MỤC LỤC

MỤC LỤC...............................................................................................................I

DANH MỤC BẢNG BIỂU , HÌNH ẢNH...........................................................III

CHƯƠNG 1:GIỚI THIỆU.....................................................................................1

1.1 Tính cấp thiết của đề tài...........................................................................................1

1.2 Nguyên nhân chính để phải so sánh tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị
trường việc làm................................................................................................................1

1.3 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.................................2

1.4 Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................2

1.4.1 Phương pháp thu thập số liệu........................................................................3

1.4.2 Phương pháp phân tích dữ liệu......................................................................3

CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU.........................4

2.1 trí tuệ nhân tạo là gì ?................................................................................................4

2.2 Lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống lao động..............................................4

2.2.1 Trong nền tảng chăm sóc sức khỏe...............................................................4

2.2.2 Trong nền tảng công nghiệp dịch vụ.............................................................4

2.3 Những rủi ro của trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống lao động.....................................5

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................6

3.1 Quy trình nghiên cứu...............................................................................................6

3.1.1 Xác định mục tiêu nghiên cứu.................................................................6

3.1.2 Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................6

i
 3.1.3 Tổng quan nghiên cứu...................................................................................6

3.1.4 Cơ sở lý luận................................................................................................6

3.1.5 Thu thập dữ liệu......................................................................................6

3.1.6 Phân tích dữ liệu......................................................................................7

3.1.7 Diễn giải kết quả......................................................................................7

3.1.8 Kết luận...................................................................................................7

3.2 Mô hình và giả thuyết nghiên cứu...........................................................................7

3.2.1 Mô hình nghiên cứu................................................................................7

3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu.............................................................................8

3.3 Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................8

3.3.1 Nguyên cứu tài liệu.................................................................................8

3.3.2 Phương pháp định tính............................................................................9

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.............................12

4.1 Các khía cạnh của Trí tuệ nhân tạo đối với người lao động:...................................12

4.1.2 Mặt tích cực:...............................................................................................12

4.1.3 Mặt tiêu cực:................................................................................................16

4.2. Trí tuệ nhân tạo hiện hữu tại Việt Nam..................................................................17

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN....................................................................................19

5.1 Kết luận các kết quả nghiên cứu :..........................................................................19

5.3 Khó khăn trong quá trình nghiên cứu......................................................................20

CHƯƠNG 6 : TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................21

ii
 CHƯƠNG 1:GIỚI THIỆU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài

Trên thế giới và tại Việt Nam hiện nay, trí tuệ nhân tạo có tác động to lớn đối với
mọi mặt trong đời sống, xã hội, kinh tế.Không chỉ ảnh hưởng đến thị trường lao động
bằng cách tạo ra những thay đổi đáng kể, AI còn đòi hỏi người lao động thích ứng và
nâng cao kỹ năng để đáp ứng nhu cầu của một thị trường lao động mới. Điều này đặt
ra một nhu cầu cấp thiết cho sự đầu tư vào giáo dục và đào tạo, nhằm trang bị người
lao động những kỹ năng cần thiết cho công việc trong tương lai. Ngoài ra, AI cũng tạo
ra các cơ hội mới, như các công việc liên quan đến phát triển, vận hành và bảo trì hệ
thống AI. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những thách thức đạo đức và xã hội, như
vấn đề phân biệt đối xử, quyền riêng tư và an ninh mạng, cần được giải quyết một cách
chín chắn để đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội trong thời kỳ công nghiệp 4.0.

Có thể thấy, những tiến bộ trong trí tuệ nhân tạo hiện đang phát triển với tốc độ
nhanh chóng. Kỷ nguyên sắp tới của AI nắm giữ vô số cơ hội. Và ứng dụng thực tế
hứa hẹn sẽ hợp lý hóa cuộc sống hàng ngày của chúng ta một cách đáng kể. Kết quả là
nó sẽ có tác động đến tương lai của nhân loại. Vậy, ý nghĩa của trí tuệ nhân tạo đến thị
trường lao động trong tương lai sẽ như thế nào? Hy vọng nghiên cứu này có thể giúp
mọi người hiểu rõ hơn về tác động của AI đến thị trường lao động ở Việt Nam.

1.2 Nguyên nhân chính để phải so sánh tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị
trường việc làm

Một số nguyên nhân chính để so sánh tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị
trường việc làm bao gồm:

 Tăng cường hiệu suất lao động: AI có khả năng thực hiện các nhiệm vụ một
cách nhanh chóng và hiệu quả hơn con người trong một số lĩnh vực nhất định. Điều
này có thể dẫn đến việc giảm số lượng công việc lao động thủ công và tăng cường hiệu
suất làm việc của các ngành công nghiệp.
 Thay thế công việc lao động: AI có khả năng thay thế một số công việc mà
trước đây cần phải do con người thực hiện. Điều này có thể dẫn đến việc mất việc làm
cho một số ngành nghề và tạo ra nhu cầu mới cho lao động có kỹ năng cao hơn.

1
  Tạo ra cơ hội mới cho người lao động: AI cũng có thể tạo ra cơ hội mới cho
người lao động bằng cách tạo ra những công việc mới và sáng tạo trong các lĩnh vực
mới mà trước đây chưa tồn tại. Điều này có thể tạo ra cơ hội cho những người có kỹ
năng và kiến thức mới để phát triển sự nghiệp của họ.
 Áp lực về đào tạo và tái đào tạo nguồn nhân lực: AI có thể tạo ra áp lực lớn đối
với các cá nhân và tổ chức để tiếp tục đầu tư vào việc đào tạo và tái đào tạo nguồn
nhân lực để thích nghi với sự thay đổi trong thị trường lao động do tác động của công
nghệ AI.
1.3 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (TTNT) đã khiến cho các công việc thông thường
diễn ra với tốc độ chưa từng có. Các dịch vụ, máy móc công nghệ hiện đại tích hợp
tiện ích mới xuất hiện và tiếp cận người dùng với tốc độ nhanh chóng chưa từng có.
Ngoài những lợi ích tức thì, những sự hỗ trợ hiệu quả và ít tốn công sức hơn trước,
người lao động hiện tại phải đối mặt với những thách thức khác như việc cần thích
nghi nhanh chóng, khả năng nắm bắt thời cơ ứng dụng TTNT trong công việc
( Nguyễn Hồng Vân -“Tác động của công nghệ trí tuệ nhân tạo đến người lao động và
khối lượng công việc”. Tạp Chí điện tử Khoa học Và Công nghệ Giao thông)

Chính phủ cũng đã xây dựng chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0
với việc ưu tiên phát triển AI thông qua nhiều nhóm chính sách. Nhưng cần phải lưu ý
rằng, ngoài những chính sách phát triển AI cần phải xây dựng một cơ chế nhằm chống
lại những tác động tiêu cực của AI. Bởi lẽ, những thách thức và rủi ro về xã hội và
pháp lý là luôn tiềm tàng, khi bùng phát thì rất khó kiểm soát (Lưu Minh Sang & Trần
Đức Thành -“ Trí tuệ nhân tạo và những thách thức pháp lý”.Tạp chí khoa học công
nghệ Việt Nam số 8 , năm 2023)
1.4 Phương pháp nghiên cứu

Để nghiên cứu về tác động của trí tuệ nhân tạo đến người lao động ở Việt Nam,
các phương pháp nghiên cứu sau đây có thể được áp dụng:

Tiến hành khảo sát và phỏng vấn người lao động: Đây là phương pháp phổ biến
nhằm thu thập ý kiến, suy nghĩ và trải nghiệm của người lao động về việc áp dụng trí
tuệ nhân tạo trong công việc hàng ngày của họ.

2
 Phân tích các thống kê và dữ liệu liên quan: Nghiên cứu này có thể sử dụng dữ
liệu số liệu về sản xuất, năng suất lao động, cũng như các chỉ số kinh tế và xã hội để
đánh giá tác động của trí tuệ nhân tạo đến người lao động.

Thông qua các phương pháp nghiên cứu này, người nghiên cứu có thể hiểu rõ
hơn về tác động của trí tuệ nhân tạo đối với người lao động ở Việt Nam và đề xuất các
biện pháp cải thiện để tăng cường khả năng sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách hiệu quả
và bền vững.
1.4.1 Phương pháp thu thập số liệu

Tìm kiếm và sử dụng tài liệu có sẵn: Nghiên cứu các tài liệu đã xuất bản, báo
cáo, sách, bài báo, hoặc tài liệu chính thức khác liên quan đến đề tài nghiên cứu. Các
nguồn dữ liệu như các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ, trường đại học, và tổ
chức quốc tế cũng thường cung cấp dữ liệu thứ cấp cho các nghiên cứu.

Sử dụng cơ sở dữ liệu trực tuyến như PubMed, Google Scholar, IEEE Xplore,
hoặc các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác để truy cập vào các nghiên cứu đã được
xuất bản và dữ liệu liên quan.
1.4.2 Phương pháp phân tích dữ liệu

Sử dụng phương pháp thống kê để phân tích số liệu thu thập được và đánh giá
tác động của trí tuệ nhân tạo đến người lao động.

Áp dụng phương pháp so sánh để đưa ra kết luận về mức độ ảnh hưởng của trí
tuệ nhân tạo đến người lao động ở Việt Nam so với các quốc gia khác.

Qua việc áp dụng các phương pháp trên, chúng ta có thể đánh giá được tác động
của trí tuệ nhân tạo đến người lao động ở Việt Nam và đưa ra các đề xuất, giải pháp
phù hợp để giải quyết các vấn đề liên quan.

3
 CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU
2.1 trí tuệ nhân tạo là gì ?

Trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những từ thông dụng nhất trong làng công
nghệ hiện nay. Đó là một lĩnh vực không ngừng phát triển. Nó liên tục định hình lại
thế giới của chúng ta một cách sâu sắc. Công nghệ biến đổi này đã tác động vào hầu
hết mọi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta, từ các thiết bị chúng ta sử dụng hàng
ngày đến các ngành cung cấp năng lượng cho nền kinh tế.

AI là viết tắt của Artificial Intelligence ( trí tuệ nhân tạo ). Đây là một nhánh của
khoa học máy tính. Nó tập trung vào việc tạo ra các hệ thống và máy móc có khả năng
thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi trí thông minh của con người. Những nhiệm vụ này
bao gồm hiểu ngôn ngữ tự nhiên, nhận biết các mật mã, giải quyết các vấn đề phức
tạp, học hỏi kinh nghiệm và đưa ra các quyết định.
2.2 Lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống lao động
2.2.1 Trong nền tảng chăm sóc sức khỏe

Các nhà khoa học đang nghiên cứu cách AI có thể hỗ trợ trong y học. Các bác sĩ
chẩn đoán và điều trị bệnh sớm hơn và dễ dàng hơn có thể giúp tránh rủi ro trong công
việc nhiều hơn. Nó để tạo ra những cách mới để điều trị các vấn đề như mất trí nhớ và
ung thư. AI có thể dự đoán bệnh tật trong tương lai bằng cách xét bệnh sử và gen của
một người. Nếu xảy ra, điều này có thể giúp lập kế hoạch để ngăn chặn trước vấn đề.

