You are on page 1of 34

Ubuİ

Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

İçindekiler Tablosu
1. GİRİŞ......................................................................................................................................................... 2

2. TEMEL KAVRAMLAR ................................................................................................................................. 3

2.1. BİLGİ YÖNETİMİ........................................................................................................................................... 3


2.2. VERİ İŞLEME YAKLAŞIMLARI ........................................................................................................................... 7

3. BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ...........................................................................................................................13

4. BİLGİSAYAR KUŞAKLARI ...........................................................................................................................14

4.1. BİRİNCİ KUŞAK BİLGİSAYARLAR..................................................................................................................... 14


4.2. İKİNCİ KUŞAK BİLGİSAYARLAR....................................................................................................................... 15
4.3. ÜÇÜNCÜ KUŞAK BİLGİSAYARLAR................................................................................................................... 16
4.4. DÖRDÜNCÜ KUŞAK BİLGİSAYARLAR............................................................................................................... 16

5. BİLGİSAYAR .............................................................................................................................................17

5.1. İKİLİ SAYI SİSTEMİ ...................................................................................................................................... 18


5.2. VERİ SAKLAMADA KULLANILAN ÖLÇÜ BİRİMLERİ ............................................................................................. 20
5.3. KARAKTER KÜMELERİ ................................................................................................................................. 20
5.4. UTF(UNİCODE TRANSFORMATİON FORMAT) NEDİR? ....................................................................................... 21
5.5. VERİ MİKTARI, VERİ AKTARIM HIZI, BANT GENİŞLİĞİ VE VERİ TRAFİĞİ ................................................................. 23

6. BİLGİSAYARLARIN KULLANIM ALANLARI .................................................................................................25

7. BİLGİSAYAR KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER .....................................................................30

KAYNAKLAR ....................................................................................................................................................33

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 1
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

1. GİRİŞ

Bilgi teknolojileri son 35-40 yıldır bilgisayar ve internet kullanımının yaygınlaşması sonucu
hayatımıza giren ve birçok akıllı ya da yapay teknolojilerin tek başına veya birlikte kullanılmasını
anlatan bir terimdir.

Dünyanın en önemli firmaları arasında ilk iki sırayı bilgi teknoloji firmaları olarak Apple ve
Google paylaşmaktadır. Sanayi, petrol veya gıda sektörünün önüne geçen bu firmalar, bizlere
dünyada nasıl bir süreç yaşandığına dair ipuçları vermektedir. Bilgi teknolojisi firmalarının bu denli
değerli olması “Bilgi” kavramının günümüzde ne kadar önemli olduğunun bir kanıtıdır. Bilgi, tarih
boyunca toplumların zenginliğinin en önemli kaynağı olmuştur. Daha fazla ve daha nitelikli bilgiye
sahip olan ve bilgiyi etkin bir siyasal, ekonomik ve sosyal örgütlenme ile doğru biçimde kullanabilen
toplumlar diğerlerinin önüne geçerek daha yüksek bir refah seviyesine erişmiştir.

Özellikle 20’nci yüzyılın ortalarından itibaren elektronik alanında yaşanan gelişmeler bilginin
elde edilmesi, depolanması, işlenmesi ve iletilmesi açısından bir çığır açmış ve bilgi toplumuna
dönüşüm sürecini de önemli ölçüde hızlandırmıştır. Son yıllarda ise bilgi ve iletişim teknolojileri
ekonomik ve sosyal hayatın tüm alanlarında kullanılan genel amaçlı bir teknoloji haline gelmiştir.
Bu süreçte bilgi ve iletişim teknolojilerinin bizatihi kendisi bilgi içeriği ve katma değeri yüksek bir
sektör olarak belirmiş, bu teknolojilerin diğer sektörlerde kullanımı da yeni bilgilerin üretilmesine,
yeni ve daha etkin iş yapış yöntemlerinin geliştirilmesine, üretim faktörlerinin üretkenliğinin
artmasına, yeni iş ve uzmanlık alanlarının ortaya çıkmasına imkân sağlamıştır.

Dijital dönüşüm, bilgi toplumu aktörleri olarak ifade edilebilecek bireyler, girişimler, kamu
kurumları ve sosyal kurumları yeni düzenin ruhuna uygun niteliklere sahip olma baskısıyla karşı
karşıya bırakmaktadır. Bu açıdan, bilgi üretme motivasyonu yüksek, günlük hayatında ve karar
alma süreçlerinde bilgiyi doğru şekilde yorumlayıp işleyebilen, sistematik düşünme yeteneği
gelişmiş, kendisini ve yaşadığı çevreyi sorgulayan ve sürekli/hayat boyu öğrenen bireylerin ve
kurumların ağırlıkta olduğu bir toplum yapısı ön plana çıkmaktadır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 2
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

2. TEMEL KAVRAMLAR

2.1. Bilgi yönetimi

Bilgi kavramı, konuya bakış açısı ve ele alınan bağlama göre çok çeşitli şekillerde tanımlanıp,
sınıflandırılabilen karmaşık bir kavramdır. Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde bilgi, “insan aklının
erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütününe verilen ad, malûmat”, “öğrenme, araştırma ve
gözlem yolu ile elde edilen gerçek, malûmat, vukuf” gibi birkaç şekilde tanımlanmaktadır. Oxford
sözlüğünde (Oxford English Dictionary) bilgi, “bir deneyim ve eğitim yoluyla birey tarafından
edinilen uzmanlık ve beceriler”, “belirli bir alanda ya da toplamda bilinenler; gerçekler, malumat”
ve “deneyim yoluyla edinilen uyanıklık ve tanışıklık” olarak tanımlanmaktadır.

