ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ (Ν311)

Διάλεξη 4η
Εμβιομηχανική του νευρομυϊκού συστήματος –
Νευρομηχανικοί προσδιοριστές της δύναμης
(Μέρος 2ο)

Νικόλαος Αγγελούσης, Καθηγητής

 Σκοπός

Να παρουσιαστούν και να αναλυθούν οι

νευρομηχανικοί παράγοντες που καθορίζουν το ποσό
της δύναμης και της ισχύος (ταχυδύναμης) που
παράγει κάθε μυς.

Η βελτίωση αυτών των παραγόντων θα πρέπει να

αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο των προγραμμάτων
προπόνησης δύναμης
 Μηχανισμός ανάπτυξης δύναμης
Νευρομυϊκό σύστημα Μυοσκελετικό σύστημα
 Κύριοι προσδιοριστές της δύναμης

1. Μυϊκή ενεργοποίηση

2. Κατανομή τύπων μυϊκών ινών

3. Φυσιολογική εγκάρσια διατομή

4. Μήκος δεσμίδων μυϊκών ινών

5. Ταχύτητα συστολής μυϊκών ινών

 Τύποι μυϊκών ινών
 Ίνες βραδείας συστολής
• Τύπου I ή αργές οξειδωτικές (SO)
− Πιο ανθεκτικές στην κόπωση
− Απαιτείται μεγάλος χρόνος για παραγωγή δύναμης

 Ίνες ταχείας συστολής

• Τύπου IIa (γρήγορες οξειδωτικές γλυκολυτικές- FOG)
− Μέτρια ανθεκτικές σε κόπωση
• Τύπου IIb (γρήγορες γλυκολυτικές - FG)
− Κουράζονται γρήγορα – πραγματικά ταχείας σύσπασης
• Τύπου IIx – ανθεκτικές σε κόπωση με δυναμικό παραγωγής
δύναμης (a<x<b)
− Παράγουν γρήγορες και ισχυρές συστολές
 Κατανομή τύπων μυϊκών ινών

Κόκκινος μυς Μικτός μυς Λευκός μυς

Μεγάλο ποσοστό ινών Μεγάλο ποσοστό ινών Μεγάλο ποσοστό ινών
τύπου Ι τύπου ΙΙa τύπου ΙΙx
Μεγάλη συγκέντρωση Μέτρια συγκέντρωση Μικρή συγκέντρωση
μιτοχονδρίων μιτοχονδρίων μιτοχονδρίων
(μυοσφαιρίνης) (μυοσφαιρίνης)
Μέγιστη δύναμη διαφορετικών τύπων μυϊκών ινών
Ανάπτυξη δύναμης στους δύο τύπους μυϊκών ινών
100

% μέγιστης δύναμης

χρόνος (msec)

 Χρόνος για την ανάπτυξη της μέγιστης δύναμης

− Τύπου Ι: 50 – 100 msec
− Τύπου ΙΙ: 15 – 40 msec
 Προσδιορισμός κατανομής των τύπων μυϊκών ινών

 Μυϊκή βιοψία (muscle biopsy): επεμβατική μέθοδος

αφαίρεσης ενός μικρού κομματιού μυϊκού ιστού προς
εξέταση στο μικροσκόπιο

− Μυϊκή βιοψία βελόνας

− Ανοιχτή μυϊκή βιοψία

Μυϊκή βιοψία βελόνας (needle biopsy)
Ανοιχτή μυϊκή βιοψία (open biopsy)
 Μέτρηση τύπων ινών σε μυϊκή βιοψία

Εικόνες από κατεψυγμένες φέτες υποκνημίδιου μυός, βαμμένες με

χημικά (anti-MHC II) δύο εξεταζομένων (A and B). Φαίνονται οι ίνες
τύπου Ι (γκρι) και οι τύπου ΙΙ (ροζ) (Winkler et al, 2019, Front. Physiol., 11)
 Διαδικασία μυϊκής βιοψίας βελόνας

https://www.youtube.com/watch?v=j-mHQACvZfc
 Κύριοι προσδιοριστές της δύναμης

1. Μυϊκή ενεργοποίηση

2. Κατανομή τύπων μυϊκών ινών

3. Φυσιολογική εγκάρσια διατομή

4. Μήκος δεσμίδων μυϊκών ινών

5. Ταχύτητα συστολής μυϊκών ινών

Μέγεθος (διαστάσεις) μυός
 Είδη μυών

 πτεροειδείς μύες (pennate)

