ETAPY PROCES PIELĘGNOWANIA

Proces pielęgnowania jest metodą, która pozwala na systematyczną pracę z pacjentem. Jego
elementem jest planowanie opieki na podstawie między innymi wyników badania
fizykalnego, obserwacji, czy analizy dokumentacji medycznej pacjenta.
Proces pielęgnowania to ciąg kolejnych zdarzeń związanych z opieką .
Celem procesu pielęgnowania jest:
odzyskanie przez pacjenta samodzielnej chęci w troszczeniu się nie tylko o własne zdrowie,
ale także rozwój posiadanych przez niego zdolności koniecznych do opiekowania się sobą
oraz innymi osobami.
Dzięki interwencjom opiekuna medycznego pacjent będzie sam mógł zaspokajać własne
zapotrzebowanie na samo opiekę. Będzie odzyskiwał niezależność w procesie
przystosowania się do różnych ograniczeń w dziedzinie samo opieki, spowodowanych
chorobą czy niepełno sprawności.
Proces pielęgnowania definiowany przez Wirginia Henderson opisywała go jako:
• uporządkowany i systematyczny sposób określania indywidualnych problemów
człowieka,
• ustalanie planów ich rozwiązywania,
• realizowanie tych planów oraz ocenianie stopnia efektywności osiąganej w
rozwiązywaniu zdefiniowanych problemów.

W praktyce bardzo często zdarza się tak, że sytuacja zdrowotna pacjenta np. stan zagrożenia
życia, wymaga podjęcia przez opiekuna natychmiastowych interwencji a więc działań
wynikających z IV etapu i dopiero później realizuje pozostałe zadania.
Każdy etap spełnia określone role i jest jednakowo ważny w tworzeniu wartości programu
pielęgnowania.
I. Etapy procesu pielęgnowania – określenie/ ocena stanu zdrowia pacjenta
gromadzenie danych W tym etapie opiekun wykorzystuje metodykę gromadzenia danych,
zbiera informacje o pacjencie i poszczególnych członkach jego rodziny w pięciu zakresach
(aspektach):
1. biologicznym,
2. psychicznym,
3. społecznym,
4. edukacyjnym
5. rodzinnym.
Opiekun medyczny analizuje pozyskane dane i uczestniczy w dalszych etapach planowania
przebiegu opieki.
II. Etap procesu pielęgnowania-planowanie opieki
Opiekun medyczny (jeżeli sam opracowuje plan opieki)wspólnie z pacjentem i innymi
osobami uczestniczącymi w opiece (np. pielęgniarka, fizjoterapeuta, psychologiem,
pracownikiem socjalnym,rodziną) ustala cele opieki, które nawiązują do wcześniej
rozpoznanych niezaspokojonych potrzeb życiowych podopiecznego.
Cele informują o tym, co powinniśmy osiągnąć podczas sprawowania opieki i jaki zakres
działań podjąć.
Opiekun dobiera środki, materiały, odpowiedni sprzęt i osoby potrzebne do pomocy w
procesie pielęgnowania. Określa również czas, w jakim założony cel powinien być
osiągnięty. Zapoznaje ze swoimi planami pacjenta i jego rodzinę i tylko wtedy, gdy otrzyma
ich aprobatę może rozpocząć realizację swoich zamierzeń. Wyraźnie sformułowany i
udokumentowany plan opieki, daje pacjentowi/rodzinie gwarancję, że zostaną podjęte w
stosunku do niego/nich celowe, indywidualne, ciągłe i całościowe działania opiekuńcze.
III. Etap procesu pielęgnowania-realizacja planu opieki.
Metody sprawowania opieki powinny umożliwiać osiągniecie założonych celów.
Powinny one być dostosowane za każdym razem do aktualnego stanu i cech osobniczych
pacjenta. Należy mobilizować pacjenta/podopiecznego i jego najbliższych do współpracy, a
także przygotować do samoopieki.
W trakcie sprawowania opieki tak planujemy jej przebieg (kolejność działań,sprzęt), aby w
jak największym stopniu umożliwić pacjentowi samodzielne wykonywanie poszczególnych
czynności.
IV. Etap procesu pielęgnowania-ocena
ocenianie, odgrywa istotną rolę w tej nowej dynamicznej metodzie pracy. Kończy działania
podejmowane dotychczas a jednocześnie rozpoczyna nowe zadania. Opiekun medyczny po
przeanalizowaniu efektów opieki pielêgniarskiej formu³uje ocenê, która jest planowym,
systematycznym porównywaniem stanu pacjenta/rodziny z uprzednio za³o¿onymi celami
opieki. Pielêgniarka rozwa¿a czy cel sformu³owany w III etapie zosta³ osi¹gniêty w ca³oœci,
czêœciowo czy w ogóle nie zosta³ osi¹gniêty. Zastanawia siê, co stanowi³o przeszkodê lub
utrudnienie rzutuj¹ce na ostateczny wynik opieki nie tylko profesjonalnej, ale
równie¿ nieprofesjonalnej jak te¿ samoopieki. Ka¿da taka ocena stanowi swego rodzaju
rozpoznanie i staje siê punktem wyjœcia do planowania i podejmowania kolejnych dzia³añ na
rzecz pacjenta i jego rodziny. Uzyskanie satysfakcji z efektów samoopieki, opieki
nieprofesjonalnej czy te¿ profesjonalnej opieki pielêgniarskiej nad pacjentem i jego rodzin¹
jest mo¿liwe tylko wtedy, kiedy pielêgniarka prawid³owo okreœli przyczynê i skutek
rozpoznanych problemów (stanu) pacjenta i poprzez w³aœciwe planowanie i zrealizowanie
w³asnych interwencji, osi¹gnie za³o¿ony wczeœniej cel. Zawodowy obowi¹zek wynikaj¹cy z
teoretycznych za³o¿eñ procesu pielêgnowania, jak równie¿ z Rozporz¹dzenia Ministra
Zdrowia, wymaga prowadzenia przez pielêgniarki okreœlonej dokumentacji w zak³adach
udzielaj¹cych œwiadczeñ zdrowotnych. Ma to podstawowe znaczenie dla opieki
pielêgniarskiej, poniewa¿ zgromadzone dane o pacjencie i jego rodzinie, diagnoza
pielêgniarska, plan opieki i jego realizacja oraz koñcowa ocena, bêd¹ mia³y wartoœæ
teoretyczn¹ i praktyczn¹ tylko wówczas, kiedy zostan¹