M E B L E .

T K A N I N Y ,
KILIMY, NARZUTY,
/ D Y W A N Y , H A F T ,
A C E R A M I K A
NAGRODY SPORTOWE

Ol O SPÓŁDZIELNIA
W A R S Z A W A — KRAK. PRZEDMIEŚCIE
ARTYSTÓW
13. — H O T E L EUROPEJSKI

T E L E F O N 2.54.82-P.KO. 19113.

U R Z A D Z A N I E
W N Ę T R Z
W Ł A S N E P R A C O W N I E

?> • V' /li,;.

vc-—

IMff

Projekt i wykonanie Fabryki Mebli Artystycznych OTTO PFEFFERKORN, Bydgoszcz.

Oddziały: Warszawa, Bielańska 4. — Katowice, Poprzeczna 10.
 M I E S I Ę C Z N I K P O Ś W I Ę C O N Y N O W O C Z E S N Y M
M E B L O M I U R Z Ą D Z E N I O M W N Ę T R Z
REDAKCJA I ADMINISTRACJA - WARSZAWA, UL BEMA 91 m. 20. TEL. 636-60. P. K. O. Nr. 26.190.

ROKU 1933 Nr. 5

Arch. Stanisław Mar ż e ń s k i

J A K NOWOCZEŚNIE
URZĄDZIĆ
STARE MIESZKANIE
W s z y s t k o co się m ó w i i pisze-
0 wnętrzach nowoczesnych, o
skromnym i pięknym sposobie
u r z ą d z e n i a sobie otoczenia, t y c z y
się prawie wyłącznie mieszkań
w domach nowych, m i e s z k a ń o nie­
s k o m p l i k o w a n y m planie, niezbyt
wysokich, dobrze przewietrzonych
1 naświetlonych, posiadających l-szy p o k ó j p r z e d p r z e b u d o w ą
wszystkie właściwości odpowiada­
jące dzisiejszym w y m a g a n i o m , jak
małą, racjonalnie u r z ą d z o n ą k u ­
chnię, j a s n ą łazienkę i t. p.
Go jednak uczynić m a j ą ci
wszyscy, k t ó r z y zmuszeni są po­
zostać w mieszkaniach ś r ó d m i e j ­
skich, takich z ulicy H o ż e j , Śli­
skiej lid) Żelaznej, k t ó r e u k ł a d e m
swym i w y p o s a ż e n i e m przeczą
w s z y s t k i m nowoczesnym potrze­
bom, nad tern m a ł o się kto za­
stanawia.
M i e s z k a ń c y spółdzielni, willi
i kolonji wskutek wysokich czyn­
szów p o c z y n a j ą ostatniemi czasy 142 — 143. Proj. Arch. W. Ewerth („Modernę Bauformen" 9.1933 r.). Nowoczesne
wnętrze dwupokojowego mieszkania w starej kamienicy zabytkowej w Norymberdze, gdzie przy
ciągnąć do miasta. W y w o ł u j e to
p r z e r ó b c e nie byty d o p u s z c z a n e żadne z m i a n y w m u r a c h ani w s u f i c i e , l-szy p o k ó j po p r z e b u d o w i e ,
proces odwrotny do tego, j a k i miał w s p ó l n a zasłona o k i e n n a , z e s u n i ę t y stół, k r e d e n s ś c i e n n y i szafka b a r o w a ,

miejsce przed paru laty, k i e d y ludzie dysponu­
j ą c y d u ż e m i ciężkiemi meblami, lub t a c y
k t ó r z y nie mieli ich jeszcze wcale, w p r o w a d z a j ą c
się do nowoczesnych mieszkanek stawali przed
z a g a d k ą jak je urządzić. Dziś zaś, p r z e n o s z ą c
się z nowem, drobnem s p r z ę t e m do „ a p a r t a ­
m e n t ó w " ś r ó d m i e j s k i c h , stajemy z n ó w przed
z a g a d k ą , j a k je w s p ó ł c z e ś n i e z a m i e s z k a ć ?
S p o t y k a się c z ę s t o — w y p a d e k , że po w y ­
s ł u c h a n i u odczytu lub przeczytaniu a r t y k u ł u
o w n ę t r z a c h , zwraca się k t o ś z twierdzeniem,
że m a j ą c w domu wysokie okna, do k t ó r y c h
m y c i a po drabinie w s p i n a ć się trzeba, m a j ą c
70
:rne Bau-
:ebudowie.
ieliżniarką,
l a m b r e k i n y (muszą b y ć , powiada, bo wieje),
nie m o ż e z a s t o s o w a ć zalecanej lekkiej, muszli-
nowej zasłonki, na cienkim pręciku n i k l o w a n y m ,
1111 > i n n y c h n a d a j ą c y c h się do niskich a długich
okien u r z ą d z e ń . Popobnc zagadnienia powsta­
ją p r z y wyborze pokrycia ścian, sposobie sta­
wiania pieców, umieszczania mebli i t. p.
Mieszkań dawnego t y p u u r z ą d z i ć ściśle we­
d ł u g dzisiejszych w y m a g a ń , bez zupełnej ich
przebudowy, nic podobna. N a j w y ż e j m o ż n a sta­
r a ć się je u n o w o c z e ś n i ć przez n i e k t ó r e p r z e r ó b k i
i usunięcie wszystkich z b y t r a ż ą c y c h i z b ę d n y c h
szczegółów. Niepodobna d a ć na to ścisłej recepty
wykonawczej, — zależy to od wielu r ó ż n y c h
i w k a ż d y m w y p a d k u odmiennych w a r u n k ó w .
Postaramy się tu jednak c h o ć b y pobieżnie po­
dać p a r ę uwag d o t y c z ą c y c h przeróbki jaknaj-
bardziej typowego mieszkania t. zw. fronto­
wego o pięciu lub czterech pokojach z k u c h n i ą .
W c h o d z i m y przez zwykłą k l a t k ę schodo­
wą nad k t ó r ą się tu z a s t a n a w i a ć nie b ę d z i e ­
m y . D r z w i z podestu do mieszkania ustawio­
ne niewiadomo poco — skośnie, zmienić ich
nie m o ż n a . W przedpokoju, nad u t w o r z o n y m
przez to — k ą t e m , t r o c h ę wyżej drzwi, zrobimy
pawlacz z a m k n i ę t y . T y m sposobem o t r z y m a m y
chroniącą od przeciągów sionkę. Jeśli p o ł o ż y m y
na p o d ł o d z e linoleum, u n i k n i e m y reparacji sta­
rej, zwykle w przedpokoju bardzo zniszczonej
posadzki, ś c i a n y pomalujemy na jasno, prawie
na biało. Rozświetli to nam t r o c h ę , pozbawio­
ną światła dziennego całość.
Stolarka w mieszkaniu wymaga p o w a ż n y c h
zmian. Trzeba s k a s o w a ć profile, „ k i e l s z t o s y " ,
„ s z l a k l i s t w y " „filungi", „ f e r k l a j d u n k i " , cokoły
i c a ł y ten zbyteczny balast b ę d ą c y t y l k o zbior­
nikiem k u r z u . A l b o więc w y m i e n i m y drzwi na
146. Proj. Arch. W.
Ewerth („Modernę Bau-
f o r m e n " 9 . 1 9 3 3 r.). Część
przebudowanego starego
mieszkania. Stót i fotele stalo­
we, tapczan, szafa na ubra­
nia z przystawką do bielizny
pościelowej.
nowe, gładkie o bardziej przystosowanych do
skali człowieka w y m i a r a c h (stare drzwi są prze­
w a ż n i e olbrzymie, d w u s k r z y d ł o w e ) albo t e ż prze­
k s z t a ł c i m y je przez w y r ó w n a n i e powierzchni.
M o ż e m y ostatecznie o g r a n i c z y ć się do shcblo-
wania odstających profili r a m y i w y m i a n y , , , f i -
l u n g ó w " na jednolite. W t y c h wszystkich w y p a d ­
kach koniecznem t e ż jest zastąpienie skompli­
kowanych okładzin gładkicmi oraz, po zeskro­
baniu starej farby staranne polakierowanie ca­
łości, najlepiej na biało.
Z w y k l e w mieszkaniach warszawskich po
jednej stronie przedpokoju m a m y wejście do
m a ł e g o gabincciku z oknem na podwórze, po­
kój ten bywa, nawiasem m ó w i ą c , zazwyczaj za­
j ę t y przez sublokatora. N a wprost wejścia ze
s c h o d ó w znajduje się stołowy. Jest to p o k ó j
z r e g u ł y d u ż y i ciemny z oknem umieszczonem
w kącie, z a s ł o n i ę t y m przez balkon wyższego
p i ę t r a . S ą s i a d u j ą c y ze s t o ł o w y m gabinet nie
jest potrzebny o ile P a n domu pracuje poza
domem, o ile zaś pracuje u siebie, powinien
raczej k o r z y s t a ć z dużego pokoju — pracowni
od strony ulicy. D l a dodania mieszkaniu pewne-
71
go oddechu, światła i przestrzeni, postarajmy się z g r u p o w a ć gabi­ jest naogół ciemno, musimy
net ze s t o ł o w y m . Ściana dzieląca pokoje te jest p r z e w a ż n i e nie- m a l o w a ć je jasno. Chcąc po­
k o n s t r u k c y j n ą działówką, k t ó r ą ł a t w o u s u n ą ć . O t r z y m a m y wtedy koje podwyższyć trzeba kolo­
szeroki o t w ó r o dowolnych proporcjach, k t ó r y m o ż e m y , jeśli po­ ry ścian w y c i ą g n ą ć częściowo
trzeba, z a m k n ą ć przez zawieszenie kotary lub wsławienie drzwi. na sufit, p o k r y w a j ą c f. zw. fa­
Stosując k o t a r y dobrze jest zawiesić je po obu stronach otworu, sety. Chcąc je zaś o b n i ż y ć , mo­
co daje znacznie lepszą izolację głosową. ż e m y p o m a l o w a ć ściany do w y ­
Gipsatury z sufitów trzeba zrucić. H a k do l a m p y sterczący sokości drzwi lub góry okien,
w ś r o d k u sufitu również n a l e ż y u s u n ą ć . Dziś ciężkich lamp nie załamując je pod k ą t e m pro­
stosujemy. si viii. Sufil równie dobrze na­
Z oknami w starych domach k ł o p o t m a m y d u ż y . Są złe daje się do malowania jak i
w proporcjach i podziale. Posiadają za wysoko umieszczony, pra­ ściany. Dla uzyskania spoko­
wie nigdy przez nikogo nie otwierany ,,oberlicht" i za grube czę­ j u we w n ę t r z u , a chcąc d a ć pe­
ści drewniane. Ś r o d k i e m r a d y k a l n y m b y ł o b y w y m i e n i ć całe wien podział malarski, należy
okno, p o d w y ż s z a j ą c parapet, umieszczony zwykle zbyt nisko. d b a ć o utrzymanie jednego po­
Da to m o ż n o ś ć zastosowania innego podziału, k t ó r y b y określić ziomu w zestawieniu z zasad­
m o ż n a t y l k o w k a ż d y m p o s z c z e g ó l n y m w y p a d k u . O ile taka niczemu elementami pokoju, ja-
p r z e r ó b k a pociągająca zresztą za sobą znaczne koszta, jesl nie­ kiemi są drzwi, okna, piec i t. p.
m o ż l i w a , m u s i m y o g r a n i c z y ć się do zmiany okucia, usunięcia t. zw. Wszelkie nieskomponowane u-
„ s z p r o s ó w " i sheblowania zbyt r a ż ą c y c h profili. skoki czy odchylenia rażą.
Z drzwiami w s t o ł o w y m p o s t ą p i m y tak samo, nie zapomi­ Malowane szlaczki i bordjurki
n a j ą c o bardzo w a ż n e j rzeczy, j a k ą jest w y m i a n a klamek i o k u ć są zupełnie z b ę d n e , natomiast
na gładkie. lekkie zapruszenie j a ś n i e j s z y m
lub ciemniejszym ł o n e m od
Malowaniem ścian m o ż e m y dowoli z m i e n i a ć optycznie
góry lub k a n t ó w daje bardzo
proporcje i n a ś w i e t l e n i e w n ę t r z . A że w pokojach od p o d w ó r z a
dobre efekty. Przytwierdzanie
poziomych listewek koloro­
w y c h , do k t ó r y c h m o ż n a przy­
bijać t k a n i n y daje bardzo efek­
towne rezultaty, lecz tylko
p r z y bardzo o g l ę d n e m ich sto­
sowaniu,

