7 Karısımlar-1

. TYT Kimya /@notbudur

12 Temiz notlar, kaliteli içerik

1. BÖLÜM: HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR

Dağıtıcı Madde Dağılan Madde Karışım Örneği
KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI Katı Katı İnci, kırmızı cam, mücevher taşları
İki veya daha fazla maddenin herhangi bir kimyasal değişime uğramadan
Katı Sıvı Jöle, merhem, denizanası, tereyağ
rastgele oranlarda bir araya gelmesiyle oluşturduğu madde topluluğuna
karışım denir. Karışımı oluşturan her bir maddeye bileşen denir. Katı Gaz Ekmek, ponza taşı, lav
Karışımların Özellikleri Sıvı Katı Boya, yapıştırıcı, mürekkep
• Saf değildir.
Sıvı Sıvı Süt, mayonez, yağlı su, benzin-su
• Homojen veya heterojen olabilir.

m
• Bileşenleri her oranda karışabilir. Sıvı Gaz Sabun köpüğü, çırpılmış yumurta
• Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrıştırılabilir.
• Formülleri yoktur. Gaz Katı Toz, duman
• Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliklerini korurlar. Gaz Sıvı Sis, bulut, buhar
• Karışımın fiziksel özellikleri (kaynama noktası, iletkenlik, öz kütle...)
bileşenlerin oranına bağlı olarak değişir. Dağıtıcı ve dağılan maddelerin fiziksel hallerine göre kolloid örnekleri.
• Karışımı oluşturan maddelerin toplam kütlesi, karışımın kütlesine eşittir.

.co
Fakat karışımın hacmi bileşenlerin toplam hacmine eşit olmayabilir. DAĞILAN MADDENİN TANECİK BOYUTU
Karışımlar; dağılan maddenin tanecik boyutu 1 nm’den (10-6 m) küçükse çözelti,
Karışımlar homojen ve heterojen olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar.
1 nm ile 1000 nm (10-6-10-9 m) arasında ise kolloid, 1000 nm’den büyükse
HETEROJEN KARIŞIMLAR süspansiyon adını alır.

Heterojen karışımlar, her tarafında aynı özelliği göstermeyen, birden fazla

faz içeren karışımlardır. 1 nm 1000 nm Tanecik boyutu

Heterojen Karışımların Özellikleri Çözelti Kolloid Süspansiyon

• Bileşenleri tam olarak karışmaz.
• Homojendir. • Homojen görünümlü • Heterojendir.
• Bileşenler kolayca ayırt edilebilir.
• Dağılan madde çıplak gözle heterojendir. • Dağılan madde çıplak gözle
• Çoklu madde görüntüsü vardır.
görülmez. • Dağılan madde görülebilir.
• Bekletildiğinde çökelti oluşturabilir.
• Bileşenleri süzgeç kağıdından geçmeyebilir.
• Genellikle bulanık görünümlüdür.
• Katı, sıvı veya gaz halde olabilir.
ur
Türk kahvesi Ayran

• Heterojen karışımlara, ayran, benzin-su, sis, duman örnek verilebilir.

• Beklediğinde çökme olmaz.
• Süzme ile ayrılmaz.
• Işığı saçmaz.
• Şeffaf veya renkli olabilir.
mikroskopla görülür.
• Beklediğinde çökme
olmaz.
• Süzme ile ayrılmaz.
• Beklediğinde çökme olur.
• Süzme ile ayrılabilir.
• Işığı saçar ve absorbe eder.

HETEROJEN KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI

ÇÖZÜNME SÜRECİ
Heterojen karışımlar dağılan faz ve dağıtıcı faz olmak üzere iki fazdan oluşur.
Bir maddenin bir başka madde içinde homojen dağılması olayına çözünme,
ud
Bileşenlerden biri diğeri içinde dağılıyorsa bu maddeye dağılan faz, diğerine
oluşan karışıma ise çözelti denir.
ise dağıtıcı faz denir.
Çözeltide genellikle miktarı fazla olan madde çözücü, miktarı az olan madde
Heterojen karışımlar dağılan ve dağıtıcı fazın fiziksel hallerine göre, adi çözünen olarak adlandırlır. Su ise her zaman çözücü kabul edilir.
karışım, süspansiyon, emülsiyon ve aerosol olmak üzere 4 grupta
sınıflandırılabilir. Çözünme olayı 3 aşamada gerçekleşir:
1. Çözünen tanecikleri arasındaki 1 2
Adi Karışım
Dağılan ve dağıtıcı faz ayrımı yapılmayan genellikle katı etkileşim zayıflar.
olan heterojen karışımlardır. 2. Çözücü tanecikler birbirinden ayrılır. 3
Çözünen Çözücü
Kum-çakıl, kükürt-demir tozu, meyve salatası, karışık 3. Çözücü ve çözünen arasında yeni
tanecikleri tanecikleri
çerez adi karışıma örnektir. etkileşimler oluşur.
Salata adi karışımdır.
tb

