You are on page 1of 36

Test Bank for Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3rd Edition by

Leon Guerrero and Frankfort Nachmias ISBN 150639082X 9781506390826


Full link download:
https://testbankpack.com/p/test-bank-for-essentials-of-social-statistics-for-a-diverse-
society-3rd-edition-by-leon-guerrero-and-frankfort-nachmias-isbn-150639082x-
9781506390826/

Chapter 2: The Organization and Graphic Presentation of


Data
Multiple Choice

1. The sum of all proportions in a frequency distribution should be


. A. 0
B. 1
C. 100
D. N
Ans: B
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

2. When constructing a rate, the denominator refers to the .


A. number of actual events or occurrences
B. number of possible events or occurrences
C. difference of number of actual events or occurrences from number of possible
events or occurrences
D. sum of number of actual events or occurrences from number of possible events or
occurrences
Ans: B
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Rates
Difficulty Level: Easy

3. In a sample of 250 respondents, females account for three fifths of all observations
in the sample. What is the total number of males in the sample?
A. 100
B. 150
C. 2/5
D. 3/5
Ans: A
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium

4. A table showing the frequency at or below each category for a variable of interest is
referred to as a distribution.
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


A. frequency
B. difference
C. cumulative frequency
D. cumulative difference
Ans: C
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Cumulative Distributions
Difficulty Level: Easy

5. Which of the following is not a proportion?


A. 0.0
B. 0.5
C. 1.0
D. 1.5
Ans: D
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium

6. What is the formula for a proportion?

D. p = (f/100) × N
Ans: A
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

7. About 13% of survey respondents in a sample reported that they do not


attend religious services regularly. About what proportion of respondents did not
attend religious services regularly?
A. 13
B. 0.13
C. 87
D. 0.87
Ans: B
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


8. A technique for the simultaneous organization of two variables into a table is known
as .
A. frequency distribution
B. bivariate analysis
C. central tendency
D. cross-tabulation
Ans: D
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

9. The sum of all frequencies in a frequency distribution should be .


A. 0
B. 1
C. 100
D. N
Ans: D
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Construction of Frequency Distributions
Difficulty Level: Easy

10. In a cross-tabulation, the intersection of a row and column is referred to as


. A. a node
B. the intersection
C. a cell
D. the intercept
Ans: C
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

11. A bivariate table is a series of joined together to make one table.


A. samples
B. interval-ratio variables
C. column totals
D. frequency
distributions Ans: D
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


12. A proportion is a .
A. relative frequency obtained by dividing the total number of cases by the frequency in
each category
B. relative frequency obtained by dividing the frequency in each category by the
total number of cases
C. number representing the total number of cases in a population
D. distribution showing the frequency at or below each category of the
variable Ans: B
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

13. A cumulative percentage distribution shows the .


A. percentage at or above each category of the variable
B. total number of cases in a population
C. percentage at or below each category of the variable
D. total frequency of all variables
Ans: C
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Cumulative Distributions
Difficulty Level: Easy

14. When computing percentages for a bivariate table, it is best to calculate


percentages each category of the variable.
A. within; independent
B. separate from; dependent
C. within; interval-ratio
D. independently of; spurious
Ans: A
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Calculating Percentages Within Each Category of the
Independent Variable
Difficulty Level: Medium

15. Once the appropriate percentages for a bivariate table are calculated, one
then examines the of these quantities across the categories of the
independent variable.
A. sum
B. difference
C. product
D. quotient
Ans: B
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Comparing the Percentages Across Different Categories of the
Independent Variable
Difficulty Level: Easy

16. A table representing frequency information for a single variable is known as a


.
A. percentage distribution
B. cumulative distribution
C. univariate table
D. bivariate
table Ans: C
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Frequency Distributions
Difficulty Level: Easy

17. What is the formula for a percentage?


A. p = f/N
B. p = N/f
C. p = (f/N) × 100
D. p = (N/f) × 100
Ans: C
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

18. In a bivariate table, the row and column totals are called .
A. data
B. marginals
C. cells
D. variables
Ans: B
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

19. A graph showing the differences in frequencies or percentages among the


categories of a nominal or an ordinal variable where the “pieces” add up to 100% of
the total frequencies is referred to as a .
A. bar graph
B. pie chart
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


C. frequency polygon
D. histogram
Ans: B
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Pie Chart
Difficulty Level: Easy

20. A graph showing the difference in frequencies or percentages among the categories
of a nominal or an ordinal variable where the categories are displayed as rectangles of
equal width with their height proportional to the frequency or percentage of the category
is referred to as a .
A. bar graph
B. pie chart
C. frequency polygon
D. histogram
Ans: A
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Bar Graph
Difficulty Level: Easy

21. A graph showing the differences in frequencies or percentages among the


categories of an interval-ratio variable where the categories are displayed as contiguous
bars with width proportional to the width of the category and height proportional to the
frequency or percentage of that category is called a .
A. bar graph
B. pie chart
C. frequency polygon
D. histogram
Ans: D
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Histogram
Difficulty Level: Easy

22. A graph showing the differences in the frequencies or percentages among the
categories of an interval-ratio variable where points are used to represent the
frequencies of each category and placed above the midpoint of the category and then
joined by a straight line is referred to as a .
A. bar graph
B. pie chart
C. line graph
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


D. histogram
Ans: C
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Line Graph
Difficulty Level: Easy

23. Which of the following graphic devices is most appropriate for displaying interval-
ratio level data?
A. a histogram
B. a frequency polygon
C. a bar graph
D. a pie chart
Ans: A
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Histogram
Difficulty Level: Easy

24. Which graphic device is best suited for comparing how an interval-ratio variable is
distributed across two or more groups or time periods?
A. a histogram
B. a pie chart
C. a line graph
D. a time-series
chart Ans: C
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Line Graph
Difficulty Level: Easy

25. In a , the bars that represent the categories of a variable are spaced, so that
one bar is not directly next to another, whereas in a , the bars actually touch one
another.
A. bar graph; histogram
B. histogram; bar graph
C. frequency polygon; bar graph
D. bar graph; frequency polygon
Ans: A
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Bar Graph | The Histogram
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


