1712309370086MM Kannada March 2024

ಮಾಹಿತಿ Monthly
ಕನ್ನಡ ಮಾಸ ಪತ್ರಿಕೆ

ಐಎಎಸ್ /ಕೆಎಎಸ್/ಇತರೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ
ಮಾರ್ಚ್-2024
ನಮ್ಮ ಕೆಪಿಎಸ್ಸಿ ಅಕಾಡೆಮಿ

ಹೆಬ್ಬಾಳ /ವಿಜಯನಗರ
www.nammaKPSC.com
ಮಾಹಿತಿ monthly
NammaKPSC
ಪ್ರ ಚಲಿತ ವಿದ್ಯ ಮಾನಗಳ ಮಾಸ ಪ್ತಿರ ಕೆ
ಪ್$s9
ಉಚಿತ ಪ್ರತಿ
(e-copy)
ಸಂಪ್ರ್ಕಿಸಿ
# 18, 2ND FLOOR, NEAR BELLARY

MAIN ROAD, HEBBAL,
BANGALORE- 24.
211, 5th Main Rd, Hampi Nagar,

Vijaya Nagar, Bengaluru-104,
Karnataka 560104
PH- 9886151564/ 9886777417/

08042103963
nammakpsc@gmail.com
AVAILABLE ONLY ON
www.nammaKPSC.com
Bangalore school of civil services Namma KPSC product

ಪ್ರಿಯ ನಾಗರೀಕ ಸೀವಾ ಆಕಾಾಂಕ್ಷಿಗಳೀ,
NammaKPSCಯು ಸಕಾಾರೀ ನೌಕರಗಾಗಿ

ತಯಾರನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಾಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಾಗಳಿಗೆ ಏಕೀಕೃತ
ಜಾಲತಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಾ ವಿಶೀಷವಾಗಿ ಯು.ಪ್ರ.ಎಸ್.ಸಿ
ಮತುಿ ಕೆ.ಪ್ರ.ಎಸ್.ಸಿ. ಪರೀಕ್ಷೆ ತಯಾರಗಾಗಿಯೀ ಪುಸಿಕ ಸಾಮಗಿಿಗಳನುು
ಸಿದದಪಡಿಸಲ್ಾಗಿದೆ. ಈ ಪತ್ತಿಕೆಯು ರಾಜಾಯದಯಾಂತ ಸಕಾಾರೀ ಕೆಲಸಕೆೆ ಸೀರುವ
ಹಾಗೂ ಅದಕಾೆಗಿ ತಯಾರ ನಡೆಸುತ್ತರುವ ಸಾವಿರಾರು ಅಭ್ಯರ್ಥಾಗಳಿಗೆ
ಉಪಯುಕಿವಾಗಿದೆ. ಪಿಸುಿತ ವಿದಯಮಾನಗಳಲ್ಲಾ ಸಕಾಾರೀ ನೌಕರಯ
ಅಧಿಕಾರ ಮತುಿ ಸೀವೆಯು ಯುವ ಜನಾಾಂಗದಲ್ಲಾ
ಮಾಹಿತ್ತ monthly
ಅಪೀಕ್ಷಣೀಯವಾಗುತ್ತಿದುದ ಇದರಾಂದ ಸಪರ್ಾಾತಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು
ನಮಮ ತಾಂಡ ಹೆಚ್ುುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಾ ತಯಾರ ನಡೆಸಲು ಈ ಮಾಸ

ಪತ್ತಿಕೆಯು ಅತಯಾಂತ ಉಪಯುಕಿವಾಗಿದೆ.
ಪಿರ್ಾನ ಸಾಂಪಾದಕರು
ಯಾವ ಅಭ್ಯರ್ಥಾಗಳು ದುಬಾರ ವೆಚ್ುಮಾಡಿ ಸಪರ್ಾಾತಮಕ
ಡಾ .ಅಜುಾನ್ ಬೂೀಪಣಣ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲು ಅಶಕಿರೂೀ ಅಾಂತಹ ಸಪರ್ದಾಗಳನುು

ತಲುಪುವುದು ಮತುಿ ಅಾಂಥವರಗೆ ಮಾಗಾದಶಾನ ನಿೀಡುವುದು ನಮಮ
ಸಾಂಪಾದಕರು ಜಾಲತಾಣದ ಉದೆದೀಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಸಿಕವು ಇಾಂಗಿಾಷ್ ಮಾಸಿಕರ್ದಾಂದ
ಭಾಷಾಾಂತರ ಮಾಡಲ್ಾಗಿಲಾ ಹಾಗೂ ಇದರಲ್ಲಾನು ಮಾಹಿತ್ತಗಳನುು ವಿವಿಧ
ರಶಿಮ.ಎನ್.ರಾವ್
ಮೂಲಗಳಿಾಂದ ಸಾಂಗಿಹಿಸಲ್ಾಗಿದೆ
ಅಾಂಬಿಕಾ ಪಾಟ್ಟೀಲ್ ನಮಮ ಜಾಲತಾಣವು ಒದಗಿಸುವ ಇತರ ಸೀವೆಗಳು:
ಸಾವಾಜನಿಕ ಸಾಂಬಾಂಧ ಅಧಿಕಾರ  ಮಾಹಿತ್ತ monthly: ಪಿಚ್ಲ್ಲತ ವಿದಯಮಾನಗಳ ಮಾಸ ಪತ್ತಿಕೆ

 ಪಿಚ್ಲ್ಲತ ವಿದಯಮಾನಗಳು ಕನುಡ ಮತುಿ ಆಾಂಗಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಾ
ಆದಶಾ .ಎನ್
 ಇತ್ತಹಾಸ, ಭ್ೂಗೊೀಳ, ರಾಜಯಶಾಸರ ,ಅಥಾ ಶಾಸರಕೆೆ ಸಾಂಬಾಂರ್ದಸಿದ
ಸುದಶಾನ್ ದಯಾಳ್ ಪುಸಿಕಗಳು
 ಸವಯಾಂ ಮೌಲಯಮಾಪನಕಾೆಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು…. ಇತಾಯರ್ದ
ಸಾಂಪಕಾಸಿ
ನಮಮKPSC ತಾಂಡದ ವತ್ತಯಾಂದ ನಿಮಗೆಲಾರಗೂ ಶುಭ್ವಾಗಲಾಂದು
nammakpsc@gmail.com ಹಾರೈಸುತ್ಿೀವೆ
Ph: 080-42103963
Arjun Bopanna
(ಪಿರ್ಾನ ಸಾಂಪಾದಕರು)
Copyright © by WWW.NAMMAKPSC.COM
All rights reserved.
No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, distributed,

or transmitted in any form or by any means, including photocopying, recording, or other
electronic or mechanical methods, without the prior written permission of
WWW.NAMMAKPSC .COM.
This document is for personal non-commercial use only
For permission requests, mail us at nammakpsc@gmail.com

ಮಾಹಿತಿ MONTHLY ಮಾರ್ಚ್- 2024
ಪರಿವಿಡಿ
ಸುದ್ಧಿ ಸಿಂಚನ .............................................. 3 ಇತಿಹಾಸ, ಕಲ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಸಕೃತಿ ಸಂಬಂದ್ಧತ್ಸ

ರಾಜ್ಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು ಸುದ್ಧಿಗಳು
ನಾನು ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ ................................... 18 ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್....................................... 41
BANGALORE IAS ACADEMY & NAMMAKPSC ACADEMY |VIJAYANAGAR |HEBBAL |
ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆ ........................................... 19 ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸಂಬಂದ್ಧತ್ಸ ಸುದ್ಧಿಗಳು

ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್ ............ 20 ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ದ್ಧಿಪಥ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ .................. 42
‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’ ................................. 21 ಕಾಜಿರಂಗ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಉದ್ಾಯನವನ .................... 43
ಮೊಹಶೋರ್ ಪಂಟಿಯಾಸ್ ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್ .............. 22 ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಮಿತಿ .......... 43
ಅನನಭಾಗಯ ದಶಮಾನೆರೋತ್ಸ್ವ .......................... 23 ಡುಲುಂಗ್-ಸುಬನಿ್ರಿ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ .................. 44
ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (VTR) ............. 45
ಪೊಶಸ್ತಿ .................................................... 23 ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್ ರಸ್ಿ ........................... 46
ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿ ನಿಷೋಧ .................................. 24 ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆ.. 25 ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ಯುಪಿಐ ................................... 47
ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ವಾಟರ್ಫ್ೊಂಟ್ ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆ . 26
ಶೃಂಗ ಸಭೆ, ವರದ್ಧ, ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸರಚ್ಯಂಕಗಳು
ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024 ............................... 48
'ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸು' ......................................... 27 ‘ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥತಿ 2022’ ವರದ್ಧ ........... 49
SWAYAM PLUS ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್ ............... 27 ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಯಂಕ (GI) ............................ 50
ಮಿಷನ್ ಉತ್ಸಕರ್ಷ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ರಕಿಹೋನತೆ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ 28 ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕ 2023-24 .. 53
ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಪ್ೊೋಗಾೊಂ 2024 .............. 30 ವಿಶಿ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ವರದ್ಧ 2023 .............. 54
ಇಂಡಿಯಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ(ಎಐ) ಮಿಷನ್ .......... 31
ವಿಜ್ಞಾನ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಉತ್ಸಕೃಷುತೆಗಾಗಿ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ
ಕಲಾಂ-250 .............................................. 56
ಕೋಂದೊ ..................................................... 32
ಪುಷಪಕ್ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪೊಯೋಗ .......... 57
ನಿೋರಿನೆರಳಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ದ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ...... 33
ಶವ ಶಕಿಿ .................................................. 58
ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥ.................................. 34
ರಕ್ಷಣಾ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ನಿೋತಿ ಉಪಕೊಮ್ .................... 35
ವಾಯಯಾಮ್ ಮಿಲನ್ 2024 ............................ 60
'ಸ್ತಸ್ುೋಸ್' ಒಟಿಟಿ ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್ ..................... 36
ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರ........................................ 60
PM-SURAJ .......................................... 36
ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮಣ ವಾಯಯಾಮ್........................... 62
ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆ ........................................ 37
MH 60R ಸ್ತೋಹಾಕ್..................................... 62
ULLAS ಯೋಜ್ನೆ ...................................... 38
ಐಎನ್ಎಸ್ ಜ್ಟಾಯು ................................... 63
ನೌಸ್ೋನಾ ಭವನ........................................... 39
ಭಾರತ್ ಶಕಿಿ ಪೊದಶ್ನ .................................. 64
MGNREGA ಪರಿಷಕರತ್ಸ ವೆೋತ್ಸನ....................... 39
IMT TRILAT- 2024 ವಾಯಯಾಮ್ ................. 65
© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 1

ಅಂತ್ಸರಾ್ಷ್ಟ್ರೋಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ವನಯಧಾಮ್ ಪೊಶಸ್ತಿ ........ 75

ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯ ಕುರಿತ್ಸು ನಿಣ್ಯ .............. 65 ‘ನಾಯಷನಲ್ ಕಿೊಯೋಟಸ್್’ ಪೊಶಸ್ತಿ ...................... 76
‘ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ’ ಸಪರ್ಧ್ 2023 .......................... 67 ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿಯ ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿ
ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ JETCO .... 68 2023 .................................................... 77
ಶಾಂಘೈ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥಯ ಸಾುಟ್ಪ್ ಫ್ೋರಮ್ ... 69 ಆ್ಡ್ರ್ ಆ್ಫ್ ದ್ಧ ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲರಪೋ .................... 78
ಸಮ್ುದೊ ಪಹೋರದ್ಾರ್ ................................... 69 ಕಿೊೋಡಾ ಸುದ್ಧಿ

ಆ್ಪರೋಷನ್ ಇಂದ್ಾೊವತಿ.................................. 70 ಮ್ಹಳಾ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್ (WPL) 2024......... 79
ದ್ಧನ ವಿಶೇಷತೆಗಳು ಕ ಎ ಎಸ್ ಮ್ುಖ್ಯ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯ ಲೋಖ್ನ
ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನ......................................... 72
ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ................................ 80
ವಿಶಿ ವನಯ ಜಿೋವಿಗಳ ದ್ಧನ 2024 ....................... 72
ಮಾದರಿ ಬಹು ಆಯ್ಕೆ ಪರಶೆಗಳು- ಮಾರ್ಚ್ 2024.. 84
ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ (ಟಿಬ್ಲ) ದ್ಧನ ........................... 74
ಪೊಶಸ್ತಿ ಪುರಸಾಕರಗಳು

ಸುದ್ಧಿ ಸಿಂಚನ
ರಾಜ್ಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
 ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಈಸ್ು ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ವಿರುದಿ ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮನ ಬಂಡಾಯದ 200 ವಷ್ಗಳ ನೆನಪಿಗಾಗಿ,
ಭಾರತ್ಸದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುಂಪುಗಳು ನಾನು ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಅಭಿಯಾನವನುನ
ಆ್ಯೋಜಿಸ್ತದಿವು.
 ಹಂದರ ಧಾಮಿ್ಕ ದತಿಿ ಮ್ಸರದ: ಕನಾ್ಟಕ ಹಂದರ ಧಾಮಿ್ಕ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಮ್ತ್ಸುಿ ಧಮಾ್ದ್ಾಯ ದತಿಿಗಳ
ತಿದುಿಪಡಿ ವಿರ್ಧೋಯಕ-2024 ಅನುನ ಮ್ತೆಿ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಾ ಮ್ಂಡಿಸ್ತ ಅಂಗಿೋಕರಿಸಲಾಗಿದ. ವಾಷ್ಟ್್ಕ ಒಂದು
ಕರೋಟಿ ರರ.ಗಳ ಆ್ದ್ಾಯ ಮಿೋರುವ ಹಂದರ ದೋಗುಲಗಳು ತ್ಸಮ್ಮ ಈ ಆ್ದ್ಾಯದ ಶೋ.10 ರಷುನುನ ಸಕಾ್ರಕಕ
ಕರಡಬೋಕು. ಹತ್ಸುಿ ಲಕ್ಷ ರರ.ಗಳಿಂದ ಒಂದು ಕರೋಟಿ ರರ. ಒಳಗಿನ ಆ್ದ್ಾಯ ಹರಂದ್ಧರುವ ದೋಗುಲಗಳು
ಶೋ.5ರಷುನುನ ನಿೋಡಬೋಕು ಎಂಬುದು ತಿದುಿಪಡಿ ವಿರ್ಧೋಯಕದ ಮ್ುಖಾಯಂಶವಾಗಿದ.
 ರಾಜ್ಯದ ಹದ್ಧ ಹರಯದ ಹಣುು ಮ್ಕಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಸಾಯನಿಟರಿ ಪ್ಾಯಡಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ `ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆ'ಗೆ
ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಚಿವರು ಹಾಗರ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವರು ಮ್ರು ಚ್ಾಲನೆ ನಿೋಡಿದರು. 2020-21 ರಲ್ಲಾ
ಆ್ಗಿನ ಕನಾ್ಟಕ ಸಕಾ್ರವು ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಸಥಗಿತ್ಸಗೆರಳಿಸ್ತತ್ಸುಿ. ಮ್ುಟಿುನ ನೆೈಮ್್ಲಯಕಾಕಗಿ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ
ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪಿಕನಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ, ಕನಾ್ಟಕ ಸಕಾ್ರ ಹಮಿಮಕರಂಡ ಮ್ಹತ್ಾಿಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜ್ನೆ ಇದ್ಾಗಿದ.
ಯೋಜ್ನೆಯ ಮ್ರಲಕ ಆ್ರರೋಗಯ ಇಲಾಖೆಯು ರಾಜಾಯದಯಂತ್ಸ ಸಕಾ್ರಿ, ಅನುದ್ಾನಿತ್ಸ ಶಾಲಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕಾಲೋಜ್ುಗಳಲ್ಲಾ ವಾಯಸಂಗ ಮಾಡುವ ಸುಮಾರು 19 ಲಕ್ಷ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ನಿಯರಿಗೆ (10 ರಿಂದ 18 ವಷ್ ವಯಸ್ತ್ನ)
ಉಚಿತ್ಸ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪಿಕನಗಳನುನ ಒದಗಿಸುತ್ಸಿದ.
 ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದಲ್ಲಾ ಪೊಯಾಣಿಸುವ ಸೌಲಭಯದರಂದ್ಧಗೆ, ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾಡನ್ಂತೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ಳಿಗೆಗಳಲರಾ
ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದ್ಾದ ‘ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್’ ಅನುನ ಪರಿಚ್ಯಿಸಲಾಗಿದ. ಸಹಯೋಗ: ಆ್ರ್ ಬ್ಲಎಲ್
ಬ್ಾಯಂಕನ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಾ ಎಜಿಎಸ್ ಟಾೊನಾ್ಕ್ು ಟ್ಕಾನಲಜಿ ಕಾರ್ಡ್ ಅನುನ ಸ್ತದಿಪಡಿಸ್ತದ. ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದ
ಕೌಂಟರನಲ್ಲಾ ಕಾಡಗ್ಳನುನ ಖ್ರಿೋದ್ಧಸಬಹುದ್ಾಗಿದ. ‘ಬಂಗಳರರಿನ ‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’ದಲ್ಲಾ ಈ ಕಾರ್ಡ್ ಬಳಸುವ
ಜರತೆಗೆ, ಚೆನೆನೈ, ದಹಲ್ಲ ಮೆಟ್ರೊಗಳಲರಾ ಬಳಸಬಹುದ್ಾಗಿದ.
 ರಾಜ್ಯದ ಎಲಾ ಜಿಲಾಾ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳು, ತ್ಾಲರಾಕು ಆ್ಸಪತೆೊಗಳು ಹಾಗರ ಆ್ಯಿ ಸಮ್ುದ್ಾಯ ಆ್ರರೋಗಯ
ಕೋಂದೊಗಳನುನ ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸ ಚಿಕಿತ್ಾ್ ಕೋಂದೊಗಳನಾನಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ. ಹಾವಿನ ನಂಜಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳು ವಯಕಿಿಗೆ
ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಾ ತ್ಸಕ್ಷಣ ರರೋಗಿಯ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧಿಕರ ಒಪಿಪಗೆ ಪತ್ಸೊ ಪಡದು, ಕಡಾಾಯವಾಗಿ ‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್
ವೆನಮ್’ ಅನುನ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಒದಗಿಸಬೋಕು ಎಂದು ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಆ್ರರೋಗಯ ಇಲಾಖೆ ತಿಳಿಸ್ತದ.
 ಶವಮೊಗಗದ ತಿೋಥ್ಹಳಿಿಯ ಸ್ತಬಬಲಗುಡಾಯ ಮ್ತ್್ಯ ಧಾಮ್ದಲ್ಲಾನ ಮೊಹಶೋರ್ ಹಾಗರ ಪಂಟಿಯಾಸ್
ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬೋಸ್ತಗೆಯಲ್ಲಾ ತ್ಸುಂಗಾ ನದ್ಧಯು ಬರಿದ್ಾಗದಂತೆ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಇಲಾಖೆ
ನೆರೋಡಿಕರಳಿಬೋಕಿದ. ಹೋಗಾಗಿ ಇದೋ ಮೊದಲ ಬ್ಾರಿಗೆ ಅಲ್ಲಾನ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಹತ್ಸರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಮೊರ
ಹರೋಗಿದ. ಏನಿದು ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್? ಕಾವೆೋರಿ ಹಾಗರ ತ್ಸುಂಗೆಯ ಜ್ಲಾನಯನ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಕಾಣಸ್ತಗುವ

ಅಳಿವಿನಂಚಿನ ಮೊಹಶೋರ್ ಹಸರಿನ ವಿಶಷು ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನನುನ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಕಾ್ರ ಮ್ುಂದ್ಾಗಿದ.

