Mythen moet je niet geloven!

Palaiphatos
Ongelooflijke zaken

Naam: __________________________________
 I. Inleiding
Palaiphatos beschrijft zijn visie op de betekenis van mythen en legt uit hoe hij te werk is gegaan bij het schrijven van dit geschrift.
Tekst 1
Τάδε περὶ τῶν ἀπίστων συγγέγραφα.
͗Ανθρώπων γὰρ οἱ μὲν εὐπειθέστεροι
πείθονται πᾶσι τοῖς λεγομένοις,
ὡς ἀνομίλητοι σοφίας καὶ ἐπιστήμης,
5 οἱ δὲ πυκνότεροι τὴν φύσιν καὶ πολυπράγματοι
ἀπιστοῦσι τὸ παράπαν
μηδὲ γενέσθαι τι τούτων.
Εμοὶ δὲ δοκεῖ γενέσθαι πάντα τὰ λεγόμενα
(οὐ γὰρ ὀνόματα μόνον ἐγένοντο,
10 λόγος δὲ περὶ αὐτῶν οὐδεὶς ὑπῆρξεν·
͗Αλλὰ πρότερον ἐγένετο τὸ ἔργον,
εἶθ’ οὕτως ὁ λόγος ὁ περὶ αὐτῶν)·
Samenvatting:
Dit is mijn geschrift met de titel ‘Ongelooflijke Zaken.’
Het is namelijk zo dat er mensen zijn die,
omdat ze niet bekend zijn met filosofie of wetenschap,
al te goedgelovig zijn en alle verhalen geloven;
daarentegen zijn er ook die van zichzelf verstandiger en
geïnteresseerd zijn.
en zij geloven in het geheel niet
dat ook maar iets daarvan echt gebeurd is.
Ik denk dat er in alle verhalen wel degelijk een kern van waarheid
schuilt.
Want het kan niet dat er alleen maar namen bestonden -
die zijn niet genoeg als basis voor een verhaal.
Eerst was er een bepaalde handeling,
en daarna ontstond zo het verhaal daarover.
2
 ͑Οσα δὲ εἴδη καὶ μορφαί εἰσι λεγόμεναι καὶ
γενόμεναι τότε,
αἳ νῦν οὐκ εἰσί,
15 τὰ τοιαῦτα οὐκ ἐγένοντο.
Εἰ γάρ ‹τί› ποτε καὶ ἄλλοτε ἐγένετο,
καὶ νῦν τε γίνεται καὶ αὖθις ἔσται.
͗Αεὶ δὲ ἔγωγε ἐπαινῶ
τοὺς συγγραφέας Μέλισσον καὶ Λαμίσκον
τὸν Σάμιον ἐν ἀρχῇ λέγοντας
20 ἔστιν ἃ ἐγένετο, καὶ νῦν ἔσται.
Γενομένων δέ τινα οἱ ποιηταὶ καὶ λογογράφοι
παρέτρεψαν
εἰς τὸ ἀπιστότερον καὶ θαυμασιώτερον,
τοῦ θαυμάζειν ἕνεκα τοὺς ἀνθρώπους.
Samenvatting:
Al die gedaanten en vormen waarover verteld wordt dat ze er
toen wel waren,
maar nu niet meer -
dat soort dingen hebben niet echt bestaan.
Want als er ooit iets op een ander tijdstip heeft bestaan,
bestaat het ook nu en zal het er later ook zijn.
Zelf ben ik altijd vol lof over
wat de schrijvers Melissos en Lamiskos van Samos in hun
inleiding zeggen:
‘Wat ontstond, is, en zal verder zijn.’
Maar de dichters en historici hebben sommige gebeurtenissen
verdraaid
en ze ongeloofwaardiger en wonderlijker gemaakt,
omdat ze de mensen willen verbazen.
3
 ͗Εγὼ δὲ γινώσκω Ik besef
25 ὅτι οὐ δύναται τὰ τοιαῦτα εἶναι οἷα καὶ λέγεται· dat de dingen niet zo gebeurd kunnen zijn als ze verteld worden -
Τοῦτο δὲ καὶ διείληφα, ὅτι, maar zie ook in dat,
εἰ μὴ ἐγένετο, als er niets gebeurd was,
οὐκ ἂν ἐλέγετο. er ook geen verhaal zou zijn.
͗Επελθὼν δὲ καὶ πλείστας χώρας Ik ben daarom naar vele landen gereisd
30 ἐπυνθανόμην τῶν πρεσβυτέρων en heb bij wijze mannen nagevraagd
ὡς ἀκούοιεν περὶ ἑκάστου αὐτῶν, wat zij wisten over elk van die verhalen,
συγγράφω δὲ ἃ ἐπυθόμην παρ’ αὐτῶν. en ik schrijf hier op wat ik van hen heb vernomen.
Καὶ τὰ χωρία αὐτὸς εἶδον Ik heb van de plaatsen in kwestie gezien
ὡς ἔστιν ἕκαστον ἔχον, hoe ze erbij liggen,
35 καὶ γέγραφα ταῦτα en ik heb deze notities gemaakt
οὐχ οἷα ἦν λεγόμενα, niet alleen op basis van wat er gezegd werd,
ἀλλ’ αὐτὸς ἐπελθὼν καὶ ἱστορήσας. maar ook na eigen reizen en onderzoek.