Difficulty Level: Easy

26. A survey of 3,055 respondents asked whether or not anyone had been widowed.
Eighty persons responded “yes.” What percentage of respondents have never been
widowed?
A. 2.69
B. 80.00
C. 97.31
D. 2,975
Ans: C
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

27. A survey of 3,055 respondents asked whether or not anyone had been widowed.
Eighty persons responded “yes.” Which of the following graphic devices would best
display this information?
A. time-series chart
B. frequency distribution
C. bar graph
D. histogram
Ans: C
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Analysis
Answer Location: The Bar Graph
Difficulty Level: Medium

28. Imagine one of your colleagues is constructing a histogram to graph the results
of the survey question “Which state do you live in?” What is the concern with your
colleague’s approach?
A. It is unlikely that the slices of the pie sum to 100%.
B. The colleague has used an inappropriate graphic device.
C. The colleague has not ensured that the frequencies at each time point sum to N.
D. The bars representing the categories are likely not as contiguous as they should
be. Ans: B
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Histogram
Difficulty Level: Medium

29. Imagine one of your colleagues is constructing a pie chart to graph the results of the
survey question “Which state do you live in?” What should be your first response upon
reviewing their work?
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


A. to note whether the “slices” of the pie sum to 100%
B. to suggest that he or she has in fact used an inappropriate graphic device
C. to ensure that the frequencies at each time point sum to N
D. to check whether the bars representing the categories are contiguous as they should
be
Ans: A
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart. Cognitive Domain: Comprehension

Answer Location: The Pie Chart


Difficulty Level: Medium

30. Imagine one of your colleagues is constructing a histogram to graph the results
of data collected on respondents’ occupational prestige score, a score that can take
on any nonzero value. What should be your first response on reviewing the work?
A. to note whether the “slices” of the pie sum to 100%
B. to suggest that he or she has in fact used an inappropriate graphic device
C. to ensure that the frequencies at each time point sum to N
D. to check whether the bars representing the categories are contiguous as they
should be
Ans: D
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Histogram
Difficulty Level: Medium

31. Imagine one of your colleagues is constructing a pie chart to graph the results of
data collected on respondents’ occupational prestige score, a score that can take on
any nonzero value. What should be your first response upon reviewing the work?
A. to note whether the “slices” of the pie sum to 100%
B. to suggest that your colleague has used an inappropriate graphic device
C. to ensure that the frequencies at each time point sum to N
D. to check whether the bars representing the categories are contiguous as they
should be
Ans: A
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Pie Chart
Difficulty Level: Medium

32. Which of the following statements is true about time-series charts?


A. Time, usually measured in months or years, is placed on the vertical axis.
B. The height of the bars is proportional to the frequency or percentage of observations.
C. Frequencies or percentages are usually placed along the vertical axis.
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


D. The changes in the variable must always increase over time.
Ans: C
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart. Cognitive Domain: Knowledge

Answer Location: The Time-Series Chart


Difficulty Level: Medium

33. A histogram is used to show the differences in frequencies or percentages among


the categories of .
A. nominal and ordinal variables
B. ordinal and interval-ratio variables
C. nominal and interval-ratio variables
D. only interval-ratio variables
Ans: B
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: The Histogram
Difficulty Level: Easy

Multiple Response

1. SELECT ALL THAT APPLY. A bivariate table .


A. displays the distribution of one variable across the categories of
another B. identifies its content in terms of the two variables
C. includes the intersection of a row and a column, which is called a marginal
D. has two dimensions, one for the dependent and the other for the independent
variable
Ans: A, B, D
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

2. SELECT ALL THAT APPLY. Which of the following statements on rate are true?
A. A rate based on the total population is called a crude rate.
B. A rate is usually expressed as a multiple of some power of 10.
C. The number of female births per 1,000 women in ages from 25 to 29 is a rate
measure.
D. The number of violent crimes committed in urban U.S. cities between 2005 and 2007
is a rate measure.
Ans: A, B, C
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Comprehension
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


Answer Location: Rates
Difficulty Level: Medium

3. SELECT ALL THAT APPLY. In a sample of 100 people, 57 completed only high
school, 23 went on to complete only some college, 13 went on to complete a 2-year or
4-year college degree, and 7 went on to graduate school. What proportion of the sample
does not have a 2-year or 4-year college degree?
A. 13% of the sample have a 2-year or 4-year degree
B. 0.23 proportion of the sample completed at least high school
C. 0.80 proportion of the sample does not have a 2-year or 4-year
degree D. 93% of the sample did not complete graduate school
Ans: A, C, D
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium

4. SELECT ALL THAT APPLY. In a sample of 500 respondents, men account for
20% of all observations in the sample. Based on this observation, which of the
following statements are true?
A. total number of men in the sample = 400 B.
total number of women in the sample = 200
C. percentage of men in the sample = 80% D.
proportion of men in the sample = 0.4 Ans: A,
B
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium

5. SELECT ALL THAT APPLY. Which of the following are true about time-series charts?
A. Time is placed on the horizontal axis.
B. The height of the bars is proportional to the frequency or percentage of observations.
C. Frequencies or percentages are usually placed along the vertical axis.
D. The values across the various time points are joined by a line.
Ans: A, B, C, D
Learning Objective: 2-5: Construct and interpret a pie chart, bar graph, histogram, the
statistical map, line graph, and time-series chart.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: The Time-Series Chart
Difficulty Level: Easy

True/False
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


1. A relative frequency obtained by dividing the frequency in each category by the
total number of cases and multiplying by 100 is a frequency.
Ans: F
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

2. The values of x and y for the following bivariate table are x = 106 and y = 149.
Religious Affiliation
Make Abortion A B C
Legal
Agree 224 y 68 398
Neutral 94 76 104 274
Disagree x 364 287
467 459 1,472
Ans: F
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Medium

