5.

GAIA: FAMILIA ARLOAN INSITITUZIO BABESLEAK

2. Urgazpena /(Familia eta harrera)

Adin txikikoentzako izanen dira instituzio babesblea. Adintxikikoek une orotan babes eremuan egon
ebahr dute. Hala ere, babesik gabe egonen balitz adminitrazioa izanen da arduraduna eta espediente
bat irekiko du eta hau osatu. Espediente hau según nolakoa den jarraituko du azterten edo bertan
behera geratuko da, neurri batuk hartuko ditu.

Familia-harrera egonen dira, familia bezala ume bat familia bezala eskuratzen dute. Hauek,
dokumentua, agiriak eta abar...e entragatu beahrko diztuzte. Ez da filiazio bat izanen, horrelako
gigurare elbura da adintxikiko horren desanparo egora desagrtzen dnen, berriz ere, gazte hori bere
jatorrizko familiara bueltatzea izanen da. Gure artean badaude harreara pisu aunitz daude,
nromalean monjak izaten dira haien tutorean.

Harrea familia honetan kontratu moduko bat sinatzen da, harreman horren ezaugarri guztiak
agrertzen dria horren barnean,

Desagertzen da hau, adin-nagusitasunera iristen baldin bada, egoera desagertzen bada, heriotza
ematen bada eta abar... Noizbait harrera daukaten gurasoek ezin baldin badute umearen
jarrrerarekin, admnsitrazioarengana joaten direa eta atzera bueltatzea eskatzen ahal dute.

3. Adopzioa

Adopzioa filiazio mota bat izanen da. Adpzioaren helburua, pertosna bten ffiliazioa zehaztea eta
persona horrek jatorrizko familiarekiko daukaten filiazioa ezbatzea. Hau orokorrean eta nagusiki
adintxikikoentzako izaten da.
Orain dela urte batzuk, haurren lapurretak eman ziren, hau gerra garaian ematen zen, historikoki
haurrak jasoak dauden instituzio batera juten ziren, hartu eta espedientea tramitatzen zen
epaitegietan, baina espedientea pribatua zen. Adpzioa historikoki trataut izan da negozio bat ebzlaa
epaile baten onarpenarekin, efektu juridkok izan dezan, Harremana eta aukeraketa ez ze gaur
egungo bezlaa, baizi eta,a doptatzaileen beharrak, interesak asetzea izaten zen.

Beraz, gaur egun bertze egora bat izanen da, ez da negozio bat izanen eta beti edozein moduan
egina, efektuak egina eta adopzio bakarra.Beraz, adintxikikoak adptatuak izan dira ata adin
nagusikak salbuespenez, harrera familan egon baldin baidira.

Adoptatzaileak, 25 urtetik aurrerakoak izan daitezke eta pertsona “zintzoa” izan beharko dira,
adoptatzaile izan nahi duen pertsona edo bikote hori, egokitasun txosten bat pasatu beharko du.
Zure familiak edo egoerak aukera ematen du haur hor edo gatze hori behar den moduan egon
daitezen. Sistema horren baitan.

Beti sortuko da epaile baten ebazpen baten bitartez, normalean aut bat izaten da baina hori gertatzen
da administrazio baten aurrean gertatzen den izapide baten bitartez. Epailea baten aurrera goaz,
epaile batek adozioaren ebazpena eman dezan. Behinespedientea izanda, epaileak zerbait egin
ebahrko du, ta erranen du:
–zeintzuk, “consentir” : hauek baietz erran beharko due adintxikikoak edo adoptatuak izan behar
direnak

–zeintzuk “asentir” : Kodeak proposatzen digu nortzuk, isilik dagoena behin baietz edo ezetz
errateko aukera daukanak, pertsona horrek asentimentua eman du. Formalki epailearen aurrean,
epaileak aukera ematen dizu ezetz erraten baldin badizu eta isilik geratzen baldin bazea, asentitu
egiten duz. Espediente honetan, batzuk derrigor erran behar dute baietz, ontzat eman behar du
adopzioa.

– zeintzu “ser oidos”: Hauek, hirugarren talde hauek entzun beahrko ditu epaileek bakarrrik.

Epaileak atzera bota dezkae adopzioa asentitu behar dituzten pertosnak ez baldin badaude
epaiketan.

