ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ

• ΟΡΙΣΜΟΣ

• ΑΙΤΙΕΣ

• Δ.Δ
Ιστορικό, Φ.Ε.
Εργαστηριακές εξετάσεις
Απεικονιστικές εξετάσεις
 Ορισμός

Οξεία κοιλία: κάθε αιφνίδια μη τραυματική

κατάσταση που έχει ως κύριο ενόχλημα
τον πόνο στην περιοχή της κοιλίας και για
την οποία ενδέχεται να χρειασθεί μία
χειρουργική επέμβαση
 ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Γαστρεντερικές παθήσεις
Σκωληκοειδίτιδα
Απόφραξη λεπτού και παχέως εντέρου
Περιεσφιγμένη κήλη
Διάτρηση πεπτικού έλκους
Διάτρηση εντέρου
Εκκόλπωμα Meckel
Εκκολπωματίτιδα
Φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου
Γαστρεντερίτιδα
Οξεία γαστρίτιδα
Μεσεντέριος αδενίτιδα
 ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Παθήσεις ήπατος, σπληνός, χοληφόρων

Οξεία χολοκυστίτιδα
Οξεία χολαγειίτιδα
Ηπατικό απόστημα
Σπληνικό έμφρακτο
Κωλικός χοληφόρων
Οξεία ηπατίτιδα
Παθήσεις παγκρέατος
Οξεία παγκρεατίτιδα
ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Αγγειακές παθήσεις
Ρήξη αορτικού και σπλαχνικών
ανευρυσμάτων
Οξεία ισχαιμική κολίτιδα
Μεσεντέριος θρόμβωση
Παθήσεις περιτοναίου
Ενδοκοιλιακά αποστήματα
Πρωτοπαθής περιτονίτιδα
Φυματιώδης περιτονίτιδα
 ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Παθήσεις ουροποιητικού
Ουρητηρικός ή νεφρικός κωλικός
Οξεία πυελονεφρίτιδα
Οξεία κυστίτιδα
Νεφρικό έμφρακτο
Γυναικολογικές παθήσεις
Ρήξη έκτοπης κύησης
Συστροφή όγκου ωοθήκης
Ρήξη κύστης ωοθήκης
Οξεία σαλπιγγίτιδα
Δυσμηνόρροια
Ενδομητρίωση
 ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Ενδοκρινικές και μεταβολικές παθήσεις

Ουραιμία
Διαβητική κετοξέωση
Κρίση Addison
Οξεία διαλείπουσα πορφυρία
Οξεία υπερλιποπρωτεϊναιμία
Αιματολογικές παθήσεις
Δρεπανοκυτταρική κρίση
Οξεία λευχαιμία
Άλλες δυσκρασίες
 ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Τοξίνες και φάρμακα

Μολυβδίαση και δηλητηρίαση από άλλα βαρέα
μέταλλα
Απόσυρση από λήψη ναρκωτικών ουσιών
Δηλητηρίαση από αράχνη «Μαύρη χήρα»
Λοιμώξεις και φλεγμονώδεις παθήσεις
Νωτιαία φθίση
Έρπης ζωστήρας
Οξύς ρευματικός πυρετός
Πορφύρα Henoch-Schonlein
Συστηματικός ερυθυματώδης λύκος
Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΝΟΥ ΚΟΙΛΙΑΣ

Αντανακλαστικός πόνος

Έμφραγμα μυοκαρδίου
Οξεία περικαρδίτιδα
Πνευμονία
Πλευρίτιδα
Πνευμονική εμβολή
Πνευμοθώρακας
Εμπύημα θώρακα
Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί

• Φλεγμονή
• Απόφραξη
• Ισχαιμία
• Αιμορραγία
 Ιστορικό
ΠΟΝΟΣ
• Εντόπιση
– Σπλαχνικός (κράμπα)
– Τοιχωματικός (συνεχής)
– Αναφερόμενος
• Χρόνος έναρξης
• Χαρακτήρας (συνεχής - κωλικοειδής)
 ΣΠΛΑΧΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
• Μυϊκό τοίχωμα κοίλων σπλάχνων και κάψα
συμπαγών οργάνων.
• Διάταση, σύσπαση, απόφραξη.
• Βύθιος, ισχυρός ή ήπιος, διάχυτος.
• Συνήθως ενόχληση στην μέση γραμμή, χωρίς
ιδιαίτερη ευαισθησία.

• ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
• Ισχυρότερος, επιδεινώνετε με ερεθισμό
τοιχωματικού περιτοναίου (κίνηση, βήχας)
• Δείχνει Οξεία Χειρουργική Κοιλία.
ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ: Εντοπιζόμενος σε άλλο σημείο από το
αρχικό επώδυνο ερέθισμα.
 Τρόπος εμφάνισης
Αιφνίδια έναρξη:
Ρήξη ανευρύσματος
Διάτρηση κοίλου σπλάγχνου
Ρήξη έκτοπης κύηση

Ταχέως εξελισσόμενη σε λίγα λεπτά έως 2 ώρες:

παγκρεατίτιδα
οξεία χολοκυστίτιδα

Σταδιακή εμφάνιση διάρκεια αρκετών ωρών, που συνήθως

ξεκινούν ως ασαφείς ή μικρή ενόχληση και σιγά-σιγά
εξελίσσεται σε σταθερό και πιο εντοπισμένο πόνο:
περιτοναϊκή φλεγμονή
(σκωληκοειδίτιδα, εκκολπωματίτιδα, εντερική απόφραξη)
 Διάρκεια

Διακοπτόμενος - περιοδικός πόνος

Απόφραξη κοίλου σπλάγχνου ( υποφερτός)
Απόφραξη πόρων ( μή υποφερτός)

Συνεχής και σταθερός πόνος

• Εντοπισμός ( στην αρχή και κατά την εξέταση)
• Ένταση του πόνου ( υποκειμενικό συναίσθημα)
• Συχνότητα
• Χαρακτηριστικά ( κάψιμο , σχίσημο , πιάσημο )

• Συνοδά συμτώματα
(Εμετός , πυρετός, ρίγος, διάρροια,)
 ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΣΥΝΟΔΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
• Χειρουργικές επεμβάσεις
• Προηγούμενες νοσηλείες ή παρόμοια επεισόδια.
• Φάρμακα (αντιβιοτικά ή στεροειδή)
• Αγγειακές η καρδιολογικές παθήσεις.
• Εγκυμοσύνη
 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Ηλικία
Γενική εμφάνιση
Γενικά η θέση που παίρνει στο κρεβάτι
Πλήρη φυσική εξέταση, (επισκόπηση, ακρόαση, επίκρουση ψηλάφηση)
Αναζήτηση αιτίας πόνου εκτός κοιλίας

Πόνος κοιλίας που επιμένει > 6 ώρες συνήθως οφείλεται σε

πρόβλημα που μάλλον θα χρειαστεί χειρουργικό χειρισμό

2/3 των ασθενών με πόνο στην κοιλία έχουν διαταραχές για τις
οποίες δεν απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
 Ιστορικό