3. To calculate the percentage within each category of the independent variable


arrayed in the columns, the frequencies within each cell and the row marginals are
divided by the total of the column in which they are located, and the column totals
should sum to 100%.
Ans: T
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Calculating Percentages Within Each Category of the
Independent Variable
Difficulty Level: Medium

4. The column percentages of the first column of the given bivariate table are
48%, 20%, and 32%, respectively.
Religious Affiliation
Make Abortion A B C
Legal
Agree 224 106 68 398
Neutral 94 76 104 274
Disagree 149 364 287 800
467 546 459 1,472
Ans: F
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Application
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


Answer Location: Calculating Percentages Within Each Category of the Independent
Variable
Difficulty Level: Medium

5. Cross-tabulation is a technique for analyzing the relationship between two


variables that have been organized in a table.
Ans: T
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Knowledge
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

6. A bivariate table can have any number of dimensions.


Ans: F
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

7. A bivariate table in which the column variable has three categories and the row
variable has four categories would be designated as a 3 × 4 table.
Ans: F
Learning Objective: 2-4: Create a bivariate table.
Cognitive Domain: Comprehension
Answer Location: Bivariate Tables
Difficulty Level: Easy

Short Answer

1. Fill in the empty cells in the following table.


Education Level f p %
Completed high school 187
Completed college 119
Completed graduate
school 62

Ans:
Education Level f p %
Completed high school 187 .508 50.8
Completed college 119 .323 32.3
Completed graduate
school 62 .168 16.8
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Easy

2. Fill in the empty cells in the following table.


Income Level f p %
<34,999
35,000–99,999 .20
>100,000 7 .10

Ans:
Income Level f p %
<34,999 49 .70 70
35,000–99,999 14 .20 20
>100,000 7 .10 10
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium

3. Fill in the empty cells in the following table.


Language Proficiency f Cf p %
1 Language 129 50.0
2 Languages 214
3+ Languages
Ans:
Language Proficiency f Cf p %
1 Language 129 129 .500 50.0
2 Languages 85 214 .329 32.9
3+ Languages 44 258 .171 17.1
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages | Cumulative Distributions
Difficulty Level: Medium

4. Fill in the empty cells in the following table.


Social Capital f Cf p %
Low 188
Medium 254
High 298
Ans:
Social Capital f Cf p %
Low 188 188 .631 63.1
Medium 66 254 .221 22.1
Leon-Guerrero, Essentials of Social Statistics for a Diverse Society 3e

SAGE Publications, 2018


High 44 298 .148 14.8
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages | Cumulative Distributions
Difficulty Level: Medium

5. Fill in the empty cells in the following table.


Number of Marriages f Cf p %
0 165
1 60
2+ 250 10.0
Ans:
Number of Marriages f Cf p %
0 165 165 .660 66.0
1 60 225 .240 24.0
2+ 25 250 .100 10.0
Learning Objective: 2-1: Construct and analyze frequency, percentage, and
cumulative distributions.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages | Cumulative Distributions
Difficulty Level: Medium

6. Consider the table below obtained from the U.S. Bureau of the Census, Statistical
Abstract of the United States, 2003. If the total number of military reserve personnel is
129,047, how many Blacks and Latinos are in the military reserve?
Military Reserve Personnel by
Race, 2002
White 73.2%
Black 15.9%
Latino 7.9%
Asian 2.3%
Native American 0.7%
Ans: 30,713
Learning Objective: 2-2: Calculate proportions and percentages.
Cognitive Domain: Application
Answer Location: Proportions and Percentages
Difficulty Level: Medium
7. Using the following information from the U.S. Census Bureau, calculate both the
number and percentage of non-White military reserve personnel.
Military Reserve Personnel by
Race, 2002
White 73.2%
Black 15.9%
Another random document with
no related content on Scribd:
dan niet een beetje [a38] zelfzuchtig om alleen maar aan je eigen
plezier te denken, en kalm door te gaan?"

"Ja maar daar heb ik heelemaal niet over gedacht!"

"Dat begrijp ik wel," zei Vader terwijl hij opstond, "maar wil je dan
niet eens probeeren om daar voortaan wel aan te denken?"

"Ja Vader."

"Mooi. En ga dan nu maar met me mee en laat me die lastige som


eens zien."

Vader opende de deur om naar zijn eigen kamer te gaan.

Eduard volgde hem, maar eerst holde hij nog even naar de keuken.

"Rika, ben je nog boos op me?"

"Ik ben niet boos."

"Geef me dan een hand, Rika!" En hij schudde de uitgestoken hand


zóó lang en zóó krachtig, dat Rika "au" riep.
[a39]

II.
"Och, Vader, u luistert niet!"

"Jawel vent, ik luister, de man heeft rogge en tarwe."

"Een een vijfde maal zooveel rogge als tarwe!"

"Een een vijfde maal zooveel," herhaalde Vader geduldig.

"En nu verkoopt hij de helft van de rogge en een derde van de


tarwe, 1 H.L. rogge voor f 10.—en 1 H.L. tarwe voor f 15.—, en nu
ontvangt hij voor de rogge f 75.— meer dan voor de tarwe, hoeveel
heeft hij van elk gehad?" dreunde Eduard op, en toen: "Kijk, nu heb
ik zoo gedaan," en hij zocht in een hoek van zijn kladpapier tusschen
een menigte cijfertjes, waar hij zelf blijkbaar nog maar met moeite uit
wijs kon worden: "O ja, kijk, zoo ben ik begonnen" .... Maar opeens
hield hij midden in zijn zin op toen hij toevallig Vader even aanzag.
"Och, nu hebt u weer heelemaal niet geluisterd!" zei hij ongeduldig.

Vader schrikte op. "Nee, ik heb ook niet geluis-[a42] terd, ik zat aan
iets anders te denken. Leg het me nog maar eens uit, ik zal nu beter
opletten."

"Heusch?"

"Ja heusch," en Vaders donker hoofd boog zich over het


sommenschrift heen.

