1

1.ÜNİTE

YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ

TÜRKİYE TARİHİ (11-13. YÜZYILLAR

Türkiye Tarihi; Malazgirt Meydan Savaşı’ndan başlayarak günümüze kadar gelen dönemdir. 11. yüzyıldan
bugüne kadar devam eden bu döneme Türkiye tarihi denir.
Bu dönem içinde ;
►Anadolu Selçuklu Devleti
►Beylikler dönemi
►Osmanlı Devleti
►Türkiye Cumhuriyeti Tarihi yer almaktadır.

ANADOLUYA VERİLEN İSİMLER:

Anatolia –Anadolu: Roma imp. Döneminde; Güneşin doğduğu yer -Memalik-i Rum, Diyar-ı Rum, Küçük Asya da
denmiştir.

ANADOLUYA İLK TÜRK AKINLARI

1-İskitler:(MÖ 650)
2.Avrupa Hunları: Karadeniz'in kuzeyine hâkim olan Avrupa Hunları, bir yandan Balkanlar üzerinden
Trakya'ya yürürken, diğer yandan Kafkasları aşarak Anadolu'ya yönelmişlerdir (395)
3.Sabarlar:Komşuları Sâsâniler ile ittifak kuran Sabarlar, hükümdarları Balak öncülüğünde Doğu Anadolu'ya
girdiler. İleri harekâtlarına devam ederek Kayseri, Konya ve Ankara'ya akınlar düzenleyip pek çok ganimet ele
geçirdiler (515–516).
4. İlk Müslüman-Tük Komutanların Akınları- Avasım Türkleri: Özellikle Abbasiler zamanında Bizans
üzerine yapılan gazalarda Türk komutanları önemli rol oynadılar.

►NOT: Anadolu’ya yapılan ilk Türk akınları yerleşme amacıyla yapılmamıştır. Akınların amacı, önemli
yolları ve geçitleri keşfetmek, karşılaşacakları güçlükleri öğrenip Anadolu’yu tanımaktı.

SELÇUKLU TÜRKLERİNİN ANADOLU’YA AKINLARI

Daha önce yapılan Anadolu seferleri yurt kurmak amacından uzak, sadece askerî hareketler şeklinde yapılmıştır.

Büyük Selçuklu devrinde başlayan akınlar ise planlı ve yurt kurmaya yönelikti.

Bu dönemde yapılan Anadolu akınları 2 dönemde incelenir:

A)1015-1071 arası: Anadolu’yu tanımak için keşif amaçlıdır. Çağrı Bey tarafından başlatılmış,Tuğrul bey ve
Sultan Alparslan tarafından devam ettirilmiştir.
B)1071 sonrası: Anadolu’ya yerleşmek amaçlıdır.

A)1015-1071 ARASI:
1-Çağrı Bey’in Anadolu Seferleri:
Karahanlı ve Gazneli devletlerinin şiddetli baskısı nedeniyle Selçuklular yeni bir yurt arama mecburiyeti
duymuşlar ve bu maksatla batıya keşif birlikleri göndermişlerdir. Böylece Anadolu'ya İlk Selçuklu akınları
başlamıştır.(1015)

Tuğrul Bey’in kardeşi Çağrı Bey,Anadolu’ya yerleşme amaçlı ilk akınları başlattı. Çağrı Bey komutasındaki Türkler 1015 -
1021 yıllarında Anadolu'ya keşif amacıyla akınlar düzenlediler. Çağrı Bey buradaki Ermeni ve Bizans kuvvetleri ile
savaştı. Birçok ganimetlerle 1021'de geri döndü ve bu durumu Tuğrul Bey'e iletti. Anadolu'nun yerleşmek için uygun
olduğuna karar verdiler.

2-Tuğrul Bey‘in Anadolu Seferleri:

Çağrı Bey’in Anadolu seferleri sonunda Anadolu’nun uygun olduğu anlaşılınca Anadolu’ya ilk planlı ve düzenli
seferleri Tuğrul Bey başlattı.
 2

Pasinler Savaşı (1048) :Bizans, Gürcü ve Ermenilerden oluşan düşmanı ,Pasinler Ovası'nda karşılayan
Selçuklular büyük bir zafer kazandılar. Pasinler Savaşı , Selçuklu ordularının Anadolu'da kazandığı ilk büyük
savaş ve ilk Selçuklu –Bizans Savaşı olması sebebiyle önemlidir.

►Vergi ödemeyi reddeden Bizans İmparatorunun Doğu Anadolu’ya ordu sevk etmesi üzerine Tuğrul Bey bizzat sefere çıktı.
(1054).

Erciş, Bayburt, Kemah ve Erzincan’ı ele geçirdi. Malazgirt’i kuşatan Tuğrul Bey, kışın yaklaşması üzerine ordusunu geri
çekerek, Rey'e dönmüştür.
İlk Akınların Önemi:Keşif mahiyetindeki bu akınlarla önemli geçit ve vadilerin tanınmış olmasının büyük yararı oldu.

B)1071 SONRASI:

1-Alparslan Dönemindeki Anadolu Akınları

Alp Arslan 1064 yılında Bizans İmparatorluğundan devrin en güçlü surlarına sahip olduğu için "fethedilemez"
denilen Ani şehrini ele geçirdi.(1064). Ayrıca Kars ve Van da Türkler tarafından alındı.Abbasi halifesi “Ebul
Feth” ünvanını verdi.

2-Malazgirt Savaşı (26 ağustos 1071)

Sebepleri
1) Türklerin Anadolu’yu kendilerine yurt edinmek istemeleri
2)Selçukluların göçebe Oğuzları Anadolu’ya sevk etme düşüncesi
3)Romen Diyojen’in Türkleri Anadolu’dan çıkarmayı hedeflemesi
4) Bizans’ın Pasinler savaşın intikamını almak istemesi

►Bizans ordusunda Ermeni, Gürcü, Frank, Norman, Rus askerleri,ve Türk topluluklarından Uz ve Peçenek
kuvvetleri paralı asker olarak bulunuyordu.
Peçenek ve Uz askerleri, karşılarındakinin Türk olduğunu görünce Selçuklu tarafına geçtiler.
►Alparslan sayıca çok üstün olan Bizans kuvvetlerine karşı Türk savaş taktiği olan "Turan Taktiği"ni başarıyla
uyguladı. Bizans İmp. yenildi. (26 Ağustos 1071).
Malazgirt Zaferinin Önemi ve Sonuçları:
1)Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı .Türkler fazla bir direnişle karşılaşmadan Marmara kıyılarına kadar
ilerlediler
2) Türkiye Tarihi başladı. 5 dönemde incelenir.

a)Anadolu’nun Oğuz Türkleri tarafından fethedildiği dönem

b)Anadolu Selçuklu Devleti Devri(1075–1308)
c)Anadolu Türk Beylikleri Devri(1308–1515)
d)Osmanlı İmp. Devri(1299–1922)
e)Türkiye Cumhuriyeti Dev.Devri(1923-....)

