Ch­¬ng 2: C¸c tÝnh chÊt c¬ häc cña

®Êt.
$1-TÝnh thÊm cña ®Êt:
I.1-C¸c ®Þnh nghÜa:
èng ®o ¸p
MÆt ®Êt TN
MNN
h
h
pA
pB
HA HB
L B
h h
zA A zB I   / L
MÆt
chuÈn
 1-TÝnh thÊm cña ®Êt:
đÊt bÞ n­íc thÊm qua khi cã sù chªnh lÖch cét n­íc ¸p
®ã lµ hiÖn t­îng thÊm cña ®Êt.
• Dßng n­íc ch¶y qua ®Êt gäi lµ dßng thÊm .
• §Êt cã x¶y ra hiÖn t­îng ®ã gäi lµ ®Êt thÊm n­íc.
2-Kh¸i niÖm vÒ chiÒu cao cét ¸p vµ gradient thuû lùc:
H ( A)  H (B)   AB -Lµ ®é chªnh cao cét n­íc tổng
khi AB  0  Cã dßng ch¶y

I   / L - lµ ®é dèc thuû lùc

I.2-§Þnh luËt Darchy:
• Dßng ch¶y qua ®Êt ®a sè lµ dßng ch¶y tÇng, tu©n th
®Þnh luËt Darchy:v  k .I
t
kt : hÖ sè thÊm cña đất (cm/s; mm/s)
v : vËn tèc thÊm cña ®Êt (cm/s)
• v=Q/F.t Q=kt.I.F.t
Q : l­u l­îng dßng thÊm (cm3)
t : thêi gian thÊm (s);
F : diÖn tÝch tiÕt diÖn dßng thÊm (cm2)
Chú ý: Vì diÖn tÝch thÊm F bao gåm c¶ cèt ®Êt nªn:

vthùc > v
vthùc = v/n ( V× n­íc chØ thÊm qua lç rçng)
*Ph¹m vi øng dông cña ®Þnh luËt Darchy:

v
§Êt h¹t th«: v=k.I
(khi dßng thÊm lµ dßng ch¶y tÇng)

c §Êt h¹t mÞn: v=k.(I-Io)

(khi I>Io)

0 a b n
I’o Io I
 Nước vào
MN cố định
I.3-HÖ sè thÊm cña ®Êt:
1-Ký hiÖu: kt(cm/s;mm/s)
2-ThÝ nghiÖm thÊm:

Nước tràn van 

a-TN thÊm víi cét n­íc K1
cè ®Þnh:(đất cát)
mẫu
v
kt   Q.L đất
lớp lọc
I F.t. L
(mm / s)
van K2
Nước ra
chậu đo Q
Máy thí nghiệm thấm
Máy TN thấm
(b)-TN thÊm víi cét n­íc kh«ng ®æi(h¹t mÞn)
2.3 A1L1 h0
kt = log
A2 (t1  t0 ) h1

V× vËn tèc cña dßng n­íc

qua chóng qu¸ nhá,
kh«ng cã kh¶ n¨ng ®o
chÝnh x¸c b»ng thÈm
kÕ cã cét n­íc cè ®Þnh.
 TN x¸c ®Þnh kt ë hiÖn tr­êng

Do TN trong phßng mÉu Ýt  kh«ng ®ñ ®Æc tr­ng: 

lµm ë hiÖn tr­êng  Ðp hót n­íc trong lç khoan:
• Bè trÝ giÕng quan tr¾c vµ b¬m hót,
Đo l­u l­îng ë 1 giÕng, quan s¸t ®é h¹ thÊp ë giÕng
kh¸c.
Khi l­u l­îng b¬m kh«ng ®æi, mùc n­íc ë c¸c giÕng quan
tr¾c còng kh«ng ®æi  ®¹t tíi tr¹ng th¸i æn
®Þnh.
• Ph©n tÝch  t×m kt
3-B¶ng gi¸ trÞ kt trung b×nh cña mét sè lo¹i
®Êt
Tªn ®Êt HÖ sè thÊm
kt(cm/s)

Cuéi sái s¹ch, kh«ng h¹t nhá 10-100

10 3 10
C¸t to, c¸t võa, c¸t nhá s¹ch
10 5 10 3
C¸t bôi, c¸t pha.
SÐt pha 10 7 10 5
SÐt 10 7
4-C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kt:
• Lo¹i ®Êt,thµnh phÇn h¹t, h×nh d¹ng h¹t.
Theo Hazen: kt = Ck ( d10)2
• HÖ sè rçng: c¸t: kt lín, sÐt kt nhá.
kt = f (e3/1+e)  c¸t
kt = f(e)  sÐt.
• H×nh d¹ng, c¸ch bè trÝ lç rçng 
®¸nh gi¸ gi¸n tiÕp qua n, hoÆc e.
• §é b·o hoµ.
• §é nhít.
• Ph­¬ng thÊm.
• KhÝ trong ®Êt: khÝ kÝn.
I.4. HÖ sè thÊm t­¬ng ®­¬ng cña khèi ®Êt nhiÒu líp:
+ ThÊm ngang: // mÆt líp.
v= knt® I ; (1)
Q = v  A;
-xÐt ph©n tè cã:
chiÒu dµy lµ 1
A=1h
VËy: v1h1+ v2h2+ .....+ vnhn = Q
-xÐt cả chiÒu cao H 
1
v = ( v1h1+ v2h2+ .....+ vnhn) (2)
H
1
(1); (2)  knt® =H.I ( v1h1+ v2h2+ .....+ vnhn)
v 1
Vì : k =  knt® = .( k1h1+ k2h2+ .....+ knhn)
I H
 + ThÊm ®øng :  mÆt lớp
• h: Tæng ®é chªnh cét n­íc ¸p trªn bÒ dµy H
h = i1h1+ i2h2+ .....+ inhn

