Baøi giaûng CHI TIEÁT MAÙY Chöông 1: Caùc chæ tieâu tính toaùn thieát keá chi tieát

ieâu tính toaùn thieát keá chi tieát maùy

Chöông 1

CAÙC CHÆ TIEÂU TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ

CHI TIEÁT MAÙY
1.2.1. ÑOÄ BEÀN TÓNH
- Phöông phaùp tính ñoä beàn: so saùnh öùng suaát sinh ra khi chi tieát maùy chòu taûi ( ,  ) vôùi öùng
suaát cho pheùp cuûa vaät lieäu ([ ], [ ]) .
- Ñieàu kieän beàn:
  [ ] ;   [ ] (1.5)

F
 Khi keùo (neùn) :  k ,n   [ ]
A
M
 Khi uoán : F   [ F ]
Wx

T
 Khi xoaén : F   [ F ]
W0

 Khi uoán + xoaén:  td   F2  3 x2  [ ] (Thuyeát beàn 4)

 Khi tieáp xuùc :  H  [ H ]

F
 Khi daäp : d   [ d ]
A

F
 Khi caét : c   [ c ]
A

trong ñoù: A : dieän tích maët caét ngang; F : löïc keùo (neùn, daäp); M : moment uoán;
T : moment xoaén; Wx : moment choáng uoán; W0 : moment choáng xoaén.

- Theo ñoä beàn, ta coù ba baøi toaùn cô baûn sau (ví duï thanh troøn ñöôøng kính d chòu keùo vôùi löïc
F , öùng suaát keùo cho pheùp [ ] ):
4F
 Baøi toaùn kieåm tra beàn (choïn vaät lieäu ñeå ñuû beàn):    [ ]
 d2
4F
 Baøi toaùn thieát keá: d 
 [ ]
 d 2 [ ]
 Baøi toaùn xaùc ñònh khaû naêng taûi: F 
4

 ÖÙng suaát cho pheùp:

Bm. Thieát keá maùy -1- TS. Buøi Troïng Hieáu

Baøi giaûng CHI TIEÁT MAÙY Chöông 1: Caùc chæ tieâu tính toaùn thieát keá chi tieát maùy

ÖÙng suaát cho pheùp ñoái vôùi vaät lieäu deûo:

 ch . 
[ ]  (1.6)
[ s]
ÖÙng suaát cho pheùp ñoái vôùi vaät lieäu gioøn:
 b . 
[ ]  (1.7)
[ s]. K S

trong ñoù:  b ,  ch : giôùi haïn beàn vaø giôùi haïn chaûy (khi keùo) cuûa vaät lieäu,
[s ] : heä soá an toaøn cho pheùp, [s]  1,5  2,5 .
  : heä soá kích thöôùc (hình 2.6 hoaëc baûng 10.3, taøi lieäu [1]),
K S : heä soá taäp trung öùng suaát khi taûi troïng tónh (baûng 10.5 ÷10.8, taøi lieäu [1]).

1.2.2. ÑOÄ BEÀN MOÛI


 r : öùng suaát giôùi haïn daøi haïn (MPa ) .
N N 0 : soá chu kyø cô sôû.
Ñieåm chuyeån tieáp
Theùp: öùng suaát uoán: N0  5.106
r öùùng suaát tieáp xuùc: N0  30.HB2, 4
N N0 t

Hình 1.11. Ñöôøng cong moûi

- Quan heä giöõa  vaø N theo phöông trình cuûa ñöôøng cong moûi nhö sau:

 m . N  const (1.8)

trong ñoù m laø baäc cuûa ñöôøng cong moûi, phuï thuoäc vaøo vaät lieäu maãu thöû.

- Töø ñoà thò, ta tìm ñieåm chuyeån tieáp ( r , N0 ) . Neáu bieát öùng suaát  N , ta seõ tính ñöôïc tuoåi thoï
N cuûa chi tieát vaø ngöôïc laïi.

 Nm . N   rm . N0  const (1.9)

N0
Suy ra:  N  r. m (1.10)
N

- Ñieàu kieän beàn:

  [ ]N (1.11)

vôùi öùng suaát cho pheùp öùng vôùi giôùi haïn moûi ñöôïc tính nhö sau:

Bm. Thieát keá maùy -2- TS. Buøi Troïng Hieáu

Baøi giaûng CHI TIEÁT MAÙY Chöông 1: Caùc chæ tieâu tính toaùn thieát keá chi tieát maùy

 N .  .
[ ] N  (1.12)
[ s]. K

trong ñoù  laø heä soá taêng beàn beà maët (hình 2.7, taøi lieäu [1]).

Thay (1.10) vaøo (1.12), ta ñöôïc:

 r .  .
[ ] N  .K L (1.13)
[ s]. K
N0
vôùi K L  m laø heä soá tuoåi thoï (coâng thöùc 2.13, trang 43, taøi lieäu [1]). (1.14)
N

Löu yù: Ñoái vôùi vaät lieäu laø theùp, khi N LE  N0 thì ta choïn N LE  N0 . Do ñoù K L 1 .

b. Soá chu kyø töông ñöông

 Tröôøng hôïp taûi troïng tónh:

Hình 1.12. Taûi troïng tónh

Soá chu kyø töông ñöông ñöôïc tính bôûi coâng thöùc sau:

N  60. n. K ng . 24. K n .365. L (1.15)

Hay:
N  60. n. Lh (1.16)

trong ñoù, n : soá voøng quay cuûa chi tieát trong moät phuùt,
L : thôøi gian laøm vieäc tính baèng naêm,
Lh : thôøi gian laøm vieäc tính baèng giôø Lh  K ng . 24. K n .365. L

K ng : heä soá laøm vieäc trong ngaøy ( K ng  1) ,

K n : heä soá laøm vieäc trong naêm ( K n  1) .

 Tröôøng hôïp taûi troïng thay ñoåi theo baäc:

Bm. Thieát keá maùy -3- TS. Buøi Troïng Hieáu

Baøi giaûng CHI TIEÁT MAÙY Chöông 1: Caùc chæ tieâu tính toaùn thieát keá chi tieát maùy

T
T1
T2
T3

t1 t2 t3 t
tck

Hình 1.13. Taûi troïng thay ñoåi theo baäc

Soá chu kyø töông ñöông ñöôïc tính theo Tmax :

m'
 T 
N LE  60.   i  . ni . ti (1.17)
 Tmax 

trong ñoù, ni : soá voøng quay cuûa chi tieát ôû cheá ñoä thöù i ,

ti : thôøi gian laøm vieäc tính baèng giôø ôû cheá ñoä thöù i ,

Ti : moment xoaén ôû cheá ñoä thöù i ,

Tmax : moment xoaén lôùn nhaát.

 6 khi HB  350
m'   khi tính ñoä beàn uoán, m' 3 khi tính ñoä beàn tieáp xuùc.
 9 khi HB  350

 Tröôøng hôïp taûi troïng thay ñoåi lieân tuïc:

T
T

tck t

Hình 1.14. Taûi troïng thay ñoåi lieân tuïc

Soá chu kyø töông ñöông ñöôïc tính theo coâng thöùc:

N LE  N . K E (1.18)

trong ñoù N  60. n. Lh vaø K E laø heä soá cheá ñoä taûi troïng (baûng 6.14, taøi lieäu [1])

Bm. Thieát keá maùy -4- TS. Buøi Troïng Hieáu