Süspansiyon İyonik ve Moleküler Çözünme

Birbiri içinde çözünmeyen katı-sıvı heterojen Çözünme olayı sırasında madde Çözünme olayının aşamaları.
karışımlardır. Süspansiyonlarda genellikle dağılan faz iyonlarına ayrışabilir, ya da çözeltide
katı, dağıtıcı faz sıvıdır. Karışım bulanıktır ve bağımsız moleküller olarak dağılabilir.
beklediğinde dipte çökelti oluşur. İyonik çözünme, iyonik katılar ve asitlerin suda çözünerek iyonlarına ayrışması ile
Ayran, Türk kahvesi, süzülmemiş çay, kan, nişasta-su, Süzülmemiş yeşil çay
gerçekleşir. İyonik çözeltiler elektriği ilettiğinden elektrolit adını alır.
tebeşirli su, çorba süspansiyona örnek verilebilir. süspansiyondur.
H2O Solvatasyon: Bir maddenin
Emülsiyon NaCl(k) Na+(suda) + Cl-(suda)
no

Bir sıvı içinde, başka bir sıvının çözünmeden heterojen sudan farklı bir çözücüde
H2O
dağılması ile oluşan karışımlardır. Karışım bulanıktır ve CH3COOH(s) CH3COO-(suda) + H+(suda) çözünmesi olayıdır.
bekletildiklerinde yoğunluklarına göre ayrışırlar.
Su-zeytinyağı, benzin-su, benzen-su, cıva-su, Moleküler çözünme, molekül yapılı maddelerin iyonlarına ayrışmadan çözünmesi
CCl4-su, eter-su, mayonez, yağ-sirke örnek verilebilir. olayıdır. Şeker (C12H22O11) moleküler çözünme gerçekleştirir ve elektrolit değildir.
Aerosol Su ve zeytinyağı
emülsiyon oluşturur. H2O Hidratasyon: Bir maddenin
Gaz içinde katı veya sıvının heterojen dağılmasıyla C12H22O11(k) C12H22O11(suda)
oluşan karışımlardır. suda çözünmesi olayıdır.
Spreyler (deodorant, böcek ilaçları...) sis, bulut, duman, ÇÖZÜNME VE POLARLIK
tozlu hava, köpük örnek verilebilir.
Genellikle polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde
Kolloid iyi çözünürler. Buna benzer benzeri çözer kuralı adı verilir.
Bulut aeorsoldür.
Dağılan fazın dağıtıcı faz içinde asılı kalması ile oluşan Bir molekülün polarlığı arttıkça çözünme miktarı artar. İyonik katılar polar
heterojen karışımlardır. Dağılan madde çıplak gözle çözücülerde genellikle iyi çözünür.
görülmez, fakat mikroskopla gözlenebilir.
CCl4, CH4, C2H6, C6H6, CO2, I2 gibi maddeler apolar moleküllerdir. Bu maddelerin
Kolloidlerden ışın demeti geçirildiğinde asılı parçacıklar
biribiri içinde iyi çözünmesi beklenir.
ışını saçarlar ve görünür hale gelirler.
H2O, CHCl3 (kloroform), H2S, HF, C2H5OH, gibi maddeler polar moleküllerdir. Bu
Aerosol, emülsiyon ve süspansiyonların çoğu kolloiddir.
Çözelti Kolloid maddelerin birbiri içinde iyi çözünmesi beklenir.
Duman, sis, kan serumu, köpük, süt örnek verilebilir. NaCl, KOH, gibi maddeler iyonik katıdırlar ve polar çözücülerde iyi çözünürler.