Jeżeli chodzi o pokoje

frontowe starego mieszkania,
to trudno coś konkretnego w tej
sprawie powiedzieć, nic znając
ich rozkładu, wymiarów i prze­
znaczenia. Jeśli n a p r z y k ł a d ła­
zienkę m a m y umieszczoną przy
k o r y t a r z u za s t o ł o w y m , o ile
ja wogóle m a m y , i co jest naj­
gorszym, choć najczęściej spo­
t y k a n y m przypadkiem, naj-
lepszem b y ł o b y przeniesienie
147. Proj. Arch. Lucjan Korngold i Henryk Blum (W-wa). Pokój mieszkalny. jej obok pokoju frontowego,
Fotele i kanapa obite c i e m n o - żóttym zamszem. Stolar. wyk. F-ma T. R y ń s k i (W-wa).
T a p i c e r , w y k . F-ma W . M a c i ą g ( W - w a ) . F i r a n k i w y k . p. M a r j a S z a l i t o w a (W-wa).
przylegającego do jadalni, łą­
Fot. E. K o c h . (W-wa).
cząc ją z m a ł ą garderobą.

72
149. P r o j . A r c h . Lucjan Korngold i Henryk Blum (W-wa). Bar. Drzewo makassar i orzech, okucia chromowane.
Rama czarny marblit przesuwany. Bankietki wyplatane skórą wyk. F-ma W. Maciąg (W-wa). Stolar. wyk. F-ma Tel. Ryński (W-wa).
Fot. E. K o c h . (W-wa).

73
O t r z y m a m y przez to w pokoju
w y m a r z o n ą sypialnię.
Zagadnienie pieców j o l wspólne dla ca­
łego mieszkania. W starych domach stoją one
zwykle w robach po p r z e k ą t n e j , p r z e ł a d o w a n e
rozmaitemi gzymsami i ozdobami. Są one zbio­
rowiskiem śmieci i w y m a g a j ą niepomiernie d u ­
żej ilości o p a ł u . P r z e w a ż n i e , o b e j m u j ą c mie­
szkanie, zastajemy piece lak zrujnowane, że
w y m a g a j ą zupełnej przebudowy. Idealnem za­
stąpieniem ich b y ł o b y zainstalowanie własnego
centralnego ogrzewania /. kociołkiem w ku­
chni. Urządzenia lego rodzaju, bardzo dziś roz­
powszechnione, mają dużo zalet, a koszt ich
niewiele przewyższa ustawienie pieców w paru
pokojach. Jeżeli nalomiasl przy piecach po­
150. Proj. Arch. Edward Seydenbeutel (W-wa).
s t a l o w o - n i e b i e s k i m . Tapicerską rob. wyk. F-ma Stanisław Olszewski (W-wa). Oświetlenie elektr. wyk. F-ma „ E L E K T R O T E R M J A " ( W - w a ) .
74
frontowym zostaniemy, m u s i m y zrobić je p r o s t o k ą t n e ,
stojące równolegle do ścian, i niezbyt wyso­
k i e . Najlepiej z a s t o s o w a ć się do poziomu wie­
rzchu drzwi. Z a k o ń c z e n i e pieca musi b y ć zro­
bione zupełnie g ł a d k o t. zw. ,,karnesem", me­
t a l o w ą k ą t ó w k ą lub kolorową szamota. Kafle
piecowe p o w i n n y b y ć jednolite białe albo w ży­
w y c h kolorach n a t u r a l n y c h glazury, zależnie
od u k ł a d u i przeznaczenia w n ę t r z a .
Sposób u r z ą d z e n i a łazienki, kuchni, ubi­
kacji gospodarczych i całej reszty mieszka­
nia jest dziedziną za obszerną b y ująć ją w skró­
ceniu i pobieżnie. Wiele cennych w s k a z ó w e k
z tej dziedziny znajdą czytelnicy w poprzed­
nich zeszytach „ W n ę t r z a " i w i n n y c h pi­
smach fachowych.
— Pokój sypialny. Szary jawor, dywan granatowy, ściany i obicia w kolorze
Fol. E. K o c h (W-wa).
151. Proj. Arch. Lucjan Korngold i Henryk
Blum (W-wa). T o a l e t a w g a r d e r o b i e i fotel. Czarny
marblit i chromonikiel. Wyk. F-ma K o n r a d , Jarnuszkie­
wicz i S-ka S p . A k c . ( W - w a ) . T a p i c e r , w y k . F-ma W.Ma­
ciąg ( W - w a ) . F i r a n k i w y k . p. E m i l j a S z r a j e r o w a (W-wa).

152. Proj. Arch. Lucjan Korngold i Henryk

Blum (W wa). W ó z e k do r o z w o ż e n i a p o t r a w . C z a r n y
marblit i c h r o m o n i k i e l . Wyk. Konrad, Jarnuszkiewicz i S-ka
Sp. A k c . (W-wa).

75
153. Proj. A r c h . Lucjan Korn-
gold i Henryk Blum (W-wa).
Pokój sypialny. Orzech w y p atany
szarą z a m s z o w ą s k ó r ą . Wyk. F-ma
K. Bamberger i S-ka (W-wa).
Wyplatanie skórą F-ma ..Atelier
Artistique" (W-wa). F i r a n k i wyk. p-
E. S z r a j e r o w a ( W - w a ) . L a m p y w y k .
F-ma Marciniak (W-wa).
Fot. E. K o c h . (W-wa).

154. Dywan z ręcznie barwionych

skór wolowych, zaprojektowany
i wykonany w „Atelier Artistique"
przez p. Stefanję Śmietańską —
Jarblum (W-wa).
Fot. E. K o c h (W-wa).