Eduard begon weer van voren af aan over zijn rogge en tarwe tot
hij eindelijk midden in zijn uitlegging bleef steken. "Maar nu kan ik
niet verder komen," zei hij, "ik begrijp niet wat ik nu doen moet."

"Je kunt er zoo ook nooit komen," verklaarde Vader. "Begin nu


eens van den anderen kant af, en reken uit hoeveel rogge hij
verkoopt als hij 1 H.L. tarwe verkoopt."
"Dat heb ik ook al gedaan," zei Eduard uit zijn humeur, "maar toen
ging 't ook niet!" en toen Vader zweeg: "Komt 't dan wel uit, Vader?"

"Probeer 't maar eens," antwoordde Vader kort, terwijl hij de


courant openvouwde en begon te lezen.

Eduard beet besluiteloos op zijn potlood en streek met zijn hand


door het kortgeknipte blonde haar. Toen ging hij zuchtend weer aan
't cijferen.

Een minuut of tien bleef 't stil in de kamer.

"Vader!"

"Wat is er?"

"'t Komt niet uit!"

"Laat maar eens kijken!" en Vader verdiepte zich even in de som


en besloot: "Je hebt je vergist, reken 't maar eens over, dan vind je
de fout wel."

[a43] En weer was 't stil; alleen ritselde nu en dan de courant,


wanneer Vader een blad omsloeg, en telkens zuchtte Eduard,
wanneer weer een nieuwe poging om de fout te ontdekken mislukt
was.

"Niet zoo zuchten!" zei Vader eindelijk, "gaat het niet?"

En Eduard keek even op, eerst heel nadenkend en met rimpels in


zijn voorhoofd, en toen glimlachend, en rekende weer verder. —

"Klaar!" 't Klonk als een juichkreet, en met een triomfantelijk gezicht
legde hij het sommenschrift op de opengeslagen courant.

Vader las 't even vluchtig door. "Mooi zoo," zei hij, toen klapte hij
het schrift dicht en gaf het aan Eduard terug.
De jongen ging naar een hoek van de kamer waar zijn schooltasch
op den grond lag, en stopte er zijn boeken en schriften in.

"Pepi, kom eens hier!" vroeg Vader, en toen Eduard tegen zijn knie
aanleunde en hem verwonderd aanzag: "Weet jij nog, wanneer ik het
laatst op reis ben geweest?"

"Op reis? Ja, was dat niet verleden week, toen u naar Arnhem was,
of bedoelt u dat niet?"

"Nee, dat bedoel ik niet, toen kwam ik 's avonds weer thuis; ik
bedoel voor langer tijd."

"O," zei Eduard; hij begreep niet goed wat Vader eigenlijk wilde
vertellen; "was dat niet twee jaar geleden, toen u naar Engeland
was?"

[a44] "Ik geloof het ook; ik vroeg 't maar, omdat ik nu weer op reis
moet, zie je."

Eduards gezicht betrok. "Gaat u op reis? Waar naar toe?"

"Naar Indië.

"Naar Indië?"

"Ja; er moeten een heeleboel nieuwe machines naar Indië toe, en


nu gaat een van de ingenieurs mee, en dat ben ik."

"En hoe lang blijft u dan weg?"

"Vier maanden."

"En wanneer gaat u?"

"Over drie weken."

Eduard vroeg niet verder. Stijf hield hij de leuning van den stoel
vast en keek Vader met wijd open oogen aan. 't Was, of hij 't nog
maar half begreep, maar vóór zich zag hij alleen vier lange,
eindeloos lange maanden, leeg en vreemd, en Vader heel ver weg.
Toen barstte hij uit: "Maar ik ga toch mee, is 't niet Vader?" en toen
Vader geen antwoord gaf: "Vader, zeg dat ik mee ga!"

"Nee jongen, ik kan je niet meenemen," zei Vader, en hij legde zijn
hand op Eduards schouder. "Kijk, als ik voor mijn plezier op reis ging
zou dat gaan, maar ik moet daar in Indië hard werken; ik zal den
heelen dag druk bezig zijn, en ben nu hier, dan daar. Je zou er niets
aan hebben, ik zou je den heelen dag alleen moeten laten, en
bovendien zou al dat heen en weer trekken veel te vermoeiend voor
je zijn."

[a45] "Maar u doet 't zelf toch ook!"

"Ja, maar ik ben ook geen kleine jongen meer!"

"Ik ook niet!"

"Nu, een groote jongen dan," en Vader glimlachte even. "Heusch


vent, 't gaat niet, 't is veel verstandiger dat je kalm hier blijft en naar
school gaat!"
"En moet ik dan alleen thuis blijven?"

"Nee, je blijft niet thuis, je gaat uit logeeren. Ik heb gevraagd of je


dien tijd bij Tante Lina mag komen. Ik hoorde het vanmiddag, en
toen ben ik dadelijk aan het plannen maken gegaan; voor het eten
liep ik even bij Oom en Tante aan om te vragen of zij 't niet te lastig
vonden er nog een jongen [a48] bij te krijgen, en daardoor kwam ik
zoo laat thuis."

Eduard was op Vaders knie gaan zitten; tot nu toe had hij rustig
geluisterd, maar nu sloeg hij opeens zijn armen om Vaders hals en
begon onstuimig: "Maar u mag niet weggaan! Ik wil niet alleen hier
blijven, en ik wil ook niet naar Tante Lina!" En toen smeekend: "O,
Vader, ga toch niet weg!"

Vader zweeg, en drukte zijn jongen dicht tegen zich aan; het was
het eenige wat hij op dit oogenblik voor hem kon doen. Veel was het
hem waard geweest, wanneer een van de andere ingenieurs deze
reis had kunnen maken, maar een langdurig gesprek met den
directeur van de groote machinefabriek waaraan hij verbonden was,
had hem de noodzakelijkheid van zijn gaan doen inzien. Het lachte
hem niet erg toe, zijn jongen alleen te moeten achterlaten, maar hij
was er van overtuigd, dat Eduard bij de oudere zuster van zijn vrouw
werkelijk goed bezorgd zou zijn, ook al was hij geen groot
huishouden gewend en al zou hij er in het begin misschien wat
moeite mee hebben, zich naar zijn nichtjes en neefjes te schikken.