Bilgi yönetimi, belli amaçlara ulaşmak, kişi/kurum için değer yaratmak veya belli bir anlayışı
geliştirmek için verilerin ya da ham kaynakların kullanılarak, bilginin elde edilmesi, sınıflandırılması,
saklanması ve çalışanlar arasında paylaşılması ve yöneticiler açısından yararlı biçime sokulmasıdır.
Bilgi yönetimi bu bağlamda işletmenin bilgi ile ilgili etkinliğini ve işletmenin bilgi varlıklarından
getirilerini en üst düzeye çıkarmak için, bilginin sistematik ve planlı bir şekilde ortaya çıkarılması,
sürekli olarak güncelleştirilmesi ve kullanılmasıdır.

Şekil 1’de veri, enformasyon ve bilgi ilişkisini tanımlayan bilgi hiyerarşisi piramit şekliyle
görülmektedir. Bilgi hiyerarşisi kendi içinde veri, enformasyon, bilgi şeklinde sıralanırken teknik ve
bilişsel eylemlerde; toplama, düzenleme, özetleme, analiz, sentez ve karar alma şeklinde
sıralanmaktadır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 3
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 1 Bilgi hiyerarşisi

Veri: Çeşitli sembol, harf, rakam ve işaretlerle temsil edilen, işlenmeye hazır, ham gerçekler
ya da izlenimlerdir. Bilginin temelini oluşturmaktadır ve tek başına bir şey ifade etmezler.

Bilişim alanında veri; bilgisayara girilen, bilgisayar tarafından saklanabilen ve işlenebilen her
şeye veri denir. Kısaca söylemek gerekirse birbiri ile ilişkilendirilmemiş ham kayıtlardır. Örneğin; bir
kişinin ismi, adresi, telefon numarası gibi.

Verilerin değişik türleri vardır:

✓ Sayısal veriler: Rakamlar (0-9) harfler (a-z, A-Z) ve diğer özel karakterler (%&/^! vb.).
✓ Görüntüsel veriler: Grafiksel gösterimler, resimler ve fotoğraflar.
✓ Ses verileri: Her türlü sesler, melodiler ve müzikler.
✓ Video verileri: Hareketli görüntüler.

10 mevcutlu bir sınıftaki öğrencilerin boylarının alt alta yazıldığı bir liste düşünelim

Boyu
170
150
155
140
130
180

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 4
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

200
175
200
160
Tablo 1 Veri

Bu listede yer alan her öğrencinin boyu bir konu ile ilişkilendirilmediğinden dolayı kendi
başına bir anlam ifade etmemektedir. Bu listede yer alan veri işlenmemiştir.

Enformasyon, verilerin çeşitli işlemlerden geçirilerek (gözlem, kayıt, depolama, sorgulama,


işleme, çözümleme, düzenleme ve özetleme vb.) biçimlendirilip bir anlam ifade edilmiş haline
denir.

Öğrenci Adı Boyu


A 170
B 150
C 155
D 140
E 130
F 180
G 200
H 175
I 200
L 160
Tablo 2 Enformasyon

10 kişilik sınıfta bir boy grafiği yaptığımızı ve öğrencilerin boylarını bu grafiğe yerleştirdiğimizi
varsayalım. Artık alt alta yazdığımız sayılar bizim için bir anlam kazanmıştır. Öğrenci adları ile
boylarını eşleştirebiliriz ya da boylarının ortalamasını alabiliriz. Yıllar içinde bu enformasyonu
kullanarak öğrencilerin boylarının ne kadar hangi oranda uzadığına dair enformasyona da sahip
olabiliriz.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 5
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Boyu
250

200

150

100

50

0
A B C D E F G H I L

Grafik 1 Enformasyon

Bir kişi için enformasyon olan şey bir başkası için veri olabilir. Örneğin, bir bölgenin satış
yöneticisi, satış temsilcisi bazında o ayki satış listesine bakarak bunun enformasyon olduğunu
düşünür. Öte yandan şirketin genel müdür yardımcısı için bu liste ham veridir. Çünkü genel müdür
yardımcısının işine yarayacak olan, bölgedeki bu ayki toplam satış miktarının bir yıl önceki aynı
aydaki toplam satış miktarı ile kıyaslamasıdır.

Bilgi, Enformasyon haline dönüştürülmüş gerçeklerin analiz edilmesi ve sentezlenmesi


sonucu karar vermeye yönelik elde edilen daha üst seviyeli gerçekleri içerir. Bilgi, enformasyonun
deney, tecrübe, yorum, analiz ve bağlam ile zenginleştirilmiş halidir.

Bilgi; karar verme, planlama, karşılaştırma, değerlendirme, analiz, tahmin, tanı vb. yaşamın
her alanına dayanak oluşturacak eylemlerin ve uygulamaların temelini oluşturur.

Bilgelik (Akıl), keşfetme ve buluş aşamasıdır.

Şu ana kadar üzerinde durduğumuz veri, enformasyon ve bilgi tamamlanmış süreçler


sonunda ulaştığımız durumlar olarak değerlendirilebilir. Veriden bilgeliğe kadar geçen süreçte
birtakım faaliyetler sürmektedir. Bu süreçte elde edilen veriler toplanmakta, düzenlenmekte ve
anlamlı bir topluluk haline getirilmektedir. Sonrasında özetlenerek analiz edilmekte ve

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 6
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

sentezlenerek bilgi haline gelmektedir. Son olarak bilgi haline gelen enformasyon karar alma
aşamasını tamamlayarak bilge haline dönüşmektedir.

2.2. Veri İşleme Yaklaşımları

İnsanlığın başlangıcından bu yana sürekli yeni bilgiler ortaya çıkmış ve bu bilgilerin büyük bir
bölümü eldeki verilerin işlenmesiyle üretilmiştir. Günümüzde de teknolojinin yaygın kullanımı ile
çok büyük boyutlardaki bilgiler çok kısa sürelerde ortaya çıkarılabilmektedir.