76
155. P r o j . A r c h . Nina
Jankowska (W-wa).
Kredens-bar. Orzech kau­
kaski i czarna gruszka.
Wnętrze z szarego jawo­
ru, kant półki z róży fran­
cuskiej.
Fot. wyk. E. Koch (W-wa).

156. Proj. Arch.

Nina Jankowska
(W-wa). Bibljoteka
makassar, z prawej
strony szafka na listy
i kartoteki. Wyk. F a ­
bryka Mebli Art. Otto
Pfefferkorn Bydgoszcz
(Oddz. W-wie).
Fot. wyk. E. Koch (W-wa).

77
Ś W I A T Ł O I L U S T R O W M I E S Z K A N I U
Szklane domy Żeromskiego —• tak niedawno jeszcze wizja poety —• w naszych
oczach s t a j ą się rzeczywistością. Nowoczesne budownictwo coraz częściej i w co­
raz w i ę k s z y c h rozmiarach stosuje żelazo i szkło. Okna rosną do wielkości całych
ścian, mury działowe z a s t ę p u j ą cienkie przegródki ze szklą lustrzanego, matowe­
go lub zabarwionego w dowolne kolory.
Mieszkanie tak zbudowane prześwietlone jest cale promieniami słońca, lśni
więc i mieni się do gry świateł, cieni i barw, jak zaczarowany p a l ą c . . .
Często zewnętrzna szklana ściana rozsuwa się i mieszkanie łączy się
z tarasem i ogrodem w jedną, przedziwną całość!
W dnie sloty i chłodów stanowi ona j e d y n ą granicę n a z e w n ą t r z mieszkania,
odsłania więc w całej pełni rozlegle widoki, d a j ą c miesj.kańc< m złudzenie stałej
łączności z przestrzenią.
Ta możność ustawicznego nasycania się widokami o rozleglej perspektywie
jest niezmiernie ważna w życiu nowoczesnego człowieka, zdobywcy przeslrzeni,
kl ó r y nie chce czuć się z a m k n i ę l yni w swym własnym domu.
157. Proj A r c h .
B-cia Luckhardt
— (Berlin — „ I n ­
ne n — D e k o r a t i o n " )
Taras w domu je­
dnorodzinnym.
158. Proj. A r c h .
R. Munch. W.
Weber, W.
Ewerht („Das
Schóne Heim 4.
1933") Pokój jadal­
ny z ogrodem z i ­
mowym.
Bogate światło wpada­
j ą c e przez k r y s z t a ł o w ą ścianę,
duże drzwi balkonowe lub ob­
szerne nowoczesne okna roz­
j a ś n i a mieszkanie do tego sto­
pnia, iż wydaje się ono ob­
szerniej szem i w i ę k s z e m . Ś c i a ­
ny i sufit utrzymane w ja­
snych kolorach nie pochła­
n i a j ą wiele światła, lecz je
odbijają, zdobiąc i rozwese­
lając wnętrze.
W i a d o m o ś c i te zdoby­
to drogą długich doświad­
czeń. Okazało się, że ciemne
barwy pochłaniają do 88%,
a białe kolory zaledwie 20%
świniła. Barwa ścian jest
w ięc bardzo \vażn\ m czynni­
kiem przy oświetleniu miesz­
kania światłem naturalnem
i sztucznem, zwłaszcza gra
tu d e c y d u j ą c ą rolę sufit i ścia­
na w której mieszczą się okna.
Ś w i a t ł o , p r z e n i k a j ą c przez
okna odbija się o sufit i ścia­
ny przeciwległe i w ten spo­
sób oświetla mieszkanie. Naj­
ciemniejsza jest więc ściana
okienna, n a j j a ś n i e j s z a ściana
położona naprzeciw okna.
Dlatego utrzymanie sufitu
i ś c i a n y okiennej w barwach
jasnych daje najlepsze oświe­
tlenie.
Rozproszone promienie
po odbiciu się od ścian s n u j ą
się po przedmiotach, zała­
m u j ą się i o d b i j a j ą ponow­
nie, zależnie od tego na ja­
ką powierzchnię natrafią: ja­
sną lub ciemną, m a t o w ą lub
lśniącą. Ś w i a t ł o jest niby
czujny dekorator o bogatej
skali tonów i bujnej fantazji.
Zwłaszcza w mieszkaniu
nowoczesnem o meblach ze
stali i szklą, światło wzboga­
ca wnętrze k a s k a d ą połysków
i blasków.
W a ż n y m czynnikiem wzbo­
g a c a j ą c y m w odblaski nasze