ತ್ಸುಂಗಾ ನದ್ಧಯ ಶೃಂಗೆೋರಿ ತಿೋಥ್ಹಳಿಿ ತ್ಾಲರಾಕಿನ ಸ್ತಬಬಲಗುಡಾ ಹಾಗರ ಶವಮೊಗಗ ಬಳಿಯ ಹರಸಳಿಿಯಲ್ಲಾ
ಮೊಹಶೋರ್ ಮಿೋನುಗಳು ಹಚ್ಾಾಗಿ ಕಾಣಸ್ತಗುವ ಪೊದೋವನುನ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್) ಎಂದು
ಘರೋಷ್ಟ್ಸಲಾಗಿದ.
 ಹೃದಯ ತ್ಸಪ್ಾಸಣೆ ಯೋಜ್ನೆ: ಕಎಸ್ಆ್ಟಿ್ಸ್ತ ನೌಕರರಿಗೆ ಹೃದಯ ತ್ಸಪ್ಾಸಣೆ ಯೋಜ್ನೆ ಆ್ರಂಭಿಸ್ತದ ಬಳಿಕ
ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸದ್ಧಂದ ಸಾಯುವ ನೌಕರರ ಪೊಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ. ಈ ಹಂದ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸರಾಸರಿ ನಾಲುಕ ಜ್ನ
ಮ್ೃತ್ಸಪಡುತಿಿದಿರು. ಅದ್ಧೋಗ ಒಂದಕಕ ಇಳಿದ್ಧದ. 2023ರ ಜ್ನವರಿ ಒಂದೋ ತಿಂಗಳಲ್ಲಾ 8 ನೌಕರರು
ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸದ್ಧಂದ ನಿಧನರಾದ್ಾಗ ನಿಗಮ್ವು ಇದನುನ ಗಂಭಿೋರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸ್ತ, ಜ್ಯದೋವ ಹೃದರೊೋಗ ವಿಜ್ಞಾನ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥಯ ಜರತೆಗೆ ಕಎಸ್ಆ್ಟಿ್ಸ್ತ ಒಡಂಬಡಿಕ ಮಾಡಿಕರಂಡಿತ್ಸುಿ. ಪೊತಿ ನೌಕರರ ತ್ಸಪ್ಾಸಣೆಗೆ
₹1,200 ಕಎಸ್ಆ್ಟಿ್ಸ್ತ ಪ್ಾವತಿಮಾಡುವುದು ಈ ಒಡಂಬಡಿಕಯಾಗಿದ. ಬಂಗಳರರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಮೆೈಸರರಿನ
ಜ್ಯದೋವ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲ್ಲಾ ನಿಯಮಿತ್ಸವಾಗಿ ತ್ಸಪ್ಾಸಣೆಗಳು ನಡಯುತಿಿವೆ.
 ಆ್ಹಾರ, ನಾಗರಿಕ ಸರಬರಾಜ್ು, ಗಾೊಹಕ ವಯವಹಾರಗಳ ಹಾಗರ ಕಾನರನು ಮಾಪನಶಾಸರ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ
ಬಂಗಳರರಿನ ಅರಮ್ನೆ ಮೆೈದ್ಾನದಲ್ಲಾ ‘ಅನನಭಾಗಯ ದಶಮಾನೆರೋತ್ಸ್ವ’ ಹಸ್ತವು ಮ್ುಕಿ ಕನಾ್ಟಕ ಕಾಯ್ಕೊಮ್
ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ. ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರ 2023 ಜ್ುಲೈ 1ರಿಂದ ಐದು ಗಾಯರಂಟಿ ಯೋಜ್ನೆಗಲರಾಂದ್ಾದ
ಅನನ ಭಾಗಯ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಮ್ತೆಿ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ. ಪೊತಿ ವಯಕಿಿಗೆ 10 ಕಜಿ ಅಕಿಕ ಕರಡುವ ಯೋಜ್ನೆ ಇದ್ಾಗಿದ.
ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ಪೊಸುಿತ್ಸ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರವು ಅನನ ಭಾಗಯ ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ಫ್ಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ಪೊತಿ ಕಜಿಗೆ 34
ರರಪ್ಾಯಿಯಂತೆ 5 ಕಜಿಗೆ 170 ರರಪ್ಾಯಿ ಹಣ ನಿೋಡುತಿಿದ. ಬ್ಲಪಿಎಲ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಂತೆರಯೋದಯ ಕುಟುಂಬದ
ಪೊತಿಯಬಬ ಸದಸಯರಿಗರ ಪೊತಿ ಕಜಿ ಅಕಿಕಗೆ 34 ರರಪ್ಾಯಿಯಂತೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ನಾಲುಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ಗಳಿಗೆ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾರುವ ‘ದೋಶದ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳ
ಒಕರಕಟ (ASRTU)’ ಇದರ 2022 -23ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ 5 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ ಬಸ್ ಸಾರಿಗೆ ಪೊಶಸ್ತಿಗಳು
(National Transport Excellence Award) ಲಭಿಸ್ತವೆ. ಪೊಶಸ್ತಿ ಪಡದ ನಿಗಮ್ಗಳು
a)ಬ್ಾೊಯಂಡಿಂಗ್, ವಚ್್ಸು್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕೊಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಬಬಂದ್ಧ ಕಲಾಯಣದ ಉಪಕೊಮ್ಗಳಿಗಾಗಿ ಕಎಎಸ್ಆ್ಟಿ್ಸ್ತ
ಎರಡು ಪೊಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆ್ಯಕಯಾಗಿದ.
b) ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳಾದ ‘ಅಸರ’ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗೆರಳಿಸ್ತದಿಕಾಕಗಿ ಬ್ಲಎಂಟಿಸ್ತ
c) ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಉಪಕೊಮ್ ಅನುಷಾಾನಕಾಕಗಿ ಕಲಾಯಣ ಕನಾ್ಟಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ (ಕಕಆ್ಟಿ್ಸ್ತ)
d) ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತೆ ಪದಿತಿಯ ಅನುಷಾಾನಕಾಕಗಿ ವಾಯವಯ ಕನಾ್ಟಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥ (ಎನಾಬುಾಯ ಕಆ್ಟಿ್ಸ್ತ)
ಪೊಶಸ್ತಿಗೆ ಆ್ಯಕಯಾಗಿವೆ.
 ಕನಾ್ಟಕದ ಚ್ಾಮ್ರಾಜ್ ನಗರ ಜಿಲಾಯ ಬಂಡಿೋಪುರ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವು ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ ಅತ್ಸುಯತ್ತ್ಸಮ್
ವನಯಧಾಮ್(ಎರಡನೆೋ ಸಾಥನ) ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಎರಡನೆೋ ಬ್ಾರಿಗೆ ಪಡದ್ಧದ. ಕೋರಳದ ಪರಿಯಾರ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ
ಪೊದೋಶಕಕ ಮೊದಲ ಸಾಥನ, ನಾಗರಹರಳೆ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಕಕ ಮ್ರರನೆೋ ಸಾಥನ ಲಭಿಸ್ತದ. ದೋಶದ 54 ಹುಲ್ಲ

ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಕೈಗೆರಳಿಲಾಗಿತ್ಸುಿ. ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ

(NTCA), ವೆೈಲ್ಾ ಲೈಫ್ ಇನಿ್ುಟರಯಟ್ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪೊತಿ ವಷ್
ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ನಡಸ್ತ, ಈ ಪೊಶಸ್ತಿ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಆ್ರರೋಗಯದ ಮೆೋಲ ಭಾರಿೋ ದುಷಪರಿಣಾಮ್ ಬ್ಲೋರುವುದರಿಂದ ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಕಲರ್
ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿ ಬಳಕಯನುನ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರ ನಿಷೋಧಿಸ್ತ ಆ್ದೋಶ ಹರರಡಿಸ್ತದ. ಜರತೆಗೆ ಗೆರೋಬ್ಲ ಮ್ಂಚ್ರರಿ
ತ್ಸಯಾರಿಸುವಾಗ ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬಳಸುವುದನುನ ಕರಡ ನಿಷೋಧಿಸ್ತ ಸಕಾ್ರ ಆ್ದೋಶಸ್ತದ. ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆ್ಹಾರ
ಸುರಕ್ಷತೆ ಹಾಗರ ಗುಣಮ್ಟು ವಿಭಾಗವು, ಗೆರೋಬ್ಲ ಮ್ಂಚ್ರರಿ ಹಾಗರ ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿಯಲ್ಲಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬರಕ
ಹನೆನಲ ಈ ಹಂದ ವಿವಿಧ ಸಾಯಂಪಲ್ ಗಳ ಪರಿೋಕ್ಷೆಗೆ ನಿೋಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ ಗೆರೋಬ್ಲ ಮ್ಂಚ್ರರಿಯಲ್ಲಾ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಾ
ಆ್ರರೋಗಯಕಕ ಮಾರಕವಾದ ಅಂಶ ಹಾಗರ ಬಳಕಯ ಬಣು ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಕಾಯನ್ರ್ ಕಾರಕ ಅಂಶಗಳು ಪತೆಿಯಾಗಿದ.
ಕಲಬರಕ ಕಲರ್ ಬಳಕ ಮಾಡರೋದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಟಾಟಾೊ್ಸ್ೈನ್ ಸನೆ್ಟ್ ಯಲರಾೋ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಮೊೋ್ಸ್ತನ್ ಎಂಬ
ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಇದರಲ್ಲಾ ಕಂಡುಬಂದ್ಧವೆ ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿಯಲ್ಲಾ ಕರಡಾ ಟಾಟಾೊ್ಸ್ೈನ್ ಸನೆ್ಟ್ ಯಲರಾೋ
ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿಶೋಷವಾಗಿ ರರೋಡಮೆೈನ್ ಬ್ಲ ಬಳಸಲಾಗಿದ.
 ಹಠಾತ್ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸಗಳನುನ ತ್ಸಡಯುವಲ್ಲಾ ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆಗೆ
ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಾ ಕನಾ್ಟಕದ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಚಿವರು ಅಧಿಕೃತ್ಸ ಚ್ಾಲನೆ ನಿೋಡಿದರು. ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ
ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆ ಮ್ರಲಕ ತ್ಾಲರಕು ಮ್ಟುದ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲಾೋ ಹಠಾತ್ ಹೃದಯಘಾತ್ಸ ಆ್ಗದಂತೆ
ಜಿೋವರಕ್ಷಕ ಚ್ುಚ್ುಾಮ್ದುಿಗಳನನ ನಿೋಡುವ ವಯವಸ್ಥ ಕಲ್ಲಪಸಲಾಗಿದ. ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸ ತ್ಸಡಯುವಲ್ಲಾ
ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುವ ದುಬ್ಾರಿ ಬಲಯ ಚ್ುಚ್ುಾಮ್ದುಿ ಟ್ನೆಕುಪಾೋಸ್ ಅನುನ ಸಕಾ್ರಿ
ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲ್ಲಾ ಇನುಮಂದ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಪಡಯಬಹುದ್ಾಗಿದ.
 ಮ್ಂಗಳರರು ಸಾಮಟ್್ ಸ್ತಟಿ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ (ಎಂಎಸ್ತ್ಎಲ್) ಜಾರಿಗೆರಳಿಸುತಿಿರುವ ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ವಾಟಫ್ೊ್ಂಟ್
ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆಯು ಪರಿಸರ ನಿಯಮ್ಗಳನುನ ಉಲಾಂಘಿಸುತಿಿದ ಎಂಬ ಆ್ರರೋಪದ ಬಗೆಗ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ
ಹಸ್ತರು ನಾಯಯಮ್ಂಡಳಿ (ಎನಿಿಟಿ) ನಿಗಾವಹಸ್ತದ.

ರಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
 ಗುಜ್ರಾತ್ಸನ ಪೊಸ್ತದಿ ದೋವಭರಮಿ ದ್ಾಿರಕಾ ಜಿಲಾಯ ಬೋಟ್ ದ್ಾಿರಕಾ ದ್ಧಿೋಪದ್ಧಂದ ಓಖಾ ಮ್ುಖ್ಯ ಭರಭಾಗಕಕ
ಸಂಪಕಿ್ಸುವ ಅರಬ್ಲಬ ಸಮ್ುದೊದ ಮೆೋಲ 2.32 ಕಿ.ಮಿೋ ಉದಿದ ಕೋಬಲ್ ತ್ಸಂಗುವ ಸ್ೋತ್ಸುವೆ 'ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸು'ವನುನ
ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು. ಸುದಶ್ನ್ ಸ್ೋತ್ಸು ಭಾರತ್ಸದ ಅತಿ ಉದಿದ ಕೋಬಲ್ ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯಾಗಿದ.
 ಕೋಂದೊ ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಣಿಜರಯೋದಯಮ್ ಸಚಿವರು ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಸಿಯಂ ಪಾಸ್
ಪ್ಾಾಟಾಾಮ್್ ಅನುನ ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು. ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳ ಪಟಿು: ಉತ್ಾಪದನೆ, ಶಕಿಿ,