3)İslam dünyası üzerindeki Bizans baskıları kayboldu.

4) Anadolu’daki Türk ilerleyişinin artması nedeniyle, Bizans İmp. Avrupa’dan yardım istedi. Böylece haçlı
seferleri başladı.
5) Malazgirt Zaferi'nden sonra Alparslan, komutanlarına ve hanedandan Süleymanşah'a, Anadolu'nun tamamını
fethetme emri verdi. Böylece Anadolu’da ilk Türk beylikleri kuruldu.

TÜRKLERİN ANADOLU’YU VATAN OLARAK SEÇME NEDENLERİ

1- Karahanlı ve Gazneli baskıları nedeniyle yeni vatanlar aramaya başlamaları

2-Selçukluların gaza yapma ve ganimet edinme isteği(Anadolu’da Rumlar ve Ermeniler vardı.)

3-Anadolu'nun Türklerin yaşayışına uygun özelliklere sahip olması

4-Anadolu nüfusunun az olması ve burada yaşayan halkın Bizans yönetiminden memnun olmaması
 3

5-Anadolu'da Türklere direnç gösterecek bir gücün kalmaması gibi nedenler etkili olmuştur.

MALAZGİRT SAVAŞINDAN SONRA ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ

(BEYLİKLERİ)

Malazgirt Savaşı’ndan sonra Alparslan komutanlarını Anadolu’nun fethi ile görevlendirmiş, “Anadolu’da
fethettikleri toprakların kendilerine ait olacağını söylemiştir ( Fethedilen toprağın, fethedenin malı olması ).”

Bu durum;
***Anadolu’nun Türkleşmesi ve Türk yurdu haline gelmesi açısından olumludur.
***Devlet içinde merkezi otoriteyi sağlama açısından ise olumsuzdur.
Alparslan, fetihlerden sonra Anadolu’yu komutanlarına ikta olarak verdi. Bu olay, Anadolu’da beyliklerin
kurulmasına neden oldu

1-Saltuklular (1072-1202)
Kurucusu: Ebulkasım Saltuk tarafından kuruldu
Kurulduğu Yer: Erzurum ve çevresinde kuruldu.
Özelliği:Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir.

2-Danişmentliler (1080-1178)
Kurucusu: Danişment Ahmet Gazi
Kurulduğu Yer: Kayseri, Sivas, Tokat, Amasya ve Malatya
Özelliği: Türkiye’de kurulan ilk Türk beyliklerin en büyüğü ve en çok sözü geçenidir.
NOT: Anadolu’da ilk medreseyi yapmışlardır.(Yağıbasan Medresesi)

3.Mengücekler ( 1080-1228)
Kurucusu: Emir Mengücek
Kurulduğu Yer: Erzincan, Kemah, Divriği ve Karahisar’da kuruldu.(Mengücek beyden sonra Kemah ve Divriği
olarak ikiye ayrıldı.)

4.Artuklular (1102-1409)
Kurucusu: Alparslan’ın komutanı Artuk Bey’in torunları tarafından kuruldu
Kurulduğu Yer: Harput, Diyarbakır, Halep, Mardin ve Silvan’da kuruldu.Artuklular üç kola ayrıldılar.
**Diyarbakır surları bu beyliğe aittir.

5.İzmir (Çaka) Beyliği (1081-1093)

Kurucusu: Çaka Bey
Kurulduğu Yer: İzmir ve çevresi
Özellliği: Denizcilikle uğraşan ilk Türk beyliğidir.

***Bizans’la mücadele etmiş, İstanbul’u almak için Peçeneklerle işbirliği yaparak ,İstanbul’u denizden kuşatmıştır.
İstanbul’u İslamiyet döneminde kuşatan ilk Türk komutanı da Çaka Bey'dir.

***Günümüzde Türk Deniz Kuvvetleri’nin kuruluş yılı Çaka Bey’in deniz zaferlerini başlangıç alır.(1081) Donanma
kurdu.

Ayrıca:
6-Sökmenliler(Ahlatşahlar)
7-Togan-Arslanoğulları(Dilmaçoğulları)
8-İnaloğulları
9-Çubukoğulları
10-İnançoğulları
11-Tanrıvermişoğulları
 4

ANADOLU’DAKİ İLK TÜRK BEYLİKLERİNİN ANADOLU’NUN TÜRKLEŞMESİNDEKİ

ETKİLERİ

1)Malazgirt Savaşından sonra Sultan Alparslan’ın komutanları tarafından kurulmuşlardır.

2)Genelde kurucularının adları ile anılırlar.

3)Anadolu’nun fethedilmesi ve Türkleşmesinde katkıları vardır.

4)Bulundukları bölgeleri Bizans,Ermeni,Haçlı ve Gürcü saldırılarına karşı korumuşlardır.

5)Ele geçirdikleri yerlerin isimlerini Türkçeleştirdiler.

6)Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasını sağladılar.

7)Anadolu’da kültür ve sanat eserleri meydana getirdiler. bölgenin Türkleşmesi amacıyla camiler ,medreseler,
kervansaraylar, imarethaneler, zaviyeler, hamamlar, kümbetler gibi mimari eserler inşa etmişlerdir. Böylece
bölgelerini bayındır hâle getirmiş ve Anadolu’da kalıcılığı sağlamışlardır.

8)Bu çalışmaları sonucunda Anadolu’nun Türkiye adıyla anılmasını sağladılar. Malazgirt Zaferi’nden sonra kurulan
beylikler, yaklaşık 200 yıl Anadolu’nun Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlamıştır.

NOT:Büyük Selçuklu Devleti’nin etkisiyle Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinin ortak noktası kurucularının Oğuzlara
mensup olmasıdır.

ANADOLUNUN TÜRKLEŞMESİNİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER:

Malazgirt Zaferi’nden sonra;

1-Bizans’ın Anadolu’daki etkinliğini kaybetmesi

2-Türkmenlerin gruplar halinde Anadolu’ya göç etmesi
3-Anadolu halkının ağır vergiler ve adaletsizlikten dolayı, Bizans İmparatorluğu’ndan ve Anadolu’ya gönderdiği
memurlardan memnun olmaması
4-Anadolu Türk beyliklerinin kurulması Anadolu’nun Türkleşmesini hızlandırmıştır.

TÜRKİYE (ANADOLU) SELÇUKLU DEVLETİ (1077-1308)

KURULUŞ DEVRİ- SÜLEYMAN ŞAH DÖNEMİ

Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'nun fethine katılan Süleyman Şah(Arslan Yabgunun torunu) Bizans'a karşı
yaptığı savaşlarda büyük başarılar kazandı.

1-1075 yılında İznik’i ve çevresini fethetti ve İznik'e yerleşti. 1077'de İznik’i başkent yaparak Anadolu Selçuklu
Devleti'ni kurdu.
2-Süleyman Şah, halife tarafından onaylanarak "Sultan" unvanı ile şereflendirildi.

3-Hıristiyanlığın kutsal mekânlarından Antakya’yı aldı.

