ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΥΪΚΗΣ ΜΑΖΑΣ

Από τους α-κινητικούς νευρώνες οι μύες δέχονται συνεχώς τροφικά ερεθίσματα για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας.
Απουσία τέτοιων ερεθισμάτων οδηγεί σε μυϊκή ατροφία με εκφύλιση και μείωση της μάζας των μυϊκών ινών.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
Γίνεται με επισκόπηση, ψηλάφηση και μέτρηση.
Επισκόπηση: γενική εκτίμηση της μυϊκής μάζας και σύγκριση των δύο πλαγίων.
Η ατροφία μπορεί να είναι εντοπισμένη (μεμονωμένοι μυς, μυϊκές ομάδες σε κατανομή νεύρων/ριζών),
να αφορά στο ένα ημιμόριο του σώματος (ημιατροφία) ή σε μέρος αυτού ή στα κεντρικά ή περιφερικά
τμήματα των άκρων.
Μέτρηση: μέτρηση της περιφέρειας του ατροφικού μέλους με μετρική ταινία και σύγκριση των 2 πλευρών.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗ ΜΥΪΚΗ ΜΑΖΑ

Η μυϊκή ατροφία μπορεί να έχει νευρογενή ή μη προέλευση. Η μυϊκή υπερτροφία είναι σπάνιο φαινόμενο

Νευρογενής μυϊκή ατροφία:οφείλεται σε βλάβη του περιφερικού κινητικού νευρώνα και προκαλεί εκφύλιση των
μυϊκών ινών κατά ομάδες, ανάλογα με τις νευρικές ίνες που πάσχουν.
-Βλάβη στα πρόσθια κέρατα ή στις κινητικές ρίζες: ατροφούν οι μυς που δέχονται νεύρωση από τα μυελοτόμια ή τις
ρίζες που προσβάλλονται (μυελοτομική-ριζιτική κατανομή)
-Βλάβη νεύρων: η κατανομή είναι εκλεκτική στους μυς που αντιστοιχούν στο πάσχον νεύρο (νευριτική κατανομή)

Πολυνευρίτιδα: ατροφία κυρίως στα περιφερικά τμήματα των άκρων που πάσχουν
Πολυριζονευρίτιδα:ατροφία διάχυτη σε όλο το μήκος των άκρων
Πολυριζίτιδα: ατροφία στα κεντρικά τμήματα των άκρων

Βλάβη της πυραμιδικής/εξωπυραμιδικής οδού μπορεί να προκαλεί ατροφία (ανενεργησία παρετικών μυών)
Βρεγματική βλάβη: μπορεί να προκαλέσει φλοιικού τύπου ημιατροφία

Μη νευρογενής ατροφία:
Μπορεί να έχει καθαρά μυογενή προέλευση, οπότε να είναι:
• Α'παθής (πχ. Μυϊκή δυστροφία)
• Β'παθής (πχ. Ενδοκρινικές μυοπάθειες)
Σε αυτές τις περιπτώσεις οι μύες που προσβάλλονται παρουσιάζουν διάχυτη εκφύλιση μυϊκών ινών και οι ατροφίες
αφορούν περισσότερο στα κεντρικά τμήματα των μελών.

Επίσης μπορεί να οφείλεται σε:

• ακινητοποίηση μελών (συρρίκνωση μυϊκών ινών χωρίς εκφύλιση) ή
• τροφικούς παράγοντες
Σε αυτές τις περιπτώσεις παρά την απώλεια μυϊκής μάζας, η μυϊκή δύναμη διατηρείται σχετικά καλή.

Μυϊκή υπερτροφία: παρατηρείται φυσιολογικά ύστερα από παρατεταμένη μυϊκή άσκηση.

Παθολογική υπερτροφία: σε σπάνιες καταστάσεις (οικογενής μυοτονία, συγγενής ημιυπερτροφία)
Ψευδοϋπερτροφία από εναπόθεση ινώδους και λιπώδους ιστού: σε ορισμένες μορφές μυϊκής δυστροφία (τύπος
Duchenne)
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΥΪΚOY TONOY
Μυϊκός τόνος είναι η κατάσταση κάποιου βαθμού μόνιμης σύσπασης που διατηρούν οι μύες στην ηρεμία.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
1] Εκτίμηση της αντίστασης των μυών στην παθητική επιμήκυνση
Γίνεται με παθητικές κινήσεις γύρω από τις αρθρώσεις. Φυσιολογικά η αντίσταση είναι ελάχιστη και ομοιόμορφη.
Μπορεί να γίνει και με τίναγμα του χεριού καθώς το πιάνουμε από τον καρπό ή του κάτω άκρου καθώς το πιάνουμε
πάνω από το γόνατο. Στην τελευταία περίπτωση φυσιολογικά έχουμε άμεση κάμψη στο γόνατο, ενώ σε υπερτονία το
σκέλος μένει τεντομένο και η φτέρνα σηκώνεται στον αέρα.