Samenvatting:

4
 II. Kentauren

Al in de oudste bronnen gaat het over Kentauren,

woeste wezens die in de mythologie vooral bekend stonden
om hun ruwe en onbeschaafde karakter,
dat er na het drinken van alcohol niet beter op werd.

Zeer populair was het verhaal over hun onplezierige optreden tijdens een feest
van de Lapithen: halverwege de avond probeerden ze ervandoor te gaan met de
bruid en de andere vrouwen. Dankzij het ingrijpen van Theseus werden ze
uiteindelijk op de vlucht gejaagd.

Slechts één Kentaur kon zichzelf beheersen en was één van de grootste wijzen en
leraar van onder andere Herakles en Jason: Cheiron.

Kentauren zouden volgens de mythe ontstaan zijn toen de Thessalische vorst

Ixion verliefd werd op Hera. Zeus creëerde uit een wolk (Grieks: Νεφέλη) een
nepversie van zijn vrouw, waarmee Ixion het beeld deelde. Het resultaat van deze
ongebruikelijke paring was de geboorte van de halfpaarden.

Tekst 2a: gekke beesten!

Περὶ Κενταύρων φασὶν φασὶν = ze zeggen, men zegt

ὡς θηρία ἐγένοντο
dat het waren
καὶ ἵππου μὲν εἶχον τὴν ὅλην ἰδέαν ἡ ἰδέα = de vorm, de
verschijning
πλὴν τῆς κεφαλῆς,

