ԵԼՔ

ԳԼ ՎԵՐՆԱԳԻՐ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ
1 Եգիպտացիների Իսրայելի որդիները գտնվում էին Եգիպտոսի Գեսեմ
անգթությունը երկրում, նրանք բազմացան, շատ հզորացան ու
երկիրը նրանցով լցվեց
Եգիպտոսի փարավոնը, ով չէր ճանաչում Հովսեփին,
որոշեց ճնշել իսրայելի որդիներին, որ չլինի թե
պատերազմի ժամանակ միաբանվեն իրենց
թշնամիների հետ։ Եվ հրեաները փարավոնի համար
կառուցեցին Փիդովնը, Ռամեսեն և Ովնը՝ Արեգ
քաղաքը
Հրեաներին տանջում էին կավագործությամբ,
աղյուսաշինությամբ և բոլոր գործերում նրանց
ծառայեցնում էին ստրկաբար
Եբրայեցի մանկաբարձները՝ Սեպփովրան և Փուան և
նրանց արածն ու Աստծո պատասխանը։

2 Մովսեսի ծնունդը Քանի որ Մովսեսը կայտառ էր, մայրը նրան դրեց

եղեգյա մի զամբյուղի մեջ և այն ծեփեց կպրաձյութով
ու դրեց ծանծաղուտների մեջ

Մովսեսին սնում է իրեն ծնած մայրը և փարավոնի

դուստրը նրան անվանում է Մովսես, ասելով«Ջրից
հանեցի նրան»

«Քեզ ով դատավոր կարգեց մեզ վրա, թե ինձ էլ ես

ուզում սպանել ինչպես սպանեցիր այն եգիպտացուն»

Մովսեսը փարավոնի ահից բնակվում է Մադիամի

երկրում և ջրհորի մոտի դիպվածից
հետո(Սեպփովրան արածեցնում էր իր հոր հոտերը)
Մադիամի քուրմը՝ Ռագուելը(որ հիշատակվում է նաև
Հոթոր) կնության է տալիս իր Սեպփովրա դստերը
Մովսեսին, ով նրանից ծնում է Գերսամին(ես
պանդուխտ եմ օտար երկրում)

Աստված լսեց նրանց հեծեծանքը հիշեց իր ուխտը

Աբրահամի Իսահակի և Հակոբի հետ ու հայտնվեց
նրանց
Մովսեսն արածեցնում էր իր աներոջ՝ Հոթորի հոտերը
3 Աստված կանչում է
և մի օր նա հոտերը տարավ անապատով ու եկավ
Մովսեսին
Քորեբ լեռը
Անկեզ մորենին...երբ Տերը նկատեց որ Մովսեսը
տեսնելու համար մոտ է գնում, կանչեց...«Կոշիկներդ
հանիր ոտքերիցդ(ազատվիր այն մարդուց որ էիր և
դարձիր այն որ պիտի լինես(Մովսեսի
մաքրագործումը և դարձը, քանի որ պիտի նախ դու
ազատվես քո նախկին մարդուց որ նոր կարողանաս
փրկել և ուրիշներին «գերությունից»ըստ Նյուսացու))
որովհետև կանգնածդ վայրը սուրբ տեղ է...Ես եմ քո
հոր Աբրահամի Իսահակի և Հակոբի Աստվածը
«Ես իսկապես տեսա իմ ժողովրդի չարչարանքը և իջա
տանելու նրանց այն երկիրը որ կաթ ու մեղր է
բխեցնում»
Մովսեսը շրջեց իր երեսը, քանի որ երկնչում էր ուղիղ
նայել Աստծուն(Ելք 33:19ում Մովսեսը արդեն
խնդրում է Աստծուն ցույց տալ իրեն Իր փառքը)

«Ո՞վ եմ ես որ գնամ եգիպտացիների արքայի մոտ

ու Իսրայելի որդիներին հանեմ եգիպտացիների
երկրից»-«Ես քեզ հետ կլինեմ»(Աստված
երբեք չի ընտրում աշխարհի հզորներին)

Կհավաքես Իսրայելի որդիների ավագանուն ու կասես

նրանց...«Ես եմ Աստված, որ Է...այսպես ասա նրանց,
Տերը՝ ձեր հայրերի Աստվածը, Աբրահամի Իսահակի և
Հակոբի Աստվածը առաքեց ինձ ձեզ մոտ.այս է Իմ
հավիտենական անունը որ կհիշեք ինձ
սերնդեսերունդ»

«Եվ ես գիտեմ, եգիպտացիների արքան չի թողնելու

ձեզ մեկնելու, եթե մի հզոր ձեռք իրեն
չստիպի...»(փարավոնի սրտի կարծրության մասին
առաջին անգամ այսպես է հիշատակվում, և
հասկանալի է դառնում ըստ Նյուսացու Պողոսի այն
խոսքը, թե «այնքան ժամանակ քանի դեռ նրանք
մտահոգված չեն որպեսզի լավ ճանաչեն Աստծուն,
Աստված նրանց մատնեց ամոթալի կրքերի
խայտառակության... )

Երբ ելնեք դատարկ ձեռքով չեք ելնի...կզարդարեք ձեր

որդիներին ու ձեր դուստրերին և
այդպիսով
մերկացրած կլինեք եգիպտացիներին
 Աստված պատվիրում է Մովսեսին գցել ձեռքի
4 Աստված Մովսեսին
գավազանը, այն դառնում է օձ և ապա նորից
հրաշագործելու
կարողություն է տալիս պատվիրում է ձեռքը մեկնել ու վերցնել այն և այն
դառնում է փայտ

Աստծո պատվերով Մովսեսը ձեռքը դնում է ծոցը և

այն բորոտությունից ձյունից ավելի ճերմակում է և
նորից ծոցը դնելով վերադառնում է իր նախկին
գույնին (Քրիստոս էլ Աստված էր և գալով աշխարհ
առավ մարդկային տկար մարմնին բնորոշ ամեն ինչ և
բարձրանալով Հոր մոտ վերադարձավ իր նախկին
վիճակին-ըստ Նյուսացու )

Մովսես երեք անգամ փորձում է հրաժարվել Աստծո

կամքը կատարելուց,
1. Ով եմ ես որ...(Ելից 3:11)
2. Ես կարող մեկը չեմ...«ով է մարդուն բերան
տվել...(Ելից 4:10)
3. Տեր մեկ այլ կարող մարդու ընտրիր « Տերը
բարկացավ և ցույց տվեց նրան Ահարոնին« նա
քո փոխարեն կխոսի»(ելից 4:13)

Մովսեսը վերադառնում «Իսրայելն իմ անդրանիկ որդին է... եթե չարձակես

է Եգիպտոս նրան ես կսպանեմ քո անդրանիկ որդուն» ասում է
Տերը

Մովսեսի որդու թլպատվելը՝ Սեպփովրայի ձեռքով-

Սեպփովրան ով ուղեկցում էր Մովսեսին կարող է
խորհրդանշել և հեթանոսկան մշակույթը։Արդարև
Աբրահամն էլ ուներ եգիպտուհի կին՝ Ագարը։ Սրանից
կարող ենք հետևություն անել որ հեթանոսական մշակույթի
մեջ կա ինչ որ բան որ չպետք է արհամարենք և պետք է
ընդունենք որ փիլիսոփայական այդ հայացքներն ու
վարդապետություններն ունեն ճշմարտություն բայց մի
անթլպատ բան կա դրանց մեջ որ պիտի մաքրվի. Եվ եթե
մաքրենք այդ հավելումները, ինչպես Սեպփովրան
հեռացրեց իր որդու թլիփը, ապա Աստծո հրեշտակը մեր
նկատմամբ կլինի հաշտ և բարեհաճ...-Նյուսացի

Մովսեսն ու Ահարոնը հայտնում են Աստծո

պատգամները Իսրայելի որդիների ավագանուն և
ժողովուրդը խոնարհվեց ու երկրպագեց...
5 Մովսեսն ու Ահարոնը Մովսես «Արձակիր իմ ժողովրդին»
փարավոնի առջև Փարավոն«Ով է նա... ես չեմ ճանաչում Տիրոջը և
Իսրայելին չեմ արձակի» ...«Այդ մարդկանց հարդ
 չտաք աղյուսի համար, բայց աղյուսի քանակը մի
պակասեցրեք... քանի որ պարապ են մնում և
այդ պատճառով էլ աղաղակում են«գնանք զոհ
մատուցենք մեր Աստծուն»»...

Եվ ժողովուրդը սփռվեց երկրով մեկ որ եղեգ հավաքի՝

հարդ պատրաստելու համար

«Դուք ծույլ ու անբան մարդիկ եք դրա համար էլ

ասում եք գնանք զոհ մատուցենք մեր Աստծուն...»

Իսրայելի գործավարները Մովսեսին և Ահարոնին

«Թող Աստված դատի ձեզ...սուր տվեցիք նրա ձեռքը՝
մեզ կոտորելու»(իսրայելցիները թուլանալով, սկսեցին
մեղադրել այն մարդկանց որոնք իրենց մղում էին
ազատվելու գերությունից)

Մովսեսի գանգատից և տրտմությունից հետո(ահա

Մովսեսը գանգատվում ժողովրդի՝ Մովսեսին ուղղված բողոքից է սկսվում
է Աստծուն Մովսեսի դժվարին ճանապարհը, որպես այս
խստասիրտ ժողովրդի առաջնորդ, նրա
մենավորությունն ու դառնությունը, որ
պայմանավորված էր ամբոխից չհասկացված լինելու
հանգամանքով...Մովսեսն իր ժամանակ մեծ մեկը չէր
ամբոխի համար, անգամ մեծամեծ հրաշքներ
գործելուց հետո այդ նույն ժողովրդից մարդիկ ելան որ
ապստամբեցին նրա դեմ. Իսրայելի որդիները նրան
մեծ համարեցին միայն իր մահից հետո...նույնպես և
մնացած բոլոր մարգարեներին և Աստծո կողմից
ուղարկված մարդկանց, նույնպես և Իրեն՝ Հիսուս
Քրիստոսին—Ա. Մեն)
Աստված նորից հիշեցնում է իր ուխտը որ կապել է
6 Աստված կանչում է
Աբրահամր Իսահակի և Հակոբի հետ և կարծես
Մովսեսին
հավատացնում է Մովսեսին որ իր ուխտը, որ է
Իսրայելի որդիների ազատագրումն ու խոստացված
երկիր հասցնելը, անպայմանորեն կատարելու է, և
չնայած Իսրայելի որդիների այս ամբարշտությանն ու
անհավատությանը,, Աստված դեռ ամենևին չի
հանդիմանում, այլ շատ մեղմ ձևով կարծես
համոզելով ու փաղաքշելով ասում է «Ձեզ պիտի
վերցնեմ որպես իմ ժողովուրդ և պիտի լինեմ ձեր
Աստվածը» բայց «Իսրայելի որդիները չլսեցին նրան՝
կարճամտության ու տաժանելի աշխատանքի
Մովսեսի և Ահաոնի պատճառով»
 ազգաբանությունը Ղևի

Գեթսոն. Կահաթ. Մերարի

Իսահառ Ամրամ Քեբրոն. Ոզիել

Ահարոն. Մովսես. Մարիամ

Եղիազար Գերսամ. Եղիազար

Փեննես

Աստծո հրամանը
Մովսեսին ու Ահա այս Մովսեսն ու Ահարոնն էին, որոնցով
Աստված պատվիրեց...(Մովսեսին ու Ահարոնին
Ահարոնին
տրվում է Աստծո կողմից պատվեր, այնուհետև Գրքի
հեղինակը գրում է նրանց ազգաբանությունը,
հստակեցնելով թե ովքեր էին Իսրայելի որդիների
առաջնորդները և ում հետ է խոսում Աստված և նորից
գրվում է վերոհիշյալ նախադասությունը՝ ահա այս
Մովսեսն ու Ահարոնն էին...)Մովսեսն 80տ իսկ
Ահարոնը՝ 83տ
Փարավոնի այն խոսքին, թե մեզ հրաշք ցույց տվեք(որ
7 Ահարոնի գավազանը
համոզվենք որ ձեր Աստվածն ավելի զորավոր է քան
մեր աստվածները) Ահարոնը գետնին է գցում
գավազանը՝ Աստծո պատվերով և այն օձ է դառնում,
նույնը անում են և եգիպտացիների գիտունները, բայց
Ահարոնի գավազանը որ օձ էր դարձել կուլ է տալիս
նրանց... բայց փարավոնի սիրտը կարծրացավ...

