İşçi Problemleri

KONU ANLATIMI
Değerli arkadaşlar yine çok zevkli ve eğlenceli, he- ALIŞTIRMALAR
pinizin zor ve karmaşık sandığı ama aslında çok
basit olan bir konuya geldik.
İşçi problemlerine...
Bu konuyu anlamak için size iki tane ayrıntı sunu-
yorum.
ÖRNEK :
Bir işçi bir işi 10 günde bitirebiliyorsa, bir
• İşçi ve havuz problemlerinde daima birim zaman- günde işin ne kadarını bitirir?
da yapılan iş önemlidir. Yani bütün işlemler birim
zamanda yapılan iş üzerinde yapılır.
ÇÖZÜM :
Bir işçi işin tamamını 10 günde bitiriyorsa 1
1
günde işin ’unu bitirir.
10
• Hız bağıntısını hatırlayalım.

Yol = hız . zaman

bağıntısı.
İş = çalışma hızı x zaman

Birim zamanda yapılan iş çalışma hızı olarak de-

ğerlendirilirse; ÖRNEK :
Bir işçi bir işin yarısını 5 günde bitirebiliyor-
Örneğin bir işçi bir işin tamamını a sürede yapıyor-
sa işin tamamını kaç günte bitirir?
1
sa, t sürede bu işin sını yapar. O halde,
a
ÇÖZÜM :
Yol = hız . zaman Bir işçi işin yarısını 5 günde bitiyorsa işin tama-
mını 10 günde bitirir.
1 . bağıntısı bulunur.
İş = t
a

Yani bir işçi bir işin tamamını, 5 saatte yapıyorsa;

1
1 saatte 'ini
5
3
3 saatte 'ini ÖRNEK :
5
Bir işçi bir işin tamamını 20 günde bitirebili-
4
4 saatte 'ini yapar. yorsa, aynı kapasitedeki 4 işçi bu işin tama-
5
mını kaç günde bitirir?

ÇÖZÜM :
1 işçi 20 günde bitirirse
4 işçi x günde bitirir. Ters orantı var.

NOT
İş problemlerinde işin tamamı bitirildiğinde so- 20
1⋅ 20 = 4 ⋅ x ⇒ x = = 5 günde bitirir.
nuç 1’e eşitlenir. Eğer işin yarısı bitiriliyorsa so- 4
1 Çünkü çalışma hızı ile zaman ters orantılıdır.
nuç ’ye eşitlenir vs...
2 Çalışma hızı 4 katına çıkmıştır.

182
 İşçi Problemleri
KONU ANLATIMI

SORU 1: SORU 3:
Bir işçi bir işi 20 günde bitirebiliyorsa, bu 3
Leyla bir işin 'ünü 18 günde bitirebiliyor-
3 4
işçi işin ’ini kaç günde bitirebilir? sa, işin tamamını kaç günde bitirebilir?
5
A) 12 B) 13 C) 15 D) 17 E) 18 A) 18 B) 20 C) 24 D) 30 E) 36

ÇÖZÜM 1: ÇÖZÜM 3:
İşçinin çalışma hızını bulalım. (birim zamanda İşin belli bir parçası verilmiş, tamamı soruluyor-
yapılan iş miktarını) sa; kesri ters çevirip (gün, saat) çarpmak yeter-
İşin tamamı 20 günde bitiyorsa, 1 günde işin lidir.
1 4 4
' si biter. O halde, ⋅ zaman = ⋅ 18 = 24
20 3 3
iş = çalışma hızı . zaman formülünden, Cevap C seçeneğidir.
3 1
= ⋅ t ise 5t = 60 ⇒
5 20

t = 12 günde bitirir.
Cevap A seçeneğidir.

SORU 2:
2
Bir işçi bir işin ’ünü 16 saatte bitirebiliyor
3
ise, işin tamamını kaç saatte bitirir?

