dla obwodu przedstawionego na rys.1. należy wyłączyć źródło E1 i dokonać po-

miarów prądów gałęziowych przy włączonym źródle E2. Następnie wyłączamy źró-
dło E2 i wykonujemy pomiary prądów gałęziowych przy włączonym źródle E1.

Tabela 5. Prąd w poszczególnych gałęziach badanego obwodu

Prąd
Źródło I1 I2 I3 I4 I5 I6
mA mA mA mA mA mA
E1=0
E2=0
Suma

7. Sprawdzanie metody Thevenina

W układzie pomiarowym odłączamy gałąź ......, a następnie mierzymy napięcie stanu

jałowego Uo oraz prąd zwarcia Iż między węzłami .... i ..... Zwieramy źródła napięć
układu pomiarowego i mierzymy rezystancję Rz między tymi węzłami. Po
wykonanych pomiarach należy obliczyć prąd w analizowanej gałęzi stosując
twierdzenie Thevenina.

….

Rz
R….
I….
U0

….

Rys.2.Schemat obwodu z zastępczym źródłem dla sprawdzenia twierdzenia

Thevenina
3
 Sprawdzenie twierdzenia Thevenina

𝑈0 = …… [V]

𝐼𝑍 = …… [mA]

U0
RZ= = []
IZ ……

𝑅Z = …… [] – bezpośrednio z pomiarów

𝑅…… = …… []

U0
𝐼…… = = [mA]
R Z +R ….. ……

8. Obliczenia teoretyczne
Metodą prądów oczkowych obliczamy wartości prądów w układzie.
Równania:
I: 𝐸11 = 𝑅11 𝐼I + 𝑅12 𝐼II + 𝑅13 𝐼III

II: 𝐸22 = 𝑅21 𝐼I + 𝑅22 𝐼II + 𝑅23 𝐼III

III: 𝐸33 = 𝑅31 𝐼I + 𝑅32 𝐼II + 𝑅33 𝐼III

Dane równań:
𝑅11 = 𝑅2 + 𝑅3 + 𝑅4 = []

𝑅22 = 𝑅4 + 𝑅5 + 𝑅6 = []

𝑅33 = 𝑅1 + 𝑅2 + 𝑅5 = []

𝑅12 = 𝑅21 = −𝑅4 = []

𝑅13 = 𝑅31 = −𝑅2 = []

𝑅23 = 𝑅32 = −𝑅5 = []

𝐸11 = −𝐸2 = [V]

𝐸22 = 0

𝐸33 = 𝐸1 + 𝐸2 = [V]
 𝐸11 𝑅12 𝑅13
𝑊1 = [𝐸22 𝑅22 𝑅23 ] =
𝐸33 𝑅32 𝑅33

𝑅11 𝐸11 𝑅13

𝑊2 = [𝑅21 𝐸22 𝑅23 ] =
𝑅31 𝐸33 𝑅33

𝑅11 𝑅12 𝐸11

𝑊3 = [𝑅21 𝑅22 𝐸22 ] =
𝑅31 𝑅32 𝐸33

𝑅11 𝑅12 𝑅13

𝑊G = [𝑅21 𝑅22 𝑅23 ] =
𝑅31 𝑅32 𝑅33

𝑊1
𝐼I = = [A]
𝑊G

𝑊2
𝐼II = = [𝐴]
𝑊G

𝑊
𝐼III = 𝑊3 = [𝐴]
G

𝐼1 = 𝐼III = [𝐴]

𝐼2 = 𝐼III − 𝐼I = [𝐴]

𝐼3 = 𝐼I = [𝐴]

𝐼4 = 𝐼II − 𝐼I = [𝐴]

𝐼5 = 𝐼III − 𝐼II = [𝐴]

𝐼6 = 𝐼II = [A]

5
9. Porównanie wyników uzyskanych różnymi metodami

Dla wykonanych pomiarów i obliczeń prądów gałęziowych wykonujemy porów-

nanie. Prądy otrzymane z pomiaru bezpośredniego dla sprawdzenia I prawa Kir-
chhoffa i sprawdzenia zasady superpozycji porównujemy z obliczonymi prądami
metody prądów oczkowych.

Tabela 6. Porównanie wyników dla prądów w gałęziach badanego obwodu

Prąd
Porównanie I1 I2 I3 I4 I5 I6
mA mA mA mA mA mA
Pomiar
bezpośredni
Metoda
superpozycji
Obliczenia

W celu porównania wartości prądu otrzymanego z pomiarów podczas sprawdza-

nia twierdzenia Thevenina należy dla układu pomiarowego wykonać obliczenia teo-
retyczne stosując tę metodę. Wartość prądu I….. obliczono metodą Thevenina. Uzy-
skano wartość I….. =…..[A]

Wykonanie sprawozdania
Sprawozdanie powinno zawierać:
1. Tabelkę z danymi organizacyjnymi.
2. Cel ćwiczenia.
3. Wykaz użytych przyrządów pomiarowych.
4. Schemat łączeniowy.
5. Tabele pomiarowe i obliczeniowe.
6. Przykład obliczeń teoretycznych metodą prądów oczkowych.
7. Dyskusję wyników i wnioski.