78

159. Wnętrze willi w Hollywood bogato oświetlone światłem
naturalnem (..Die Damę" 14.1932 r.).
mieszkanie jest luslro, zwla-szcza luslni mniejsi nic za­
wieszone. Darzy ono wnętrze magicznym światłem, per­
s p e k t y w ą , w y d ł u ż a , poszerza luli pogłębia przeslrzeń.
Dodaje jej pozatem wiele nieoczekiwanych walorów
dekoracyjnych. Zwłaszcza da się l.o zaobserwować lani.
udzie rośliny egzotyczne na Ile gładkich ścian lub okien
i kwiaty cięte, ułożone artystycznie, stanowią często jedy­
ną ozdobę w n ę t r z a . Odbicie ich w tafli lustrzanej daje
oryginalne obrazy rzeczy znanych, odtworzonych w no­
wy sposób.
Podobnie jest z odzwierciadlenicm ładnego widoku,
p r z e n i k a j ą c e g o do mieszkania. Dzięki ruchliwości i zmien­
ności obrazów na dworze, czy to drzew r o z k o ł y s a n y c h na
wietrze, obłoków s n u j ą c y c h po niebie lub ptaków w prze­
locie, obserwujemy w samym pokoju, w lustrze bogaty
kalejdoskop pełen ruchu i światła. B a w i ą te obrazy na­
sze oko i pobudzają fantazję niczeni fala morgana.
Nic dziwnego, że luslro w nowoczesnem mieszkaniu
traktowane jest z pietyzmem. Jest to przedewszystkiem
tafla, służąca do odbicia obrazu i światła o znaczeniu
wybitnie u ż y t k o w y m i dekoracyjnym, a nie mebel
stylowy, o którego wartości decyduje bogato rzeź­
biona lub złocona, ciężka rama. Lustro nowoczesne
najczęściej jest pozbawione ramy. Winno ono ściśle
p r z y l e g a ć do ś c i a n y i w niej ginąć. Jedynie w ą s k i e ra­
my w kolorze ś c i a n y nie z m n i e j s z a j ą jego efektu.
Podobnie w y g l ą d a lustro wpuszczone w ścianę, w spe­
c j a l n ą wnęczkę —• dla utworzenia wraz ze ścianą gład­
kiej, jednolitej powierzchni.
Forma lustra jest najczęściej prosta, shaimo-
nizow ana z nowoczesnem w n ę t r z e m , a więc najprost­
r
szy kwadrat, rzadziej prawidłowe koło. Lustro u ż y t ­
kowe, służące do p r z e g l ą d a n i a się podczas ubiera­
nia ma ze względów praktycznych wąską, w y d ł u ­
żoną formę. Zawieszane ono bywa na ścianie w po­ r
bliżu malej podręcznej szafeczki lub stoliczka na
przybory toaletowa. Dawnej, dużej „ g o t o w a l n i " z
ulubionem lustrem owalnem nie spotykamy w no-
woczesnem mieszkanu. Nie ma na nie miejsca, ani
amatorek...
Lustro w mieszkaniu nowoczesnem pokrywa
r
często powierzchnię drzwi w pokoju lub mieści się na
w e w n ę t r z n e j stronie drzwi szafy ubraniowej, g d y ż jest
to wygodniejsze podczas wyjmowania rzeczy z szafy.
Ma ono również formę wydłużonego kwadratu. Pro­
sta forma ta jest ładna i praktyczna.
W y m i a r lustra z a l e ż n y jest od odległości z ja­
kiej p o w i n n i ś m y z niego k o r z y s t a ć i od celu dla ja­
kiego ma ono służyć. W a ż n ą jest również propor­
cja p o m i ę d z y wolną ścianą a zawieszanjm lustrem.
Na szerokiej ścianie ładnie w y g l ą d a duża tafla l u ­
strzana, na w ą s k i e j ścianie lepiej w y g l ą d a ć będzie
w ą s k i e a długie lustro. W y m i a r lustra u ż y t k o w e g o
zależny jest od tego, czy potrzebne jest ono do od­
bicia ca lej postaci, czy części. Lustro u ż y t k o w e do
czesania i golenia może b y ć nieduże i s k ł a d a ć się
z trzech ruchomych części dla lepszego odbicia całej
twarzy.
W y s o k o ś ć zawieszenia lustra zależna jest od
tego w jakiej pozycji b ę d z i e m y z niego k o r z y s t a ć ,
czy w pozycji s i e d z ą c e j , czy s t o j ą c e j .
r
Lustro dla celów dekoracyjnych zawiesimy na
wysokości, zależnie od fragmentu pokoju, k t ó r y
chcemy odbić i od wysokości mebli, p r z y l e g a j ą c y c h
do ś c i a n y . N a d niskim tapczanem lub niskim kre­
densem ładnie w y g l ą d a tafla lustrzana, pogłębiają­
ca p o k ó j . Nad wysokiemi meblami lustro źle wy­
g l ą d a . Liczne ozdoby na ścianie kłócą się również
z pobliskim lustrem. Tylko na gładkiej ścianie, nie
przeładowanej ozdobami, lustro w y g l ą d a ładnie. Są­
siedztwo p i ę k n e j rośliny lub ż y w y c h k w i a t ó w w po­ r
bliżu lustra jest bardzo p o ż ą d a n e ze względów
dekoracyjnych.
P r z y zawieszaniu lustra wielką u w a g ę n a l e ż y
zwrócić przedewszystkiem na oświetlenie. Przedmio-
79
 ty, które mamy oglądać muszą
być dobrze oświetlone i dlatego
lustro użytkowe dobrze jest za­
wiesić pomiędzy oknami lub na
ścianie sąsiadującej z oknem, tak
aby światło padało z lewej stro­
ny. Przy czesaniu się i goleniu
posiłkujemy się przeważnie prawą
ręką, więc światło od lewej jest
wygodniejsze, podobnie jak przy
pisaniu. Chcąc rozświetlić pokój
lustrem wieszamy je tak, aby
ś\\ ia Ilu na nie padało. W I en spo­
sób można rozjaśnić ciemny, dłu­
gi przedpokój. Światło przenika­
jące przez drzwi lub świetliki bę­
dzie się w lustrze podwajać.
Lustra nie należy wystawiać
na działanie promieni słonecznych,
gdyż pokryje się plamami i bę­
dzie się niszczyć. Podobnie jak
szkodzi wilgoć. O tern wszyst-
kiem trzeba pamiętać przy za­
wieszaniu lustra. Jeśli jednak wy­
godniej jest nam powiesić lustro
na ścianie słonecznej, wówczas
musimy w godzinach operowania
słońca okna zasłaniać sztorami.
W lecie w czasie wakacji domo­
wników, praktycznie jest lustra
oklejać bibułkami, najlepiej w ko­
lorze niebieskim, odstraszającym
muchy. Lustro w mieszkaniu wil­
go tnem zawieszamy z musu w pew­
nym odstępie od ściany, aby powie­
trze cyrkulowało swobodnie po­
między niem a ścianą.
0 ile operowanie światłem
naturalneni uzależnione jest od
położenia okna. jego wymiaru, ko­
loru ścian, sufitu i podłogi, oświe­
tlenie mieszkania światłem sztucz-
nem nie podlega skrępowaniu.
Rozwój techniki świetlnej po­
zwala nawel na wprowadzenie do
mieszkania światła, upodobnionego
do świalła dziennego. W tym celu
stosowane są żarówki ze szkła nie­
bieskiego. Wrażenie światła natu­
ralnego, rozproszonego po całym
mieszkaniu dają również żarówki
rurowe, ciągnące się wzdłuż gzym­
su pod sufitem, odpowiednio ukry­
te. Oś ,vietlają one mocno sufit, skąd
światło odbite rozpływa się po ścia­
80
nach i całym pokoju. Efektowne światło dają teżl; mpy ukrylc pod sufitem,
wykonanem z matowego szkła. W mieszkaniach nowoczesnych często są
w użyciu lampy stojące w formie kielicha na długiej łodydze. Są to reflek­
tory, rzucające w sposób niewidzialny światło do góry, skąd rozchodzi się
ono po całym pokoju, stwarzając oświetlenie łagodne i równe. Najpo­
spolitsze są lampy nowoczesne o szczelnych kloszach mlecznych, zawie­
szone pod samym sufitem. Są one dobre, gdyż oświetlają pokój równo i nie
tworzą kontrastów szkodliwych dla wzroku.
Przy podobnem wzorowem oświetleniu mieszkania, nie trudno uzy­
skać dobre odbicie w lustrze. Niemniej dla osiągnięcia mocnego odbicia,
praktycznie jest zawieszać lampy dodatkowe przy lustrze w przedpokoju,
łazience i w sypialnym, przy którym ubieramy się. W tym celu po obu
stronach lustra zawieszamy na poziomie oczu matowe lub mleczne żarówki,
aby nie raziły wzroku. Najładniej wyglądają żarówki w formie świec w
oprawie stalowej lub niklowej. Umieszczenie lampy nad lusl rem, tak czę­
sto praktykowane u nas, nie jest wskazane, gdyż światło padające zgóry na
t warz tworzy na niej cienie. Lepsze jest już oświcl lenie z lewej strony, cho­
ciaż nie zastąpi ono dwustronnego.
Wobec tego, że światło sztuczne możemy doprowadzić wszędzie, przy
wyborze miejsca na lustro, decydować winno dobre; światło dzienne.
W ciemnym przedpokoju i łazience liczymy się z musu tylko z bliskością
kontaktu.
Dobre oświetlenie lustra ma nie tylko znaczenie praktyczne i este­
tyczne lecz i psychiczne. W mieszkaniu rozjaśnionem lusl rem jest jasno,
ładnie i radośnie. Zwłaszcza, gdy do oświetlenia samego lustra są użyte
lampy efektowne o matowem łagodnem świetle luli lampy wielobarwne.
Lampy zaś skomponowane z kilku rodzaji szkieł jednocześnie: matowych,
mlecznych i lustrzanych w obramieniu lśniących metali -stwarzają lak
bogate refleksy świetlne, iż piękna ich nie zastąpi światło dzienne.
Wielkie zalety dekoracyjne a głównie nastrojowe ma w mieszkaniu
również światło świec, używane czasem dla kontrastu z nowoczesnem
urządzeniem do oświetlenia stołu o lśniącej powierzchni. Migocący blask
płomieni wytwarza na tafli lustrzanej grę świateł, które w sposób zwodni­
czy nęcą oko współczesnego człowieka, rozmiłowanego w kont rasl acli.
Rytm plam jasnych i ciemnych odpowiada nam nie/em zmienna melodia
współczesnego życia.
160. Ławeczki
na kwiaty lakie­
rowane w kilku
kolorach („Das
S c h ó n e Heim Nr.
10.1932 r.").

Chcąc, dać drs'ęp światłu i luslru i i< h macicznej
-
gr?.e w starem miesikai.iu p zestrzegf.jmy następujący! li
zasad:
1) nie zasłaniajmy otworów okiennych gęstemi firan­
kami, grubemi port jerami i wysclciemi kwiatami,
2) dbajmy o dobry stan r m okiennych i ich este­
tyczny wygląd, przez częste malowanie ram i wnęk
okiennych na jasne kolory, aby można było bez
obawy je odsłaniać,
3) odrzućmy całkowicie ciężkie lambrekiny z szero-
kiemi listwami,
4) okien o pięknym rozległym widoku nie zasłaniajmy
wcale,
r
•>) okna, kLórych widok ze względów estetycznych
musimy przesłonić, ozdabiajmy cieniutkiemi, prze-
zroczystemi firankami z białego linlu lub siatki,
6) na sztory używajmy materjałów jednobarwnych,
161. Proj. A r c h . Olivier Deborde (Paryż). Fragment sy­
pialni. Tafla lustrzana przylegająca ściśle do ściany odbija
światło i rozjaśnia wnętrze. (Das S c h ó n e Heim 11-32).
1 6 2 . Proj. A r c h . Robert Błock (Paryż). Fragment sypialni.
Lustro toaletowe do czesania i golenia z 3-części. (Das S c h ó n e
Heim 11/32).
najlepiej w kolorze ściany. Zawieszajmy je w ten
sposób, aby nie zabierały światła w dzień,
7) do zawieszania sztor i cieniutkich zasłon używajmy
wąskich drążków metalowych, przylegających ści­
śle do okna. Formę drążków uzależniajmy od gór­
nej linji okna. aby go nie szpecić,
8) kwiaty stawiajmy pod oknem na niskich ławkach,
pólkach lub żardinierach, aby nie zabierały one
cennego światła,
9) sufit, ściany a nawet podłogę starajmy się utrzy­
mać w jasnych kolorach, aby nie pochłaniały
światła,
10) lustra zawieszajmy z przestrzeganiem zasad właś­
ciwego oświel lenia i dobrej perspektywy, oraz
11) utrwalajmy w lustrze i podwajajmy dzięki niemu
efekty światła i piękna naszego wnętrza.
Janina Gineil-Wojnarowiczowa.
81
163. Proj. L. Dębnicki ( W - w a ) . — P o k ó j do p r a c y — o r z e c h a m e r y k a ń s k i mat. B i u r k o z wysuwanvm stołem rysunkowym, bibljo-
teka pośrodku z klapą na m a s z y n ę do pisania, boczne szafki z wysuwanemi p ó ł k a m i na r y s u n k i . Wyk. F-ma K a m l e r (W-wa). Części
m e t a l . F-ma J . Puchalski (W-wa). Fot. e . Koch (w-wa).