ՏԱՍԸ
ՀԱՐՎԱԾՆԵՐԸ
«Բայց դու պիտի իմանաս որ ես եմ Տերը...»
1. Արյուն (կատարեց Եվ Մովսեսը ստանալով պատգամ Տիրոջից՝ ասաց
Ահարոնը) Ահարոնին որ վերցնի գավազանը և երկարի ջրերի
վրա... և եգիպտացիների ողջ երկրում արյուն էր..
նույնը արեցին և գիտունները և փարավոնի սիրտը
կարծրացավ...ինչպես ասել էր Տերը
 2 Գորտեր(կատարում է «Ձեռքդ գավազանով երկարիր գետի և
Ահարոնը, փրվ խնդր ծանծաղուտների վրա և գորտեր դուրս բեր
աղոթել) եգիպտացիների երկրի վրա...» նույնը արեցին և
գիտունները
«Աղոթեք Աստծուն... և ես կարձակեմ...»
8 «Թող ասածիդ պես լինի որ իմանաս, Տիրոջից, մեր
Աստծուց բացի այլ Աստված չկա»
Երբ փարավոնը տեսավ որ հանգստություն տիրեց,
կարծրացավ նրա սիրտը ...ինչպես ասել էր Տերը

3-Մժեղ(Ահարոն) Ահարոնը Մովսեսին լսելով իր ձեռքի գավազանով

հարվածեց գետնին և ամբողջ երկիրը լցվեց
մժեղներով, և գիտունները նույնը անել չկարողացան
ու ասացին« սրա մեջ Աստծո մատը կա» բայց
փարավոնի սիրտը կարծրացավ...ինչպես ասել էր
Տերը

Տերը բազում շնաճանճեր թափեց եգիպտացիների

4-Շնաճանճ(Տերը. Փրվ երկրի վրա, մինչդեռ փառավորեց Գեսեմ երկիրը...
խնդրում է) «Պիտի իմանաս որ ես եմ ողջ երկրի Տերը և
տարբերություն պիտի դնեմ իմ ու քո ժողովրդի միջև»
«Ես արձակում եմ ձեզ...Գնացեք և աղոթեք նաև ինձ
համար»...Տերն արեց այնպես ինչպես խնդրեց
Մովսեսը... այս անգամ էլ փարավոնը կարծրացրեց իր
սիրտը
9 5 Անասունների Տերը ասաց և սատկեցին եգիպտացիների բոլոր
կոտորած(Տերը) անասունները, մինչդեռ Իսրայելի որդիների ոչ մի
անասուն չոչնչացավ. Բայց կարծրացավ նրա սիրտը և
նա ժողովրդին չարձակեց

Տիրոջ խոսքով Մովսեսն ու Ահարոնը հնոցի մոխիր

6 Խոցեր (Մովսես)
վերցրին և այն դեպի երկինք ցանեցին և մարդկանց ու
անասունների վրա խոցեր առաջացան, բայց Տերը
կարծրացրեց փարավոնի սիրտը...

7 Կարկուտ (Մովսես. Տերը փարավոնին« այս անգամ ամեն տեսակ

Փրվ խոստով իր մեղքը) փորձանքներով պիտի պատուհասեմ նաև քեզ... ես
քեզ խնայեցի այն բանի համար որ ցույց տամ քեզ իմ
զորությունը և դու տակավին պիտի շարունակես
չարչարե՞լ իմ ժողովրդին» Տերը այնպիսի կարկուտ և
բորբոքված կրակ թափեց երկնքից, որպիսին չէր եղել
Եգիպտոսի վրա «իր գոյության օրվանից մինչև այսօր»,
բայց Գեսեմի վրա կարկուտ չտեղաց
 Փարավոնը՝«այս անգամ մեղանչեցի. Տերն արդար է
իսկ ես ու իմ ժողովուրդը ամբրիշտ»
10 8 Մորեխներ (Մովսես) Պաշտոնյաները փարավոնին «արձակիր մարդկանց,
որ պաշտեն Տիրոջը, իրենց Աստծուն, թե՞ ցանկանում
ես տեսնել թե ինչպես է կործանվում Եգիպտոսը»
Փարավոնը համաձայնվում է արձակել նրանց, բայց
միայն տղամարդկանց և դրա համար Աստված
հարավային հողմ է բարձրացնում և մորեխ է բերում
երկրի վրա ու վերացնում ողջ բուսականությունը որ
մնացել էր կարկուտից. Փարավոնը նորից խնդրում է
ազատել այդ մորեխներից, Տերը հողմ բարձրացրեց ու
լցրեց դրան Կարմիր ծովը և նորից փարավոնի սիրտը
կարծրացավ

9 Թանձրամած խավար Մովսեսը մեկնեց ձեռքը և երկրի վրա երեք օր մեգ ու

մութ խավար տիրեց որ եղբայրը չէր տեսնում եղբորը
և փարավոնը այս անգամ ասում է որ գնան ու
պաշտեն Տիրոջը, բայց թողնեն արջառները, որին
Մովսեսը կտրականապես չի հրաժարվում, այլ
անգամ արջառներ է պահանջում իրենից՝
փարավոնից՝ Աստծուն զոհելու համար և ահա
փարավոնը ասում է «Իմ աչքին չերևաս, որ օրը
երևաս, կմեռնես» որին Մովսեսը պատասխանում է
«Ինչպես դու ասացիր, այլևս ինձ չես տեսնի»
11 10-Անդրանիկների Ելից 3-րդ գլխում Աստված հետագայի մասին ասում է
«Երբ ելնեք դատարկ ձեռքով չեք ելնի... կզարդարեք
մահը
ձեր որդիներին ու ձեր դուստրերին և այդպիսով
մերկացրած կլինեք եգիպտացիներին» Նույն բանը
արդեն որպես մոտ իրականություն պատվիրում է
«յուրաքանչյուր կին իր հարևանից ոսկյա ու արծաթյա
իրեր թող փոխ առնեն»

«Կեսգիշերին ես կմտնեմ Եգիպտոս և եգիպտացիների

երկրում կմեռնեն բոլոր անդրանիկները...փարավոնի
անդրանիկից մինչև երկանքի մոտ աշխատող
աղախնի անդրանիկը և բոլոր անասունների
առաջնածինները.Եգիպտացիների ողջ երկրում
այնպիսի աղաղակ կբարձրանա որի նմանը չի եղել և
չի էլ լինի, բայց Իսրայելի որդիների մոտ մի շուն
անգամ չի հաչա...»
12 Տերն ասաց. «այս ամիսը թող ձեր համար տարվա
Զատիկը առաջին ամիսը լինի...ամսի 10րդ օրը ամեն մարդ թող
մի գառ առնի. Գառը կատարյալ, արու, մեկ տարեկան
 ու առանց արատի պիտի լինի, այն կպահեք մինչև այս
ամսի 14րդ օրը և Իսրայելի որդիները թող մորթեն այն
երեկոյան, թող վերցնեն արյունից ու քսեն տան դռան
երկու կողմերին ու բարավորին. Այդ գիշեր թող ուտեն
միսը խորոված, ոչ հում և ոչ է եփած...առավոտյան
դրանից ոչինչ թող չմնա և ոսկորները չջարդեք ու ինչ
որ ավելանա կրակով կայրեք...այսպես կուտեք՝ ձեր
գոտիները ձեր մեջքին, ձեր կոշիկները՝ ոտքերին և
ցուպը ձեռքին...այդ գիշեր եգիպտացիների բոլոր
աստվածներից վրեժ պիտի լուծեմ, որովհետև Ես եմ
Տերը. և նշված արյունը թող ձեր նշանը լինի և
տեսնելով այդ արյունը պիտի խնայեմ ձեզ... (սա այն
Զոհի անունն է, որի արյունքը մահից զերծ է պահում
նրանց ովքեր գործածում են այն)(այս հատվածը մեզ
նախազգուշացնում է որ հենց սկզբից ձեռք առնել
միջոցներ՝ սատակչին ներս չթողնելու-Նյուսացի)

Յոթ օր՝ 14րդ օրվանից մինչև 21րդ օրը բաղարջ հաց

Բաղարջակերաց տոն
կուտեք և ձեր տներում թող թթխմորով հաց չերևա և
7րդ ու 21րդ օրը թող սուրբ լինի և աշխատանք չանեք
բացի ձեր անձնական կարիքներից(բաղարջը այն
հացն է որ խառնված չէ հին թթխմորին և բացի այդ
թթխմորոբ հացը և գառ եգիպտական մշակույթի մաս
էին և մեկից հրաժարումը և մյուսի զոհաբերումը՝
կատարյալ հրաժարումն էր եգիպտականից)

Առաջին Զատիկը «Յուրաքանչյուրդ մի գառ առեք, մորթեք զատկի

համար ու մշտկը թաթախելով այդ արյան մեջ նշան
արեք դռան բարավորին ու սեմին» «Տերը՝ տեսնելով
սյուների վրայի արյունը՝ ոչնչացնողին թույլ չի տա
մտել ձեր տներն ու կոտորել ձեզ» Մովսեսը այս բոլորը
փոխանցում է Իսրայելի ավագանուն ասելով «եթե
մտնեք այն երկիրը որ Տերը խոստացել է ձեզ,
կատարեք այդ ծեսը և եթե ձեր որդիները հարցնեն, ինչ
է այս ծեսը, նրանց կասեք, որ մինչ Տերը հարվածում է
եգիպտացիներին, մեզ փրկեց և սա Տիրոջ համար
զատկի զոհն է

Անդրանիկների մահը Կեսգիշերին Տերը հարվածեց

եգիպտացիներին...երկրում մեծ աղաղակ
բարձրացավ, քանզի տուն չկար որ մահացած մեկը
չլիներ...Տերը շնորհ արեց իր ժողովրդին
եգիպտացիների առաջ և զարդեր տվեցին նրանց,
այսպես կողոպտեցին եգիպտացիներին(սխալ կլինի
 կարծել թե խոսքը նյութական հարստության մասին,
այլապես կստացվեր որ Մովսեսը դեմ պիտի գնար այն
պատվիրանին, որը տրվելու է նրան հետո...խոսքը
եգիպտական եգիտության ու մշակույթի մասինէ, որը,
ինչպես նշեցինք, հզոր էր...այսինքն պատվիրվում է
վերցնել այդ հարստությունները եգիպտացիներից և
օգտագործել դրանք որպես օգտակար գիտելիքներ-
Նյուսացի)

600 հզ հետիոտն ար, չհաշված կանանց ու

Իսրայելցիները երեխաներին ճափմա ընկան Ռամեսեին Սոկքովթ.
հեռանում են Իսրայելի որդիները Եգիպտոսում ապրեցին 430
Եգիպտոսից տարի... Տերն այդ գիշեր անքուն մնաց և դրա համար
Իսրայելի որդիների համար այդ գիշերը պիտի լինի
հսկումի գիշեր...