ಕಂಪ್ಯಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, IT ಅಥವಾ ITES, ನಿವ್ಹಣಾ ಅಧಯಯನಗಳು, ಆ್ರರೋಗಯ,
ಆ್ತಿಥಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ಜ್ಞಾನ ವಯವಸ್ಥಗಳ ಜರತೆಗೆ ಪೊವಾಸ್ರೋದಯಮ್. ನಿವ್ಹಸುತಿಿರುವವರು: ಇಂಡಿಯನ್
ಇನಿ್ುಟರಯಟ್ ಆ್ಫ್ ಟ್ಕಾನಲಜಿ ಮ್ದ್ಾೊಸ್ (ಐಐಟಿ ಮ್ದ್ಾೊಸ್). SWAYYAM, ಬೃಹತ್ ಮ್ುಕಿ ಆ್ನೆಾೈನ್
ಕರೋಸ್್ (MOOC) ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದುಿ, ಹಚಿಾನ ಸಂಖೆಯಯ ಕಲ್ಲಯುವವರಿಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಕಾಶಗಳನುನ
ಒದಗಿಸುತಿಿದ, ಇದನುನ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯವು 2017 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತತ್ಸು.
 ಪರಿಸರ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯದ ‘ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥತಿ 2022’
ವರದ್ಧಯನುನ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಬ್ಲಡುಗಡ ಮಾಡಿದರು. ಗಣತಿ: ಐದನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯ ಚಿರತೆ ಸಂಖೆಯಯ ಅಂದ್ಾಜ್ು
ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ (NTCA) ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂಸ್ಥ (WII), ರಾಜ್ಯ ಅರಣಯ
ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ನಡಸಲಾಯಿತ್ಸು.ಚಿರತೆಗಳ ಸಂಖೆಯಯ ಅಂದ್ಾಜ್ು: ದೋಶದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ
ಸಂಖೆಯಯಲ್ಲಾ ಏರಿಕಯಾಗಿದ. 2018ರಲ್ಲಾ 12,852 ರಷ್ಟ್ುದಿ ಚಿರತೆಗಳು 2022 ರಲ್ಲಾ 13,874 ಕಕ ಏರಿಕ
ಕಂಡಿವೆ. ಮ್ಧಯಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ದೋಶದಲಾೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಚಿರತೆಗಳಿವೆ - 3907 (2018: 3421), ನಂತ್ಸರ
ಮ್ಹಾರಾಷರ (2022: 1985; 2018: 1,690), ಕನಾ್ಟಕ (2022: 1,879 ; 2018: 1,783) ಮ್ತ್ಸುಿ
ತ್ಸಮಿಳುನಾಡು (2022: 1,070; 2018: 868).
 ಮಿಷನ್ ಉತ್ಸಕರ್ಷ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ ಔಷಧಿಗಳ ಮ್ರಲಕ ಹದ್ಧಹರಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಾ ರಕಿಹೋನತೆ
ನಿಯಂತ್ಸೊಣಕಾಕಗಿ ತಿಳುವಳಿಕ ( ಎಂಒಯು ) ಗೆ ಸಹ ಹಾಕಲಾಗಿದ . ಧುಬ್ಲೊ (ಅಸಾ್ಂ), ಬಸಾಿರ್ (ಛತಿಿೋಸಗಢ),
ಪಶಾಮಿ ಸ್ತಂಗರೂಮ್ (ಜಾಖ್್ಂರ್ಡ), ಗಡಿಾರರೋಲ್ಲ (ಮ್ಹಾರಾಷರ) ಮ್ತ್ಸುಿ ರ್ಧರೋಲುಪರ್ (ರಾಜ್ಸಾಥನ) 5
ಮ್ಹತ್ಾಿಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಮೊದಲು ಪ್ಾೊಯೋಗಿಕವಾಗಿ ನಡಸಲಾಗುವುದು. ನೆರೋಡಲ್
ಸಚಿವಾಲಯಗಳು: ಮ್ಹಳಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಕಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಯುರ್ಷ ಸಚಿವಾಲಯ
 ಮೆಲನೆರೋಕಾಾಮಿಸ್ ದ್ೌೊಪದ್ಧ: ಝರಲಾಜಿಕಲ್ ಸವೆ್ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ZSI) ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ ಮ್ತ್ಸುಿ ಒಡಿಶಾದ
ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ ಪತೆಿಯಾದ ಮಾಣಿಕಯ ಕಂಪು ಚ್ುಕಕ ಹರಂದ್ಧರುವ ಹರಸ ಸಮ್ುದೊ ಜಾತಿಯ ಹರ್ಡ-ಶೋಲ್ಾ ಸಮ್ುದೊ
ಸಾಗ್(ಅಕಶೋರುಕವಾಗಿದುಿ ಅದರ ದೋಹದರಳಗೆ ಚಿಪಪನುನ ಹರಂದ್ಧದ)ಅನುನ ಅಧಯಕ್ಷ ದ್ೌೊಪದ್ಧ ಮ್ುಮ್ು್ ಅವರ
ಹಸರಿನಲ್ಲಾ ಮೆಲನೆರೋಕಾಾಮಿಸ್ ದ್ೌೊಪದ್ಧ ಎಂದು ಹಸರಿಸ್ತದ್ಾಿರ. ಮೆಲನೆರೋಕಾಾಮಿಸ್ ಕುಲದ ಪೊಭೆೋದಗಳು
ಸಣು, ಮೊಂಡಾದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಲ್ಲಂಡರಾಕಾರದ ದೋಹ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ೃದುವಾದ ಮೆೋಲಮೈಯಿಂದ ರರಪಿಸಲಪಟಿುದ.

ಪ್ಾರದಶ್ಕ ಲರೋಳೆಯನುನ ಸೊವಿಸುತ್ಸಿದ, ನಯವಾದ ಮ್ರಳಿನ ಕಳಗೆ ತೆವಳುತಿಿರುವಾಗ ಅವುಗಳನುನ

ಮ್ರಳಿನ ಕಣಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ಸಿದ, ಅದರ ದೋಹವು ಅಪರರಪವಾಗಿ ಗೆರೋಚ್ರಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯು ಹರಸದ್ಾಗಿ ಸ್ೋಪ್ಡಗೆರಂಡ MH 60R ಸ್ತೋಹಾಕ್ (ಬ್ಾಾಯಕಾಾಕ್ ಹಲ್ಲಕಾಪುನ್ ಕಡಲ
ರರಪ್ಾಂತ್ಸರ) ಬಹು-ಪ್ಾತ್ಸೊ ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ ಅನುನ ಮಾರ್ಚ್ 6 ರಂದು ಕೋರಳದ ಕರಚಿಾಯ INS ಗರುಡಾದಲ್ಲಾ
ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಲದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕಟಕ್ ರರಪ್ಾ ತ್ಾರಕಾಸ್ತ (ಸ್ತಲಿರ್ ಫ್ಲಲ್ಲಗಿೊೋ) ಒಡಿಶಾ, ನರಸಾಪುರ ಕರೊೋಚೆಟ್ ಲೋಸ್ ಉತ್ಸಪನನಗಳು
ನರಸಾಪುರ (ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶ), ಬ್ಾಂಗಾಾರ್ ಮ್ಸ್ತಾನ್(ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ), ರತ್ಾಾಮ್ ರಿಯಾವಾನ್ ಲಹು್ನ್
(ಬಳುಿಳಿಿ)(ಮ್ಧಯಪೊದೋಶ), ಅಂಬ್ಾಜಿ ವೆೈಟ್ ಮಾಬ್ಲ್(ಗುಜ್ರಾತ್), ಮ್ಜ್ುಲ್ಲ ಮಾಸ್ಕ (ಅಸಾ್ಂ) ಮ್ತ್ಸುಿ
ಮ್ಜ್ುಲ್ಲ ಹಸಿ(ಮ್ನುಸ್ತಕರಪ್ು) ವಣ್ಚಿತ್ಸೊ(ಅಸಾ್ಂ)ಗಳಿಗೆ ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಯಂಕ(GI)ವನುನ ನಿೋಡಲಾಗಿದ.
 ಅಮೆಜಾನ್ ಪೋ, ಫ್ೋನೆಪೋ, ಪೋಟಿಎಂ, ಗರಗಲ್ ಪೋ ತ್ಸರಹ ಭಾರತ್ಸದ ಸಿದೋಶ ಇ-ಕಾಮ್ಸ್್ ವೆೋದ್ಧಕಯಾದ
ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ತ್ಸನನ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಯುಪಿಐ ಹಾಯಂಡಲ್ ಪರಿಚ್ಯಿಸ್ತದ. ಅಡಿಬರಹ: ‘ಭಾರತ್ ಕಾ ಅಪ್ಾನ ಯುಪಿಐ’
ಎಂಬ ಅಡಿಬರಹದ ಜರತೆಗೆ, ಈ ನವಿೋನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪರಿಹಾರವು ದೋಶದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಸಮ್ಗೊ
ಪ್ಾವತಿಯ ಅನುಭವವನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ. ಸಹಯೋಗ: ಎಕಿ್ಸ್ ಬ್ಾಯಂಕ್, ಗಾೊಹಕರು ಈಗ ‘@fkaxis’ ಹಾಯಂಡಲ್
ಮ್ರಲಕ ಯುಪಿಐಗೆ ನೆರೋಂದ್ಾಯಿಸ್ತಕರಳಿಬಹುದು.
 ICRO ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಪ್ೊೋಗಾೊಂ 2024, 12 ನೆೋ ತ್ಸರಗತಿ ಉತಿಿೋಣ್ರಾಗಿರುವವರು, ಅಂತಿಮ್ ವಷ್ದ
ಪದವಿ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳು, ಪದವಿೋಧರರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಡಿಪ್ಾಮಾ ಪದವಿೋಧರರಿಗಾಗಿ ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ಟಾಯಶ್ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ (ಐಪಿಎಲ್) ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಯಷನಲ್
ಪ್ೊಡಕಿುವಿಟಿ ಕೌನಿ್ಲ್ (ಎನಿಪಸ್ತ)ನ ಜ್ಂಟಿ ಉಪಕೊಮ್ವಾಗಿದ. ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವು ಗಾೊಮಿೋಣ
ಪೊದೋಶದ ಯುವಕರಿಗೆ ವಿಶಷುವಾದ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವಾಗಿದ.
 ಕಲಪಕಂ ಪರಮಾಣು ವಿದುಯತ್ ಸಾಥವರ: ವಿದುಯತ್ ಉತ್ಾಪದನೆ ಉದಿೋಶದ್ಧಂದ ತ್ಸಮಿಳುನಾಡಿನ ಕಲಪಕಂನಲ್ಲಾ
ಸಾಥಪಿಸಲಾಗಿರುವ ಪರಮಾಣು ವಿದುಯತ್ ಸಾಥವರಕಕ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ
ಕಲಪಕಂನಲ್ಲಾ ಸಿದೋಶ ನಿಮಿ್ತ್ಸ ಫಾಸ್ು ಬ್ಲೊೋಡರ್ ರಿಯಾಕುರ್ (PFBR) ಅಳವಡಿಸ್ತಕರಂಡು ಕಾಯಾ್ರಂಭ
ಮಾಡಿರುವ ಕರೋರ್ ಲರೋಡಿಂಗ್ ಈ ಸಾಥವರವನುನ ಕಾಯಾ್ರಂಭ ಮಾಡಲಾಯಿತ್ಸು. 500 ಮೆಗಾ ವಾಯಟನ ಫಾಸ್ು
ಬ್ಲೊೋಡರ್ ರಿಯಾಕುರ್ ಅನುನ ಭಾರತಿೋಯ ನಾಭಿಕಿಯಾ ವಿದುಯತ್ ನಿಗಮ್ (BHAVINI) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸ್ತದ. ವಿವಿಧ
ಹಂತ್ಸಗಳಲ್ಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಳಸ್ತ ಇಲ್ಲಾ ವಿದುಯತ್ ಉತ್ಾಪದನೆ ನಡಯಲ್ಲದ. ಕಲಪಕಂ ಪರಮಾಣು ಸಾಥವರವನುನ
ರಲ್ಲಾ ಸಾಥಪಿಸಲಾಯಿತ್ಸು. ಇದು ಚೆನೆನೈ (ತ್ಸಮಿಳುನಾಡು) ನಲ್ಲಾದ , ಮಾತ್ಸೃ ಸಂಸ್ಥ: ನರಯಕಿಾಯರ್ ಪವರ್
ಕಾಪ್್ರೋಷನ್ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾ
 ಮ್ಹಾರಾಷರ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರಿ ನೌಕರರಿಗೆ ಪರಿಷಕೃತ್ಸ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪಿಂಚ್ಣಿ ಯೋಜ್ನೆ (NPS) ಯನುನ ಮ್ುಖ್ಯ
ಮ್ಂತಿೊ ಏಕನಾಥ ಶಂದ ಅವರು ಘರೋಷ್ಟ್ಸ್ತದ್ಾಿರ. 2005ರ ನವೆಂಬರ್1ರ ನಂತ್ಸರ ಸಕಾ್ರಿ ನೌಕರಿಗೆ ಸ್ೋರಿದವರಿಗೆ
ಇದು ಅನಿಯಿಸಲ್ಲದ. ಪರಿಷಕೃತ್ಸ ಪಿಂಚ್ಣಿ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಪಡಯಬಯಸುವ ನೌಕರರಿಗೆ ತ್ಸುಟಿು ಭತೆಯ ಸಹತ್ಸ

