Name: Maybelle Lyn T.

Linas Date: May 26, 2023

Course & Year: BSED 3 – Science

Filipino 3 Panitikan

C.

TANAGA HAIKU

PAG-IBIG SA BAYAN PAGKABATA

Nagliliyab ang pag-ibig sa bayan, Hawak-kamay, tawa,

Sa puso't diwa, walang pag-aalinlangan.
Tumitibay sa pagsulong ng bansa,
Pag-ikot ng mundo'y bilis,
Laging handang maglingkod at tumangkilik sa Bulaklak ng araw.
laban.

Sa bayan, puso'y umaalab ng liyag,

Tagumpay ng lahat, at ng mga adhikain.
Nag-aalay ng tapang, sigla, at dangal,
Sa bawat adhika, pusong handang magmahal.

Sa bawat pangarap, di nagdadalawang-isip,

Pag-ibig sa bayan, buong-tapang, hindi pumipikit.
Inaalay ang talino't lakas ng kamay,
Upang ang bayan ay mapagtibay at makamit ang
laya.

Ang pag-ibig sa bayan, hindi nauupos,

Laging dumadaloy, walang pinipiling puso.
Sa bawat pagkakataon, ito'y iginigiit,
Kapayapaan, kaunlaran, ito'y hinahangad na
matupad.

Oh, pag-ibig sa bayan, di mawawalay,

Sa mga puso't isipan, laging mananatili't yayakap.
Ang bayan natin, dakila't marangal,
Pananatilihin, pangako't tanging hangad na
pahalagahan.
PAGMAMAHAL SA KAPWA BIYAYA

Lingapin ang kapwa, pusong mapagmahal, Ulan sa bukid,

Buhay na may pag-ibig, walang pag-aalinlangan.
Sa bawat tao, pagkakataon ay bigyan,
Pagsibol ng mga halaman,
Ng respeto, pag-unawa, walang pagkukulang. Biyayang likha.

Ang kapwa'y kaluluwa, may halaga't dangal,

Pakinggan ang hinaing, buksan ang mga
talinghaga.
Tumulong sa pangangailangan, sa hirap at
ginhawa,
Sa pagmamahal sa kapwa, wag magkulang ng
pagkalinga.

Sa harap ng pagsubok, magpakatatag at matatag,

Pagmamahal sa kapwa, hindi dapat maglahad.
Sa galit at poot, kahit nasaktan man,
 Pagpapatawad at pang-unawa, buhay na
pamana.

Magpakumbaba, magpakatotoo sa bawat kilos,

Ang pagmamahal sa kapwa'y hindi dapat
maputol.
Mag-alay ng pag-asa, ng pag-asa't pag-asa,
Sa bawat tao, pag-ibig, walang ipagkakait, walang
mawawala.

Pag-ibig sa kapwa, bubuhay sa mundo,

Maglilingkod sa iba, sa buong kaluluwa'y sundo.
Kalinga't pagmamahal, hatid ng mga salita,
Sa bawat araw, ipamalas, isabuhay nang tapat at
tunay.

D.

PAMAGAT NG DULA:

"Pagsilang ng Bayan"

ni Aurelio Tolentino

KAHULUGAN NILALAMAN(PAKSA/TEMA)