2.2.2 Trong nền tảng công nghiệp dịch vụ

Hình ảnh robot đảm nhận các nhiệm vụ thường được nhân viên trợ lý xử lý ở sân
bay, quán cà phê hoặc cơ sở nội bộ một cách trơn chu không chỉ gây ấn tượng về mặt
thị giác mà còn hứa hẹn mang lại hiệu quả nâng cao. Các thực thể tự động này không
chỉ thể hiện độ chính xác và hiệu quả trong hoạt động mà còn góp phần tiết kiệm sức
lao động của con người.

Hứa hẹn trong tương lai, nhiều loại sản phẩm và các yếu tố của AI sẽ tác động rất
lớn đối với ngành này, nó sẽ tạo ra rất nhiều sản phẩm dành riêng cho công nghiệp sản
xuất và dịch vụ, các loại máy móc và hình thức sử dụng sẽ được AI điều khiển. Sự
thay đổi mang tính biến đổi này trong bối cảnh lao động gợi lên sự suy ngẫm về vai trò
ngày càng tăng của tự động hóa trong các lĩnh vực khác nhau. Và những tác động tiềm

4
tàng mà nó mang lại đối với động lực việc làm và sự hợp tác giữa con người và máy
móc.
2.3 Những rủi ro của trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống lao động

Trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra nhiều cơ hội mới cho con người trong lao động,
nhưng cũng mang theo nhiều rủi ro về mặt công việc và xã hội. Dưới đây là một số rủi
ro mà trí tuệ nhân tạo có thể tác động đến lao động con người:
- Mất việc làm: Trí tuệ nhân tạo có khả năng thay thế nhiều công việc truyền
thống, dẫn đến việc mất công việc cho hàng triệu lao động trên toàn thế giới. Điều này
có thể gây ra tình trạng thất nghiệp và giảm thu nhập cho nhiều người.
- Kỹ năng không còn phù hợp: Công nghệ trí tuệ nhân tạo tiến bộ nhanh chóng,
làm cho nhiều người không còn có kỹ năng phù hợp với công việc mới. Điều này có
thể tạo ra khoảng cách kỹ năng và tạo thêm áp lực cho việc học tập và tái đào tạo lao
động.
- Ung thư công việc: Tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến tình
trạng ung thư công việc, khi người lao động phải làm việc quá sức để đáp ứng với yêu
cầu công nghệ mới.
- Rủi ro về quyền riêng tư: Sử dụng trí tuệ nhân tạo cũng đem theo rủi ro về việc
lỗi nước, vi phạm quyền riêng tư và bảo mật thông tin cá nhân của người lao động.
- Ung thư xã hội: Trí tuệ nhân tạo có thể tác động đến xã hội thông qua việc gia
tăng khoảng cách gia tăng giàu nghèo, tạo ra sự phân biệt xã hội và khiến cho một số
người trở thành nạn nhân của công nghệ mới.

5
 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 Quy trình nghiên cứu
Quy trình thực hiện bài nghiên cứu của nhóm được khái quát qua 8 bước sau:
3.1.1 Xác định mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của bài nghiên cứu này là đánh giá tác động của trí tuệ nhân tạo (AI)
đến việc làm của người lao động Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bài viết sẽ phân
tích những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của AI, đồng thời đề xuất các giải pháp giúp
người lao động thích ứng với sự thay đổi do AI mang lại.
3.1.2 Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn về tác động của công
nghệ trí tuệ nhân tạo đến người lao động tại Việt Nam

Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung nhóm tập trung nghiên cứu, phân tích thực
trạng tác động của công nghệ trí tuệ nhân tạo đến nhu cầu, kĩ năng, điều kiện làm việc
và mức lương của người lao động tại Việt Nam bao gồm mặt tích cực và tiêu cực
3.1.3 Tổng quan nghiên cứu

AI đang phát triển nhanh chóng và đang dần thay thế con người trong nhiều lĩnh
vực. Tuy nhiên, AI cũng có thể tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Nhóm nghiêu cứu
tiến hành tổng hợp các nghiên cứu về tác động của AI đến việc làm trên thế giới và
Việt Nam

Xác định các khoảng trống nghiên cứu và đặt ra câu hỏi nghiên cứu cụ thể:

- Mức độ ảnh hưởng của AI đến số lượng việc làm của người lao động Việt Nam
trong các ngành nghề khác nhau là gì?

- Kỹ năng nào cần thiết để người lao động có thể thích ứng với môi trường làm
việc có AI?
- Vai trò của chính phủ và doanh nghiệp trong việc hỗ trợ người lao động thích
ứng với AI là gì?
3.1.4 Cơ sở lý luận

Bài nghiêu cứu sẽ dựa trên các lý thuyết về AI, thị trường lao động và kinh tế.
Các mô hình lý thuyết liên quan đến tác động của AI đến việc làm sẽ được phân tích

6
3.1.5 Thu thập dữ liệu
Dữ liệu về AI và thị trường lao động Việt Nam sẽ được thu thập từ các nguồn
khác nhau như:
- Dữ liệu thống kê về thị trường lao động
- Báo cáo khảo sát doanh nghiệp và người lao động
- Phân tích dữ liệu mạng xã hội

3.1.6 Phân tích dữ liệu

Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích bằng các phương pháp thống kê phù
hợp:

Phân tích nội dung để hiểu nhận thức của người lao động về AI

3.1.7 Diễn giải kết quả

Kết quả nghiên cứu sẽ được trình bày một cách rõ ràng, súc tích và dễ hiểu. Ý
nghĩa của kết quả nghiên cứu sẽ được giải thích và liên hệ với các nghiên cứu trước
đây. Các khuyến nghị chính sách và thực tiễn dựa trên kết quả nghiên cứu sẽ được đưa
ra.

3.1.8 Kết luận

Bài luận sẽ tóm tắt lại các nội dung chính của nghiên cứu, đánh giá đóng góp của
nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.

3.2 Mô hình và giả thuyết nghiên cứu

3.2.1 Mô hình nghiên cứu

Sau khi tham khảo các nghiên cứu đi trước, nhóm nghiên cứu đã xác định các
nhân tố thuộc trí tuệ nhân tạo tác động đến việc làm của người lao động Việt Nam và
đề xuất mô hình nghiên cứu như sau:

Biến phụ thuộc: cơ hội việc làm của người lao động Việt Nam

Biến độc lập:

Mức độ ứng dụng AI: Thể hiện mức độ sử dụng AI trong các ngành kinh tế.

Kỹ năng lao động: Phản ánh khả năng thích ứng của người lao động với công
nghệ AI.

7
 Chính sách hỗ trợ: Tạo môi trường thuận lợi cho ứng dụng AI và hỗ trợ người lao
động.

Mức độ tự động hóa: Phản ánh mức độ thay thế lao động thủ công bằng công
nghệ.

Cơ cấu ngành kinh tế: Thể hiện sự thay đổi trong cơ cấu ngành kinh tế do AI tác
động.

Tăng trưởng kinh tế: Phản ánh tác động tổng thể của AI lên nền kinh tế.

3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu

Giả thuyết 1: Mức độ ứng dụng AI có mối tương quan âm với cơ hội việc làm
của người lao động Việt Nam

Giả thuyết 2: Kỹ năng lao động có mối tương quan dương với cơ hội việc làm
của người lao động Việt Nam

Giả thuyết 3: Chính sách hỗ trợ có mối tương quan dương với cơ hội việc làm
của người lao động Việt Nam

Giả thuyết 4: Mức độ tự động hóa có mối tương quan âm cơ hội việc làm của
người lao động Việt Nam.

Giả thuyết 5: Sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế có mối tương quan âm với cơ
hội việc làm của người lao động Việt Nam

Giả thuyết 6: Tăng trưởng kinh tế có mối tương quan dương với cơ hội việc làm
của người lao động Việt Nam
3.3 Phương pháp nghiên cứu
3.3.1 Nguyên cứu tài liệu
Nhóm tác giả sử dụng công cụ Google Scholar, Emerald, ScienceDirect để tổng
hợp và thống kê các công trình npaeaghiên cứu có sẵn như sách, báo, các trang mạng,
luận án, luận văn,… về tác động của AI đến cơ hội việc làm của người lao động Việt
Nam. Sau đó rút ra các luận điểm chính và đặt làm cơ sở giả thuyết để định hướng
nghiên cứu, kiểm nghiệm tính đúng sai và xem xét sự phù hợp của các luận điểm đó ở
thời điểm hiện tại.

Cụ thể, dữ liệu của các biến được tổng hợp từ các nguồn sau:

8
 Biến Cách thức thu thập dữ Nguồn dữ liệu
liệu

Tỷ lệ thất nghiệp Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê

Mức lương của người lao Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Bộ Lao động - Thương
động binh và Xã hội, Tổng cục
thống kê

Mức độ ứng dụng AI Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Cổng thông tin điện tử về
AI của Bộ Khoa học và
Công nghệ

Kỹ năng lao động Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Văn bản chính sách Các
cơ quan chính phủ, tổ
chức quốc tế

Chính sách hỗ trợ Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Quyết định số 127/QĐ-
TTg của Thủ tướng Chính
phủ: Ban hành Chiến lược
quốc gia về nghiên cứu,
phát triển và ứng dụng Trí
tuệ nhân tạo đến năm
2030

Mức độ tự động hóa Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Phân tích dữ liệu về robot,
công nghệ tự động hóa

Cơ cấu ngành kinh tế Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê

Tăng trưởng kinh tế Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê

3.3.2 Phương pháp định tính

3.3.2.1 Mục tiêu nghiên cứu định tính
Khám phá những tác động tiềm ẩn của AI đến việc làm của người lao động trong
bối cảnh Việt Nam.

9
 Xác định những nhóm lao động có nguy cơ bị ảnh hưởng cao bởi AI.

Đánh giá mức độ sẵn sàng của người lao động trong việc thích nghi với sự thay
đổi do AI mang lại.

Hiểu rõ những quan điểm, lo ngại và kỳ vọng của người lao động về AI và tác
động của nó đến việc làm.

Đề xuất những giải pháp hỗ trợ người lao động thích ứng với thị trường lao động
trong thời đại AI.
3.3.2.2Phương pháp thu thập dữ liệu
Phân tích tài liệu thứ cấp: Nhóm nghiên cứu sẽ thu thập và phân tích các tài liệu
thứ cấp từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các bài báo khoa học, báo cáo nghiên cứu,
bài báo, thông cáo báo chí, và các tài liệu chính sách.

Phân tích nội dung: Nhóm nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp phân tích nội
dung để mã hóa và phân tích dữ liệu thu thập được từ các tài liệu thứ cấp.