Harrera eta adopzoaren arteko ezberdintasunak aztertzeko, eraginak kontuan hartu beahr dira,
adopzioaren eraginak filiazioaren igualak dira. Harrera fmailiak ez du guraso boterea eta adopzioan
bai emanen da, harreran ez da bere ordezkari bezala eta abar... Donstian zazpigarren instantziako
epitegi bat dago gai hauek aztertzen dituena bakarrik.

4. Tutoretza, kuratela eta defendatzaile judiziala

Mundu guztia gai da bere eskubidea aurrera eramateko? Pertsoa hori ez baldin badago onean bere
burua gobernatzeko sortzen dira insitutizo hauek. Kasu hoentan, bi subejtu pasiboak aztertuko
dtiugu: ez-gaituak eta adintxikikoak.

Nola bihurtzen da pertsona bat ez-gaitua?solik epailarean erabakiz emanen da, hau ez baldin badago
ez da posiblea. Nori dagokio instituzio hori jasatzea?Egoera fisiko bat izan daiteke, adintxikokak
ere ez-gaiak izan daitezke. Epaitegi batek egoera horetan dagoena pertsona bat erabakitzen baldin
badu ezgitua izanen da.

Bi pertsona talde daude: adintxikiak edo ezgaituak.

Adintxikiak: gurasoak daukate babes moduan, baina gerta daiteke babespen zehatz horren
gaene gotea eta tutora bat izanedatu beharko da. KZ 215.artikulua, adintxikien edo ezgaiten
eskubideak babesteko edota ondausnak babesteko hiru tresna ditugu: tutoretza, kuratela eta
defendatzaile judiziala. Hoorrelako funtzioa emareko, obligazioa da, legeak markatuko ditu
pertsona btzuk eta hoeik egin beharko dute derrigorrez. Behin pertsona bat tutore moduan
izendatuta, pertsona horren funtzioa, lana edota betekizuna beti ere egoenen da epaile baten
zaintzapena, modu zehatz batez. Derrigorrezkoa da funtzio hau betetzea. Ofizioz eta derrigorrez,
perotsna hauek erregistro zibilean agertu behar dira hirugarren aurrean efektuak izateko. Salbuespen
bat baldin badago, aitzaki horiek mugatuak egonen dira.

Hiru figura horiek zetarako balio duten:

1.Tutoretzapekoen modu orokor batez, erabiltzeko aukera du. Hu da, persona hori ezin ditu aurrera
eraman orokorrean eginkizunak. Pertsona batek bere bizitzako eginkuznak tutoreak betetko dut
modu orokor batez.

2.Kuratelan, persona batek gauza da funtzioen zati bat aurrera eramateko baina bertze zatia ez,
beraz, kuratelak aurremanen dituztenak. Kasu hoentan, persona batzuk orokorki gaitasuna daukate
eginkizunak betetzeko baina zehazki eginkizun batean ezin baldin badu epailerak kuratel bat
ezarriko dio. Adib, Ludopatak. Beraz, orokorrean ez baina atal zehatz horretan bai.

3.Aldiz, defendatziale judizialak zehazki funtzio bat bakarrik aurrera eramanen du , bertze guztia
pertsona hori beteko diut. Gertaera purntual batean suertatzen da behar duela laguntza eta ez dakar
inor defentsa hori emanen dionak, eskema horretan defendatzaile judiziala ekintza zehatz hori
emanen da defendatzaile juridial bezala.
Guzti hau ezbazpen judiziala baten bitartez emanen da.

a. TUTORETZA

Kode zibieko, 222.artikuluan tutoretza nola eratzen da azalduko da: adintxikiak gurasoak baldin
abduakate guraso boterepean egone dira, ez baldin baduade tutore bat iznaen dute. Ez gaituak,
derrigor izan behar dute. Legezko obligazio guztiona da, egoera horretan baldin badago pertsona
batek, egoera hori epiale baten, miniseritza fiskalaren edo administazioari jakinarazi beharko zaio,
ezin dugu pasatzen utzi. Beraz, behin egoera dagoela jakinda prozerdura bathasi behar da,
espediente baten bitartez, tutore ezartzeko. Hau ere ofizioz hasi daiteke. Tutore bat izendatu beharko
dute, lehentasuna izanen dute familiako bat ezartzea, horrelako obligazioa ahaideak izanen dute eta
KZ 334.artikuluan agertuko dira: tutoretzapekoak ezartzen dugun pertsona edadetua izanen da, nik
erabakitzen dut zein izanen den nire tutore, nire borondatea izanen da eta behin hori eginda.
Bigarrenik, ezkontidea eta ondoren gurasoak (ahalmean baldin baduakate), hauek sarritan
testamentua egiterako momentuan haien seme alabek zein izanen diren haien tutoreak ezartzeko
baina hauek din tixkikoak diren bitartez eta azkenik, familiakoka izanen dira. Ordena hau iznaen ds
baina Epaileak eskubide izanen du erabakitzeko norengan ezarriko duen tutoretza.