ΠΟΝΟΣ
Α Α) ΕΠΙΓΑΣΤΡΙΟ: Στομάχι, 12δάκτυλο,
ήπαρ, χοληφόρα, πάγκρεας, σπλήνας
Β) ΜΕΣΟΓΑΣΤΡΙΟ: Λεπτό έντερο,
Β σκωληκοειδής απόφυση, τυφλό, ανιόν,
εγκάρσιο
Γ) ΥΠΟΓΑΣΤΡΙΟ: Σκωληκοειδής
Γ απόφυση, κατιόν, σιγμοειδές, ορθό,
ουροδόχος κύστη, μήτρα, εξαρτήματα
 Ιστορικό
Ναυτία – έμετος
• Συνήθως ακολουθεί τον κοιλιακό πόνο σε
οξεία χειρουργική κοιλία και προηγείται
σε παθολογικές καταστάσεις)
• Είναι πιο συχνός και βίαιος σε παθήσεις
του επιγαστρίου
• Εάν ο έμετος ανακουφίζει τον πόνο
συνήθως οφείλεται σε παθολογία του
12δακτύλου ή παγκρέατος, ενώ δεν
ανακουφίζει σε παθήσεις χοληφόρων
• Είδος εμέτου
 Ιστορικό
• Δυσκοιλιότητα
– Κριτήριο εντερικής απόφραξης. Η πλήρης εξάλειψη
αποβολής αερίων και κοπράνων συνηγορεί με απόφραξη
παχέως εντέρου
• Διάρροια
– Συνήθως αποτελεί εκδήλωση γαστρεντερίτιδας ή άλλης
παθολογικής οξείας κοιλίας. Βλεννοαιματηρή διάρροια
μπορεί να σημαίνει νόσο Crohn, ελκώδη κολίτιδα,
ισχαιμική κολίτιδα
• Ειδικά γαστρεντερικά συμπτώματα
– Ίκτερος
– Αιματοχεσία ή αιματέμεση
 Ιστορικό
• Συμπτώματα από ουροποιητικό
– Συχνουρία
– Καυσουρία
– Αιματουρία
• Γυναικολογικό ιστορικό
– Έμμηνος ρύση
– Διαταραχές περιόδου
• Φάρμακα
– Αντιπηκτικά (αιματώματα)
– Αντισυλληπτικά (κύστεις ωοθηκών ή ήπατος)
• Ατομικό αναμνηστικό (αναιμία, δρεπάνωση)
• Γενικά συμπτώματα (πυρετός, ανορεξία, λιποθυμική
τάση κ.λ.π.)
 Φυσική εξέταση

• Ακρόαση
– Συχνότητα και χροιά εντερικών
ήχων
– Παρουσία φυσημάτων
• Ευαισθησία στον βήχα
• Επίκρουση
– Τυμπανικότητα
– Αμβλύτητα
 Φυσική εξέταση

Επισκόπηση
• στάση ασθενούς
• χρώμα δέρματος
• διάταση κοιλίας - μετεωρισμός
• σύσπαση - σκαφοειδής κοιλιά
• ορατά περισταλτικά κύματα
 Φυσική εξέταση

Ψηλάφηση
(ευαισθησία, σύσπαση, ψηλαφητή μάζα)

• επιπολής - εν τω βάθει ψηλάφηση

• Rebound tenderness

• Ειδικά σημεία
 Κοιλιακά σημεία και ευρήματα κατά τη φυσική εξέταση
Σημείο - εύρημα περιγραφή Σχετική κλινική κατάσταση

Αναφέρεται πόνο ή αίσθημα δυσφορίας στο

Aaron sign επιγάστριο στη συνεχή σταθερή πίεση πάνω από οξεία σκωληκοειδίτιδα
το σημείο McBurney

Rovsing sign Ο πόνος που αντανακλά στο σημείο Mc Burney οξεία σκωληκοειδίτιδα
με την εφαρμογή πίεσης στην αριστερή κοιλία

Iliopsoas sign Υπερέκταση του δ. ποδιού και πίεση στο σημείο οξεία σκωληκοειδίτιδα
(Λαγονοψωίτη) δεξιού λαγωνίου βόθρου
Κάμψη του δεξιού μηρού σε ορθή γωνία και Οξεία σκωληκοειδίτιδα (πυελική
Obturator sign εξωτερική περιστροφή του ίδιου ποδιού σε ύπτια θέση)
(Προσαγωγού) θέση προκαλεί υπογάστριο άλγος πυελικό απόστημα

Blumberg sign Πόνος και σύσπαση κατά την απόσυρση του Φλεγμονή περιτοναίου
χεριού από το κοιλιακό τοίχωμα
Εξαφάνιση κοιλιακής ευαισθησίας όταν οι ορθοί Ενδοκοιλιακό σημείο πόνου
Carnett sign κοιλικοί είναι σε σύσπαση