5-Süleyman Şah topraklarını büyütünce B.S.D. ve Suriye Selçukluları ile anlaşmazlığa düştü.

6-Suriye Selçuklu Dev. hükümdarı Tutuşla, Süleyman Şah savaştılar. Bu savaşta Süleyman Şah yenildi ve öldü.
Süleyman Şah Suriye’de gömülüdür. Mezarını Türk askerleri korur.(Caber Kalesi)

I. KILIÇARSLAN DÖNEMİ (1092 – 1107)

1-İzmir’deki Çaka Bey’in kızıyla evlendi.Bizans’ın kışkırtması sonucu kayınpederi Çaka Bey’i öldürttü.

2-Haçlılarla savaştı. Haçlıların başkent İznik’i ele geçirmesi üzerine başkenti Konya’ya taşıdı.
 5

3-B.S.D.’nden Musul’u alınca ,B.S.D. Sultanı Muhammed Tapar ,I.Kılıçaslan üzerine ordu gönderdi.Bu savaşı
I.Kılıçaslan kaybetti.

I. MESUT DÖNEMİ (1116 – 1155)

1-Bir süre Danişmentlilere bağlı olarak hareket etmek zorunda kaldı.

2-1147 tarihinde II. Haçlı seferi başladı. Haçlılar bozguna uğratıldı.

3-Ölmeden önce ülkesini üç oğlu arasında paylaştırdı. Yine de taht kavgaları oldu.II.Kılıçaslan, taht kavgalarını
kazanarak başa geçti.

II. KILIÇARSLAN DÖNEMİ

1-Anadolu Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağladı.

2-Türkleri Anadolu'dan atma ümidine kapılan Bizansın büyük bir orduyla saldırması üzerine, II. Kılıçaslan
Bizans ordusunu Miryokefalon Savaşı’nda mağlup etti

Miryokefalon Savaşı (1176)

Nedenleri:

1- Türkiye Selçuklularının iyice güçlenmesi

2-Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan atarak Anadolu’da yeniden hâkimiyet kurmak istemesi

Savaş:Denizli yakınlarındaki Miryokefalon’da (Kumdanlı), II. Kılıçaslan Bizans’ı ağır bir yenilgiye uğrattı
(1176).

Sonuçları

1-Bizans’ın Anadolu’yu Türklerden alma ümidi tamamen ortadan kalktı.

2-Anadolu kesin olarak Türk yurdu haline geldi

3-Anadolu’da Haçlı seferiyle Bizans’a geçen üstünlük tekrar Anadolu Selçukluya geçti.

4-Bizans savunmaya çekilirken Türkler taarruza geçti. Malazgirt’ten sonraki 2.büyük zafer

Ayrıca II.Kılıç Arslan döneminde:

►Danişmentlilere son verildi.

►II. Kılıçarslan ölmeden önce ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu yüzden daha hayatta iken taht kavgaları
başladı .

III. Haçlı Seferi’ne karşı yeterince mücadele edilememiştir. Taht kavgalarından dolayı Anadolu’da rahat ilerleyen
Alman İmparatoru, Silifke Çayı’nı geçerken boğulmuş böylece III. Haçlı Seferi atlatılmıştır.

YÜKSELME DÖNEMİ
I.GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİ (1192-1211)
1-Trabzon-Rum İmp. yendi.
2-Anadolu Selçukluları ilk kez Akdeniz'e indi. Antalya’yı aldı.(Önemli liman kenti) Antalya ithalat ve ihracat
yapılan yer haline geldi. Antalya’da donanma kuruldu. Böylece Anadolu Selçukluları denizcilikle uğraşmaya
başladı.
3-Ticareti geliştirmek amacıyla Venedik'le ilk defa ticaret anlaşması yaptı.
 6

İZZEDDİN KEYKAVUS (1211 – 1220)

1-Trabzon Rum İmparatorluğu'nu yenerek Sinop'u fethetti. Böylece Anadolu Selçukluları ilk defa Karadeniz'e
ulaştı. Sinop’ta ilk tersane kuruldu.
2-Kıbrıs Krallığı ve Venedik Cumhuriyeti ile ticaret antlaşmaları imzaladı.

I.ALAEDDİN KEYKUBAT DÖNEMİ (1220 – 1237)

1-Anadolu Selçuklu Devletinin en güçlü dönemi yaşandı. Anadolu Selçuklu Devleti, siyasi, ekonomik ve
kültürel alanda en parlak dönemini yaşadı.Devlet en geniş sınırlara ulaştı. Ticaret gelişti. İlk kez altın para
bastırıldı.
2-Tahta çıktığında Anadolu’da ki Moğol tehlikesine karşı bazı önlemler almıştır.
Bunlar;
a)Doğudaki kalelere asker takviyesi yapmıştır.
b)Konya, Kayseri, Sivas gibi önemli şehirlerin surlarını ve kalelerini onartmıştır.
c)Eyyubiler ve Harzemşahlar ile ittifaklar yapmıştır.
d) Moğollara elçi göndererek onlarla dostluk kurmaya çalışmıştır

3-Kolonoros’u aldı, imar ettirdi. Alaiye(Alanya) adını verdi.

4-Sinop’ta donanma yaptırdı, Kırım'a bir donanma göndererek Kırım'ın Suğdak Limanı'nı fethetti.(A.S.D.’nin ilk
deniz aşırı seferi)

NOT : Anadolu Selçuklu Devleti böylece ilk deniz aşırı sefer yapmış oldu. Karadeniz ticareti tam güvenliğe
kavuştu.

5-1228'de Mengücek Beyliğine son verdi. Anadolu siyasi birliği tam olarak sağlandı.
6-1230’da Harzemşahlarla Yassı Çimen Savaşı yapıldı. (Erzincan yakınlarında)

Savaşın Sebebi: Harzemşahların Selçuklulara ait Ahlat’ı alarak tahrip etmesi

Sonuç:Harzemşahlar yenildi. Harzemşahlar bir yıl sonra yıkıldı. A.S.D. ile Moğollar komşu oldular.

NOT: Bu savaşın tek olumsuz yönü Anadolu'yu Moğol istilasına açık hale getirmesidir. Bunun nedeni
Harezmşahların Anadolu Selçukluları ile Moğollar arasında tampon bölge olmasıdır.Bu tampon bölge ortadan
kalkınca Anadolu Selçukluları -Moğollarla komşu oldu.

****1.Alaeddin Keykubat 1237 yılında Moğol tehlikesinin arttığı bir dönemde bir ziyafet sırasında zehirlenerek
öldürülmüştür.

YIKILIŞ DÖNEMİ

II.GIYASEDDİN KEYHÜSREV: (1237 - 1246)

1-Babasının aksine devlet işleriyle hiç ilgilenmedi.Devleti onun yerine vezir Sadettin Köpek yönetti.

2-Dönemin en önemli olaylarından biri Baba İshak (Bâbâiler) isyanıdır.(1240)

Nedenleri:

1-Moğolların baskısından pek çok Türkmen Anadolu’ya gelmişti. Bu Türkmenler yer ve otlak sıkıntısı çekiyordu.