Veri işleme yaklaşımlarının sınıflanmasında veri işleme sürecinde yapılan işlemler dikkate
alınmış ve veri işleme evrelerinin özelliklerine göre bir sınıflandırma kullanılmıştır. Şimdi kronolojik
olarak veri işleme yaklaşımlarını ele alalım.

✓ El yordamıyla veri işleme


✓ Mekanik veri işleme
✓ Elektromekanik veri işleme
✓ Elektronik veri işleme

El Yordamıyla Veri İşleme


Veriler üzerinde yapılan işlemlerin el yordamı ile gerçekleştirildiği evredir. İlk veri işleme
evresini kapsayan bu dönem milattan önceki tarihlere kadar uzanmaktadır.

El yordamı ile veri işleme sürecinde gerçekleştirilen aşamalar tamamen insana özgü özellikler
üzerinden gerçekleştirilmektedir. Diğer bir ifade ile verileri belirleme, kaydetme ve veri işleme
süreçleri insanlar tarafından gerçekleştirilmektedir.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 7
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 2 Napier'in kemikleri (Napier's bones)

Napier'in kemikleri, John Napier tarafından oluşturulan bir abaküstür. Pratik olarak çarpma,
bölme ve karekök alma işlemleri için kullanılmıştır. Napier’in bu eseri Rabdology adıyla 1617
sonunda, İskoçya Edinburgh’ta yayınlanmıştır.

Mekanik Veri İşleme

Mekanik veri işleme evresi, veri işleme sürecinde mekanik araçların kullanılmasını
kapsamaktadır. Bu süreçte basit olan hesaplamaları yapmak için mekanik cihazlar geliştirilmiştir.
Fark Makinesi ve Pascal’ın hesaplama aracı ilk mekanik veri işleme araçları olarak kullanılmıştır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 8
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 3 Pascal’ın Hesap Makinesi (Pascalline Replica)

Mekanik veri işleme sürecinde veri işleme adımlarını mekanik aletler gerçekleştirir. Bu
sayede hesaplama işlemlerinin el yordamına göre daha hızlı olması sağlanmıştır. Fark Makinesi
olarak adlandırılan otomatik mekanik hesap makinesi 1820’li yıllarda üretilmiştir. Fark makinası
temel dört işlem üzerinden hesaplama yapılmasına imkân veren bir yapıya sahiptir.

Şekil 4 Fark Makinesi

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 9
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Elektromekanik Veri İşleme

Elektromekanik veri işleme, adından da anlaşılabileceği gibi veri işleme sürecinin


elektromekanik cihazlar yardımı ile gerçekleştirilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Şekil 5 Mark-1 Bilgisayar

Elektromekanik veri işleme sürecinde kullanılan sistemler, tek bir işlem için kullanılabilen
yapılardır. Hem elektronik hem de mekanik bileşenler barındırmaktadırlar. Elektronik sistemler için
herhangi bir yazılım söz konusu değildir. Bu dönemin temel teknolojileri arasında delikli kartlar ve
bu kartları çalıştıran cihaz gösterilebilir.

Bu dönemde ortaya çıkan veri işleme araçlarından biri “Mark-1”dir. Mark-1 isimli ilk otomatik
dijital bilgisayar 1937 yılında yapılmıştır.

Mark-1; toplama, çıkarma, çarpma, bölme, logaritma hesabı ve trigonometrik fonksiyonların


çözümünü yapabilme kapasitesine sahiptir ve bugünkü anlamda bilgisayar döneminin başlamasını
sağlayan temel yapı olmuştur.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 10
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Elektronik Veri İşleme

Günümüzde kullanılan veri işleme sürecidir. Elektronik veri işleme elektronik ortamlarda
gerçekleştirilmekte ve veri işleme sürecinde mekanik aygıtlara ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu süreç
ilk elektronik bilgisayarın icadı ile başlayıp günümüze kadar uzanmaktadır.

Şekil 6 Atanasof Berry Bilgisayar(ABC)

Elektronik veri işlemenin gelişimi ve ilerleyişi, bilgisayarın gelişimi ve ilerleyişi ile paralellik
göstermektedir. Bu dönemin başlarında fonksiyonları sınırlı ve oldukça fazla fiziki alan kaplayan
cihazlar üretilirken günümüzde çok küçük boyutlara sahip olmalarına rağmen çok hızlı veri işleme
yapabilen cihazlar bulunmaktadır.

İlk prototip elektronik bilgisayar, Atanasoff-Berry (ABC) olarak geçmektedir. Ardından genel
amaçlı kullanımlara hizmet edebilecek kapasiteye sahip ENIAC isimli bilgisayar geliştirilmiştir.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 11
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 7 ENIAC Bilgisayar üzerinde veri işleme

İlk bilgisayarlar oldukça büyük alan kaplayan, çok fazla enerji tüketen ve yapılarına oranla
oldukça düşük kapasitelere sahip bilgisayarlardı.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 12
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

3. BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Bilginin toplanmasını, işlenmesini, depolanmasını, ağlar aracılığı ile bir yerden bir yere
iletilmesini sağlayan iletişim ve bilgisayar teknolojilerini de kapsayan bütün teknolojiler "bilişim
teknolojisi" olarak adlandırılmaktadır.

Bilişim Teknolojilerinin Günlük Hayatımızdaki Önemi

Bilişim teknolojisi ile gerçekleştirilen bir değişim, ülkeler için devrim niteliği taşımaktadır. Bir
ülkenin bilişim teknolojisi gelişmiş ise o ülke birinci sınıf olabileceği gibi, bilişim teknolojileri
gelişmemiş bir ülke de üçüncü sınıf ülkeler kategorisine girebilmektedir.