So sánh đối chiếu: Nhóm nghiên cứu sẽ so sánh và đối chiếu các kết quả thu thập
được từ các nguồn tài liệu khác nhau để xác định các điểm chung, điểm khác biệt và
các chủ đề chính.

Xây dựng lý thuyết: Nhóm nghiên cứu sẽ sử dụng dữ liệu thu thập được để xây
dựng một khuôn khổ lý thuyết giúp giải thích tác động của AI đến việc làm.

Tài liệu Nội dung Phân tích Đánh giá

“Tác Báo cáo của Dự báo: Báo cáo dự đoán rằng 52% Báo cáo của WB
động Ngân hàng việc làm tại Việt Nam có nguy cơ cao cung cấp một cái
của tự Thế giới bị tự động hóa vào năm 2030. nhìn tổng quan về
động (WB) năm Ngành nghề bị ảnh hưởng: Các ngành tác động tiềm tàng
hóa đối 2019 với tiêu nghề có nguy cơ cao nhất bao gồm của tự động hóa
với việc đề "Tác động sản xuất, dịch vụ khách hàng, nhập dữ đối với thị trường
làm ở của tự động liệu và kế toán. lao động Việt
Việt hóa đối với Nam. Báo cáo
Nam” việc làm ở Tác động đến lao động: Tự động hóa cũng đề xuất một
Báo cáo Việt Nam" đã có thể dẫn đến thất nghiệp, giảm số giải pháp để
của phân tích lương và thay đổi về yêu cầu kỹ năng giảm thiểu tác
Ngân những ảnh đối với người lao động. động tiêu cực của

10
hàng hưởng tiềm tự động hóa
Thế giới tàng của tự
(WB) - động hóa lên
2019 thị trường lao
động Việt
Nam trong
tương lai.
"Việc Báo cáo này Tác động của tự động hóa và AI: Báo cáo của
làm mất phân tích tác Tự động hóa có thể thay thế 800 triệu McKinsey Glopbal
đi, việc động của tự việc làm trên toàn cầu vào năm 2030. Institute là một
làm động hóa và nghiên cứu uy tín
được tạo trí tuệ nhân Tuy nhiên, AI cũng có thể tạo ra 974 và có giá trị tham
ra: tạo (AI) đến triệu việc làm mới. khảo cao. Báo cáo
Tương thị trường lao Ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất cung cấp một cái
lai của động toàn cầu bởi tự động hóa là sản xuất, bán lẻ và nhìn toàn diện về
việc làm trong giai dịch vụ hành chính. tác động của tự
sẽ có ý đoạn từ năm động hóa và AI
nghĩa gì 2019 đến năm Ngành nghề được hưởng lợi từ AI bao đến thị trường lao
đối với 2030. gồm công nghệ thông tin, y tế và giáo động, đồng thời đề
việc dục. xuất các giải pháp
làm, kỹ 2.2. Kỹ năng cần thiết cho tương lai: để ứng phó với sự
năng và Kỹ năng số (kỹ năng sử dụng công thay đổi.
tiền nghệ)
lương"
McKins Kỹ năng kỹ thuật (kỹ năng chuyên
ey môn)
Global Kỹ năng mềm (kỹ năng giao tiếp, làm
Institute việc nhóm, tư duy phản biện)
- 2021

Tác Bài nghiên Tác động của AI đối với năng suất lao Bài nghiên cứu đã
động cứu đưa ra động: AI có thể giúp tự động hóa các phân tích một cách
của trí một cái nhìn công việc, nâng cao hiệu quả và năng toàn diện tác động
tuệ nhân tổng quan về suất lao động. của AI đối với
tạo đối tác động của Tác động của AI đối với cơ cấu ngành năng suất lao động
với năng AI đối với kinh tế: AI sẽ thúc đẩy sự phát triển và cơ cấu ngành
suất lao năng suất lao của các ngành kinh tế mới, như công kinh tế ở Việt
động và động và cơ nghệ thông tin, tự động hóa, robot, Nam. Bài viết cũng
cơ cấu cấu ngành v.v. đưa ra một số
ngành kinh tế ở Việt khuyến nghị cho
kinh tế Nam. Bài viết Tác động của AI đối với việc làm: AI chính sách để có
ở Việt cũng chỉ ra có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp thể tận dụng tối đa
Nam" - tầm quan cho một số lao động có kỹ năng thấp, lợi ích của AI và
Tạp chí trọng của việc nhưng cũng sẽ tạo ra nhiều việc làm giảm thiểu tác
Kinh tế nghiên cứu mới trong các ngành kinh tế mới. động tiêu cực của
và Dự vấn đề này để nó.
báo, có thể đưa ra

11
 2021 các chính
sách phù hợp.

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1 Các khía cạnh của Trí tuệ nhân tạo đối với người lao động:

Tác động của công nghệ trí tuệ nhân tạo đến người lao động tại Việt Nam trong
thời đại số

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển với tốc độ chóng mặt, mang đến nhiều tiềm
năng to lớn cho nền kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, AI cũng đặt ra những thách thức cho
thị trường lao động, đặc biệt là đối với người lao động. Tác động của AI đối với người
lao động, bao gồm cả những số liệu tích cực và tiêu cực
4.1.2 Mặt tích cực:

Về vấn đề này: Thứ nhất, công nghệ tác động đến cơ hội việc làm của con người
vì nó giúp người lao động đến gần hơn với việc làm và chủ động hơn trong quá trình
tìm kiếm việc làm. Hiện nay có rất nhiều website, ứng dụng tìm việc làm như
Vietnamworks, CareerBuilder, TopCV,..
Cho phép nhân viên tìm kiếm cơ hội việc
làm, nộp đơn trực tuyến và theo dõi quá
trình nộp đơn. Mạng xã hội cũng đóng vai
trò quan trọng trong việc kết nối người lao
động với người sử dụng lao động. Nhiều
công ty hiện nay sử dụng các nền tảng mạng
xã hội như Facebook, Zalo, Twitter,… để
đăng tin tuyển dụng và giúp nhân viên dễ
dàng cập nhật các cơ hội mới. Bằng cách
này, người lao động có thể tự do ứng tuyển
vào công việc mình mong muốn và ngược
lại, nhà tuyển dụng có nhiều ứng viên hơn
để xem xét và lựa chọn. Ngoài ra, công

12
Hình 1 Nghiên cứu và tìm hồ sơ xin việc
trực tuyến gần như phố biến đối với người
dân lao động
nghệ giúp mở rộng phạm vi tìm kiếm việc làm. Việc có các công cụ tìm kiếm việc làm
trực tuyến cho phép nhân viên mở rộng phạm vi tìm kiếm của họ ra bên ngoài. Người
lao động không còn bị giới hạn bởi địa lý nữa - họ có thể tìm kiếm cơ hội việc làm trên
khắp đất nước hoặc thậm chí là quốc tế. Điều này giúp nâng cao khả năng tìm được
công việc phù hợp với khả năng và mong muốn của bạn.

Trong thời đại công nghệ ngày nay, Internet đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong
việc tìm kiếm việc làm. Hầu như tất cả mọi người (có tới 90%) đều sử dụng Internet để
tìm kiếm cơ hội việc làm phù hợp cho mình. Trong số đó, người Mỹ trưởng thành có
tỷ lệ sử dụng Internet để tìm việc làm cao nhất, chiếm 54%. Nộp đơn xin việc trực
tuyến cũng là một xu hướng phổ biến hiện nay. Theo thống kê, có tới 84% người tìm
việc đã nộp đơn xin việc trực tuyến, trong đó có 45% là người trưởng thành. Tỷ lệ
người tìm việc trực tuyến đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua. Một cuộc khảo sát ban
đầu do Trung tâm Nghiên cứu Pew thực hiện năm 2005 cho thấy 26% người dân sử
dụng Internet để tìm kiếm thông tin việc làm.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo đang tăng dần Vết thâm nhập vào mọi ngóc ngách của
cuộc sống và thị trường lao động Việt Nam cũng không ngoại lệ. Nó đã mang lại
những thay đổi lớn, mở ra cánh cửa tương lai tươi sáng cho người lao động và mang
đến nhiều cơ hội mới. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã giúp người lao động tìm được
việc làm trong nhiều ngành, nghề mới, góp phần tích cực nâng cao chất lượng của một
bộ phận người lao động và cải thiện cuộc sống đời sống của họ. . Đơn cử như sự xuất
hiện của các công việc liên quan trực tiếp đến công nghệ: kinh doanh trực tuyến, dịch
vụ cho thuê, giao hàng tận nơi (shipper)...đặc biệt là cung cấp dịch vụ bằng hàng loạt
phương tiện tiện lợi công nghệ từ các thương hiệu như Grab, Gojek.. .tất cả đều phục
vụ nhiều người lao động hoặc những người Cơ hội làm việc được tạo ra cho những
người cần làm việc để kiếm thêm tiềnngười lao động hoặc những người Cơ hội làm
việc được tạo ra cho những người cần làm việc để kiếm thêm tiền .

Thứ hai, sự tích lũy trí tuệ nhân tạo đang tạo ra bước sản xuất lớn trong một kỷ
nguyên mới. Trí tuệ nhân tạo đã thay thế hoàn thiện con người và đóng vai trò bổ sung
trong công việc hỗ trợ năng suất tối ưu hóa và tạo ra giá trị mới.Trong các nhà máy
hiện đại, “machine learning” ngày càng trở nên phổ biến thành công cụ hỗ trợ đạt năng
lực cho đội ngũ công nhân. Trí tuệ nhân tạo có thể tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp

13
lại và giúp con người thoát khỏi những nhiệm vụ khó khăn, nguy hiểm và nhạt nhạt.
Nhờ đó, người lao động có thể tập trung vào những công việc Yêu cầu sự sáng tạo, kỹ
năng và tư duy chiến lược, nâng cao hiệu quả và năng lực lao động. Sự hợp tác giữa
con người và AI mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Việc ứng dụng trí tuệ nhân
tạo giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao độ chính xác và chất lượng sản phẩm,
thúc đẩy đổi mới. Do đó, doanh nghiệp có thể mở rộng, đa dạng hóa dịch vụ, tạo ra
nhiều cơ hội làm việc mới cho người lao động. Đặc biệt, nhu cầu về nguồn nhân lực có
kỹ năng và kiến thức về AI ngày càng tăng. Đây chính là “nền tảng vàng” để thế hệ trẻ
phát triển bản thân và đóng góp cho sự phát triển xã hội. Nắm bắt xu hướng này, các
trường học, cơ sở đào tạo cần tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, trang thiết bị
cho sinh viên những kỹ năng, kiến thức cần thiết để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao
động trong tương lai.