• V×: L­u l­îng nh­nhau nªn:

v= k®t® = k1i1= k2i2 = .....= i = 
dh
= ih H:h = i1h1+ i2h2+ .....+ inhn knin
dl
vH H H
Thay vµo: ktđ® = = h =h i  h i  ....  h i =
h 11 2 2 n n

v v
H H
h1 h2 h h1i1 h2i2 hi
=   ...  n =   ...  n n
v v v v v v
•
i1 i2 in
 I.5- ¸p lùc thÊm vµ ®iÒu kiÖn xãi
ngÇm:
1-¸phµnh
• TiÕn lùc TN
¸p sau:
lùc thÊm( ¸p lùc thuû ®éng):
+Më van A: n­íc thÊm qua mÉu d­
íi t¸c dông cña lùc thÊm Us N­íc bæ sung
(J)h­íng lªn t¸c ®éng lªn c¸c h¹t o o
®Êt. Van A 
+§ãng van A: n­íc d©ng ®Õn
møc 0-0 vµ æn ®Þnh,kh«ng
MÉ
Us.  .F. n u
cßn dßng thÊm L
+Khi dßng thÊm æn ®Þnh,¸p lùc ®Êt F
thÊm ph©n bè ®Òu trong
®Êt : Us .F. n Us
us ( j )    I . n
V L.F
us  I . n
u ( j)  I .
s n
2- Điều kiện xãi ngầm
a- Hiện tượng xói ngầm: tường cừ
+ Khi Us  Q MN trªn

đất bị mất ổn định. 

đó là “xói ngầm”
b- Thiết lập điều kiện xói ngầm: M N
• Xét khối đất hình trụ MNIK L MN d­íi
Q hc
Hiện tượng xói ngầm xảy ra khi: K I
C¸t
us.V  
dn 
Us Q .V Us
us   .   I. n.
dn dn
 .  .
F= dn/ I. n •Xói ngầm xảy ra khi F  Fs
 HiÖn t­îng xãi ngÇm:
• Kh«ng x¶y ra xãi ngÇm
khi: tường cừ
 MN trªn
F (M )  dn  Fs
I (M ) . n h 
Fs  2 3 a M MN d­íi
I (M )    h  a b L
C¸t
L(M ) a  2b
 $2-TÝnh nÐn lón ( biÕn d¹ng) cña ®Êt
2.1-TN bµn nÐn ngoµi hiÖn tr­êng vµ c¸c ®Æc ®iÓm
biÕn d¹ng cña ®Êt:
1-S¬ ®å,thiÕt bÞ TN:
KÝch thuû lùc HÖ dÇm
®ì

®ång hå ®o lón

Hè ®µo
HÖ neo TÊm nÐn b»ng
thÐp
®ång hå ®o lón TÊm nÐn
2- TN nÐn vµ c¸c ®Æc ®iÓm BD cña
nÒn:
(1)-Gia t¶i tÜnh:
+ t¶i t¨ng dÇn tõng cÊp nhá:
2
- ®Êt yÕu: mçi cÊp: 20-25kN/m
2
- ®Êt tèt: mçi cÊp : 40-50kN/m
+ ë mçi cÊp, gi÷ nguyªn t¶i ®Õn khi nÒn ®¹t ®é ló
æn ®Þnh quy ­íc:- C¸t: sau1h, sÐt: sau 2h:
S  0,1mm
+ t¨ng t¶i p ®Õn khi nÒn bÞ ph¸ ho¹i hay S qu¸ lín
 C¸c ®Æc ®iÓm BD cña nÒn
+®é lón S t¨ng dÇn theo
p p p(kN / m2)
sù t¨ng cña t¶i träng vµ th­0 1 2
êng chia lµm 3 giai ®oạn:
NÐn
-Giai ®o¹n 1: p  p 
chÆt tr­ît
1 Ph¸ ho¹i
(p-S)gÇn tuyÕn tÝnh(nÐn chÆt)
-Giai ®o¹n 2: p  p p
1 2
(p-S)phi tuyÕn râ rÖt S(mm)
(cã biÕn d¹ng tr­ît)
-Giai ®o¹n 3: p p
2
S tăng rÊt nhanh ,nÒn bÞ
ph¸ ho¹i hoµn toµn.
 (2)-ThÝ nghiÖm nÐn – dì t¶i:
o p1
• TiÕn hµnh nÐn tõ  0 p p
1 S Sdu
vÏ ®­
p 0
êng cong nÐn Sdh ®­êng
1 cong nÐn
• Dì t¶i tõ
vÏ ®­îc ®­êng cong në. ®­êng cong në
S
 S  Sdu  Sdh;Sdu  Sdh
 (3)-ThÝ nghiÖm víi t¶i träng lÆp:
p1
• TiÕn hµnh nÐn tõ 0 p 0
p
1
dì t¶i tõ p 0 
1
®ã lµ 1 chu kú nÐn-dì.
• LÆp l¹i n chu kú nÐn-dì ®ã
víi p1=kh«ng ®æi giới hạn nén
• Cã ®Æc ®iÓm sau: chặt đàn hồi
+ khi n  Sdh , Sdu  S
+ khi n  n( gh)  Sdu  0; S  Sdh
• Khi ®ã ®Êt ®¹t tíi tr¹ng th¸i
giíi h¹n nÐn chÆt ®µn håi d­
íi t¶i p1.
2.2ThÝ nghiÖm nÐn trong phßng TN:
ThÝ nghiÖm nÐn 1 chiÒu(nÐn kh«ng në h«ng)

