ილია, როგორც განზე მდგომი ბრალმდებელი,თუ

ილია, როგორც მისგან გაკიცხული ერის განუყოფელი

ნაწილი.
ვაკო გრიგოლია
ილია ჭავჭავაძე, საქართველოს ისტორიის უდიდესი ფიგურა, განასახიერებდა
კომპლექსურ ორმაგობას - განცალკევებულ ბრალმდებელს, რომელიც აკრიტიკებს
საზოგადოების ნაკლოვანებებს და ერის განუყოფელ ნაწილს, რომლის ამაღლებასაც
ცდილობდა. მისი პოემა "ბედნიერი ერი" და სხვადასხვა ლიტერატურული წვლილი
გვიჩვენებს ამ მრავალმხრივ როლს, ასახავს მის კრიტიკულ პერსპექტივას საქართველოს
პროგრესისადმი ურყევ ერთგულებასთან ერთად.

ჭავჭავაძე ცნობილი იყო XIX საუკუნის საქართველოში სოციალურ, კულტურულ და

პოლიტიკურ საკითხებზე კრიტიკული პოზიციით. იგი ღიად საუბრობდა ქართული
საზოგადოების წინაშე არსებულ გამოწვევებზე, მათ შორის განათლების , ეროვნული
თვითმყოფადობისა და რუსეთის იმპერიული მმართველობის წინააღმდეგ ბრძოლაზე .
გაზეთ „ივერიაში“ თავისი ნაწერებითა და ლიტერატურული ნაწარმოებებით უშიშრად
ეხებოდა საზოგადოების ნაკლოვანებებს, ემხრობოდა რეფორმებს და ხაზს უსვამდა
ქართული ენის, კულტურისა და მემკვიდრეობის შენარჩუნების მნიშვნელობას .

მიუხედავად მისი კრიტიკული შეხედულებებისა და რეფორმებისკენ მოწოდებისა ,

ჭავჭავაძე ღრმად იყო დაკავშირებული და ჩართული იყო ქართულ საზოგადოებასთან ,
რომლის გაუმჯობესებასაც ცდილობდა. ის არ იყო მოწყვეტილი თავისი ხალხის
ბრძოლებს, მაგრამ აქტიურად მონაწილეობდა სხვადასხვა ინიციატივებში , რომლებიც
მიმართული იყო კულტურული აღორძინების, განათლებისა და ეროვნული
ცნობიერებისკენ. მისი ძალისხმევა ლიტერატურაში, განათლებასა და პოლიტიკურ
დისკურსში მნიშვნელოვანი იყო იმ პერიოდის საქართველოს კულტურული და
ინტელექტუალური ლანდშაფტის ჩამოყალიბებაში.

ჭავჭავაძის ამაღელვებელი ნაწარმოები „ბედნიერი ერი“ ავლენს მის კრიტიკულ პოზიციას

საზოგადოების საკითხებზე. გამომწვევი ენით ლექსი ხაზს უსვამს ქართულ საზოგადოებაში
არსებულ სტაგნაციას, გლოვობს კულტურული მემკვიდრეობის ეროზიასა და
საგანმანათლებლო იმპერატივების უგულებელყოფას. ჭავჭავაძის კრიტიკა ჟღერს
იდენტობის კრიზისთან გამკლავებული ერის ასახვაში, რომელიც მოუწოდებს
ინტროსპექციას და რეფორმებს. „ბედნიერი ერის“ მიღმა ჭავჭავაძის ლიტერატურული
შემოქმედება კრიტიკულ თემებს ეხმიანება. მისი ნაწერები გაზეთ „ივერიაში “
ემსახურებოდა მწვავე დისკუსიებს, აჭრელებდა ქართულ საზოგადოებას არსებულ
საკითხებს. მისი ესეები და რედაქციები მხურვალედ ადანაშაულებდნენ საზოგადოების
სტაგნაციას, ემხრობოდნენ საგანმანათლებლო რეფორმებს და ქართული იდენტობის
შენარჩუნებას იმპერიული მმართველობის პირობებში.

მიუხედავად კრიტიკული მზერისა, ჭავჭავაძე ღრმად იყო გადაჯაჭვული საქართველოს

კულტურულ აღორძინებასთან. მისი აქტიური მონაწილეობა კულტურულ და
საგანმანათლებლო რეფორმებში ხაზს უსვამდა მის ერთგულებას საზოგადოების
პროგრესისადმი. სკოლების დაარსება, ქართული ენისა და ლიტერატურის
პოპულარიზაცია და მისი წვლილი ეროვნულ ცნობიერებაში ასახავს მის განუყოფელ
როლს ქართული იდენტობის ჩამოყალიბებაში.

ჭავჭავაძის, როგორც ბრალმდებლის და პატრიოტის ორმაგობა ავლენს დელიკატურ

წონასწორობას. მისი კრიტიკული პოზიცია, მიუხედავად იმისა, რომ არ იყო ანალიზში ,
ღრმად იყო დაფუძნებული პატრიოტიზმსა და საქართველოს წინსვლის ერთგულებაში . ის
დაუპირისპირდა სოციალურ ხარვეზებს ერის კულტურული რენესანსის მხარდაჭერისას ,
განასახიერებდა კრიტიკისა და პატრიოტიზმის შერწყმას ცვლილებების
განსახორციელებლად.

ჭავჭავაძის ორმაგმა როლმა მნიშვნელოვნად იმოქმედა ქართულ ეროვნულ

ცნობიერებაზე. მისმა უნარმა, გამოხატოს სოციალური პრობლემები, გააძლიერა
მოძრაობა ცვლილებებისკენ, აღზარდა კულტურული სიამაყისა და იდენტობის
აღორძინების გრძნობა ქართველებში. მისი მემკვიდრეობა შენარჩუნებულია
გაღვიძებული ეროვნული სულისკვეთებითა და ქართული მემკვიდრეობის მუდმივი
შენარჩუნებით.

დასასრულს, ილია ჭავჭავაძის, როგორც განზე მდგომი ბრალმდებლის და ერის

განუყოფელი ნაწილის როლი, რომელიც ასახულია „ბედნიერი ერის“ და მისი ვრცელი
ნაწარმოებების მეშვეობით, ხაზს უსვამს მისი წვლილის სირთულეს. მისი მემკვიდრეობა
რჩება კრიტიკული ძალის დადასტურებად, რომელიც ჰარმონიზებულია ერის წინსვლის
ურყევ ერთგულებასთან, რაც წარუშლელ კვალს ტოვებს საქართველოს ისტორიასა და
კულტურულ აღორძინებაში.