Thứ ba, công nghệ đóng vai trò thúc đẩy sự phát triển xã hội. Khi ứng dụng vào
sản xuất, công nghệ giúp tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng cuộc sống của
người dân. Đồng thời, sự phát triển của công nghệ cũng tạo ra những ngành nghề mới
mang lại nhiều cơ hội việc làm cho con người. Việc tăng năng suất lao động nhờ ứng
dụng công nghệ là điều không thể phủ nhận. Ví dụ, trong ngành nông nghiệp, việc sử
dụng máy móc, thiết bị hiện đại giúp nông dân canh tác hiệu quả hơn và tăng năng suất
cây trồng. Tiếc thay, họ có thể dành nhiều thời gian hơn cho việc học tập, nâng cao
trình độ, kiến trúc, đồng thời có điều kiện cải thiện cuộc sống.. Khi chất lượng cuộc
sống được nâng cao, nhu cầu dịch vụ của con người cũng ngày càng đa dạng. Nó thúc
đẩy sự ra đời của nhiều ngành nghề mới và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của xã
hội. Ví dụ, sự bùng nổ của Internet kéo theo sự phát triển của các ngành nghề như kinh
doanh trực tuyến, tiếp thị trực tuyến, thiết kế web, v.v. Những ngành nghề và ngành
công nghiệp mới này tạo ra nhiều việc làm mới cho người dân. Một ví dụ về đổi mới
công nghệ quan trọng là việc xây dựng nhà ở bằng công nghệ in 3D. Sự phát triển của
việc xây dựng nhà bằng công nghệ in 3D đang khiến ngành xây dựng truyền thống gặp
bất lợi, khiến một số công nhân trong ngành xây dựng bị mất việc làm. Nhưng sự đổi
mới này tích cực tạo ra những điều mới. ngôi nhà có giá cả phải chăng hơn so với nhà
được xây bằng cách truyền thống và do đó xu hướng ngày càng nhiều người có thể
muốn mua một ngôi nhà được xây dựng bằng công nghệ in 3D.

14
Hình 2 Biểu đồ thể hiện tổng vốn đầu tư toàn cầu vào lĩnh vực AI theo loại hình đầu
tư từ năm 2013 đến năm 2022

Biểu đồ thể hiện tổng vốn đầu tư toàn cầu của các doanh nghiệp vào lĩnh vực Trí
tuệ nhân tạo (AI) trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2022, được chia thành 4 loại
hình đầu tư chính:

Sáp nhập/Mua lại (Merger/Acquisition): Hoạt động mua bán, sáp nhập giữa các
công ty, trong đó có thể bao gồm cả các công ty hoạt động trong lĩnh vực AI.

Cổ phiếu công khai (Public Offering): Việc chào bán cổ phiếu ra thị trường công
cộng để huy động vốn, thường được các công ty AI thực hiện để mở rộng hoạt động
hoặc phát triển sản phẩm mới.

Cổ phần thiểu số (Minority Stake): Hoạt động đầu tư vào một công ty mà không
nắm quyền kiểm soát, thường được thực hiện bởi các quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc các
công ty lớn muốn tham gia vào thị trường AI.

Đầu tư tư nhân (Private Investment): Hoạt động đầu tư vốn vào các công ty AI
bởi các nhà đầu tư cá nhân hoặc các quỹ đầu tư mạo hiểm.

15
 Năm 2013, tổng vốn đầu tư AI chỉ là 3,1 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này đã tăng
gấp 80 lần trong vòng 10 năm, đạt 250 tỷ USD vào năm 2022. Loại hình đầu tư phổ
biến nhất là Đầu tư tư nhân, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng vốn đầu tư (khoảng
60% - 70%). Loại hình đầu tư có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất là Cổ phiếu công khai,
với mức tăng trưởng trung bình hàng năm (CAGR) khoảng 35% trong giai đoạn 2013 -
2022. Phân tích theo khu vực, Bắc Mỹ và Châu Á là hai khu vực dẫn đầu về đầu tư AI
- cho thấy tầm quan trọng của AI trong chiến lược phát triển của các quốc gia trong
khu vực. Bắc Mỹ là khu vực dẫn đầu về đầu tư AI, chiếm hơn 40% tổng vốn đầu tư
toàn cầu. Châu Á là khu vực có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, với mức CAGR
khoảng 45% trong giai đoạn 2013 - 2022. Sự bùng nổ đầu tư vào AI là dấu hiệu cho
thấy tiềm năng to lớn của lĩnh vực này. Với sự đầu tư mạnh mẽ, hợp tác hiệu quả và
giải quyết các thách thức tiềm ẩn, AI có thể góp phần giải quyết nhiều thách thức và
nâng cao chất lượng cuộc sống cho con người.
4.1.3 Mặt tiêu cực: Bảng 1 Các ngành có tỷ lệ việc làm bị thay
thế cao ở Việt Nam
Theo thống kê của Tổ chức Lao
động Quốc tế (2019), việc sử dụng
công nghệ trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam
sẽ phải đối mặt với tình trạng thay thế
lao động trong 10 năm tới, kéo theo sự
thay đổi về mô hình sản xuất. , văn hóa
doanh nghiệp, mô hình tổ chức... Có
tới 70% công việc có rủi ro cao (khả năng bị thay thế trên 70%), 18% rủpi ro trung
bình (có khả năng bị thay thế), 30-70% công việc bị thay thế và 12% là thấp rủi ro (xác
suất thay thế). được thay thế dưới 30%. Điều này đòi hỏi các công ty phải xử lý và
thích ứng với sự thay đổi này. Có thể thấy, ở các lĩnh vực công việc như nông, lâm,
ngư nghiệp; Sự đổi mới của ngành công nghiệp chế tạo, chế biến... là rất lớn. Nền kinh
tế Việt Nam đang phát triển, nhiều ngành công nghiệp đang tạo ra nhiều việc làm và
góp phần tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, một số ngành nghề có nguy cơ cao bị thay
thế bởi máy móc và trí tuệ nhân tạo.. Nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh bắt cá là một
trong những ngành có nhiều việc làm gặp rủi ro nhất, với 83,3% việc làm có khả năng
bị thay thế bằng máy móc. Các công việc trong lĩnh vực này thường đơn giản, lặp đi
lặp lại và không yêu cầu nhiều kỹ năng nâng cao. Vì vậy, nhiều lao động trong lĩnh

16
vực này có thể mất việc nếu công nghệ tự động hóa được sử dụng rộng rãi. . Ngoài ra
còn có nhiều việc làm có nguy cơ bị ảnh hưởng trong lĩnh vực sản xuất, chế tạo, trong
đó 74,4% việc làm có nguy cơ bị thay thế bởi máy móc. Công việc trong lĩnh vực này
thường liên quan đến vận hành máy móc, lắp ráp sản phẩm và kiểm tra chất lượng. Vì
vậy, khi máy móc tự động hóa và robot ngày càng trở nên thông minh hơn, nhiều
người lao động trong lĩnh vực này cũng có thể bị mất việc làm. Ngoài ra còn có nhiều
công việc có rủi ro cao trong lĩnh vực bán buôn và bán lẻ, với 84,1% công việc có khả
năng bị thay thế bởi máy móc. Các công việc trong lĩnh vực này thường bao gồm các
công việc bán hàng, thu ngân và kho. Vì vậy, trước sự phát triển mạnh mẽ của thương
mại điện tử, nhiều nhân sự trong lĩnh vực này cũng có thể bị mất việc làm. Việc nhiều
ngành nghề có nguy cơ lớn bị thay thế bởi máy móc và trí tuệ nhân tạo có thể gây ra
nhiều hệ lụy cho nền kinh tế, xã hội. Vì vậy, cần có các giải pháp hỗ trợ người lao
động chuyển đổi sang nghề mới, đồng thời nâng cao tay nghề, kiến thức để đáp ứng
nhu cầu của thị trường lao động trong tương lai..
4.2. Trí tuệ nhân tạo hiện hữu tại Việt Nam

Tại hội nghị Smart Industry World 2017, CTO FPT Lê Hồng Việt khẳng định
tầm quan trọng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong thúc đẩy phát triển. Theo ông, trí tuệ
nhân tạo có khả năng xử lý lượng dữ liệu khổng lồ và tự động hóa các tác vụ sẽ gây ra
những thay đổi lớn trong ngành sản xuất. Ông Việt cho biết: “Các ứng dụng AI có thể
xử lý một lượng dữ liệu rất lớn và cung cấp cho robot để tự động hóa các công việc.
Hiện nay chúng ta gặp phải rất nhiều vấn đề: nếu máy móc thông minh hơn con người
thì dễ thấy sẽ ảnh hưởng đến máy móc của chúng ta làm việc. Nhưng ngược lại, AI
mang đến cho con người những trải nghiệm mới và những chức năng mới giúp đạt
được hiệu quả tốt hơn nhiều." Một ví dụ điển hình là trong lĩnh vực tài chính, dự báo
đầu tư được tính toán và thực hiện với sự trợ giúp của robot, hay trong lĩnh vực y tế,
máy móc hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh.. Trí tuệ nhân tạo cũng được sử dụng rộng
rãi trong các lĩnh vực như bảo mật, tự động hóa, v.v. Ông Việt cũng chia sẻ một số
thống kê ấn tượng về ứng dụng AI. FPT đã thực hiện 725.000 cuộc gọi tự động bằng
bot và có thể thực hiện 15.000 cuộc gọi đồng thời, mỗi cuộc gọi kéo dài 2 phút. Tại
Hoa Kỳ, số lượng cuộc gọi tự động lên tới 2,4 tỷ cuộc gọi mỗi tháng. Trong lĩnh vực
giao thông, ông Việt tin tưởng vào tương lai của ô tô tự lái, nơi mọi người có thể trải
nghiệm việc di chuyển thuận tiện mà không cần lái xe. FPT phát triển công nghệ ô tô

17
và sử dụng trí tuệ nhân tạo để đếm phương tiện, tối ưu hóa sự thuận tiện khi di chuyển
và đưa ra đề xuất lộ trình hiệu quả..

Một ví dụ điển hình khác về ứng dụng hiệu quả trí tuệ nhân tạo trong dịch vụ
khách hàng là hệ thống Chăm sóc khách hàng EVHANOI 1.0 của Tổng công ty Điện
lực Hà Nội. Hệ thống này được sử dụng trên nền tảng Facebook Messenger và trên
website cskh.evnhanoi.com.vn, giúp khách hàng dễ dàng tìm kiếm thông tin về hóa
đơn tiền điện, lịch lưu danh bạ, lịch cúp điện điện tử và đăng ký cung cấp điện. Hệ
thống Chăm sóc khách hàng 1.0 mới của EVHANOI không cần cài đặt ứng dụng chỉ là
một ví dụ nhỏ trong vô số những ứng dụng có thể có của trí tuệ nhân tạo trong tương
lai. Với sự tiến bộ không ngừng của công nghệ, trí tuệ nhân tạo hứa hẹn sẽ thay đổi
hoàn toàn cách chúng ta làm việc và tương tác với thế giới xung quanh, mang lại một
tương lai tốt đẹp hơn cho mọi người.

