You are on page 1of 7

www.eenadupratibha.

net
RRB EXAMS
ÅJü∑˛¢Á’öÀé˛
vAéÓ-ù-N’-Bߪ’ E≠æp-ûª’h©’ (Trigonometrical Ratios)
e t
vAéÓùN’A
. n
h a
NNüµ¿ éπôd-ú≈© áûª’h©’, ü¿÷®√©’ ™«çöÀ Ææ´’-Ææu-©†’ í∫ùÀ-ûªç™ äé𠶵«í∫-¢Á’i† -'vAéÓ-ù-N’A-—- Çüµ∆-®Ωçí¬ ≤ƒCµç-îª-´îª’a.-
C
°æôç ∆ABC Å-ØËC äéπ ©ç•-éÓù vA¶µº’ïç, ∠B = 90°
°æ-ôç™ ∠A Å-ØËC Å©p-éÓùç; AC = éπ®Ωgç
i b
BC = ∠A áü¿’öÀ ¶µº’ïç; AB = ∠A ÇÆæ-†o-¶µº’ïç

a t
r
θ
∆ABC ©ç-•-éÓù vA¶µº’ïç, ∠B = 90° A B

u p
a d
A
θ

e B
n
Sin A =

w.e ∠A áü¿’öÀ ¶µº’ïç §Òúø´¤


⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯
éπ®Ωgç §Òúø´¤
BC
AC

t
w w ∠A ÇÆæ†o ¶µº’ïç §Òúø´¤
cos A = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯
AB

n e
.
éπ®Ωgç §Òúø´¤ AC
∠A áü¿’öÀ ¶µº’ïç §Òúø´¤
tan A = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯
∠A ÇÆæ†o ¶µº’ïç §Òúøø´¤
BC
AB
h a
í∫-´’-Eéπ:- sin A í∫’-ù-鬮Ω N™´’ç =- cosec A
i b
cos A í∫’ù-鬮Ω N™´’ç = sec A

a t
tan A í∫’ù-鬮Ω N™´’ç = cot A

cosec A = ⎯⎯⎯
1
p r
sin A
1
d u
sec A = ⎯⎯⎯

n
cos A
a
e
1
cot A = ⎯⎯⎯

e
tan A

.
ww
sin A
í∫-´’-Eéπ:- 1. ⎯⎯⎯ = tan A
cos A

w cos A
2. ⎯⎯⎯ = cot A
sin A
í∫-´’-Eéπ: 1. sin2 A + cos2 A = 1
2.- 1 + tan2 A = sec2 A
3.- 1 + cot2 A = cosec2 A

R-20-7-18
www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
vA-éÓ-ù-N’-Bߪ’ E≠æp-ûª’h© °æöÀdéπ
∠A 0° 30° 45° 60° 90°

t
1 1 √3
sin A 0 ⎯ ⎯
⎯ ⎯ 1

e
2 √2 2

n
√3
⎯ 1 1
cos A 1 0

.
⎯ ⎯⎯ ⎯
2 √2 2

tan A 0 ⎯

1
1

√3
h a
b
E®Ωy-*çîª-™‰ç
√3

cot A E®Ωy-*çîª-™‰ç- ⎯
√3

t
1
i
1


√3
0

sec A 1
2


r a √2
⎯ 2

up
E®Ωy-*çîª-™‰ç
√3

⎯ 2

d
cosec A E®Ωy-*çîª-™‰ç 2 √2 ⎯
⎯ 1
√3

n a
e
-´÷-C-J -v°æ-¨¡o-©’
1.

w
3

.
tan A = ⎯
4e Å®·ûË sin A N©’´ áçûª?

t
w
(∠A =
w Å©p-éÓùç)

n e
.
3 3 4 5
1) ⎯ 2) ⎯ 3) ⎯ 4) ⎯

a
5 4 5 4

≤ƒ-üµ¿†:-
3
tan A = ⎯
4 C
b h
∠A áü¿’öÀ ¶µº’ïç
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯
3

t i
a
∠A ÇÆæ†o ¶µº’ïç 4 3K
BC
⎯ = ⎯
AB
3
4 A 4K
p r B

⇒ BC = 3K, AB = 4K

d u
n
°j-ü∑∆-í∫-®ΩÆˇ Æœü∆l¥çûªç v°æ鬮Ωç
a
e
AC2 = AB2 + BC2

.e
= (4K)2 + (3K)2

ww
= 16K2 + 9K2 = 25 K2
⎯ = 5K
√ 25 K2
w
AC =
BC 3K 3
sin A = ⎯ = ⎯ = ⎯
AC 5K 5

Ææ-´÷-üµ∆†ç: -1

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
sin A 1 + cos A
2. ⎯⎯⎯ + ⎯⎯⎯ = ?
1 + cos A sin A
1) 2sin A 2) 2cos A 3) 2cosec A 4) 2sec A
sin A
≤ƒ-üµ¿†:- ⎯⎯⎯
sin A
= ⎯⎯⎯ × ⎯⎯⎯
1 − cos A