2] Εκτίμηση της εκτασιμότητας των μυών

Γίνεται με παθητική τοποθέτηση ενός μέλους σε πλήρη έκταση ή πλήρη κάμψη γύρω από μία άρθρωση.
-Υπερέκταση: σε υποτονία καμπτήρων μυών
-Ατελής έκταση: σε υπερτονία τους
• Υπερκάμψη: υποτονία εκτεινόντων μυών
• Ατελής κάμψη: υπερτονία εκτεινόντων

3] Εκτίμηση της μυϊκής σύσπασης στην ψηλάφηση

Σε υποτονία οι μύες είναι πλαδαροί. Σε υπερτονία προβάλλουν αντίσταση και είναι σχετικά σκληροί.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΥΪΚΟΥ ΤΟΝΟΥ

ΥΠΟΤΟΝΙΑ:
Μπορεί να εμφανίζεται σε βλάβες:
1. περιφερικών νεύρων
2. προσθίων και οπισθίων ριζών
3. πρόσθιων κεράτων
4. οπίσθιων δεσμών
5. νωτιοπαρεγκεφαλιδικών δεματίων
6. παρεγκεφαλίδας
7. μυών
8. σε παραλύσεις στα αρχικά στάδια μιας οξείας βλάβης της πυραμιδικής οδού
9. ορισμένες εξωπυραμιδικές καταστάσεις (πχ.χορεία)

ΥΠΕΡΤΟΝΙΑ:
Μπορεί να εμφανίζεται σε ερεθιστικές βλάβες που επηρεάζουν:
1. την οδό του μυοτατικού αντανακλαστικού
2. τη διαδρομή του γ-νευρώνα
3. την κεντρική ευοδωτική οδό προς τους γ- και α-νευρώνες
4. τους μυς
5. τις νευρομυϊκές συνάψεις
Σπουδαιότερη, κλινικά, είναι η υπερτονία από άρση των ανώτερων ανασταλτικών επιδράσεων στους γ- και α-
νευρώνες:
-πυραμιδική υπερτονία (ή σπαστικότητα)
-εξωπυραμιδική υπερτονία (ή δυσκαμψία)

■ Πυραμιδική υπερτονία ή σπαστικότητα:

Δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη. Στα άνω άκρα προσβάλλονται περισσότερο οι καμπτήρες ενώ στα κάτω οι
εκτείνοντες.
■ Εξωπυραμιδική υπερτονία ή δυσκαμψία:
Επηρεάζει σε ίσο βαθμό όλους τους μυς. Στις παθητικές κινήσεις γύρω από τις αρθρώσεις εμφανίζεται το
“φαινόμενο του οδοντωτού τροχού” (εκτός από την ομοιόμορφη αντίσταση στην κάμψη και έκταση, υπάρχει
συνεχής τονική σύσπαση των επιμηκυνόμενων μυών που δίνει την εντύπωση ότι η κίνηση διαδοχικά
παρεμποδίζεται)
■ Δυσκαμψία από απεγκεφαλισμό:
Έντονη υπερτονία με υπερίσχυση των εκτεινόντων, λόγω υψηλής στελεχιαίας βλάβης (μεσεγκέφαλος, άνω γέφυρα)
■ Υπερτονία στον τέτανο
Έντονη μυϊκή δυσκαμψία από επίδραση της τοξίνηης του τετάνου στις νευρομυϊκές συνάψεις και στους κινητικούς
νευρώνες των προσθίων κεράτων και των κρανιακών κινητικών πυρήνων.
■ Αντανακλαστικός μυϊκός σπασμός
Μυϊκή αντίδραση σε αυξημένα περιφερικά ερεθίσματα (κυρίως αλγεινά)
■ Μυοτονία:
Είναι κατάσταση υπερτονίας μυϊκής προέλευσης. Οι μύες συχνά εμφανίζουν έντονο σπασμό μετά από απότομη
κίνηση και γενικά δύσκολα χαλαρώνουν ύστερα από μία εκούσια σύσπαση.
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΥΪΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ:
Πριν την ξεχωριστή δοκιμασία των μυών, κάνουμε γενική εκτίμηση της μυϊκής ικανότητας με απλές ασκήσεις.

Στη λεπτομερή εξέταση χρησιμοποιούμε δύο βασικές μεθόδους:

1. Ο άρρωστος διατηρεί τον εξεταζόμενο μυ σε σύσπαση με το μέλος σε σταθερή θέση-ταυτόχρονα ο εξεταστής
προβάλλει αντίσταση προσπαθώντας να υπερνικήσει τη σύσπαση του εξεταζόμενου μυός.
2. Ο άρρωστος προσπαθεί να αρχίσει την κίνηση ενώ ο εξεταστής προβάλλει αντίσταση (για πολύ αδύναμους
μυς)

Εκτιμάται επίσης η αντιβαρική ικανότητα του μυός.

ΚΛΙΜΑΚΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ:

0 Κ.Φ. (φυσιολογική μυϊκή ισχύς)
-1 Ελαφριά πάρεση (ελάττωση ισχύος κατά 25%)
• ενεργητική κίνηση πλήρης
• ο μυς ικανός να προσφέρει αντίσταση
• αντιβαρική κίνηση πλήρης
-2 Μέτρια πάρεση (ελάττωση ισχύος κατά 50%)
• ενεργητική κίνηση πλήρης
• ο μυς ανίκανος να προσφέρει αντίσταση
• αντιβαρική κίνηση πλήρης
-3 Βαριά πάρεση (ελάττωση ισχύος κατά 75%)
• ενεργητική κίνηση περιορισμένη
• ο μυς ανίκανος να προσφέρει αντίσταση
• αντιβαρική κίνηση περιορισμένη
-4 Βαρύτατη πάρεση (ελλάτωση ισχύος κατά 90%)
• απουσία ενεργητικής κίνησης με ίχνη μόνο σύσπασης
• απουσία αντιβαρικής κίνησης
-5 Τέλεια παράλυση (απώλεια ισχύος 100%)

ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ:

Δοκιμασίες σε μορφή ασκήσεων:

• Ανόρθωση από καθιστική θέση
• Βάδισμα στα δάκτυλα και κατόπιν στις φτέρνες
• Αναπήδηση στο ένα και ύστερα και στο άλλο πόδι
• Βαθύ κάθισμα και ανόρθωση
• Ανέβασμα του ενός ποδιού σε καρέκλα
• Ανόρθωση σε καρέκλα
• Έκταση των χεριών στα πλάγια
• Ανάταση χεριών

