Karışımlar

İki ya da daha fazla saf maddenin, kimyasal özelliklerini kaybetmeden rastgele miktarlarda
bir araya gelerek oluşturdukları madde topluluğuna karışım denir. Karışımı oluşturan saf
maddelere bileşen denir.
• Homojen ya da heterojen olabilirler.
• Saf değildirler.
• Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur.
• Farklı tür tanecikler (atom, iyon, molekül) içerirler.
• Bileşenlerine fiziksel yöntemlerle ayrıştırılırlar.
• Belirli bir sembol ya da formülleri yoktur.
• Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmez.

9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri

 Karışımlar

Homojen Karışımlar (Çözelti) Heterojen Karışımlar

Tek bir madde gibi görünen, her
yerinde aynı özelliği gösteren tek
Süspansiyon Emülsiyon Aerosol Adi Karışım Kolloid
fazlı karşımlardır.
Örnek: Tuzlu su, şekerli su, katı-sıvı sıvı-sıvı katı-gaz veya katı-katı duman, sis,
yağmur suyu, sirke, hava, Örnek: Örnek: sıvı-gaz Örnek: köpük, kan
süzülmüş çay, kolonya Türk kahvesi Su-zeytinyağı Örnek: kum-çakıl süt, krema
alaşımlar… naftalin-su mazot-su spreyler salata renkli cam
nişasta-su benzin-su (deodorant) Karışık
boya
ayran, çorba CCl4-su sis, duman kuruyemiş
jöle
çamurlu su mayonez tozlu hava
köpük, bulut
9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri
 Tanecik Boyutuna Göre Karışımlar

Çözelti Kolloid Süspansiyon

Dağılan parçacıkların
boyutu 1nm (10-9m)
den küçüktür.
• Homojendir.
• Parçacıklar çıplak gözle
görülmez.
• Bekletilince çökmez.
• Işığı saçmaz.
9.GÜN
Dağılan parçacıkların
boyutu 1nm (10-9m) ile
1000nm (10-6m)
arasındadır.
• Heterojendir.
• Çıplak gözle homojen görünür.
Parçacıklar ancak mikroskopla
görülür.
• Bekletilince çökmez.
• Işığı saçar.
Karışımlar
Dağılan parçacıkların
boyutu 1000nm (10-6m)
den büyüktür.
• Heterojendir.
• Parçacıklar çıplak gözle
görülebilir.
• Bekletilince çöker.
• Işığı saçar ve absorbe eder.
/kimyadersleri
 Çözünme Süreci
Bir maddenin başka bir madde içinde dağılarak homojen karışım oluşturmasına çözünme
denir. Oluşan karışıma ise çözelti denir.
Çözünme işlemi gerçekleşirken;
1) Çözücü maddenin tanecikleri birbirinden uzaklaşır.
2) Çözünen maddenin tanecikleri arasındaki etkileşimler zayıflar. Çözünen taneciklerinin

3) Çözücü ve çözünen tanecikler arasında yeni etkileşimler oluşur. su tarafından

sarılmasına
1 2
hidratasyon, çözünen
çözünen taneciklerinin su dışında
çözücü
3 başka bir çözücü ile
sarılmasına
solvatasyon denir.
çözelti
9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri
  Bu ilkeye göre, polar ve iyonik bağlı maddeler polar çözücülerde,

Benzer apolar maddeler ise apolar çözücülerde daha iyi çözünürler.

 Apolar moleküller arasındaki çekim kuvvetleri London

benzeri kuvvetleridir (indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol).

 Bazı polar moleküller arasında dipol-dipol etkileşimleri yanında

çözer hidrojen bağları da bulunabilir.

 Apolar ve polar moleküller genellikle birbirleriyle karışmaz.

NaCl(k) Na+(suda) + Cl-(suda) İyonik çözünme elektriği iletir.

CH3COOH(s) CH3COO-(suda) + H+(suda) Kısmen iyonlarına ayrışmış elektriği az iletir.