ಅವರು ಪಡಯುವ ಕರನೆಯ ವೆೋತ್ಸನದ ಶೋ 50ರಷುು ಮೊತ್ಸಿ ಸ್ತಗಲ್ಲದ. ಈ ಪಿಂಚ್ಣಿ ಮೊತ್ಸಿದ ಶೋ.
60ರಷುು ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸುಟಿು ಭತೆಯಯು ಕುಟುಂಬ ಪಿಂಚ್ಣಿಯಾಗಿ ಸ್ತಗಲ್ಲದ. ‘2015ರ ಏ. 1ರಿಂದ ಅನಿ ಯವಾಗುವಂತೆ
ಈ ಪಿಂಚ್ಣಿ ಯೋಜ್ನೆ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲ್ಲದ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಾರುವ ಒಟುು 13.45 ಲಕ್ಷ ನೌಕರರಲ್ಲಾ 8.27 ಲಕ್ಷ ನೌಕರರಿಗೆ
ಈ ಪಿಂಚ್ಣಿ ಯೋಜ್ನೆ ಅನಿಯವಾಗಲ್ಲದ’. ‘NPS ಪರಿಷಕರಣೆಗೆ 2023ರಮಾಚ್ನ್ಲ್ಲಾ ಸಮಿತಿಯಂದನುನ
ಸಕಾ್ರ ರಚಿಸ್ತತ್ಸುಿ. ಹಳೆೋ ಪಿಂಚ್ಣಿಯೋಜ್ನೆ ಮ್ತ್ಸುಿ NPS ಅಧಯ ಯನ ನಡಸ್ತದ ಸಮಿತಿಯು 2005ರ ನವೆಂಬರ್
1ರಿಂದ ಸಕಾ್ರಿ ನೌಕರಿಗೆ ಸ್ೋರಿದವರಿಗೆ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಭದೊತೆ ಒದಗಿಸುವ ನಿಟಿುನಲ್ಲಾ ಈ ಶಫಾರಸು ಮಾಡಿದ’.
 ಸೃಜ್ನಶೋಲ ವಸುಿ ವಿಷಯದಲ್ಲಾ ಛಾಪು ಮ್ರಡಿಸ್ತದವರಿಗೆ ಇದೋ ಮೊದಲ ಬ್ಾರಿಗೆ ‘ನಾಯಷನಲ್ ಕಿೊಯೋಟಸ್್’
ಪೊಶಸ್ತಿಗಳನುನ ನವದಹಲ್ಲಯ ಭಾರತ್ಸ ಮ್ಂಟಪಮ್ನಲ್ಲಾ ನಡದ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ದಲ್ಲಾ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಪೊದ್ಾನ
ಮಾಡಿದರು. ಕಥೆ ಹೋಳುವವರು ಗಿೊೋನ್ ಚ್ಾಂಪಿಯನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ
ಪ್ಾರಂಪರಿಕ ವಸರ ವಿನಾಯಸ ಆ್ಹಾರ ಸ್ೋರಿದಂತೆ 20 ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ನಿೋಡಲಾಯಿತ್ಸು
 ಕೋಂದೊದ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಸಭೆಯು ಮ್ುಂದ್ಧನ 5 ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ ದೋಶದಲ್ಲಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ(ಎಐ) ಮಿಷನಾಗಗಿ
₹10,372 ಕರೋಟಿ ಒದಗಿಸಲು ಅನುಮೊೋದನೆ ನಿೋಡಿದ. ಸಚಿವಾಲಯ: ಎಲಕಾರನಿಕ್್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾಹತಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ
ಸಚಿವಾಲಯ, ಯೋಜ್ನೆ ಅನುಷಾಾನ: ಡಿಜಿಟಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಾಪ್ೋ್ರೋಷನನ(ಡಿಐಸ್ತ) ಅಂಗ ಸಂಸ್ಥಯಾಗಿರುವ
‘ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಇಂಡಿಪಂಡಂಟ್ ಡಿಜಿಜ್ನ್’ (ಐಬ್ಲಡಿ)ಮ್ರಲಕ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಐದು ವಷ್ಗಳ ಅವಧಿಯ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ–ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ಸಿ ವಿಧಾನದಲ್ಲಾ
ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುವುದು.
 ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಕಲಸ ಮಾಡುವ ಕೋಂದೊವೆ್ಂದನುನ ಆ್ರಂಭಿಸಲು (‘ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಉತ್ಸಕೃಷುತೆಗಾಗಿನ
ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕೋಂದೊ – ಐಸ್ತಇಡಿ) ಕೋಂದೊ ಜ್ಲ ಆ್ಯೋಗವು (ಸ್ತಡಬುಾಯ ಸ್ತ) ಬಂಗಳರರಿನ ಭಾರತಿೋಯ ವಿಜ್ಞಾನ
ಸಂಸ್ಥ (ಐಐಎಸ್ತ್) ಜರತೆ ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದ. ಒಪಪಂದವು ಹತ್ಸುಿ ವಷ್ಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಜಾರಿಯಲ್ಲಾ ಇರುತ್ಸಿದ.
ICED, IISc ಬಂಗಳರರು ಅಣೆಕಟುು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಎರಡನೆೋ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕೋಂದೊವಾಗಿದ.
ಫಬೊವರಿ 2023 ರಲ್ಲಾ IIT ರರಕಿ್ಯಲ್ಲಾ ಮೊದಲ ICED ಅನುನ ಸಾಂಸ್ತಥಕಗೆರಳಿಸಲಾಗಿದ.
 ಕರೋಲಕತ್ಾಿದ ಹರಗಿಾ ನದ್ಧಯಲ್ಲಾ ದೋಶದ ಮೊದಲ ನಿೋರಿನೆರಳಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ದ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು ಸಂಚ್ಾರಕಕ
ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಚ್ಾಲನೆ ನಿಡಿದರು. ಸಂಪಕ್: ಕರೋಲಕತ್ಸಿ ಮೆಟ್ರೊದ ಎಸಪಾನೆೋರ್ಡ–ಹೌರಾ ಮೆೈದ್ಾನ ಸ್ಕ್ಷನನಲ್ಲಾ ಈ
ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವನುನ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ. ಹರಗಿಾ ನದ್ಧಯಲ್ಲಾ, ನೆಲಮ್ಟುದ್ಧಂದ 32 ಮಿೋಟರ್ ಆ್ಳದಲ್ಲಾ ಈ ಸುರಂಗ
ಮಾಗ್ವನುನ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ. ಉದಿ: 4.8 ಕಿ.ಮಿೋ. , ಯೋಜ್ನಾ ವೆಚ್ಾ: ಪ್ವ್ - ಪಶಾಮ್ ಕಾರಿಡಾನ್
ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಜ್ಪ್ಾನ್ ಇಂಟನಾಯ್ಶನಲ್ ಕರೋಆ್ಪರೋಷನ್ ಏಜನಿ್ (ಜಐಸ್ತಎ) ಯಿಂದ ಸಾಲದ ಮ್ರಲಕ
ಧನಸಹಾಯ ಪಡದ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯು ಒಟುು ವೆಚ್ಾ 4,965 ಕರೋಟಿ ರರ. ಆ್ಗಿದ.
 ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರ ಎಂದು ಕರಯಲಪಡುವ ಸಿಂತ್ಸವಾಗಿ ಹಲವು ಟಾಗೆ್ಟ್ ಗಳನುನ ಗುರಿಯಾಗಿಸುವ (ಬಹು ಸ್ತಡಿತ್ಸಲ)
ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಮ್ಲ್ಲುಪಲ್ ಇಂಡಿಪಂಡಂಟಿಾ ಟಾಗೆ್ಟ್ಬಲ್ ರಿೋ-ಎಂಟಿೊ ವೆಹಕಲ್ (ಎಂಐಆ್ವಿ್)

ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಅಗಿನ-5 ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಭಾರತ್ಸದ ಇತಿಿೋಚಿನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯು ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿದ.

ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶರೋಧನೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥ (ಡಿಆ್ಡಿ್ಒ) ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರವನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸ್ತದ.
 ಸುಪಿೊೋಂ ಕರೋಟ್್ ಮಾಜಿ ನಾಯಯಾಧಿೋಶ ಎ ಎಂ ಖಾನಿಿಲಕರ್(ಅಜ್ಯ್ ಮಾಣಿಕಾೊವ್ ಖಾನಿಿಲಕರ್) ಅವರು
ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥರಾಗಿ ಪೊಮಾಣ ವಚ್ನ ಸ್ತಿೋಕರಿಸ್ತದರು. ರಾಷರಪತಿ ದ್ೌೊಪದ್ಧ ಮ್ುಮ್ು್ ಅವರು ನರತ್ಸನ
ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥರಿಗೆ ಪೊಮಾಣ ವಚ್ನ ಬರೋಧಿಸ್ತದರು.
 ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ವಿಶಿದ ಅತಿ ಎತ್ಸಿರದಲ್ಲಾ (13,000 ಅಡಿ)
ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿರುವ ಆ್ಯಕಟಿುನ, ಪೊಮ್ುಖ್ವಾದ, ಬಹು ನಿರಿೋಕ್ಷಿತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉದಿವಾದ ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ದ್ಧಿಪಥ ಸುರಂಗ
ಮಾಗ್ವನುನ ಲರೋಕಾಪ್ಣೆಗೆರಳಿಸ್ತದರು. ಸಂಪಕ್: ಈ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವು ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶದ ಪಶಾಮ್
ಕಮಿಂಗ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸವಾಂಗ್ ಜಿಲಾಗಳನುನ ಸಂಪಕಿ್ಸುತ್ಸಿದ. ವಾಸಿವ ಗಡಿ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ರೋಖೆ (LAC) ತ್ಸಲುಪಲು
ಇದು ಏಕೈಕ ಮಾಗ್ವಾಗಿದ. ಪ್ಾೊಜಕ್ು ವತ್ಸ್ಕ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಬ್ಾಡ್ರ್ ರರೋರ್ಡ್ ಆ್ಗ್ನೆೈಸ್ೋಶನಿನಂದ 13,000
ಅಡಿ ಎತ್ಸಿರದಲ್ಲಾ ನಿಮಿ್ಸಲಾದ ಸ್ಲಾ ಸುರಂಗವು ಟಾೊನ್್-ಅರುಣಾಚ್ಲ ಹದ್ಾಿರಿ ವಯವಸ್ಥಯ ಒಂದು
ಘಟಕವಾಗಿದ.
 ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ ವಿವಿಧ ಭಾಷಗಳ 24 ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಪೊಕಟಿಸ್ತದ. ಭಾಷಾಂತ್ಸರ
ಪೊಶಸ್ತಿಗೆ ಕನನಡ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಲೋಖ್ಕ ಕ.ಕ.ಗಂಗಾಧರನ್ ಅವರ ‘ಮ್ಲಯಾಳಂ ಕಥೆಗಳು’ ಕೃತಿ ಆ್ಯಕಯಾಗಿದ.
ಮ್ಲಯಾಳಂ ಭಾಷಯ ವಿವಿಧ ಲೋಖ್ಕರ ಸಣು ಕತೆಗಳನುನ ಕನನಡಕಕ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತ ಈ ಕೃತಿ ರಚಿಸ್ತದ್ಾಿರ. ಲೋಖ್ಕಿ
ಸುಧಾಮ್ರತಿ್ ಅವರ ‘ಮ್ಕಕಳಿಗಾಗಿ ನನನ ನೆಚಿಾನ ಕತೆಗಳು’ ಕೃತಿಯನುನ ಲೋಖ್ಕಿ ನಾಗರತ್ಸನ ಹಗೆಾ ಅವರು
ಸಂಸಕೃತ್ಸಕಕ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತದುಿ, ‘ರುಚಿರಾಹ್ ಬ್ಾಲಕಥಾ’ ಕೃತಿಗೆ ಸಂಸಕೃತ್ಸ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸ್ತದ. ಸಾಹತಿ
ಕರೋಟ ಶವರಾಮ್ ಕಾರಂತ್ಸ ಅವರ ‘ಚೆರೋಮ್ನದುಡಿ’ ಕೃತಿಯನುನ ಕಾಶಮೋರಿ ಭಾಷಗೆ ಗುಲಾಿರ್ ಅಹಮದ್ ರಥೆೋರ್
ಅವರು ‘ಚ್ರಮ್ ಸುಂರ್ಡ ಡರೋಲ್’ ಹಸರಿನಲ್ಲಾ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತದುಿ, ಈ ಕೃತಿಗೆ ಕಾಶಮೋರಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ
ಲಭಿಸ್ತದ.
 2070ರ ವೆೋಳೆಗೆ ಶರನಯ ಹರರಸರಸುವಿಕಯ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಲು ಪಳೆಯುಳಿಕಯೋತ್ಸರ ಇಂಧನಗಳ ಬಳಕ ಅವಶಯಕ, ಈ
ನಿಟಿುನಲ್ಲಾ ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳ ಬಳಕಯನುನ ಮ್ತ್ಸಿಷುು ಗಾೊಹಕ ಸ್ನೋಹಯಾಗಿಸಲು ಕೋಂದೊ ಸರಕಾರವು
ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ಹರಸ ನಿೋತಿ ತ್ಸಂದ್ಧದ. ಈ ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ನಿೋತಿಯ ಉಪಕೊಮ್ವು ಫಬುೊವರಿ 2022ರಲ್ಲಾ
ನಿೋತಿ (NITI) ಆ್ಯೋಗದಲ್ಲಾ ನಡದ ಚ್ಚೆ್ಯ ಪರಿಣಾಮ್ವಾಗಿದ.ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ಅಥವಾ ಬ್ಾಯಟರಿ ಸಾಿಪಿಂಗ್
ಎಂದರ ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯವು ಸಾಂಪೊದ್ಾಯಿಕ ಇವಿ ಬ್ಾಯಟರಿ ಚ್ಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಪದಿತಿಗಿಂತ್ಸ ಹಚ್ುಾ
ಅನುಕರಲಕರವಾಗಿದುಿ ಶಕಿಿ ಮ್ುಗಿದ್ಧರುವ ಅಂದರ, ಡಿಸಾಾರ್ಜ್ ಆ್ಗಿರುವ ಬ್ಾಯಟರಿಯನುನ ಕರಟುು ಚ್ಾರ್ಜ್
ಆ್ಗಿರುವ ಬ್ಾಯಟರಿಯನುನ ಪಡದುಕರಳುಿವುದೋ ಈ ವಯವಸ್ಥಯಾಗಿದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕೋರಳ ರಾಜ್ಯವು ಸ್ತಸ್ಪೋಸ್ ಎಂಬ ಸಕಾ್ರಿ ಸಾಿಮ್ಯದ OTT ವೆೋದ್ಧಕಯನುನ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ. ಭಾರತ್ಸದ
ಮೊದಲ ಸಕಾ್ರಿ ಸಾಿಮ್ಯದ OTT ಆ್ಗಿದ. ನಿಮಾ್ಪಕರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊದಶ್ಕರ ಹತ್ಾಸಕಿಿಗಳಿಗೆ
ಹಾನಿಯಾಗುವುದನುನ ತ್ಸಪಿಪಸಲು ವೆೋದ್ಧಕಯು ಈಗಾಗಲೋ ಚಿತ್ಸೊಮ್ಂದ್ಧರಗಳಲ್ಲಾ ಬ್ಲಡುಗಡಯಾದ ಚ್ಲನಚಿತ್ಸೊಗಳನುನ

ಮಾತ್ಸೊ ಸ್ತರೋಮ್ ಮಾಡುತ್ಸಿದ. CSspace ಅನುನ ಕೋರಳ ರಾಜ್ಯ ಚ್ಲನಚಿತ್ಸೊ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ್
(KSFDC) ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ರಾಜ್ಸಾಥನದ ಪ್ೋಖಾೊನನಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ ಮ್ರರು ಸ್ೋನೆಗಳ ಅಂದರ ಸ್ೋನಾಪಡ, ನೌಕಾಪಡ ಮ್ತ್ಸುಿ
ವಾಯುಪಡಗಳ ಮಿಲ್ಲಟರಿ ವಾಯಯಾಮ್ 2024 ರ ಭಾರತ್ ಶಕಿಿ ವಾಯಯಾಮ್ ನಡಯಿತ್ಸು. ಸ್ೋನೆಯ ವಿಶೋಷ ಪಡಗಳು,
ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಮಾಕರೋ್ಸ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ವಾಯುಪಡಯ ಗರುಡನೆರಂದ್ಧಗೆ ಅಭಾಯಸವು
ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು.
 ವಿಕೊಮಾದ್ಧತ್ಸಯ ವೆೋದ್ಧಕ್ ಗಡಿಯಾರ: ಪ್ಾೊಚಿೋನ
ಭಾರತಿೋಯ ಪದಿತಿಗಳಂತೆ ಕಾಲಮಾನ ಹಾಗರ
ಪಂಚ್ಾಂಗದ ವಿವರಗಳನುನ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕರಿಗೆ
ತೆರೋರಿಸಲು ಮ್ಧಯಪೊದೋಶದ ಉಜ್ಿಯಿನಿಯ
ನಗರದ ಮ್ಧಯಭಾಗದಲ್ಲಾ ಅಳವಡಿಸ್ತದಿ ಬೃಹತ್
ವೆೋದ್ಧಕ್ ಗಡಿಯಾರದ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಣೆ ಮೆೋಲ
ಸ್ೈಬರ್ ದ್ಾಳಿ ನಡದ್ಧದ. ವಿಕೊಮಾದ್ಧತ್ಸಯ ವೆೋದ್ಧಕ್
ಗಡಿಯಾರವನುನ ಉಜ್ಿಯಿನಿಯ ಜ್ಂತ್ಸರ್
ಮ್ಂತ್ಸನ್ಲ್ಲಾ 85 ಅಡಿ ಎತ್ಸಿರದ ಗೆರೋಪುರದ ಮೆೋಲ
ಸಾಥಪಿಸಲಾಗಿದ. ಫಬುೊವರಿ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು
ಇದನುನ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕರಿಗೆ ಅನಾವರಣಗೆರಳಿಸ್ತದಿರು.
ವಿಕೊಮಾದ್ಧತ್ಸಯ ವೆೋದ್ಧಕ್ ಗಡಿಯಾರ ಪ್ಾೊಚಿೋನ
ಭಾರತಿೋಯ ಪದಿತಿಗಳಂತೆ ಕಾಲಮಾನ ಹಾಗರ ಇತ್ಸರ ವಿವರಗಳನುನ ತೆರೋರಿಸುವ ಪೊಪಂಚ್ದ ಮೊದಲ ಬೃಹತ್
ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ ಗಡಿಯಾರ ಎಂದು ಹೋಳಲಾಗಿದ.
 ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಅವರು ನವಿೋಕೃತ್ಸ ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್ವನುನ ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಜ್ರಾತ್ಸನ
ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದನ ಸಬರಮ್ತಿಯಲ್ಲಾರುವ ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿ ಆ್ಶೊಮ್ದಲ್ಲಾ ಗಾಂಧಿ ಆ್ಶೊಮ್ ಸಾಮರಕದ ಮಾಸುರ್
ಪ್ಾಾನ್ ಅನುನ ಅನಾವರಣಗೆರಳಿಸ್ತದರು. ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್ವನುನ ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾದ್ಧಂದ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಮ್ರಳಿದ
ನಂತ್ಸರ 1915 ರಲ್ಲಾ ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಸಾಥಪಿಸ್ತದ ಮೊದಲ ಆ್ಶೊಮ್ ಇದು. ಸಥಳ: ಇದು ಗುಜ್ರಾತ್ಸನ
ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದನ ಹರರವಲಯದಲ್ಲಾರುವ ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಗಾೊಮ್ದಲ್ಲಾದ. ಇದನುನ ಗುಜ್ರಾತ್ ವಿದ್ಾಯಪಿೋಠ
ನಿವ್ಹಸುತಿಿದ.
 ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯವು 'ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಸಮಾಜಿಕ್ ಉತ್ಾಥನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ
ರರೋಜ್ಗರ್ ಅಧಾರಿತ್ ಜ್ನಕಲಾಯಣ' (PM-SURAJ) ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಅನುನ ಆ್ನೆಾೈನನಲ್ಲಾ
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದುಿ, ಸಮಾಜ್ದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ವಗ್ಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸ್ತನ ಬಂಬಲವನುನ ನಿೋಡುವ ಗುರಿಯನುನ
ಹರಂದ್ಧದ. 'PM-SURAJ' ಯೋಜ್ನೆ: ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಸಮಾಜ್ದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ

ವಗ್ಗಳನುನ ಮೆೋಲಕಕತ್ಸುಿವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಂದುಳಿದ ಸಮ್ುದ್ಾಯಗಳ ಒಂದು ಲಕ್ಷ

ಉದಯಮಿಗಳಿಗೆ ಸಾಲದ ನೆರವು ನಿೋಡುತ್ಸಿದ. ಇದನುನ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಅದರ ಇಲಾಖೆಗಳು ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿವೆ.
 ಪೊಧಾನಮ್ಂತಿೊಯವರು ಆ್ಯುಷಾಮನ್ ಹಲ್ಿ ಕಾಡಗ್ಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ವೆೈಯಕಿಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಧನಗಳನುನ ಸಫಾಯಿ
ಮಿತ್ಸೊರರಿಗೆ (ಒಳಚ್ರಂಡಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ಪಿುಕ್ ಟಾಯಂಕ್ ಕಲಸಗಾರರಿಗೆ) ವಿತ್ಸರಿಸ್ತದರು, ನಾಯಷನಲ್ ಆ್ಕ್ಷನ್ ಫಾರ್
ಮೆಕನೆೈಸ್ಾ ಸಾಯನಿಟ್ೋಶನ್ ಇಕರೋಸ್ತಸುಮ್ (ನಮ್ಸ್ಿ) ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ವಿತ್ಸರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು. ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆ:

ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯ (MoSJE) ಮ್ತ್ಸುಿ ವಸತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಗರ ವಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ (MoHUA) 2022 ರಲ್ಲಾ ರರಪಿಸಲಾದ ಕೋಂದೊ ವಲಯದ ಯೋಜ್ನೆಯಾಗಿದ.
ಇದು ನಗರ ನೆೈಮ್್ಲಯ ಕಾಮಿ್ಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಘನತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನೆರೋಪ್ಾಯವನುನ ಖಾತಿೊಪಡಿಸುವ
ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ. ದ್ಧ ಸ್ಲ್ಾ-ಎಂಪ್ಾಾಯಮಂಟ್ ಸ್ತಕೋಮ್ ಫಾರ್ ರಿಹಾಯಬ್ಲಲ್ಲಟ್ೋಷನ್ ಆ್ಫ್ ಮಾನುಯಯಲ್
ಸಾಕಯವೆಂಜ್ಸ್್ (SRMS) ಅನುನ ನಮ್ಸ್ಿ ಎಂದು ಮ್ರುನಾಮ್ಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದ. ಹಸಿಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ನೆೈಮ್್ಲಯ
ಕಾಮಿ್ಕರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರ ಅವಲಂಬ್ಲತ್ಸರನುನ ಪುನವ್ಸತಿ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು SRMS ಯೋಜ್ನೆಯನುನ
2007 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಇತಿಿೋಚಿಗೆ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ULLAS - ನವ ಭಾರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತ್ಾ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ದ ಭಾಗವಾಗಿ ಮ್ರಲಭರತ್ಸ
ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರದ ಮೌಲಯಮಾಪನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯನುನ (FLNAT) ನಡಸಲು ಸ್ತದಿವಾಗಿದ.
ಸಮಾಜ್ದಲ್ಲಾ ಎಲಾರಿಗರ ಜಿೋವಮಾನದ ಕಲ್ಲಕಯ ತಿಳುವಳಿಕ (ULLAS) ಗುರಿ: ಆ್ಜಿೋವ ಕಲ್ಲಕಯನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ 15 ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಹಚಿಾನ ವಯಸ್ತ್ನವರಲ್ಲಾ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಅಂತ್ಸರವನುನ ಕಡಿಮೆ
ಮಾಡುವುದು. ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಜ್ಞಾನ: ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ವೆೈಯಕಿಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಬಳವಣಿಗೆಗೆ
ಅಗತ್ಸಯವಾದ ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಮಾಹತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯಗಳನುನ ಒದಗಿಸಲು ಪೊಯತಿನಸುತ್ಸಿದ. ಮೊಬೈಲ್
ಅಪಿಾಕೋಶನ್: ಉಲಾಾಸ್ ಬಳಕದ್ಾರ ಸ್ನೋಹ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪಿಾಕೋಶನ್ DIKSHA ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಮ್ರಲಕ ವಿವಿಧ
ಕಲ್ಲಕಾ ಸಂಪನರಮಲಗಳಿಗೆ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಒದಗಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದ.
 ದಹಲ್ಲಯ ಅರುಣ್ ಜಟಿಾ ಕಿೊಕಟ್ ಕಿೊೋಡಾಂಗಣದಲ್ಲಾ ನಡದ 2024ರ ಮ್ಹಳಾ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್ ಟರನಿ್ಯಲ್ಲಾ
ಫೈನಲ್ ಪಂದಯದಲ್ಲಾ ದಹಲ್ಲ ಕಾಯಪಿಟಲ್್ ವಿರುದಿ ರಾಯಲ್ ಚ್ಾಲಂಜ್ಸ್್ ಬಂಗಳರರು ತ್ಸಂಡ 8 ವಿಕಟಗಳಿಂದ
ಗೆಲುವು ಪಡಯಿತ್ಸು. ಆ್ ಮ್ರಲಕ ಆ್ಸ್ತ್ಬ್ಲ ಮ್ಹಳಾ ತ್ಸಂಡ ಚೆರಚ್ಾಲ ವುಮೆನ್್ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್
ಮ್ುಡಿಗೆೋರಿಸ್ತಕರಂಡಿದ. ಆ್ವೃತಿಿ: ಎರಡನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿ ಬಂಗಳರರು ಮ್ತ್ಸುಿ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಪಂದಯಗಳನುನ
ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ. WPL ನ ಆ್ರ್ ಸ್ತಬ್ಲ ತ್ಸಂಡದ ಕಾಯಪುನ್: ಸಮೃತಿ ಮ್ಂದಣು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರೋರ್ಚ: ಲರಯಕ್
ವಿಲ್ಲಯಮ್್ WPL ದಹಲ್ಲ ತ್ಸಂಡದ ಕಾಯಪುನ್: ಮೆಗ್ ಲಾಯನಿಂಗ್ಅ ತಿ ಹಚ್ುಾ ರನ್ ಗಳನುನ ಪಡದವರು:
ಎಲ್ಲಾಸ್ ಪರಿ್: 9 ಪಂದಯಗಳಲ್ಲಾ 347 ರನ್, ಶೊೋಯಾಂಕ ಪ್ಾಟಿೋಲ್: 8 ಪಂದಯಗಳು, 21.3 ಓವರಗಳಲ್ಲಾ, 13
ವಿಕಟಗಳನುನ ಪಡದ್ಧದ್ಾಿರ.

 ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್(ಹಬಬಕ) ಪಕ್ಷಿಗಳ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯ ಅಪ್ಾಯವನುನ ಪರಿಹರಿಸಲು

ಸುಪಿೊೋಂ ಕರೋಟ್್ ಸಮಿತಿಯನುನ ರಚಿಸ್ತದ. ಸಮಿತಿಯ ಪ್ಾೊಥಮಿಕ ಕಾಯ್: ರಾಜ್ಸಾಥನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಜ್ರಾತ್ಸನಲ್ಲಾರುವ
ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುಡನ್ ಪೊಮ್ುಖ್ ಆ್ವಾಸಸಾಥನಗಳಲ್ಲಾ ಭರಗತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರಮಿಯ ಮೆೋಲ್ಲನ ವಿದುಯತ್
ಮಾಗ್ಗಳ ಕಾಯ್ಸಾಧಯತೆಯನುನ ನಿಣ್ಯಿಸುವುದು ಸಮಿತಿಯ ಪ್ಾೊಥಮಿಕ ಕಾಯ್ವಾಗಿದ.
 ಬ್ಲಹಾರದ ಏಕೈಕ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (VTR) ಬೋಸ್ತಗೆಯಲ್ಲಾ ಕಾಡು ಪ್ಾೊಣಿಗಳಿಗೆ
ನಿೋರು ಒದಗಿಸಲು ಹಸ್ತರು ಶಕಿಿಯನುನ ಬಳಸುತ್ಸಿದ. ಸೌರಶಕಿಿ-ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ಪಂಪಗಳ ಬಳಕ: ಹುಲ್ಲಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ
ವನಯಜಿೋವಿಗಳಿಗೆ ನಿಯಮಿತ್ಸವಾಗಿ ನಿೋರು ಒದಗಿಸಲು ಇದು ವೆಚ್ಾ-ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸ್ನೋಹ ಸೌರಶಕಿಿ
ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ಪಂಪಗಳನುನ ಸಾಥಪಿಸ್ತದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕೋಂದೊ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರು ಹರಸದ್ಧಲ್ಲಾಯಲ್ಲಾ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಮೊದಲ ಪೊಧಾನ ಕಚೆೋರಿ
ಕಟುಡವಾದ ‘ನೌಸ್ೋನಾ ಭವನ’ವನುನ ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು. ಹಂದ, ನೌಕಾಪಡಯು 13 ವಿವಿಧ ಸಥಳಗಳಿಂದ
ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತಿಿತ್ಸುಿ, ಒಂದು ಏಕಿೋಕೃತ್ಸ ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿಯ ಅಗತ್ಸಯವಿತ್ಸುಿ. ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಪೊಮ್ುಖ್
ನೆಲಗಳು ಮ್ುಂಬೈ, ಗೆರೋವಾ, ಕಾರವಾರ, ಕರಚಿಾ, ಚೆನೆನೈ, ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ, ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ೋಟ್್
ಬಾೋನ್ಲ್ಲಾವೆ.
 ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಗಾೊಮಿೋಣ ಉದರಯೋಗ ಖಾತಿೊ ಯೋಜ್ನೆ (ಎಂ–ನರೋಗಾ)ಅಡಿಯಲ್ಲಾನ ಕಾಮಿ್ಕರಿಗೆ
ವೆೋತ್ಸನ ಹಚ್ಾಳ ಮಾಡಿ ಕೋಂದೊ ಸಕಾ್ರವು ಅಧಿಸರಚ್ನೆ ಹರರಡಿಸ್ತದ. 2024-25 ರ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ವಷ್ಕಕ
MGNREGA ಕಾಮಿ್ಕರ ವೆೋತ್ಸನ ದರಗಳಲ್ಲಾ 3-10 ಶೋಕಡಾ ಹಚ್ಾಳವನುನ ಕೋಂದೊವು ಸರಚಿಸ್ತದ. ಪರಿಷಕೃತ್ಸ
ದರಗಳು 1ನೆೋ ಏಪಿೊಲ್ 2024 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲ್ಲವೆ. ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಈ ಮೊದಲು ದ್ಧನಕಕ ₹ 316ರಷ್ಟ್ುದಿ ನರೋ
ಗಾ ಕರಲ್ಲ ದರವು ಪರಿಷಕರಣೆ ಬಳಿಕ ₹349ಕಕ ಹಚಿಾಸಲಾಗಿದ. ಉತ್ಸಿರ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿರಾಖ್ಂಡದಲ್ಲಾ ಅತಿ
ಕಡಿಮೆ ಪೊಮಾಣದಲ್ಲಾ (₹7) ಪರಿಷಕರಣೆಯಾಗಿದುಿ, ಎರಡರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಾ ನರೋಗಾ ಕರಲ್ಲಯು ದ್ಧನಕಕ ₹ 237
ಆ್ಗಿದ. ಈ ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಕರಲ್ಲ ದರ ಹರಂದ್ಧರುವ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಹರಿಯಾಣ
(ದ್ಧನಕಕ ₹374) ಮೊದಲ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದಿರರ, ಅಲ್ಲಾ ಕರಲ್ಲ ದರದಲ್ಲಾ ಕೋವಲ ಶೋ 4ರಷುನುನ ಏರಿಕ
ಮಾಡಲಾಗಿದ.
 ಬ್ಾಡ್ರ್ ರರೋರ್ಡ್ ಆ್ಗ್ನೆೈಸ್ೋಶನ್ (BRO) ಲಡಾಖ್ನ ಆ್ಯಕಟಿುನ ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್ ರಸ್ಿಯನುನ
ಪ್ಣ್ಗೆರಳಿಸ್ತದ. ಸಂಪಕ್: ಈ 298-ಕಿಮಿೋ ರಸ್ಿಯು ಕಾಗಿ್ಲ್-ಲೋಹ್ ಹದ್ಾಿರಿಯಲ್ಲಾ ದಚ್ಾ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿಮ್ುಮ
ಮ್ರಲಕ ಮ್ನಾಲ್ಲಯಿಂದ ಲೋಹಗ ಸಂಪಕ್ ಕಲ್ಲಪಸುತ್ಸಿದ. ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್ ರಸ್ಿ (NPDR) (298km),
ಝನಾ್ಕರ್ ಹದ್ಾಿರಿ ಎಂದರ ಕರಯಲಪಡುತ್ಸಿದ, ಇದು ಲಡಾಖ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಮಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶವನುನ ಝನಾ್ಕರ್
ಕಣಿವೆಯ ಮ್ರಲಕ ಸಂಪಕಿ್ಸುತ್ಸಿದ. ರಸ್ಿ, ಅಟಲ್ ಸುರಂಗ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಸಾಿವಿತ್ಸ ಶಂಗೆರೋಲಾ ಸುರಂಗದರಂದ್ಧಗೆ,
ಎಲಾಾ ಹವಾಮಾನ ಸಂಪಕ್ವನುನ ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಪೊಮ್ುಖ್ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ-ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸ್ಕೈರರಟ್ ಏರರೋಸ್ಪೋಸ್, ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ
ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥಯ (ಇಸ್ರೊೋ) ಪ್ೊಪಲಷನ್ ಪರಿೋಕ್ಷಾ ಪದೋಶ ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶದ ಶೊೋಹರಿಕರೋಟಾದ ಸತಿೋಶ್