1-Sơ đồ TN: P chuyển vị kế

N¾p gia
t¶i Thµnh hép
®¸ thÊm MÉu nÐn
®Êt
r·nh tho¸t
2-Quy trình TN: n­íc
+ t¶i träng nÐn tăng tõng cÊp
+ víi mçi cÊp t¶i,theo dâi ®Õn khi
mÉu ®¹t ®é lón æn ®Þnh quy ­íc:
Sau 24h:S  0,01mm
+ th­êng TN víi 4 cÊp t¶i liªn tiÕp
 2-ThiÕt bÞ

hép
nÐn

®¸ thÊm
N¾p gia t¶i

Dao vòng Thµnh hép nÐn

Hộp nén Chuyển vị kế
Máy nén không nở hông
 Hộp nén không nở hông

Đá thấm
Tấm nén
Máy nén tự động
2.3-KÕt qu¶ TN

• sau mçi cÊp t¶i p, +Thùc tÕ,tÝnh e theo tr×nh

®o ®­îc Si  e tù ng­îc l¹i:ở cấp cuối:
i
+ Gi¶ thiÕt Vh=const: . n.(1 0,01w)
Vr h (r ) en  1;, w, w
e e ..(1) w
Vh h(h)
h(r)  h  h(h)......(2)
 e  e   Si(1 e ) / h
hi  ho  Si...........(3) i i 1 i 1 i 1
+ Thay (3) vµo (2),råi thay
vµo (1):
hi(r ) (ho  Si)  h(h)
e   e  eo  e 
i h(h) h(h) i i
e  ( ho  h(h))  (ho  Si  h(h))  Si
i h(h) h(h)
 Đường cong nén dạng e=f( )
®é dèc TB cña ®­êng nÐn
trªn kho¶ng thay ®æi nµo e đường cong nén e=f( )
®ã cña ­/s lµm
eo
®Æc tr­ng biÕn d¹ng cña
®Êt e e e1
a  tg   e  1 2 e2

  
2 1
a được gọi là hệ số nén lún  ... 
1 2
a(đât,1, )
a lín: ®Êt cã tÝnh biÕn d¹ng m¹nh vµ ng­
îc l¹i
Đường cong nén dạng e=f(lg )

e
đường cong nén dạng 
e=f(lg )
Chỉ số nén
e1 e2
e1 Cc= tg 
e2
 lg 2 lg 1

lg
0 lg 1 lg 2
 e e

§ ­ êng nÐn nguyª n thñy § ­ êng nÐn söa ®æi

§ ­ êng nÐn l¹ i eo A B
§ ­ êng nÐn thÝnghiÖm
D

§ ­ êng dì t¶i
C
O lg O c lg
+ThÝ nghiÖm mÉu ®Êt nguyªn d¹ng lÊy tõ ®é s©u h nµo
®ã
trong ®Êt: ø/s nÐn theo ph­¬ng th¼ng ®øng:v= tb  h
+ Khi mÉu nÐn ë t¶i träng  < v, ®­êng cong nÐn lóc
nµy chÝnh lµ ®­êng cong nÐn l¹i víi ®é dèc Cr kÐo dµi
®Õn gi¸ trÞ ø/s mµ mÉu ®· tõng tr¶i qua trong qu¸ khø
v.
+ Khi  > v ®­êng cong nÐn l¹i dÇn trë l¹i ®­êng cong
nÐn nguyªn thuû víi ®é dèc Cc.
• Nh­vËy: e