Δοκιμασία Barre (στα άνω και κάτω άκρα):

Η δοκιμασία στα άνω άκρα γίνεται με τα χέρια σε πρόταση με τις πα΄λαμες προς τα κάτω. Είναι ευαίσθητη και
σημαντική για αποκάλυψη ελαφριάς πυραμιδικής βλάβης.
Σε θετική δοκιμασία μπορεί να παρατηρηθεί βαθμιαία πτώση του άκρου από τον ώμο, πτώση του χεριού στον
καρπό, κάμψη των δακτύλων, απαγωγή των δακτύλων (ιδιαίτερα του μικρού) ή ταλάντευση του άκρου.
Πλήξη στη ράχη του χεριού ενεργοποιεί τη δοκιμασία.

Παραλλαγή είναι με τις παλάμες στραμμένες προς τα

πάνω, οπότε σε θετική δοκιμασία επιπλέον το χέρι έχει
την τάση να έρθει σε πρηνισμό.

Η δοκιμασία Barre στα κάτω άκρα μπορεί να γίνει σε ύπτια θέση με τους μηρούς και τα γόνατα σε κάμψη (σε θετική
έχουμε βαθμιαία πτώση της κνήμης ή και του μηρού) ή σε πρηνή θέση με ανασηκωμένες τις κνήμες (σε θετική έχουμε
βαθμιαία πτώση της κνήμης)
ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΥΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

ΔΕΛΤΟΕΙΔΗΣ (Α 5 6, μασχαλιαίο νεύρο)

Ο άρρωστος διατηρεί το άνω άκρο σε οριζόντια απαγωγή καθώς ο εξεταστής φέρνει αντίσταση στο αντιβράχιο.

ΤΡΙΚΕΦΑΛΟΣ (Α 6 7 8, κερκιδικό νεύρο)

Ο άρρωστος διατηρεί το αντιβράχιο σε μερική έκταση (ή προσπαθεί να εκτείνει το αντιβράχιο) καθώς ο εξεταστής
φέρνει αντίσταση προσπαθώντας να κάμψει το αντιβράχιο.

ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ (Α 5 6, μυοδερματικό νεύρο)

Ο άρρωστος διατηρεί το αντιβράχιο σε υπτιασμό καθώς ο εξεταστής φέρνει αντίσταση προσπαθώντας να το φέρει σε
πρηνισμό.

ΛΑΓΟΝΟΨΟΪΤΗΣ (Ο 1 2 3, μηριαίο νεύρο και ίνες οσφυϊκού πλέγματος)

Ο άρρωστος σε ύπτια θέση διατηρεί το μηρό σε κάμψη στο ισχίο με την κνήμη σε έκταση ή κάμψη στο γόνατο, καθώς
ο εξεταστής φέρνει αντίσταση στην προσπάθεια του μηρού.
ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΟΣ (Ο 2 3 4, μηριαίο νεύρο)
Ο άρρωστος διατηρεί την κνήμη σε μερική έκταση καθώς ο εξεταστής φέρνει αντίσταση πιέζοντας την πρόσθια
επιφάνεια της κνήμης. Επίσης ελέγχεται η ικανότητα να σηκωθεί από βαθύ κάθισμα ή να ανέβει σε καρέκλα.

ΠΡΟΣΘΙΟΣ ΚΝΗΜΙΑΙΟΣ (Ο 4 5, εν τω βάθει περονιαίο νεύρο)

Ο άρρωστος διατηρεί το πόδι σε ραχιαία κάμψη με ανάσπαση του έσω χείλους, καθώς ο εξεταστής φέρνει αντίσταση
στη ράχη του ποδιού. Επίσης ελέγχεται η ικανότητα στήριξης και βηματισμού στις φτέρνες.

ΓΑΣΤΡΟΚΝΗΜΙΟΣ (Ι 1 2, κνημιαίο νεύρο)

Ο άρρωστος διατηρεί πελματιαία κάμψη καθώς ο εξεταστής φέρνει αντίσταση. Επίσης ελέγχεται η ικανότητα στήριξης
και βηματισμού στα δάκτυλα.
ΜΑΚΡΟΣ & ΒΡΑΧΥΣ ΕΚΤΕΙΝΟΝΤΕΣ ΤΟΥΣ ΔΑΚΤΥΛΟΥΣ (Ο 5 1 μακρός, Ο 5 1 βραχύς, εν τω βάθει περον. νεύρο)
(Ο μακρός εκτείνει όλες τις φάλλαγες, ο βραχύς μόνο την πρώτη)
Ο άρρωστος διατηρεί τα δάκτυλα σε έκταση καθώς ο εξεταστής πιέζει αντίθετα τη ραχιαία επιφάνεια των δακτύλων.