Charcot sign Διαλείπουσα πόνο δεξιού ανω τεταρτημορίου, Χοληδοχολιθίαση

τριάδα ίκτερο και πυρετό
Murphy sign Πόνος στην ψηλάφηση δ. υποχονδρίου κατά την Οξεία χολοκυστίτις
βαθεία εισπνοή

Cullen sign Εκχύμωση περιομφαλικά Αιμοπεριτόναιο

Danforth sign Πόνος στην ομωπλάτη κατά την εισπνόη αιμοπεριτόναιο

Kehr sign Πόνος στον αριστερό ώμο όταν ασθενής είναι σε Αμοπεριτόναιο – ρήξη σπληνός
ύπτια θέση (πόνος μπορεί να συμβεί αυθόρμητα ή
μετά την εφαρμογή της πίεσης προς τα αριστερά
υποπλεύρια περιοχή.

Grey Turner Σημεία αποχρωματισμών γύρω από τον ομφαλό Οξεία αιμορραγική πανγκρεατίτις
και τα πλευρά

Fothergill sign Μάζα κοιλιακού τοιχώματος που δεν περνά τη Αιμάτωμα ορθού κοιλιακού
μέση γραμμή και παραμένει ψηλαφητή όταν οι
ορθοί κοιλιακοί είναι σε σύσπαση.

Ransohoff sign Κίτρινη χρώση στην περιοχή του ομφάλιο Ρήξη κοινού χοληδόχου πόρου
 Φυσική εξέταση

• Κήλες και έξω γεννητικά όργανα

• Δακτυλική εξέταση
– Ύπαρξη μάζας
– Ανεύρεση αίματος
– Διογκωμένος και ή ευαίσθητος
προστάτης
– Ευαισθησία στον δουγλάσειο
 Παρακλινικός έλεγχος
• Γενική αίματος, βιοχημικός έλεγχος, γενική-
καλλιέργεια ούρων, β-HCG, ΗΚΓ
Απεικονιστικές μέθοδοι
• α/α θώρακος,
• α/α κοιλίας (ορθία, ύπτια, decubitus)
• α/α με σκιαγραφική ουσία
• U/S
• C/T
• MRI
• Ενδοσκοπικός έλεγχος
Απεικονιστικές μέθοδοι
Απεικονιστικές μέθοδοι
Ενδοσκοπικές μέθοδοι
Ενδοσκοπικές μέθοδοι
Ενδοσκοπικές μέθοδοι
 Διαφορική διάγνωση

Οξείες ενδοπεριτοναϊκές
χειρουργικές παθήσεις
• τοπική ή γενικευμένη περιτονίτιδα
• απόφραξη εντερικού σωλήνα
• ισχαιμία σπλάχνων
• αιμορραγία
Ενδείξεις επείγουσας επέμβασης σε ασθενείς με οξεία κοιλία

Ευρήματα φυσικής εξέτασης

•Ακούσια σύσπαση, ιδιαίτερα όταν επεκτείνεται
•Αυξανόμενη ή σοβαρή τοπική ευαισθησία
•Προοδευτικά αυξανόμενη ή υπό τάση διάταση
•Υπό τάση κοιλιακή μάζα ή μάζα ορθού με υψηλό πυρετό
ή υπόταση
•Ορθορραγία με shock ή οξέωση
•Αμφιλεγόμενα ευρήματα από την κοιλιά με: σηψαιμία,
αιμορραγία, υποψία ισχαιμίας, επιδείνωση υπό
συντηρητική αγωγή
Ενδείξεις επείγουσας επέμβασης σε ασθενείς με οξεία κοιλία