Egoera honek erregistro judizialen egon beahr da inskribatuta, baina defendatzaile juidiziala ez.

Tutoretza adintxikiak eta ezgaituak babetsteko instituzioa izanen da, honen helurua, hauen jarduteko
gaitasuna ahalbideratzea izanen da, bertze pertsona guztiak bezala. Denok daukagun jarduera
gaitasuna bideratzeko, bere eskubide eta obligazioak bete ditzatzen. Insitutzio hauek sortzen dira,
tutoratzapeko pertsona hoie babeserko.

Adintxikikoak, ez-gaituak abebsik gabe dauden adin-tzikiak eta gusraso botera ez duten adintxikika.
Egoera horrelako baten badago pertsona bat, denok daukagu bligazioa egoera hori jakinarazteko,
autoritateei jakinaraztea. Bera, ofiioz, inisteritza fiskala edo epialeak obligazioa dauka tutoretza
espediente bat ipitzeko. KZ. 229.artikulua.

NOla eratzen da tutoretza? Beti epaile baten erabakiz sortzen da. Eratuko baldin eta turetzaren
baldintza bazuk ematen badira eta epaile abtean, prozedura jurisdizio boluntarioa iznen da.
ENjuziamendu zibileko legean ezarriko da. Entetzia horrek zehaztu beahrko ditu tutoreak ze nolako
ahalmenak dituen, modu orokor batez zehatuta edo modu zehatz batez zehatuta.

Arlo honetan, bi erakunde deude prensente: Ministeria FIskala ezgaituen egoera defendatzeko eta
epailea erabakitzeko.

Nor izanen da aditua tutoretzara( KZ 234.artikuluan orden ba ezarriko du:

1.Tutoretzapekua ezartzen duena

2.Ezkontidea
3.Gurasoak.
4.Gurasoak testaentuan ezartzen dutena
5.Ahaideak, eaaileak kasuan kasu zegaera honetan ez dagien subetu bat bareneratzea ezar dezake.

Erakundeak ere ezartzen dira batzutan baina, hauek izan behar lukrori gabeko erakudeak izan behar
dira. Pertsona juridiko hauek funtzio horretarako sortuak baldin badira. Pertsona fisikoak, gaiatasun
osoa izan beahr duzu pertsona horren tutoretza izateko.

Tutoreak hasiera batean bakarra izan behar da, baina posible da bat bano gehiago egotea baina
salbuespen egoeretan. Pertsona bat baino gehiago daudenean eta hauek eskubide berdina baldin
badakate eskubide hori printzipio bezala mankomunitatean lan egingo dute.

Tutorea eta turetzapekua interés kontrajarriak izan dezkate, orduan tutorea ezin du jardun. Puntualki
defendatzaile judizialarengana junen da kasu horretarako

Pertsona bat desanparoan baldin badago, modu azkar batean erakunde publikoa izanen da. KZ.
243.artikulua. Gerta daiteke tutore izendatzea eta horrelako egoera batean erortzea.

Tutore izatea obligazio bat da, baina aitzaki batzuk egonen dira ezetz errateko. Printzipio bezala
dohainezko kargua da, derrigorrezkoa eta legeak amrkatzen dituen zirkunstatzietan ezetza botatzeko
aukera dago: adina, ezintasun fisikoa edo psikokoa, karga aunitz suposatzen nauelako tutoretza hori
hartzea.

Nola funtzionatzen du tutoretza? Prozedura juzidial bat da, behin tramitazio hori amaitzen denean
etaontzat ematen dutnena izendapena, auto baten btartez izendatzen du tutorea. Epaitegiko idazkaria
sortzen du auto horren testimonioa, hori izango zen tutoreak haren ziurtagiria.

Oblizaio bat dauka: fintza bat ematea eta tutoretzapekoaren ondareen inbentario ematea izanen da.
Tutoretzapekoaren ondasunak administratzen ditu eta inbentarioa egin behar da, denbora luzean
erabiltzen den kargua denez, tutoretzapeko horrek, sarrerak,gastuak et aobliagzioak dituenez
ondarearen aldaketa emanen da. Beraz, bere kargua harzen denean zerrenda bat egiten du eta
epaileari erakusten dio. Ekintza guzti hauek Ministaritza fiskalaren biligantzian.