5 ταύτην δὲ ἀνδρός. ταύτην: zie TB p. 170 voor deze

vorm 1

1 Cursief gedrukte tekst is bedoeld als een opmerking, een hulpvraag of een toelichting. Het is dus geen vertaling.
5
 Εἴ τις οὖν πείθεται
τοιοῦτον γενέσθαι θηρίον,
ἀδύνατον·
Οὔτε γὰρ ἄλλως αἱ φύσεις
σύμφωνοι ἵππου καὶ ἀνδρός,
10 οὔτε ἡ τροφὴ ὁμοία,
οὔτε διὰ στόματος καὶ φάρυγγος
ἀνθρωπου δυνατὸν
ἵππου τροφὴν διελθεῖν.
Εἰ δὲ τοιαύτη ἰδέα τότε ἦν,
καὶ νῦν ἂν ὑπῆρχε.
Samenvatting:
πείθεται: 3e ev. praes. van
πείθομαι
dat een dergelijk beest bestaan heeft:
De lichamen van
passen sowieso al niet bij elkaar,
οὔτε = en niet, ook niet
ἡ τροφὴ = de voeding
Welk ww. moet je aanvullen?
ὁ φάρυγξ, -γγος = de keel en het is niet mogelijk dat
διελθεῖν = δια + ἐλθεῖν
Waar zoek je ἐλθεῖν op in je
woordenlijst?
τοιαύτος, -η, -ον = zo’n, een
dergelijke
ἡ ἰδέα = de vorm, de
verschijning
zou die ook nu nog bestaan.
6
 Tekst 2b: verklaring van de naam ‘Kentauren’
Tὸ δὲ ἀληθὲς ἔχει ὧδε.
Ἰξίονος βασιλέως ὄντος Θεσσαλίας
ἐν τῷ Πηλίῳ ὄρει ἀπηγριώθη
ταύρων ἀγέλη,
ἥτις καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ὀρῶν ἄβατα
ἐποίει·
5 Eἰς γὰρ τὰ οἰκούμενα κατιόντες
οἱ ταῦροι
ἐσίνοντο τὰ δένδρα καὶ τὸν καρπόν,
καὶ ὑποζύγια συνέφθειραν.
͗Eκήρυξεν οὖν ὁ Ἰξίων,
εἴ τις ἀνέλοι τοὺς ταύρους,
10 τούτῳ δώσειν χρήματα πολλά.
De waarheid is als volgt.
Ἰξίονος: gen. van Ἰξίων (Ixion!)
ὄντος: gen. part van …?
Θεσσαλίας: Thessalië is een
gebied in Noord-Griekenland
Een naamwoord in de gen. +
een participium in de gen. Stap 1:
=...? Stap 2:
Hoe vertalen we deze Stap 3:
constructie ook al weer?
leefde er een kudde wilde stieren in het Pelion-gebergte,
die het onmogelijk maakte om voet te zetten op de hele
bergrug.
τὰ οἰκούμενα = de
bewoonde gebieden
κατιόντες: part. praes. van
κατειμι = (naar beneden) gaan
ὁ ταῦρος = de (wilde) stier
ἐσίνοντο: 3e mv. imperf. van
σίνομαι = verwoesten
το ὑποζύγιον = het vee
συνέφθειραν = διέφθειραν
κήρυττω = bekend maken
ἀνέλοι = zou doden
τούτῳ: zie TB p. 170 voor
dat hij zou geven.
deze vorm
7
 Nεανίοι δέ τινες ἐκ τῆς ὑπωρείας,
ἐκ κώμης τινὸς καλουμένης Νεφέλης,
ἐπινοοῦσιν ἵππους κέλητας διδάξαι
(πρότερον γὰρ οὐκ ἠπίσταντο
15 ἐφ’ ἵππων ὀχεῖσθαι,
ἀλλὰ μόνον ἅρμασιν ἐχρῶντο).
Oὕτω δὲ ἀναβάντες
τοὺς κέλητας ἤλαυνον
ἐφ’ οὗ οἱ ταῦροι ἦσαν,
20 καὶ ἐπεισβαλόντες τῇ ἀγέλῃ,
ἠκόντιζον·
ἐκ τῆς ὑπωρείας = uit het
gebied onderaan de berg
ἡ κώμη = het dorp
καλουμένος = genaamd, met de
naam
Νεφέλης: gen. van Νεφέλη
ἐπινοεω = op het idee komen
ὁ κέλης, -τος = rijpaard,
renpaard
διδάσκω + acc. = trainen (tot)
ἠπίσταντο: 3e mv. imperf. van
ἐπίσταμαι = kennis hebben van
de paardrijkunst,
ἐχρῶντο: 3e mv. imperf. van
χρηομαι
ἀναβάντες=… (voorvoegsel)+…?
ἀνα betekent hier: ‘erop’ (op de
paarden)
En welke vorm? Zie TB p. 177
en achterkant van dit boekje.
ὁ κέλης, -τος = rijpaard,
renpaard
ἐφ’ οὗ = daar naar toe, waar
ὁ ταῦρος = de (wilde) stier
ἐπεισβαλλω = de aanval openen
Welke vorm? Zie TB p. 176 en
achterkant van dit boekje .
ἡ ἀγέλη = de kudde
ἀκόντιζω = speren werpen
8
 Kαὶ ὅτε μὲν διώκοιντο
ὑπὸ τῶν ταύρων,
ὑπέφευγον οἱ νεανίαι
(ποδωκέστεροι γὰρ ἦσαν οἱ ἵπποι),
25 ὅτε δὲ σταίησαν οἱ ταῦροι,
ὑποστρέφοντες ἠκόντιζον·
Kαὶ τοῦτον τὸν τρόπον ἀνεῖλον
αὐτούς.
καὶ τὸ μὲν ὄνομα ἐντεῦθεν ἔλαβον οἱ