Câu hỏi đặt ra là: “Trí tuệ nhân tạo có thể ảnh hưởng đến công việc, sự nghiệp
của con người khi nào và như thế nào?”. Ông Nguyễn Quỳnh Trâm, Tổng giám đốc
Microsoft Việt Nam cho biết: "Trí tuệ nhân tạo tạo ra một cách làm việc hoàn toàn
mới. AI không chỉ là một công cụ mà đã trở thành trợ lý ảo cho con người, giải phóng
chúng ta khỏi gánh nặng dữ liệu số khổng lồ". thúc đẩy sự đổi mới." Bất chấp những
lo ngại rằng AI có thể thay thế việc làm, một liên minh mới đang dần hình thành giữa
AI và người lao động Việt Nam. Nghiên cứu cho thấy: 54% người lao động Việt Nam
lo ngại trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế công việc của họ. Tuy nhiên, 90% muốn chuyển
càng nhiều công việc sang trí tuệ nhân tạo càng tốt để giảm khối lượng công việc. Con
số này cao hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới (49% và 70%). Chín trong số
mười người lao động Việt Nam cảm thấy thoải mái khi sử dụng trí tuệ nhân tạo cho
các mục đích sau: công việc hành chính (94%), công việc phân tích (94%). Ngay cả
khía cạnh sáng tạo của công việc (91%). Con số này cũng cao hơn mức trung bình toàn
cầu (76%, 79% và 73%). Điều này cho thấy người lao động Việt Nam ngày càng cởi
mở và sẵn sàng chấp nhận AI. Họ nhận thức được tiềm năng của AI trong việc giảm
khối lượng công việc và giúp họ tập trung vào những nhiệm vụ quan trọng hơn.Liên
minh mới giữa AI và người lao động Việt Nam là dấu hiệu tích cực cho thấy họ sẵn
sàng đón nhận công nghệ mới. Với sự hợp tác và hỗ trợ của các doanh nghiệp và chính
phủ, liên minh này có thể giúp Việt Nam nhận ra tiềm năng của trí tuệ nhân tạo và tạo
ra một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.
18
 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
5.1 Kết luận các kết quả nghiên cứu :

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra toàn cầu, trí tuệ
nhân tạo (AI) đang trở thành một lực lượng mạnh mẽ và không thể phủ nhận trong
việc thay đổi toàn diện cả thế giới lao động tại Việt Nam. Với khả năng tính toán và
phân tích dữ liệu vượt trội, AI đã và đang có nhiều ứng dụng rộng rãi trong đời sống
xã hội, kinh doanh và phát triển kinh tế ở nhiều lĩnh vực khác nhau như y tế, giáo dục,
sản xuất, dịch vụ và nông nghiệp.
Mặc dù nhiều người có lo ngại về việc AI sẽ thay thế công việc của con người,
nhưng thực tế là AI không chỉ loại bỏ các công việc đơn giản mà còn tạo ra nhiều công
việc mới, phức tạp hơn và cần sự can thiệp của con người. Cụ thể, trong môi trường
sản xuất, các hệ thống tự động hóa và robot hỗ trợ tăng năng suất và chất lượng sản
phẩm, nhưng cũng đòi hỏi sự kiểm soát và sự tham gia của người lao động trong việc
vận hành và bảo dưỡng. Trong lĩnh vực dịch vụ, AI đã tạo ra nhiều ứng dụng mới như
hệ thống trợ lý ảo, dịch vụ khách hàng tự động, và phân tích dữ liệu khách hàng, tạo ra
cơ hội cho người lao động tham gia vào các lĩnh vực mới này và phát triển kỹ năng
tương ứng.
Tuy nhiên, sự thay đổi nhanh chóng và sâu sắc của công nghệ cũng đặt ra nhiều
thách thức cho người lao động tại Việt Nam. Khả năng cạnh tranh trên thị trường lao
động sẽ trở nên khắc nghiệt hơn, đặc biệt là đối với những người lao động không có kỹ
năng chuyên môn cao.
Để giúp người lao động thích ứng và tận dụng cơ hội từ sự phát triển của Trí tuệ
Nhân tạo (AI), cần có các chính sách và giải pháp toàn diện, có tính chiến lược nhằm
đảm bảo rằng sự tiến bộ công nghệ này mang lại lợi ích và không tạo ra khoảng cách
xã hội. Trước hết, việc đầu tư vào giáo dục và đào tạo được xem là một trong những
cách hiệu quả nhất để nâng cao trình độ kỹ năng của lao động:
1. Nâng cao trình độ kỹ năng thông qua giáo dục và đào tạo: Đối với một xã hội
ngày càng dựa vào công nghệ cao, việc chuẩn bị cho người lao động với các kỹ năng
cần thiết là rất quan trọng. Chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận cần hợp tác với các
trường đại học và tổ chức đào tạo nghề để đầu tư vào việc phát triển các chương trình
học phù hợp với nhu cầu thị trường lao động mới, bao gồm cả kỹ năng kỹ thuật và kỹ
năng mềm như làm việc nhóm, tư duy sáng tạo và giao tiếp hiệu quả.

19
 2. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Cần tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát
triển của các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp mới, đặc biệt là trong lĩnh vực công
nghệ và AI. Chính phủ cần thiết lập các chương trình khuyến khích và hỗ trợ tài chính
cho các doanh nghiệp mới, cũng như cung cấp các kênh giao tiếp và hợp tác giữa các
doanh nghiệp và các trung tâm nghiên cứu đại học để thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo.
3. Hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng: Một số người lao động có thể mất việc do
sự tự động hóa trong một số ngành công nghiệp. Đối với những người này, cần có các
chương trình hỗ trợ tái đào tạo và chuyển đổi nghề nghiệp. Chính phủ và các tổ chức
xã hội cần cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính và chương trình đào tạo phù hợp để
giúp họ chuyển đổi sang các ngành nghề mới có nhu cầu cao hơn và tiềm năng phát
triển trong thời đại của AI và tự động hóa.
4. Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển công nghệ: Cần tăng cường đầu tư vào
nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực AI và công nghệ liên quan, để tạo ra những
ứng dụng mới và tiến bộ trong các lĩnh vực như y tế, năng lượng, giáo dục và nông
nghiệp/
5. Đảm bảo tính công bằng và minh bạch: Cần thiết lập các quy định và cơ chế
kiểm soát để đảm bảo rằng sự phát triển của AI diễn ra trong một môi trường công
bằng và minh bạch, đồng thời giảm thiểu các rủi ro về quyền riêng tư và an ninh thông
tin.
Tóm lại, để ứng phó với sự thay đổi do sự phát triển của AI, cần có một kế
hoạch toàn diện bao gồm việc nâng cao trình độ kỹ năng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo,
hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng, đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển công nghệ,
cũng như đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình triển khai công nghệ
mới này. Trong tương lai, việc hiểu và ứng phó với tác động của trí tuệ nhân tạo đối
với người lao động sẽ là một trong những yếu tố quan trọng nhất định hình sự phát
triển của Việt Nam trong thời đại số. Thông qua sự hợp tác và nỗ lực chung của chính
phủ, doanh nghiệp và cộng đồng lao động, chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường
lao động công bằng, đổi mới và bền vững trong thời kỳ chuyển đổi công nghệ này.
5.3 Khó khăn trong quá trình nghiên cứu

Khó khăn trong việc nghiên cứu về tác động của AI đối với thị trường lao động
tại Việt Nam là do thiếu dữ liệu cụ thể và các nghiên cứu chuyên sâu. Hiện nay, Việt
Nam chưa có hệ thống thống kê chuyên biệt về tác động của AI đối với thị trường lao

20
động và các nghiên cứu về vấn đề này còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào dự đoán tác
động tiềm năng của AI trong tương lai.

CHƯƠNG 6 : TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Bình, L. T. (2011). Trí tuệ nhân tạo - một phương diện của văn hoá ứng dụng.
Tạp chí nghiên cứu Văn hóa.

[2] Giám đốc Công nghệ FPT: Trí tuệ nhân tạo sẽ tạo thêm nhiều việc mới cho
con người. (2017, 12 10). Retrieved from vietnamnet: https://vietnamnet.vn/giam-doc-
cong-nghe-fpt-tri-tue-nhan-tao-se-tao-them-nhieu-viec-moi-cho-con-nguoi-
i364132.html

[3] Lưu Minh Sang, T. Đ. (2020). Trí tuệ nhân tạo và những thách thức pháp lý.
Tạp chí khoa học công nghệ Việt Nam, 20-23.

[4] Nguyễn, T. (2019, 11 19). Cách robot cộng tác thay đổi phương thức con
người làm việc trong tương lai. Retrieved from universal-robots:
https://www.universal-robots.com/vn/blog/robot-thay-the-con-nguoi-trong-tuong-lai/

[5] Roser, C. G. (2023). Our World in Data. Retrieved from ourworldindata.

[6] SMITH, A. (2015, 11 19). Pew Research Center. Được truy lục từ
pewresearch: https://www.pewresearch.org/internet/2015/11/19/1-the-internet-and-
job-seeking/

[7] Tác động của AI đến cách làm việc tại Việt Nam. (2023, 5 16). Retrieved
from ictvietnam:https://ictvietnam.vn/tac-dong-cua-ai-den-cach-lam-viec-tai-viet-nam-
57322.html

[8] Tâm, T. M. (2019). tìm hiểu về trí tuệ nhân tạo. tạp chí khoa học đại học văn
lang, 139-145.

[9] Tap chi tai chinh Online. (2020, 12 28). Retrieved from tapchitaichinh:
https://tapchitaichinh.vn/anh-huong-cua-cuoc-cach-mang-cong-nghiep-4-0-den-nguoi-
lao-dong-va-cac-ham-y-chinh-sach.html#

[10] Vân, N. H. (2023). Tác động của công nghệ trí tuệ nhân tạo đến người lao
động và khối lượng công việc. Tạp Chí điện tử Khoa học Và Công nghệ Giao thông,
28-37.

21
22
Câu 1: Nghiên cứu khoa học là gì? Phân tích 1 ví dụ cụ thể.
Nghiên cứu khoa học là một quá trình tìm kiếm kiến thức mới, giải quyết vấn đề hoặc
xác minh lý thuyết thông qua phương pháp khoa học. Nó bao gồm các bước như:

Xác định vấn đề nghiên cứu: Xác định rõ ràng vấn đề cần nghiên cứu và mục tiêu
nghiên cứu.

Thu thập dữ liệu: Thu thập dữ liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu từ nhiều nguồn
khác nhau.

Phân tích dữ liệu: Sử dụng các phương pháp thống kê hoặc định tính để phân tích dữ
liệu thu thập được.

Rút ra kết luận: Dựa vào kết quả phân tích dữ liệu để rút ra kết luận về vấn đề nghiên
cứu.