Teknoloji, kas gücünün tamamen, beyin gücünün de kısmen yerini tutmaya başlamış, diğer
üretim faktörlerini önemli ölçüde değişime uğratan bir konuma gelmiştir. Bundan dolayı
teknolojinin savunma sanayisinden, tıp bilimine, haberleşmeden ulaşıma, bilimden üretime,
eğitimden ticarete kadar her alandaki önemi de giderek artmaktadır.

Bilişim Teknolojileri, gün geçtikçe eğitim ortamında, iş yerlerinde, otomasyonda, sağlık


kurumlarında, devlet dairelerinde, bilim merkezlerinde, ofislerde vb. hayatımızın her alanında
yerini almaktadır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 13
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

4. BİLGİSAYAR KUŞAKLARI

4.1. Birinci Kuşak Bilgisayarlar

Vakumlu tüpler (lambalar) kullanılarak üretilen bu bilgisayarlar oldukça büyük boyutlara


sahiptiler ve çok fazla enerji ihtiyacı duyan yapıları vardır.

Şekil 8 Vakum Tüpü

Yüksek düzeyli enerji tüketimi ve lamba kullanımı bu bilgisayarların aşırı ısınma problemi
yaşamasına neden olmaktadır. Bu problemi gidermek için etkin soğutma sistemlerinin kullanılması
gerekmektedir.

Birinci kuşak bilgisayarlar bugün ki anlamda istenildiği zaman elde edilebilen bir yapıda
değildiler. Bu bilgisayarlar kullanılacakları yerde üretilmektedir. Her bilgisayar kendine özgü
özelliklere ve programlara sahipti. Bu açıdan üretilmeleri uzun zaman alan ve oldukça pahalı olan
bu bilgisayarlar sadece kendilerine özgü yazılımlar ile çalışabilmekteydi. Birinci kuşak bilgisayarları,
bilgisayarın elektronik yapısını ve kullandığı makine dilini bilen uzmanlardan başkaları
kullanamıyordu.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 14
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

4.2. İkinci Kuşak Bilgisayarlar

Transistör teknolojisinin bulunması ve elektronik alanındaki diğer teknolojik gelişmeler, ikinci


kuşak bilgisayarların üretilmesini sağlamıştır.

Şekil 9 Transistör

Transistörler, vakumlu tüplerin yerini almış ve bilgisayarların daha hızlı çalışmasına,


boyutlarının azalmasına ve ısı probleminin daha az yaşanmasına imkân tanımışlardır.

İkinci kuşak bilgisayarlar, üzerlerinde işlem yaptıkları verileri saklayabilecek manyetik


ortamlara sahiptirler. Bu sayede bilgisayarların çalışması için gerekli bilgiler ve bilgisayarların
üretmiş olduğu yeni bilgiler manyetik ortamlarda saklanabilmiştir.

Bilgisayarların bellek yapısının olması, üzerlerinde programlama dillerinin kullanımına imkân


tanımıştır. Bu sayede bilgisayarlar standart yapıya sahip programlama dilleri üzerinden idare
edilebilir olmuş ve daha yaygın kullanıcı kitlesine hitap eder hale gelmişlerdir. İkinci kuşak
bilgisayarlarda öne çıkan bir diğer yenilik de işletim sistemleridir.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 15
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

İşletim sistemleri, bilgisayarın özelliklerini kullanabilmek için arayüz oluşturan ve kullanıcı ile
donanım arasında iletişimi sağlayan yazılımlardır. İşletim sistemleri ile birlikte bilgisayarlar daha
kolay kullanılabilir bir yapıya kavuşmuştur.

4.3. Üçüncü Kuşak Bilgisayarlar

Entegre devrelerin üretimi ile transistörlerin etkisi azalmış ve yüzlerce transistörün yapacağı
işi çok daha küçük boyutlu entegre devreler ile işi çok daha hızlı yerine getirebilir hale gelmiştir.
Entegre devrelerin yer aldığı üçüncü kuşak bilgisayarlar, yarı iletkenlerin kullanımları ile daha hızlı,
güçlü ve küçük boyutlu hale gelmiştir.

Üçüncü kuşak bilgisayarlarda birden fazla işlemin aynı zamanda yapılabilmesine imkân veren
zaman paylaşımı anlayışı ortaya çıkmıştır. Üçüncü kuşak bilgisayarların ortaya koymuş olduğu
yenilikler ve çoklu işlem yapabilme kapasiteleri yaygınlaşmalarında etkili olmuştur.

4.4. Dördüncü Kuşak Bilgisayarlar

Günümüzdeki bilgisayar teknolojisinin de bulunduğu dördüncü kuşak, mikroişlemci


teknolojisi üzerine kurulmuştur. Mikro işlemciler, dördüncü kuşak bilgisayarların en temel bileşeni
olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilgisayarın yapması gereken tüm işlemleri organize eden ve aynı
anda birden fazla işlemi gerçekleştirmesine imkân tanıyan yapısı ile bilgisayarları çok daha kullanışlı
ve işlevsel hale getirmiştir.

Mikro işlemciler bilgisayarların daha küçük boyutlara ulaşmalarını sağlarken işlem kapasitesi,
hız ve kullanılabilirlik açısından çok daha iyi hale getirmiştir. Bilgisayarların yapısında ve
boyutlarında meydana gelen değişiklikler onları her ortamda kullanılabilir hale getirmiş, evlerimize
hatta ceplerimize sığacak formlarda her an ihtiyaç duyduğumuz cihazlara dönüştürmüştür.
Bununla birlikte bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler devam etmektedir.

Özellikle yazılım teknolojisindeki gelişmeler ve yapay zeka gibi farklı anlayışlar gelecekte
bilgisayar teknolojisinin çok farklı formlara ve boyutlara ulaşacağını göstermektedir.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 16
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

5. BİLGİSAYAR

Bilgisayar, en basit tanımı ile bilgi işleyen araçtır. Kullanıcıların girdiği bilgileri veri giriş
ünitesine alan, işlem ünitesi ile girilen bilgileri işleyen, elde ettiği sonuçları kendi içinde
saklayabilen ve işlenen verilerin sonuçlarını istenildiğinde çıkış ünitesi ile kullanıcıya çıktı olarak
verebilen elektronik bir cihazdır.