Κένταυροι,
ὅτι τοὺς ταύρους κατεκεντάννυσαν.2
30 (Oὐ γὰρ ἀπὸ τῆς ἰδέας τῶν ταύρων,
οὐδὲν γὰρ πρόσεστι ταύρου τοῖς
Κενταύροις,
ἀλλ’ ἵππου καὶ ἀνδρὸς ἰδέα ἐστίν·
ἀπὸ τοῦ ἔργου οὖν τὸ ὄνομα ἔλαβον).
2 Van de stam kent- (‘steken’) en tauros (‘stier’).
διώκοιντο = vertaal: ze werden
achtervolgd
ὑπέφευγον =…(voorvoegsel)+…?
Het voorvoegsel is in een
Nederlandse vertaling niet echt
weer te geven.
ποδωκέστερος = sneller
σταίησαν = vertaal: ze bleven
staan
wierpen ze hun speren, nadat ze zich hadden
omgedraaid;
τοῦτον τὸν τρόπον = op deze
manier
ἀνεῖλον =…(voorvoegsel)+…?
Het voorvoegsel is in een
Nederlandse vertaling niet echt
weer te geven.
ἐντεῦθεν = vandaar, zo
κατεκεντάννυσαν =vertaal: ze
hadden gedood/neergestoken
(Niet, natuurlijk, door het uiterlijk van stieren,
want er is niets stier-achtigs aan Kentauren -
ze hebben het uiterlijk van een paard en een man;
ze kregen de naam dus door die gebeurtenis.)
Samenvatting:
9
Tekst 2c: verklaring van het uiterlijk
Λαβόντες οὖν οἱ Κένταυροι παρὰ τοῦ
Ἰξίονος τὰ χρήματα
καὶ γαυριῶντες ἐπὶ τῇ πράξει καὶ τῷ
πλούτῳ,
βρισταὶ ὑπῆρχον
καὶ πολλὰ κακὰ εἰργάζοντο,
5 καὶ δὴ καὶ κατ’ αὐτοῦ τοῦ Ἰξίονος.
͑Oς ᾤκει τὴν νῦν καλουμένην
Λάρισσαν πόλιν
(τότε δὲ ἐκαλοῦντο οἱ τοῦτο
τὸ χωρίον οἰκοῦντες Λαπίθαι).
Kαλεσάντων αὐτῶν οὖν αὐτοὺς
ἐπὶ θοίνην,
μεθυσθέντες,
10 ἁρπάζουσιν τὰς γυναῖκας.
τοῦ Ἰξίονος: wat had hij ook al
weer met ons verhaal te maken?
γαυριάω = trots zijn op
ἡ πράξις: zelfst. nw. bij ww.
πράττω. Wat zou dit woord dus
betekenen?
ὁ πλούτος = de rijkdom
werden ze gewelddadig
πολλὰ κακὰ: bij bijv. nw. in het
onz. mv. mag je in het
Nederlands ‘dingen’ aanvullen
εἰργάζοντο: ww. bij zelfst. nw.
το ἐργον. Wat zou dit woord
dus betekenen?
κατ’ = tegen
ὃς = hij
καλουμένος = genaamd, met de
naam
(maar toen werden de bewoners van die plaats Lapithen
genoemd).
καλεσάντων αὐτῶν: welke
constructie herken je? Kijk voor
een vertaalaanpak nog eens
naar het stappenplan op p. 7
ἐπὶ θοίνην = voor een feest
nadat ze dronken waren geworden,
10
 Kαὶ ἀναβιβάσαντες αὐτὰς ἐπὶ
τοὺς ἵππους
ᾤχοντο φεύγοντες εἰς τὴν οἰκίαν.
͗Eντεῦθεν ὁρμώμενοι ἐπολέμουν
αὐτοῖς,
καὶ καταβαίνοντες μὲν διὰ τῆς νυκτὸς καταβαίνοντες =…(voorvoegsel)
εἰς τὰ πεδία
15 ἐνέδρας ἐποιοῦντο,
ἡμέρας δὲ γενομένης
ἁρπάσαντες καὶ ἐμπρήσαντες
ἀπέτρεχον ἐπὶ τὰ ὄρη.
Oὕτως ἀπιόντων αὐτῶν,
20 κατόπιν τὰ νῶτα τοῖς πόρρωθεν
ὁρῶσι
μόνον ἐφαίνοντο τοῦ ἵππου πλὴν τῆς
κεφαλῆς,
τῶν δὲ ἀνδρῶν τὰ λοιπὰ πλὴν τῶν
σκελῶν.
Ξένην οὖν ὄψιν ὁρῶντες
ἔλεγον·
25 «οἱ Κένταυροι ἡμᾶς οἱ ἐκ Νεφέλης
κατατρέχουσιν.»
ἀναβιβάζω = (omhoog)trekken
ᾤχοντο: 3e mv. imperf. van
οἰχομαι = gaan
ἐντεῦθεν ὁρμώμενοι = vertaal:
vanaf dat moment
+…?
ἡ ἐνέδρα = de hinderlaag
en bij het eerste daglicht
ἐμπρήσαντες = vertaal: nadat ze
geplunderd hadden
ἀπέτρεχον =…(voorvoegsel)+…?
Als ze zich op die manier terugtrokken,
konden mensen die uit de verte toekeken
alleen de ruggen van de paarden zien, met uitzondering
van het hoofd,
τὰ λοιπὰ = de rest, het overige
το σκέλος, -εος = het been
ξένην ὄψιν = een vreemd
gezicht, een vreemd beeld
Wie zeiden er iets?
“Het zijn de Kentauren die ons uit Nephele aanvallen.”
11
͗Aπὸ δὴ ταύτης τῆς ἰδέας καὶ
τοῦ λόγου
Door dat beeld en die uitspraak

