Temat: Dlaczego Mickiewicz napisał ,,Dziady” część III?

1. Przepiszcie do zeszytu temat oraz poniższą notatkę.

Utwór Dziady. Poema. Część III napisał poeta wiosną 1832 r. w Dreźnie – dlatego mówi się Dziady
drezdeńskie. W tym samym roku opublikował w Paryżu jako tom IV Poezyj. Poprzez tytuł, obrzęd święta
zmarłych, postać głównego bohatera oraz podstawowe właściwości gatunkowe (dramat) związał go z II i IV
częścią ,,Dziadów”. Mickiewicz określił Dziady drezdeńskie jako część III zapewne ze względu na kolejność
druku, nie zaś z uwagi na zamiar umieszczenia go między częściami II i IV.

III cz. ,,Dziadów” jest utworem historycznym. Przedstawione tu sytuacje związane są z uwięzieniem
Mickiewicza i innych filomatów w roku 1823. Scena Prologu rozgrywa się 1 listopada 1823 r., a scena
ostatnia, IX, zapewne w rok później. Opisana w Ustępie podróż bohatera do Petersburga ma miejsce
w listopadzie 1824 r. Przestrzeń dramatu obejmuje trzy główne miasta dawnej Rzeczpospolitej: Wilno
(na Litwie), okolice Lwowa (na Ukrainie) i Warszawę; poza tym Rosję (Petersburg).

Poetycką rekonstrukcją wydarzeń z tamtych lat są sceny więzienne (I-III), Salon warszawski (VII), Pan
Senator (VIII) oraz Ustęp. Historyczne są także wszystkie postacie występujące bądź to pod własnymi,
bądź też zmienionymi imionami i nazwiskami. W wiele cech osobowych samego autora wyposażony został
Konrad.

Wydarzenia historyczne związane z procesem filomatów ukazał poeta jako wzniosły przykład
narodowej martyrologii, jako wyraz zmagania się w historii metafizycznego Dobra i Zła. Obraz historii został
tak zbudowany, by w idealny sposób wyrażał sytuację narodu zarówno po rozbiorach, jak i po procesie
filomatów, a także po klęsce powstania listopadowego (1830 – 1831). Jego zadaniem jest bowiem ukazać
popełnioną przez carat zbrodnię na niewinnym narodzie, a porozbiorowe dzieje Polski przedstawić
jako walkę despotyzmu z wolnością, zła z dobrem.

Na początku 1832 r. poeta przechodził poważny duchowy kryzys (klęska powstania listopadowego,
wyrzuty sumienia Mickiewicza z powodu niewzięcia w nim udziału, oskarżenia o tchórzostwo). III
cz. ,,Dziadów” to dramatyczna próba rozliczenia się Mickiewicza z samym sobą, ze swoją przeszłością,
ale jednocześnie - próba odnalezienia się w popowstaniowej rzeczywistości.

2. Jako uzupełnienie powyższej notatki możecie przeczytać informacje umieszczone w podręczniku

cz.3 na stronie 95 oraz Przedmowę dramatu.
3. Wykonajcie w zeszycie poniższe polecenia.
1.1 Komu autor zadedykował utwór? Wymień te osoby i napisz krótko (1-2 zdania), kim były. (1p.)
1.2 Zapoznaj się z biografią Tomasza Zana (najważniejsze informacje) i na jej podstawie zinterpretuj
cytat: ,,Ja stałem na waszego Towarzystwa czele, mam obowiązek cierpieć za was, przyjaciele”. (2p.)
1.3 W biografii Mickiewicza wskaż epizod więzienny i jego związki z bohaterami sceny więziennej. (2p.)
1.4 Wyjaśnij pojęcia: martyrologia, mesjanizm, prometeizm, lucyferyzm. Będziemy się do nich odnosić
podczas kolejnych tematów. (2p.)

Można otrzymać 7 punktów (przepisanie notatki i wykonanie zadań w zeszycie).