"Eddy, lieveling, maak het niet nog moeilijker voor me dan het is!
Doe je best om ferm te zijn! Vier maanden zijn gauw om, en je zult
het zeker prettig hebben bij Tante Lina!"

"Hugo en Piet zijn zulke vervelende jongens!" klonk het gesmoord.

"Ja, dat vind jij, maar ligt dat nu ook niet een [a49] beetje aan
jezelf? Kijk, Oom en Tante wonen hier nog niet lang en je kent je
neefjes pas kort, zijn die jongens nu heusch zoo vervelend, nu je ze
niet dadelijk bizonder aardig vindt?"

Er kwam geen antwoord.

"Eddy, waaraan denk je?"

"Was Moeder er nog maar!"

Vader zweeg, en kuste zacht het blonde hoofd, dat tegen zijn
schouder leunde.

"Weet je nog wel hoe Moeder altijd probeerde het goede in de


menschen op te zoeken?" begon hij toen. "Moeder zei altijd, 'als ik
iemand vervelend vind, dan kan dat even goed aan mij liggen als
aan hem, en dan wil ik toch eerst eens trachten te weten te komen,
waarom een ander wel van hem houdt en ik niet!' En waarom
zouden andere menschen Hugo en Piet wel aardig vinden, en jij
niet? Begrijp je wat ik bedoel?"

"Ja."

"En zou je het zelf ook niet prettig vinden om goede vrienden met
de neefjes te zijn?"

Eduard antwoordde niet. "Alleen dán zou ik niet graag willen dat je
goede vrienden met ze werdt, als het jongens zijn die liegen of laf
zijn of gemeene dingen doen, maar dat geloof ik niet van ze. Kijk
eens, je zult een heeleboel te doen hebben in die vier maanden; je
zult je best moeten doen geduldig te blijven en niet boos te worden,
ook al gaat alles niet even gemakkelijk. — En het [a50] moeilijkste
van alles is om altijd te doen wat je zelf weet dat goed is. — Om
moedig te doen wat je duidelijk ziet dat je plicht is, en je er niet aan
te storen wat de andere jongens zeggen. — En daar is een
heeleboel moed voor noodig, weet je dat wel?"

"Ja, dat weet ik wel." —

"En wil je daarvoor je best doen? Kijk me eens aan, Eddy! Zoo —
wil je probeeren Vaders moedige, eerlijke jongen te zijn?"

Eduard knikte van ja, met een vreemd, strak gevoel in zijn
oogen. —

"En je zoo flink mogelijk houden als ik weg ben?"

En weer knikte Eduard van ja, half hopend dat Vader nu maar over
iets anders zou gaan praten, want hij voelde dat hij zich nu niet lang
meer goed zou kunnen houden.

"Mooi!" en zacht streek Vader over het kortgeknipte haar. "Heusch,


't zal zoo lang niet duren, in 't begin van Juni ben ik weer bij je!"
"Maar ik vind het juist zoo vreeselijk lang!"

"Ja, maar dat valt wel mee; kijk, 't is niet eens vier heele maanden,
we gaan den achtsten Februari uit Genua; morgen over drie weken
ga ik weg, 's ochtends vroeg, en dan over land naar Genua. En daar
ligt de Willem II dan al op ons te wachten, en die brengt ons naar
Indië toe."

"Wie gaat er nog meer mee?"

"Mijnheer van der Zande gaat mee; hij heeft de machines gekocht
voor zijn fabrieken in Indië en nu [a51] gaat hij zelf mee om ze te
brengen, en dan maken we samen de reis."

"En blijft u dan eerst nog in Genua?"

"Blijven? Welnee! We komen er 's avonds aan, en ja, dan blijven


we er één nacht, en den volgenden morgen gaan we weg." —

"Maar u kent toch geen Italiaansch?"

Vader glimlachte even; "Nee, dat ken ik ook niet, maar ze verstaan
in Genua wel Fransch ook! Zoo zie je al weer, doe op school maar
goed je best met Fransch, anders kun je later nooit in Italië reizen!"

"En ik vind Fransch juist zoo'n naar vak," zuchtte Eduard. "Fransch
en sommen vind ik 't akeligste dat er bestaat, maar sommen toch
eigenlijk nog 't allerakeligste!"

"Juist een reden om er heel goed je best op te doen; heusch, als je


iets goed kent vind je het niet akelig meer, geloof je dat ook niet?"

"Misschien niet," zei Eduard voorzichtig, "maar sommen zal ik toch


wel altijd naar blijven vinden, denk ik."

Vader lachte, en kneep zijn jongen in de wang. "Pepi!" zei hij; — en


toen: "Maar kijk eens op de klok! Vraag aan Rika een glas melk en
maak dat je naar bed komt!"
"Ja, maar ik wou nu juist nog zoo'n boel vragen, en ik wou nog veel
meer hooren over Indië!"

"Goed Pepi, morgen. Nacht Pepi!"

[a52] "Maar Vader, ik ...."

"Nacht Pepi!"

En lachend nam Vader zijn tegenstribbelenden jongen bij een arm


om hem de kamer uit te zetten.

"Luister dan nog even, Vader!"

"Nu, wat is er?"

"Komt u dan zoo meteen nog even boven als ik roep?"

"Ja, voor dezen keer."

"En, Vader, ik zal heusch denken aan wat ik beloofd heb, maar ik"
— Eduard slikte even — "ik wou toch wel dat u niet weg ging,
Vader!"

"Ik ook," antwoordde zijn Vader.


[a53]

III.
Eduard stak zijn hoofd om de huiskamerdeur.

"Vader, mag ik eerst nog wat steltenloopen voor we gaan


koffiedrinken?"

"Ha, daar hebben we Pepi! Kom eens hier, Pepi, zeg je mijnheer
van der Zande niet goeiendag?"