ὁ μῦθος ἀπίστως ἐπλάσθη,

kwam de ongeloofwaardige mythe de wereld in:
ὡς ἐκ τῆς νεφέλης ἵππος τε καὶ ἀνὴρ
op de berg zou uit een wolk een man-paard zijn ontstaan.
ἐν τῷ ὄρει ἐγεννήθη.

Samenvatting:

Peter-Paul Rubens,
Ixion en Nephele

12
 III. Orpheus

We kennen Orpheus (Ὀρφέυς) als de beroemde zanger die door zijn muziek zowel
mensen en dieren als rotsen en planten kon betoveren.
Toen hij zijn jonge vrouw Eurydike verloor en zijn poging haar uit de onderwereld te
halen mislukt was, trok hij zich terug in de bergen. Op een dag kwam hij daar
Bakchanten (Βάκχαι) tegen, de vrouwelijke aanhangers van Dionysos (Διονύσος),
die hem vergezelden op zijn reizen. Zij stonden bekend als bezeten vrouwen die
wilde dansen uitvoeren en toegeven aan grof geweld, seks, drank en verminking.
Hun voedsel bestond uit rauw vlees, dat zij met blote handen van hun slachtoffer
afscheurden.
In hun trance herkenden ze de zanger niet en verscheurden hem; volgens een
andere versie vermoordden ze hem bewust, omdat hij na de dood van zijn vrouw
niet wilde hertrouwen en alle vrouwelijke aandacht afwees.

Nikolaus Knüpfer, de dood van Orpheus

Tekst 3a: Orpheus betovert dieren en planten?

Ψευδὴς καὶ ὁ περὶ τοῦ Ὀρφέως μῦθος, ψευδὴς: bijv. nw. bij ww.
ψευδω. Wat zou dit woord
dus betekenen?
Welk ww. moet je aanvullen?
ὅτι

κιθαρίζοντι, αὐτῷ ἐφείπετο

τετράποδα καὶ ἑρπετὰ καὶ ὄρνεα καὶ
δένδρα.
Δοκεῖ δέ μοι ταῦτα εἶναι.
5 Βάκχαι μανεῖσαι πρόβατα διέσπασαν
ἐν τῇ Πιερίᾳ,
viervoeters, slangen, vogels en bomen hem zouden
volgen als hij zong bij zijn lierspel.
Ik denk dat het zo gegaan is.
μανεῖσαι = vertaal: razend
το πρόβατον = het schaap
διασπάω = uit elkaar scheuren
τῇ Πιερίᾳ = Pieria (gebied in
Noord-Griekenland)