e t
1 + cos A 1 + cos A
sin A (1 − cos A)
1 − cos A

. n
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
12 − cos2 A

h a
sin A (1 − cos A)
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
1 − cos2 A
sin A (1 − cos A)
sin2 A
i b
1 − cos A
= ⎯⎯⎯
sin A
a t
É-°æ¤púø’
pr
sin A
⎯⎯⎯ + ⎯⎯⎯
1 + cos A

d u
a
1 + cos A sin A
1 − cos A
= ⎯⎯⎯ + ⎯⎯⎯
sin A
1 + cos A

esin A n
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯

w.e
1 − cos A + 1 + cos A
sin A
t
w
2
w
= ⎯ = 2 cosec A
sin A
n e
Ææ-´÷-üµ∆†ç:- 3
a .
3.-
31 81 71
b h
©ç•-éÓù vA¶µº’ïç PQR ¶µº’ñ«©’ PQ = 20 ÂÆç.-O’.-, PR = 29 ÂÆç.-O’.-, ∠Q = 90° Å®·ûË tan P − t- an R N©’´?
41
1) ⎯
420
2) ⎯
-420 3) ⎯

t
-420
i 4) ⎯
-420
≤ƒüµ¿†:- PQ
PR = 29
= 20 ÂÆç.-O’.-

r a
p
ÂÆç.-O’.-
R
PQ2 + QR2 = PR2
202 + QR2 = 292
d u
a
en
400 + QR2 = 841
QR2 = 841 − 400 = 441 P Q

.e ⎯
QR = √ 441 = 21

ww
ÂÆç.-O’.-
QR PQ
tanP − tanR = ⎯ − ⎯

w 21
= ⎯ − ⎯
20
20
21
441 − 400
PQ

41
QR

= ⎯⎯⎯ = ⎯
420 420
Ææ-´÷-üµ∆†ç: -4
www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
15 (1 + sin θ) (1 − sin θ)
4. cot θ = ⎯ Å®·ûË ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ N©’´?
8 (1 + cos θ) (1 − cos θ)
225 225 64 81
1) ⎯
81
2) ⎯
-64 3) ⎯
-225 4) ⎯
-225
e t
≤ƒüµ¿†: 15
cot θ = ⎯
8
C

. n
AC2 = AB2 + BC2 8

ha
= 152 + 82
= 225 + 64
A
θ
15 B

i b
= 289

a t
r

AC = √ 289 = 17

p
ߪ‚Eô’x

u
BC 8
sin θ = ⎯ = ⎯

d
AC 17
AB 15
cos θ = ⎯ = ⎯
AC 17
n a
.e e
É-°æ¤púø’
(1 + sin θ) (1 − sin θ)
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
(1 + cos θ) (1 − cos θ)

(ww)( ) 8 8
1+⎯ 1−⎯
e t
w( )( ) 17
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
15 15
17

. n
a
1+⎯ 1−⎯
17 17

( 17 + 8
⎯⎯⎯ ⎯⎯⎯ )( )
17 − 8
⎯ ×⎯
25 9

b h
i
17 17 17 17
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
(
17 + 15 17 − 15 32
)( )
2
t
a
⎯⎯⎯ ⎯⎯⎯ ⎯ ×⎯
17 17 17 17
25 9 17 17
= ⎯ × ⎯ × ⎯ × ⎯
p r
u
17 17 32 2
25 × 9
= ⎯⎯⎯ = ⎯
32 × 2
225
64
a d
Ææ-´÷-üµ∆†ç:- 2
e n
.e (™‰ü∆)

ww
(1 + sin θ) (1 − sin θ) 1 − sin2 θ
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯⎯⎯
2
(1 + cos θ) (1 − cos θ) 1 − cos θ

w cos2 θ
= ⎯⎯⎯
sin2 θ

( ) ( )
2
cos θ 2 2 15 225
= ⎯⎯⎯ = cot θ = ⎯ = ⎯
sin θ 8 64

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net

1 − sin A
5.
√ ⎯⎯⎯ = ......
1 + sin A
1) sec A − tan A 2) sec A + tan A 3) tan A − sec A 4) tan A + sec A



1 − sin A
⎯⎯⎯ =


1 − sin A
⎯⎯⎯ × ⎯⎯⎯
⎯√ 1 − sin A

e t
n
≤ƒ-üµ¿†.
1 + sin A 1 + sin A

√ 1 − sin A
1 − sin A
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ = ⎯⎯⎯
1 − sin A

a .
h
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
√ (1 + sin A)(1 − sin A) √ 1 − sin2 A
1 − sin A
= ⎯⎯⎯