A) 18 B) 20 C) 24 D) 30 E) 32

SORU 4:
ÇÖZÜM 2: 3
Fatih bir işin 'ini 24 günde bitirebiliyor ise
Sevgili gençler iş bağıntısını hatırlayalım. 5
İş = çalışma hızı . zaman işin tamamını kaç günde bitirebilir?
İşin tamamı t saatte yapılabiliyorsa çalışma hızı
1 A) 32 B) 36 C) 40 D) 44 E) 50
olur. O halde,
t
İş çalışma hızı zaman

2 1 ÇÖZÜM 4:
= . 16
3 t Bu sorunun çözümünü pratik yöntem ile yapa-
lım.
2 16 “Kesri ters çevir zaman ile çarp.”
=
3 t 3 5 5
Ters ⋅ zaman = ⋅ 24 = 40 bulunur.
5 3 3
t = 24 saatte
Cevap C seçeneğidir. Cevap C seçeneğidir.

183
 İşçi Problemleri
KONU ANLATIMI

NOT
Birlikte yapılan iş sorularındaki mantık değişmi- SORU 6:
yor. Zeynep bir işi 4 günde, Mustafa ise aynı işi 12
1 işçi a saatte, 2. işçi b saatte bir işi bitirebiliyor- günde bitirebilmektedir.
1 1
sa çalışma hızları sırasıyla ve olur. İkisi birlikte bu işin tamamını kaç günde biti-
a b rebilir?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

ÇÖZÜM 6:
1
Zeynep’in çalışma hızı ,
4
1
Mustafa’nın çalışma hızı ise işin tamamı t
sürede bitsin. 12
İş = çalışma hızı . zaman
1 1  1 1 1
1=  +  ⋅t ⇒ = +
 4 12  t 4 12
(3) (1)
1 3 +1 1 4
⇒ = =
t 12 t 12
t = 3 günde

Cevap B seçeneğidir.

SORU 5:
Fatih bir işi tek başına 8 günde, Serkan aynı işi
tek başına 24 günde bitirebiliyor.
SORU 7:
İkisi birlikte bu işin tamamını kaç günde biti-
rebilir? Serkan bir işi 8 günde, Nihat aynı işi 16 günde
bitirebiliyor.
A) 13 B) 12 C) 10 D) 8 E) 6 Buna göre, Serkan 2 gün, Nihat 4 gün çalı-
şırsa işin kaçta kaçı biter?
5 3 1 1 1
ÇÖZÜM 5: A) B) C) D) E)
6 4 6 2 3
1
Fatih işi 8 günde bitiriyorsa, çalışma hızı ,
8
ÇÖZÜM 7:
Serkan bu işi 24 günde bitiriyorsa çalışma hızı 1
Serkan’ın çalışma hızı ise Serkan 2 günde,
1 1 1  8
birlikte çalışma hızları,  +  olur.
24  8 24  İş = çalışma hızı . zaman bağıntısında,
Bu işi birlikte x günde bitirsinler. 1 2 1
2 ⋅ = = 'ü
O halde, 8 8 4
iş = çalışma hızı . zaman 1
Nihat’ın çalışma hızı ise 4. günü işin;
1 1  16
1=  +  ⋅ x olur.
 8 24  1 4 1
4⋅ = = 'ünü yapar.
  16 16 4
1 1 1  4 1
⇒ = + ⇒ = ⇒ x = 6 bulunur. 1 1 2 1
x  8 24  24 x Yapılan toplam iş = + = = bulunur.
3 1  4 4 4 2
Cevap E seçeneğidir. Cevap D seçeneğidir.

184
 İşçi Problemleri
KONU ANLATIMI

SORU 8:
Bir işi Göktaş tek başına 8 günde bitirebiliyor.
Aynı işi Mehmet ile Göktaş birlikte 6 günde
bitirebiliyorsa, bu işin tamamını Mehmet kaç
günde bitirir?
SORU 9:
Bir işi Leyla 6 saatte, Aslı 12 saatte bitirebiliyor.
Leyla işe başladıktan 2 saat sonra Aslı yardıma
geliyor.
Buna göre, işin kalanı kaç saatte biter?