- §iÓm B: ®¹i diÖn cho ®Êt ë § ­ êng nÐn söa ®æi

tr¹ng th¸i tù nhiªn.
eo A B
- §iÓm A: ®Êt sau khi ®· në do § ­ êng nÐn thÝnghiÖm
D
gi¶m ø/s v× lÊy mÉu
- BA: ®­êng në do gi¶m ø/s
C
- AD: ®­êng nÐn l¹i O c lg
- ADC: ®­êng nÐn nguyªn thuû
®èi víi mÉu ®· gi¶m ø/s
+ §iÓm x¸c ®Þnh ranh giíi nÐn
-BC: ®­êng cong nÐn thực sù cña l¹i vµ nÐn nguyªn thuû t­¬ng øn
®Êt. víi øng suÊt nÐn tèi ®a trong
+ §iÓm B hoµn toµn phô thuéc qu¸ khø ®èi víi mÉu. §ã lµ
®é s©u lÊy mÉu, do ®ã ®­êng ®iÓm t­¬ng øng víi ø/s lín nhÊt
nÐn kh«ng phô thuéc ®é s©u mµ ph©n tè ®Êt t¹i ®é s©u lÊy
lÊy mÉu ph¶i söa ®æi l¹i nh­ mÉu tõng tr¶i qua - ký hiÖu
trªn h×nh (®­êng th¼ng CB c : gäi lµ ø/s tiÒn cè kÕt.
kÐo dµi víi ®é dèc Cc)
 c = v: ®Êt cè kÕt b×nh
th­êng  ký hiÖu NC
( Normally –
Consolidated) :
§Êt ®· lón xong d­íi t¸c dông
cña c¸c líp ®Êt ®Ì lªn nã.
 c > v: ®Êt qu¸ cè kÕt 
ký hiÖu OC ( Over –
Consolidated) :
• VËy ®Êt:
Trong lÞch sö nã ®· tõng bÞ
nÐn lón bíi ¸p lùc lín h¬n ¸p
lùc cña c¸c líp ®Êt hiÖn ®Ì
lªn nã.
 c < v ®Êt ch­a cè kÕt  • C¸ch x¸c ®Þnh c:
ký hiÖu UC ( Under –
Consolidated) : §Êt ch­a lón
xong d­íi t¸c dông cña c¸c líp
®Êt ®Ì lªn nã.
GÇn ®óng cã thÓ coi tû sè
 c /V
kh«ng ®æi cho mét líp ®Êt
th× tû sè nµy kh«ng phô
thuéc vµo ®é s©u lÊy mÉu
vµ ®­îc dïng thay thÕ lµm
®Æc tr­ng cho tr¹ng th¸i cè
kÕt cña ®Êt- gäi lµ hÖ sè
qu¸ cè kÕt  ký hiÖu OCR
Over Consolidation Ratio)
OC cã OCR >
1
NC cã OCR = 1
UC cã OCR < 1
- C1: kÐo dµi 2 ®­êng gÆp
nhau t¹i ®iÓm B.
- C2: theo Casagrande:
Tham kh¶o tµi liÖu chuyªn
• Ngoµi a, ®Ó m« t¶ biÕn d¹ng lón cña ®Êt, ta dïng
Eo - m« ®uyn biÕn d¹ng vÒ ý nghÜa nã ng­îc víi a:
a cho biÕt kh¶ n¨ng biÕn d¹ng nhiÒu hay Ýt
Eo nãi lªn kh¶ n¨ng cña ®Êt chèng l¹i t¸c dông nÐn
lón 
Eo  E ë chç:
Eo : lµ m« ®uyn biÕn d¹ng cã xÐt ®Õn c¶ biÕn
d¹ng ®µn håi vµ biÕn d¹ng d­cña ®Êt.
E : lµ m« ®uyn ®µn håi chØ xÐt biÕn d¹ng thuÇn
tuý ®µn håi .
• X¸c ®Þnh E:
+SÐt cøng : nÐn trïng phôc mÉu, tính : E   z
Trong ®ã: S dh z
z 
S®h :biÕn d¹ng ®µnhhåi theo chiÒu th¼ng ®øng
h: chiÒu cao ban ®Çu cña mÉu ®Êt
 §Êt sÐt dÎo : X¸c ®Þnh m«®uyn ®µn håi E trong
thÝ nghiÖm nÐn ®Êt kh«ng në h«ng :nÐn trïng
phôc.
• tõ ®Þnh luËt Hooke tæng qu¸t víi Thay (8) vµ (9) vµo
tr¹ng th¸i kh«ng në h«ng: (7)   



1 
   z 
1  2 . o 
 

   


 (  z )   0...(5) 

z 
o 1   
 x x o y 
 E







 E 
 o 

1    (  )  0...(6) 


 


 2
 y
E

 y o x z 



  z .(1 o )
2 
 E
 

 
1    (  )  0...(7) 
 
z 1 o

 z  z o x y  

 E  
 

 x  y   . z (8) 2
2o
+ Thay(8) vµo (5)   (1 )
 . z  o.( . z  z )  o. z ( 1) 1 o
 z S dh
 o  ;  o ........(9)  E  . ;  z 
1 1   z
h
o
 X¸c ®Þnh Eo:

+ SÐt cøng : nÐn mét lÇn(kh«ng cÇn nÐn trïng phôc)

z S
sau ®ã tÝnh: Eo  z 
z h
+ §Êt sÐt dÎo: ®­îc x¸c ®Þnh trong TN nÐn kh«ng nở hông
t­¬ng tù nh­trªn: (kh«ng cÇn nÐn trïng phôc):
z 2 2 S
Eo  (1  ) z 
z 1  h
Trong ®ã: S- biÕn d¹ng toµn bé vµ h chiÒu cao ban ®Çu cña
2
mÉu. 2 
(1  )    Eo  z

1  z
NÕu gäi z
En   E o  E n 
vì  lu«n < 1 nªn E lu«n
z o
2.4-§é lón æn ®Þnh cña mÉu ®Êt ph©n tè:
(bµi to¸n lón 1 chiÒu)
p  zgl
p2
p  bt
S 1 z
h h’ F S=h-h’

1-Môc ®Ých: x¸c ®Þnh S cña líp ®Êt dµy h khi thay
®æi tr¹ng th¸i tõ p  bt sang .. p  ( bt  gl )
1 z 2 z z
2-Giải quyÕt bµi to¸n:+ XÐt cét ®Êt cã t/d =F:
tr¹ng th¸i lµm viÖc cña nã t­¬ng tù mÉu ®Êt trong
hép nÐn kh«ng në h«ng.  S chØ do sù thay ®æi
hệ số rỗng gây ra Vh1=Vh2 vµ F=const
 • GT: Vh1=Vh2 vµ F=const
(m1.F ).h  (m2.F ).h' 1 .F.h  1 .F.h'
1 e 1 e
1 2
1 e e e
 h' 2 .h  S  h  h' 1 2 .h
e e 1 e 1 e
1 1
 S  1 2 .h
1 e
1
*C¸c c«ng thøc tÝnh lón cña mÉu ®Êt ph©n tè:
e1  e2 a a
S .h..............(1);.S  . p.h  . zgl .h...(2)
1 e 1 e 1 e
1 1 1
 
S  a0. p.h  ao. z .h(3);S  . p.h  . zgl .h........(4)
gl
Eo Eo
2.5 Cố kết thấm của đất sét

I-Khái niệm:
+Hiện tượng lún của nền (đặc biệt đối với đất sét )
kéo dài theo thời gian -gọi là hiện tượng “cố kết
của nền.”
• Theo nghiên cứu, quá trình cố kết gồm:
- quá trình cố kết(CK) sơ cấp (do thoát nước)-gọi
là quá trình cố kết thấm.
- quá trình CK thứ cấp( không do thoát nước)-
thường được bỏ qua.
II-Lý thuyết cố kết thấm 1 chiều của Terzaghi:
1-Mô hình CKthấm của Terzaghi:
+ tác dụng : p=P/F
- khóa van A:
lò xo không BD
- mở van A: lò xo bị nén dần
xuống đến khi bị nén tối đa.
* Với mô hình TN trên, có thể coi:
- lò xo khung kết cấu hạt đất.
- nước trong bình nước trong đất
- lỗ của pitton lỗ rỗng trong đất.
* Vậy, tại 1 thời điểm bất kỳ có:   u
h
u   0...;..  0  khi   S
h h :S
h
Quá trình chuyển hoá ứng suất

P P P

p p
h h h0
n n
t
t0 0t
 2-Bài toán cố kết thấm 1 chiều
a)-Giả thiết cơ bản:
- đất là sét bão hoà
- quá trình cố kết là Cát
p
cố kết thấm. z
- Vh=const Sét bão hoà dz h
- tuân theo định
luật Darcy,định đá không thấm
luật nén lún.
- a và hệ số thấm kt Mô hình bài toán
không đổi trong quá cố kết thấm 1 chiều.
trình cố kết.
 Mô hình bài toán cố kết thấm
p (pgl ) p (pgl )
8