Զատկի Տերը պատվիրում է որ միսը պետք է ուտվի տան մեջ և

ոչ մի օտարական չպիտի ուտի, իսկ եթե ցանկանում է
տոնակատարության
կատարել Տիրոջ զատիկը, պիտի նախ թլպատվի ինքը
կարգը
և իր տան բոլոր արուները և նոր ճաշակի, ինչպես
տեղաբնակը. Օրենքը նույնն է տեղաբնակի և
օտարականի համար։
13 Բաղարջակերաց տոնը Երբ քո Տեր Աստված տանի քեզ քանանացիների,
քետացիների, ամորհացիների, խևացիների,
հեբուսացիների, փերեզացիների ու գերգեսացիների
երկիրը...
Յոթ օր բաղարջ հաց կուտեք...
Այդ օրը քո որդուն կպատմես թե ինչ արեց Տերը՝
Եգիպտոսից ելնելիս։ Այն թող նշան լինի քո ձեռքի
վրա և Հիշատակ քո աչքերի առջև(փոքրիկ տուփ՝
վրան գրված օրենքի խոսքերը, որ կապում էին ձախ
ձեռքին կամ ճակատին)

Անդրանիկները Տիրոջն Ամեն մի արգանդ բացող էշ կփոխանակես մի

են պատկանում ոչխարով, իսկ եթե չցանկանաս փոխանակել, ապա
կարող ես վերագնել այն(ծոծրակը կոտրիր). Քո
որդիների բոլոր անդրանիկներին պետք է փրկագնես

Ամպի և կրակի սյունը

Տերը ժողովրդին չտարավ կարճ ճանապարհով՝
փղշտացիների երկրով , որ ժողովուրդը չվախենա
պատերազմից ու ետ չվերադառնա Եգիպտոս...
Մովսեսը տարավ նաև Հովսեփի ոսկորդները
Սոկքովթից հետո Իսրայելի որդիները բանակեցին
 Ոթոմում և Աստված առաջնորդում էր նրանց ցերեկը
ամպի սյան, գիշերը կրակե սյան տեսքով և երբեք չէր
անհետանում նրանց աչքերից(երբ մեկը փախչում է
եգիպտացուց և սարսափում վերահաս
փորձություններից, նրա առաջնորդը սովորեցնում է
նրան սպասել վերևից եկող անհուսալի թվացող
օգնությանը-Նյուսացի)
Ասա Իսրայելի որդինեին որ վերադառնան
14 Անցում կարմիր
ծովով
Բեեղսեպփովնի դիմաց՝ ծովեզերքին և փարավոնի
սիրտը կկարծրացնեմ... որ իմանան որ ես եմ Տերը...
Եվ փարավոնը վերցրեց 600 ընտիր կառքեր
եգիպտացիների ողջ հեծելազորն ու սպառազեն
մարդկանց ... իսկ Իսրայելի որդիները գնում էին
Բարձր ձեռքի առաջնորդությամբ...

Իսրայելի որդիների հերթական բողոք աղաղակն առ

Աստված և Մովսեսին«Եգիպտացիների երկրում
գերեզմաններ չկայի՞ն, որ հանեցիր մեզ անապատում
սպանվելու։ Մենք ասացինք« Թող ծառայենք
եգիպտացիներին» Մովսեսի պատասխանը«... Տերը
պիտի պատերազմի ձեր փոխարեն, իսկ դուք լռեք»
(քանզի Իսրայելի ժողովուրդը դեռ ժողովուրդ չէ,
պատրաստ չէ պաշտպանվելու ու պատերազմելու,
ինչպես տեսնում են Ելք 13:17ում Տերն ինքն է ասում,
բայց պիտի գա ժամանակ որ այդ ժողովուրդն ինքը
պիտի կռվի՝ Աստծո հովանավորությամբ )

Տերը հարավային հողմի ուժով ծովը ետ մղեց ու ջուրը

նրանց աջ ու ձախ կողմերից պարիսպ
դարձավ(մինչդեռ ծովը ճանապարհ էր բացում,
ամպերի միջից Աստված որոտում էր և երկնքից
մանանա էր թափվում դա հարևան անհավատ
ազգերի համար սովորական մանանա էր և բնական
երևույթ)

Առավոտյան Տերը հրե սյան միջից նայեց

եգիպտացիներին ու կապեց նրանց կառքերի
անիվները«Տերն է նրանց փոխարեն պատերազմում
եգիպտացիներիս դեմ»
Տերը եգիպտացիներին ընկղմեց ծովը և նրանցից ոչ
մեկ որ ծովն էր մտել, կենդանի չմնաց... Երբ Իսրայելի
որդիները տեսան թե Տերն ինչպիսի հզոր ձեռքով
պատուհասեց եգիպտացիներին, վախեցան
Տիրոջից, հավատացին Աստծուն ու նրա ծառա
 Մովսեսին... (ինչ է ջրի այս խորհուրդը, որի մեջ
իջնում ես թշնամիների բանակով դուրս ես գալիս
մենակ, նրանց թողնելով ջրում խորասուզված.
Հիրավի սրանք այն կրքերն են, որոնք մենք պիտի
թողնենք մկրտությունից հետո, ինչպես Պողոսն ինքն է
Իսրայելի ծովով անցնելը համարում մկրտություն։
Արդարև եթե ջրի միջից դուրս գային եգիպտացիները,
նոր հողի վրա էլ կսպանեին ու ստրուկ կդարձնեին
հրեանեին, դրա համար պետք է ջրի մեջ սպանել մեր
արատների ամբողջ բանակը-Նյուսացի)
15 Մովսեսի երգը Մովսեսի և ողջ ժողովրդի օրհներգը՝ ուղղված
Աստծուն, գոհություն և շնորհակալություն այն ամենի
համար, ինչ արեց Տերը իրենց համար «Օրհնենք
Տիրոջը, քանզի փառքով է փառավորված»
«Տերն է իմ Աստվածը, ես նրան եմ փառաբանելու»
«Իմ հոր Աստվածն է, նրան եմ մեծարելու»
«Նա փարավոնի կառքերն ու զորքերը գցեց ծովը
Ընտիր հեծյալներն ու սպառազեն մարդկանց ընկղմեղ
Կարմիր ծովում» և խնդրում, անցկացնել իրենց
ապահով հետագա դժվարությունների միջով՝ «Թող
պատեն նրանց ահն ու սարսափը, քո բազկի
հզորությամբ թող քարանան, մի չև անցնի քո
ժողովուրդը Տեր» «Տանելով հաստատիր նրանց քո
ժառանգության լեռան վրա».
ՄԱրիամն առավ իր ձեռքը թմբուկը և բոլոր կանայք
նրան հետևեցին «Օրհնենք Տիրոջը քանի որ նա
փառքով է փառավորված, երիվարներն ու հեծյալները
ծովը գցեց»

Մեռայում ժողովուրդը տրտնջաց և Մովսեսը դառը

ԱՆԱՊԱՏԻ ջուրը փայտով վերածեց քաղցր ջրի
ԴԺՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Ը Այստեղ Աստված օրենք ու պատվիրաններ տվեց և
այստեղ էլ փորձեց «Եթե լսես քո Աստծուն, ունկնդիր
Դառը ջուրը լինես նրա պատվիրաններին, կատարես նրա
պատվիրանները, քեզ վրա չեմ թափի բոլոր այն
հիվանդությունները, որ թափեցի եգիպտացիների
վրա, քանզի ես Տերն եմ՝ քեզ բժշկողը». Եվ եկն հասան
Եղիմ և այնտեղ 12 ջրի աղբյուր և 70 արմավենիներ
կային։
16 Մանանան ու Եգիպտոսից ելքի 2րդ ամսվա 15րդ օրը հասան Սին
լորամարգիներ անապատը՝ Եղիմի և Սինայի միջև
 Իսրայելի որդիների սաստիկ տրտունջին ի
պատասխան Տերն ասաց «Ահա ես ձեզ համար հաց եմ
տեղացնելու երկնքից։ Թող հավաքեն այն ինչքան
անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր օրվա համար և
կփորձեմ թե կապրեն իմ օրենքներով թե ոչ. Իսկ 6րդ
օրը ինչ պիտի հավաքեն թող կրկնապատիկը լինի»
«Երեկոները միս կուտեք(լորամարգիները եկան ու
ծածկեցին բանակատեղին) իսկ առավոտյան հացով
կհագենաք(մանանա)
Մանանա- (կհավաքեք այնքան ինչքան պետք է)գինձի
սերմի նման սպիտակ էր և մեղրախորսխի համ ուներ,
որը պետք է հավաքվեր ըստ ընտանիքում ապրող
չնչերի թվի (ումը շատ էր սահմանված չափից՝
չավելացավ, ումը քիչ էր՝ չպակասեց. և ումը որ
ավելցուկ մնաց մինչև առավոտ՝ որդնոտեց ու նեխեց,
բայց այն ինչ որ ավել էր հանգստի օրվա համար՝
չնեխեց։)
Շատերը ելան այն հավաքելու 7րդ օրը, բայց
չգտան«Մինչև ե՞րբ պիտի չանսաք իմ
պատվիրաններին...»
Տիրոջ պատվերով Ահարոնը ոսկե սափորի մեջ լցրեց
այդ մանանյից՝ հիշատկության համար և դրեց
Վկայության առաջ։ Իսրայելի որդիները 40 տարի
սրանից կերան...
Տիրոջ խոսքով ժողովուրդը հեռացավ Սին
17 Ջուր ապառաժից
անապատից և բնակվեց Ռափիդիմում , բայց ջուր
չկար որ խմեին։
Մովսես«Ի՞նչ անեմ այս ժողովդրին, քիչ մնա ինձ
կքարկոծեն»
Տերը ասաց«Ես քեզնից առաջ անցնելով կկանգնեմ
Քորեբում՝ մի ժայռի վրա, կհարվածես ժայռի դրանից
ջուր կբխի և ժողովուրդը կխմի»
Մովսեսն այդ վայրը կոչեց Փորձություն՝ Մասսա և
Բամբասանք՝ Մերիվա, ժողովրդի բամբասանքի և
Տիրոջը փորձելու պատճառով