A) 8 B) 12 C) 16 D) 20 E) 24 8 8 4 4 1
A) B) C) D) E)
3 5 3 5 3

ÇÖZÜM 8:
Göktaş bu işi 8 günde bitirebiliyorsa, ÇÖZÜM 9:
1 Bu soru tiplerinde her zaman diliminde yapılan
Çalışma hızı olur.
8 işlerin toplamı toplam işe eşitlenir.
Mehmet bu işi x günde bitirebiliyorsa çalışma 1
Leyla’nın çalışma hızı
1 6
hızı olur.
x 1
Aslının çalışma hızı
O halde, iş bağıntısında yerine yazalım. 12
 1 1 İş = çalışma hızı . zaman
1=  + ⋅6
8 x
1 1 1 1 1 1 1 = Leyla’nın 2 saatte + Leyla + Aslı’nın t saatte
⇒ = + ⇒ − =
6 8 x 6 8 x yaptığı iş yaptığı iş
(4) (3)
1 1
⇒ = ⇒ x = 24 bulunur. 1 1 1 
24 x 1= 2⋅ + + ⋅t
6  6 12 
Cevap E seçeneğidir.
2 1 1 
1= + + ⋅t
6  6 12 
(2) (1)
1 3
1= + ⋅t
3 12
2 2 8
= ⋅ t ⇒ 3t = 8 ⇒ t = bulunur.
3 12 3
Cevap A seçeneğidir.

185
 İşçi Problemleri
KONU ANLATIMI

SORU 10: SORU 12:

Mustafa bir işi 3 saatte, Zeynep aynı işi 9 saatte Seval bir işin yarısını 4 saatte bitirebiliyor. Nur-
yapabiliyor. Mustafa işe başladıktan 1 saat son- 2
sel ise aynı işin 'ünü 8 saatte bitirebiliyor.
ra Zeynep yardıma geliyor. 3
Buna göre, Zeynep işe başladıktan kaç saat
Buna göre, Seval ve Nursel birlikte işin ta-
sonra iş biter?
mamını kaç saatte bitirir?
3 4 3 2
A) 1 B) C) D) E) 23 25 24 5 4
4 3 2 3 A) B) C) D) E)
4 4 5 24 25

ÇÖZÜM 10:
ÇÖZÜM 12:
1 = Mustafa’nın 1 saatte + Zeynep+Mustafa’nın
1
yaptığı iş 1 saatte yaptığı iş • Seval işin
2
' sini 4 saatte bitirebiliyorsa işin
1  1 1 2
1= + + ⋅t tamamını ⋅ 4 = 8 saatte bitirir.
3  3 9  1
(3) (1) 1
2 4 3 Çalışma hızı ise olur.
= ⋅t t= bulunur. 8
3 9 2
2
• Nursel işin
3
'ünü 8 saatte bitirebiliyorsa tama-
Cevap D seçeneğidir.
3
mını ⋅ 8 = 12 saatte bitirir.
2
1
Çalışma hızı ise
12
O halde,
İş = çalışma hızı . zaman
1 1  1 1 1 5 1
1=  + ⋅t ⇒ = + ⇒ =
 8 12  t 8 12 24 t
(3) (2)
24
SORU 11: ⇒t= bulunur.
5
Ahmet bir işi x saatte, Polat aynı işi 2x saatte
bitirebiliyor. Cevap C seçeneğidir.

Ahmet ile Polat birlikte bu işi 3 saatte bitire-

bildiklerine göre, x kaçtır?
9 7 5
A) B) 4 C) D) 3 E)
2 2 2

ÇÖZÜM 11:
1
Ahmet’in çalışma hızı
x
1
Polat çalışma hızı
2x
iş = çalışma hızı . zaman
 1 1 1 1 1
1=  + 3 ⇒ = +
 2x x  3 x 2x
(2) (1)
3 1 9
⇒ = ⇒ x= bulunur.
2x 3 2
Cevap A seçeneğidir.

186