82
166. P r o j . Arch. Nina
Jankowska (W-wa) Kredens
na s z t u ć c e , s r e b r o i bieliznę
stołową. Drzewo — kaukaski
orzech, czarna gruszka i czar­
ny m a r b l i t .
Fot. wyk. E. Koch (W-wa).
169. Proj. A r c h . Jerzy Gelbard, G. i R.
Sigalinowie ( W - w a ) . — Z a k ł a d C h i r u r g i c z ­
ny Dr. P a w ł a Goldsteina w W-wie p r z y ul.
W i l c z e j 27. — P o c z e k a l n i a z szafą na u b r a ­
nia. B u d o w ę w y k . B i u r o T e c h n . - B u d . inż. M .
i J . B-cia L i c h t e n b a u m ( W - w a ) . K o n s t r u k c j e żel.
w y k . F-ma A. Winogron (W-wa). Instalacje
o ś w i e t l , e l e k t r . F-ma „ E l e k t r o t e r m j a " ( W - w a ) .
Nowoczesna lecznica chirurgiczna w Warszawie.
172. Proj. A r c h . Jerzy Gelbard, G. i R. Sigalinowie (W-wa)
Zakład Chirurgiczny Dr. Pawła Goldsteina w W-wie przy ul. Wilczej 27.
Sala operacyjna. — Budowę wyk. Biuro Techn.-Bud. inż. M . i J . B-cia
Lichtenbaum (W-wa). Inst. elektr. F-ma „Elektrotermja" (W-ws).
Konstrukcja żel. F-ma O. Winogron (W-wa). Szafę żel. dwustronną
wyk. F-ma J . Neufeld (W-wa). Okno żel. w sali oper. wyk. F-ma
A. Szmalenberg (W-wa). Foto „ R U - A N " (w-wa).
Jednym z nowych zagadnień architektury wnętrz
jest rozwiązywanie kompleksów klinicznych.
Niedawna przeszłość pozostawiła szereg przykła­
dów lepiej lub gorzej zorganizowanych funkcjonalnie,
0 monumentalnym nieraz wyrazie zewnętrznym, ale
bez dostatecznego wniknięcia w potrzeby psychiczne
1 fizyczne człowieka. Spotęgowana wrażliwość udrę­
czonego chorobą winna być uwzględniana narówni
z szeregiem zagadnień utylitarnych i technicznych bra­
nych pod uwagę przy projektowaniu budynków szpi­
talnych.
Najnowsze prądy w medycynie kładą duży na­
cisk na stany psychiczne chorych. Architekt, kształ­
tując wnętrze, ma możność nadania odpowiedniego
nastroju, który przez stale oddziaływanie może w du­
żym stopniu wpływać dodatnio na psychikę chorego.
Złamanie szablonu dawnych wnętrz szpitalnych
znalazło swój wyraz w nowozbudowanej klinice chi­
rurgicznej d-ra P. Goldsteina przy ul. Wdczej Nr. 27.
Pomieszczenia dla chorych, wyposażone we wszel­
kie zdobycze techniczne posiadają jednocześnie dużo
intymności. Jasne, pastelowe barwy, dużo słońca, ta­
rasy, przyfumiona akustyka, bezdźwiękowa sygnali­
zacja, wieczorem rozproszone światło mleczne i fjo-
letowe.
Kompleksy sal operacyjnych, odpowiednio zor­
ganizowane i wyposażone przemawiają specjalnym wy­
razem swej estetyki.

M E B L E A R T Y S T Y C Z N E
K A R O L B A M B E R G E R I S « *

ARCHITEKTURA WNĘTRZ

1
— • — ^ ™ — W A R S Z A W A
B W I E R Z B O W A 4
Proj. Arch.
Fritz Reichl T E L E F O N 621-47

A M B R Y R A N R A — K A N A P A - Ł Ó Ż Ii O

U S U W A
CIASNOTĘ
I T W O R Z Y
W Y G O D Ę .

NAWSKROŚ
NOWOCZESNY
M E B E L .

w dzień

Ceny ściśle fabryczne. Fabryka „ A M E R Y K A N K A " A l . Jero­

zolimska 105, tel. 264-99. Dojazd tramw.: 6, 6a, 7, 8,11 i Z. w nocy
 ZAKŁADY WYROBÓW METALOWYCH
EDWARD KOCH
KONRAD. JARNUSZKIEWICZ i S M
S.A. ZAKŁAD FOTOTECHNICZNY
TELEFON Ni 605-9B WARSZAWA GRZYBOWSKA N, 2 5
POLECAJĄ
WARSZAWA
Z I E L N A Nr. 46, m. 11
T E L E F O N N r . 512-56

Z d j ę c i a artystyczne, techniczne
i architektoniczne. Zdjęcia portre­
towe i grupowe. Art. powiększenia,
reprodukcje z o b r a z ó w , r y -
MEBLE STALOWE llllll sunKów, fotografji etc. mm

Z A K Ł A D Y
P RZEMYSŁOWO - STOLARSKIE ALBIN ZABORSKI
Z A K Ł A D W Y Ś W I E T L A N I A RYSUNKÓW
A. T. B A N D Y C H SKŁADNICA PRZYBORÓW KREŚLARSKICH
SPÓŁKA Z OGR. ODP.
i-grnram O P R A W A P L A N Ó W "—i—im
WARSZAWA, W O L S K A 4 4 , T E L . 235-82
W Y K O N U J Ą Wyłączna sprzedaż
MEBLE I WNĘTRZA
P a p i e r ó w światłoczułych
U R Z Ą D Z E N I A SZKOLNE
„OZ A L I D". — A p a r a t ó w
ROBOTY B U D O W L A N E do w y ś w i e t l a n i a r y s u n k ó w
OLA W . PP. ARCHITEKTÓW R. R E I S S Liebenwerga.
SPECJALNE RABATY
Maszyn do pisania WOOD-
WŁASNA PRACOWNIA TAPICERSKA STOCK Co TYPEWRITER
• • • C h i c a g o , mmmmm
SOLIDNIE
TANIO PUN­ C E N T R A L A : W A R S Z A W A , U L . WIDOK 22
KT UALN1E Telefon 525-09
O D D Z I A Ł : GDYNIA, UL. ŚWIĘTOJAŃSKA
PROJEKTY IKOSZTORYSY NA ŻĄDANIE Telefon 25-00

KRAJOWY PRZEMYSŁ NEONOWY

0 0
KASETY Ś C I E N N E wmurowani*
- S. Z O- O. - .- . . . 1
— '"'

WARSZAWA OGRO DOWA 4Q PODRĘCZNE-STALOWE I SZAFY ŻELAZNE

p o l e c a
T e l e f o n 613-85
FABRYKA K A S
WYTWÓRNIA MEBLI pełnowartościowych STALOBETONOWYCH
p. f. „W. GADOMSKI"
WARSZAWA, ul. N O W Y S W 1 A T 4 7
POOŁUG WŁASNYCH
S.ZWIERZCHOWSKIiS^
P 0 0 Ł U G
P o l e c a : Rfl E. B L. E IJ E S L A NWYŁCA H
S N YH
CZHO R u W .
Warszawa, ul. Warecka Nr. 9, telef. 5-22-97

II
 DESZCZÓWKI M E B L E
R A C J O N A L N E
B O T Y
o pięknej nowoczesnej formie
K A L O S Z E
lakierowane i
„ G U M A " fornierowane

40 C H M I E L N A 40 projektuje i wykonuje
T E L E F O N 263-93
„ W N Ę T R Z E"
W a r s z a w a , Marszałkowska 151

Wielki wybór nowoczes­

nych urzqdzeń kuchennych.

Bezpłatne porady w dziedzinie dekoracji wnętrz.