13
 πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα βιαίως εἰργάζοντο
τρεπόμεναί τε εἰς τὸ ὄρος
διέτριβον ἐκεῖ τὰς ἡμέρας.
͑Ως δὲ ἔμειναν,
10 οἱ πολῖται,
δεδιότες περὶ τῶν γυναικῶν καὶ
θυγατέρων,
μεταπεμψάμενοι τὸν Ὀρφέα
μηχανήσασθαι ἐδέοντο,
ὃν τρόπον καταγάγοι ἀπὸ τοῦ ὄρους
αὐτάς.
ἄλλα: onz. mv. van het bijv. nw.!
πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα: bij bijv. nw.
in het onz. mv. mag je in het
Nederlands ‘dingen’ aanvullen
βιαίως (bijw.) = gewelddadig
εἰργάζοντο: 3e mv. imperf. van
ἐργάζομαι = doen
τρεπόμεναί: part. praes.
medium van τρέπω
τε achter een woord = καὶ voor
een woord
ἐκεῖ = daar
ὡς (voegw.) = toen
ἔμειναν: aor. van μενω
Vul aan: ἐκεῖ (zie vorige zin).
δεδιότες = vertaal: bang
geworden (part. perf. van
δείδω)
μεταπεμψάμενοι: part. aor.
medium van μεταπεμπω =
laten komen
vroegen hem om een truc te bedenken
om de vrouwen van de berg te krijgen.
14
15 ͑O δὲ θυσάμενος τῷ Διονύσῳ ὄργια
κατάγει αὐτὰς βακχευούσας
κιθαρίζων.
Aἱ δὲ νάρθηκας τότε πρῶτον ἔχουσαι,
κατέβαινον ἐκ τοῦ ὄρους
καὶ κλῶνας δένδρων παντοδαπῶν·
20 Tοῖς δὲ ἀνθρώποις τότε θεασαμένοις
τὰ ξύλα θαυμαστὰ ἐφαίνετο,
καὶ ἔφασαν·
«Ὀρφεὺς κιθαρίζων ἄγει ἐκ
τοῦ ὄρους καὶ τὴν ὕλην.»
Kαὶ ἐκ τούτου ὁ μῦθος ἐπλάσθη.
Samenvatting:
ὁ = hier: hij
θυσάμενος: part. aor. medium
van θυω
ὄργια mv. = offers
βακχευω = in trance zijn
κιθαρίζω = op de lier spelen
αἱ = hier: zij (nl. de Bakchanten)
ὁ νάρθηξ, -κος = de venkeltak
(venkel is een plant, zie
afbeelding)
ἔχουσαι: welke vorm van ἔχω?
ὁ κλών, κλωνός = de tak
παντοδαπος, -η, -ον = allerlei
Vul aan: ἔχουσαι (zie hierboven)
Op de mensen die naar de takken keken
kwamen ze wonderlijk over,
en ze zeiden:
κιθαρίζω = op de lier spelen
καὶ: welke betekenis van καὶ past
het best?
ἡ ὕλη = het bos
En daarop is de mythe gebaseerd.
15
 IV. Kerberos

We kennen de Kerberos (Κέρβερος) als de driekoppige hond die de Onderwereld

bewaakte. Eén van de opdrachten van de held Herakles (Ἡρακλῆς) was om hem
uit de onderwereld, de Hades (Aἱδης), te halen en naar Eurystheus (Εὐρυσθέυς)
te brengen.

Volgens de bekendste versie van de mythe was het bij Kaap Tainaron (Ταινάρον)
dat Herakles een grot vond die de onderwereld in leidde.

Tekst 4a: Kerberos: een Driekopper? Of een Tainarische fokhond?

Εἴρηται περὶ Κερβέρου εἴρηται = er wordt gezegd

ὡς, κύων ὢν, ὡς = dat

ὢν: welke vorm van εἴμι? Zie TB
p. 175. En hoe deze te vertalen?
τρεῖς εἶχε κεφαλάς.

Δῆλον δὲ ὅτι δῆλον (ἔστι) = het is duidelijk

5 καὶ οὗτος ἀπὸ τῆς πόλεως ἐκλήθη

ook hij afkomstig was uit de stad die Driekop heette,
Τρικάρηνος,
ὥσπερ ὁ Γηρυόνης·
zoals Geryones3;
͗Eλεγον δὲ οἱ ἄνθρωποι·

«καλός τε καὶ μέγας ὁ Τρικάρηνος ὁ Τρικάρηνος = Driekopper, uit

κύων.» Driekop

3 Palaiphatos heeft eerder verteld over Geryones, een reus met drie hoofden of drie lijven.
16
 Eἴρηται δὲ περὶ αὐτοῦ εἴρηται = er wordt gezegd
10 ὡς Ἡρακλῆς αὐτὸν ἐξ Aἱδου ἀνήγαγε, ὡς = dat

μυθικῶς.
een mythe natuurlijk.
͗Εγένετο δὲ τοιόισνδε τι.
Dit is wat er is gebeurd.

