Akcja rozgrywa się w Senju w 1834 roku i rozpoczyna się tej zimy.

Opis zaczyna się od ciasnego,

biednego pokoiku, w którym przebywa Valpruga Stipančić. Jest wdową po Ante Stipančiciu, niegdyś
bogatym patrycjuszu. Ukazane są także bolesne godziny spędzone przez Valprugę z ciężko chorą
córką Łucją. Choruje na gruźlicę i jej koniec jest coraz bliżej.

Godziny wydają się wiecznością, gdy oboje spędzają czas w zimnie, biedzie i głodzie. Próbują zabić
czas rozmową, więc Valpruga opowiada córce historię historyczną bogatych rodzin
patrycjuszowskich. W ten sposób stopniowo poznajemy trudne losy rodziny Stipančićów.

Ante Stipančić był jedynym dzieckiem bogatej rodziny patrycjuszowskiej z Senja. Jego ojciec miał
karczmę i trzy statki. Kiedy w wieku 28 lat porzucił karierę wojskową, postanowił trochę podróżować
po świecie. A wszystko kosztem mojego ojca. Do Senja wrócił dopiero w wieku czterdziestu lat, kiedy
podjął decyzję o osiedleniu się.

Mianowicie Ante wkrótce poślubił Valprugę, która była od niego znacznie młodsza. Jej pochodzenie
wywodziło się ze zubożałej rodziny szlacheckiej Domazetović. Wkrótce Valpruga urodziła syna Juraja i
wspólnie uczcili jego przybycie wielką uroczystością. Ale ich życie nie było idyllą. Wkrótce całą rodzinę
terroryzowała nieludzkość i dyktatorska postawa ich ojca, Ante Stipančicia. Z tego powodu zarówno
Juraj, jak i jego młodsza siostra Łucja wyrośli na ludzi chorowitych i wrażliwych.

Kobiety w domu Stipančicia były podporządkowane. Mąż nie pozwalał żonie pieścić ani całować syna.
Juraj był bardzo zdolnym dzieckiem i jego ojciec był z niego bardzo dumny. Ani trochę nie przejmował
się córką. W przeciwieństwie do swojego brata Lucija jadła w kuchni do szóstego roku życia. Kiedy
dostała pozwolenie ojca na wspólne posiłki, Walpurga mawiała: „...cała troska ojca przypada na syna,
a ta biedaczka jakby nie była naszym dzieckiem…” Łucja była wtedy uszczęśliwiona , ale już niedługo
szczęście zastąpi smutek i wróci do kuchni.

Tylko Ante miał wpływ i słowo na wychowanie dzieci, a Jurja wymuszała edukację, podczas gdy Łucja
nawet nie zauważyła, że ona istniała. Ante widział w Juraju ostatnią nadzieję i ostatnie środki
finansowe wydał na jego edukację, wysyłając go na studia do Wiednia. Ante cały swój ostatni majątek
skierował do Juraja, a Juraj wreszcie zaczyna żyć swoim prawdziwym życiem w Wiedniu, bez
obecności dyscypliny ojca. Ostatecznie Juraj tak bardzo porzucił studia, że poświęcił się pracy
ulicznego muzyka.

Przygotowywano coroczny bal, na którym obecni byli wszyscy panowie z prominentnych rodów.
Lucija została zatwierdzona do udziału w tym wydarzeniu. Była niezwykle szczęśliwa i
podekscytowana. W dniu tańca Stipančić wróciła do domu wściekła, więc matka i córka obawiały się,
że taniec będzie musiał zostać odwołany. Mianowicie Juraj również w tym roku nie wrócił do domu,
tłumacząc się nauką języka węgierskiego, który powinien stać się językiem urzędowym.

W międzyczasie Ante postanawia, że dobrze byłoby stanąć po stronie biskupa Vukasovicia, aby
przekonać obywateli do wybrania ich na przedstawicieli w parlamencie cesarskim. Ante chciał
dotrzeć ze swoimi powiązaniami politycznymi do Požunia (Bratysława), co pomogłoby jego synowi
Jurajowi w zdobyciu dobrej pracy.