SKLEP I PRACOWNIA
RYMRASKO-GALANTERYJNA

E. i Z. F I E D O T O W A
W A R S Z A W A
ulica B r a c k a i3.

Sukna dekoracyjne kolorowe „ B O B R I K "

A R A iS" K I L I M Y do wykładania podłóg we wszystkich kolorach

DYWANY
P r z e m y s ł Dywanowy J. M. KLEINERMAN
W A R S Z A W A , U L . W I D O K N r . 8, T E L . 292-48
WARSZAWA, UL. DŁUGA Nr. 44, TELEF. 11-98-78

STOLIKI nowoczesne do foteli, t a p c z a n ó w , ro­

bótek, palenia i t. p., odpowiednie na podarki
PRZED KUPNEM MEBLI
PROSIMY SPRAWDZIĆ CENY, JAKOŚĆ w FIRMIE
gwiazdkowe.
„ZACHĘTA" P L . TRZECH KRZYŻY 13, RÓG 2ÓRAWIEJ,
Do n a b y c i a : Stużewska 2, m . 15, telefon 8-27-35 WIELKI WYBÓfl WYKWINTNYCH I SKROMNIEJSZYCH SYPIALNYCH
S T O Ł O W Y C H , G A B I N E T Ó W , S A L O N Ó W I SZTOK P O L E D Y Ń C Z Y C H

D Z I A Ł A D R E S O W Y W E D Ł U G B R A N Ż
% A R C H I T E K T U R A WNĘTRZ ARMATURY ELEKTRYCZNE ARTYKUŁY M E T A L O W E
N O W O C Z E S N E URZĄDZENIA
I REMONTY HUGON FRIEJJ BRACIA LOPIEŃSCY
mieszkań, lokali publicznych i handlowych.
WARSZAWA
Wykonanie solidne. Ceny przystępne WARSZAWA MONIUSZKI 4 FABRYKA WYROBÓW Z BRON
A R C H . W N Ę T R Z M. K O R A L
ZU I ODLEWNIA METALI.
Warszawa, Marszałkowska 129, tel. 785-82 N 0 W 0 C Z E S \ E ŻYRANDOLE
F A B R Y K A : H O Ż A 55- T E L . 9 1 7 - 8 9 . M A G A Z Y N
F A B R Y C Z N Y : K R A K . P R Z E D M . 15. T E L . 6 2 1 - 9 0
ARMATURY ELEKTRYCZNE
O K U C I A B U D O W L A N E
z żółtych i białych metali
Ż y r a n d o l e nowoczesne (metal w drzewie)
Galanterję elektrotechniczną — p o l e c a : " -
TRTC" W A R S Z A W A Wierzbowa 8 ARMATURY
D E K O R A C J E
OŚWIETLENIOWE
W N Ę T R Z
J L V
- L O
Telefon 699-70 ODLEWY RZEŹB I FIGUR
ROK Z A Ł O Ż E N I A 1884
„ELEKTROS" S T Y L O W E I N O W O C Z E S N E W Y K W I N T N E ŻY­
S. z o. o. R A N D O L E , L A M P Y , KINKIETY, L O R N E T K I , BRON­
ZY, P O R C E L A N A , P R O J E K T O W A N I E .
Warszawa, Marszałkowska 151, telefon 205-69

SPECJALNA W Y T W Ó R N I A ŻYRANDOLI Fabryka Wyrobów Metalowych

A. FILIPKOWSKI
Warszawa, M a r s z a ł k o w s k a 143 i Zielna 38. T e l . 205-24 „A. M A R C I N I A K " Sp. Akc. J. PUCHALSKI
Ż y r a n d o l e , kinkiety, lampy, pendle, plafoniery. WARSZAWA Warszawa, Marszałkowska 76. Telefon 9.66-59
Platery: z ł o c e n i e , srebrzenie, niklowanie, oksydowa­
nie w r o ż n y c h kolorach, szlifowanie, polerowanie, Zarząd i F a b r y k a — W R O N I A 23 W Y K O N Y W A : Meble stalowe niklowane, gzymsy
r» , . . . Przyjmuje s i ę i reperacje. Telefony: 795-08 i 792-02 do firanek, w i e s z a d ł a do przedpokoi i t. p. Dekoracje
Rok z a ł o ż e n i a 1907.
Wzorownia — Z Ł O T A 49. Telefon 260-76 wnętrz
 ARTYKUŁY M E T A L O W E FIRANKI MEBLE

W Y T W Ó R N I A WYROBÓW Nowoczesne i stylowe ZAKŁAD STOLARSKI

M E T A L O W Y C H firanki, story, serwety, kapy LEOPOLDA KAMLERA
W. PUCHALSKA i S!2 i poduszki poleca; Warszawa, Piusa XI (Piękna) 53. Telefon 8-92-42.
E M I L JA S Z R A J E R O W A Meble nowoczesne i urządzenia wnętrz
Warszawa, ul. Marszałkowska
N r . 65, tel. 966-49. Nowowiejska 11 m. 10. Tel. 8-13-1S. w/g własnych i nadesłanych projektów

Urządzenia metalowe wnętrz i wystaw. M e ­ I Z O L A C Y J N E MATERJAŁY MEBLE NOWOCZESNE

ble stalowe niklowane. Specjalne okucia bu- lakierowane kolorowo (schleiflak), forniero­
:
Hudrofuge „ C A S T O R " środek izolacyjny wane (jawor, orzech, palma, esion). Urzą­
Z a k ł a d artystyczny w y r o b ó w z bronzu i metalu dzanie wnętrz w/g najnowszych projektów.
POSIADA N A SKŁADZIE
S. G. R O S M A Ń S K I J. K R Z Y P O W , Warszawa, M a r s z a ł k o w s k a 111/3
Warszawa, Piusa XI 20. PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWLANE Telefon 209-58.
Wykonywa: U r z ą d z e n - a do wystaw i b u f e t ó w oraz MAURYCY KARSTENS
okucia budowlane, mosiężne, niklowe, platerowane i bia­
ły metal. Bronzy biurkowe. Bronzy: Salonowe, ko­
Warszawa, ul. Koszykowa 7, Tel. 8-27-95. Warszawska W y t w ó r n i a M e b b l i Stylowych
ścielne, meblowe, żyrandole. W Ł. K U C I C K I
LUSTRA I SZYBY M a r s z a ł k o w s k a 145 w p o d w ó r z u . Tel. 504-68.
POLECA w DUŻYM WYBORZE:
CENTR. OGRZ., WOD„ K A N A L I Z A C J E Sypialnie' Sioiowe pukoje, i anieńskie kuu.bl- ty, Salony
LUSTRA własnej wytwórni oraz pojedyncze przedmioty- CENY NISKIE!
BIURO 1NSTALACYJNO T E C H N I C Z N E
HENRYK HOCH ZAKŁAD STOLARSKI
Inż. C Z . Z A R Z E C K I ul. Bracka 2. Tel. 909-73
w Warszawie, ul. Marszałkowska 79, tel. 8-32-8
Szyby szlifowane. Szlifiernie szklą WŁAD. MILCZAREK
- Ogrzewania centralne, wo i odlewnia luster. WARSZAWA — LITEWSKA 3
wykonywa: d o c i ą g i i
.analizacje, i t. p.
k a r
Ł

Telefon 816-73
PROJEKTY. KOSZTORYSY.
ZAKŁADY SZKLARSKIE I WYTWÓRNIA L U S T E R

DYKTY I FORNIERY JAN S Z U L C i S-ka Sp. z o. o. Ul 17 Ti I T7 N O W O C Z E S N E

Nowy Świat Nr. 59. Tel. 765-94
Lustra i szklą szlitowane wszelkiego rodzaju. — Zasłona
„ I N T E R W O O D" S P z o. o. bufetowe. — Wielkie szyby wystawowe. — Szyby samo poleca Firma M O R A W S K I
w l a ś ć . Karol Konopacki i S-ka chodowe. — Wykonywanie wszelkich robót w zakre
szklarstwa wchodzących. WARSZAWA, NOWY-ŚWIAT 52
Hurtowy i detaliczny skład fornierów i dykt
S P E C J A L N O Ś Ć : forniery egzotyczne i dykty fornierowane
ZRZESZENIE Nowowiejska 26. Tel. 8-44-44 WYTWÓRNIA M E B L I
Warszawa, Grzybowska 35, tel. 296-38
SZKLARZY Solna 17. Tel. 11-63-66 S T Y L O W Y C H i N O-
S z l i f i e r n i a w ł a s n a i P r z e d s i ę b i o r s t w o robót W O C Z E S N Y C H
• DYWANY I KILIMY
szklarskich. Wykonywamy lustra— Zasłony bufetowe
— Szyby samochodowe. — Szyby na s t o ł y . — Szyby du
A R A S okien i wystaw wszelkich gatunków, szkło forsowane N. Memczuk i W. Wojciechowski
i marblity.
w l a ś c . J. ANTONIEWICZ WARSZAWA, ul. E L E K T O R A L N A 14, T E L . 582-77
Warszawa Widok 8 T e l . 292-48 M A R M U R Y I SZKŁO Uprzejmie z a w i a d a m i a o otwarciu maga­
Dywany Ręczne, Krajowe i Perskie, Kilimy i Narzuty zynu s p r z e d a ż y swoich w y r o b ó w , p r z y
Firanki ręczne, Kanapy-Łóżka „Amerykanka", Meble u l . Mazowiecka 5.
(Gabinety—Saloniki etc.)
TEODOR FELKEL
ZAKŁAD S T O L A R S K O - T A P I C E R S K I
Warszawa .Leszno 23. Telefon u - 0 7 - 0 4
JJ
K I L I M" V L E K S A \ D E R M E W I A DOMSKI
Obróbka Granitu Warszawa, Elektoralna 6. Tel. 224-08.
Warszawa, Marszałkowska 129. Marmuru i Szkła. Wykonywa wszelkie roboty w zakres stolarstwa i tapi-
cerstwa wchodzące. D u ż y w y b ó r gotowych mebli.
KILIMY ARTYSTYCZNE MEBLE
WYTWÓRNIA MEBLI
DYWANY, FIRANKI Z A K Ł A D Y
STYLOWYCH I NOWOCZESNYCH
POKRYCIA MEBLOWE PRZEMYSŁOWO-STOLARSKIEj
Odświeżanie starych antyków
A D A M Ż Y T O A. T. B A N D Y C H s z o. „. P T E L E S F O R R Y Ń S K I
W A R S Z A W A , PI. Żel. Bramy i Warszawa, Marszałkowska 3ia, tel. 879-87
Warszawa, Wolska 44 Tel. 235-82
Telefon 662-52
WYTWÓRNIA ARTYSTYCZNO-STOLARSKA
L. J. C I Ę Ż K O W SKI ZDZISŁAW S E M E T K O W S K I
FARBY I LAKIERY
F A B R Y K A : N O W E B R Ó D N O ul. L I W S K A 10 Warszawa, ul. Krucza Nr. II, tel. 8-67-75
S k ł a d Fabryczny: Ż ó r a w i a 2, i Plac 3-ch K r z y ż y 12, Wykonywa wszelkie roboty w c h o d z ą c e w zakres sto­
P O L E C A : Meble w ł a s n e g o wyrobu larstwa meblowego i galanterji drzewnej, oraz u r z ą ­
Przyjmuje zamówienia po cenach konkurencyjnych dzenia biurowe, szkolne i sklepowe p-g. r y s u n k ó w
w ł a s n y c h i p r o j e k t ó w dostarczonych.
NAJWIĘKSZA w POLSCE I M . » « 1880 FABRVKA FARB i LAKIERÓW

