İşitsel Algı

Prof.Dr. Esra Yücel

Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Odyoloji Bölümü
 HİSSETMEK: Çevreden fiziksel enerjiyi farketme ve nöral
enerjiye dönüştürüp kodlamamızdır.

Hissetmek için transducer ler görev alır – özelleşmiş

reseptör hücrelerdir.
Transduksiyon– Uyaranı nöral impulslara dönüştürür.
Anlamsız
uyarılmak?

Bir bebeğin ilk algısal deneyimi;

...one great, blooming, buzzing confusion.”-
William James
Bu resimde ne var görebiliyor
musunuz?
Algı: Hisleri seçme, organize etme ve çözümleme becerisidir.
Anlamsız hislerin zorla organize edilme işlemidir.
 Algı: Tümden gelim deneyim ve beklentilere dayanır (beyinle
başlar)

Hissetmek: Tüme varım duyularla başlar

 Algı
Beynimiz bilgiyi işlemler ve
şemalar oluşturur.
Farklı bilgi yapıları ve bilgi
bozulmuş gibi algılanır.
 Absolut Eşik
• Bir uyaranın belli
bir sürenin %50’si
içinde farkedilmesi
için gerekli olan
minimum uyaran
miktarıdır. Görme
Parlak bir gecenin karanlığında
bir mumun yandığını
30 mil öteden görebilirsiniz.
 GUSTAV: Uyarandaki farklılıklar,
uyaranda oluşturulan değişikliklerin
birey tarafından farkedilmesi
kaydedilerek değerlendirilebilir.

1801-1887

Örnek 1: En düşük uyaranla başla, bireye ne zaman

farkettiğini sor. Bu absolut eşiktir.

Örnek 2: Standart uyaranla başlanır, bireye artma ve

azalmayı farkettiğinde söylemesi istenir. Bu da Eşik
Farklılığı veya Farkedilebilen en düşük fark olarak
adlandırılır.
(Difference Threshold – or – Just Noticeable Difference
(JND))
 Sinyal Farketme Teorisi
Güçsüz bir sinyalin farkedilmesini etkileyen
etmenler;
1. Sinyalin dayanıklılığı
2. İçsel durumumuz
(deneyim, motivasyon ve yorulma)

SİNYAL FARKETME TEORİSİ: Tek bir

absolut eşik yoktur, deneyim, beklenti,
motivasyon ve yorulmaya bağlıdır.
Difference Threshold (or Just Noticeable Difference):
İki uyaran arasındaki mininum farkı farketmedir.

Weber’s Law: İki uyaran arasındaki farklılığı algılamak için

iki uyaran birbirinden % olarak farklılık göstermelidir, belli bir
miktar değil.

dR=Farketme için
gerekli farklılık (algı).

Sabit
değer
Orijinal uyaran miktarı
 dR=C*R
dR=.10 * 50= 5 Farklılığı duymak için 50
dB’i 55 dB’e arttırmak isterseniz,
dR=.10 * 100= 10 Farrklılığı duymak için
100 dB’i 110 dB’e arttırmanız gerekir.
 Weber’in kanununu günlük
yaşama uygularsak :

Ø Saatine 5 TL’ye çalışan bir işçi farkı hissetmek için 50

krş ‘a ihtiyaç duyuyorsa, saati 10 TL’lik işçi farkı fark
edebilmek için ……… krş’lık bir artışa ihtiyaç duyar.
DUYUSAL ADAPTASYON : sabit bir uyarana karşı
geliştirilen azaltılmış uyarılabilirlik

Duyusal Açıklama: Sinir hücreleri daha az sıklıkta

ateşleme yapar

Algısal Açıklama: Gerekli olanı algılayabiliriz

 a) Eşik altındaki uyaranı bilinç dışı algılayabilir
miyiz?
b) Bundan etkilenebilir miyiz?

Araştırmalar

• Absolute eşiğin %49’una ulaşıldığı zaman

hissedebiliriz.
• Subliminal İşlemleme : subliminal ekmek
tereyağının bir şişeden daha çabuk fark edilmesini
sağlar.
Görme
 Görme
• Keskinlik- görüntünün netliği
– Miyopluk
– Yakındaki objeler daha net görülür
– Lens mesafeli objeleri retinanın önünde
odaklar

– Hipermetropi
– Uzaktaki objeler daha net görülür
– Lens yakın objeleri retinanın arkasında
odaklar
 Görsel Bilgi İşlemleme
• Özellik detektörleri:
Görsel korteksteki Hücresel
cevap
nöronlar belli
özelliklere cevap verir Uyaran

– Şekil
– Açı
– Hareket
 Görsel Bilgi İşlemleme
• Özellik Farketme + Parallel İşlemleme

•renk Tümü ayrı ayrı ancak

•hareket aynı anda işlemlenir

•form
•derinlik
 Görsel Bilgi İşlemleme
• Parallel İşlemleme
– Çoklu düzlemlerde
farklı yönleri aynı anda
işlemlemedir
simultaneous
– şekil
– hareket
– form
– derinlik
 UYARAN: Işık Enerjisi

Dalgaboyu = Renk (mavi, Dalgaboyu : Bır ışık (veya ses)

yeşil, kırmızı, sarı, teki bir tepe noktası ile diğeri
turuncu , vs.) arasındaki mesafe.
Şiddet = Işık dalgasının amplitüdü=Parlaklık
Short Bluish Colors-
Wavelength high frequency
Long Reddish
Wavelength Colors-low freq.
Great Bright Colors
Amplitude
Small Dull Colors
Amplitude
1. Güneşin görünmeyen bütün ışınları elmayı aydınlatır.

2. Kırmızı elmanın yüzeyi kırmızı ile eşleşenler dışındaki

tüm renkli ışınları absorbe eder, ve bu rengi insan gözüne
yansıtır.
3. Göz yansıtılan kırmızı ışığı alır ve mesajı beyne
gönderir.
Renk algısında Trichromatic Teori
İnsan gözü üç farklı
dalgaboyundaki ışığa duyarlıdır.

Kısa Orta Uzun

İnsanlar renkleri görebilirler
çünkü;
Gözün kendine ait farklı
Helmholtz 1852
oranlarda ‘renk karıştırma’
özelliği vardır
Renk-Kusurlu Görme
• Kırmızı-yeşil körlüğü
olanlar desenin içindeki
sayıları algılamakta
sorun çekerler
 Görsel Bilgi İşleme
Karşıt-İşlemleme Teorisi- karşıt retinal işlemleme
renklerin görülmesini engeller
“ON” “OFF”
kırmızı yeşil
yeşil kırmızı
mavi sarı
sarı blue
siyah beyaz
beyaz siyah
Karşıt İşlemleme-İmaj sonrası Etki
 Tını- Birimi:Hertz
Ex: 440Hz=A in the 4th octave on
piano=440 vibrations per second
Short Waves (Hi f )=High Pitch
Long Waves (Low f )=Low Pitch

Gürlük-Db
olarak
ölçülür