Şekil 10 Bilgisayar Birimleri (Üniteleri)

Giriş Ünitesi : İşlem Ünitesi: Çıkış Ünitesi

✓ Klavye (Keyboard) ✓ Merkezi İşlem Birimi (CPU) ✓ Ekran (Monitor)


✓ Fare (Mouse) ✓ Anakart (Mainboard) ✓ Yazıcı (Printer)
✓ Kamera (Webcam) ✓ Ana Bellek (RAM) ✓ Hoparlör
✓ Mikrofon ✓ Ekran Kartı (Graphic Card) (Speaker)
✓ Tarayıcı (Scanner) ✓ Ses Kartı
✓ Optik Okuyucu
✓ Barkod Okuyucu

Bilgisayarlar tek başına sadece veri işlemek için gerekli olan elektronik parçaları (anakart,
ekran ve ses kartları, faks modem, tarayıcı, yazıcı, sabit disk) içeren bir donanım bütünüdür. Bu

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 17
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

şekliyle bir donanımdan ibaret olan bilgisayarlar, komutlarla yönlendirip, veri işlemek, veri giriş-
çıkışı sağlamak gibi işleri yapmayı sağlayan yazılımlara ihtiyaç duyarlar. Bu yazılımların genel adı
“işletim sistemi” dir. Bu tür yazılımlar, genellikle bilgisayar üretildikten sonra yüklenir. Bilgisayar
açıldığında bu yazılımlar otomatik olarak devreye girer ve bundan sonraki tüm işlemlerinizi bu
yazılım üzerinden yürütürsünüz.

İşletim sistemi bir bilgisayar sisteminin donanım ve yazılım kaynaklarını kontrol eden ve
kullanıcıların da kendi çözümlerini geliştirebildikleri ortamı hazırlayan bir yazılımıdır. Günümüzde
en çok bilinen ve kişisel bilgisayarlarda en fazla kullanılan işletim sistemleri Microsoft Windows ve
Linux’tur.

5.1. İkili Sayı Sistemi

Her ne kadar bilgisayarlar birer makine olsa da bilgisayara verdiğimiz komutların algılanması
ve gerçekleştirilmesi programlar aracılığı ile olur. Programlama komutları ise bilgisayar
donanımlarının anladığı 1 (bir) ve 0’lardan (sıfır) ibarettir. Yani bilgisayarların ikili sayı sistemi
dediğimiz kodlama mantığıyla çalıştığını söyleyebiliriz.

Bu ikili sayı sisteminde kodlar elektrik voltajının olup olmamasına bağlı olarak işlenir.
Bilgisayar, eğer voltaj varsa veriyi “1” yoksa “0” olarak algılar. Bilgisayara girilen her bir bilgi 1 ve
0‘lardan oluşan kod birleşimidir ve bu kod bileşimleri sonrasında harfler, rakamlar ve diğer veriler
oluşur.

Bizler günümüzde 10'lu sayı sistemini kullanmaktayız. Yani 0 ile 9 arasındaki on adet rakamı
kullanarak işlerimizi ve hesaplamalarımızı gerçekleştiriyoruz. Bilgisayarlar ise sadece 0 ve 1
rakamlarından oluşan ikili sayı sistemini kullanırlar. Başka bir ifade ile, bilgisayarlar için "evet-hayır"
veya "açık-kapalı" ifadeleri geçerlidir.

Bu noktada aklınıza; nasıl oluyor da sadece 0 ve 1 rakamlarını kullanarak klavyeden


yazdığımız diğer rakamları ve harfleri bilgisayarlar algılayabiliyor sorusu gelebilir. İşte burada ikili

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 18
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

sayı sistemi devreye giriyor ve her sayı ya da harf ikilik sisteme yani bilgisayarın anlayacağı dile
çevriliyor. Bilgisayarlar da bu şekilde gerekli işlemleri gerçekleştiriyorlar.

Basit bir örnekle ikilik sistemdeki bir sayının onlu sisteme nasıl çevrildiğini gösterelim.
Diyelim ki; ikilik sistemde yazılmış 1001 sayısı var ve bunun onluk sistemdeki karşılığını bulmak
istiyoruz. Bunun için aşağıdaki hesaplamaların yapılması gerekmektedir:

✓ Öncelikle, sağdan sola doğru hane sayısı kadar 0,1,2,3 ... n olarak yazılır.
✓ Sonra ilgili hanede bulunan rakamla (0 veya 1) yazmış olduğumuz rakamlar 2 üzeri n
şeklinde yazılarak çarpılır.
✓ Çıkan tüm sonuçların toplamı onlu sayı sistemine göre sonucu verecektir.

Şekil 11 İkilik sayının Onluk sisteme çevrimi

Şimdi de yine basit bir örnekle, onluk sayı sistemindeki bir sayıyı ikilik sisteme nasıl çeviririz
onu gösterelim. Diyelim ki 256 sayısını ikilik sisteme çevirmek istiyorum. Onluk tabandaki sayı
(Örneğimiz için 256 sayısı) sürekli ikiye bölünür ve kalan kısımları aşağıdan yukarıya olacak şekilde
yazılır. Diğer bir ifade ile sayının sürekli ikiye bölümünden kalan sayıların sondan başa doğru
yazılmasıyla ilgili sayının ikilik sistemde karşılığı elde edilmiş olur.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 19
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 12 Onluk sayının İkilik sisteme çevrimi

Onluk sistemdeki 256 sayısının bilgisayar dilinde ikili sayı sisteminde 100000000’a denk
geldiğini görmekteyiz.