W. K A R P I Ń S K I & W. L E P P E R T . £ •» MEBLE NOWOCZESNE FORNIE-

W A R S Z A W A — JEROZOLIMSKA 30. OFERTV NA ZĄDĄHIE.
• A ROWANE I L A K I E R O W A N E WYTWÓRNIA MEBLI
Y ^ l Największy wybór kompletów kuchennych
WIKTOR SOKOŁOWSKI
„C Z E R S K " W A R S Z A W A — KOPERNIKA 42
FIRANKI
WARSZAWA, N I E C A Ł A 3- Telefon 236-15
DEKORACJE WNĘTRZ.
ZAKŁADY S T O L A R S K I E
Firanki, story, serwety, kapy JAN S T A R O Ń Warszawa, Wilcza 66.
poleca: M. H E R O D E K
Pracownia mebli stylowych i nowoczesnych
MARJA SZALITOWA W A R S Z A W A — S O L E C 77
Warszawa, Marszałkowska 58, tel. 8-92-54. tel. 9-60-48. oraz lakierowanie mebli.

IV
 MEBLE NEONY PIECE SZRAJBERA

WŁ. STRZESZEWSKI ZAKŁADY XT ~C r\ XT" PRZENOŚNE

TECHNICZNE » W -L> PIECE KUCHENNE
STOLARNIA MECHANICZNA W A R S Z A W A , Graniczna 14, Telefon 253-04 SZRAJBERA P O K O J O W E
FABRYKA RUR NEONOWYCH I TRANSFORMA­
Hermetyczne — trwałe — oszczędne — tanie
W A R S Z A W A , K A R O L K O W A 48, Tel. 632-59 TORÓW, LABORATORJUM PRÓŻNIOWE.
Wynalazek polski — W y r ó b k r a j o w y
p o l e c a :
OŚWIETLENIA WNĘTRZ KAROL S Z R A J B E R sp.zo.o.
Meble nowoczesne pełnowartościowe, W A R S Z A W A , G R Ó J E C K A 33 T E L E F O N 320-33
jjotowc i na zamówienia. Zakłady Elektrotechniczne
PRZEWOZOWE B*URA
Polski P r z e m y s ł M e b l o w y „ S T R Z A Ł A"
inż. Ewarysta N a m y ś l a
„S T Y L" Sp. z o. o. Nast. inż. W I T O L D P I Ń S K I
Warszawa, Złota 7 P o z n a ń , Marcinkowskiego 20. T e l . 5065 , , , EGIEŁEK, .
N a j k o r z y s t n i e j Warnawa, T r ę b a c k a 1.
PARKIETY 0 PAKOWArJlA.PRZ EPROWADZSI
FABRYCZNY MAGAZYN MEBLI TEL/H0.88
„V I T A L I S" KORASZEWSKI i MARWEG
Warszawa, ul. Królewska 8, telefon 448-72 W Y R O B Y D R Z E W N E , P O S A D Z K I DĘBO­ S T O L A R S K I E ZAKŁADY
w podwórzu wprost Zachęty. WE, KSYLOLITOWE I L I N O L E U M
Zakłady Stolarskie
P O Z N A Ń , P L A C W O L N O Ś C I 14a
MEBLE RACJONALNE Telefon 28-84 T. C H O J N A C K I i J. M I L C Z A R E K
Lakierowane i Fornierowane Warszawa Czerniakowska 160. T e l . 9.70-59
P I E C E G A Z O W E KĄPIELOWE U r z ą d z a n i e w n ę t r z mieszkalnych, biurowych, ban­
projektuje i wykonuje kowych, sklepowych i szkolnych.
„ W N Ę T R Z E" GAZOWE PIECE KĄPIELOWE ATIS TAPCZANY
Warszawa — Marszałkowska 151. Gazowe kuchnie, kuchenki, żelazka, piecyki
do ogrzewania lokali i t. p. T A P C Z A N Y
F A B R Y K A M E B L I Fabryka JAN SERKOWSKI Nowoczesne fotele-łóżka
Sp. Akc. Najsolidniejsze wykonanie. Najtańsze ceny
M. Z A L E W S K I I S-ka WARSZAWA T e l . B . Sprzed. 11.06-12
(dawniej D y m m e k ) Nowolipie 78 Dyrekcja 11.63-87 ,.D I V A N - L I T "
LAMPY I ŻYRANDOLE ELEKTRYCZNE Warszawa, ul. Trębacka 5
Warszawa, K r ó l e w s k a 9. Telefon 633-30.
Poleca na dogodnych warunkach: PIECE I KAFLE TAPETY
meble stylowe i nowoczesne od najskrom­ F A B R Y K A OBIĆ P A P I E R O W Y C H
niejszych do wykwintnych PIECE I KUCHNIE
STAŁE I PRZENOŚNE „J. FBANASZEK" Sp. Akc.
MEBLE METALOWE ZAKŁADY C E R A M I C Z N E Warszawa, Krak.-Przedm. 15, telefon 601-72
JAN K U L E S Z A i S-ka A l . Jerozolimskie 33, telefon 9.01-78

„ M A T R A " B-cia P R Z Y D R Y D Z Y Warszawa, Warecka 14 Telefon 646-62 T A P I C E R S K I E ZAKŁADY

P I E C E B I A Ł E I K O L O R O W E
P O Z N A Ń , u l . Dąbrowskiego 142
PRACOWNIA TAPICERSKA
Fabryka: łóżek metalowych do użytku do­ E. K U T II A N
mowego, letnisk, sanatorjów, schronisk, siero­ Fi. J. M A S A DY N S K I Warzawa, Krucza 7, tel. 8-39-60
cińców, szpitali, żłobków. M a t e r a c ó w s p r ę ­ Poleca: komplety salonowe, buduarowe, klubowe,
żynowych. M e b l i ogrodowych żelaznych F a b r yka kafli fotele pojedyncze, tapczany, otomany. — D o s k o n a l ą
i drewnianych. Cennik na żądanie j a k o ś ć m a t c r j a l ó w . — Ceny niskie
POZNAŃ, P L A C N O W O M I E J S K I lOa
T A P I C E R
FABRYKA MEBLI ŻELAZNYCH
A. L E N C Z E W S K ]
J. N E U F E L I) JAN STACHIEWICZ Warszawa, ul. Podwale 13
Specjalność: M E B L E K L U B O W E
Warszawa-Praga, ul. Brukowa 4 6, T e l . 10-14-66
F A C H O W E PRZEDSIĘBIORSTWO ROBÓT ZDUtt p o d ł u g najnowszych w z o r ó w - oraz stylowe, otomany,
Irodukujc: ł ó ż k a ż e l a z n e i m o s i ę ż n e , w ó z k i dziecinne,
nowoczesne meble stalowe, u r z ą d z e n i a szpitalne, SKICH. P R Z E D S T A W I C I E L S T W O F A B R . K A F L I materace, tapczany, l e ż a k i i pi zarabianie takowych
meble lekarskie, materace s p r ę ż y n o w e i zwyle, odle­ Robota solidna Ceny umiarkowane
„ S K A W I N A"
wy ż e l i w n e
S k ł a d fabryczny i d z i a ł p o ś c i e l i , ul. Zgoda 15. Warszawa, Okólnik 3a (Szczygła 2) Tel. 524-40 ZAKŁAD TAPIGERSKI
NEONY PIECE OSZCZĘDNOŚCIOWE W. MRCiąG
„ N A S Z E " svst. inż. A . Birszenka
REKLRMY NEONOWE W a r s z a w a , K r u c z a 24 — T e l e f o n 8.89-55
RÓŻNYCH SYSTEMÓW

K. i W. DWORAKOWSCY
PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWY A N D R Z E J SOCHACKI
PIECÓW OSZCZĘDNOŚCIOWYCH
wftRsznwn, KOŻH 35 MEBLE TAPICERSKIE I DEKORACJE
TELEFON N r . 9.74-06 „N A S Z E" W A R S Z A W A , N O W O G R O D Z K A 23 - T E L . 905-58
systemu inż. Apolinarego Birszenka
REKLAMY NEONOWE I ŻARÓWKOWE, SPECJALNA
P O K R Y W A N I E BIAŁEMI METALAMI Warszawa, ul. Widok 18. Telefon 228-88 WYTWÓRNIA M E B L I K L U B O W Y C H
FRONTÓW WYSTAW SKLEPOWYCH Warszawa, Nowy-Świat 27 (podw. na lewo)
PIECE POKOJOWE I K U C H E N N E N O W E
poleca: klubowe meble kryte s k ó r ą w o l o w ą od zł. 450,
T. J A R O S Z RÓWNIEŻ PRZEBUDOWA k o z ł o w ą od z ł . 750, gobelinem od zł. 250, jedwa­
Warszawa, ul. Hoża 35, tel. 916-83, S T A R Y C H PIECÓW. biem z ł . 280 oraz pojedyncze fotele kryte jedwabiem
od zł. 70.