2-Daha sonra Moğollar güçlerini Anadolu’ya kadar dayandırdılar. Anadolu’yu etki altına aldılar.

3-Devletin ekonomik yapısı bozuktu.

4-Baba İshak adlı bir Türkmen Şeyhi, “peygamberim ben” diyerek isyan çıkardı. 1 yıl süren isyan sonunda Baba
İshak öldürüldü, isyan bastırıldı.
 7

NOT: Anadolu Selçuklularının Yassıçemen Savaşı’nı kazanmaları Moğolların Anadolu’ya gelişini geciktirmiştir
Ancak Baba İshak isyanının güçlükle bastırılması, Selçukluların zayıfladığını ortaya çıkarmış ve Moğolları
Anadolu’yu istila etme konusunda cesaretlendirmiştir.

3-Kösedağ Savaşı (1243)

Sebebi : Selçukluların eski gücünde olmadığının ortaya çıkması üzerine Moğol İlhanlı hükümdarı Baycu
Noyan’ın Anadolu’ya girmesidir.
Moğol ordusu ile Anadolu Selçuklu ordusu Sivas yakınlarında Kösedağ’da karşı karşıya geldiler. Selçuklular
savaşı kaybettiler.

Sonuçları:

1-A.S.D. için yıkılış süreci başladı ve Anadolu Selçuklu Devleti, Moğol egemenliğine girdi. Moğollar Anadolu’yu
kendilerine bağlı bir eyalet haline getirdiler. İstedikleri kişiyi sultan yaptılar.

2-A.S.D’ye bağlı devletler ve beylikler bağımsızlıklarını ilan ettiler .Anadolu Türk Birliği bozuldu.

3-Sivas, Kayseri ve Erzincan gibi önemli kültür şehirleri tahrip edildi.

4-Ağır vergileri koyan Moğollar,Anadolu halkını yoksul düşürdü.

5-Moğolların önünden gelen Orta Anadolu’daki Türkmenler batıya göç etti.Böylece uçlarda ve kıyılarda Türk
nüfus arttı.

6-Anadolu’da ticari canlılık azaldı .Güvenlik kalmadı.üretim durdu,kıtlık başladı.

7-Trabzon-Rum ve Ermeni Krallığı Moğollara bağlandı.

►II.Gıyaseddin Keyhüsrev ölünce oğulları taht kavgalarına başladılar.Üç oğlu da devleti yönetmeye başladılar.
(Üçlü ortak idare). 5 yıl sürdü.

II.Mesut döneminde A.S.D., Moğolların eyaleti oldu.

Türkmen beyleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. Sultan II. Mesut’un ölümüyle devlet tamamen yıkıldı (1308).

YIKILIŞ
►Moğol baskısından bunalan Anadolu Türk Beyleri, Memluk Sultanı Baybars’ı yardıma çağırdı. Baybars
Anadolu’ya girerek Moğolları yenilgiye uğratsa da, kesin sonuç alamadı. Anadolu’da Moğol baskısı giderek arttı.

►II. Mesut’un 1308 yılında ölümü ile birlikte Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmış oldu. Anadolu, Moğol
kontrolüne girdiyse de, 14. yüzyıldan sonra bölgede Osmanlı hakimiyeti başlayıp, Haçlıların ve Moğolların
açtığı yaraları kapamaya çalıştı..

ANADOLU SELÇUKLULARININ YIKILMASINDA ETKİLİ OLAN NEDENLER

1-Baba İshak İsyanı
2-Kösedağ Savaşı’nın kaybedilmesi
3-Anadolu’nun Moğol hâkimiyetine girmesi ile merkezi otoritenin bozulması
4-Anadolu’da ki Türkmenlerin bağımsız beylikler kurmaları.

UÇ’LARDA HAYAT:
Malazgirt’ten sonra Anadolu’ya yoğun Türkmen göçleri başladı. B.S.D. bu Türkmenleri “uç” lara yerleştirdi.
Böylece hem alınan yerler korunmuş , hem de özellikle Bizans’tan alınan sınırlar genişletilmiştir.Uç’lara
yerleştirilen aşiretlerin reislerine “uçbeyi” denirdi. A.S.D. uçbeylerini serbest bıraktı.
 8

Alaeddin Keykubat zamanında 3 uçbeyliği merkezi vardı.

1-Kastamonu,Sinop,Samsun ucu:Trabzon-Rum Pontus’a karşı.

2-Denizli,Afyon,Kütahya,Eskişehir ucu: Bizans’a karşı

3-Antalya,Alanya ucu: Ermenistan ve Kıbrıs Krallığına Karşı

ANADOLUDA 2.BEYLİKLER DÖNEMİ ( UÇ BEYLİKLERİ) :

1243 Kösedağ Savaşından sonra yarı bağımsız oldular . Moğollardan korkan Türk halkı uç beylerine sığındı.
Moğollar bir tek Batı Anadolu’ya hakim olamamışlardır.Uç beyleri de kendilerine sığınan halkla beraber
Bizans’tan toprak alma yoluna gitti.İlhanlılar yıkılınca uç beylikleri tamamen bağımsız hale geldiler.

►Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılması ile meydana gelen otorite boşluğu sonucunda Anadolu’nun değişik
yerlerinde çeşitli Türk beylikleri kurulmuştur.
Beyliklerin isimleri ve kuruluş yerleri şunlardır:
1.Osmanoğulları Beyliği ® Söğüt, Domaniç – 1299
2.Karamanoğulları Beyliği ® Konya, Karaman
3.Germiyanoğulları Beyliği ® Kütahya ve çevresi
4.Candaroğulları Beyliği ® Kastamonu, Sinop
5.Aydınoğulları ® Aydın, İzmir
6.Saruhanoğulları ® Manisa ve çevresi
7.Menteşeoğulları ® Muğla ve çevresi
8.Karesioğulları ® Çanakkale, Balıkesir
9.Ramazanoğulları ® Adana ve çevresi
10.Dulkadiroğulları ® Kahramanmaraş, Elbistan, Malatya
11.Eretna Beyliği ® Sivas, Kayseri
12.Eşrefoğulları ® Beyşehir
13.Tacettinoğulları ® Tokat-Niksar

►Anadolu’da kurulan bu Türk Beyliklerinden özellikle Osmanlı ve Karamanoğulları Beylikleri ön plana

çıkmaktadır.
►Karamanoğulları Beyliği mevcut beylikler içerisinde en güçlüsü idi.Aynı zamanda Anadolu Selçuklu Devleti
merkezinde (Konya) kurulmuştu. Bu yüzden kendisini mirasçı kabul ediyor ve bütün Anadolu’yu kendi
yönetimine almak istiyordu. Bu durum ileride Osmanlı ve Karamanoğulları beyliklerini karşı karşıya getirmiş ve
uzun yıllar iki Türk beyliği mücadele etmiştir.
Bu mücadeleden Osmanlı Beyliği galip gelmiş ve önce Anadolu ve Balkanlar ,daha sonra da 3 kıta üzerinde
hüküm süren büyük bir devlet haline gelmiş, tarihte en uzun süreli yaşayan ve köklü bir medeniyet oluşturan
Türk Devleti olmuştur.
****Anadolu’da Türkçeyi ilk resmi dil ilan eden beylik ve hükümdarı: Karamanoğulları-Karamanoğlu Mehmet
bey

ANADOLU BEYLİKLERİNİN TARİHTEKİ ÖNEMİ

1-A.S.D.zayıflayınca Anadolu’ya Moğollar hakim oldu.Türk beylikleri sayesinde Anadolu’daki Türk varlığı
devam ettirildi.
2-A.S.D.’nin yıkılmasından sonra Anadolu halkının dirlik ve düzenini sağladılar
3-Moğol baskısı nedeniyle Uç’lara giden Türkmenleri yerleşik hayata geçirdiler.
4-Yaptıkları fetihlerle Türk topraklarını genişlettiler.
5-Anadolu’yu pek çok eserle donattılar, Türkleştirdiler.