Wątki historytczne - Wśród ludzi zaczął budzić się patriotyzm. Najbardziej lojalny wobec ruchu BIP
jest kanonik Vukasović, który opowiadał się za zjednoczeniem i zabiegał o przedstawicieli do
chorwackiego parlamentu. Stipančić opowiadał się za zjednoczeniem z Węgrami i miał nadzieję na
dobrą przyszłość dla swojego syna. Stipančić zdecydował się zaoferować Vukasovićowi wsparcie w
oczekiwaniu na lepszą dla siebie pozycję. Po rozmowie Vukasović stał się częstym gościem w domu
Stipančicia. Długo rozmawiali o kwestiach politycznych i zbliżającym się spotkaniu, na którym
Vukasović miał przedstawić swój program, a Ante miał wygłosić przekonujące przemówienie, aby
pozyskać jak najwięcej zwolenników.

Ponieważ Lucija jest już dorosła i domaga się swoich praw w rodzinie, jej kłótnie z ojcem stają się
coraz częstsze. Otrzymuje także listy miłosne od tajemniczego wielbiciela zawierające sonety Petrarki.
Ojciec i córka są w coraz większym konflikcie, ale Ante najbardziej denerwuje list od syna Juraja, który
zarzuca mu, że nie zapewnia mu wszystkiego, czego potrzebuje do nauki, przez co musi pracować
jako kelner. Ante postanawia ponownie wysłać mu pieniądze.

Ante udaje się do miejskiego lichwiarza, jednak ostatecznie nie przyjmuje pieniędzy, gdyż ten prosi go
o podpisanie weksla.

Major Benetti, który był szefem austriackiego samorządu, dowiedział się o trudnościach Stipančicia i
postanowił go szantażować. Sugeruje rezygnację z kandydatury na posła, a w zamian zaproponuje mu
pracę w służbie cywilnej. Ante odmówił mu, gdyż chciał do końca pozostać wierny biskupowi
Vukasovicowi, mając nadzieję na pożyczenie od niego pieniędzy. Vukasović odmawia pomocy Ancie i
przyjmuje ofertę Benettiego.

Choć Benetti chciał swoimi sztuczkami dojść do władzy, nie udało mu się to. Vukasović i emerytowany
oficer Josip Čolić zostali wybrani na przedstawicieli, a Benetti za karę trafił do Gospić.

Ante wkrótce zachorował z powodu ruiny i biedy i był całkowicie rozczarowany niemoralnością syna.
Jednocześnie Łucja pragnie, aby ojciec ją zauważył i żąda jej prawa do rodziny. Ojciec i córka są w
ciągłym konflikcie. Wkrótce Ante umiera, a rodzina zostaje z niczym.

Juraj w styczniu wraca z Wiednia, a po ukończeniu studiów dostał pracę w Zagrzebiu. Całkowicie
odsunął się od rodziny i nawet zdecydował się poprosić o zwęgieryaowanie jego imienia

W obecności swojego przyjaciela Alfredo Juraj przybywa do Senja. Alfred wpatrywał się w jego siostrę
Łucję. Juraj udaje przed matką, że zamierza popełnić samobójstwo, zmuszając matkę do sprzedaży
rodzinnego domu. Potem wyjeżdża z pieniędzmi, które dała mu matka ze sprzedaży domu.

Następnie Valpruga i Lucija przeprowadzili się do starego i zrujnowanego domu Domazetovicia. Lucija
dokonała aborcji za pomocą preparatu podanego jej przez brata Juraja i od tego czasu choruje na
gruźlicę. Dni spędza głównie czekając na list Alfredo, który nigdy nie dociera.

Lucija i jej matka pozostają same i pogrążone w niedoli. Dla Łucji jedynym światłem w jej życiu są
listy, które, jak sądzi, pisze do niej Alfred. Jednak jej matka zatrudniła Martina Tintura, syna
miejscowego murarza i wielbiciela Łucji, który także pisał do niej tajne listy, aby choć trochę
rozweselić córkę. Chociaż Martina podpisuje się jako Alfred, wszystko, co pisze, odzwierciedla to, co
czuje.

Wkrótce Łucja dowiaduje się, że listy są oszustwem, a Alfred jest już od roku żonaty. Dręczona bólem
psychicznym i chorobą fizyczną umiera w nędzy, a biedny Martin wraca do seminarium z powodu
nieodwzajemnionej miłości. Potem ciężki koniec czekał jej matkę Valprugę, której życie kończy się w
nędzy jako żebraczka. Mianowicie syn Juraj nie chciał jej pomóc.