1
 Temat: Kim jesteś, romantyku? - analiza problematyki Prologu.

1. Przepiszcie do zeszytu temat oraz poniższą notatkę. Następnie wykonajcie polecenia odnoszące się
do Prologu. Osoby, które pomimo moich próśb i przypomnień nie wypożyczyły lektury ze szkolnej
biblioteki, mogą skorzystać z tekstu źródłowego znajdującego się na stronie:
https://pl.wikisource.org/wiki/Dziady_cz%C4%99%C5%9B%C4%87_III/Prolog

W Prologu znany z II cz. ,,Dziadów” (Widmo) i części IV Gustaw przeradza się w Konrada.
Z cierpiącego romantycznego kochanka przeobraża się w cierpiącego patriotę. Bohater prezentuje się
jako postać wyjątkowa i osamotniona. Jej wyjątkowość określa skala wrażliwości, cierpień
oraz poetyckiego talentu. Z tego wynikają poczucie wyższości i samotność, podkreślone dodatkowo
przestrzenią więziennej celi. Prolog zamyka wypowiedź Ducha, który mówi: ,,Ludzie! Każdy z was
mógłby, samotny, więziony,/ Myślą i wiarą zwalać i podźwigać trony”. Jego słowa oznaczają, że taka
wyjątkowa jednostka, choć wyizolowana ze zbiorowości, może być wyposażona w ogromną siłę.

W Prologu bohater śni. Motyw oniryczny (motyw snu) jest tu sposobem poznania, zyskania
dostępu do sfery ponadzmysłowej. Nawiedzają go aniołowie, dobre i złe duchy; stawia pytania o swój
los (przeczuwa uwolnienie). Gustaw zdaje sobie sprawę, że znajduje się w sytuacji próby,
pomiędzy dobrem a złem; od niego zależy wybór dalszej drogi (podkreślają to słowa Ducha kończące
Prolog).

1.1 Podaj bardzo dokładnie miejsce i czas akcji. (1p.)

1.2 Napisz, czego dotyczy opowieść Anioła Stróża. (początek Prologu) (1p.)
1.3 Wyjaśnij słowa Anioła Stróża: ,,Jam ci przyszłe szczęście głosił,/ Na mych rękach w niebo nosił (…)”
(1p.)
1.4 Bohater w Prologu podkreśla, że metafizyczny charakter snu przysługuje tylko wybranym; nie jest
on wspomnieniem z gry wyobraźni, lecz autentycznym doświadczeniem. Znajdź cytat, który to
potwierdzi (znajdziesz go w wypowiedzi Więźnia). (1p.)

1.5 O czym świadczą słowa Anioła dotyczące Więźnia: ,,Modlono się za tobą na ziemi i w niebie” (1p.)
1.6 Znajdźcie cytaty, w których Więźniowi przepowiadana jest wolność. (1p.)
1.7 Jakie elementy metafizyczne/fantastyczne występują w Prologu? Jaką pełnią funkcję? (2p.)
1.8 Z ostatniej wypowiedzi Więźnia wypiszcie słowa oznaczające: (3p.)
a) pewność, że pisany mu los wygnańca:
b) jego poczucie osamotnienia:
c) brak zrozumienia dla roli jego poezji:
1.9 W jaki sposób doszło do przemiany Gustawa w Konrada? (1p.) Podpowiedź: znajdziecie to nawet
w przypisach.
1.10 Wyjaśnijcie sens i znaczenie przemiany Gustawa w Konrada dokonanej w Prologu. Podpowiedź:
notatka pod tematem. (1p.)

Można otrzymać 13 punktów. Proszę, nie przestraszcie się ilości zadań. Pracujecie na krótkim tekście
(Prolog) i w zasadzie możecie wykonywać zadania po kolei, czytając tekst źródłowy. Odpowiedzi są krótkie,
a punktów do zdobycia – sporo. Wykorzystajcie to Oczywiście, później wyślę Wam odpowiedzi.

Termin wykonania zadań: do 24 kwietnia 2020 r.