NOT:Bu beyliklerin bir kısmı Yıldırım Beyazıt tarafından alınmıştır.Ancak Ankara savaşında Yıldırım Beyazıt’ın
ölümü,Timur topraklarını geri vermesi üzerine yeniden kuruldular.
 9

AKKOYUNLULAR(1350-1502)
►Urfa-Diyarbakır civarında devlet kurdular
►Uzun Hasan en önemli hükümdarıdır.
►Osmanlıların rakipleriyle anlaştı.(Trabzon Rum İmp.,Venedik ,Karamanoğulları)
►Fatih zamanında Osmanlı’nın Anadolu’daki en güçlü rakibi Akkoyunlulardı.
►Uzun Hasan Osmanlı’ya vergi vermeyi reddedince ve Osmanlı’nın rakipleriyle işbirliği yapınca 1473’te Otlukbeli
savaşını yaptılar. Uzun Hasan kaybetti.Doğu Anadolu toprakları Osmanlı’ya bağlandı.

KARAKOYUNLULAR(1365-1469)
►Erciş,Musul,Erzurum dolaylarındaydılar.
►Başkent Tebriz’di.
►Akkoyunlularla sürekli savaştılar.
►Uzun Hasan bu devleti yıktı.
►Azerbaycan’ın Türkleşmesine katkıları oldu.

MOĞOL İMPARATORLUĞU
►Temuçin, yani Cengiz Han tarafından başkent Karakurum olmak üzere kuruldu.
►Cengiz Han ölmeden önce eski bir Türk geleneğine uyarak topraklarını oğulları ve torunları arasında
paylaştırdı.
►Altınorda Hanlığı, İlhanlılar, Çağatay Hanlığı ,Kubilay Hanlığı

TİMUR İMPARATORLUĞU
1-Timur tarafından 1335 yılında Semerkant merkez olmak üzere kuruldu.
2-Hindistan, Suriye, İran, Anadolu, Kafkaslar, Azerbaycan’ı hâkimiyet altına almışlardır.
►1402 yılında Ankara Çubuk Ovası'nda Osmanlı Devleti ile Ankara Savaşı'nı yaptı ve Yıldırım Bayezıt'ı yendi.
►Timur'un ölümünden sonra devlet parçalandı.
NOT : Bu dönem, ticaret ve bilimde önemli gelişmelerin olduğu bir dönemdir.
Astronomi alanında Uluğ Bey,
Edebiyat alanında Ali Şir Nevai
Matematik alanında Ali Kuşçu gibi ünlü isimler yetişti.
****Ali Şir Nevai Muhakemet’ül Lugateyn adlı eserini bu dönemde yazarak Türkçenin Farsçadan daha üstün bir
dil olduğunu savunmuştur

BABÜR (BABÜRŞAHLAR) İMPARATORLUĞU (1526 – 1858 )

1-Timur Devleti’nin yıkılması ile Timur’un sülalesinden Babür Şah tarafından Hindistan’da Agra şehri merkez
olmak üzere kurulmuştur.
2-Hindistan’da İslamiyet’in yayılmasını sağlamışlar, kültür ve uygarlık bakımından gelişmişlerdir.
3- Safevi saldırıları ile zayıflayan devlet, İngilizler tarafından yıkılmış ve Hindistan, İngiliz sömürgesi haline
gelmiştir.

4-Tac Mahal: Babür Hükümdarı Şah Cihan Eşi Mümtaz Mahal anısına Tac Mahal’i yaptırmıştır. Türk – İslam
mimarisinin en güzel eserlerinden biridir. Bu eserin yapılmasına Osmanlılar da katkı sağlamışlardır.
5-Babür Şah’ın Babürname adlı eseri vardır.

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ VE BEYLİKLER DÖNEMİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET

1.DEVLET YÖNETİMİ

►Türkler, Orta Asya’daki ilk dönemlerinden itibaren boylar birliği şeklinde teşkilatlanmıştır . Bu
teşkilatlanmada, Türk toplumunun en küçük yapısını oguş denilen aile oluşturmuştur. Oguşların birleşmesiyle
urug yani sülale, urugların birleşmesiyle de boylar meydana gelmiştir. Boyların bir araya gelmesiyle oluşan
topluluğa bodun yani millet; milletin oluşturduğu en büyük siyasi teşkilat olan devlete ise il veya el denilmiştir.
 10

►Türkiye Selçuklularının devlet teşkilatının oluşumunda, diğer Türk devletlerinin izleri görülmekle birlikte, en
etkili devlet Büyük Selçuklu Devleti olmuştur.

►Devletin başında Selçuklu soyundan olanlar bulunurdu. Hükümdar olmak belirli seçim usullerine dayan-
mıyordu, baştaki hükümdarın başarısız olduğunda bütün şehzadeler hükümdar olmak için eşit haklara sahipti. Bu
sırada yaşanan taht kavgası devletin zayıflamasına yol açmıştır.

NOT: Türkiye Selçuklularında eski bir Türk geleneği olarak ülke topraklarının, hanedan üyelerine paylaştırıldığı
da olmuştur. II. Kılıç Arslan ,11 oğlunu ülkenin farklı bölgelerine göndermiş ve bu durum büyük sarsıntılara
sebep olmuştur.

►Şehzadeler, devlet tecrübesi kazanmak amacıyla, vilayetlere vali olarak atanırlardı. "Melik" unvanı verilen
şehzadelerin yanında tecrübe kazanmalarında yardımcı olan "Atabey" denilen görevliler bulunurdu.