ΜΑΚΡΟΣ & ΒΡΑΧΥΣ ΕΚΤΕΙΝΟΝΤΕΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΑΚΤΥΛΟ (Ο 5 Ι 1 μακρός, Ο 5 Ι 1 βραχύς, εν τω βάθει περον.ν.)
(Ο μακρός εκτείνει και τις δύο φάλαγγες, ο βραχύς μόνο την πρώτη)
Ο άρρωστος διατηρεί το μεγάλο δάκτυλο σε έκταση καθώς ο εξεταστής πιέζει αντίθετα (πίεση στην τελική φάλαγγα για
το μακρό, στην πρώτη για το βραχύ)

ΜΑΚΡΟΣ & ΒΡΑΧΥΣ ΚΑΜΠΤΗΡΕΣ ΤΩΝ ΔΑΚΤΥΛΩΝ (Ο 5 Ι 1 2 μακρός, Ι 1 2 βραχύς, κνημιαίο νεύρο)
(Ο μακρός κάμπτει κυρίως τις τελικές φάλαγγες, ο βραχύς τις πρώτες και μέσες)
Ο άρρωστος διατηρεί τα δάκτυλα σε πελματιαία κάμψη καθώς ο εξεταστής πιέζει αντίθετα (πίεση στην τελική φάλαγγα
για το μακρό, στην πρώτη και μέση για το βραχύ)
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ
Τα αντανακλαστικά που εξετάζονται στη νευρολογική εξέταση είναι αντιδράσεις κινητικού χαρακτήρα.
Παράγονται με ερέθισμα ενός περιφερικού υποδοχέα, από τον οποίο το κεντρομόλο ερέθισμα φτάνει σε ένα
“κινητικό κέντρο” στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Από εκεί ξεκινά η φυγόκεντρη αντίδραση.
Το αντανακλαστικό μπορεί να είναι απλό (μονοσυναπτικό) ή πολύπλοκο με παρεμβολή >1 ενδιάμεσου νευρώνα
(πολυσυναπτικό).
Μυελοτομική
Αντανακλαστικά Νεύρο
αντιστοιχία
Κεφαλής
1 Μασητήρα V Τρίδυμο
2 Ρινοβλεφαρικό
V - VII Τρίδυμο, προσωπικό
3 Περιστοματικό
4 Φάρυγγα
IX - X Γλωσσοφαρυγγικό, πνευμονογαστρικό
5 Μαλθακής υπερώας
6 Κερατοειδούς V - VII Τρίδυμο, προσωπικό
7 Οφθαλμο-κεφαλικό
VIII – III, VI Αιθουσαίο, κοινό κινητικό, απαγωγό
8 Αιθουσο-οφθαλμικό
9 Φωτοκινητικό II - III Οπτικό, κοινό κινητικό
Άνω άκρων
1 Δελτοειδούς Α5 6 Μασχαλιαίο
2 Δικεφάλου Α5 6 Μυοδερματικό
3 Βραχιονοκερκιδικό Α5 6
Κερκιδικό
4 Τρικεφάλου Α6 7 8
5 Κάμψης χεριού Α6 7 8 Θ1
Μέσο, ωλένιο
6 Κάμψης δακτύλων Α7 8 Θ1
Κορμού
1 Κοιλιακά -άνω Θ5-9
Μεσοπλεύρια
2 -μέσα Θ9-11
3 -κάτω Θ12-Ο1 Μεσοπλεύρια,λαγονοϋπογάστριο, λαγονοβουβωνικό
4 Κρεμαστήρια Ο1 2 Λαγονοβουβωνικό, αιδοιομηρικό
5 Δακτυλίου πρωκτού Ι3-5 Κάτω αιμορροϊδικό
Κάτω άκρων
1 Επιγονατίδας Ο2 3 4 Μηριαίο
2 Αχίλλειο Ι1 2
Κνημιαίο
3 Πελματιαίο Ο5 Ι1 2
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ (ΦΛΟΙΟΠΡΟΜΗΚΙΚΑ)
Διακρίνονται σε:
• μυοτατικά (μασητήρων, ρινοβλεφαρικό, περιστοματικό)
• επιπολής (φάρυγγα, υπερώας, κερατοειδούς)
• από υποδοχείς αισθητηρίων οργάνων (αιθουσαιο-οφθαλμικό, οφθαλμο-κεφαλικό, φωτοκινητικό)

Αντανακλαστικό μασητήρων
Τεχνική: Παράγεται με πλήξη στο πηγούνι με το σφυρί και μισάνοιχτο στόνα
Αντίδραση:Φυσιολογικά ελαφρό κλείσιμο του στόματος ή συνήθως καμία φανερή αντίδραση.

Ρινοβλεφαρικό αντανακλαστικό
Τεχνική: Παράγεται χτυπώντας ελαφρά με το σφυρί τη ρίζα της μύτης μεταξύ των ματιών.
Αντίδραση:Κλείσιμο των βλεφάρων.

Περιστοματικό αντανακλαστικό
Τεχνική: Παράγεται με ελαφρύ χτύπημα με το σφυρί στο πάνω χείλος ή λίγο πιο πάνω από αυτό.
Αντίδραση:Φυσιολογικά ελαφριά ανύψωση της γωνίας του στόματος ή του άνω χείλους ή συνήθως καμία φανερή
αντίδραση.

Αντανακλαστικό του φάρυγγα και της μαλθακής υπερώας

Τεχνική: Παράγονται με ελαφρό ερεθισμό στο πίσω τοίχωμα του φάρυγγα ή της μαλθακής υπερώας αντίστοιχα με
αμβλύ στυλεό.
Αντίδραση:Φάρυγγα: σύσπαση του φάρυγγα και μετακίνηση της ρίζας της γλώσσας προς τα πίσω με/χωρίς τάση για
έμετο.
Υπερώας: ελαφριά ανύψωση της μαλθακής υπερώας

Αντανακλαστικό κερατοειδούς
Τεχνική: Παράγεται με ένα κομμάτι στριμμένο βαμβάκι με το οποίο θίγουμε τον κερατοειδή, καθώς ο άρρωστος κοιτάζει
στο αντίθετο πλάγιο.
Αντίδραση:Κλείσιμο των βλεφάρων.