5.2. Veri Saklamada Kullanılan Ölçü Birimleri

İkili sayı sistemini oluşturan bu sembollerin (0 ve 1) her birimine Bit (Binary Digit) adı verilir.
Bit, bilgisayardaki en küçük bilgi birimidir. Sekiz sembol (Bit)’den meydana gelen sözcüğe (veya
karaktere) Byte adı verilir.

Her Byte (bayt), sayısal ve alfabetik karakterlerin gösteriminde kullanılır. Sistemde her
sembole karşılık gelecek şekilde ikili sayı mevcuttur (0,1).

1 Byte : 8 Bit
1 Kilobyte : 1024 B
1 Megabyte : 1024 KB
1 Gigabyte : 1024 MB
1 Terabyte : 1024 GB

5.3. Karakter kümeleri

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 20
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Bilgisayarlar “0” ve “1”lerden oluşan ikili sayı sistemi kullanırlar. Bu yüzden bilgisayara girilen
karakterlerin de iki sayı sistemiyle kodlanması gerekir. Bunun için farklı karakter kümesi(seti)
geliştirilmiştir. Bunlardan en yaygını ASCII karakter kümesidir.

ASCII, harflere, sayılara ve simgelere kod numaraları atayan bir sistemdir. ASCII’nin yanı sıra,
ANSI ve Unicode karakter kümeleri de vardır.

• ASCII 128 karakter tanımlar.

• ANSI, ASCII’ye göre iki misli karakter tanımlayabilir.

• Unicode ise 65.536 adet karakter,sayı ve sembol tanımlayabilmektedir.

Unicode, dijital ve geleneksel medyada her bir karakter ve sembolleri benzersiz bir rakam
yardımıyla oluşturmak için geliştirilen bir metin standartıdır. Adı “Universal” ve “Code”
kelimelerinin bir araya getirilmesiyle oluşan Unicode standartı 1980’li yıllarda geliştirilmiştir.

ASCII karakterler sadece İngilizce üzerinde etkili olurken, Unicode tamamen evrenseldir.
Unicode’un farklı sürümleri sayesinde İbranice ve Arapça gibi kompleks diller başta olmak üzere
Çince gibi karmaşık diller kolayca dijital ortamlara aktarılabilmektedir. Yalnızca diller değil, Unicode
kodlaması sayesinde karmaşık semboller ve karakterler kolayca meydana getirilebilirler.

5.4. UTF(Unicode Transformation Format) nedir?

UTF kavramı İngilizce kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe'de
"Unicode Dönüşüm Formatı" anlamına gelmektedir. UTF; UTF UTF-7, UTF-8, UTF-16 ve UTF-32
gibi çeşitli Unicode karakter kodlamaları ifade eder.

UTF kodlama sistemine göre Karakterler 1 bayt Türkçe karakterler ise 2 bayt olarak
hesaplanmaktadır. Örnek olarak T harfinin karşılığı 2’lik sayı sisteminde 01010100’dir. Örnek olarak
ü harfi için 1100001110111100’dir

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 21
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

İşletim sisteminde veri boyutu için örnek vermek gerekirse;

Şekil 13 Karakterlerin Bilgisayardaki Boyutu

Yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi editör içerisinde yazılan ab kelimesinin özelliklerini


incelediğimizde boyutu 2*8 bit yani 2 byte olarak gösterilmektedir.

Soru: ANADOLU kelimesi kaç Byte ve kaç Bit’ tir.

Çözüm: ANADOLU kelimesi 7 karakterden oluşmaktadır. 1 Karakter= 1 Byte olduğu için bu


kelime 7 Byte’ tır. 1 Byte=8 bit olduğundan dolayı bu kelime 8x7=56 Bit ’tir.

Soru: Aşağıdaki cümlenin bilgisayarda kaç byte yer kapladığını hesaplayalım.

Sizce bu cümle bilgisayarda ne kadar yer kaplar?

Çözüm:

1. Sizce = 5 Harf + 1 Boşluk = 6 Byte


2. Bu = 2 Harf + 1 Boşluk = 3 Byte
3. Cümle = 4 Harf +1 Türkçe karakter+ 1 Boşluk = 7 Byte

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 22
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

4. Bilgisayarda = 12 Harf + 1 Boşluk = 13 Byte


5. Ne kadar = 7 Harf + 2 Boşluk = 9 Byte
6. Yer = 3 Harf + 1 Boşluk = 4 Byte
7. Kaplar =6 Harf = 6 Byte
8. ? = 1 Karakter = 1 Byte

Toplam 48 karakter olarak 49 byte olarak hesaplanmaktadır.

Yazılardaki boşluklarda bilgisayarda bir byte yer kaplar.

5.5. Veri Miktarı, Veri Aktarım Hızı, Bant Genişliği ve Veri Trafiği

Veri Miktarı: Bir verinin bit ya da byte cinsinden değerine veri miktarı denir. Verinin
bilgisayarda ya da sistemde kapladığı alan olarak da tanımlayabiliriz.

Veri Aktarım Hızı: Ağ ya da internet ortamında bulunan bir verinin iki nokta arasında
iletilmesi sırasında bir saniyede geçen bit ya da byte sayısıdır. Başka bir deyişle bir saniyede iletilen
bit ya da byte sayısı ne kadar ise veri aktarım hızı o kadardır.

Veri aktarım hızı kilobit, megabit, gigabit, terabit ya da kilobyte, megabyte, gigabyte,
terabyte ile ölçülür.

Bant Genişliği (Bandwidth): Bant genişliğinin en basit tanımı kapasitedir. Bandwidth terimi,
bir veri iletişim ortamının ya da haberleşme kanalının kapasitesini ifade etmek için kullanılır.
Bandwidth, veri iletişim kaynaklarındaki veri miktarının bit/saniye ya da byte/saniye cinsinden
ölçülmesidir. Bant genişliği ne kadar büyükse, belli bir süre içinde aktarılabilecek verinin hacmi de
o kadar büyük olur.

