PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Quy trình nghiên cứu

Quy trình thực hiện bài nghiên cứu của nhóm được khái quát qua 5 bước sau:
1.1. Xác định mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của bài nghiên cứu này là đánh giá tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến việc
làm của người lao động Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bài viết sẽ phân tích những
ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của AI, đồng thời đề xuất các giải pháp giúp người lao
động thích ứng với sự thay đổi do AI mang lại.
1.2. Tổng quan nghiên cứu
AI đang phát triển nhanh chóng và đang dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Tuy
nhiên, AI cũng có thể tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Nhóm nghiêu cứu tiến hành tổng
hợp các nghiên cứu về tác động của AI đến việc làm trên thế giới và Việt Nam
Xác định các khoảng trống nghiên cứu và đặt ra câu hỏi nghiên cứu cụ thể:
- Mức độ ảnh hưởng của AI đến số lượng việc làm của người lao động Việt Nam
trong các ngành nghề khác nhau là gì?
- Kỹ năng nào cần thiết để người lao động có thể thích ứng với môi trường làm việc
có AI?
- Vai trò của chính phủ và doanh nghiệp trong việc hỗ trợ người lao động thích ứng
với AI là gì?
1.3. Cơ sở lý luận
Bài nghiêu cứu sẽ dựa trên các lý thuyết về AI, thị trường lao động và kinh tế. Các mô
hình lý thuyết liên quan đến tác động của AI đến việc làm sẽ được phân tích
1.4. Thu thập dữ liệu
Dữ liệu về AI và thị trường lao động Việt Nam sẽ được thu thập từ các nguồn khác nhau
như:
- Dữ liệu thống kê về thị trường lao động
- Báo cáo khảo sát doanh nghiệp và người lao động
- Phân tích dữ liệu mạng xã hội
1.5. Phân tích dữ liệu
Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích bằng các phương pháp thống kê phù hợp:
Phân tích nội dung để hiểu nhận thức của người lao động về AI
1.6. Diễn giải kết quả
Kết quả nghiên cứu sẽ được trình bày một cách rõ ràng, súc tích và dễ hiểu. Ý nghĩa của
kết quả nghiên cứu sẽ được giải thích và liên hệ với các nghiên cứu trước đây. Các
khuyến nghị chính sách và thực tiễn dựa trên kết quả nghiên cứu sẽ được đưa ra.
1.7. Kết luận
Bài luận sẽ tóm tắt lại các nội dung chính của nghiên cứu, đánh giá đóng góp của nghiên
cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.
2. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu
2.1. Mô hình nghiên cứu
Sau khi tham khảo các nghiên cứu đi trước, nhóm nghiên cứu đã xác định các nhân tố
thuộc trí tuệ nhân tạo tác động đến việc làm của người lao động Việt Nam và đề xuất mô
hình nghiên cứu như sau:
Biến phụ thuộc: cơ hội việc làm của người lao động Việt Nam
Biến độc lập:
Mức độ ứng dụng AI: Thể hiện mức độ sử dụng AI trong các ngành kinh tế.
Kỹ năng lao động: Phản ánh khả năng thích ứng của người lao động với công nghệ AI.
Chính sách hỗ trợ: Tạo môi trường thuận lợi cho ứng dụng AI và hỗ trợ người lao động.
Mức độ tự động hóa: Phản ánh mức độ thay thế lao động thủ công bằng công nghệ.
Cơ cấu ngành kinh tế: Thể hiện sự thay đổi trong cơ cấu ngành kinh tế do AI tác động.
Tăng trưởng kinh tế: Phản ánh tác động tổng thể của AI lên nền kinh tế.
2.2. Giả thuyết nghiên cứu
Giả thuyết 1: Mức độ ứng dụng AI có mối tương quan âm với cơ hội việc làm của người
lao động Việt Nam
Giả thuyết 2: Kỹ năng lao động có mối tương quan dương với cơ hội việc làm của người
lao động Việt Nam
Giả thuyết 3: Chính sách hỗ trợ có mối tương quan dương với cơ hội việc làm của người
lao động Việt Nam
Giả thuyết 4: Mức độ tự động hóa có mối tương quan âm cơ hội việc làm của người lao
động Việt Nam.
Giả thuyết 5: Sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế có mối tương quan âm với cơ hội việc
làm của người lao động Việt Nam
Giả thuyết 6: Tăng trưởng kinh tế có mối tương quan dương với cơ hội việc làm của
người lao động Việt Nam
3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Nguyên cứu tài liệu
Nhóm tác giả sử dụng công cụ Google Scholar, Emerald, ScienceDirect để tổng hợp và
thống kê các công trình nghiên cứu có sẵn như sách, báo, các trang mạng, luận án, luận
văn,… về tác động của AI đến cơ hội việc làm của người lao động Việt Nam. Sau đó rút
ra các luận điểm chính và đặt làm cơ sở giả thuyết để định hướng nghiên cứu, kiểm
nghiệm tính đúng sai và xem xét sự phù hợp của các luận điểm đó ở thời điểm hiện tại.
Cụ thể, dữ liệu của các biến được tổng hợp từ các nguồn sau:
Biến Cách thức thu thập dữ liệu Nguồn dữ liệu