C12H22O11(k) C12H22O11(suda) Moleküler çözünme elektriği iletmez.

9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri

 Derişim Birimleri

Kütlece yüzde derişim Hacimce yüzde derişim

100gr çözeltide çözünen maddenin kütlesine denir. 100ml çözeltide çözünen maddenin hacmine denir.
çözünen kütlesi çözünen hacmi
Kütlece yüzde derişim = x 100 Hacimce yüzde derişim = x 100
çözelti kütlesi çözelti hacmi

%40ʼlık 300 gram tuz çözeltisinde kaç gram 25 mL etil alkole hacmi 250 mL oluncaya kadar
tuz çözünmüştür? su ekleniyor. Oluşan çözeltinin hacimce yüzde
derişimini kaçtır?

9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri

 Derişim Birimleri
ppm (milyonda birlik kısım) seyreltik / derişik

 Çözeltinin milyonda bir çözünen miktarını  Aynı miktar çözücüde çözünen miktarı fazla olan
ifade eder. derişik az olan seyreltiktir.
 Derişimi 1 ppm olan bir çözeltide, çözeltinin  Bir çözeltinin seyreltik veya derişik olduğuna
her 1 milyon (106 ) gramında 1 g çözünen karşılaştırarak karar verilebilir.
madde olduğunu belirtir.
 1 ppm = 1 mg/kgʼdır.
 Örneğin havuz suyunda maksimum 3 ppm Cl-
iyonu, 1 kg çözeltide (veya suda) 3 mg Cl-
iyonu bulunur
seyreltik derişik

9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri

 Koligatif Özellikler

Kaynama Noktası Yükselmesi Donma Noktası Alçalması

 Saf su 100oC de kaynar.  Saf su 0oC de donar.
 Saf suya tuz, şeker gibi maddeler atılırsa  Saf suya tuz, şeker gibi maddeler atılırsa
derişim arttıkça kaynama noktası yükselir. derişim arttıkça donma noktası düşer.

1 mol 1 mol 1 mol %20’lik %30’luk

KCl sakkaroz CaCl2 NaCl NaCl
Sakkaroz moleküler çözünür KCl ve CaCl2 iyonik Donma noktaları; T1 > T2
çözünür. KCl de 2 iyon CaCl2 de 3 iyon vardır.
 Kışın yollara tuz dökülmesi, arabalara antifriz
Dolayısıyla kaynama noktaları;
konulması… donma noktasını düşürmek
T3 > T1 > T2
içindir.
9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri
 Karışım Ayırma Teknikleri
Tanecik Boyutu Yoğunluk Farkı Kaynama Noktası Çözünürlük Farkı Mıknatıs İle
Farkı Farkı
Ayırma Hunisi ile Özütleme Mıknatıs
Eleme ile Ayırma Basit Damıtma
Katı-katı heterojen Ayırma (Ekstraksiyon) Fe, Ni ve Co
(Destilasyon)
Sıvı-sıvı heterojen Herhangi bir karışım metallerini
Kum – çakıl Katı - sıvı homojen
Zeytinyağı-su Çayın demlenmesi çeker.
Buğday – un Tuzlu su
mazot-su Tuzlu peynirin su ile Demir - altın
Süzme ile Ayırma
Yüzdürme (Flotasyon) Ayrımsal tuzunun giderilmesi
Katı–sıvı ve katı–
Katı - katı veya katı-sıvı Damıtma Kristallendirme Erime
gaz heterojen
heterojen Sıvı–sıvı Katı–sıvı homojen Noktası Farkı
Tebeşir tozu-su,
Kum - talaş homojen Şekerli su Alaşımlar
naftalin-su
talaş-su Etil alkol - su Ayrımsal
Diyaliz ile Ayırma sülfür, bakır, kurşun ve Kristallendirme
Katı - sıvı kolloid çinko cevherlerinin Katı-katı
Kan ayrılmasında Tuz-şeker
9.GÜN Karışımlar /kimyadersleri