Valpruga żyła jeszcze kilka lat po Łucji, w całkowitym ubóstwie. Szlachta w Senju powoli zanikała. W
Wielki Piątek biedni owinęli się w białe prześcieradła i udali się żebrać. Wśród nich była Walpurga.
Żebracy kładli się na prześcieradłach i czekali, aż ludzie udający się na procesje zrzucą im jałmużnę.
Kiedy wszyscy wyszli, Walpurga leżała martwa i samotna. Bez syna, który odszedł, bez woli życia.
Zmarła jako żebraczka.
ANALIZA

Akcja powieści Ostatni Stipančići rozgrywa się w pierwszej dekadzie XIX wieku. Koncentruje się na
upadku rodziny patrycjuszowskiej i sięga daleko w przeszłość, do dwóch ostatnich pokoleń tej
rodziny. Większa część fabuły śledzi losy rodziny z pierwszych dekad XIX wieku, wiernie i
kompleksowo opisując wszystkie szczegóły życia społecznego i politycznego oraz środowisko, w
którym poruszają się bohaterowie. Wszystkie wydarzenia na chorwackiej scenie politycznej można
prześledzić poprzez wierne opisy, a także indywidualne zawirowania i skutki wojny dla całego narodu,
ale ukazane poprzez życie i działania jedynego nosiciela fabuły, Ante Stipančicia. Po przeczytaniu
powieści pozostaje niesmak gorzki, któremu towarzyszy wspomnienie stosunku społeczeństwa do
jednostek i odwrotnie, relacji między małżonkami, relacji ojca do dzieci, która nie jest bynajmniej
rodzicielska, a przede wszystkim relacji syna do matki i siostry. Ogromny majątek, który został
odziedziczony, jest dumą tej rodziny, która wszystkie swoje nadzieje i marzenia pokłada w jedynym
synu, który staje się „synem marnotrawnym” i swoim lekkomyślnym stylem życia sprowadza siebie i
swoją rodzinę na biegun żebraka, nie zajmując się nawet chorymi po śmierci ojca, siostrą czy matką,
które żyją w największej nędzy i to wszystko przez niego.

Na kompozycję powieści składa się szesnaście rozdziałów, z których dwa pierwsze i dwa ostatnie
łączy ten sam temat – zubożałe już kobiety z rodziny Stipančićów.

W kolejnych rozdziałach autor powoli wprowadza nas w historię swojej rodziny, ze statusem
społecznym, który ukazuje całe bogactwo, splendor i splendor zgwałcenia młodego dziedzica Juraja,
w którym pokładane są wszelkie nadzieje na przyszłość. Społeczeństwo tamtych czasów żyło w
konflikcie pomiędzy wpływami obcokrajowców a społeczeństwem krajowym. Narzucając mowę,
kulturę i nowy sposób życia, obcokrajowcy ujarzmiają gospodarza i dyskretnie narzucają mu swoją
wolę, dopóki nie zacznie się budzić świadomość narodowa i potrzeba zapomnianego języka.

W powieści występuje wiele różnych technik literackich, od narracji, opisu, tekstów i elementów
dramatu, dzięki czemu akcja zawsze ma pewien rytm i akcję. Wiele postaci pojawiających się w
powieści pochodzi z różnych warstw społecznych, ale głównymi aktorami fabuły są z pewnością
ojciec, matka, córka i syn Stipančić. Ich życie wyraźnie wskazuje na status społeczny osobników tego
dog niemiecki. Postacie męskie, ojciec i syn, są symbolami chłodu, egoizmu, narcyzmu i masowej
negatywności w stosunku do matki i siostry. Są całkowitym przeciwieństwem męskich członków.
Promieniują bliską relacją, zaufaniem, wiarą i tradycją rodzinną, którą tylko oni szanują. Relacja
między ojcem a córką jest zimna. Ante traktuje żeńską część rodziny jak meble. Jego córka jest
utrapieniem, zostaje pozbawiona wielu rzeczy przez wzgląd na syna, w którym ojciec pokłada
wszelkie nadzieje na przyszłość.

Ojciec i syn to ludzie bez duszy, bez moralności. Nie znają prawdziwych wartości życia rodzinnego.
Juraj jako dziecko został pozbawiony miłości matki przez zakaz ojca. Jako dorosły mężczyzna nie czuje
nic do umierającej matki i siostry. Siostra od choroby i matka jako żebraczka. Swoją śmiercią
Walpurga uzupełniła cały swój majątek. Osoby z najwyższych i najbogatszych warstw społecznych nie
są ani winne, ani zobowiązane do pogrążania się w najgłębszej nędzy.