Οφθαλμοκεφαλικό αντανακλαστικό (αντανακλαστικό της κούκλας)

Τεχνική: Παθητική στροφή του κεφαλιού (για πλάγιες συζυγείς κινήσεις)
Παθητική κάμψη-έκταση κεφαλής (για κάθετες κινήσεις)
Αντίδραση:Φυσιολογικά τα μάτια μένουν για λίγο πίσω, πριν ακολουθήσουν την κατεύθυνση στροφής/κάμψης-έκτασης
της κεφαλής. Σε άτομα με πλήρη ή μερική διατήρηση συνείδησης μπορεί φυσιολογικά να μην παράγεται.

Αιθουσαιο-οφθαλμικό αντανακλαστικό
Τεχνική: Ερεθισμός του τυμπάνου με διακλυσμό 50ml κρύου νερού στον έξω ακουστικό πόρο.
Αντίδραση:Νυσταγμός με τη βραδεία φάση προς το πλάγιο του διακλυσμού και την ταχεία προς το αντίθετο πλάγιο.

Φωτοκινητικό αντανακλαστικό
Τεχνική: Παράγεται με ισχυρή δέσμη φωτός που πέφτει από το πλάι στο εξεταζόμενο μάτι.
Αντίδραση:Αμφοτερόπλευρη μύση των κορών.
ΝΩΤΙΑΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ
Α] Εν τω βάθει τενόντια και περιοστικά
Αντανακλαστικό δελτοειδούς
Τεχνική: Επίκρουση του καταφυτικού τένοντα του δελτοειδούς στο όριο του άνω και μέσου τριτημορίου του βραχίονα.
Αντίδραση:Ελαφριά σύσπαση του δελτοειδούς και απαγωγή του βραχίονα. Δύσκολα παράγεται φυσιολογικά.

Αντανακλαστικό δικεφάλου
Τεχνική: Πλήξη του τένοντα του δικεφάλου στον αγκώνα (με παρεμβολή δακτύλου) με το αντιβράχιο σε θέση
πρηνισμού και ελαφριά κάμψη.
Αντίδραση:Σύσπαση του δικεφάλου με ελαφριά κάμψη του αντιβραχίου.

Βραχιονοκερκιδικό αντανακλαστικό
Τεχνική: Με το αντιβράχιο μεταξύ υπτιασμού και πρηνισμού, πλήξη στη στυλοειδή απόφυση της κερκίδας
Αντίδραση:Σύσπαση κυρίως του βραχιονοκερκιδικού, με ελαφριά κάμψη και υπτιασμό του αντιβραχίου.

Αντανακλαστικό τρικεφάλου
Τεχνική: Πλήξη πάνω από το ωλέκρανο, καθώς το άκρο υποβαστάζεται σε ελαφριά κάμψη στον αγκώνα
Αντίδραση:Σύσπαση του τρικεφάλου με ελαφριά έκταση στον αγκώνα.

Καμπτικό αντανακλαστικό του χεριού

Τεχνική: Πλήξη στην καμπτική επιφάνεια του καρπού.
Αντίδραση:Ελαφριά κάμψη του καρπού και των δακτύλων

Καμπτικό αντανακλαστικό των δακτύλων

Τεχνική: Με τα δάκτυλα σε ελαφριά κάμψη, πλήξη της παλαμιαίας επιφάνειας των δακτύλων με παρεμβολή των
δακτύλων του εξεταστή.
Αντίδραση:Κάμψη των δακτύλων. Φυσιολογικά δύσκολα παράγεται.
Αντανακλαστικό επιγονατίδας
Τεχνική: Πλήξη του τένοντα του τετρακεφάλου λίγο κάτω από την επιγονατίδα. Όταν ο άρρωστος είναι ξαπλωμένος, η
πλήξη γίνεται καθώς ο εξεταστής με το ένα χέρι του ανασηκώνει ελαφριά τα γόνατα.
Ενεργοποίηση του αντανακλαστικού μπορεί να γίνει με το τράβηγμα των χεριών (χειρισμός Jendrassik).
Αντίδραση:Σύσπαση του τετρακεφάλου με ελαφριά εκτίναξη της κνήμης

Αχίλλειο αντανακλαστικό
Τεχνική: Με το κάτω άκρο σε ελαφριά κάμψη στο γόνατο, πλήξη του αχίλλειου τένοντα κρατώντας το πόδι σε ελαφριά
ραχιαία κάμψη. Ανάλογα και στην καθιστική θέση.
Αντίδραση:Πελματιαία κάμψη του ποδιού
Β] Νωτιαία επιπολής
Κοιλιακά αντανακλαστικά (άνω, μέσα, κάτω)
Τεχνική: Σε ύπτια θέση το δέρμα της κοιλίας ερεθίζεται με γραμμοειδή ερεθισμό (συνήθως με την άκρη ενός κλειδιού)
από το πλάγιο προς την κατεύθυνση του ομφαλού.
Αντίδραση:Σύσπαση των κοιλιακών μυών. Δύσκολα παράγεται σε παχύσαρκα άτομα και πολύτοκες γυναίκες.

Αντανακλαστικό του κρεμαστήρα

Τεχνική: Σε ύπτια θέση με τους μηρούς σε απαγωγή ερεθίζουμε με γραμμοειδή ερεθισμό (κλειδί ή καρφίτσα) τη μέσα
επιφάνεια του μηρού κοντά στο όσχεο.
Αντίδραση:Σύσπαση του κρεμαστήρα με ανύψωση του σύστοιχου όρχη.

Αντανακλαστικό δακτυλίου πρωκτού

Τεχνική: Ελαφρός γραμμοειδής ερεθισμός στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό.
Αντίδραση:Σύσπαση του έξω σφιγκτήρα του πρωκτού.