► Türkiye Selçuklu Devleti’nde Divanlar:

Türkiye Selçukluları ve beyliklerde devletin siyasi.ekonomik.sosyal ve kültürel işleri divanda görüşülürdü.
Divan çeşitleri şunlardır:
Divan-ı Saltanat (Büyük Divan): Sultanın başkanlığında toplanan bu divanda devletin en önemli meseleleri
görüşülürdü.
Niyabet-i Saltanat: Naib-i Sultan başkanlığında toplanan bu divan, sultan başkentte olmadığı zaman ona
vekalet ederdi.
Divan-ı Tuğra : Devletin iç ve dış yazışmalarından sorumlu divandır. Başındaki kişiye Tuğrai denirdi.
Divan-ı Arz: Askeri işlerin görüşüldüğü divandır. Başındaki kişiye Emir-i Arz denirdi.
Divan-ı İstifa: Devletin gelir ve giderlerinden sorumlu (mali işlerle ilgilenen) divandır. Başındaki kişiye
Müstevfi denirdi.
Divan-ı İşraf: Ülkedeki idari ve mali işlerin denetimini yapan divandır. Başındaki kişiye Müşrif denirdi.
Divan-ı Pervane: Arazi defterlerini tutan, iktaları dağıtan divandır. Başındaki kişiye Pervaneci denirdi.

► "Niyabeti Saltanat" ve “Divan-ı Pervane” ilk defa Türkiye Selçuklularında görülmüştür.

►Eyaletlerde bulunan başlıca görevliler:

Şıhne ve Emir: Vilayetleri yöneten, askeri yetkileri olan valilerdir.
Melik: Valilik yapan şehzadelerdir. Merkezi otoriteye önem verildiği için yetkileri sınırlıydı.
Kadı: Sivil davalara bakan yargıç.
Emir-i Sevahil: Kıyılardaki şehirleri yönetirler ve donanma işlerine bakarlardı.
Uç Beyleri: Sınırlardaki vilayetleri yönetirlerdi. Bunlar Türk kökenli insanlardı.

Saray Teşkilatı:
Türkiye Selçuklularında devletin yönetim merkezi olan ve dergâh veya bârgâh olarak da anılan saray, hem
devletin idare merkezi hem de hükümdarın şahsî ikametgâhı olmuştur. Sultanın özel hayatını sürdürdüğü saray
bölümüne harem denmiştir. Saray teşkilatında en önemli görevliye hâcip denmiş ve hâciplerin reislerine de
“hâcibü’l-hüccab” denmiştir.

Konya’daki Alâeddin Köşkü, Kayse ri’de Keykubâdiye Sarayı, Beyşehir’deki Kubâdâbâd Sarayı Alanya’daki
Alâiye Sarayı Türkiye Selçukluları Dönemi’ne ait önemli saraylardandır.

2-TOPRAK YÖNETİMİ;
1-Has Arazi: Geliri hükümdara ve yakınlarına ayrılan arazi.
2-İktâ (Dirlik) Arazi: Fetih yoluyla kazanılan topraklardır. Devlet malı olan bu topraklara başarılı kişiler
atanırdı. Toprağın geliriyle bu görevlilerin maaşı karşılandığı gibi atlı asker de yetiştirilirdi. Bu topraklar
satılmaz ve miras bırakılmazdı.
3-Mülk Arazi: Başarılı kişilere bağışlanan topraklardır.
4-Vakıf Arazi: Geliri medrese, cami, hastane, imaretler (aşevi) gibi yerlere ayrılan arazidir.

3-ORDU:
►Türkiye Selçuklu Devleti’nin askerî teşkilatı da esas itibariyle Büyük Selçuklu Devleti’nin devamı şeklinde
 11

olmuş ve boylar birliği esasına dayanmıştır. Türkiye Selçuklu ordusunun başkumandanı Beylerbeyi veya
Emirül-Ümerâ unvanı taşırdı. Ordu kumandanlarına subaşı, sipehsâlar, serleşker denirdi. Bunlar aynı zamanda
bulundukları mıntıkaların emniyet ve asayişini sağlamakla da meşgul olurdu. Türkmen kuvvetlerinin başında ise
beyler bulunurdu.

Orduda bulunan askerler ise:

1-Hassa Ordusu (Guleman–ı Saray) Küçük yaştaki çocukların devşirme usulüyle toplanması ve gulamhane
denilen ocakta yetiştirilmesiyle kurulmuştur. Merkezi orduyu oluşturan bu askerler devletten maaş alırlardı.
2- Sipahiler (İktâ Askerleri) :İkta denilen toprakların geliriyle yetiştirilen atlı askerlerdir. Ordunun en büyük
bölümünü oluştururdu.
3-Uç Kuvvetler (Türkmenler) Sınırdaki şehirleri korurlardı. Akın ve keşif yaparlardı. Türk kökenlidirler

4-Devlete bağlı beyliklerin askerleri

5-DONANMA:
İzmir'de beylik kuran Çaka Bey ilk Türk denizcisi sayılır. Bizans'a ve Ege adalarına başarılı deniz seferleri
düzenlemiştir.
Donanma komutanlarına Emir–i Sevahil veya Reis'ül Bahr adı verilmiştir.

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ’NDE DENİZCİLİK

►I.Gıyaseddin Keyhüsrev ; Antalya,Samsun’u aldı.Donanma kurdu.
►I.İzzettin Keykavus ; Sinop’u aldı.
►I.Alaeddin Keykubat ; Alanya’yı aldı.İlk deniz aşırı sefere çıkıldı.(Kırım-Suğdak Limanı)

BEYLİKLER DÖNEMİNDE DENİZCİLİK

Aydınoğulları Beyliği en çok denizcilikle ilgilenen beylik

Menteşeoğulları

Karesioğulları

Saruhanoğulları

Pervaneoğulları

Candaroğulları

4-DİL VE EDEBİYAT
► Türkiye Selçukluları döneminde Anadolu'da halkın Türkçe konuştuğu, buna karşılık edebiyat eserlerinin ,
Farsça kaleme alındığı görülür.Bunun sebebi :İran Kültürünün etkisinde kalmalarıdır. Devletin resmi dili
Arapça, edebiyat dili Farsça, halkın dili ise Türkçe’ydi.
Bu dönemde edebiyat üç bölüme ayrılmıştı.
1. Halk Edebiyatı
2. Tasavvuf Edebiyatı
3. Divan Edebiyatı
►Dönemin Türk Kültür tarihinde yer etmiş en önemli kişileri, Mevlana Celaleddin Rumi, Hacı Bektaşi Veli ve
Yunus Emre ‘dir.

Moğollar Sonrası Anadolu’da Mutasavvıflar

Moğol baskısının artmasıyla birlikte Türkiye Selçuklularının Anadolu’da kurduğu siyasi, sosyal ve ekonomik
düzen bir kargaşaya dönüşmüş ve huzur ortamı bozulmuştur. Siyasi otoritenin zaafa uğradığı bu dönemde halk,
tasavvuf ehli manevi otoritelere sığınmaya başlamıştır. Anadolu coğrafyasında tarikatlar halk üzerinde büyük
etkiye sahip olmuştur. Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî, Hacı Bektâş-ı Velî ve Yunus Emre gibi âlimler, açtıkları
tekke ve zaviyeler ile kurdukları vakıflarla geniş halk kitleleri üzerinde etkili olmaya başlamıştır.