Tutoretzapekuak balore handiko bitxiak, deposituak eta abar,,,baldin baduaka epaileak erabaki
dezke gordailu baten gordetzea eta hau erabili nahi baldin bada bera enteratzeko.

Tutoreak bere behar duen funtzioa: ordezkatu eta administratu izanen da. Legezko ordezkariak,
epaitegietan izendatutako adminstradoreak izanen dira. KZ 267. eta hur. artikuluetan ezarriko da.
154 eta 155.artikuluan aipatutakoa, guraso on baten bezala aurrera eramatea.

Admininistrazioari dagokionez, mugapen batzuk egonen dira., KZ 271.artikuluan agertuko dira.

Tutorea epailearean baimena beharko du. Obligazio hau malgutasunez egiten dugu

EKintza batzuk epailearen baimenik gabe egin dezakegu, oinordetza partiketa bat egiteko eta gauza
edo erkide bt zatitzeko. Tutoretza dohainezkoa da eta bertze baten ondarea kudeatzen ari gea,
muxutruk. Adminitrazioak gainera, arduratsua izatea eskatzen da eta onurak ateratzen baldin
badituzu, epaileak forgatzen badu bere kudeaketa egokia dela medio tutretzapekuaren ondarea
goratu dela etekin hoien zatitxo bat harentzat izanen da.

Tutoretza desagertzen denean, hau emateko baldintza batzuk eman behar dira: KZ 276.artikuluan
agertuko da: adoptatu egiten baldin badute, pertsonaren heriotzagatik, adin-nagusitsunaren
onuragatik, 277.artikuluan agertzen den arrazoiagatik. Bertze baten negozio bat kudeatu badet,
bukaeran kontuak eman beahr dizkio lehen bait lehen tutoretzapekuari , epailaren aurrean eta
Ministeritza fiskalaren presentzia behar da . Kontuak egin dituenak edo onartpen hori egonik ez du
erran nahi ongi egin duenik dena.

Enjuziameduko zibilean prozedezura ezdinak egonen dira, adntxikikoen eta adin nagusien barnean.

b. KURATELA:
KZ 288.artikulua agertuko da, adintxikiak edo bere ekomia aurrera eramateko gaitasunik ez
daukatenak izanen dira.

286.artikuluan, kutratelapean egon daitezkeenak izanen dira: emantzipatuta dagoen eprtsona, adin
nagusitasuanren ounura izanen dutenak. Kuratelapean pertsona horreri, funtzio batzuk ezarriko
zizkio, hemen kuratela adierazteko ez da denbora aunitz galtzen.

Kuratea amaitzerakoan operatzioen betti eman behar da. Kuratelapean dagoen pertsona batek,
ekintza bat aurrera eramateko kuratela behar du baina ez badago, eta hala ere ekintza hori aurre
eramaten baldin badu ekintza hori anulagarria izan daiteke eta hori kuratelak eskatu deake.

c. DEFENDATZAILE JUDIZIALA

Adintxikiko batek edo ezgatu abtek kintza zehazta batera behar du pertsona horren babesa. KZ
299.artikuluan agertuko da. Une puntual bat ezin badu egin edota legeak horrela erraten duelako.

KZ 163, 181.artikuluak.

Hau izateko, izaendatua izateko ekintza puntual horretarako pertsona egokia eta azkarrena dena.
Tutreak, kurdsoerak eskusatzeko, remodibtzeko eta kentzeko baia nabilititatzeko, eta prozedura
berdian da.

Funtzioa, batetzen da ekinza jakin hori burutik. Ekintza burutu ondore, epaiarei berri emango zaio
zer egin duen, eta hor amtko da. Braz, erregistroan ez da nstkibatuko, soilik ekintza bakarra
gaudatuko da.

d. EGITATEKO ZAINTZAILEA:

Modu putuan batean, babesa behar duten pertsona bateri babesea emartea. Denon obligazioa da
lehen bait lehen administrazioari behar horren jakinarapzena ematea. Ez dgao inolako loturarik,
pertsona hoein artean. Autoritateek jakingo dute zer egin beharko dute.

Negozio jurdiko horiek, haur horretarako beteko dituen negozio juridiko horiek baliozkoak izanen
dira. Nahiz eta, egitatezko ordazkaria edo administratzailea izan.