Πελματιαίο αντανακλαστικό
Τεχνική: Ερεθισμός με την άκρη ενός κλειδιού κατά μήκος του έξω πλαγίου (ή του έξω χείλους) του πέλματος από τη
φτέρνα προς τα εμπρός. (βλέπε σημείο Babinski)
Αντίδραση:Πελματιαία κάμψη των δακτύλων
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ – ΑΛΛΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Οι διαταραχές προέρχονται κυρίως από βλάβες στην προσαγωγό ή απαγωγό οδό του αντανακλαστικού τόξου ή από
βλάβη της πυραμιδικής οδού (που μπορεί να προκαλεί εμφάνιση παθολογικών αντανακλαστικών)
Βλάβη στο εξωπυραμιδικό δεν προκαλεί διαταραχές αντανακλαστικών.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΠΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ (ΦΛΟΙΟΠΡΟΜΗΚΙΚΑ)

Βλάβη των κρανιακών πυρήνων ή νεύρων προκαλούν ελάττωση/κατάργηση των αντανακλαστικών.
Βλάβη της πυραμιδικής οδού πάνω από το στέλεχος προκαλεί αύξηση των μυοτατικών αν είναι αμφοτερόπλευρη.
Βλάβη στο στέλεχος προκαλεί αύξηση σε αυτά που αντιστοιχούν κάτω από το επίπεδο της βλάβης.

Κλινικά, τέτοια αυξημένα αντανακλαστικά αναζητούνται στα μυοτατικά αντανακλαστικά.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΤΕΝΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΣΤΙΚΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ

Εκδηλώνονται με ελάττωση/κατάργηση ή αύξηση των αντανακλαστικών.
Βλάβη στην οδό του αντανακλαστικού τόξου (νεύρα, ρίζες, πρόσθια κέρατα, μύες) προκαλεί ελάττωση/κατάργηση.
Πυραμιδική βλάβη προκαλεί αύξησή τους.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΝΩΤΙΑΙΑ ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ

Κλινικής σημασίας είναι η ελάττωση/κατάργηση και όχι η αύξηση των επιπολής αντανακλαστικών.
Βλάβη στο πυραμιδικό προκαλεί ελάττωση/κατάργησή τους. Η ελάττωση των κοιλιακών καικρεμαστήριων βρίσκεται
στο ίδιο πλάγιο με την υπόλοιπη πυραμιδική σημειολογία.
Το επιπολής πελματιαίο σε πυραμιδική βλάβη παίρνει αλλοιωμένη μορφή (σημείο Babinski)

ΆΛΛΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

►Αντανακλαστικό θηλασμού ή απομύζησης (V - VII)

Τεχνική: Ερεθίζουμε με το δάκτυλο τη γωνία του στόματος ή τα χείλη ή χτυπάμε πολύ ελαφρά με το σφυρί μεταξύ άνω
χείλους και μύτης, καθώς ο άρρωστος διατηρεί χαλαρή την κάτω γνάθο.
Αντίδραση:Σύγκλιση και πρόταση των χειλιών ή αντίδραση με τη μορφή θηλασμού ή απομύζησης.
Πρόκειται για αλλοιωμένη μορφή του περιστοματικού αντανακλαστικού.
Ανευρίσκεται σε αμφοτερόπλευρη υπερπυρηνική πυραμιδική βλάβη πάνω από το κάτω γεφυρικό επίπεδο,
σε βλάβες των μετωπιαίων λοβών και σε διάχυτες εγκεφαλοπάθειες.

►Παλαμοπωγωνικό αντανακλαστικό (Α6-8 - VII)

Τεχνική: Δερματικό ερέθισμα (με το νύχι) στην παλάμη ή στη ράγα του αντίχειρα.
Αντίδραση:Σύσπαση του γενειακού μυός στο πηγούνι στο ίδιο πλάγιο με τον ερεθισμό.
Συμπίπτει συνήθως με ομόπλευρη πυραμιδική συνδρομή.
Σε αμφοτερόπλευρη αντίδραση οφείλεται σε υπερπυρηνική πυραμιδική βλάβη, διάχυτες εγκεφαλοπάθειες
ή βλάβες των μετωπιαίων λοβών.
Μπορεί να παράγεται σε υπερήλικες χωρίς εμφανή νευρολογική βλάβη.

►Αντανακλαστικό κεφαλικής έκτασης (V – ανώτερες αυχενικές ρίζες)

Τεχνική: Πλήξη με το σφυρί μεταξύ άνω χείλους και μύτης (με το κεφάλι σε ελαφριά κάμψη)
Αντίδραση:Ελαφριά εκτατική κίνηση του κεφαλιού.
Υποδηλώνει αμφοτερόπλευρη υπερπυρηνική πυραμιδική βλάβη πάνω από το ανώτερο αυχενικό επίπεδο.