Պատերազմ ամաղեկի Ամաղեկացիները(Մեստրեմի որդիները՝ եգիպտական

դեմ ազգեր) եկան և Ռափիդիմում պատերազմեցին
Իսրայելի որդիների դեմ։
Մովսեսը Հեսուին(Հեսուն այստեղ առաջին անգամ է
հիշատակվում, որպես մարտիկ)« Ուժեղ տղամարդիկ
ընտրիր և առավոտյան պատերազմիր
ամաղեկացիների դեմ...»
Մովսեսը Ահարոնն ու Ովրը(Ղևիի ցեղից) բարձրացած
 բլրի գագաթը և Մովսեսի հոգնության պատճառով
Ահարոնն ու Ովրը մի քար դրեցին նրա տակ և իրենք
էլ պահում էին նրա ձեռքերը...մինչև արևի մայր
մտնելը Հեսուն սրակոտոր արեց բոլորին

Մովսեսը զոհասեղան շինեց և անունը դրեց «Տերն իմ

ապավենն է՝ Եհովա նիսսի- Տերն իր անտեսանելի
ձեռքով պատերազմելու է ամաղեկացիների դեմ
սերնդից սերունդ»
18 Հոթորի այցը Մովսեսին Հոթորը վերցնելով Մովսեսի կնոջը՝ Սեպփովրային
զավակների՝ Գերսամի(պանդուխտ եմ օտար երկրում)
և Եղիազարի(Իմ հոր Աստվածը իմ օգնականն է և նա
փրկեց ինձ փարավոնի ձեռքից) հետ գնաց Մովսեսի
մոտ, որ բնակվում է Աստծո լեռան վրա՝ Սինայում.
Հոթոը զոհ մատուցեց Տիրոջը, ասելով՝ « Օրհնյալ է
Տերը, որ փրկեց սրանց եգիպտացիների ձեռքից... արդ
գիտեմ որ Տերն ավելի մեծ է քան բոլոր աստվածները

Հոթորը Մովսեսին «Աստծո մոտ եղիր ժողովրդի

Դատավորների ներկայացուցիչը և մարդկանց ասածը հաղորդիր
հաստատումը Աստծուն...Եվ նրանց վկայիր Աստծո հրամանները ու
օրենքները և ցույց տոր այն ճանապարհը որով
ընթանալու են...Եվ ողջ ժողովդրից ընտրիր
մարդկանց, աստվածապաշտ, արդարադատ
հազարապետներ, հարյուրապետներ, հիսնապետներ
և տասնապետներ և նւանք մշտապես թող դատեն
ժողովրդին.Աստված կզորացնի քեզ և կկարողանաս
տոկալ» (Հոթորի այս խորհրդին հետևելով առաջին
անգամ հրեա չձևավորված ազգի մոտ Մովսեսը
ներմուծում է այդ ժամանակներում այլ զարգացած
ազգերի մոտ առկա պետության, ազգերի
կառավարման վարչական ձևերի նմուշներն ու
տարրերը)
19 Իսրայելցիները Սինա Եգիպտացիների երկրից ելնելուց երեք ամիս անց
լեռան մոտ նույն օրը իսրայելցիները հասան Սինայի անապատը.
Եվ Աստված ասաց՝«...Դուք կլինեք ինձ համար
քահանաների թագվորություն և սուրբ ազգ»Նոր ուխտ
կնքելով Տեր Հիսուս ազգային Եկեղեցին դարձնում է
ընդհանրական և Պետրոս առաքյալը գրում է« բայց
դուք ընտիր ցեղ եք, թագավորություն
քահանայությունև սուրբ ազգ, Աստծո սեփական
ժողովուրդ» և այս խոսքերը ուղղում է
քրիստոնյաներին
Ժողովուրդը միահամուռ պատասխանեց
 «կկատարենք ու կլսենք» (Ելք24:3 24:7)
Աստված լեռան վրայից կանչեց Մովսեսին և
պատվիրեց որ փոխանցի ժողովրդին, որ «մաքրվեն
այսօր և վաղը և լվանան իրենց զգեստները ,
որովհետև երրորդ օրը Տերը պիտի իջնի Սինա լեռան
վրա» ոչ մարդ ոչ անասուն չպիտի մոտենար լեռանը և
դիպչեր, այնքան ժամանակ քանի դեռ լսվում էր
որոտներ ու շեփորահարություն, որ չմեռնեին
«Եվ երրորդ օրվա առավոտյան Սինա լեռան վրա
փայլատակումներ, ձայներ և միգախառն ամպ եղավ և
շեփորի ձայնը հնչում էր ուժգին» և Մովսեսը
բանակատեղիից ժողովրդին տարավ հանդիպելու
Աստծո հետ. Նրանց կանգնեցրեց ստորոտին, իսկ
ինքը բարձրացավ և Աստված իջավ լեռան գագաթին
ու ձայն տվեց Մովսեսին և մեկ անգամ ևս պատվիրեց
որ մարդկանց ու լեռան միջև տարածությունը
չխախտեն որ չմեռնեն. Մովսեսին Տերը պատվիրեց
իջնել և հաջրդ անգամ քահանաների հետ
բարձրանալ։ Եվ Մովսեսն իջավ լեռից
20 ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ 1. Ես եմ քո Տեր Աստվածը։ Ինձնից բացի այլ
աստվածներ չունենաս. (Հրեայի համար
ԳԻՐՔԸ Աստված չպիտի լիներ աստվածներից մեկը
կամ գլխավորը, այլ միակը և հետո մենք
տեսնում ենք որ չնայած ժողովուրդը ընդունում
Տասը պատվիրանները
է Եահվե Աստծուն, բայց չի ընկալում դեռևս
որպես միակը, այլ գլխավորը(Դատ. ԺԱ 24) և
միայն մարգարեներն ունեն վառ
արտահայտված միտք, որ հեթանոսական
աստվածները ոչինչ են
2. Կուռքեր չպատրաստես, քանի որ քո Աստվածը
ես եմ, Աստված նախանձախնդիր, (հիշում եմ
ինչու եմ պատժում և ինչու եմ ողորմում)որ մինչև
երրորդ սերունդ պատժում եմ և մինչև
հազարերորդ սերնդին ողորմություն եմ
անում(հնագետները երբեք Պաղեստինի
տարածքում Եահվեի նմանողությամբ ոչ մի
կուռք, արձան չեն հայտնաբերել)
3. Քո Աստծո անունը զուր տեղը չտաս (Ք.ա. Գ
դարում երկյուղածությունը սրբազան անվան
հանդեպ բերեց այն արտասանելու արգելք-այն
փոխարինվեց Ադոնայ- սիրելի Տեր բառով,
հավասարազոր է «Ձեր մարգարիտների
խոզերի առաջ չնետեք» պատգամին)
4. Հիշիր շաբաթ օրը որ սուրբ պահես (սրան է
 վերաբերվում Հիսուսի այն խոսքը, որ շաբաթն
է մարդու համար և ոչ մարդը շաբաթվա)
5. Պատվիր քո հորն ու մորը որ երկար ապրես
բարեբեր այն երկրի վրա որ Տերը տալու է քեզ
6. Մի սպանիր
7. Մի շնացիր
8. Մի գողացիր
9. Քո նմանի դեմ սուտ վկայություն մի տուր
10. Մի ցանկացիր քո նմանի կնոջը... և ոչ էլ այն
ամենին, ինչ քո նմանինն է
Այս մնացած պավիրանները ինչպես առաքյալն ասաց
բխում են երկրորդ պատվիրանից...
Տասնաբանյան Մովսեսի հավատը և նրան տրված
հայտնությունը հասկանալու կարևորագույն աղբյուր
է։ Այս տասնաբանյան երկու տախտակների տեսքով
դրվեց Տապանակի մեջ որի առջև զոհեր էին
մատուցում և հարց է առաջանում, եթե
պատվիրանները բարոյական էին իբրև գերագույն
ծառայություն Աստծուն, ապա ինչու՞ հաստատվեց
դրա դիմաց և այդ արտաքին
աստվածպաշտությունը։հայրերն այսպես են մեկնում
«երբ նրանք հորթ ձուլեցին և զոհեր մատուցեցին դրա
համապատասխան ստացան այլ ծառայություն՝ իրենց
ցանկությանը համանման, որ ճիշտ է նրանց Աստծուց
չէր բաժանում բայց պահում էր ստրկության լծի տակ։
Աստված գլխավորապես ոչ թե զոհաբերություններ էր
պահանջում, այլ որ դրանք չմատուցվեն կուռքերին»-
Հերոնիմոս Երանելի և Իրենեոս Լիոնացի

«Դու խոսիր մեզ հետ և մենք կլսենք, Աստված թող

չխոսի մեզ հետ թե չէ կարող է մեռնենք» Ժողովուրդը
Ժողովրդի վախը կանգնած էր հեռու և Մովսեսը մտավ մառախուղի մեջ,
որտեղ Աստված էր

«Ինձ համար մի հողէ զոհասեղան պատրաստեք, և

դրա վրա մատուցեք ձեր ողջակեզն ու փրկության
Օրենքներ խորանի զոհը...իսկ եթե քարից կառուցես, կոփածո մի արա, որ
մասին գործիքը չդիպչի դրան ու պղծած չլինես...
աստիճաններով չբարձրանաս զոհասեղանի վրա, որ
քո ամոթույքը չերևա»
21 Գերիների հետ «եթե եբրայեցի ստրուկ գնես նա թող ծառայի քեզ վեց
վարվելը տարի և յոթերորդ տարում առանց փրկագնի ազատ
թող արձակվի.(առանց որևէ նախապայմանի պետք է
ազատվեր գերին 7րդ տարում) Եթե իր տերը նրան կին
 տա և նա զավակներ ունենան նրանք թող պատկանեն
տիրոջը, իսկ եթե ստրուկը սիրի կնոջը տիրոջը և
զավակներին ու չուզենա բաժանվել նրանցից, տերը
թող նրան կանգնեցնի Աստծո ատյանի մոտ և բերի իր
դռան սեմի մոտ և հերյունով ծակի ականջը և թող
ծառայի իրեն ցմահ
Եթե մեկն իր դստերը աղախնության վաճառի, թող
չվարչեն նրա հետ ստրկուհու նման։

Զանազան օրենքներ Տասնաբանյային հաջորդող զանազան օրենքները և

դրանց մանր ու տեղային օրինակները խոսում են
ժողովրդի խստասրտության մասին, հանուն որի
Մովսեսը համակարգեց ամեն մի դիպվածի համար
հստակ օրենք, որ նոր ձևավորվող ժողովրդի մեջ
ներմուծի օրինականությունը

