Turkiyenin Mali ve Ekonomik Yapisi

Merkantilist(1460-1750) Ticari Kapitalizmi

Senayi Devrimi(1760) Sanayi Kapitalizmi

Osmanli donem (1838-1920)

( https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu%27nun_ekonomik_tarihi )
16 Eylül 1838'de Osmanlı- İngiliz Ticaret Antlaşması'nı (Balta Limanı Antlaşması)
Britanya vatandaşları Osmanlı ürünlerini Osmanlı tebâsından tâcirlerle aynı vergi
koşulları altında satın alma hakkına sahip oldular.
Balta Limanı Antlaşması ile Osmanlı ülkesi açık bir pazar hâline getirilirken
devletin Avrupalı devletlere iktisadi bağımlılık süreci de başlamış oldu .

1839 Tanzimat Fermani (1839)

 Tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliği sağlanacak.

 Yargılamada açıklık sağlanacak. Hiç kimse yargılanmadan idam
edilemeyecek (Hukuk devleti özelliğini yansıtır.)
 Vergide adalet olacak.
 Erkeklerin 4-5 yıl askerlik yapması zorunlu olacak.
 Rüşvet ortadan kaldırılacak.
 Herkesin mal ve mülke sahip olması, bunu miras olarak
bırakabilmesi

1854 Ilk Dis Borc alindi , Kırım Savaşı sırasında, savaş maliyetlerini karşılamak için
gerçekleştirdi. 1874 yila kadar 16 dis borc alinmisdir.

1856 Islahat fermani Tanzimat Fermanı tarafından sağlanan reformları

genişletmiştir. Bu fermanın amacı, millet sistemini kaldırarak bütün din
topluluklarının eşit vatandaşlık hakları sağlayarak Müslüman ve gayrimüslim
Osmanlı tebaası arasında tam bir eşitlik sağlamaktır. Avrupa Hukuk sistemine
entegre

1858 Arazi kanunu – yabancilar toprak sahibi ola bilir

1863 Osmanli bankasi para basma yetkisi aliyor. Fransizlarla kurulur

1875- Moratoryum ilani(dis borclari odemezlik hali)-1925 bitiyor. Kitlik

yasaniyor.
Senyorag=egemenlik

Senyoragin 2 temel ozelligi- 1) para basma 2)vergi toplaya bilmek. Osmali bu 2

sonide kaybetmisdi

Osmanlı İmparatorluğu Ekonomisi’nde üretim büyük ölçüde tarıma dayalıdır.

Tarımsal üretimde Türkler, sanayi ve hizmetlerde azınlık ve yabancılar egemendir.
Osmanlı’nın son döneminde, hükümet, kamu maliyesini, dış ticareti ve para arzını
denetleme yetkilerinden bile yoksundur. Kamu gelirlerinin giderleri
karşılayamaması sonucu ağır koşullarda dış borçlanmaya gidilmiştir. Alınan borçlar
yeniden üretimde kullanılamamıştır. Tarımsal ürün fazlası sanayiye aktarılamamış,
sanayi ve hizmet karları yeniden üretimde kullanılamamıştır.
Sanayi: Büyük ölçüde el sanatlarına ve esnaf biçimi örgütlenmeye dayanmaktadır.
Ulaşım, bankacılık, ticaret gibi hizmet kesimleri gelişmiş ve sermaye birikimi
sağlamıştır. Ulaştırmada, demiryolları geliştirilmiştir. Bankacılık: 1856 Osmanlı
Bankası, 1863’de Mithat Paşa’nın kurduğu Tarım Kredi Kooperatifleri Ziraat
Bankası’na dönüştürülmüş. Osmanlı devleti tarım ürünleri ve bazı maden
cevherleri ihraç edip, tüketim, ara ve yatırım malları ithal eden bir ekonomik
yapıya sahipti. Aşar vergisi ve bu uygulamanın neden olduğu mültezimlik tarımda
modernleşmeyi engellemişti.
Aşar (öşür) vergisi; Osmanlı Döneminde köylülerden, ürettikleri tarım ürünleri için
%10 oranında alınan vergi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 1923-1929
dönemi ekonomi politikasına damgasını vuran İzmir İktisat Kongresi'nin oy
birliği ile alınmış kararlarından biri de 1925'te aşarın kaldırılmasıdır.
Ağnam hayvansal vergi
Düyun-u Umumiye , 1881-1923 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun iç ve
dış borçlarını denetleyen kurumdur.

