VÍ DỤ VỀ ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HOÁ

1. Ví dụ: Bánh chưng (văn hoá ẩm thực)

2. Đặc trưng:

- Tính hệ thống: + gắn liền với lễ Tết Nguyên Đán

+ là biểu tượng đặc trưng của văn hóa Việt Nam
+ là loại bánh gắn liền với những nguyên liệu nấu ăn truyền
thống của dân tộc Việt Nam (lá dong, gạo nếp, đậu xanh,..) – gắn liền với nền
nông nghiệp lúa nước nước nhà.

- Tính giá trị: + Mang giá trị tinh thần, giá trị vĩnh cữu
+ biểu tượng tượng trưng cho đất (trong truyền thuyết bánh
chưng, bánh dày – tượng trưng cho mặt trời)  sự gắn kết của đất trời  vì
vậy bánh chưng bánh dày được chọn để dâng vào ngày Tết nhằm thể hiện sự
biết ơn trời đất vì điều kiện thiên nhiên thuận lợi, mùa màng bội thu  nhân
dân ấm no hạnh phúc.

- Tính nhân sinh: + Gắn liền với ngày Tết Nguyên Đán, dân gian còn gọi là Tết
sum vầy, nơi người người nhà nhà sum họp để gói bánh chưng ngày Tết  còn
tượng trưng cho tình cảm gia đình hạnh phúc, ấm áp; là sợi dây liên kết tình
cảm giữa người với người.

- Tính lịch sử: + Gắn liền với lịch sử dân gian từ thời xa xưa  có bề dày lịch sử
lâu đời.
+ Được gìn giữ, lưu truyền từ đời này sang đời khác  trở thành
phong tục tập quán của người Việt mỗi khi Tết đến  là nét văn hóa đặc trưng
của người dân Việt Nam
3. Chức năng
- Chức năng tổ chức xã hội:
+ Bánh chưng là những món ăn không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người
Việt.
+ Không chỉ là món ăn dân dã mang đậm đặc trưng của người Việt, bánh chưng còn
chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về thế giới quan, nhân sinh quan... của người Việt cổ.

- Chức năng điều chỉnh xã hội:

 + Nhiều nhà trường ở các địa phương, đủ các cấp học, mỗi khi tết đến xuân về đã tổ
chức các hoạt động ngoại khoá gói bánh chưng nhằm mục đích lưu truyền phong tục gói
bánh chưng vào ngày tết.

- Chức năng giá trị - thẩm mỹ:

+ Hàng ngàn bánh chưng được bán ra thị trường trong và ngoài nước để phục vụ cho
nhu cầu thưởng thức ẩm thực dân tộc của người Việt.
+ Bánh chưng còn là đồ trang trí mỗi khi Tết đến.

- Chức năng giao tiếp:

+ Có chức năng đối thoại giữa các nét VH khác nhau. Bánh Chưng có thể là
một trong những món ăn truyền thống, đậm chất văn hóa Việt Nam – là
phương tiện có thể được dùng để giao du với các văn hóa ẩm thực trên toàn
thế giới.

- Chức năng giáo dục:

+ Vì được lưu truyền từ lâu đời, từ đời này sang đời khác. Việc gói bánh
Chưng vào mỗi mùa Tết đến được coi như là một cách để truyền tải thông
điệp gìn giữ và phát huy truyền thống, văn hóa dân tộc.