Ακτινολογικά ευρήματα
•Πνευμοπεριτόναιο
•Αυξανόμενη διάταση εντέρου
•Εξαγγείωση σκιαγραφικού
•Απόφραξη μεσεντερίου στην αγγειογραφία
Ενδοσκοπικά ευρήματα
•Μη ελεγχόμενη ενδοσκοπικά αιμορραγία ανωτέρου
πεπτικού ή διάτρηση
Ευρήματα από παρακέντηση
•Αίμα, χολή, πύον, εντερικό περιεχόμενο, ούρα
 Συμπέρασμα
• Η διάγνωση της οξείας κοιλίας είναι κυρίως
κλινική
• Απαιτεί εμπειρία και υψηλό δείκτη υποψίας
• Το κρίσιμο ερώτημα είναι το εάν πρόκειται για
οξεία χειρουργική κοιλία ή μη χειρουργική
• Επί μη σαφών παρακλινικών ευρημάτων
υπερέχει η κλινική διάγνωση και η απόφαση
για λαπαροτομία
1.
Μια 21χρονη γυναίκα ήρθε στο τμήμα επειγόντων
περιστατικών με έντονο πόνο στο δεξιό λαγόνιο βόθρο,
που αντανακλά στο δεξιό ώμο. Κατά την εξέταση το
δέρμα της είναι ωχρό, ψυχρό και υγρό. Έχει ένα καρδιακό
ρυθμό 100 σφ. και πίεση αίματος 90/70 mm Hg. Κλινική
εξέταση κοιλίας παρουσιάζει διάχυτη ευαισθησία και
σύσπαση σε όλη την κάτω κοιλία.
 Διάγνωση
• Οξεία σκωληκοειδίτιδα
• Καρκίνος του τυφλού
• Κυστίτιδα
• Εγκολποματίτιδα
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Νόσος του Crohn
• Μεσεντέριος Λεμφαδενίτιδα
• Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου
•  Αιμάτωμα ορθού κοιλιακού μυός
• Ρήξη εκτόπου κύησης
• Κολικός νεφρού – ουρητήρος
• Συστροφή ωοθήκης
2.

Ένα 11 χρονο κορίτσι ήρθε στο τμήμα επειγόντων

περιστατικών με από διημέρου κοιλιακό πόνο δεξιάς κοιλίας

πυρετό και εμετό.

Κατά την εξέταση θερμοκρασία 37.6 C και σφύξεις 112 .

Εξέταση κοιλιάς : ευαισθησία στο δεξιό λαγόνιο βόθρο.

3.
Γυναίκα 36 ετών ήρθε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με αιφνίδια
έναρξη του πόνου στο δεξιό λαγόνιο βόθρο που την ξύπνησε στον ύπνο.
Δεν έχει συμπτώματα από το ουροποιητικό ή από τον κόλπου. Κατά την
εξέταση παρουσιάζει:
- δυσφορία, απύρετη, σφύξεις 120 με έντονη ευαισθησία και σύσπαση στο
δεξιό λαγόνιο βόθρο.
- τελευταία έμμηνος ρύση πριν από 2 εβδομάδες.
- εξέταση ούρων είναι αρνητική για β- χοριακή γοναδοτροπίνη, RBC και
λευκοκύτταρα
1. Ρήξη εκτόπου κύησης
Σημεία ολιγαιμικού σοκ, Ο πόνος που αντανακλά στον ώμο: διαφραγματικός
ερεθισμός από ενδοπεριτοναική αιμορραγία?

2. Οξεία σκωληκοειδίτιδα

3. Συστροφή των ωοθηκών

χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έναρξη του πόνου, με σημεία περιτοναισμού
- Κύηση και επιπλοκές της πρέπει να αποκλειστούν σε όλες τις γυναίκες σε
αναπαραγωγική ηλικία με πόνο στο δεξιό λαγόνιο βόθρο,
- ρήξη κύστεως ωοθήκης (συστροφή / ρήξη / αιμορραγία) μπορεί να οδηγήσει σε
κοιλιακό άλγος χαμηλά,
- στης συστροφής ωοθήκης, οι γυναίκες παρουσιάζουν αδιαθεσία, συχνά με
ταχυκαρδία και σημεία περιτοναισμού.
- πιθανό να συμβεί σε συνδυασμό με κύστεις των ωοθηκών (> 5 cm σε
διάμετρο).
- αντίστοιχα στους άνδρες συστροφή όρχεος,( έγκαιρη διάγνωση και
επείγουσα χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη για διάσωση του όρχεως