►Αντανακλαστικό σύλληψης
Τεχνική: Ο εξεταστής βάζει τα δύο δάκτυλά του μέσα στην παλάμη του αρρώστου μεταξύ αντίχειρα και δείκτη και τα
αποσύρει σιγά σιγά, καθώς συνεχίζει την επαφή με την παλάμη.
Αντίδραση:Σύλληψη των δακτύλων του εξεταστή.
Παρατηρείται σε αμφοτερόπλευρες μετωπιαίες βλάβες ή διάχυτες εγκεφαλοπάθειες.
Σε ετερόπλευρη μετωπιαία βλάβη μπορεί να παράγεται μόνο από το αντίθετο πλάγιο.
►Σημείο Hoffman (παθολογικό νωτιαίο αντανακλαστικό λόγω απελευθέρωσης αυχενικών νωτιαίων κέντρων)
Τεχνική: Ο εξεταστής φέρνει την παλαμιαία επιφάνεια της τελικής ή μέσης φάλαγγας του δείκτη ή μέσου δακτύλου του
σε επαφή με την παλαμιαία επιφάνεια της τελικής ή μέσης φάλαγγας του μέσσου δακτύλου του αρρώστου, το
οποίο κρατά σε έκταση. Κατόπιν κάμπτει απότομα ο εξεταστής με τον αντίχειρά του την τελική φάλαγγα του
μέσου δακτύλου του αρρώστου που συγκρατεί.
Αντίδραση:Κάμψη των δακτύλων.
Εμφανίζεται σε πυραμιδική βλάβη στο πλάγιο της υπόλοιπης πυραμιδικής σημειολογίας.
Φυσιολογικά μπορεί να παράγεται αμφοτερόπλευρα σε αγχώδη άτομα.

►Σημείο Babinski και παραλλαγές

- Είναι παθολογικό πελματιαίο αντανακλαστικό σε πυραμιδική βλάβη.
- Στη βρεφική ηλικία (μέχρι τους 18 ή 24 μήνες) αποτελεί μέρος πρωτόγονης αντίδρασης που αργότερα με τη
μυελίνωση του πυραμιδικού δεματίου μπαίνει κάτω από φυσιολογικό έλεγχο.
Τεχνική: Ερεθισμός κατα μήκος της έξω μοίρας ή του έξω χείλους του πέλματος, συνήθως με την άκρη κλειδιού.
Αντίδραση:Έκταση του μεγάλου δακτύλου και διαχωρισμός σαν “ριπίδιο” των άλλων δακτύλων.
Συχνά πριν εγκατασταθεί ολοκληρωμένη η αντίδραση αυτή, προηγείται απουσία της φυσιολογικής
καμπτικής αντίδρασης (“βουβό πέλμα”) ή ελαφριά μόνο τάση για έκταση του μεγάλου δακτύλου.
Το σημείο Babinski είναι το πιο παθογνωμονικό παθολογικό σημείο πυραμιδικής βλάβης.
Παράγεται αντίστοιχα προς τη βλάβη σε βλάβη πάνω από το χιασμό των πυραμίδων και σύστοιχα αν η
βλάβη είναι στο ΝΜ.
Παραλλαγές:
• Σημείο Chaddock:Ερεθισμός κάτω από το έξω σφυρό ή αρχίζοντας το ερέθισμα από τη ράχη του ποδιού &
καταλήγοντας κάτω από το έξω σφυρό.
• Σημείο Schaeffer: Σύνθλιψη του αχιλλείου τένοντα
• Σημείο Oppenheim: Με τον αντίχειρα και το δείκτη πιέζουμε κατά μήκος του πρόσθιου χείλους της
κνήμης.
• Σημείο Gordon: Πίεση των μυών της γαστροκνημίας
►Σημείο Rossolimo
Τεχνική: Απότομη και στιγμιαία πλήξη (με το χέρι) της ράγας του 2ου και 3ου δακτύλου του ποδιού. Επιπλέον, πλήξη
με το εξεταστικό σφυρί στο πέλμα κοντά στη βάση του 2ου και 3ου δακτύλου.
Αντίδραση:Ελαφριά πελματιαία κάμψη των δακτύλων, κυρίως του 2ου και 3ου.
Παράγεται σε πυραμιδική βλάβη στο πλάγιο της υπόλοιπης πυραμιδικής σημειολογίας.

►Κλόνος (ποδιού, επιγονατίδας, καρπού)

– Μπορεί να εμφανιστεί ως μέρος ενός πολυφασικού νωτιαίου αντανακλαστικού σε μια πυραμιδική συνδρομή.
– Μπορεί όμως σε τέτοιες περιπτώσεις να παράγουμε κλόνο με παθητικούς χειρισμούς που προκαλούν
επιμήκυνση του μυός και των μυϊκών ατράκτων.
Τεχνική: Πόδι: Ο εξεταστής φέρνει απότομα το πόδι σε ραχιαία κάμψη και το κρατά στη θέση αυτή.
Επιγονατίδα: Πιεστική ώθηση της επιγονατίδας προς τα κάτω.
Καρπός: Απότομη παθητική έκταση του καρπού και διατήρηση του σε θέση υπερέκτασης.
Αντίδραση:Εναλλασσόμενες γρήγορες (πολυφασικές) κινήσεις κάμψης-έκτασης στο πόδι ή χέρι.
Στον κλόνο της επιγονατίδας παράγονται εναλλασσόμενες κινήσεις της επιγονατίδας πάνω-κάτω.
Ο κλόνος μπορεί να είναι “εκαντλούμενος” ή “μη εξαντλούμενος”, ανάλογα με τη βαρύτητα της πυραμιδικής
βλάβης.
Αμφοτερόπλευρος κλόνος μπορεί να υπάρξει φυσιολογικά σε νευρικά αγχώδη άτομα.
 ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΝΩΜΑΛΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
&
ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
ΑΚΙΝΗΣΙΑ-ΒΡΑΔΥΚΙΝΗΣΙΑ
Πρόκειτα για δυσκολία ή αδυναμία στην έναρξη των κινήσεων (ακινησία) ή για βραδύτητα στην πορεία των
κινήσεων και κινητικών εκδηλώσεων (βραδυκινησία) , που δεν μπορούν να αποδοθούν σε πάρεση ή σε διαταραχή του
τόνου.
Παρατηρείται κυρίως σε εξωπυραμιδικές νόσους, και πιο χαρακτηριστικά στη νόσο Parkinson.
Επίσης μπορεί να εμφανιστεί σε παρεγκεφαλιδικές, διάχυτες υπερπυρηνικές και μετωπιαίες βλάβες ή σε απρακτικά
σύνδρομα και ψυχικά νοσήματα (μελαγχολίες, κατατονία)

ΔΥΣΚΙΝΗΣΙΕΣ (Υπερκινησίες, Ανώμαλες κινήσεις)

Πρόκειτα για ακούσιες κινήσεις κυρίως από διαταραχές του εξωπυραμιδικού συστήματος.
Σ'αυτές υπάγονται οι τρόμοι, οι χορειακές, αθετωσικές, δυστονικές και βαλλιστικές κινήσεις, ο μυόκλονος, τα τικ κ.ά.