Eduard kwam dichter bij, "Dag mijnheer!" zei hij.

"Dag e... jongmensch, hoe heet je ook weer?" en de jongen voelde


zich van het hoofd tot de voeten opnemen.

"Eduard," zei hij kort, en toen tegen zijn Vader, "mag ik nog even?"

"Ja, nog vijf minuten, maar voor 't huis blijven."

De beide heeren stonden voor 't raam, en keken er naar hoe


Eduard even later met een vlugge beweging op de stelten sprong.

"Een flinke jongen," zei mijnheer van der Zande, "hij begint op je te
lijken, Kerner!"

"Vind je?" vroeg Eduards Vader afgetrokken, en toen levendiger:


"Hij doet mij altijd sterk aan zijn Moeder denken." En knikkend tegen
Eduard, die op één stelt hinkend met de andere probeerde aan te
slaan: "maar 't is een echte bengel."

[a56] Eduard had intusschen ergens op straat een steentje ontdekt


en was daar nu zoo vlug als hij op zijn stelten vooruit kon komen
naar toe gegaan om in zijn eentje wat te voetballen.
Hij was niet erg gesteld op mijnheer van der Zande, die óf tegen
hem sprak als tegen een kind van vijf jaar, óf doodkalm deed alsof hij
niet bestond. Maar dat was nog niet het voornaamste. Eduards
grootste grief was, dat mijnheer van der Zande, die een oude kennis
van Vader was, altijd onverwacht kwam, en juist altijd, als er het een
of ander prettige plannetje gemaakt was, dat daardoor dan natuurlijk
in het water viel. En dat kon hij nu wel niet helpen, maar 't was voor
Eduard toch reden genoeg om zijn komst nu niet met bizonder veel
genoegen te begroeten. — Vandaag ook weer, 't was de laatste dag
dat Vader er was, want morgenochtend vroeg zou Vader weggaan;
verder was 't Woensdag, en Eduard had zijn vioolles mogen
verzetten om voor 't laatst nog een gezelligen middag met Vader te
hebben en om te helpen Vaders handkoffertje in te pakken — en
natuurlijk kwam nu mijnheer van der Zande. — Misschien ging hij
wel dadelijk weg, maar die hoop werd steeds flauwer en verdween
geheel, toen Vader hem tikte om te komen koffiedrinken. Eduard gaf
nog een fermen schop tegen zijn steentje, toen sprong hij van zijn
stelten en zette ze met een verdrietig gezicht in de gang neer.

"En dan vind ik je morgen dus aan het station [a57] in Arnhem,"
hoorde hij zijn Vader zeggen toen hij binnenkwam, en mijnheer van
der Zande: "Uitstekend; in ieder geval ga ik vanmiddag nog door, ik
moet nog verschillende lui spreken."

De twee heeren zaten al aan tafel en Eduard schoof haastig zijn


stoel bij. — "In ieder geval gaat hij voor 't eten dus weg," dacht hij.

Mijnheer van der Zande begon iets te vertellen over zijn Vader, die
nog zoo flink was, en nog altijd zelf aan 't hoofd stond van de
fabrieken in Indië, en gaf toen een uitvoerig verslag van de oude
machines, en de bizonderheden waarin zij van de nieuwe
verschilden.

Eduard luisterde er niet naar; 't kon hem niet veel schelen; verder
hield hij zich bezig met het tellen van de broodjes en de kopjes
koffie, die mijnheer van der Zande achtereenvolgens deed
verdwijnen.
"O, de betrekking van Hollandsche vertegenwoordiger van de zaak
bevalt mij best!" hoorde Eduard hem zeggen; "op mijn tiende jaar
kwam ik voor 't eerst naar Holland, en sedert dien tijd ben ik al zes
keer heen en weer geweest, maar nooit voor langer dan drie
maanden; dit is de zevende keer."

"Bleef hij er nu maar voor goed," dacht Eduard, "dan kwam hij hier
onze middagen tenminste niet meer bederven!"

Mijnheer van der Zande wendde zich nu plotseling tot Eduard.

"Zoo, mannetje, en leer je nogal vlijtig?" vroeg hij.

[a58] Eduard zei niets, en keek zijn Vader aan. — "Dat gaat nogal,
hè Pepi?" antwoordde deze voor hem, en toen mijnheer van der
Zande weer: "En in welke klas zit je wel?"

"In de zesde, mijnheer."

"Zoo, zoo; nou, dat schiet al op, hoor!" en toen van onderwerp
veranderend: "En ga je niet met Pa mee naar Indië?"

"Nee mijnheer."

"Zoo; 't is anders een best land, geloof je dat niet?"

"Jawel mijnheer."

"En waarom wil je dan niet mee?"

"Ik wil wel mee."

"Wat? En daarnet zei je dat je niet mee wou?" Eduard zei niets
meer, maar keek naar zijn Vader, alsof hij dacht, dat die wel voor
hem antwoorden zou.

"Later gaat hij eens mee," zei Vader, en toen, om er een eind aan
te maken: "Wil je nog een kop koffie?"
Rika werd gebeld om nog eens koffie te schenken.

't Was zijn derde kopje al, dacht Eduard, aldoor schuins naar
mijnheer van der Zande kijkend, en hij was aan zijn vierde broodje
bezig.

En zonder dat mijnheer van der Zande het merkte stak hij tegen
Rika, die opnieuw het kopje vulde, eerst drie, en toen, met een
veelbeteekenende blik — naar de broodbak, vier vingers in de
hoogte. — Maar Vader had het wél gemerkt, en zag hem een halve
minuut lang streng aan.

[a59] Mijnheer van der Zande had zijn spoorboekje te voorschijn


gehaald en er met aandacht in gekeken. — "Mijn plan was om de
trein van 3.17 te nemen," zei hij toen, "maar heb je soms iets anders
te doen, zeg het dan gerust, ik vind mijn weg wel."