Anadolu’da sosyal huzurun sağlanmasında Mevlevîlik çok önemli bir yer tutmuştur.
 12

Moğol İstilası’yla Horasan ve civarındaki unsurlar, Anadolu’daki merkezlere gelerek buraların ilmî gelişiminde
etkili olmuştur. Horasan’ın Nişabur şehrinde doğup yetişen ve daha sonra Anadolu’ya gelen Hacı Bektâş-ı Velî,
Anadolu’da Suluca Karahöyük’e yerleşmiştir XIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ankara, Kırşehir, Konya,
Kayseri gibi Anadolu’nun kültür merkezleri, aynı zamanda Bektâşiliğin de ilk merkezleri olmuştur.
Anadolu’nun İslamlaşması ve Türkleşmesi sürecinde özellikle Moğol İstilası sonrasında öneli bir rolü olan Hacı
Bektâş-ı Velî kalıcı izler bırakmış ve etkileri yüzyıllar boyunca geniş toplum kesimleri üzerinde hissedilmiştir.

Millî ve İslami değerleri birlikte yansıtan şiirleriyle Yunus Emre, XIII. yüzyılın karışıklıklar içerisindeki
Anadolu insanında hayranlık uyandırmış ve sosyal huzurun sağlanmasına hizmet etmiştir. Yunus Emre ile
birlikte Anadolu’da Türkçe, Türk edebiyatı ve tasavvufi Türk şiiri daha XIV. yüzyılda zirveye ulaşmıştır.

5-EKONOMİK HAYAT
►Anadolu'ya gelen Türkler ,geleneksel geçimleri olan hayvancılıkla uğraşmışlardır. Gayrimüslim vatandaşlar
ise daha çok tarım, ticaret ve sanatla uğraşmışlardır.
►Sanat ve ticarete yönelen Türkler, Ahilerin etkinliğiyle Lonca denilen meslek grupları oluşturmuştur.
Buralardaki eğitim, ahlâki kurallara dayandırılmıştır. Loncalarda mesleki eğitimin yanı sıra üretilen malların
pazarlanmasına yönelik çalışmalara önem verilmiştir.

►Ticareti geliştirmek için yapılan faaliyetler:

a)Devlet iç ve dış ticarete önem verdiği için kervansaray ve limanlara ulaşan yolların yapımına ağırlık vermiştir
b)Ticareti geliştirmek amacıyla Akdeniz ve Karadeniz’de fetihler yapılmıştır (Antalya, Alanya, Sinop, Suğdak).
c)Kıbrıs Krallığı ve Latin (İtalyan) Cumhuriyetleriyle ticaret anlaşmaları yapılmıştır.
d)Gümrük vergileri hafifletilmiştir.
e)Ticari önemi olan merkezlere Türk ve Müslüman tüccarlar yerleştirilmiştir.

►Devletin başlıca gelir kaynakları: ganimet, öşür, haraç, cizye ve ağnam vergileridir.
Ağnam, hayvancılıkla uğraşanlardan alınırdı. Bunların yanı sıra maden ve tuzla işletmelerinden alınan vergiler
ile bağlı beyliklerin ödediği yıllık vergiler diğer gelirlerdir.
►Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli şehirleri Konya, Erzurum, Sivas, Niğde ve Kayseri olmuştur.
Anadolu Selçuklu devletine ait eserlerin büyük bir çoğunluğu da bu şehirlerdedir.

6-SOSYAL HAYAT
Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu’da yaklaşık bir asır süren siyasi istikrarsızlığa Türkiye Selçuklu sultanları son
vermiş ve Selçukluların adil davranışları, yerli halk üzerinde olumlu etkilerini göstermiştir. Bölgenin yerli
halkları Süryani, Ermeni ve Rumlar; Bizans idaresine karşı Selçukluları tercih etmiştir. Türkiye Selçukluları,
Anadolu'da yaşayan gayrimüslimlere, Müslüman halka bir zarar vermedikleri sürece müsamaha ile
davranmışlardır. Bizans’ın baskısından bıkan Hristiyanlar , Türklerin hâkimiyeti altında yaşamaktan memnun
olmuştur. Selçukluların Anadolu’da sağladığı huzur ortamı, bölgedeki farklı din ve kavimlerin uyum içinde
yaşamalarını ve ortak bir kültürün ortaya çıkmasını sağlamıştır.

ORTAÇAĞ AVRUPA TARİHİ

HAÇLI SEFERLERİ
11.-.13. yy.’lar arasında Avrupalı Hıristiyanların dini ,siyasi,ekonomik ve sosyal nedenlerle Müslüman-Türk
ülkelerine düzenledikleri seferlerdir.Bu seferleri papalar ve krallar düzenledi.

Seferlerin amacı;

1-Doğu'nun zenginliklerine ele geçirmek,

2-Türk-İslam ilerleyişini durdurmak
3- Kudüs'ü almaktır.

****Seferler sırasında İslam dünyasında mezhep ve siyasi çekişmelerin yaşanıyor olması, Haçlıların işine
yaramıştır.

****Seferlere karşı İslam dünyasını ,Anadolu Selçukluları, Eyyübiler, Musul Atabeyliği, Danişmentliler,
 13

Artuklular, Memluklar gibi Türk devletleri korumuştur.

DİNSEL NEDENLER

1-Hıristiyanların Müslümanların elindeki kutsal şehir Kudüs’ü almak istemesi.

2-Avrupa’da Kluni tarikatı ve Piyer Lermit’in çalışmaları.

3-Papalık ve kilisenin halkı Kudüs’e gidince cennete gideceklerine inanmaları.

4-Katolik kilisesinin Ortodoksların sahip olduğu yerleri ele geçirerek egemenlik alanını genişletmek istemesi.

5-Kluni Tarikatı'nın halkı kışkırtması ve kutsal kabul edilen Kudüs'ü almakla günahların affedileceği düşüncesi.
(Halkın katılımını artırmıştır)

NOT: Kutsal Şehir Kudüs, üç ilahi dinde de önemli bir yere sahip olmuş ve kutsal sayılmıştır. Kudüs’ün Hz. Davut
zamanında başkent olması ve Hz. Süleyman Mabedi’nin burada inşa edilmesi, Yahudilerin bu kenti kutsal kabul
etmelerinin sebeplerindendir.

Hristiyanlarca ;Hz. İsa’nın burada çarmıha gerildiğine inanılması ve Kıyamet Kilisesi’nin varlığı, şehri
kutsallaştırmaktadır. Hristiyanlar, Kudüs’ün bu özelliğini bahane ederek büyük savaşlar çıkarmış ve şehri bir süre
kontrolleri altında tutmuştur. Ancak Eyyubilerin sultanı Selahaddin Eyyubi bu duruma son vermiştir.

Mescid-i Aksa’nın ilk kıble oluşu ve Miraç hadisesinin burada gerçekleşmesi, İslam dünyası için de Kudüs’ü önemli
kılmıştır. Hz. Ömer Dönemi’nde fethedilen şehir, Osmanlı hüküm- darı Yavuz Sultan Selim zamanında Türk
hâkimiyetine geçmiştir.

