VİCTORİA DÖNEMİ VE ROMANTİZM DÖNEMİ

CHARLES DICKENS: OLIVER TWIST \ JANE AUSTEN: AŞK VE GURUR

Charles Dickens, Oliver Twist kitabında kendi hayatını yansıtarak ve okuyucusunu

kitabın içine çekerek anlatır. Kitabında da belirttiği gibi amacı okurun kafasını karıştırmak
değil, her olayı direkt anlatarak okuru kitaba çekmek istediğini söyler. “ Oliver Twist’ i
belirtisiz ve zor durumlarda bırakmak sonra da onunla ilişkisi olmayan önemsiz konulara
saparak okuru meraktan kıvrandırmak gibi bir niyetim olmadığını en baştan belirtmek
istiyorum. Yegane arzum bu tarihçeyi baştan sona elimden geldiğince hızlı olarak yazıp
bitirmek, yapabiliyorsam okuru da yanımda sürüklemektir. Yok sürükleyemiyorsam onu
birkaç bölüm için daha keyifli bir yolda yürüsün, sonra da dilerse gene bana katılsın diye
kendi haline bırakmaktır. “
Bu dönemde Sanayi Devrimi’nin etkisiyle insan gücüne sadece “ Eller” olarak
bakılmaktadır. Üreticiler insana ihtiyaç duymadan sadece makinelerle ucuza üretim yapıyordu
ve insanlar işsiz kalıyor, yoksulluktan hastalanıyor ve ölüyor, iş ulamadıkları için de
dileniyorlardı. Charles Dickens da Romantik dönemin aksine yalnızca o dönem soyluların
değil, yoksulluk çeken ve soylu kesim tarafından önemsenmeyen, hor görülen insanların
yaşamını tüm gerçekliğiyle anlatmıştır. Aşka vurgu yapılmamış ya da doğanın güzelliğinden
bahsetmemiştir. O dönemin insanlar üzerindeki etkisini hatta kendi üzerindeki etkisini okurla
dialog halinde olarak yansıtmıştır. Şu alıntıdan Dickens’ ın toplum hakkındaki düşüncelerini
anlayabiliriz. “ Yediği içtiği yaramayan, kanı buz, yüreği taştan bir zenginin, o sırada Oliver’
ı, köpeğin bile yüz vermediği şeyleri yiyip yutarken görmesini dilerdim. “ Yazar da
çocukluğunda ve gençliğinde yarattığı Oliver karakteri gibi zorluklar yaşamış, eğitimini
bırakıp erken yaşta çalışmak zorunda kalmış; bir insanın o dönemde soylu olmadığı zaman
nasıl ezildiğini ve yoksullara nasıl baktıklarını anlatır.
Aşk ve Gurur’ da ise Jane Austen o dönemde bir kadın ancak evlenirse rahat
edebileceğini ve Mrs. Bennet’in kızlarını bir fırsat olarak görüp onları evlendirmeye
çalıştığını anlatır. Victoriaa Dönemi’ nden farklı olarak Jane Austen bir insanın duygularına
ve bir kararda ne kadar emin olursak olalım herhangi bir şeyden etkilenip kararımızın
değişeceğine vurgn yapar. O dönem, Sanayı Devrimi etkisinin henüz ortaya çıkmadığı,
aristokrasi kurallarının hala etkili olduğu bir dönemdi. Victoria Dönemi’nde yaşayan Bennet
ailesi de henüz aristokratik kurallardan kurtulamamış orta halli bir aile olarak yansıtılır. Mrs.
Ve Mr. Bennet bu dönemin açık bir örneğidir çünkü kızlarının eğitimli olmasından çok zengin
bir eşle evlenmelerinin daha iyi olacağını düşünmektedir. Ancak Mr. Bennet eşinden farklı
olarak liberal bir toprak beyidir. Bunu kızlarıyla konuşmasından anlıyoruz.
Elizabeth karakteri ise başlangıçta Darcy’ i kibirli, kendini beğenmiş biri olarak görse
de zamanla ona karşı önyargılı olduğunu ve aslında kibirli olmadığını sadece gururlu bir
insan olduğunu anlar, zaman geçtikçe ona aşık olur. Jane Austen şu sözünde gurur ve kibirin
farkını açıkça gösterir: “ Bir insan kibirli olmadan da gururlu olabilir. Gurur daha çok kendi
nefsimize karşı duyduğumuz saygıyla ilgilidir, kibirse başkalarının bize duymasını istediğimiz
saygıyla ilgilidir.” Elizabeth Darcy ‘ i tanımadan önce evlilik hakkında şöyle düşünüyordu ; “
Evlenmek için delicesine aşık olmayı bekleyeceğim. Sanırım bu yüzden de evde kalacağım.
Onun annesinden farklı olduğunu ve asla aşık olamayacağını düşünür, özellikle kibirli bir
insana. Darcy, Elizabeth’in düşüncesini zamanla değiştirir ve aşkları gururlarının önüne geçer.
Jane Austen , Bennet kızlarının her birinde farklı bir toplumsal yapıyı işlemiştir.
Özellikle Elizabeth ve Darcy’ de. Elizabeth kararlı ve aklındakileri korkmadan söyleyebilen
bir karakterdir ve o dönemden izler taşır. Darcy ise o dönemde aristokratik biri gibi gözükse
de daha sonra bu düşünceden sıyrılır ve Elizabeth ‘e olan aşkı onu değiştirir. Darcy : Sen
bana , gerçekten sevilmeye değer bir kadının sevgisini kazanabilmek için daha başka
erdemlere sahip olmam gerektiğini öğrettin. “
Aşk ve Gurur Victoria Dönemi romanlarından farklı çünkü henüz Sanayi Devrimi
etkisi az , eşitlik ve özgürlük kavramları insanları etkilememiştir. Oliver Twist kitabında
olduğu gibi insanların yoksulluğu veya çaresizliği yansıtılmamıştır. Şöyle bir benzerlik vardır
ki iki yazar da kendi dönemlerindeki soylu kesimi ve yoksul, alt kesimdeki insanlara bakış
açılarını yansıtırlar. Austen, Bennet’ ler üzerinden Romantik dönem toplumunu; Dickens ise
Oliver ve Mr. Grimwig gibi soylu karakterler üzerinden Victoria Dönemi toplumunu açıkça
anlatmışlar. İki yazar da özellikle Jane Austen ataerkilliği vurgulamış. Dickens ise
karakterlerin konuşmaları arasında sürekli kadının hep çok konuşan ve sadece iş yapan veya
kötü yolda olduğu düşüncesini Nancy karakteri üzerinden yansıtmıştır.
Özetle, Romantizm Dönemi’ nde henüz Sanayi Devrimi etkisi az ve özgürlük, eşitlik
gibi kavramlar topluma yansımamış. Karakterler de kendi dönemindeki toplumu yansıtmış
fakat toplum yapısına veya yoksulluğa değinmemiştir. Victoria Dönemi’ nde ise Charles
Dickens gibi yazarlar o dönemdeki adaletsizliği, aristokratik düşüncelerin boşluğunu ve insan
özgürlüğünü nasıl etkilediğini yansıtır.