ANALĠTĠK KĠMYADA TĠTRASYONLAR

Bir titrasyon, standart

çözeltinin
bir büretten veya sıvı
akıtmaya yarayan başka bir
cihazdan, analit çözeltisine
ikisi arasındaki reaksiyonun
tamamlandığı anlaşılıncaya
kadar yavaş yavaş ilave
edilmesiyle yapılır.

HCl + NaOH  NaCl +H2O

Titrimetri, derişimi
bilinen bir çözeltinin
analit ile reaksiyona
giren miktarının
ölçümüne dayanan
nicel bir metottur.
 Bir diğer değişik tanımı ise;
Titrimetri, analit ile tamamen
reaksiyona girmesi için gerekli
bilinen derişimdeki reaktifin
miktarını tayin etmeye dayanan
bir grup analitik metodu kapsar.
Reaktif, derişimi bilinen bir
çözelti olabileceği gibi, miktarı
bilinen standart bir elektrik
akımı da olabilir.
 Titrimetri

Volumetrik Titrimetri Gravimetrik Titrimetri Kulometrik Titrimetri

 Titrimetrik metotlar;
hızlı,
uygun,
doğru oldukları ve
kolaylıkla otomatik hale
getirilebildikleri için rutin analizlerde
çok yaygın olarak kullanılırlar
VOLUMETRĠK TĠTRĠMETRĠNĠN BAZI
GENEL ÖZELLĠKLERĠ
Bazı Terimlerin tanımları
Standart çözelti, bir titrimetrik
analizde kullanılan ve derişimi
tam olarak bilinen bir reaktiftir.

Eklenen titrantın miktarı,

kimyasal olarak numunedeki
analit miktarına eşdeğer
olduğu anda, titrasyon
eşdeğerlik noktasına
ulaşılmış olur.
HCl + NaOH  NaCl + H2O
 Eklenen titrantın miktarı, kimyasal olarak
numunedeki analit miktarına eşdeğer olduğu
anda, titrasyon eşdeğerlik noktasına ulaşılmış
olur.

NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3

1 mol 1 mol

H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + H2O

1 mol 2 mol
 Eşdeğerlik noktası ve Dönüm noktası
Eşdeğerlik noktası, bir titrasyonda eklenen
standart reaktif miktarının analit miktarına
kimyasal olarak eşit olduğu noktadır.

dönüm noktası (tanım)

Bir titrasyonun eşdeğerlik noktası, deneysel
olarak tayin edilemeyen teorik bir noktadır.
Bu noktanın yerini eşdeğerlik şartı ile ilgili bir
fiziksel değişimi gözleyerek bulabiliriz.
Bu değişme noktasına dönüm noktası denir.
 Eşdeğerlik noktasında veya yakınında
gözlenebilir bir fiziksel değişim meydana
getirmek için analit çözeltisine genellikle bir
indikatör eklenir.
 PRĠMER STANDARTLAR

Primer standart, volumetrik ve

titrimetrik metotlarda referans madde
olarak kullanılan ve saflığı çok yüksek
olan bir maddedir.
 Bir primer standardın önemli
özellikleri şunlardır:
 Yüksek saflıkta olmalı.
 Havada kararlı olmalı.
 Hidrat suyu içermemeli.
 Ucuz fiyatta ve kolay bulunabilir olmalı.
 Titrasyon ortamında yeteri kadar
çözünmeli .
 Molekül kütlesi yüksek olmalı.
Bir standart çözelti primer standart
olarak kabul edilebilen bir maddeden
yola çıkarak hazırlanır.
 Standart çözelti; Bir titrimetrik
analizde kullanılan ve derişimi tam
olarak bilinen bir reaktiftir.
 Standart Çözeltilerin Konsantrasyonunu
Belirleme Metotları
İki metot vardır.
 Doğrudan metot
 Ayarlama metodu
Standart Çözeltilerin Derişimlerini Ġfade
Etme yolları

Standart çözeltilerin derişimleri, genellikle

1) Molarite (CM)
2) Normalite (CN)
ile ifade edilir.
 Molar Konsantrasyon
Molarite, bir litre çözeltide çözünen maddenin
mol sayısı veya
bir mililitre çözeltide çözünen maddenin milimol
sayısıdır.
 Bazı Kullanışlı Cebirsel Ġlişkiler
A'nın kütlesi, g
A'nın miktarı (mmol) =
A'nın milimol kütlesi, g/mol

A'nın kütlesi, g
A'nın miktarı (mol) =
A'nın mol kütlesi, g/mol

 mmol 
A'nın miktarı (mmol) = V  mL  × CA  
 mL 

 mol 
A'nın miktarı (mol) = V  mL  × CA  
 mL 
TİTRASYON VERİLERİNİN İŞLENMESİ
İki çeşit volumetrik hesaplamadan
bahsedeceğiz.
1) Ayarlama verilerinden molarite hesaplanması
2) Titrasyon verilerinden analit miktarının
hesaplanması
1) Ayarlama verilerinden molarite hesaplanması
Primer standarda veya başka bir standart
çözeltiye karşı ayarlanan bir çözeltinin
molaritesinin hesaplanması
2) Titrasyon verilerinden analit miktarının
hesaplanması
Numunede bulunan analit titrasyonu ile elde
edilen verilerden analit miktarının
hesaplanması
 GRAVİMETRİK TİTRİMETRİ

Ağırlık veya gravimetrik titrimetri, volumetrik

titrimetriden hacim ölçülmesi yerine titrantın
kütlesinin ölçülmesiyle ayrılır. Bu nedenle, büret
yerine bir terazi ve çözelti dağıtıcısı kullanılır.

Gravimetrik titrimetri

Daha çok cihaz gerektirir

Analiz zordur
Zaman alıcıdır
 TĠTRASYON EĞRĠLERĠ

Titrasyon eğrileri, konsantrasyonla ilgili bir

değişkenin reaktif hacmine karşı çizilen
grafiklerdir.
Bir titrasyonun eşdeğerlik noktası yakınında
meydana gelen fiziksel değişimin gözlendiği
noktaya dönüm noktası denir.
Çok kullanılan iki dönüm noktası:
1. Reaktifin, analitin veya indikatörün renk
değiştirmesi,
2. Reaktifin veya analitin konsantrasyonuna duyarlı
bir elektrodun potansiyelinin değişmesi ile
ilgilidir.
 Titrasyon Eğrilerinin Tipleri

Titrimetrik metotlarda iki

türlü titrasyon eğrisi ile
karşılaşılır.
 Sigmoidal eğri,
 Doğrusal-kısımlı eğri