ΔΕΣΜΙΔΩΣΕΙΣ
Είναι στιγμιαίες, τυχαίες και επαναληπτικές συσπάσεις μυϊκών δεσμίδων (αυτόματες ή προκλητές με πλήξη), με τη
μορφή λεπτών κυματισμών στην επιφάνεια του δέρματος και μπορεί να προκαλούν και ήπιες κινήσεις σε μικρές
αρθρώσεις (πχ.δάκτυλα).
Εμφανίζονται σε βλάβες του περιφερικού κινητικού νευρώνα, κυρίως σε χρόνιες βλάβες των πρόσθιων κεράτων,
των πρόσθιων ριζών και των κινητικών πυρήνων του στελέχους.
Φυσιολογικές “καλοήθεις” δεσμιδώσεις μπορεί να εμφανιστούν μετά από κόπωση ή υπερένταση.

Οι ινιδικές συστολές είναι ανάλογες με τις δεσμιδώσεις, αλλά είναι από συσπάσεις μεμονωμένων μυϊκών ινών και
γίνονται αντιληπτές μόνο στο ηλεκτρομυογράφημα (εξαίρεση η γλώσσα)

ΜΥΟΚΥΜΙΕΣ
Είναι παρατεταμένες σε διάρκεια δεσμιδώσεις με σύσπαση μεγαλύτερων ομάδων μυϊκών ινών.
“Καλοήθης” μυοκυμία είναι το “φτερούγισμα” του κάτω βλεφάρου (εμφάνιση φυσιολογικά σε κόπωση/υπερένταση)

ΣΠΑΣΜΟΙ , ΜΥΟΚΛΟΝΟΣ
Είναι παθολογικά επερχόμενες συσπάσεις τονικού ή κλονικού χαρακτήρα (κλασική μορφή: επιληπτικ. Προέλευσης)
Μυόκλονος:είναι μία μορφή μυϊκού σπασμού με αιφνίδιες αστραπιαίες συσπάσεις επιληπτικής ή άλλης
προέλευσης.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΙΚΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ

Σε μηνιγγίτιδα, υπαραχνοειδή αιμορραγία, μηνιγγιτική καρκινωμάτωση, λευχαιμική μηνιγγίτιδα, αυξημένη ενδοκράνια
πίεση κ.ά., λόγω ερεθισμού των μηνίγγων και των ριζών επέρχεται σύσπαση των αυχενικών μυών και της ράχης, με
χαρακτηριστική σημειολογία:
Α) Δυσκαμψία αυχένα: Δυσκαμψία με αντίσταση και πόνο στην παθητική κάμψη του αυχένα.
Στροφικές κινήσεις και έκταση μένουν ελεύθερες.
Έντονη δυσκαμψία στους ραχιαίους μυς οδηγεί σε οπισθότονο.
Β) Σημείο Kernig: Με τον άρρωστο ύπτιο και το μηρό σε κάμψη ορθής γωνίας, κάθε προσπάθεια έκτασης του άκρου
καθώς το πιάνουμε από το πέλμα προκαλεί έντονο πόνο, αντίσταση και ατελή έκταση, από
σπασμό των οπίσθιων μηριαίων μυών.
Γ) Σημείο Brudzinski:Με τον ασθενή σε ύπτια θέση, η κάμψη της κεφαλής στο θώρακα οδηγεί σε κάμψη των
γονάτων και των μηρών προς τη λεκάνη.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑΣΗΣ & ΒΑΔΙΣΗΣ

Ο εξεταστής παρακολουθεί τον άρρωστο προσεκτικά, καθώς ο άρρωστος ανασηκώνεται από το κάθισμα, βαδίζει,
κάνει στροφές, βαδίζει στις μύτες και φτέρνες, και βηματίζει με το ένα πόδι μπροστά από το άλλο.
Κατόπιν ελέγχει την ικανότητα ορθοστάτησης με τα πόδια σε προσαγωγή, πρώτα με ανοιχτά και έπειτα με κλειστά
μάτια.

Σε φυσιολογική βάδιση:
• Το σώμα μένει όρθιο με το κεφάλι ψηλά
• Τα χέρια βρίσκονται σε ελεύθερη εκκρεμοειδή κίνηση (κάθε χέρι μπροστά με το αντίθετο πόδι)
• Τα βήματα σε είναι σε ευθεία γραμμή με διατήρηση σταθερών αποστάσεων
• Στην προώθηση του βήματος το ισχίο και το γόνατο είναι σε ελαφριά κάμψη, καθώς η φτέρνα ακουμπά πρώτη
στο έδαφος και έπειτα το βάρος του σώματος μεταφέρεται στο πέλμα και στα δάκτυλα.

Σε φυσιολογική ορθοστάτηση με τα πόδια σε προσαγωγή:

-Το άτομο διατηρεί την ισορροπία του τόσο με ανοιχτά όσο και με κλειστά μάτια.