 ατρακτοειδείς μύες
(fusiform) - ημιπτεροειδής (unipennate)
- αμφιπτεροειδής (bipennate)
- πολυπτεροειδής (multipennate)

τένοντες
Ανατομική και φυσιολογική εγκάρσια διατομή μυός
(anatomical & physiological cross-sectional area)

Διεύθυνση
δύναμης
συστολής

Ανατομική
εγκάρσια
Διεύθυνση διατομή
δύναμης
συστολής

Φυσιολογική
εγκάρσια
διατομή

Ημιτενοντώδης Ορθός μηριαίος

μυς μυς
Αύξηση φυσιολογικής εγκάρσιας διατομής (υπετροφία):

 Αύξηση του μεγέθους των μυϊκών κυττάρων

 Αύξηση της συγκέντρωσης ενζύμων

(phosphofructokinase, creatine phosphokinase,
myokinase)

 Αύξηση των τιμών ηρεμίας του ATP και της PCr

 Μέγιστο μέγεθος μυϊκής δύναμης

Μέγιστη δύναμη μυός

= ειδική μυϊκή τάση x φυσιολογική εγκάρσια διατομή

= μϋική δύναμη ανά εγκάρσια διατομή x φυσ. εγκάρσια διατομή

 Η ειδική μυϊκή τάση (ικανότητα παραγωγής δύναμης του μυϊκού

ιστού) είναι: 6.2 N/cm2 - 37.5 N/cm2

 Πόση δύναμη παράγει μυς με φυσιολογική εγκάρσια διατομή 10cm2;

Άθροιση σαρκομερίων σε σειρά και παράλληλα
 Τύποι μυϊκής υπερτροφίας

Μυοϊνιδιακή υπερτροφία Σαρκοπλασμική υπερτροφία

Μυοϊνιδιακή Σαρκοπλασμική
υπερτροφία υπερτροφία
Υπολογισμός της φυσιολογικής εγκάρσιας διατομής
(PCSA)

όγκος μυός ∙ συνημίτονο γωνίας πτέρωσης

𝑷𝑪𝑺𝑨 =
μήκος δεσμίδων μυϊκών ινών
 Μέθοδοι μέτρησης των παραμέτρων της PCSA
(όγκος μυός, γωνία πτέρωσης, μήκος μυϊκών ινών)

 Μαγνητική τομογραφία (Magnetic resonance

imaging – MRI): ακτινολογική μέθοδος απεικόνισης
του εσωτερικού του οργανισμού

 Υπερηχοτομογραφία (ultrasonography): μη
επεμβατική απεικονιστική μέθοδος που παράγει
εικόνες μερών του σώματος με τη χρήση υπερήχων
 Μαγνητικός τομογράφος

Πηνίο Εξεταζόμενος
ραδιοσυ-
χνοτήτων
Εξεταστική
τράπεζα
Πηνία
βαθμίδας

Μαγνήτης
Σαρωτής
 Υπολογισμός όγκου μυός

 MRI για τον υπολογισμό του όγκου του ημιτενοντώδη (semitendinosus -ST)
(a) Διαδοχικές εγκάρσιες τομές (ο ST επισημαίνεται με κίτρινο)
(b) Ανακατασκευή (ψηφιακή) ολόκληρου του μηρού
(c) Ψηφιακός διαχωρισμός μυών από άλλους ιστούς (π.χ. λίπος)
(d) Απομόνωση ST από τους άλλους μύες του μηρού και υπολογισμός της PCSA
Υπερηχοτομογράφος
Παράμετροι αρχιτεκτονικής μυός (muscle architecture)

FL: μήκος δεσμίδων μυϊκών ινών (fascicle length)

θ: γωνία πτέρωσης (pennation angle)
MT: πάχος μυός (muslce thickness)