 Եթե մեկը սպանությունը չի կատարվել

սպանողի կամքով, նրան թող ապաստան
տրվի, բայց եթե նենգությամբ լինի
սպանությունը, սպանողին պետք է սպանել
 Ով հարվածի կամ չարաբանի(անիծի) իր հորն
ու մորը թող մահապատժի ենթարկվի(նման է
Աստծուն ուրանալուն)
 Եթե մեկը գողանա իսրայելացի մեկին և
վաճառի կամ իր մոտ պահի, մահապատժի
թող ենթարկվի
 Եթե երկուսով կռվեն և մեկը մեկին
հարվածելով վնասի, բայց չսպանի,թող
անպարտ լինի, բայց բժշկության համար
հատուցում վճարի
 Եթե տերը հարվածի իր ստրուկին և սա մեռնի,
տերը պիտի վրեժխնդրության ենթարկվի
դատաստանով, բայց եթե ապրի մեկ կամ երկու
օր, թող տերը անպարտի լինի, քանզի
արծաթով է գնել(ըստ հրեական
մտածողության, եթե ստրուկը միանգամից է
մեռնում, ապա դա Տիրոջ մեղքն է, նա
սահմանված չափից ավել է պատժել իր
ստրուկին և նա մահացել է, բայց եթե մի քաի
օրից է մահանում, ապա Տերը նրան չի պատժել
մահվան աստիճան, այլ պարզապես նրա
մարմինը չի դիմացել սահմանված պատժի
չափին և նրա մահվան մեջ այլևս Տերն
անպարտ է)
  Աչքի դիմաց աչք, ատամի դիմաց ատամ, ձեռքի
դիմաց ձեռք, հարվածի դիմաց հարված...
կյանքի դիմաց կյանք(քո վնաս կրածից ավել
չվնասես դիմացինին, եթե նա վնասել է քո
ատամը, դու էլ արդարության համար վնասիր
նրա ատամը, բայց մի խլիր նրա կյանքը)
 Եթե մեկը հարվածի և կուրացնի իր ստրուկին
կամ ջարդի ատամը, դրա փոխարեն թող
ազատ արձակի
 Եթե մի ցուլ հարվածի մեկին և սա մեռնի, ցուլը
թող քարկոծվի, իսկ տերն անպարտ մնա, բայց
եթե տիրոջը նախկինում է ասված է եղել և նա
ցլին չի հեռացրել, ապա նա էլ թող
մահապատժի ենթարկվի
 Եթե մեկը ջրհոր փորի և դրա մեջ էշ կամ
արջառ ընկնի, փոսի տերը արծաթ թող վճարի
անասունի տիրոջը
22 Փոխհատուցման  Եթե գողը գողության պահին բռնվի և խոցվելով
հրահանգներ մահանա, դա սպանություն պետք չէ համարել,
բայց եթե գողը արևածագից հետո սպանվի, նա
թող մահապարտ լինի
 Եթե մեկը թույլ է տալիս իր անասունին
արածել ուրիշի հանդում, թող հատուցի
ուրիշին իր այգու ընտիր հատվածով
 Եթե մեկը խաբի չնշանված մի կույսի ու պառկի
նրա հետ , թող օժիտ վճարի ու ամուսնանա
նրա հետ,իսկ եթե աղջկա հայրը
չհամաձայնվի, թող վճարի այնքան արծաթ,
որքան սահմանված է կույսերի համար
 Մի թողեք որ կախարդներն ապրեն
 Անասունի հետ կենակցողը մահապարտ թող
լինի
 Կուռքերի զոհ չմատուցեք
 Պանդուխտի մի չարչարեք որովհետև դուք էլ
էիք պանդուխտ
 Այրի կանանց կամ որբին մի չարչարեք որ
չբարկանամ ու չկոտորեմ ձեզ
 Եթե արծաթ ես փոխ տալիս մեկին, մի նեղիր և
տոկոսներ մի պահանջիր նրանից
 Եթե մեկի բաճկոնը գրավ վերցնես մինչև արևի
մայր մտնելը վերադարձրու այն
 Քո Աստծուն մի վատաբանիր և քո ժողովրդի
իշխանին մի հայհոյիր
 Քո կալի արդյունքը մի կտրիր ինձնից
  Անդրանիկներին ինձ կզոհաբերես և կլինես իմ
սուրբ ժողովուրդը
Մարդկանց որոնց բարոյական գիտակցությունը
բավական աստիճանի զարգացած չէր , որ նաև
չգիտեին հետմահու հատուցման մասին, խիստ
արգելքների կարիք ունեին որոնք հետագայում՝
ժամանակների լրումին՝ մեղմացվեցին...
23 (ակնհայտ է որ նախորդ  Մեծամասնությանը հետևելով չար գործերի
իրավաբանական ու հետևից մի ընկիր
պաշտամունքային  Եթե հանդիպես քո թշնամու մոլորված եզանը,
օրենքների կողքին կան և նրան վերադարձրու
բարոյական օրենքներ...)  Եթե տեսնես քո քո ընկերոջ գրաստը ընկել է
ծանրության տակ, անտարբեր մի անցիր, այլ
օգնիր նրան բարձրացնել
 Աղքատի իրավունքը մի անտեսիր դատի
ժամանակ
 Կաշառք չվերցնես քանզի այն կուրացնում է
անգամ պայծառ տեսնողներին
 Պանդուխտին մի նեղեք, դուք գիտեք այդ
մարդկանց վիճակը ...
Յոթերորդ տարին և
Յոթերորդ տարում չսերմանես ու չհնձես, այլ թող
օրը հողը հանգստանա, ինքնաբույս բերքը թող ուտեն
աղքատները և վայրի գազանները
Երեք մեծ տոները
1. Բաղարջակերաց տոնը կպահես։ Յոթ օր
բաղարջ հաց կուտես Կանխոց ամսին, քանզի
այդ ժամանակ ելաք եգիպտացիների
երկրից(Զատիկ-նիսան կամ կանխոց ամիս-
մարտ)
2. Ամառվա քո առաջին բերքը քաղելու տոնը
կկատարես(Պենտեկոստե)
3. Տոն կկատարես նաև տարվա վերջում երբ
հանդից հավաքած կլինես քո
բերքը(Տաղավարահարաց տոն)

և քո արու զավակները տարվա մեջ երեք անգամ

պիտի ներկայանան Տիրոջը, բայց դատարկաձեռն
չերևաս

գառն իր մոր կաթի մեջ չեփես-տարածված

սովորություն էր մնացած հեթանոս ազգերի մոտ՝
չհետևես այդ վատ ու հոռի սովորություններին
 Խոստումներ և «Ես իմ հրեշտակին կուղարկեմ քո առջևից,
հնազանդվիր նրան որ նա չխորշի քեզանից...ես
ուսուցումներ
կլինեմ քո թշնամիների թշնամին և քո
հակառակորդների հակառակորդը. ...չպաշտես նրանց
արձաններին, այլ քարուքանդ արա դրանք...Պաշտիր
Տիրոջը և ես կավելացնեմ քո կյանքի տարիները։
Կօրհնեմ քո հացը, քո ջուրը և կվանեմ
հիվանդությունները... մի տարվա ընթացքում չէ որ
պիտի հեռացնեմ նրանց քեզնից, որպեսզի երկիրը
անապատի չվերածվի և չբազմանան վայրի
գազանները, այլ կամաց կամաց պիտի վերացնեմ
նրանց քեզանից մինչև բազմանաս ու ժառանգես
երկիրը
24 Իսրայելի հետ կնքված Աստված պատվիրում է Մովսեսին որ նա Ահարոնի ու
ուխտը նրա որդիների՝ Նադաբի ու Աբիուդի և 70 ծերերի հետ
բարձրանան լեռը և միայն Մովսեսը Աստծուն թող
մոտենա, իսկ մյուսները թող երկրպագեն. Բայց
ժողովուրդը թող լեռանը չմոտենա
Մովսեսը գրի առավ Տիրոջ բոլոր պատգամները։
Առավոտյան զոհասեղան կառուցեց լեռան ստորոտին
և 12 վեմ կանգնեցրեց։ Նա կարդաց Ուխտի Գիրքը ի
լուր ժողովրդի և ասացին« Այն ամենն ինչ ասել է Տերը,
կկատարենք ու կլսենք» . Մովսեսն զոհի արյունը շաղ
տվեց նրանց վրա ու ասաց«Սա այն ուխտի արյունն է
որ Տերը կնքեց ձեզ հետ, որ կատարեք նրա բոլոր
պատգամները»
Եվ Մովսեսն ու Հեսուն բարձրացան Աստծո լեռը, իսկ
ծերերը մնացին ներքևում՝ Ահարոնի և Ովրի հետ.
Մովսեսը մտավ ամպի մեջ ու քառասուն օր ու
քառասուն գիշեր մնաց լեռան վրա։
25 ՎԿԱՅՈՒԹՅԱՆ «Ինձ համար սրբարան կկառուցես, որտեղ ես կերևամ
ձեզ,կպատրաստես ինչպես ցույց կտամ լեռան վրա,
ԽՈՐԱՆԸ ԵՎ իբրև նախօրինակ խորանի և նրա ողջ սպասքի» Տերը
ՔԱՀԱՆԱՅՈՒԹՅ պատվիրեց Մովսեսին նաև որ ժողովրդից ընծաներ
ընդունի՝ ոսկի, արծաթ, պղինձ, կապույտ
ՈՒՆԸ ծիրանագույն և վառ կարմիր մանվածքներ, նրբահյուս
Ընծաներ սուրբ բեհեզ, լուսավորության համար ձիթայուղ,
խորանին անուշահոտ նյութեր և այլն։Կպատրաստես այնպես
ինչպես քեզ ցույց կտամ լեռան վրա, իբրև նախօրինակ
խորանի ու նրա ողջ սպասքի

«Չփտող փայտից(ակացիա, սատիմ) պատրաստիր

Ուխտի տապանակ Ուխտի տապանակը՝ երկուսուկես կանգնում
երկարությամբ, մեկուկես կանգուն լայնությամբ և
 բարձրությամբ. Այն ներսից պատիր մաքուր ոսկով և
արտաքինից ոսկեզօծիր. Չորս օղակներ պատրաստիր
և ամրացրու չորս կողմերին. Չփտող փայտից
բռնակներ կպատրաստես ու կպատես ոսկով.
Տապանակի մեջ կդնես Վկայության այն
տախտակները , որ ես պիտի տամ քեզ
Տապանակի կափարիչը՝ Քավությունը, պատրաստիր
մաքուր ոսկուց։ Երկու քանդակված ոսկյա քերովբեներ
կպատրաստես ու կդնես Քավության երկու ծայրերին։
Ես կհայտնեմ Երկու քերովբեների մեջտեղից և
կխոսեմ քեզ հետ երբ ցանկանամ մի հրաման տալ
Իսրայելի որդիներին...