"Wel neen, ik vind het uitstekend. Ik had mijn jongen beloofd om


wat met hem te wandelen, maar dat kan toch gebeuren; na de koffie
kunnen we in mijn kamer gaan zitten en Eduard kan in dien tijd zijn
huiswerk maken; daarna brengen we je samen naar den trein en dan
loopen we buitenom, door het bosch."

"Ik vind ...." begon Eduard, maar zijn Vader viel hem haastig in de
rede. "Je opinie wordt niet gevraagd," zei hij kortaf.

Eduard was niet bizonder ingenomen met de schikking. Waarom


zei Vader nu niet dat hij wél wat anders te doen had? Vader had hem
toch beloofd met hem te gaan wandelen, en tegen dat mijnheer van
der Zande nu goed en wel weg was, zou de middag om zijn. En dan
dat vervelende huiswerk nog! Haastig dronk hij zijn glas melk leeg.

Mijnheer van der Zande begon weer een nieuw verhaal over
Indische huizen en Indische tuinen. Eduard luisterde maar half, maar
opeens begon hij 't zelf ook leuk te vinden, en toen wilde hij er ook
dadelijk nog veel meer van weten en ging van alles vragen.
Eindelijk stond Vader op. "Willen we nu maar eens naar de andere
kamer gaan?" stelde hij voor, "en ga jij dan boven aan 't werk, Pepi?"

[a60] Maar Pepi had niet veel zin. Aan Vaders arm liep hij mee naar
de studeerkamer. "Toe, nog eventjes," smeekte hij, "omdat 't uw
laatste dag is!"

Vader gaf geen antwoord, maar liet toch toe dat hij nog wat bleef
rond hangen. Een paar keer waarschuwde hij: "Kom, Pepi!" Want
mijnheer van der Zande was weer van onderwerp veranderd en had
het over groote orders van den laatsten tijd, en Vader zag duidelijk
dat Eduard er geen belang in stelde en zich verveelde. — "Kom,
Eduard, ga nu aan je huiswerk!" zei hij nog eens; maar toen de
jongen eindelijk lastig werd en met propjes papier door de kamer
begon te knippen raakte zijn geduld op, en plotseling viel hij mijnheer
van der Zande in de rede met een boos: "Eduard, ga nu onmiddellijk
naar boven; je hoeft niet weer beneden te komen voor ik je roep."

Een benauwende stilte volgde, en heel verschrikt zag Eduard zijn


Vader aan; toen stond hij langzaam op en liep aldoor naar den grond
kijkend de kamer uit, zijn handen in zijn zakken. — Pas toen hij de
trap opging hoorde hij in de studeerkamer weer praten.

Vader boos, en dat op den laatsten dag! Was dat nu zoo erg, dat hij
eens eventjes met een propje schoot? Die akelige mijnheer van der
Zande ook, 't was allemaal z i j n schuld, als die niet gekomen was
zou hij nu prettig met Vader bezig zijn aan 't koffertje of iets anders,
en nu moest hij hier alleen op de slaapkamer zitten — met een ruk
trok hij zijn tasch op [a61] tafel en schudde zijn boeken en schriften
er uit. Och, hij had immers ook zoowat niks te doen, het grootste
deel van zijn sommen had hij gisterenavond al gemaakt, juist om
vandaag niet veel te hebben; 't waren net nog twee korte dingetjes,
die waren in een wip klaar. Maar dat gaf nou allemaal niks, want
naar beneden gaan mocht hij toch niet.

Kom, er nu maar niet meer aan denken en schrijven.


Maar telkens dwaalden zijn gedachten weer af, en telkens vergiste
hij zich, en toen de sommen eindelijk klaar waren zagen ze er slordig
en knoeierig uit. — 't Kon Eduard niets schelen en ongeduldig
schoof hij alles op zij. — Toen zette hij zijn ellebogen op tafel, liet zijn
hoofd in zijn handen leunen en keek naar buiten.

Dat was nu bijna voor 't laatst dat hij al die tuinen en daken zoo
zag. — Morgenochtend misschien nog even, en dan in vier maanden
niet meer. — En [a64] vannacht zouden Vader en hij hier ook voor 't
laatst samen slapen en morgen — dan was Vader al heel ver weg en
zou 's nachts in Bazel ergens in een vreemd hotel slapen, en hij zelf
zou bij Tante Lina zijn, ook in een vreemd kamertje en in een vreemd
bed. — Niets geen gezellig huis was dat van Tante Lina, met al die
groote kamers, 't was hier thuis toch veel prettiger en gezelliger. Wat
zou 't gek leeg zijn, als hier nu morgenavond niemand meer in de
kamer kwam, en beneden ook, in de huiskamer, en in Vaders kamer,
wat zou 't overal akelig leeg en donker en koud zijn. — Hoe lang zou
Vader er nu nog zijn, 't was nu bijna drie uur, en morgenochtend om
kwart voor negen ging Vader weg, dat was dus nog twaalf, en nog
zes, nog achttien uur, bijna. En nu zat die mijnheer van der Zande,
die Vader nog vier heele maanden zien kon, en die 't bovendien niks
schelen kon of hij vader zag of niet, aldoor maar gezellig beneden te
praten, en hij zelf moest hier alleen boven zitten. — Hoe lang zou
dat nu nog duren?

En uit medelijden met zichzelf kwamen de tranen hem in de oogen;


maar hij veegde ze haastig weg, en keek toen weer stil naar buiten.

En zoo zat hij nog toen Vader om drie uur naar boven kwam om
hem te roepen. — Zachtjes trok Vader het hoofd van zijn jongen
achterover en keek hem aan, en weer voelde Eduard zijn oogen
vochtig worden.

"Ik vind 't zoo naar dat u boos werdt!" fluisterde [a65] hij, "maar 't
kwam allemaal door mijnheer van der Zande, als die niet gekomen
was ..."

"Nee vent, dat weet je wel beter, ik had je genoeg gewaarschuwd,


je hadt niets meer te doen beneden, en als ik je dan drie, vier keer
zeg naar boven te gaan moet je het ook doen; en ik wil nu wel
gelooven dat je het niet prettig vondt dat mijnheer van der Zande er
was, maar daarom mag je toch niet onbeleefd zijn, en dat propjes
schieten kwam heelemaal niet te pas; zul je dat nu voortaan
onthouden?"