I. Dünya Savaşı sırasında 1917’de İngilizler tarafından işgal edilen Kudüs, 1967 yılından itibaren ise İsrail’in işgali
altındadır. Birleşmiş Milletler Bilim Eğitim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Yönetim Kurulu, Mayıs 2017’de Paris’teki
genel kurul toplantısında İsrail’i “işgalci güç” olarak tanımıştır

EKONOMİK NEDENLER

Ekonomisi kötü olan Avrupa’nın abartılan Doğu ülkelerinin zenginliklerine ulaşmak istemesi. (temel nedendir)

1-Müslümanların elinde olan İpek ve Baharat yollarını Avrupalıların ele geçirmek istemesi.

2-Topraksız soyluların ve köylülerin toprak sahibi olmak istemesi.

3-Burjuvaların ekonomik konumlarını iyileştirmek istemesi.

SİYASİ VE SOSYAL NEDENLER

1-1071 Malazgirt yenilgisinden sonra Türklerin ilerleyişini durduramayan Bizans’ın Papadan yardım istemesi.

2-Kralların yeniden güç kazanmak istemesi.

3-Soyluların derebeylik düzenini doğuya taşımak istemesi.

4-Senyör ve şövalyelerin macera arzuları

► 1096-1270 yılları arasında toplam sekiz sefer düzenlenmişse de ilk dördü büyük önem taşır.

I.HAÇLI SEFERİ(1096-1099)

Haçlılar Bizans'ın yardımıyla, Anadolu Selçuklu ordularını, Eskişehir yakınlarındaki Dorileon'da yenilgiye
uğrattılar. Anadolu Selçukluları başkentlerini İznik'ten Konya'ya taşıdılar.
 14

Haçlılılar; Urfa, Antakya, Şam, Sur ve Yafa'da Kontluklar, Kudüs’te Latin Krallığı kurarak amaçlarına ulaştılar.

II. HAÇLI SEFERİ (1147-1149)

Musul Atabeyi İmadeddin Zengi'nin Urfa'yı geri alması üzerine düzenlendi. Anadolu Selçukluları iç Anadolu'dan
geçmelerini engelleyince Haçlılar, Ege Bölgesi'nden Antalya’ya, buradan da deniz yoluyla Suriye'ye geçmişler ancak
başarılı olamamışlardır

III.HAÇLI SEFERİ(1189-1192)

Nedeni: 1187’de Hıttin Savaşını kazanan Selahaddin Eyyubi Kudüs’ü Haçlılardan geri aldı.sefer bu yüzden
düzenlendi.

Alman Kralı,İngiltere Kralı ve Fransız Kralı katıldı. Krallar Savaşı diye bilinir.

Sonuç: Kudüs Eyyubiler’de kalacak. Haçlılar istedikleri zaman ziyaret edebileceklerdi.

IV.HAÇLI SEFERİ(1200-1204)

Nedeni: Eyyubiler Haçlılardan toprak aldılar diye düzenlendi.

►Krallar katılmadı.

►Bir Bizans prensi tahta çıkabilmek için Haçlılardan yardım isteyince Haçlılar İstanbul’a geldiler. Bizans’ı yıkıp
1204’te bir Latin Krallığı kurdular.

►IV.Haçlı seferi Suriye üzerine yapılacakken hedef değiştirmiş ve İstanbul üzerine yapılmıştır. Latinler
İstanbul’u ele geçirmişler ve burada Latin krallığını kurmuşlardır. İstanbul’dan kaçan Bizans soyundan olanlar
biri İznik diğeri de Trabzon'’a olmak üzere iki krallık kurmuşlardır. İznik Rum Krallığı 1260'da Bizans'ı yeniden
Haçlılardan kurtarmıştır.

V.Sefer (1217) Kudüs'e

VI. Sefer (1228) Kudüs'e

VII. Sefer(1248) Kudüs ve Mısır'a

VIII. Sefer(1270)Tunus'a Düzenlenmişse de başarılı olamamıştır.

►5.6.7. ve 8. Haçlılar başarılı olamadılar.7. ve 8. seferler Mısır üzerine yapılmış ve Fransa kralının ölümü ile
seferler sona ermiştir.

Ortadoğu'daki son Haçlı kalanlarını Memluklular temizlemiştir.

SEFERLERİN SONUÇLARI (DİNSEL)

1-Haçlılar Kudüs’e çok kısa bir süre için sahip oldular. Kudüs yine Müslümanların eline geçti.

2-Avrupalıların Papa’ya ve kiliselere duyduğu güven azaldı.

3-Seferlere gelen rahipler Afrika’ya geçip Hıristiyanlığı yaymaya çalıştılar.

EKONOMİK SONUÇLAR

1-Akdeniz ticareti canlandı. İtalyan limanları önem kazandı.

2-Ortadoğu ve Anadolu’daki İslam şehirleri yakılıp yıkıldı. Ekonomileri zarar gördü.

3-Avrupa’da ticaret gelişti ve para kullanımı yaygınlaştı.

 15

SİYASAL VE SOSYAL SONUÇLAR

1-Birçok derebeyi bu seferler sırasında öldü.G eri dönebilenler topraklarını kaybettiler.(Feodalite kan kaybetti)

2-Anadolu Türk Birliği sarsıldı.İstanbul’un fethi gecikti.

3-Türklerin İslam dünyasındaki yeri ve önemi arttı.

TEKNİK VE KÜLTÜREL SONUÇLAR

1-İslam eserleri, Avrupa’ya götürülerek incelendi ve Avrupa dillerine çevrildi.

2. İslam kültür eserleri Haçlılarca tahrip edildi.

3. Kağıt,barut,pusula gibi buluşlar bu seferlerle Avrupa’ya gitti.

MAGNA CHARTA (1215)

İngiltere’de, halk temsilcileri ile kral arasında imzalanan bir sözleşmedir. Bu sözleşmeyle kralın sınırsız otoritesi
sınırlandırılmıştır.
Buna göre, Kral soyluların onayını almadan;
1)Vergileri arttırmayacak
2)Keyfi uygulamalar yapmayacak
3)Haksız yere tutuklama ve sürgün cezası vermeyecektir.
Magna Charta İngiltere’de daha sonra parlamentonun kurulmasını sağlamıştır.
İngiltere’de ve dünyada ilk demokratikleşme hareketi olarak kabul edilmektedir.

YÜZYIL SAVAŞLARI (1337-1453)

İngiltere ve Fransa arasında yapılan ve 116 yıl süren bu savaşa Yüzyıl Savaşları denir. 1337’de İngiltere’nin
Fransa topraklarını ele geçirmek amacıyla başlattığı bu savaş İngilizlerin yenilgisiyle sona ermiştir (1453).
Yüzyıl Savaşları sırasında Fransa’da derebeylik zayıflamış ve mutlak krallık güçlenmiştir. Savaş sonunda
İngiltere’de 30 yıl süren ve Çifte Gül adı verilen bir iç savaş çıkmıştır. Bu savaşın sonunda İngiltere’de de
derebeylik zayıflamıştır.
16