Công bố kết quả nghiên cứu: Chia sẻ kết quả nghiên cứu với cộng đồng khoa học và
công chúng.

Phân tích 1 ví dụ đề tài tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt Nam:

1. Mục tiêu nghiên cứu:

Phân tích tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt Nam trong các lĩnh
vực khác nhau.

Xác định những ngành nghề có nguy cơ cao bị thay thế bởi AI.

Đề xuất các giải pháp giúp người lao động thích ứng với sự thay đổi do AI mang lại.

2. Phương pháp nghiên cứu:

Thu thập dữ liệu từ các nguồn thứ cấp như báo cáo nghiên cứu, bài báo khoa học, dữ
liệu thống kê.

Phỏng vấn các chuyên gia trong lĩnh vực AI và thị trường lao động.

Khảo sát người lao động về mức độ hiểu biết và preparedness for the impact of AI.

3. Kết quả nghiên cứu:

AI có thể thay thế một số công việc nhất định, đặc biệt là những công việc đòi hỏi kỹ
năng lặp đi lặp lại.

23
Tuy nhiên, AI cũng có thể tạo ra nhiều việc làm mới trong các lĩnh vực như phát triển
AI, dữ liệu, và kỹ thuật.

Người lao động cần nâng cao kỹ năng và kiến thức để thích ứng với sự thay đổi do AI
mang lại.

4. Giải pháp:

Chính phủ cần đầu tư vào giáo dục và đào tạo để nâng cao kỹ năng của người lao
động.

Doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược phát triển phù hợp với sự thay đổi do AI mang
lại.

Người lao động cần chủ động học hỏi và nâng cao kỹ năng để thích ứng với thị trường
lao động mới.

5. Kết luận:

AI có thể tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động Việt Nam. Do đó, cần có sự phối
hợp của chính phủ, doanh nghiệp và người lao động để thích ứng với sự thay đổi này.

Câu 2: Đề tài nghiên cứu khoa học là gì? Phân tích 1 vd cụ thể.
Đề tài nghiên cứu khoa học là một vấn đề khoa học được xác định một cách cụ thể, rõ
ràng, có tính độc lập và khả thi, nhằm mục đích giải quyết một vấn đề khoa học hoặc
thực tiễn. Đề tài cần có tính khả thi, mới mẻ và có ý nghĩa khoa học.

ví dụ đề tài "Tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt Nam":

1. Tính khả thi:

Có thể thu thập dữ liệu về sự phát triển của AI tại Việt Nam và tác động của nó đến thị
trường lao động.

Có thể sử dụng các phương pháp nghiên cứu như khảo sát, phỏng vấn, phân tích dữ
liệu thống kê.

2. Tính mới mẻ:

AI là một lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng, do đó tác động của nó đến thị trường
lao động là một chủ đề mới mẻ và cần được nghiên cứu.

3. Ý nghĩa khoa học:

24
Nghiên cứu này có thể giúp hiểu rõ hơn về tác động của AI đến thị trường lao động, từ
đó đề xuất các giải pháp phù hợp để giúp người lao động thích ứng với sự thay đổi do
AI mang lại.

Câu 3: Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu là gì? Xác định đối tượng và
phạm vi nghiên cứu cho 1 đề tài nghiên cứu cụ thể?
Đối tượng nghiên cứu: là bản chất của sự vật hay hiện tượng cần xem xét và làm õ
trong nhiệm vụ nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu: đối tượng nghiên cứu đc khảo sát trong phạm vi nhất định về mặt
tgian, k gian và lĩnh vự nghiên cứu
Ví dụ: Đề tài: Tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt Nam.

Đối tượng nghiên cứu:

Người lao động Việt Nam trong các ngành nghề khác nhau.

Các doanh nghiệp sử dụng lao động Việt Nam.

Chính phủ Việt Nam.

Phạm vi nghiên cứu:

Thời gian: 5 năm gần đây (2019 - 2024).

Không gian: Toàn quốc.

Nội dung:

Tác động của AI đến số lượng việc làm.

Tác động của AI đến chất lượng việc làm.

Giải pháp giúp người lao động thích ứng với sự thay đổi do AI mang lại.

Câu 4: Thế nào là mục đích nghiên cứu? Xác định mục đích nghiên cứu cho 1 đề
tài cụ thể?
Mục đích:
Mục đích nghiên cứu là lý do, mục tiêu mà người nghiên cứu muốn đạt được thông
qua nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu cần được xác định rõ ràng, cụ thể và phù hợp
với khả năng thực hiện.

25
 Mục đích trả lời câu hỏi “nhằm vào việc gì?” hoặc “để phục vụ cho điều gì?” và
mang ý nghĩa thực tiến của nghiên cứu nhắm đến đối tượng phục vụ sản xuất, nghiên
cứu.
Ví dụ: xác định mục đích nghiên cứu cho đề tài "Tác động của AI đến việc làm của
người lao động Việt Nam":

- Phân tích tác động của AI đến số lượng việc làm trong các ngành nghề khác
nhau tại Việt Nam.
- Xác định những yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tác động của AI đến việc
làm.
- Đề xuất các giải pháp giúp người lao động thích ứng với sự thay đổi do AI
mang lại.

Câu 5: Phương pháp NCKH là gì?

Phương pháp NCKH là một hệ thống các công cụ và kỹ thuật được sử dụng để thu
thập dữ liệu, phân tích dữ liệu và rút ra kết luận trong nghiên cứu khoa học.

Một số phương pháp NCKH phổ biến bao gồm:

Phương pháp khảo sát: Sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu từ một số lượng lớn
người tham gia.

Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp hoặc gián tiếp với người tham gia để thu
thập thông tin chi tiết.

Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp hoặc gián tiếp hành vi của người tham gia để
thu thập dữ liệu.

Phương pháp thí nghiệm: Kiểm soát các biến số để xác định mối quan hệ nhân quả
giữa các biến số.

Phương pháp phân tích tài liệu: Phân tích các tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu
để thu thập dữ liệu.

Câu 12: Trình bày các loại biến trong thí nghiệm? Xác định các biến trong 1 đề
tài nghiên cứu cụ thể?

Trong nghiên cứu thực nghiệm, có 2 loại biến thường gặp trong thí nghiệm , đó làbiến
độc lập và biến phụ thuộc

26
 Biến độc lập ( còn gọi là biến nghiệm thức ) : là các yếu tố, điều kiện khi bị thayđổi
trên đối tượng nghiên cứu sẽ ảnh hưởng đến kết quả thí nghiệm . Hay kết quả số liệu
của biến phụ thuộc thu thập được thay đổi theo biến độc lập.

 Biến phụ thuộc ( Còn gọi là chỉ tiêu thu thập ) : là những chỉ tiêu đo đạc và bị ảnh
hưởng trong suốt quá trình thí nghiệm , hay có thể nói kết quả đo đạc phụ thuộc vào sự
thay đổi của biến độc lập

Câu 6: Phân tích sự giống nhau và khác nhau giữa vấn đề nghiên cứu, câu hỏi
nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu?

. Giống nhau:

Cả ba đều xuất hiện trong quá trình nghiên cứu khoa học.

Cả ba đều hướng đến mục tiêu giải quyết một vấn đề khoa học hoặc thực tiễn.

2. Khác nhau:

Vấn đề nghiên cứu:

Là một chủ đề rộng, chung chung cần được nghiên cứu.

Là điểm khởi đầu cho quá trình nghiên cứu.

Ví dụ: Tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt Nam.

Câu hỏi nghiên cứu:

Là một câu hỏi cụ thể, rõ ràng được đặt ra để hướng dẫn quá trình nghiên cứu.

Giúp tập trung nghiên cứu vào một khía cạnh cụ thể của vấn đề.

Ví dụ: Mức độ áp dụng AI của doanh nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến số lượng việc
làm của người lao động Việt Nam?

Giả thuyết nghiên cứu:

Là một câu trả lời dự kiến cho câu hỏi nghiên cứu.

Cần được kiểm chứng thông qua nghiên cứu.

27
Ví dụ: Doanh nghiệp áp dụng AI ở mức độ cao sẽ có số lượng việc làm giảm.Câu 7:
Phân tích mối quan hệ giữa mục tiêu nghiên cứu với câu hỏi nghiên cứu và giả
thuyết nghiên cứu? Cho ví dụ minh họa?

Mối quan hệ:

Mục tiêu nghiên cứu là nền tảng cho việc xây dựng câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết
nghiên cứu.

Câu hỏi nghiên cứu cụ thể hóa mục tiêu nghiên cứu và giúp xác định hướng nghiên
cứu.

Giả thuyết nghiên cứu là dự đoán về kết quả nghiên cứu dựa trên mục tiêu nghiên cứu
và câu hỏi nghiên cứu.

Ví dụ minh họa:

Mục tiêu nghiên cứu: Phân tích tác động của AI đến việc làm của người lao động Việt
Nam.

Câu hỏi nghiên cứu:

Mức độ áp dụng AI của doanh nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến số lượng việc làm
của người lao động Việt Nam?

Kỹ năng nào cần thiết cho người lao động trong thời đại AI?

Chính sách nào cần thiết để hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi AI?

Giả thuyết nghiên cứu:

Doanh nghiệp áp dụng AI ở mức độ cao sẽ có số lượng việc làm giảm.

Kỹ năng số và kỹ năng mềm sẽ trở nên increasingly important trong thời đại AI.

Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho người lao
động bị ảnh hưởng bởi AI.

Câu 10: trình bày phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu? Cho biết mỗi phương
pháp phù hợp với loại hình nghiên cứu định tính hay định lượng?

Phương pháp thu thập dữ liệu:

1. Định tính:

28
Quan sát: Ghi chép chi tiết về hành vi, tương tác và môi trường của đối tượng nghiên
cứu. Phù hợp với nghiên cứu về hành vi, văn hóa, xã hội.

Phỏng vấn: Trao đổi trực tiếp hoặc gián tiếp với đối tượng nghiên cứu để thu thập
thông tin, quan điểm và trải nghiệm. Phù hợp với nghiên cứu về ý kiến, cảm xúc, động
lực.

Nhóm thảo luận tập trung: Tạo điều kiện cho nhóm người cùng thảo luận về chủ đề
nghiên cứu. Phù hợp với nghiên cứu về tương tác, tập quán, quan điểm nhóm.

Phân tích tài liệu: Phân tích văn bản, hình ảnh, video, âm thanh để thu thập thông tin
liên quan đến chủ đề nghiên cứu. Phù hợp với nghiên cứu lịch sử, văn học, truyền
thông.

2. Định lượng:

Khảo sát: Sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu từ số lượng lớn người tham gia.
Phù hợp với nghiên cứu về thống kê, mô tả, so sánh.

Thí nghiệm: Kiểm tra mối quan hệ nhân quả giữa các biến bằng cách thao tác một biến
và đo lường ảnh hưởng của nó lên biến khác. Phù hợp với nghiên cứu về nguyên nhân,
hiệu quả.