√ cos2 A
1 − sin A
= ⎯⎯⎯
cos A
i b
1 sin A
= ⎯⎯⎯ − ⎯⎯⎯
a t
cos A cos A
= sec A − tan A
p r
Ææ-´÷-üµ∆†ç:- 1
d u
6.
cos2 A
1 − ⎯⎯⎯ = .......
1 + sin A
n a
1) sin2 A

.e e 2) sin A 3) cos A 4) cos2 A

≤ƒ-üµ¿†:-
w w
cos2 A
1 + sin A
1 − sin2 A
1 − ⎯⎯⎯ = 1 − ⎯⎯⎯
1 + sin A

e t
w (1 + sin A)(1 − sin A)
= 1 − ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
(1 + sin A)
. n
= 1 − (1 − sin A)

h a
= 1 − 1 + sin A

i b
= sin A

a t
r
Ææ-´÷-üµ∆†ç: -2
7.
cos A
⎯⎯⎯ + tan A = ..........
p
du
1 + sin A
1) sin A 2) cos A 3) cosec A 4) sec A
cos A
⎯⎯⎯ + tan A
n a
e
≤ƒ-üµ¿†:
1 + sin A

.
cos A
e (1 − sin A)
= ⎯⎯⎯ × ⎯⎯⎯ + tan A

ww
1 + sin A (1 − sin A)

w
cos A (1 − sin A)
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ + tan A
1 − sin2 A
cos A(1 − sin A)
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ + tan A
cos2 A

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
1 − sin A
= ⎯⎯⎯ + tan A
cos A
1 sin A
= ⎯⎯⎯ − ⎯⎯⎯ + tan A
cos A cos A

e t
= sec A − tan A + tan A
= sec A
. n
Ææ-´÷-üµ∆†ç:- 4
ha
8.
sin θ tan θ
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − sec θ .........
1 − cos θ
i b
1) 4
sin θ tan θ
2) 3

r at
3) 2 4) 1

≤ƒ-üµ¿†:- ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − sec θ


1 − cos θ

u p
sin θ ⎯ ( )
sin θ
cos θ 1
a d
n
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − ⎯
1 − cos θ cos θ

.e e
sin2 θ
= ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − ⎯
cos θ(1 − cos θ)
1
cos θ

w
w[ ]
1 sin2 θ
= ⎯ ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − 1
e t
w cos θ 1 − cos θ
1
[ sin2 θ (1 + cos θ)
] . n
=- ⎯
cos θ

[
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ − 1
(1 − cos θ)(1 + cos θ)

] h a
= ⎯
1
cos θ
sin2 θ (1 + cos θ)
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
2
−1
1 − cos θ
i b
= ⎯
1
[ sin2 θ (1 + cos θ)
⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯
sin2 θ
−1
] a t
r
cos θ
1 1
= ⎯ [1 + cos θ − 1] = ⎯ × cos θ = 1
cos θ cos θ
u p
-Ææ-´÷-üµ∆-†ç: 4
a d
e n Ŷµ«uÆæ v°æ¨¡o©’
1.

.e
sin θ = ⎯
5
Å®·ûË cos θ N©’´ ..............

ww
13
(θ =- Å-©p-éÓùç)

w 5
1) ⎯-
12
3
12
2) ⎯
-13 - 3) ⎯
5
-12 - 12
4) ⎯
5

2. tan A = ⎯
4
Å®·ûË sec2 A − tan2 A = ..............
1) 3 2) 2 3) 1 4) 0

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
cos θ cot θ
3. ⎯⎯⎯ + 1 = ?
1 + sin θ
1) sin θ 2) cos θ 3) sec θ 4) cosec θ
4. (cos A + sin A)2 + (cos A − sin A)2 = .............

e t
1) 2 2) 1 3) 4 4) 3

. n
a
cot A + tan B
5. ⎯⎯⎯ = ..............
cot B + tan A
1) cot B − tan A
b
2) cot B.tan A h
3) cot A . tan B

t i
4) cot A + tan B
6. cosec2 A − cot2 A = .............

r a
p
1) 0 2) 1 3) 2 4) 3
7. tan A + cot A = .............

d u
a
1) sec A.cosec A 2) tan A.cot A
3) cos A.sin A

e n 4) cos2 A + sin A

w.e
1-2; 2-3; 3-4; 4-1; 5-3; 6-2; 7-1.
Ææ-´÷-üµ∆Ø√©’

t
w w n e
®Ω-·--ûª: Ƒ£«î˝. ®√üµ∆éπ%≠æg

a .
b h
t i
r a
u p
a d
e n
.e
w ww

www.eenadupratibha.net

You might also like