8
0 x x
q ra

h/ 2
Z
h

q vµo

h/ 2
§ Êt kh«ng thÊm n­ í c Lí p tho¸ t n­ í c
 b)- Thiết lập phương trình vi phân cố kết thấm:
• Muốn biết quan hệ S-t, cần biết  Vr  a .u .dz(3)
 H t hay (u-t) t 1 e t
tb
• Terzaghi tìm mối quan hệ (u-t) dựa k  2u
(1), (2 ), (3)  t. .dz
 Q 
vào điều kiện: Vr (1)  n z 2
Xét phân tố đất : dày dz, t/diện=1
chịu áp lực nước u, có sự giảm  a .u .dz
•
cột nước áp dh: ta có: 1 e t
2 2 tb
q  h k  u
q  .dz  kt. .dz  t . .dz(2)
z 2  2 k .(1 e ) 2
z n z  t tb . u .dz  u  0
Vr  (n.V )  1 .e.dz  a . h .dz a. z 2 t
n
t t 1 e t 1 e t
tb tb
 2
Cv. u.dz  u  0(*)
z 2 t
là PTVP cơ bản của bài toán cố kết thấm 1 chiều
k .(1 e )
Cv  t tb -được gọi là hệ số cố kết của đất.
a.
n
+ PT(*) trë thµnh:PTVP ®¹o hµm riªng cã hÖ sè 
h»ng sè
+ Giải PT(*), sẽ biết u  St
 Víi bµi to¸n trªn, ®/k biªn nh­sau: Z=0 u
=0
Z= 2h  u
=0
t=0  u = ui = const
2 m
MZ  M 2Tv
= u   (sin )e
NghiÖm: m  0 M 2h
 Cv t
M = (2m  1) ; Tv = 2 (Thõa sè thêi gian)
2 h
Møc ®é tiªu t¸n ¸p lùc n­íc lç rçng còng lµ møc ®é gia
t¨ng
¸p lùc h÷u hiÖu  cho ta møc ®é cè kÕt cña ®Êt.
+ §/nghÜa: §é cè kÕt Ut:
h h h h

U St
 a  z, t d  a pd   a u
o z o z o d
z ,t  z  ud z m
2  M 2Tv
 o
 o o
 1 o
 1  2 e
= S h h h
m0 M
 a pd
o
o z  a pd
o
o z u d
o
i z
• NhËn xÐt, h»ng sè cè kÕt Cv:
+ C¸c gi¶ thiÕt trªn kh«ng chÝnh x¸c vì:
t¹i t=0 th× h vÉn cã gi¸ trÞ; h¹t ®Êt vµ n­íc cã biÕn d¹ng
kt, a thay ®æi.
+ Tuy nhiªn: XÐt vµo th× phøc t¹p, h¬n n÷a sè liÖu th/nghiÖm
Ýt  nªn ®­a vµo tÝnh to¸n còng kh«ng ®ñ ®Æc tr­ng.
Do ®ã: bµi to¸n 1 chiÒu cña Terzaghi vÉn ®­îc dïng nhiÒu.
+ X¸c ®Þnh Cv bằng TN:
Cv = f(k,a) ; k vµ a ®Òu thay ®æi theo thêi gian  Cv  costan
cÇn thÝ nghiÖm trùc tiÕp x/®Þnh Cv cã xÐt ®Õn sù thay
®æi
nµy : TN nÐn cè kÕt (nÐn chËm) : S kh«ng > 0,01mm sau 24
t90
 t50

2
h
Xác định Cv ứng với U=50% :Cv= 0,197.
t 50
Máy nén cố kết
Nén cố kết
 $3-Tính chống cắt của đất

3.1-Khái niệm chung:

• Khi XD công trình, nếu nền đất bị phá hoại công
trình cũng bị phá hoại, mất ổn định.
• các dạng bị phá hoại của công trình:
đổ vỡ, nghiêng lệch nền bị trượt hay có S(độ lún),
(chênh lún) quá lớn.
đó là sự phá hoại cắt (trượt) của nền.
 Các sự phá hoại cắt của đất

t­ êng cõ

khèi tr­ î t

Nk
Mái dốc
Nk

Trượt
tr­ î ttrồi
trå i

tr­ î t ngang + lËt

trượt ngang + lật
 Sự phá hoại cắt

Mỹ
Phá hoại cắt
Đường Hồ Chí Minh
Đường Hồ Chí minh
 *Thí nghiệm nén đơn(nén tự do)
+ Mẫu sét cứng có: h/d=1,5-2,0. P p=P/F
• T/d p=P/F
• khi p  mẫu bị biến dạng theo
cả 2 phương. V thay đổi.
• khi p p  xuất hiện vết nứt
vết nứt
gh
trên mẫu.  gây ra trượt
+Vậy do t/d của p sinh ra  ;
+Khi  (lực liên kết và lực ma sát
Điều kiện sinh ra

giữa các hạt) các hạt đất bị
trượt lên nhau  biến dạng trượt. BD trượt là :  s
+Mặt khác, bản thân các hạt cũng
có khả năng chống lại sự trượt đó-
gọi là sức chống cắt của đất.
3.2-Thuyết bền Coulomb về sức chống cắt
của đất
• Năm 1776, Coulomb đưa ra thuyết bền :
-theo quan điểm ƯS tổng :
s  .tg  c
-theo quan điểm ƯS hữu hiệu:
s  ( u).tg  c
c-lực liên kết giữa các hạt (lực dính)
( .tg ) :thành phần ma sát.
c, là các đặc trưng chống cắt của đất-được xác đ
bằng TN.
Xét trạng thái của một mặt phẳng phân tố đất

mf(k) M
  s mf(k) ở trạng thái bền

 s  mf(k) ở trạng thái CBGH

 s  mf(k) phá hoại

*Khi  
max  gh

gh
 s  .tg  c
Khi mẫu phá hoại, sẽ xác định được:

gh -cũng chính là s: sức chống cắt của đất.
3.3-Thí nghiệm xác định các đặc trưng chống
cắt của đất -Thí nghiệm cắt:
1-Thí nghiệm cắt trực tiếp( cắt phẳng):
a- Sơ đồ thí nghiệm:
Đá thấm P Nắp truyền lực