Tỷ lệ thất nghiệp
Mức lương của người lao
động
Mức độ ứng dụng AI
Kỹ năng lao động
Chính sách hỗ trợ
Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê
Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội, Tổng cục
thống kê
Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Cổng thông tin điện tử về
AI của Bộ Khoa học và
Công nghệ
Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Văn bản chính sách Các cơ
quan chính phủ, tổ chức
quốc tế
Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Quyết định số 127/QĐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ:
Ban hành Chiến lược quốc
gia về nghiên cứu, phát
triển và ứng dụng Trí tuệ
nhân tạo đến năm 2030

Mức độ tự động hóa Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Phân tích dữ liệu về robot,
công nghệ tự động hóa
Cơ cấu ngành kinh tế Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê
Tăng trưởng kinh tế Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp Tổng cục Thống kê

3.2. Phương pháp định tính

3.2.1. Mục tiêu nghiên cứu định tính
Khám phá những tác động tiềm ẩn của AI đến việc làm của người lao động trong bối
cảnh Việt Nam.
Xác định những nhóm lao động có nguy cơ bị ảnh hưởng cao bởi AI.
Đánh giá mức độ sẵn sàng của người lao động trong việc thích nghi với sự thay đổi do AI
mang lại.
Hiểu rõ những quan điểm, lo ngại và kỳ vọng của người lao động về AI và tác động của
nó đến việc làm.
Đề xuất những giải pháp hỗ trợ người lao động thích ứng với thị trường lao động trong
thời đại AI.
3.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu
Phân tích tài liệu thứ cấp: Nhóm nghiên cứu sẽ thu thập và phân tích các tài liệu thứ cấp
từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các bài báo khoa học, báo cáo nghiên cứu, bài báo,
thông cáo báo chí, và các tài liệu chính sách.
Phân tích nội dung: Nhóm nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp phân tích nội dung để mã
hóa và phân tích dữ liệu thu thập được từ các tài liệu thứ cấp.
So sánh đối chiếu: Nhóm nghiên cứu sẽ so sánh và đối chiếu các kết quả thu thập được từ
các nguồn tài liệu khác nhau để xác định các điểm chung, điểm khác biệt và các chủ đề
chính.
Xây dựng lý thuyết: Nhóm nghiên cứu sẽ sử dụng dữ liệu thu thập được để xây dựng một
khuôn khổ lý thuyết giúp giải thích tác động của AI đến việc làm.
3.2.3. Phân tích dữ liệu
S
T Tài liệu Nội dung Phân tích Đánh giá
T
1 “Tác Báo cáo của Dự báo: Báo cáo dự đoán rằng 52% Báo cáo của WB
động Ngân hàng việc làm tại Việt Nam có nguy cơ cao cung cấp một cái
của tự Thế giới bị tự động hóa vào năm 2030. nhìn tổng quan về
động (WB) năm Ngành nghề bị ảnh hưởng: Các ngành tác động tiềm tàng
hóa đối 2019 với tiêu nghề có nguy cơ cao nhất bao gồm của tự động hóa
với việc đề "Tác động sản xuất, dịch vụ khách hàng, nhập dữ đối với thị trường
làm ở của tự động liệu và kế toán. lao động Việt
Việt hóa đối với Tác động đến lao động: Tự động hóa Nam. Báo cáo
Nam” việc làm ở có thể dẫn đến thất nghiệp, giảm cũng đề xuất một
Báo cáo Việt Nam" đã lương và thay đổi về yêu cầu kỹ năng số giải pháp để
của phân tích đối với người lao động. giảm thiểu tác
 Ngân những ảnh Giải pháp: Báo cáo đề xuất một số động tiêu cực của
hàng hưởng tiềm giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu tự động hóa. Tuy