Bir saniyede aktarılan veriyi ifade etmek için mbps (mb / saniye) ya da mBps (mB / saniye)
kısaltmaları kullanılır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 23
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Veri Trafiği: Banttaki mevcut veri akışı (yani veri transferi) veri trafiği olarak tanımlanır. Başka
türlü ifade etmek gerekirse; banttan geçen verilerin yarattığı trafiktir.

İşlem Hızı: Hız ölçüsü olarak Frekans (Frequency), saniyede atılan tur sayısı olarak ifade edilir.
Birimi Hz (Hertz)’ dir. İşlemci hızını gösteren değerler ve üst katları.

1 Kilohertz(kHz) : 1000 Hz 1 000 Hz


1 Megahertz(Mhz) : 1000 kHz 1 000 000 Hz
1 Gigahertz(GHz) : 1000 MHz 1 000 000 000 Hz
1 Terahertz(THz) : 1000 GHz 1 000 000 000 000 Hz
1 Petahertz(PHz) : 1000 THz 1 000 000 000 000 000 Hz
1 Exahertz(EHz) : 1000 PHz 1 000 000 000 000 000 000 Hz

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 24
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

6. BİLGİSAYARLARIN KULLANIM ALANLARI

Şekil 14 Bilgisayarların Kullanım Alanları

Sağlık Alanında: Hasta kayıt işlemlerinde, Tomografi gibi aletlerde, ameliyatlarda


kullanılmaktadır.

Şekil 15 Bilgisayarlı Tomografi

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 25
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 16 Hasta kayıt işlemi

Evlerde: Çeşitli programlar vasıtasıyla tablolar, belgeler, grafikler vb oluşturmak; Internet’e


ulaşmak, oyun oynamak gibi amaçlarla bilgisayarların evlerde kullanılmaktadır.

Bankacılık Alanında:

Şekil 17 ATM

Tüm banka hesaplarının ve müşteri bilgilerinin tutulması, kaydedilmesi, hesaplamaların


yapılması

İnternetten alışveriş yapma ve kredi kartı kullanımları

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 26
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Şekil 18 POS Cihazı

Eğitimde: Yabancı dil öğreniminden, fen bilimlerine ve sosyal bilimlere kadar pek çok alanda
verilen eğitimler günümüzde bilgisayarlarla desteklenmektedir. Eğitimlerde çeşitli tablo ve
grafiklerin, çeşitli simülasyonların, sesli ve görüntülü medyanın kullanımı mümkün olmaktadır.
Örneğin bütün dünyada geçerli olan önemli sınavlar artık bu amaçlar için kurulan bilgisayarlı
merkezlerde yapılmaktadır. Ayrıca Uzaktan Eğitim Programları sayesinde üniversite, yüksek okul ve
lisansüstü diplomalar da evden takip edilecek kurslar sayesinde alınabilmektedir.

Şekil 19 Uzaktan Eğitim

Bilimsel Araştırmalarda: Günümüzde her bilim dalında yapılan araştırmalar bilgisayarlarla


desteklenebilmektedir. Çeşitli verilerin toplanması, işlemlerden geçirilerek analiz edilmesi ve
sonuçların raporlanması için bilgisayarlar kullanılmaktadır. Genelde Mühendisler ve Bilim adamları

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 27
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

bilgisayarları deney ve tasarım aşamalarında kullanırlar. Özellikle değişik alanlardaki tasarımlarda


CAD (Bilgisayar Destekli Tasarım) sistemleri kullanılır. Örneğin AutoCAD yazılımı kullanılarak
Mimarlar mimari çizim, makine mühendisleri 3 boyutlu mekanik tasarımlar ve elektrik
mühendisleri de benzeri tasarımları gerçekleştirebilir.

Askeri Alanda: Nükleer silahların denetiminde, simülasyon ve uzay çalışmalarında


bilgisayarlar kullanılmaktadır.

Kamusal Hizmetlerde: Devlete bağlı sağlık, eğitim, bankacılık, denetim vb. alanlarda faaliyet
gösteren kuruluşlarda kullanılmaktadır.

İletişimde: Internet vasıtasıyla gerçekleştirilen e-posta, sohbet, görüntülü sohbet, video


konferans uygulamaları için bilgisayarlar sıkça kullanılmaktadır. İnternet hatlarının hızına bağlı
olarak verimliliği değişen bu uygulamalar özellikle son yıllarda yoğun şekilde kullanılmaya
başlanmıştır.

Şekil 20 Video Konferans

Ticaret ve Yönetimde: Muhasebe, bordro, satış, rezervasyon, stok kontrolü vb.

Yayıncılıkta: Kitap, dergi, gazete vb. yayınların yazılmasında bilgisayarlar yaygın olarak
daktilo vb. cihazların yerini almıştır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 28
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Ofis Otomasyonunda: Bir işletmenin ofis hizmetlerinin yerine getirilmesi için bilgisayarlar
kullanılmaktadır.

Havacılık Alanında: Uçak Simulatörü ve diğer silahların kullanılmasını sağlayan yazılımlar gibi.

Şekil 21 Uçak Simulatörü

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 29
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

7. BİLGİSAYAR KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Bilgisayarların, bilinçsizce ve uzun süre kullanıldığı zaman sağlık sorunlarına neden olabildiği
de bir gerçek. Bu sağlık sorunları kimilerinde ellerde, bileklerde, kollarda, omuzlarda, boyunda ve
sırtta ağrı, tutulma veya kasılmayla kendini gösterirken, kimilerinde halsizlik, isteksizlik ve görme
bozuklukları olarak ortaya çıkabiliyor. Birçok kişi bilgisayar başında iken, nasıl oturduğunu çoktan
unutmuş, sırt öne eğilmiş, eller klavye ya da fare üstünde, gözleri ekrana kilitlenmiş vaziyette
zamanın ne kadar hızlı geçtiğinden habersizdir. Ancak bilgisayar başından kalktıklarında; gözlerinde
yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, elde uyuşukluk, yorgunluk gibi şikâyetlerden söz
etmeye başlarlar.