In één van zijn eerdere opdrachten moest Herakles de kudde van

Geryones naar Eurystheus brengen. Hij leende een boot en voer
daarmee naar het eiland van Geryones. Hij doodde de bewaker
van de kudde, de tweehoofdige hond Orthos - broer van Kerberos –
en begon de runderen in de richting van het strand te drijven.
Toen Geryones dit merkte, kwam hij dreigend op hem af.
Met drie welgemikte schoten, met giftige pijlen, doorboorde Herakles
de drie kelen van het monster.
Herakles steelt de runderen van Geryones
Γηρυόνῃ ἐπὶ ταῖς βουσὶν ἦσαν κύνες Γηρυόνῃ: dativus van ‘Geryones’
μεγάλοι καὶ νεανίαι, ἦσαν: welke vorm van welk
werkwoord? Zie TB p. 175
Γηρυόνῃ ἦσαν: vertaal de
dativus eerst letterlijk, maak er
dan een goede vertaling van.
ἡ βους = het rund, de koe
νεανίος, -η, -ον = jong
ὀνόματα δὲ ἦν αὐτοῖς τῷ μὲν Κέρβερος, τῷ μὲν = vertaal: voor/van de
één
15 τῷ δὲ Ὄρθος. τῷ δὲ = vertaal: voor/van de
ander
Tὸν μὲν οὖν Ὄρθον Ἡρακλῆς ἐν Ἡρακλῆς: onderwerp bij pers.
Τρικαρηνίᾳ vorm ἀναιρεῖ (= hij doodde)
voordat hij de runderen wegdreef
πρὶν περιελάσαι τὰς βοῦς Τρικαρηνία = Driekop (de stad
ἀναιρεῖ· waarover Palaiphatos het
hierboven had)

17
 ͑ δὲ Κέρβερος συνηκολούθει
O συνἀκολουθέω + dat. = volgen
ταῖς βουσίν.
͗Eπιθυμήσας δὲ τοῦ κυνὸς ἀνὴρ
Μυκηναῖος ὄνομα Μολοττός,
τὸ μὲν πρῶτον ᾔτει τὸν Εὐρυσθέα
ἀποδόσθαι αὐτῷ τὸν κύνα·
20 Oὐ βουλομένου δὲ τοῦ Εὐρυσθέως,
ἀναπείθει τοὺς βουκόλους
καὶ κατείργνυσι τὸν κύνα
ἐν τῇ Λακωνικῇ
ἐπὶ Ταινάρῳ ἐν σπηλαίῳ τινὶ
τεκνοποιίας ἕνεκα,
25 καὶ ὑφίησιν αὐτῷ κύνας θηλείας
ἐμβατεύειν.
ἡ βους = het rund, de koe
ἐπιθυμήσας: welke vorm van een Myceense man met de naam Molottos
ἐπιθυμέω?
τὸ μὲν πρῶτον = eerst
ἀποδόσθαι = vertaal: te
verkopen
βουλομένου: part. praes. van
βουλομαι = willen
Welke constructie herken je? Kijk
voor een vertaalaanpak naar
het stappenplan op p. 7.
ἀναπείθει = πείθει
ὁ βουκόλος = de herder
κατείργνυσι =vertaal: zij sloten op
Λακωνικη = Laconië (een gebied
in Zuid-Griekenland)
bij Tainaron in een grot,
om met hem te fokken,
en hij stuurde er dus teefjes op af om te laten bespringen.
grot bij kaap Tainaron
18
 Εὐρυσθεὺς δὲ πέμπει Ἡρακλέα κατὰ κατὰ ζήτησιν + gen. = vertaal:
ζήτησιν τοῦ κυνός. op zoektocht naar

͑O δὲ πᾶσαν Πελοπόννησον περιιὼν - Peloponessos

Hij doorkruiste de hele Peloponnesos
ἦλθεν ὅπου αὐτῷ ἐμηνύθη ὁ κύων en kwam toen aan op de plaats waar men zei dat de hond
ὑπάρχειν, was.

καὶ καταβὰς καταβὰς: zie voor de vorm TB p.

177 en achterkant boekje
30 ἀνάγει ἐκ τοῦ ἄντρου τὸν κύνα. το ἄντρο = de grot

͗Eλεγον οὖν οἱ ἄνθρωποι·

«διὰ τοῦ ἄντρου καταβὰς ὁ ἄντρος = de grot

καταβὰς: zie hierboven

εἰς Aἱδου Ἡρακλῆς ἀνήγαγε τὸν κύνα.»

Samenvatting:

19
Werkwoord: participium

*’losmaakt’ kan ‘losmaakte’ worden, als de hoofdzin in de verleden tijd staat.

*’losgemaakt heeft’ kan ‘losgemaakt had’ worden, als de hoofdzin in de verleden
tijd staat.

20