Առաջավորության Վկայության խորանի «Սրբություն սրբոց»ի դիմաց

հացի սեղանը գտնվող սեղանն էր, որի վրա դրվում էին 12ցեղի
անուններով 12 հաց։ Այդ հացից ժողովրդին
արտոնված չէր ուտել, այլ միայն քահանաներին։ Այն
իր ձևով ու չափսերով նման էր Ուխտի տապանակին
Աշտանակ
Մաքուր ոսկուց աշտանակ կպատրաստես՝ վեց
ճյուղերից։ Ամեն մի ճյուղ պետք է ունենա գնդիկից ու
զարդածաղկից բաղկացած ընկուզաձև երեք
սկահակ... ամեն բնից դուրս եկած ճյուղ ներքևում
պիտի միանան մի գնդիկով... ուշադիր եղիր կանես
ըստ այն օրինակի որ քեզ ցույց տրվեց լեռան վրա։
26 Վկայության խորանը ՎԱՐԱԳՈՒՅՐՆԵՐ
 Խորանը պատրաստիր 10 վարագույրով՝
բեհեզից և կապույտ ծիրանագույն և վառ
կարմիր կերպասից... Կպատրաստես հիսուն
ոսկե օղակներ ու վարագույրները իրար
կմիացնես օղակներով, այսպիսով կստացվի
խորան(Ելք-26: 1-6)
 Խորանը ծածկելու համար այծի մազից
հյուսված 11 վարագույրներ
կպատրաստես(26: 7-13)
Խորանի ծածկը կպատրաստես խոյերի շիկակարմիր
կորթուց իսկ դրա վրա էլ մի ծածկ կդնես՝ կապույտ
մորթուց (26:14)
ՄՈՒՅԹ-խորանի մոյթերը կպատրաստես չփտող
փայտից։ Հարավային ու հյուսիսային կողմերը թող
ունենան 20 մույթ։ Խորանի հետևում՝ ծովահայաց
կողմում կդնես վեց մույթ և երկու մույթ՝ անկյունների
համար, այսպիսով կստացվի ութ մույթ և դրանցից
 յուրաքանչյուրի տակ կդնես երկուական խարիսխ,
այսինքն կստացվի 16ական և 40ական խարիսխներ։
մույթերը կպատես ոսկով(26:15-19)
ՆԻԳ-կպատրաստես չփտող փայտից՝ հինգ նիգ մի
կողմի մույթաշարքի համար, հինգ նիգ մյուս կողմի
մույթաշարքի համար և հինգ նիգ խորանի ծովահայաց
կողմի մույթաշաքի համար, մի նիգ էլ մույթերի միջով
թող անցնի նի ծայրից մյուսը։(մույթերը միմիյանց էին
միացած և նիգերը ունեին միմյան ամուր ու միացած
պահելու նպատակ)(26:26-29)
ԽՈՐԱՆԻ ՎԱՐԱԳՈՒՅՐԸ-մի վարագույր
կպատրաստես կապույտ ծիրանագույն կարմիր և
վրան քերովբեներ կասեղնագործես ու կամրացնես
չփտող փայտից շինված ու ոսկով պատած չորս
մույթերի վրա,որոնց խարիսխներն արծաթից պետք է
լինեն։ Վարագույրը կձգես մույթից մույթ։Ուխտի
տապանակը կտանես վարագույրից ներս և այն
սրբությունը կառանձնացնի Սրբություն Սրբոցից։
(26:31-33)
ԽՈՐԱՆԻ ԴՌԱՆ համար մեկ այլ վարագույր
կպատրաստես ՝ կապույտ ծիրանագույն և կարմիր
մանվածքից ու նրբահյուս բեհեզից։ Վարագույրի
համար չփտող փայտից հինգ մույթ կպատրաստես
որոնց խարիսխները պղնձից թող լինեն...(26:36)
27 Զոհասեղանը Չփտող փայտից զոհասեղան պատրաստիր և դրա
չորս անկյունների վրա եղջյուրներ արա այնպես որ
դրանք միաձույլ լինեն զոհասեղանի հետ. Լծակներ
պատրաստիր և դրանք պատիր պղնձով և դրանք թող
լինեն զոհասեղանի երկու կողմերից՝ բարձրացնելու
համար

Խորանի առաջ բակ շինիր և հարավային ու

Տիրոջ խորանի բակը և հյուսիսային կողմում՝ նրբահյուս բեհեզից առագաստ։
վարագույրը Սյուները թող լինեն քսան հատ, դրանց խոյակները
թող արծաթից լինեն իսկ խարիսխները (20 հատ)
պղնձից։ Ծովահայաց և արևելյան կողմի սյուներն ու
խարիսխները թող լինեն 10 հատ

Բակը շրջափակող բոլոր սյուներն արծաթապատ թող

լինեն, դրանց խոյակները՝ արծաթից, դրանց
խարիսխները՝ պղնձից...
Բակի երկ-100կնգ թող լինի,
լայն- 50կնգ
բրձ-5կնգ
 Խորանի ամբողջ սպասքը պղնձից թող լինի

Պատվիրիր որ քեզ ձիթապտղի ձեթ բերեն լույսի

Ձեթ՝ ճրագների համար համար, որպեսզի մշտավառ ճրագ լինի Ուխտի
տապանակի վարագույրի դիմաց. Ահարոնն ու նրա
որդիներիը թող երեկոյից մինչև առավոտ թող այն
վառեն Տիրոջ առաջ
28 Քահանայական Ինձ մոտ կբերես Ահարոնին ու նրա որդիներին՝
զգեստենր Նադաբին, Աբիուդին, Եղիազարին ո Իթամարին, որ
ինձ համար քահանայություն անեն։ Այս է այն
հանդերձանքը որ նրանք պիտի պատրաստես(մտքով
իմաստունները)՝
 Լանջապանակը
 Պատմուճանը
 Եփուդը
 Բեհեզյա շապիկը
 Խույրը
 Գոտին
ԵՓՈՒԴԸ թող պատրաստված լինի մաքուր ոսկուց,
կարմիր, կապույտ և ծիրանագույն մանվածքից և
նրբահյուս բեհեզից
ԱԿՆԱՔԱՐԵՐ-զմրուխտե երկու ակնաքար կվերցնես
ու կփորագրես Իսրայելի որդիների անունները։ Դա
ականագործների արվեստին վայել մի գործ պետք է
լինի։Երկու ակնաքարերը կզետեղես եփուդի երկու
ուսերի վրա և Ահարոնը ի հիշատակ Իսրայելի
որդիների դրանք պետք է կրի իր ուսերի վրա։
ԼԱՆՋԱՊԱՆԱԿ-ի վրա Իսրայելի 12որդիների
անուններով ակնաքարեր թող լինեն. Երբ Ահարոնը
սրբարան մտնի, իր կրծքի վրա թող կրի Իսրայելի
որդիների անուններով քանդակված Դատաստանի
լանջապանակը, որպեսզի Աստծո առաջ
հավիտենապես պահպանի նրանց
հիշատակը։Դատաստանի լանջապանակի վրա կդնես
Հայտնությունն ու Ճշմարտությունը(Ուրիմ և Թումիմ-
կամ Ճշմարտություն և Հանդիմանություն)
ՊԱՏՄՈՒՃԱՆԸ կպատրաստես ամբողջությամբ
կապույտ թելով հյուսված կտավից, ներքևի մասում
նռան ծաղկաբողբոջներ կգործես և դրանք միջև ոսկե
զանգակներ թող լինեն։ Դա թող հագնի Ահարոնը, որ
երբ պաշտամունք կատարի Տիրոջ առաջ սրբարան
մտնելիս ու ելնելիս լսվեն դրանց արձակած ձայները
ու Ահարոնը չմեռնի...
ԽՈՒՅՐ ԵՎ ՈՍԿԻ ԹԻԹԵՂ-մաքուր ոսկուց թիթեղ
 կպատրաստես և դրա վրա կփորագրես-«ընծայված
Տիրոջը». Դա կկապես Ահարոնի գլքին դրվող խույրի
ճակատին։ Ահարոնը թող վերցնի այն բոլոր մեղքերը
որ Իսրայելի որդիները կգործես սուրբ բաներ
ընծայաբերելու ժամանակ։
29 Ձեռնադրության Ահարոնին ու նրա որդիներին կբերես Վկայության
հրահանգներ խորանի մոտ ու նրանց կլվանաս ջրով։ Կհագցնես
Ահարոնին զգեստները և օծության յուղից կթափես
նրա գլխին, կօծես նրանց ու կսրբագործես Ահարոնի
ու նրա որդիների ձեռքերը
Զվարակ-կվերցնես զվարակը ու կբերես Վկայության
խորանի մոտ, թող Ահարոնն ու նրա որդիները
ձեռքները դնեն նա գլխին և կմորթես զվարակը, նրա
արյունը կքսես զոհասեղանի եղջյուրներին իսկ
մնացած ամբողջ արյունը կհեղես զոհասեղանի
հատակին։ Զվարակի միսը, փորոտիքն ու մորթին թող
այրեն բանակատեղիից դուրս իսկ ճարպը, լյարդի
տակի բլթակն ու երիկամները կդնես զոհասեղանի
վրա։ Այդ զոհաբերությունը մեղքերի համար է։
Առաջին խոյ-ը կվերցնես և Ահարոնն ու որդիները
նրա թող ձեռք դնեն նրա վրա, կմորթես և արյունն
ամբողջությամբ կհեղես զոհասեղանի շուրջը։ Խոյն
անդամահատիր և ողջ խոյը մատուցիր՝ իբրև
ողջակեզ՝ անուշահոտություն Տիրոջ համար, սա
Տիրոջ զոհն է
Երկրորդ խոյ-իրենց ձեռքերը թող դնեն դրա վրա,
կմորթես ու արյունից կքսես Ահարոնի և նրա
որդիների աջ ականջի բլթակին, աջ ձեռքի ծայրերին և
աջ ոտքի ծայրերին։ Կվերցնես զոհասեղանի վրա
գտնվող արյունից ու օծության յուղից և կցանես
Ահարոնի զգեստների վրա։ Խոյի արյունը կհեղես
զոհասեղանի շուրջը։Կվերցնես խոյի ճարպը դմակը
փորոտիքը ծածկող ճարպը , լյարդի տակի բլթակը
երկու երիկամներն իրենց ճարպով և աջ զիստը։ Դա
նվիրագործման կիզակետն է։
Բաղարջների զամբյուղ-կվերցնես մի հաց, յուղով
հունցված մի կարկանդակ և մի բլիթ ու այդ ամենը
կդնես Ահարոնի ձեռքերին ու կհանես ողջակեզների
սեղանին՝ անուշահոտություն Տիրոջը։ Դա Տիրոջը
նվիրված զոհն է։
Ահարոնն ու իր որդիները թող ուտեն սրբացման
համար մատուցվող խոյի մսից Վկայության խորանի
դռանը, իսկ մինչ առավոտ մնացած միսը ու հացը
 կայրես կրակով, քանզի այն սուրբ է։
Յոթ օր կկատարես նրանց ձեռքերի սրբագործումը և
յուրաքանչյուր օր մեկական զվարակ կզոհես իբրև
մեղքերի քավության զոհ և յոթ օր կսրբագործես
զոհաբերության սեղանը...
Զոհասեղանի վրա ամեն օր երկու արատ չունեցող մեկ
տարեկան գառ կզոհես, մեկը առավոտյան, մյուսը
երեկոյան, դրանց հետ մեկուկես լիտր գինի և
նույնչափ յուղ՝ շաղված երեկ կգ նաշիհի հետ։ Այս
ամենօրյա զոհաբերությունը պիտի լինի մշտապես՝
Վկայության խորանի դռանը, որտեղ ես կհատնվեմ
քեզ ու կխոսեմ քեզ հետ
30 Խնկարկության սեղանը Կպատրաստես չփտող փայտից ու կպատես ոսկով։
Ահարոնն ամեն առավոտ դրա վրա մանրացրած
խունկ թող դնի և երբ կանթեղներն է պատրաստում
թող դրա վրա ծխի։ Ահարոնն ու իր սերունդները
տարին մեկ անգամ թող սրբագործեն այն՝ եղջյուրների
վրա մեղքերի քավության ու թողության ծես
կատարելով, քանզի դա Տիրոջ Սրբությունների
սրբությունն է։