Phân tích dữ liệu thứ cấp: Sử dụng dữ liệu đã được thu thập sẵn từ các nguồn khác như
báo cáo, thống kê, nghiên cứu trước đây. Phù hợp với nghiên cứu về xu hướng, mô
hình, so sánh.
Xử lý dữ liệu:

a. Định lượng:

Mã hóa dữ liệu: Chuyển đổi dữ liệu dạng văn bản sang dạng số để có thể phân tích
bằng các phương pháp thống kê.

Phân tích thống kê: Sử dụng các phần mềm thống kê để phân tích dữ liệu và đưa ra kết
luận

b. Định tính:

Phân tích nội dung: Phân tích các văn bản thu thập được để xác định các chủ đề, ý
tưởng và mối quan hệ giữa các chủ đề.

29
So sánh đối chiếu: So sánh dữ liệu thu thập được từ các nguồn khác nhau để tìm kiếm
điểm chung và điểm khác biệt.

Câu 15 :Trình bày khái quát qui trình nghiên cứu định lượng ? Các trường hợp
vận dụng nghiên cứu định lượng?

Qui trình nghiên cứu định lượng:

1. Xác định vấn đề nghiên cứu:

Xác định rõ ràng vấn đề cần giải quyết hoặc câu hỏi cần trả lời.

Phân tích bối cảnh, tài liệu liên quan và lý thuyết để làm rõ vấn đề.

2. Xây dựng giả thuyết:

Dựa trên vấn đề nghiên cứu, đề xuất các giả thuyết để kiểm tra.

Giả thuyết cần cụ thể, đo lường được và có khả năng kiểm chứng.

3. Thiết kế nghiên cứu:

Lựa chọn phương pháp nghiên cứu phù hợp (khảo sát, thí nghiệm,...)

Xác định đối tượng nghiên cứu, mẫu nghiên cứu và công cụ thu thập dữ liệu.

Thiết kế bảng câu hỏi, thí nghiệm hoặc phương cụ thu thập dữ liệu khác.

4. Thu thập dữ liệu:

Sử dụng công cụ thu thập dữ liệu đã thiết kế để thu thập dữ liệu từ đối tượng nghiên
cứu.

Đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và khách quan của dữ liệu thu thập.

5. Phân tích dữ liệu:

Sử dụng các phương pháp thống kê phù hợp để phân tích dữ liệu thu thập.

Kiểm tra giả thuyết và đưa ra kết luận dựa trên kết quả phân tích.

6. Báo cáo kết quả:

Viết báo cáo nghiên cứu trình bày rõ ràng các bước nghiên cứu, kết quả phân tích và
kết luận.

Báo cáo cần khoa học, logic và dễ hiểu.

30
Các trường hợp vận dụng nghiên cứu định lượng:

Nghiên cứu thị trường: Khảo sát ý kiến khách hàng về sản phẩm, dịch vụ, thương hiệu.

Đánh giá hiệu quả: Đánh giá hiệu quả của chương trình, dự án, chính sách.

Kiểm tra giả thuyết: Kiểm tra mối quan hệ giữa các biến trong khoa học xã hội, khoa
học tự nhiên.

Dự đoán xu hướng: Dự đoán xu hướng thị trường, hành vi tiêu dùng.

So sánh nhóm: So sánh các nhóm khác nhau về đặc điểm, hành vi, ý kiến

Câu 16 :Phân tích các đặc điểm của nghiên cứu định tính? Nêu các trường hợp
vận dụng nghiên cứu định tính?

Đặc điểm của nghiên cứu định tính:

1. Thu thập dữ liệu phi số:

Sử dụng các phương pháp như phỏng vấn, quan sát, nhóm thảo luận tập trung để thu
thập dữ liệu phi số (chữ, hình ảnh, âm thanh).

Dữ liệu phi số giúp hiểu chi tiết hơn về hành vi, quan điểm, cảm xúc và trải nghiệm
của con người.

2. Phân tích dữ liệu theo chủ đề:

Sử dụng các phương pháp phân tích nội dung, phân tích diễn ngôn để phân tích dữ liệu
theo chủ đề, khái niệm và mối quan hệ.

Phân tích dữ liệu theo chủ đề giúp khám phá ý nghĩa, mô hình và lý thuyết mới từ dữ
liệu.

3. Tính chủ quan:

Quá trình nghiên cứu, từ thu thập dữ liệu đến phân tích dữ liệu, đều có thể bị ảnh
hưởng bởi quan điểm và kinh nghiệm của người nghiên cứu.

Cần đảm bảo tính khách quan và minh bạch trong quá trình nghiên cứu để giảm thiểu
ảnh hưởng của tính chủ quan.

4. Tính thực tiễn:

31
Nghiên cứu định tính thường tập trung vào các vấn đề thực tiễn và có thể áp dụng trực
tiếp vào thực tế.

Kết quả nghiên cứu định tính giúp đưa ra các giải pháp thiết thực cho các vấn đề trong
xã hội.

Các trường hợp vận dụng nghiên cứu định tính:

1. Nghiên cứu thị trường: Hiểu rõ hơn về nhu cầu, hành vi và động lực của khách
hàng.

2. Đánh giá hiệu quả: Đánh giá hiệu quả của chương trình, dự án, chính sách từ góc
nhìn của người tham gia.

3. Khám phá ý kiến: Khám phá ý kiến của người dân về các vấn đề xã hội, chính trị,
văn hóa.

4. Phát triển sản phẩm: Phát triển sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của khách
hàng.

5. Nghiên cứu xã hội: Nghiên cứu về các vấn đề xã hội như bất bình đẳng, phân biệt
đối xử, tội phạm

Câu 19 :So sánh đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu trong nghiên cứu khoa
học

Đối tượng nghiên cứu:

Là phần tử hoặc cụm phần tử được lựa chọn từ khách thể nghiên cứu để tập trung
nghiên cứu.

Đặc điểm:

Cụ thể, rõ ràng, có thể xác định được.

Phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

Đại diện cho khách thể nghiên cứu.

Khách thể nghiên cứu:

Là phạm vi hay khu vực mà nghiên cứu khoa học hướng tới.

Đặc điểm:

32
Rộng lớn, bao quát.

Có thể bao gồm nhiều đối tượng nghiên cứu khác nhau.

Chứa đựng thông tin cần thiết cho nghiên cứu.

Ví dụ:

Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu của đề tài "Tác động của AI đến việc
làm của người lao động Việt Nam":

1. Khách thể nghiên cứu:

Phạm vi: Thị trường lao động Việt Nam trong bối cảnh phát triển của AI.

Đặc điểm:

Bao gồm nhiều nhóm ngành nghề khác nhau.

Chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như chính sách, kinh tế, xã hội, công nghệ.

Nhu cầu về lao động thay đổi theo xu hướng phát triển của AI.

2. Đối tượng nghiên cứu:

Cụm phần tử:

Người lao động Việt Nam trong các ngành nghề bị ảnh hưởng bởi AI.

Doanh nghiệp ứng dụng AI trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Các cơ quan quản lý nhà nước về lao động và việc làm.

Đặc điểm:

Có thể phân chia theo ngành nghề, trình độ chuyên môn, khu vực địa lý.

Có quan điểm, hành vi và mức độ thích ứng khác nhau với AI.

Chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi tác động của AI đến việc làm.

Câu 7: Hãy cho biết đặc điểm và ưu, nhược điểm của các phương pháp phỏng
vấn trong nghiên cứu khoa học: Phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn gián tiếp

Phỏng vấn trực tiếp:

Đặc điểm:

Người phỏng vấn và người được phỏng vấn gặp gỡ trực tiếp.

33
Có thể sử dụng các câu hỏi mở và câu hỏi đóng.

Có thể quan sát ngôn ngữ cơ thể và biểu cảm của người được phỏng vấn.

Tạo điều kiện cho tương tác trực tiếp và trao đổi thông tin hiệu quả.

Ưu điểm:

Tỷ lệ thu hồi dữ liệu cao.

Chất lượng dữ liệu cao do có thể quan sát trực tiếp và tương tác.

Thu thập được thông tin chi tiết và sâu sắc.

Dễ dàng tạo rapport (mối quan hệ tin cậy) với người được phỏng vấn.

Nhược điểm:

Chi phí và thời gian cao do phải di chuyển và sắp xếp thời gian gặp gỡ.

Khó khăn trong việc tiếp cận một số đối tượng nghiên cứu.

Có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như tiếng ồn, ánh sáng.

Khả năng khái quát hóa kết quả nghiên cứu có thể bị hạn chế.

Phỏng vấn gián tiếp:

Đặc điểm:

Người phỏng vấn và người được phỏng vấn không gặp gỡ trực tiếp.

Có thể thực hiện qua điện thoại, email, hoặc các phương tiện trực tuyến.

Phù hợp cho nghiên cứu trên diện rộng.

Ưu điểm:

Tiết kiệm chi phí và thời gian do không cần di chuyển.

Dễ dàng tiếp cận một số đối tượng nghiên cứu.

Có thể thực hiện phỏng vấn ẩn danh.

Phù hợp cho nghiên cứu trên diện rộng.

Nhược điểm:

Tỷ lệ thu hồi dữ liệu có thể thấp hơn.

34
Chất lượng dữ liệu có thể thấp hơn do không quan sát trực tiếp được.

Khó khăn trong việc thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc.

Khó khăn trong việc tạo rapport (mối quan hệ tin cậy) với người được phỏng vấn.

Câu 13. Nêu các PP thu thập dữ liệu sơ cấp? phân biệt dữ liệu sơ cấp và thứ cấp.

Các phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp:

1. Khảo sát:

Sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu từ số lượng lớn người tham gia.

Phù hợp với nghiên cứu về thống kê, mô tả, so sánh.

2. Phỏng vấn:

Trao đổi trực tiếp hoặc gián tiếp với đối tượng nghiên cứu để thu thập thông tin, quan
điểm và trải nghiệm.

Phù hợp với nghiên cứu về ý kiến, cảm xúc, động lực.

3. Quan sát:

Ghi chép chi tiết về hành vi, tương tác và môi trường của đối tượng nghiên cứu.

Phù hợp với nghiên cứu về hành vi, văn hóa, xã hội.

4. Nhóm thảo luận tập trung:

Tạo điều kiện cho nhóm người cùng thảo luận về chủ đề nghiên cứu.

Phù hợp với nghiên cứu về tương tác, tập quán, quan điểm nhóm.

5. Thí nghiệm:

Kiểm tra mối quan hệ nhân quả giữa các biến bằng cách thao tác một biến và đo lường
ảnh hưởng của nó lên biến khác.

Phù hợp với nghiên cứu về nguyên nhân, hiệu quả.

Phân biệt dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

Dữ liệu sơ cấp:

Là dữ liệu mới được thu thập lần đầu tiên phục vụ cho mục đích nghiên cứu cụ thể.