Thế giới tàng của tự cực của tự động hóa, bao gồm: nhiên, báo cáo có
(WB) - động hóa lên Đầu tư vào giáo dục và đào tạo: Nâng thể được bổ sung
2019 thị trường laocao trình độ kỹ năng của người lao thêm một số phân
động Việt động để đáp ứng nhu cầu của thị tích cụ thể về tác
Nam trong trường lao động mới. động của tự động
tương lai. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Tạo ra các hóa đối với từng
công việc mới và nâng cao năng suất ngành nghề và
lao động. nhóm lao động
Hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng: khác nhau
Cung cấp các chương trình hỗ trợ việc
làm và đào tạo nghề cho người lao
động bị mất việc do tự động hóa.
2 "Việc Báo cáo này Tác động của tự động hóa và AI: Báo cáo của
làm mất phân tích tác Tự động hóa có thể thay thế 800 triệu McKinsey Global
đi, việc động của tự việc làm trên toàn cầu vào năm 2030. Institute là một
làm động hóa và Tuy nhiên, AI cũng có thể tạo ra 974 nghiên cứu uy tín
được tạo trí tuệ nhân triệu việc làm mới. và có giá trị tham
ra: tạo (AI) đến Ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất khảo cao. Báo cáo
Tương thị trường lao bởi tự động hóa là sản xuất, bán lẻ và cung cấp một cái
lai của động toàn cầu dịch vụ hành chính. nhìn toàn diện về
việc làm trong giai Ngành nghề được hưởng lợi từ AI bao tác động của tự
sẽ có ý đoạn từ năm gồm công nghệ thông tin, y tế và giáo động hóa và AI
nghĩa gì 2019 đến năm dục. đến thị trường lao
đối với 2030. 2.2. Kỹ năng cần thiết cho tương lai: động, đồng thời đề
việc Kỹ năng số (kỹ năng sử dụng công xuất các giải pháp
làm, kỹ nghệ) để ứng phó với sự
năng và Kỹ năng kỹ thuật (kỹ năng chuyên thay đổi.
tiền môn)
lương" Kỹ năng mềm (kỹ năng giao tiếp, làm
McKins việc nhóm, tư duy phản biện)
ey 2.3. Giải pháp để ứng phó với sự thay
Global đổi:
Institute Đầu tư vào giáo dục và đào tạo: Nâng
- 2021 cao trình độ kỹ năng của người lao
động để đáp ứng nhu cầu của thị
trường lao động mới.
Hỗ trợ người lao động chuyển đổi
nghề nghiệp: Cung cấp các chương
trình đào tạo và hỗ trợ tài chính cho
người lao động bị ảnh hưởng bởi tự
động hóa.
 Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Tạo ra
môi trường thuận lợi cho sự phát triển
của các ngành nghề mới.
3 Tác Bài nghiên Tác động của AI đối với năng suất lao Bài nghiên cứu đã
động cứu đưa ra động: AI có thể giúp tự động hóa các phân tích một cách
của trí một cái nhìn công việc, nâng cao hiệu quả và năng toàn diện tác động
tuệ nhân tổng quan về suất lao động. của AI đối với
tạo đối tác động của Tác động của AI đối với cơ cấu ngành năng suất lao động
với năng AI đối với kinh tế: AI sẽ thúc đẩy sự phát triển và cơ cấu ngành
suất lao năng suất lao của các ngành kinh tế mới, như công kinh tế ở Việt
động và động và cơ nghệ thông tin, tự động hóa, robot, Nam. Bài viết cũng
cơ cấu cấu ngành v.v. đưa ra một số
ngành kinh tế ở Việt Tác động của AI đối với việc làm: AI khuyến nghị cho
kinh tế Nam. Bài viết có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp chính sách để có
ở Việt cũng chỉ ra cho một số lao động có kỹ năng thấp, thể tận dụng tối đa
Nam" - tầm quan nhưng cũng sẽ tạo ra nhiều việc làm lợi ích của AI và
Tạp chí trọng của việc mới trong các ngành kinh tế mới. giảm thiểu tác
Kinh tế nghiên cứu động tiêu cực của
và Dự vấn đề này để nó.
báo, có thể đưa ra
2021 các chính
sách phù hợp.