Eduard knikte. "Maar nu bent u toch niet boos meer, is 't wel
Vader?"

"Nee, ik ben nu niet meer boos. Ga nu maar gauw je jas


aantrekken, dan gaan we mijnheer van der Zande naar den trein
brengen."

Eduard trok zijn ijsmuts over de ooren toen ze buiten kwamen. 't
Was koud, vriezend weer. — "Hoe is 't mogelijk, we gingen al haast
naar de lente toe, en nu weer zoo'n kou, we krijgen bepaald nog ijs!"
hoorde hij mijnheer van der Zande zeggen. Toen holde Eduard
vooruit naar 't bosch. Een helder winterzonnetje deed de witte
sneeuwplekken, die hier in 't bosch na de laatste sneeuwbui nog niet
waren weggedooid, glinsteren. — Eduards verdriet van straks was
vergeten, en voor een half uurtje dacht hij er niet aan dat het Vaders
laatste dag was, en dat het de eerstvolgende keer, dat hij hier weer
met Vader zou wandelen, midden in den zomer zou zijn.

[a66] Telkens holde hij een zijweg in, om dan opeens weer uit een
klein laantje te voorschijn te schieten en een pas of tien rustig naast
de beide heeren verder te wandelen, die druk in gesprek hun weg
vervolgden; dan rende hij weer vooruit om even verder over een
bank te springen.

"Wel Kerner, die jongen van jou lijkt wel onvermoeid!" zei mijnheer
van der Zande eindelijk. "Wat een levenslust!" en tegen Eduard, die
weer hijgend aan kwam loopen: "Word je niet moe, baas?"

"Nee mijnheer, heelemaal niet!" lachte Eduard, "maar nu blijf ik toch


eens een beetje hier!" En hij stak zijn hand door Vaders arm.

[a67]

IV.
"Meneer, alles is klaar, zal ik nu maar heengaan? En dan breng ik
meteen het restje van Edu z'n goed naar mevrouw Verhey."

Vader liet zijn koffertje, waar nog een paar vergeten dingen
ingeperst werden, in den steek.

"Is alles klaar, Rika? En achter alles gesloten ook? Mooi, dan zal ik
zoo meteen nog wel even gaan zien. — Ja, dan zou ik nu maar
weggaan," en op een pak in de gang wijzend: "is dat alles wat nog
voor Eduard weggebracht moet worden?"

"Ja meneer, het andere is gisterenavond gegaan."

"Mooi, mooi. — Nou Rika, 't ga je goed hoor, tot over vier
maanden!"

"Ja meneer. Dag meneer, goeie reis!"

"Dank je. Dag Rika!"

Eduard ging mee om Rika uit te laten. "'k Zal vast aan je Tante
vertellen wat voor een lastpost ze in haar huis krijgt," beloofde ze.

"Dat zeg je nou wel, maar dat doe je toch niet!" lachte Eduard, "je
durft het niet eens! Dag ouwe [a70] Rika!" En toen ze de deur al uit
was nog eens "Dag ouwe Rika!"

Toen liep hij weer naar de huiskamer terug en bleef stil staan kijken
terwijl Vader de riemen van het koffertje dicht gespte. 't Was 't laatste
stuk van Vaders bagage; de groote koffer was de vorige week al
weggegaan, en twee kleinere stonden nog in de gang om straks
boven op de vigelante getild te worden. 't Handkoffertje zou Vader bij
zich houden.

"Afgeloopen," zei Vader, toen de riemen vast waren, en hij keek


Eduard aan. — "En nu gaan we weer verder," en hij nam 't koffertje
op om het in de gang bij de andere te zetten.
En toen begon een tocht door het huis; 't was een van de akeligste
tochten, die Eduard ooit gemaakt had. — Aldoor zwijgend liep hij
met Vader mee, bezochten ze alle kamers om de beurt, en terwijl
Vader keek of de ramen goed dicht waren, en de kasten sloot, moest
Eduard steeds maar denken aan dat vreeselijke oogenblik, dat nu al
zoo vlak bij was, het oogenblik, dat Vader weg zou rijden, dat hij
Vader niet meer zien zou, voor vier lange maanden, voor een
vreeselijk langen tijd, waaraan bijna geen eind zou komen.

Vaders eigen kamer was het laatst aan de beurt, en daar borg
Vader de sleutels weg. — "Ga je aankleeden, Pepi," zei hij, "je moet
naar school toe, het rijtuig zal mij wel dadelijk komen halen." En toen
hij merkte dat Eduard maar heel stil dicht bij [a71] hem bleef staan
en hem aldoor strak aanzag, keek hij zijn jongen diep in de oogen en
zei zacht: "zul je voorzichtig zijn, Pepi? Zul je maken dat ik over vier
maanden een gezonden, vroolijken jongen terugvind?"

Eduard knikte, maar zonder iets te zeggen. — En aldoor bleef hij


Vader maar aankijken.

Toen klonk in de verte het geluid van wielen; dichter en dichter bij
kwam het. Eduard ging naar het raam; "het rijtuig," zei hij. —

Voor de deur hield het stil. —

Toen werd er gebeld, Vader liep de gang in en zette zijn hoed op,
en opende toen de voordeur om den koetsier aanwijzingen te geven
voor het opladen van de koffers. Toen trok Vader zijn jas aan, nam
die van Eduard van den kapstok, en kwam weer binnen.

Eduard stond nog voor het raam, en Vader ging naar hem toe en
heesch hem in zijn jas. — En toen .... "Vader, Vader!" snikte Eduard,
en hij klemde zijn armen om Vaders hals.

"Mijn kleine Eddy!" Even liet Vader zijn jongen nog tegen zich
aanleunen en klopte hij hem zacht op den rug. Toen maakte hij zich
los, en Eduards hoofd tusschen zijn handen nemende kuste hij hem
voor 't laatst.

You might also like