Ưu điểm:

35
Chính xác, phù hợp với mục đích nghiên cứu.

Cung cấp thông tin chi tiết và sâu sắc.

Nhược điểm:

Tốn thời gian và chi phí thu thập.

Khó khăn trong việc tiếp cận một số đối tượng nghiên cứu.

Dữ liệu thứ cấp:

Là dữ liệu đã được thu thập sẵn từ các nguồn khác như báo cáo, thống kê, nghiên cứu
trước đây.

Ưu điểm:

Dễ dàng thu thập, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Có thể cung cấp thông tin tổng quan về vấn đề nghiên cứu.

Nhược điểm:

Có thể không chính xác hoặc cập nhật.

Có thể không phù hợp với mục đích nghiên cứu

Câu 14. Trình bày các y/c cơ bản để thiết kế 1 bảng c/hỏi ? Ưu, nhược điểm của
PP thu thập thông tin bằng câu hỏi.

Yêu cầu cơ bản để thiết kế một bảng câu hỏi:

1. Xác định mục tiêu nghiên cứu:

Xác định rõ ràng thông tin muốn thu thập từ bảng câu hỏi.

Mục tiêu nghiên cứu cụ thể giúp xây dựng các câu hỏi phù hợp và hiệu quả.

2. Lựa chọn loại câu hỏi:

Có hai loại chính: câu hỏi đóng và câu hỏi mở.

Lựa chọn loại câu hỏi phù hợp với mục tiêu nghiên cứu và loại thông tin cần thu thập.

3. Viết câu hỏi rõ ràng và dễ hiểu:

Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu cho đối tượng nghiên cứu.

Tránh sử dụng các từ ngữ chuyên ngành hoặc mơ hồ.

36
4. Sắp xếp các câu hỏi theo logic:

Bắt đầu với các câu hỏi chung và dẫn dắt đến các câu hỏi cụ thể hơn.

Sắp xếp các câu hỏi theo chủ đề hoặc theo trình tự logic.

5. Kiểm tra và đánh giá bảng câu hỏi:

Chạy thử bảng câu hỏi với một số người để đánh giá tính rõ ràng, dễ hiểu và hiệu quả.

Căn cứ vào kết quả chạy thử để điều chỉnh bảng câu hỏi cho phù hợp.

Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp thu thập thông tin bằng câu hỏi:

Ưu điểm:

Tiết kiệm thời gian và chi phí: Có thể thu thập thông tin từ số lượng lớn người tham
gia một cách nhanh chóng.

Dễ dàng thực hiện: Có thể sử dụng nhiều phương thức để thu thập thông tin như trực
tiếp, qua điện thoại, email, hoặc trực tuyến.

Tính linh hoạt: Có thể áp dụng cho nhiều loại nghiên cứu khác nhau.

Tính khách quan: Dữ liệu thu thập được có thể được mã hóa và phân tích một cách
khách quan.

Nhược điểm:

Tính chính xác: Dữ liệu thu thập được có thể không chính xác do người tham gia trả
lời không trung thực hoặc không hiểu rõ câu hỏi.

Tính chủ quan: Việc thiết kế và diễn giải câu hỏi có thể bị ảnh hưởng bởi quan điểm
của người nghiên cứu.

Khó khăn trong việc tiếp cận một số đối tượng nghiên cứu: Một số người có thể không
muốn tham gia trả lời câu hỏi.

Khó khăn trong việc thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc: Câu hỏi thường chỉ thu thập
được thông tin cơ bản và không thể đi sâu vào chi tiết.

Câu 15. Đề cương nghiên cứu: Tác động của AI đến việc làm của người lao động
tại Việt Nam

37
1. Giới thiệu:

Tóm tắt: Giới thiệu ngắn gọn về AI, xu hướng phát triển của AI tại Việt Nam, và mối
quan tâm về tác động của AI đến việc làm.

Lý do nghiên cứu: Nêu rõ lý do lựa chọn đề tài, tầm quan trọng và tính cấp thiết của
nghiên cứu.

Mục tiêu nghiên cứu: Xác định mục tiêu chính và các mục tiêu phụ của nghiên cứu.

Câu hỏi nghiên cứu: Đề xuất các câu hỏi nghiên cứu cụ thể để hướng dẫn cho quá trình
nghiên cứu.

2. Phân tích tài liệu:

Định nghĩa AI: Giới thiệu các định nghĩa về AI, các loại AI phổ biến và ứng dụng của
AI trong các lĩnh vực khác nhau.

Tác động của AI đến việc làm: Khảo sát các nghiên cứu trong nước và quốc tế về tác
động của AI đến thị trường lao động, bao gồm cả việc làm bị thay thế, việc làm mới
được tạo ra và sự thay đổi trong kỹ năng lao động.

Tình hình AI tại Việt Nam: Phân tích xu hướng phát triển của AI tại Việt Nam, các
chính sách liên quan đến AI, và năng lực ứng dụng AI của doanh nghiệp Việt Nam.

3. Phương pháp nghiên cứu:

Phương pháp tiếp cận: Xác định phương pháp nghiên cứu tiều liệu, nghiên cứu định
tính

Công cụ nghiên cứu: công cụ thu thập dữ liệu thu thập dữ liệu thứ cấp.

Đối tượng nghiên cứu: Xác định rõ ràng đối tượng nghiên cứu, bao gồm người lao
động, doanh nghiệp và các chuyên gia trong lĩnh vực AI.

Quy trình nghiên cứu: Trình bày chi tiết các bước thực hiện nghiên cứu, từ thu thập dữ
liệu đến phân tích dữ liệu và kết luận.

4. Kết quả nghiên cứu:

38
Phân tích tác động của AI đến việc làm: Trình bày kết quả phân tích về số lượng việc
làm bị thay thế, việc làm mới được tạo ra, và sự thay đổi trong kỹ năng lao động do
AI.

Đánh giá mức độ sẵn sàng của người lao động và doanh nghiệp: Phân tích mức độ
hiểu biết, khả năng thích ứng và đầu tư vào AI của người lao động và doanh nghiệp
Việt Nam.

Đề xuất giải pháp: Đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và tối đa
hóa lợi ích của AI đối với thị trường lao động Việt Nam.

5. Kết luận:

Tóm tắt những kết quả chính của nghiên cứu.

Nêu ra những đóng góp của nghiên cứu cho lý thuyết và thực tiễn.

Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.

6. Tài liệu tham khảo:

Liệt kê tất cả các tài liệu được sử dụng trong quá trình nghiên cứu.

Câu 17. Trình bày các công cụ sử dụng để thu thập dữ liệu trong nghiên cứu định
tính? Cho biết ưu nhược điểm của mỗi công cụ này?

Các công cụ thu thập dữ liệu trong nghiên cứu định tính:

1. Phỏng vấn:

Ưu điểm:

Thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc.

Khả năng tương tác và đặt câu hỏi để làm rõ thông tin.

Linh hoạt trong việc điều chỉnh hướng phỏng vấn.

Nhược điểm:

Tốn thời gian và chi phí.

Khó khăn trong việc tiếp cận một số đối tượng nghiên cứu.

Tính khách quan có thể bị ảnh hưởng bởi người phỏng vấn.

2. Quan sát:

39
Ưu điểm

Thu thập dữ liệu trực tiếp về hành vi và tương tác của đối tượng nghiên cứu.

Cung cấp thông tin về bối cảnh và môi trường nghiên cứu.

Ít ảnh hưởng đến hành vi của đối tượng nghiên cứu.

Nhược điểm:

Khó khăn trong việc thu thập thông tin về suy nghĩ và cảm xúc.

Tốn thời gian và đòi hỏi sự kiên nhẫn.

Khả năng quan sát có thể bị ảnh hưởng bởi quan điểm của người quan sát.

3. Nhóm thảo luận tập trung (FGD):

Ưu điểm:

Thu thập thông tin đa dạng từ nhiều người tham gia.

Tạo ra môi trường tương tác và chia sẻ ý kiến.

Khơi gợi những ý tưởng mới và khám phá các quan điểm khác nhau.

Nhược điểm:

Khó khăn trong việc kiểm soát thảo luận.

Một số người tham gia có thể chi phối thảo luận.

Khó khăn trong việc thu thập thông tin chi tiết từ từng cá nhân.

4. Phân tích tài liệu:

Ưu điểm:

Thu thập dữ liệu nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.

Cung cấp thông tin về lịch sử, bối cảnh và xu hướng nghiên cứu.

Có thể tiếp cận nhiều nguồn tài liệu khác nhau.

Nhược điểm:

Tính chính xác và cập nhật của thông tin có thể không đảm bảo.

Khó khăn trong việc thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc.

40
Phụ thuộc vào khả năng phân tích và diễn giải tài liệu của người nghiên cứu.

5. Nhật ký:

Ưu điểm:

Thu thập thông tin cá nhân và trải nghiệm của đối tượng nghiên cứu.

Cung cấp thông tin chi tiết về suy nghĩ và cảm xúc của người tham gia.

Dễ dàng thực hiện và không tốn chi phí.

Nhược điểm:

Tính khách quan có thể bị ảnh hưởng bởi người viết nhật ký.

Khó khăn trong việc phân tích và mã hóa dữ liệu.

Khó khăn trong việc tiếp cận nhật ký của người tham gia.

Câu 18. So sánh đặc điểm và phạm vi sử dụng của hai phương pháp chọn mẫu:
Chọn mẫu ngẫu nhiên và chọn mẫu phi ngẫu nhiên?

So sánh đặc điểm và phạm vi sử dụng của hai phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu
nhiên và chọn mẫu phi ngẫu nhiên:

1. Chọn mẫu ngẫu nhiên:

Đặc điểm:

Mỗi đơn vị trong tổng thể đều có khả năng được chọn vào mẫu với xác suất bằng
nhau.

Đảm bảo tính khách quan và đại diện cho tổng thể.

Có thể sử dụng các phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản, hệ thống, phân tầng,
theo cụm.

Phạm vi sử dụng:

Phù hợp cho các nghiên cứu định lượng, khảo sát, thí nghiệm.

Giúp đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả nghiên cứu.

Có thể áp dụng cho nhiều loại tổng thể khác nhau.

2. Chọn mẫu phi ngẫu nhiên:

41
Đặc điểm:

Không dựa trên xác suất, người nghiên cứu chủ động lựa chọn các đơn vị vào mẫu.

Có thể sử dụng các phương pháp chọn mẫu theo thuận tiện, theo ý kiến chuyên gia,
theo mục đích.

Phạm vi sử dụng:

Phù hợp cho các nghiên cứu định tính, nghiên cứu thí điểm, nghiên cứu khám phá.

Giúp thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc từ các đối tượng nghiên cứu.

Có thể áp dụng cho các trường hợp khó tiếp cận hoặc không có danh sách đầy đủ các
đơn vị trong tổng thể.

42