Սրբարանի տուրքը Մարդահամարի ենթարկվողները պետք է փրկագին

(գլխագին) վճարեն երկդրամյանի կեսի չափով։
Մեծահարուստը թող չավելացնի և աղքատը թող
չպակասեցնի Տիրոջը որպես տուրք հասանելիք
երկդրամյանի չափը, որպեսզի դա ձեզ համար
քավություն լինի։

Պղնձե ավազանը
Պղնձե ավազան կպատրաստես ու կդնես Վկայության
խորանի դիմաց, որ Ահարոնն ու իր որդիների դրա մեջ
լվանան ձեռքերն ու ոտքերը, երբ մտնեն Վկայության
խորան, կամ Տիրոջը ողջակեզ մատուցելու ժամանակ։

Օծության յուղ Պատրաստիր սուրբ օծության յուղ՝ զմռնենու

ծաղիկներից, կինամոնից, խնկեղեգից և ձիթապտղի
ձեթից։ Դրանով կօծես Վկայության խորանը, Ուխտի
տապանակը և խորանի ողջ սպասքը։Կօծես
Ահարոնին և նրա որդիներին։ Դրա նմանության ոչինչ
չպատրաստես, քանզի դա սրբություն է և սրբություն
էլ թող մնա
վերցրու անուշաբույր նյութեր՝ ստաշխ, եղնգաքար,
Խունկը անուշաբույր քաղբան և մաքուր կնդրուկ և յուղագործի
արվեստով բաղադրյալ խունկ կպատրաստես։ Դա թող
 սրբություն լինի ձեզ համար ու դրա նմանը
չպատրաստեք հոտոտելու համար...
31 Սրբարանը «Ահա ես անվանապես ընտրեցի Հուդայի ցեղից Ովրի
պատրաստող որդի Ուրիի որդուն՝ Բեսելիելին և նրան լցրի
պաշտոնյաները աստվածային իմաստությամբ, հանճարով ու
գիտությամբ՝ ամեն մի գործի համար։ Եվ ահա նրան
օգնական տվեցի Եղիաբին՝ Դանի ցեղից Աքիսամի
որդուն , որպեսզի անեն այն ինչ պատվիրել եմ քեզ.
Վկայայության խորանը, ուխտի տապանակը...
(խորանի ողջ սպասքը)

Շաբաթը՝ հանգստյան Պահեք շաբաթները, քանի որ շաբաթը սուրբ է ձեզ

օր համար։ Վեց օր աշխատեք, իսկ յոթերորդ օրը շաբաթ
է՝ Տիրոջը նվիրված սուրբ հանգստյան օր։ Ով շաբաթ
օրը գործ անի թող մահվան
դատապարտվի։ ...որովհետև Տերը վեց օրում ստեղծեց
երկինքն ու երկիրը իսկ յոթերորդ օրը դադար առավ ու
հանգստացավ»
Եվ երբ Սինա լեռան վրա ավարտեց իր խոսքը,
Մովսեսին տվեց Վկայության երկու տախտակները՝
քարեղեն տախտակներ՝ գրված Աստծո մատով
32 Ոսկե հորթը «Վեր կաց ու մեզ համար աստվածներ պատրաստիր,
որ առաջնորդեն մեզ, որովհետև չգիտենք թե ինչ եղավ
այն մարդը՝ Մովսեսը, որ մեզ Եգիպտոսից դուրս
հանեց»
Ահարոնը ժողորդին՝ «Ձեր կանանց, տղաների ու
աղջիկների ականջներից հանեք ոսկե գինդերն ու
բերեք ինձ...» Ժողովուրդն այդպես էլ արեց և Ահարոնը
նրանց համար մի ոսկե հորթ ձուլեց և ժողովուրդը
սկսեց պաշտել՝ ասելով«Սրանք հանեցին քեզ
եգիպտացիների երկրից...» Եվ Ահարոնը առավոտյան
ելնելով ողջակեզներ պատրաստեց...
Տերը Մովսեսին« Գնա, շտապ իջիր, որովհետև այն
ժողովուրդը որին հանեցիր եգիպտացիների երկրից,
անօրինացավ...» «Թող որ իմ զայրույթով կոտորեմ
ննրանց և քեզ մեծ ազգ դարձնեմ»
Մովսեսը խնդրեց Աստծուն, և Աստված մեղմացավ ու
հրաժարվեց Իսրայելին կոտորելու իր
մտադրությունից։
Մովսեսը Հեսուին«Ոչ հարձակվողների կոչեր են, ոչ
էլ պարտվածների աղաղակ։ Այլ գինուց ընդարմացած
մարդկանց ձայնն եմ լսում» Եվ Մովսեսը տեսնելով
հորթն ու պարողներին խիստ բարկացավ ու նետեց
ձեռքի երկու տախտակները և ջարդուփշուր արեց։ Եվ
 վերցնելով հորթը, այրեց կրակով, ապա մանրեց,
փոշու վերածեց, խառնեց ջրին ու խմեցրեց Իսրայելի
որդիներին...։
Ահարոնը Մովսեսին«Մի բարկացիր Տեր իմ, գիտես
քո ժողովրդի մոլուցքը։ Նրանք ինձ տվեցին ոսկիները,
ես էլ գցեցի կրակի մեջ ու ահա եղավ այս հորթը»
Եվ Տիրոջ խոսքի համաձայն, այն բոլորը որ անցել էին
Մովսեսի կողմը(«Ով Տիրոջն է պատկանում թող ինձ
մոտ գա» Ղևիի բոլոր որդիները) անցան ժողովրդի
միջով ու այդ օրը 3հզ հոգի ընկան(Նյուսացին այս
եղբայր մայր քույր բառերի մեջ հոգևոր իմաստով
կտեսնի մեր վատ և հոռի սովորությունները, որոնց
կյանքը մեր մահն է և մահը՝ մեր կյանքը)
Մովսեսը բարձրանում է Տիրոջ մոտ՝ ներում խնդրելու
Մովսեսը՝ Տիրոջը-«Եթե ներելու ես նրանց մեղքերը՝
ներիր, եթե ոչ, իմ անունը ևս ջնջիր քո մատյանից...»
Տերը Մովսեսին «Հիմա գնա ու առաջնորդիր նրանց,
բայց այն օրը, երբ այցելեմ նրանց մեղքերը իրենց վրա
պիտի դնեմ» Եվ Տերը ժողովրդին պատուհասեց
այն հորթի համար, որ ստեղծել էր Ահարոնը։
33 Մեկնումի հրաման Ելեք այստեղից ու գնացեք այն երկիրը որ խոստացել
եմ տալ ձեր հայրերին։ Ես քո առջևից կուղարկեմ իմ
հրեշտակին, բայց ես չեմ գա ձեզ հետ, որովհետև
խստապարանոց ժողովուրդ եք, չլինի թե
ճանապարհին ձեզ կոտորեմ։Զգույշ եղեք որ այլ
պատուհաս չբերեմ ձեզ։ Եվ Իսրայելի որդիները Քորեբ
լեռան մոտ հանեցին իրենց զարդերն ու
պատմուճանները

Տիրոջ ներկայության Եվ Մովսեսը իր վրանը խփեց բանակատեղիից

խորանը մեկուսի մի վայրում։ Եվ այն կոչվեց Վկայության
խորան.Տերը այդ խորանում Մովսեսի հետ խոսում էր
դեմ հանդիման, ինչպես մեկը կխոսեր իր բարեկամի
հետ. Իսկ նրա սպասավոր Հեսուն խորանից չէր
հեռանում

Մովսեսը Տիրոջը« Եթե դու ինքդ մեզ հետ չգաս, ուրեմն

Տերը խոստանում է
մեզ այստեղից մի հանիր» ...«Ցույց տուր ինձ ՔՈ
լինել ժողովրդի հետ
փառքը» « Ցույց տուր ինձ քո անձը»
«Քո այդ ասածն էլ կկատարեմ, քանի որ շնորհ գտար
իմ առաջ...կողորմեմ նրան ում ողորմելու եմ և կգթամ
նրան ում գթալու եմ

Տերը Մովսեսին« Դու չես կարող տեսնել իմ երեսն

 ու կենդանի մնալ։ Ահա երբ ես անցնեմ իմ
փառքով... իմ ձեռքով կծածկեմ քեզ մինչև
անցնեմ... և ապա դու ինձ կտեսնես թիկունքից։
Բայց իմ դեմքը չես տեսնի»
«Սա հոգևոր կյանքում մշտապես առաջ գնալու ձգտման
խորհուրդն է. Գեղեցկության ջերմեռանդ սիրահարը
ընդունելով այն ինչ նրա աչքին շարունակաբար երևում
էրորպես իր տեսածի մեկ պատկերը, այժմ ահա տենչում
է հագենալ հենց Սկզբնատիպի դեմքով։ Եվ նրա
համարձակ պահանջը, որ անցնում է ամեն սահման, այն
է որ նա ուզում է այդ գեղեցկությունը վայելել ոչ թե
հայելիների և արտացոլանքների միջով, այլ դեմ առ դեմ։
Սակայն Աստծո տեսության ճշմարիտ տեսիլքը հենց այն
է, որ նա ով իր աչքերը բարձրացնում է դեպի Նա, երբեք
չի դադարի Նրանց ցանկանալուց։ Ուրեմն, ճանաչել
Աստծուն՝ նշանակում է անդադար առաջ գնալ Նրա
ճանաչման մեջ

34 Քարե նոր «Երկու քարե տախտակներ կոփիր՝ առաջինի նման և

տախտակներ դրանց վրա կգրեմ այն պատգամները, որ առաջինի
վրա էին։Պատրաստվիր, որ առավոտյան
բարձրանալու ես Սինա լեռը» Եվ Տերն անցավ
Մովսեսի առաջից ասելով «Տեր Աստված գթացող է,
ողորմած, երկայնամիտ, բազումողորմ ու ճշմարիտ որ
պաշտպանում է արդարությունը և ողորմություն
անում հազարավորներին... մեղավորին չի ազատում
պատժից....հայրերի գործած մեղքերը բարդում է
որդիների վրա մինչև երրորդ չորորդ սերունդը»
« Տեր եթե շնորհ գտա քո առաջ մեզ հետ շարժվիր,
քանզի ժողովուրդը խստապարանոց է, դու կներես մեր
անօրենությունները և մենք կլինենք քոնը»

Ուխտի նորոգումը «Ահա ես քեզ հետ ուխտ եմ կապում։

 Զգույշ եղիր ուխտ չկապես այն երկրի
բնակիչների հետ, ուր մուտք ես գործելու ,
որպեսզի հանկարծ գայթակղություն չլինի...
 Կպահես Բաղարջակերաց տոնը՝կանխոց
ամսին
 Անդրանիկներն ինձ պիտի պատկանեն
 Սուրբ կպահես յոթերորդ օրը
 Տարին երեք անգամ քո բոլոր արու զավակները
թող ներկայանան Տիրոջը......
Մովսեսը լեռան վրա էր 40 օր ու գիշեր, հաց չկերավ ու
 ջուր չխմեց և տախտակների վրա գրի առավ ուխտի
խոսքերը՝ տասը պատվիրանները