Ang "Pagsilang ng Bayan" ni Aurelio Tolentino
ay isang kilalang dulang Tagalog na isinulat
noong panahon ng kolonyalismo at paghihimagsik
sa Pilipinas. Ang dula ay naglalarawan ng
pagkamulat, pagkakaisa, at pakikibaka ng mga
Pilipino upang makamit ang kalayaan at
pagsasarili ng bansa mula sa mga dayuhang
mananakop.
Ang kahulugan ng "Pagsilang ng Bayan" ay
sumasalamin sa kahalagahan ng pagkakamulat at
pagbangon ng bayan. Ipinapakita ng dula ang
proseso ng paggising ng kamalayan at pag-unlad
ng kamalayan ng mga Pilipino, mula sa kawalan
ng kaalaman at kahinaan, patungo sa pagkakaroon
ng determinasyon at pag-asa para sa pagbabago.
Sa pamamagitan ng mga tauhan at mga
pangyayari sa dula, ipinapakita ang pagbubukas
ng mga mata ng mga Pilipino sa mga pang-aapi at
kahirapan na dulot ng kolonyalismo.
Ipinapahayag nito ang pangarap at layunin ng mga
Pilipino na magkaroon ng sariling kalayaan,
dignidad, at soberanya.
Ang "Pagsilang ng Bayan" ay nagbibigay-diin sa
kahalagahan ng pagkakaisa at kolektibong
pagkilos ng mga Pilipino upang labanan ang
pang-aapi at ipagtanggol ang kanilang mga
karapatan. Ipinapakita nito ang puwersa ng bayan
Ang dula na "Pagsilang ng Bayan" ni Aurelio
Tolentino ay naglalaman ng mga sumusunod na
paksa o tema:
1. Pagkamulat sa Kolonyalismo: Ang dula ay
naglalayong magpahayag ng pagkamulat ng mga
Pilipino sa pang-aapi at pagsasamantala ng mga
dayuhan, partikular na ng mga Kastila at mga
Amerikano. Ipinapakita nito ang pag-unawa sa
mga pangyayari at ang pangangailangan ng mga
Pilipino na lumaban para sa kalayaan at
pagsasarili ng bansa.
2. Pakikibaka para sa Kalayaan: Ang tema ng
pagsasakripisyo at pakikibaka ng mga Pilipino
para sa kalayaan ng bansa ay mahalagang bahagi
ng dula. Ipinapakita nito ang determinasyon ng
mga tauhan na labanan ang mga pwersa ng
pananakop upang maipagtanggol ang kanilang
bayan at karapatan.
3. Pag-asa at Pagkakaisa: Isa pang mahalagang
tema ng dula ay ang pag-asa at pagkakaisa ng
mga Pilipino sa gitna ng mga pagsubok at
kahirapan. Ipinapakita nito ang kapangyarihan ng
pagkakaisa ng mga tao bilang isang bansa upang
mabago ang kanilang kalagayan at mabuo ang
isang mas magandang kinabukasan.
at ang kakayahan ng mga Pilipino na makabangon
mula sa pagkaapi at makamit ang tunay na
kalayaan at pagsasarili bilang isang bansa.
Ang dula ay hindi lamang isang tala ng mga
pangyayari sa kasaysayan, kundi isang paalala sa
mga manonood na ipagpatuloy ang laban para sa
kalayaan, dignidad, at pag-unlad ng bansa.
Ipinapahayag nito ang pag-asa at pagsisikap na
magpatuloy sa pagkamit ng mga adhikain ng
bayan.
SINASALAMING KULTURA
Ang dula na "Pagsilang ng Bayan" ni Aurelio Tolentino
ay sumasalamin sa iba't ibang aspekto ng kultura ng
Pilipinas. Narito ang ilan sa mga sinasalaming kultura
ng dulang ito:
1. Nasyonalismo: Ang "Pagsilang ng Bayan" ay
nagpapahiwatig ng malalim na pagmamahal at
pagmamalasakit ng mga Pilipino sa kanilang bayan.
Ipinapakita nito ang pagsusulong ng mga adhikain ng
kalayaan at pagsasarili ng bansa mula sa dayuhang
pananakop.
2. Tradisyon at Paniniwala: Sa dula, may mga tauhan
na nagpapakita ng mga tradisyonal na paniniwala at
pamamaraan ng mga Pilipino. Ipinapakita rin ang