Peki Ne Yapabiliriz.

Yüksek masalar çalışmak için uygun değildir. Oturulan masanın yüksek olmaması, omuzların
yüksekte kalmaması gerekir. Omuzlar ne aşağı inmeli ne de yukarı çıkmalıdır.

Oda aydınlatması için gündüzleri gün ışığı kullanın. Akşamları ise lambanın ışık şiddetinin
normalden yarı yarıya daha az olmasını sağlayarak ışık yansımalarını aza indirmeye çalışın.
Monitörünüzü yan tarafı pencereye bakacak biçimde yerleştirerek pencereden gelen ışık
yansımalarından korunun.

Uzun süre hareketsiz oturmak rahatsızlık ve kas yorulmasına yol açabileceği için, çalışırken
küçük molalar verilip esneme egzersizleri yapılmalıdır. Bilgisayarda uzun süre çalışacaksanız en
azından saatte bir, mümkünse daha da sık olarak kısa molalar verin.

Gözlerinizi kırpmayı unutmayın. Aslında göz kırpmak düşünmeksizin, kendiliğinden


yaptığımız bir eylemdir. Ancak insanlar normal şartlarda bilgisayar kullanırken daha az göz kırpar.
Bu durum gözler için zararlıdır. Göz kırpmak, gözlerinizi doğal olarak koruyup nemlendirir ve göz

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 30
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

kuruluğunun önlenmesine yardımcı olur. Her 20 dakikada bir önünüzdeki ekrana bakmaktan
vazgeçip yaklaşık 5-6 metre uzaklıktaki bir nesneye bakarak göz kaslarınızın gevşemesini sağlayın.

Dizüstü bilgisayarları masa başına oturmadan uzun süreli kullanmayın. Yatak gibi rahat
mekânlarda dizüstü bilgisayarla çalışırken, ister istemez öne doğru eğiliriz ya da bilgisayarı
kucağımıza alırız. Bu tür uzun süreli kullanımlar duruş bozukluğu, omuz, boyun ve bel kaslarının
zorlanması ile şiddetli ağrılar duyulmasına neden olabilir. Bu riski azaltmak için, dizlerinizin üstüne
koyduğunuz bilgisayarın ekranını yükseltmek için bacaklarınızın üzerine mutlaka bir destek (kalın
bir kitap gibi) koyun.

Doğru Oturma Şekli:

Şekil 22 Doğru Oturma Şekli

✓ Göz ile ekranın üst çerçevesi aynı hizada olmalıdır.


✓ Gözümüz ile ekran arası uzaklık en az 50 en çok 70 cm olmalıdır.
✓ İyi bir bel desteği sağlaması için koltuğun arkalığı olmalıdır.
✓ Koltuk arkalığı ve oturağın yüksekliği ile yatıklığı kullanıcı
✓ tarafından kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 31
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

✓ Klavye ile farenin yüksekliği ve uzaklığı, dirsek ile bilekler gevşek ve ön kollar zemine paralel
olacak şekilde ayarlanmalıdır.
✓ Eğer gerekiyorsa, yumuşak yüzeyli ve sabit bir bilek desteği kullanılmalıdır.
✓ Dirsek ve dizimiz 90 derece dik açıda olmalı.
✓ Çalışma yüzeyinin altında bacaklar için geniş alan sağlanmalı. Masa başında bacaklar ileriye
doğru uzatılmamalıdır.
✓ Ayaklar tamamen yere veya bir ayaklığa basıyor olmalıdır.
✓ Ekrandan yansıyabilecek ışıktan gözler korunmalıdır.
✓ Bilgisayar başında en fazla 30 dk. vakit geçirilmeli ve 15 dk. hareket edilebilecek
aktivitelerde bulunulmalıdır.
✓ Klavye ve fareden biri aşağıda diğeri yukarıda değil ikisi de aynı hizada olmalıdır.

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 32
Hafta 01
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

KAYNAKLAR

1. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/2015-
2018_Bilgi_Toplumu_Stratejisi_ve_Eylem_Plani%E2%80%8B%E2%80%8B.pdf

2. https://www.newslabturkey.org/acik-veri-nedir-veriye-nasil-ulasilir/

3. https://poccik.com/veri-isleme-yaklasimlari/

4. https://www.bilisimsel.com/BlogDetay-4bmwTvh83iJrLaUNCl5AncW9-bilgisayar-256

5. https://cdn-
acikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/20_21_Guz/bilgisayar_uygulamalari/1/index.h
tml

6. http://web.iku.edu.tr/~tkaynas/BGDN2.pdf

7. https://www.drhalittogay.com/bilgisayar-kullanirken-dikkat-edilmesi-gerekenler

8. https://hmehmetarslanortaokulu.meb.k12.tr/icerikler/bilgisayar-kullanirken-nelere-
dikkat-etmeliyiz_3311612.html

9. http://sbmyo.duzce.edu.tr/Dokumanlar/sbmyo/Dosyalar/bilgsayarkullanmvesaglik.pdf

10. http://www.erkantiyekli.com/__/file/ENF101_Kitap.pdf

11. https://madran.net/wp-
content/uploads/2013/09/btu100_1_ek_bilgisayarin_tarihcesi.pdf

12. http://web.firat.edu.tr/enfders/file/tbtk/w7.pdf

Bu ders notunun tüm hakları Sakarya Üniversitesi Adapazarı Meslek Yüksekokuluna aittir. 33

You might also like