Thớt trên Mẫu đất

T Thớt dưới

Bi trượt Bàn máy

 Vòng tròn Mohr

R
O A O1 B
3
 Thiết bị TN
Nắp truyền lực
Chốt định vị

Thớt trên Thớt dưới

Máy cắt trực tiếp
có thiết bị đo ứng
suất tiếp tự động.
Vòng ứng biến
Hộp cắt phẳng
Máy cắt trực tiếp tự động
Máy cắt trực tiếp
Máy cắt với hộp cắt tròn.
 c-Cách TN
-gia tải đứng với ứng suất nén
định trước.

-gia tải ngang đến khi mẫu bị
phá hoại,tại thời điểm đó xác
định được:
s  max 
gh
-lặp lại TN tương tự với các giá
trị
  (s )
i i i
-( thường TN với 4,5 cấp tảiNhËn xÐt:
trọng khác nhau). + MÆt c¾t quy ®Þnh  kh«ng hîp lý.
ø/s c¾t  = T/F lµ ®Òu,nhưng thùc chÊt
kh«ng ®Òu : ë mÐp lín h¬n.
ø/s nÐn  = P/F; F thay ®æi biÕn ®æ
+ ThiÕt bÞ ®¬n gi¶n, dÔ lµm, rÎ tiÒn.
 KÕt qu¶
• NÕu mÉu TN Ýt vµ c¸c
®iÓm biÓu diÔn k/q
s= tg + c n»m gÇn trªn 1 ®­êng
4 th¼ng, th× xÊp xØ c¸c
®iÓm b»ng ®­êng th¼ng
biÓu diÔn lùc dÝnh c.
1
  2  1
tg =
cc  2  1
O 1 4 + MÉu nhiÒu th× x¸c ®Þnh
c,  theo ph/ph¸p b×nh ph­
¬ng cực tiểu
 d-Kết quả TN:

s s s  (kN / m2)
gh
s  .tg  c s  .tg
s  .tg  c
4
 
 3
đất dính đất rời 2
s 1

c  (kN / m2)
s=c o  ...... .... ....
1 2 3 4

đất dính lý tưởng
 Các chÕ ®é thÝ nghiÖm:
• C¾t chËm: CD : P ®îi lón xong  gia t¶i T rÊt chËm.
d­íi c¶ P vµ T: u ®Òu ®· tiªu t¸n xong
( n­íc kÞp tho¸t ra)
+ K/qu¶ : ', c'
• C¾t nhanh: UU: P xong lµ gia t¶i T  T còng t¨ng
nhanh.D­íi c¶ P & T : u ®Òu ch­a ®­îc
tiªu tán( n­íc kh«ng kÞp tho¸t ra)
+ K/qu¶ : u , cu
• C¾t nhanh cè kÕt: CU: P ®îi lón xong lµ gia t¶i T 
T còng t¨ng nhanh. :
d­íi t/d P  u ®· tiªu t¸n xong ( n­íc kÞp tho¸t ra)
d­íi t/d T  u ch­a tiªu t¸n xong ( n­íc ch­a kÞp tho¸t)
+ K/qu¶ : cu , ccu
• C¾t chËm tèn thêi gian: Víi sÐt , 1 mÉu /vµi tuÇn.
 2-TN cắt gián tiếp-TN nén 3 trục
a)-Thiết bị TN:
Máy nén 3 trục
Máy nén 3 trục
Buồng nén 3 trục
Máy nén 3 trục
Máy nén 3 trục
 b-Sơ đồ TN

tải dọc trục(tạo  )

1
Van xả bớt không khí
Buồng kín
Màng cao su
mũ cứng Mẫu

tạo áp lực thoát nước đỉnh

buồng
3 Đo u
 c- Cách TN
• chuẩn bị mẫu, bão hòa mẫu dưới áp lực ban đầu
• tạo áp lực buồng    đến giá trị định trước.
r 1 3
• tạo áp lực thẳng đứng (tăng áp lực dọc trục ) cho đến khi
1
mẫu bị phá hoại :    
1 3
• lặp lại TN với các giá trị áp lực khác nhau
• sau mỗi TN có các cặp giá trị ( , )
1i 3i
• có thể đo được áp lực nước lỗ rỗng ui
+ NhËn xÐt: + ¦u: MÉu lµm viÖc phï hîp thùc tÕ h¬n  ph¸
ë chç yÕu
Ngoµi c,  cßn x/®Þnh ®­îc: E,,.
DiÖn tÝch mÆt c¾t kh«ng bÞ thay ®æi.
ø/s c¾t ®Òu h¬n.
+ Nh­îc: ThiÕt bÞ phøc t¹p, thao t¸c khã, ®¾t tiÒn.
 d- Kết quả TN:
• sau mỗi TN, tại thời điểm mẫu bị phá hoại, có : ( , ,u )
vẽ được vòng tròn Mohr giới hạn. 1i 3i i
• làm n lần TN, có thể vẽ được n vòng Mohr GH
• vẽ tiếp tuyến chung của các vòng Mohr đó-được đường
biểu diễn sức chống cắt của đất.Từ đó  c, (c', ')
s  (kN / m2)
gh s   ( u).tg 'c'
gh
 ' s  .tg  c