Turkiye (1920-1980)
Misakı İktisadi'nin Önemli Kararları Şunlardır

 Ülkede yerli malının kullanılmasını ve yerli malınının kullanımının

yaygınlaşmasını sağlamak.

 Teknik eğitimi geliştirmek.

 Ham maddesi yurt içinde olan sanayi dallarını kurmak ve genişletmek.

  Küçük olan imalattan büyük işletmelere geçmek.

 Özel teşebbüse kredi sağlayacak bir devlet bankası kurmak.

 Demir yolu inşaatını bir programa bağlamak.

 Yabancıların kurduğu tekellerden kaçınmak.

 İşçilerin durumunu düzeltmek.

30 haziran 1931 yılında ticareti geliştirmek amacı ile Merkez Bankası kuruldu.
Böylelikle ülkedeki sermayenin akışı denetim altına alınmış oldu. Bu şekilde
piyasanın da güvenliği sağlandı. 1924 yılında işverenlere kredi sağlamak için İş
Bankası kuruldu.

17 Şubat 1925 yılında çıkarılan bir kanunla aşar vergisi kaldırılarak onun yerine
arazi, toprak mahsulleri (Istihlak)vergisi konuldu.

1954 Mayis Osmalinin borcu bitiyor.

1942 Varlik vergisi
İzmir İktisat Kongresinin amaclari (17 Şubat-4 Mart 1923) 1) butun ekonomik
cevrenin problemini cozmek 2) yeni kurulan devletin dunya ekonomisinde
tanitimi

1. Hammaddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi

dalları kurulması gerekmektedir.
2. El işçiliğinden ve küçük imalattan süratle fabrikaya veya büyük
işletmeye geçilmelidir.
3. Devlet yavaş yavaş iktisadi görüşleri de olan bir organ haline
gelmeli ve özel sektörler tarafından kurulamayan teşebbüsler
devletçe ele alınmalıdır.
4. Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir Devlet Bankası
kurulmalıdır.
5. Dış rekabete dayanabilmek için sanayinin toplu ve bütün olarak
kurulması gerekir.
6. Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır.
7. Sanayinin teşviki ve milli bankaların kurulması sağlanmalıdır.
8. Demiryolu inşaat programına bağlanmalıdır.
9. İş erbabına amele değil, işçi denmelidir.
10. Sendika hakkı tanınmalıdır.

Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam

Serbest Cumhuriyet Fırkası partisi ekonomide liberalizmi savunuyor

Beş Yıllık Sanayi Planı (BBYSP olarak da bilinen), 17 Nisan 1934

tarihinde Türkiye'de yürürlüğe konulan, 1934-1938 yılları arasında sanayi
gelişiminin hedeflendiği plandır

Toprak Mahsulleri Vergisi 4 Haziran 1943(10 faiz)

Kliring, ülkeler arasındaki iki yanlı ticaret anlaşmalarının temelde malla ödemeyi
öngören bir türü. Kliringde anlaşmalı ülkeler
arasında ithalat ve ihracat işlemleri döviz kullanılmadan mahsup ve takas yoluyla
ve kliring kurumları aracılığıyla gerçekleştirilir. Kliring kurumları merkez bankası ya
da kliring ofisidir.
Altın standardı, standart ekonomik hesap biriminin sabit
miktarda altına dayandığı bir para sistemidir. Altın standardı, 1870'lerden
1920'lerin başlarına, 1920'lerin sonlarından 1932'ye[1][2] ve ayrıca 1944'ten
ABD'nin ABD dolarının altına konvertibilitesini tek taraflı olarak
sonlandırıp Bretton Woods sistemine kesin olarak son verdiği 1971 yılına kadar
uluslararası para sisteminin temelini oluşturdu.
Bretton Woods sistemi, II. Dünya Savaşı sırasında Temmuz 1944'te ABD'nin küçük
bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans
konferansında ortaya çıkan iktisadi sistemdir.(1944-1973)
Ihracat/ithalat orani ; osmanli 54, 1920il 63 faiz,1930il 130