Մովսեսն իջնում է Մովսեսն իջավ Սինա լեռից և չգիտեր որ Տիրոջ հետ

խոսելու պատճառով իր երեսը ճառագում է։ Այդ
Սինա լեռից
պատճառով նա քողով ծածկում էր երեսը և բացում էր
այն երբ ներկայանում էր Տիրոջը
35 Շաբաթը՝ հանգստյան Մովսեսը հավաքեց ժողովրդին ու ասաց «Ահա թե
օր Տերն ինչ է ասել«Վեց օր պիտի աշխատես և յոթերորդ
օրը պիտի հանգստանաք, շաբաթ օրը սուրբ է՝ Տիրոջը
նվիրված հանգստյան օր։ Այդ օրը ձեր տներում կրակ
չպիտի վառվի, որովհետև ես եմ Տերը

Տերը պատվիրում է ժողովրդին բերել այն ընծաները,

որ պետք են խորանի պատրաստության համար

Խորանի ընծաները Մովսեսը պատվիրում է որ հմուտ մասնագետները

գան ու պատրաստեն այն ամենը, ինչ պատվիրել է
Տերը՝ Վկայության խորանը և նրա պարագաները և
զգեստները։

Տիրոջ խորանի Իսրայելի որդիները ելան ու բերեցին իրենց սրտից

առարկաները բխածը։Ում մոտ կահույքի համար հարմար չփտող
փայտ կար բերում էին։ Կանայք հոժարակամ այծի
մազ էին մանում հմտությամբ։ Իշխանները բերում էին
զմրուխտե քարեր՝լանջապանակի համար։ Եվ բոլորը՝
Ընծաների կանաաք ու տղամարդիկ հոժարակամ գալիս էին
նվիրաբերում կատարելու այն բոլոր գործերը, որ Տերը պատվիրել էր
անել
Ահա Տերը իմաստություն է պարգևել Հուդայի ցեից
Ովրի որդի Ուրիի որդուն՝ Բեսելիելին և Դանի ցեղից
Տիրոջ խորանի Աքիսամի որդի Եղիաբին
գործավորները
36 .............................. Բեսելիելը, Եղիաբն ու բոլոր տղամարդիկ որոնց
Տիրոջից իմաստություն ու հմտություն տրվեց՝ ըստ
ամենայնի կատարեցին սրբարանը հանդերձավորելու
աշխատանքները, այնպես ինչպես հրամայել էր Տերը։
Այս մարդիկ Մովսեսից ստացան բոլոր այն
պարգևները, որ բերում էր ժողովուրդը։ Եվ եկավ
ժամանակ որ նրանք դիմեցին Մովսեսին ասելով որ
ժողովուրդը ավելին է բերում քան անհրաժեշտ է և
Մովսեսն արգելեց այլևս նվերներ բերել և մարդիկ
դադարեցին բերելուց
 ՏԻՐՈՋ ԽՈՐԱՆԻ  Հմուտ մասնագետները արհեստավորների
հետ պատրաստեցին 10 վարագույր՝
ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
կապույտ, ծիրանագույն և վառ կարմիր
բեհեզից։Զարդարեցին ասեղնագործ
քերովբեներով։Այդ վարագույրները միմյանց
միացրեցին։
 Խորանի ծածկի համար այծի մազից հյուսված
11 վարագույր պատրաստեցին։
 Եվ երկու ծածկոց՝ խոյերի մորթիներից
 Հարավային ու հյուսիսային կողմերի համար
պատրաստեց 20 մույթ, ամեն մի մույթի
համար պատրաստելով երկուական արծաթե
խարիսխ, իսկ ծովահայաց կողմի համար՝
8մույթ՝իր 16 խարիսխներով
 Եվ պատրաստեց նիգեր՝ չփտող փայտից՝
հինգական՝ խորանի երեք կողմերի համար,
իսկ մեջտեղի նիգը մույթի մի ծայրից մյուսն
անցկացրեց։ Նիգերն էլ, մույթերի նման
պատեց ոսկով
 Կապույտ ծիրանագույն ու կարմիր
մանվածքից և նրբահյուս բեհեզից վարագույր
պատրաստեց՝ ասեղնագործած
քերովբեներով և այն ամրացրեց չորս
մույթերի վրա,որոնց խոյակները ոսկուց էին,
իսկ խարիսխները՝ արծաթից
 Նույնանման վարագույր պատրաստեց նաև
Վկայության խորանի դռան համար, որի
մույթերը հինգն էին և հինգ խարիսխներն էլ
պղնձյա էին։
37 Ուխտի տապանակի Բեսիելը տապանակը շինեց չփտող փայտից՝
պատրաստումը երկուսուկես կանգուն երկարությամբ, մեկուկես
կանգուն լայնությամբ ու բարձրությամբ։ Այն ներսից
ու դրսից պատեց ոսկով և երկու երկու օղակներ շինեց
ծայրերին ու հագցրեց լծակներին, որոնք ևս չփտող
փայտից էին ու պատված ոսկով։ Իսկ տապանակի
վրայի Քավությունը պատրաստեց մաքուր ոսկուց՝
միաձույլ Քավության երկու ծայրերին։ Քերովբեները
դեպի վեր էին տարածել ձեռները ու նայում էին
միմյանց

Առաջավորության Առաջավորության հացի սեղանը և նրա վրայի

հացի սեղանի պարագաները՝ անոթները, խնկամաններն ու
պատրաստումը սկուտեղները մաքուր ոսկուց պատրաստեց։ Իսկ
լծակները պատրաստեց չփտող փայտից ու պատեց
 ոսկով

Աշտանակի Ձույլ ոսկուց պատրաստեց աշտանակի բունն ու նրա

պատրաստումը երկու կողմի թևերը և աշտանակի լուսակալի գլխին՝
յոթերորդ կանթեղը։Միաձույլ արեց նրա բոլոր
զարդերը։Վեց ճյուղեր էին բաժանվում նրա երկու
կողմերից ու դրանց գնդիկներն ու ծաղիկները
միաձույլ էին ու քանդակված մի տաղանդ մաքուր
ոսկուց։

Խնկարկության սեղանի Չփտող փայտից պատրաստեց ու պատեց մաքուր

պատրաստումը ոսկով։ Զոհասեղանի հետ միաձույլ չորս
անկյուններին եղջյուրներ պատրաստեց։Լծակները
պատրաստեց կարծր փայտից ու դրանք պատեց
ոսկով
38 Զոհասեղանի Չփտող փայտից պատրաստեց ու պատեց այն
պատրաստումը բուրվառների պղնձով որ Կորխի հետ ապստամբած
ժողովրդի ձեռքին էին։ Քառակուսի պատրատեց
զոհասեղանը և դրա բոլոր մասերը, այդ թվում
լծակները պատեց այդ պղնձով

Այս ավազանը պատրաստեց այն ուխտավոր կանանց

Պղնձե ավազանի
հայելիներից, որ Վկայության վրանը խփելու օրը
պատրաստումը հավաքվել էին վրանի դռան մոտ։

Բակի շինությունը Բակի հրվ կողմի առագաստները նրբահյուս բեհեզից

էին և ունեին 100կնգ երկ և կառուցված էին
20սյուներից՝ իրենց պղնձե խարիսխներով իսկ
սյուների զարդերն ու խոյակներն արծաթից էին։
Նույնությամբ կառուցեց հյուս. կողմը։
Ծովահայաց կողմի առագաստները 50կնգ էին,
դրանց սյուներն ու խարիսխները 10 հատ էին
Խորանի չորս կողմերի առագաստները նրբահյուս
բեհեզից էին, սյուների խարիսխները պղնձից էին, իսկ
գալարազարդերը արծաթից և բոլոր սյուները՝
արծաթապատ։ Իսկ բակի դռան վարագույրը կարմիր
կապույտ ծիրանի մանվածքից

Օգտագործված Սրբարանի բոլոր գործերի համար օգտագործված

մետաղների քանակը ոսկու կշիռը եղավ 29 տաղանդ և 730սիկղ
Արծաթը՝ 100տաղանդ և 1775 սիկղ
39 Քահանայական Եփուդը պատրաստեցին ոսկով, ծիրանի կապուտակ
զգեստներ ու կարմիր մանվածքով ու նրբահյուս բեհեզով։ Ոսկու
Եփուդ թերթերը թել թել կտրում էին որպեսզի դրանք կապեն
 մանվածքով ու բեհեզով։Նույն ձևով պատրաստեցին
եփուդի վրայի ժապավենը։ Պատրաստեցին նաև
երկու ակնաքար, որի վրա փորագրեցին Իսրայելի
որդիների անունները և դրանք ամրացրին եփուդի
ուսին, ինչպես
Լանջապանակ
Տերը հրամայել էր նույն գույների մանվածքից ու
բեհեզից պատրաստեցին լաջապանակը որի վրա կար
ակնաքարերի չորս շարք
1. Սարդիոն տպազիոն զմրուխտ
2. Նռնաքար շափյուղա հասպիս
3. Սուգատ ագատ մեղեսիկ
4. Ոսկեքար եղգնաքար բյուրեղ
Քահանայական այլ
զգեստներ
Կապուտակ ժապավեններով հյուսված կտավից
պատմուճան պատրաստեցին և դրա փեշերին նռան
ծաղկաբողբոջներ ու դրանց մեջ ոսկե զագակներ
դրեցին
Պատրաստեցին նաև բեհեզյա շապիկներ և
անդրավարտիք Ահարոնի ու իր որդիների համար
Թիթեղը մաքուր ոսկուց պատրաստեցին ու
ամրացրեցին խույրի ներքևի մասում, որի վրա գրված
Գործի ավարտ էր՝ «Ընծայված Տիրոջը»

Իսրայելի որդիներն արեցին ամեն ինչ այնպես ինչպես

ասել էր Տերը։ Նվերներից ավելացած ոսկին
վերածեցին սպասքի ու դրանով Տիրոջ առաջ
պաշտամունք էին կատարում։ Մովսեսի մոտ բերեցին
այն ամենը, ինչ պատրաստել էին ու Մովսեսը տեսավ
որ ամեն բան արված է այնպես, ինչպես Տերը
հրամայել էր և օրհնեց նրանց

Տերն ասաց « Առաջին ամսվա առաջին օրը

40 Վկայության
կկանգնեցնես Վկայության խորանը, այնտեղ կդնես
խորանի Ուխտի տապանակը ու այն կփակես շղարշով (և ըստ
կանգնեցումն ու հերթականության նկարագրում է գործի
օծումը շարունակությունը)
 Առաջավորության հացը՝ հյուս կողմ
 Աշտանակ՝ հրվ կողմ
 Խունկի ոսկե սեղան՝ տապանակի առաջ
 Վարագույր՝ վկայության խորանի դռանը
 Ողջակեզի զոհասեղան
  Ավազան՝ դրա ու վարագույրի միջև
 Կօծես այդ ամենը
 Ահարոնին ու որդիներին կլվանաս ջրով ու
կհագցնես զգեստները
Մովսեսն այդ ամենը նույնությամբ արեց և
եգիպտացիների երկրից դուրս գալու երկրորդ
տարվա առաջին ամսվա ամսամուտին խորանը
կանգնեցվեց

Ամպը ծածկեց Վկայության խորանը ու խորանը

լցվեց Տիրոջ փառքով և Մովսեսը չէր կարողանում
մտնել Վկաության խորան, որովհետև ամպը
ծածկել և խորանը լցված էր Տիրոջ փառքով...