c c’  (kN / m2)
'  ' u 
3 1 1
3
 $4-Tính đầm chặt của đất
4.1-Khái niệm:
+TN cho thấy khi chịu tác động cơ học: rung, đầm nén:
- Vr giảm
- đất chặt lên,biến dạng giảm đất được tốt lên
- tính chống cắt tăng lên . nhờ đầm chặt
đó là “tính đầm chặt của đất.”


 4.2 Nguyªn lý TN đầm chặt :

- cấp phối hạt của đất 2-Công đầm: + thể hiện

 - công đầm bằng trọng lượng búa
đầm Q và số lần đầm n
- độ ẩm của đất
tại một vị trí TN.
1-Cấp phối hạt đất: 3-Yếu tố độ ẩm:
+ cần tiến hành pha trộn +TN thấy: Chỉ với 1 giá
nhiều loại đất để có cấp trị W thích hợp nào đó,
phối tốt. việc đầm mới đạt hiệu
quả cao nhất.-độ ẩm đó
gọi là độ ẩm tốt nhất-ký
hiệu WTN (WOP).
  (T / m3)
k
A1
Đường bão hoà.

A2
 max
k A3

o W%
WTN
• trạng thái đầm chặt của đất được đánh giá qua 
k
• với 1 loại đất:
  (công đầm,WTN )-được xác định bằng “TN
k đầm chặt đất.”
 III-TN đầm chặt đất
khống chế chiều
1-Mục đích TN : cao rơi của búa
H:chiều cao
xác định WTN, búa đầm
rơi của búa
 max
k
2-Thiết bị TN: vành đỡ trên
+ cối đầm hình trụ Đất thân cối đầm
h
có V xác định. TN
+ quả đầm có trọng tấm đáy
lượng Q, có chiều
Sơ đồ thiết bị TN
cao rơi H
 Thiết bị TN đầm chặt
Cối đầm
 3-Nguyên lý TN
• điều khiển búa đầm
( trọng lượng Q) để đầm
từng lớp đất cho vào
cối(theo tiêu chuẩn: số lần
đầm n và chiều cao rơi H)
đến khi đất đầy cối đầm.
• tháo vành ra, lấy đất ra
-đất đã chuẩn bị cho vào làm TN xác định W, 
W
cối đầm theo từng lớp.  Wi ,  kimax

-Số lớp đất n và chiều dày -lặp lại tương tự với các
mỗi lớp h được qui định Wi cho 1 loại đất.
theo tiêu chuẩn của từng ( làm ít nhất 5 lần)
loại cối đầm.
 4- Kết quả TN đầm chặt

 (T / m3) từ TN có
k 
 max (Wi , )   Wi
k Wi ki 1 0,01W
• vẽ đồ thị
  f ( W)
k
WTN(WOP) W%  ( max,WTN )
k
 IV-Thí nghiệm CBR
• là TN được thực hiện • Sơ đồ TN:
trên mẫu đã đầm chặt P
để đánh giá chất
lượng đất đầm chặt. trụ xuyên
• đất có chỉ số CBR chuyển vị kế
càng cao càng tốt. tấm gia tải
1- Thiết bị TN:
- cối đầm kiểu cải tiến cối đầm Đất
TN
- tấm nặng để gia tải tấm đáy
- trụ xuyên.
1- Thiết bị thí nghiệm CBR
 2- Cách TN

+ sau khi đầm chặt, đặt tấm P

gia tải lên mặt mẫu, đưa
vào dưới trụ xuyên. trụ xuyên
• tác dụng tải P với tốc độ
xuyên không đổi chuyển vị kế
=1,27mm/phút.
• khi trụ xuyên tới các độ tấm gia tải
sâu Si, đọc được Pi tương
ứng đến khi trụ xuyên ở Đất
cối đầm
độ xuyên sâu cuối TN
cùng=10mm thì kết thúc
TN.
• (lÊy c¸c sè ®äc cña t¶i träng tấm đáy
cho mçi 0,25mm xuyªn)
 3-Kết quả thí nghiệm CBR
P1
P(kG) • chỉ số CBR= .100%
• kiểm tra: 70
P1 nếu P 2
.100%  chỉ số CBR,
P2 105
phải làm lại TN,nếu kết quả
trên vẫn đúng, P 2
S(mm) lấy chỉ số CBR= .100%
105
2,54 5,08 • Thùc chÊt:
đồ thị p-S CBR lµ møc so s¸nh vÒ
phÈm chÊt cña vËt liÖu
®ang sö dông ®èi víi lo¹i
vËt liÖu ®­îc chän lµm mèc
so s¸nh.