V
 # T A P I C E R S K O - S T O L . ZAKŁADY • WITRAŻE I P O L I C H R O M J A WNĘTRZ • ŻELAZNE K O N S T R U K C J E

ZAKŁAD TAPICERSKO-STOLARSKI Poznański Zakład WYTWÓRNIA ŚLUSARSKA

WITRAŻÓW ARTYSTYCZNYCH
ST. O L S Z E W S K I Antoni SZMALENBERG
Polichromji Kościelnej i Wnętrz WARSZAWA, SKIERNIEWICKA 12, TEL. 409-54.
Warszawa, Nowowiejska 14. Tel. 8-92-95.
„ P O L I C H R O M J A" wyroby artystyczne kute z ż e l a z a , m i e d z i
Specjalność: Meble angielskie gabinetowe. i bronzu.
P O Z N A Ń , F A B R Y C Z N A 31 T E L . 78-64
Ż y r a n d o l e , latarnie, kandelabry, k o m i n k i ,
• T O K A R S K O - S T O L A R S K I E ZAKŁADY ogrodzenia, kraty do d r z w i i okien, b r a m y ,
• WYŚWIETLANIE RYSUNKÓW balkony, balustrady etc.

ZAKŁAD T O K A R S K O - S T O L A R S K I
Składnica Przyborów Kreślarskich
M I E R Z E J E W S K I Bolesław i Papierów Światłoczułych A. WINOGRON
Warszawa, Nowowiejska 21 oraz Zakład Wyświetlania Rysunków ZAKŁAD ŚLUSARSKI
Przyjmuje wszelkie zamówienia w zakres tokarsko-
stolarski wchodzące oraz p o l e c a : lampy meblo­ A L B I N Z A B O B S K I Warszawa, Bonifraterska 11/13
we, modern, stylowe, batikowane, abażury oraz
meble nowoczesne W a r s z a w a , W i d o k 22 Telefon 405-09 Telefony 11-43-27 i 286-11

MO/IEZNHDAWION!- DBUKOWANE
IANSI MA/7YNOWO OYTC
ODZNAKI TOW.-PLAKIFTY
MAMI OOWE&OWl
APJYKUW

Redakcja „ A W i ę -
fękna lla
Tel 0-05-69,

FABRYKA JZYIDÓW i WYROBÓW HETALOWYCH et • .

H.RAUJCH-TORUŃ
trza prosi uprzej-
IAM9O2 TCLHOP |

mie P . T . P r e n u ­
ST. BZOWSKI meratorów, z a l e -
W A R S Z A W A . CHMIELNA 24, TELEFON 729-51
g a j ą c y c h w opła­
„ K I L A R Y T "
rolety p r z e c i w s ł o n e c z ­ cie p r e n u m e r a t y
ne N r . pat. 7408
Rolety p r z e c i w s ł o n e c z n e spo­ o jaknajszybsze
rządzone z odpornego na dzia­

wniesienie j e j oraz
łanie słońca materjału „KILA-
R Y T U " uniemożliwiają płowie­
nie artykułów, zarazem dzięki
swej zupełnej przezroczystości
pozwalają oglądać wystawione o przyspieszenie
objekty tak jak przez s z y b ę

Wyłączna eksploatacja s ł u ­ w opłacie p r e n u ­

pów tramwajowych dla u-
micszczenia r e k l a m dzien- meraty za k w a r ­
no-świctlnych (Patent 2124)

tał b i e ż ą c y.
PATENTOWANE LITERY,
REKLAMY I PLAKATY
DZIEŃ NO-ŚWIETLNE

W Y Ś W I E T L A N ME II Y S U \' K Ó W

I N T R O L I G A T 0 R N I A
P O D K L E J A N I E MAP I PLANÓW
 KOMITET REDAKCYJNY:
Proj. Wojciech Jastrzębowski, proj. Mieczysław Kotarbiński, proj. Czesław Przybyłski,
i arch. Jerzy Sosnkowski.

T R E Ś Ć Nr. 5.
Jak nowocześnie urządzić stare mieszkanie — Arch. Stanisław Marzyński str. 69
Światło i lustro w mieszkaniu—-Janina Ginęli-Wojnarowiczowa ,,78

I L U S T R A C J E
Arch. Ewerth W. — Nowoczesne wnętrze w starej kamienicy zabytkowej Ns 142—146
,, Korngold Lucjan i Blum H e n r y k — P o k ó j mieszkalny . ,, 147
— Sekretera . . ' . „ 148
„ —Bar „ 149
,, Seydenbeutel Edward — Pokój sypialny „ 150
,, Korngold Lucjan i Blum Henryk — Toaleta i fotel 151
,, ,, ,, ,, ,, — W ó z e k do potraw . . . ,, 152
,, ,, „ — P o k ó j sypialny ,. 153
Śmieańska-Jarblum Stefanja — Dywan z ręcznie barwionych skór „ 154
,, Jankowska Nina—Kredens-bar v 155
,v — Bibljoteka 156
,, Luckhardt B-cia — Taras n 157
„ Miinch R.. Weber W.. Ewert W . — P o k ó j jadalny „ 158
Wnętrze willi 159
Ławeczki na kwiaty 160
,, Deborde 01iver — Fragment sypialni „ 161
,, Błock Robert — Fragment sypialni „ 162
Dębnicki L . — Pokój do pracy n 163
—Witryna z barem i kredens 164—165
„ Jankowska Nina — Kredens , 166
Seydenbeutel Edward — Pokój pana 167—168
,. Gelbard Jerzy, G. i R. Sigalinowie — Zakład chirurgiczny ,, 169—172

WARUNKI PRENUMERATY:
Z ł
Kwartalnie -
Półrocznie ,, 16.—
Rocznie " 32.—
Zeszyt pojedynczy >» 3.—
za zaliczeniem ,, 3.50

C E N Y O G Ł O S Z E Ń :
Przed tekstem: Za tekstem: O k ł a d k a :
»/, str. . Zł. 400.- V, sir. • • • . . . Zł. 350.— II str. Vi . . . . Zł.
li i i • „ 220.— li ti- . . . „ 190.— V . ' • • " n 260.
V4
„ 120.- ii . . . „ 100.— III i IV str. V! • • ) ł 450.
7B „ 70.- . . . „ 60. V, . ;* ? ł 240.
cena s t r o n y opisowej z ł . 500.

OGŁOSZENIA DROBNE:
Adres w spisie branż rozm. 20 x 64 m m łącznie z prenumeratą na c a ł y rok Zł. 1 2 0 . — p ł a t n e
z g ó r y przy z a m ó w i e n i u . Za każde następne 10 m m w y s o k o ś c i — d o p ł a t a Z ł . 60.— rocznie.

Red. odp. i n ż . arch. J E R Z Y S O S N K O W S K I . Wydawca: T A D E U S Z M A G N U S K I .

Wydrukowano na papierze kredowym „J. Franaszek" Sp. A k c . w Warszawie.
Klisze wykonano w Zakt. Graficznych B . Wierzbicki i S-ka w Warszawie, Chmielna 61.
Drukarnia Techniczna Sp. A k c . Warszawa, Czackiego 3-5.
M A G A Z Y N Z A O P A T R Z O N Y W O S T A T N I E N O W O Ś C I N A S E Z O N 1933

F A B R Y K A O B I Ć

P A P I E R O W Y C H

K A P I T A Ł ZAKŁADOWY 4.284.000 Z Ł

M E D A L ZŁOTY W P A R Y Ż U 1922 R
NAJWYŻSZE ODZNACZENIE na P.W.K

M A G A Z Y N Y DETALICZNE:

^ K R A K O W S K I E P R Z E D M . 15,
TELEFON N U M E R 601-72.
A L E J E J E R O Z O L I M S K I E 33,"
TELEFON NUMER 901-78
N A J S T A R S Z A i N A J W I Ę K S Z A F A B R Y K A W K R A J U Z A Ł O Ż O N A W 1829 R.