pagpapahalaga sa mga gawain at ritwal na bahagi ng
kultura ng mga Pilipino.
3. Pakikipagkapwa-tao: Isa sa mga malalim na halaga
na sinasalamin ng dula ay ang pagkakaroon ng
malasakit at pag-aalay ng sarili para sa kapakanan ng
kapwa. Ipinapakita nito ang pagkakaisa ng mga Pilipino
sa pakikibaka para sa kalayaan at katarungan.
4. Musika at Sining: Ang musika at sining ay
mahalagang bahagi ng dula. Ipinapakita nito ang mga
tradisyonal na awitin, sayaw, at iba pang porma ng
sining na nagpapahayag ng kultura at pagkakakilanlan
ng mga Pilipino.
5. Relihiyon at Pananampalataya: Ang dula ay
maaaring magpapakita ng mga elementong nauugnay
sa relihiyon at pananampalataya ng mga Pilipino. Ito
ay nagpapahiwatig ng pagtitiwala sa Diyos at ang
pagiging bahagi ng isang relihiyosong lipunan.
Ang mga nabanggit na aspekto ng kultura ay
nagbibigay-kulay at nagpapalalim sa "Pagsilang ng
Bayan." Ito ay nagpapakita ng kasaysayan,
pagkamulat, at pagkakakilanlan ng mga Pilipino, na
naglalayon na palaganapin ang kamalayang pambansa
at pagmamahal sa bansa.
4. Pagpapahalaga sa Edukasyon: Ang dula ay
nagpapahiwatig ng kahalagahan ng edukasyon
bilang susi sa pag-unlad ng bansa at pagbabago
ng lipunan. Ipinapakita nito ang hangarin ng mga
tauhan na magkaroon ng sariling paaralan at
magpalawak ng kaalaman at kasanayan ng mga
kabataan.
5. Pagmamahal sa Bayan: Ang tema ng
pagmamahal sa bayan at pagmamalasakit sa
kapakanan ng bansa ay naglalayong palakasin ang
pambansang pagkakakilanlan ng mga Pilipino.
Ipinapakita nito ang dedikasyon ng mga tauhan
na ipagtanggol ang kanilang bayan at isabuhay
ang tunay na diwa ng pagiging isang
mamamayang Pilipino.
KALAGAYAN NG DULA SA
PANAHON NG HAPON
Ang dula na "Pagsilang ng Bayan" ni Aurelio
Tolentino ay nasulat at isinabuhay noong
panahon ng pananakop ng mga Hapones sa
Pilipinas. Ang kalagayan ng dula sa panahong iyon
ay nagbago at naapektuhan ng mga pangyayari at
patakaran ng mga Hapones.
Sa panahon ng Hapon, ang mga Hapones ay
nagpapatupad ng kanilang sariling pananakop at
patakaran sa Pilipinas. Nagkaroon ng malaking
impluwensiya ang mga Hapones sa larangan ng
sining at kultura, kung saan inaasahang ang mga
dula ay dapat magpakita ng pagsasaalang-alang
sa kanilang pananakop at ideolohiya.
Ang "Pagsilang ng Bayan" ay naglalayong
magpahayag ng paglaban at pag-asa ng mga
Pilipino laban sa dayuhan, partikular na ang mga
Kastila. Sa panahon ng Hapon, ang dula ay
maaaring ipinakita bilang isang simbolo ng
pagtutol sa pananakop at pagmamalasakit sa
bayan.
Gayunpaman, ang mga pagbabago sa patakaran
at kontrol ng mga Hapones sa sining at kultura ay
maaaring nakaimpluwensiya sa pagpapalabas at
paglalaro ng dula. Maaaring naging limitado ang
pagganap o pagpapalabas ng mga dula na
nagtatampok ng pakikibaka at paglaban laban sa
mga dayuhan.
Sa kabuuan, ang "Pagsilang ng Bayan" ay
maaaring nagkaroon ng kalagayan na kailangang
umayon o mag-adjust sa mga patakaran at
saloobin ng mga Hapones. Gayunpaman, ang
diwa at mensahe ng dula, na nagpapahayag ng
pagmamahal sa bayan at hangaring makamit ang
kalayaan, ay maaaring patuloy na nabatid at
nagpatibay sa mga manonood sa panahon ng
Hapon.