ಧವನ್ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಕೋಂದೊದಲ್ಲಾ ಕಲಾಂ-250 ಅನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸ್ತದ. ಏನಿದು ಕಲಾಂ-

250 : ಇದು ವಿಕೊಮ್-1 ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದ ಹಂತ್ಸ-2 ಆ್ಗಿದ. ಇದು ಹಚಿಾನ ಸಾಮ್ಥಯ್ದ
ಕಾಬ್ನ್ ಸಂಯೋಜಿತ್ಸ ರಾಕಟ್ ಮೊೋಟರ್ ಆ್ಗಿದುಿ, ಇದು ಘನ ಇಂಧನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಚಿಾನ ಕಾಯ್ಕ್ಷಮ್ತೆಯ
ಎರ್ಥಲ್ಲೋನ್-ಪ್ೊಪಿಲ್ಲೋನ್-ಡೈನ್ ಟ್ಪ್ಾ್ಲ್ಲಮ್ಸ್್ (EPDM) ಥಮ್್ಲ್ ಪ್ೊಟ್ಕ್ಷನ್ ಸ್ತಸುಮ್ (TPS) ಅನುನ
ಬಳಸುತ್ಸಿದ.
 ಕೋಂದೊ ಪರಿಸರ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯ (MoEFCC) ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಅರುಣಾಚ್ಲ
ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಸಾ್ಂನ ಅರಣಯ ಇಲಾಖೆಗಳಿಗೆ ಡುಲುಂಗ್-ಸುಬನಿ್ರಿ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನುನ ಸರಚಿಸಲು
ಪೊಸಾಿವನೆಯನುನ ಸ್ತದಿಪಡಿಸುವಂತೆ ಸರಚಿಸ್ತದ.
 ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ (ಇಸ್ರೊೋ) ಕನಾ್ಟಕದ ಚಿತ್ಸೊದುಗ್ ಜಿಲಾಯ ಏರರೋನಾಟಿಕಲ್
ಟ್ಸ್ು ರೋಂಜ್ನಲ್ಲಾ ಪುಷಪಕ್ ಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದ (ಆ್ಎ್ಲ್ಲಿ) ಲಾಯಂಡಿಂಗ್
ಪೊಯೋಗವನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ನಡಸ್ತದ. ಇದು ಇಸ್ರೊೋದ ಎರಡನೆೋ ಸರಣಿಯ ಆ್ಎ್ಲ್ಲಿ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್
ಪೊಯೋಗವಾಗಿದಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದ ಇಸ್ರೊೋದ ಅನೆಿೋಷಣೆ: ಈ
ಮಿಷನ್ ಸಂಪ್ಣ್ ಆ್ಎ್ಲ್ಲಿ ಗಾಗಿ ಅಗತ್ಸಯ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನಗಳನುನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ISRO ನ ನಡಯುತಿಿರುವ
ಪೊಯತ್ಸನಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ, ಇದು ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶಕಕ ಕಡಿಮೆ-ವೆಚ್ಾದ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಸಕಿೊಯಗೆರಳಿಸುವ
ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ. ಹಂದ್ಧನ ಆ್ಎ್ಲ್ಲಿ ಮಿಷನಗಳು: ISRO ಹಂದ್ಧನ ಆ್ಎ್ಲ್ಲಿ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳನುನ 2016
ರಲ್ಲಾ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ನಡಸ್ತತ್ಸುಿ.
 ವಾಯಯಾಮ್ ಮಿಲನ್ 2024 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಐಎನ್ಎಸ್ ವಿಕಾೊಂತ್ ಹಡಗಿನಲ್ಲಾ ನಡದ ಸಮಾರರೋಪ
ಸಮಾರಂಭದರಂದ್ಧಗೆ ಮ್ುಕಾಿಯಗೆರಂಡಿತ್ಸು. ಇದು ನೌಕಾ ವಾಯಯಾಮ್ದ 12 ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯಾಗಿದ. ನಡದ ಸಥಳ:
ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ, ಪ್ವ್ ನೌಕಾ ಕಮಾಂಡನ ಆ್ಶೊಯದಲ್ಲಾ ನಡಯುವ ದಿೈವಾಷ್ಟ್್ಕ ಬಹುಪಕ್ಷಿೋಯ ನೌಕಾ
ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ. ಮಿಲನ್' ಎಂದರ 'ಸಂಗಮ್ದ ಸಭೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ರ್ಧಯೋಯವಾಕಯ - 'ಸೌಹಾದ್ದ ಒಗಗಟಿುನ
ಸಹಯೋಗ' ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕಡಲ ಸಹಕಾರದ ನಿರಂತ್ಸರ ಮ್ನೆರೋಭಾವವನುನ ಸಂಕೋತಿಸುತ್ಸಿದ. ಇದು 1995 ರಲ್ಲಾ
ಅಂಡಮಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿಕರೋಬ್ಾರ್ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು. ಇಂಡರೋನೆೋಷಾಯ, ಸ್ತಂಗಾಪುರ್, ಶೊೋಲಂಕಾ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಥೆೈಲಾಯಂರ್ಡ ನೌಕಾಪಡಗಳು ಈ ಆ್ವೃತಿಿಯಲ್ಲಾ ಭಾಗವಹಸ್ತದಿವು.
 ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮಣ ವಾಯಯಾಮ್ವನುನ ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು. ಇದು ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಮ್ಲೋಷಾಯ ನೌಕಾಪಡಗಳ ನಡುವೆ ನಡಸಲಾದ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ. ಭಾಗವಹಸುವವರು:
ಇಂಡಿಯನ್ ನೆೋವಲ್ ಶಪ್ ಕಿಲಾಿನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಯಲ್ ಮ್ಲೋಷ್ಟ್ಯನ್ ಶಪ್ KD ಲಕಿರ್
 ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡ ಕಡಲ ಗಡಿ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಾ ನರತ್ಸನ ನೌಕಾನೆಲಯಾದ ‘ಐಎನ್ಎಸ್ ಜ್ಟಾಯು’ ಗೆ ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪದ
ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪದಲ್ಲಾ ಕಾಯಾ್ರಂಭಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.ಇದೋ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ, ‘ಐಎನ್ಎಸ್ ಜ್ಟಾಯು’ವಿನ ಮೊದಲ
ಕಮಾಂಡಿಂಗ್ ಆ್ಫ್ಲೋಸರ್ ಆ್ಗಿ ನೆೋಮ್ಕವಾಗಿರುವ ಕಮಾಂಡರ್ ವೊತ್ಸ ಬಘೋಲ್ ಅಧಿಕಾರ ವಹಸ್ತಕರಂಡರು. INS

ಜ್ಟಾಯು ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪದಲ್ಲಾ ದೋಶದ ಎರಡನೆೋ ನೌಕಾ ನೆಲಯಾಗಲ್ಲದ. ಈ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ನೌಕಾಪಡಯ

ಮೊದಲ ನೌಕಾನೆಲ, ಕವರಟಿುಯಲ್ಲಾ INS ದ್ಧಿೋಪರಕ್ಷಕ ಅನುನ 2012 ರಲ್ಲಾ ಕಾಯಾ್ರಂಭ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಅಿಂತರಾಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ರೈಸ್ತನಾ ಸಂವಾದದ 9 ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯು ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು, ಸುಮಾರು 115 ದೋಶಗಳಿಂದ
2,500 ಕರಕ ಹಚ್ುಾ ಪೊತಿನಿಧಿಗಳು ಭಾಗವಹಸ್ತದಿರು. ಗಿೊೋಸನ ಪೊಧಾನಿ ಕಿರಿಯಾಕರೋಸ್ ಮಿಟ್ರ್ೋಟಾಕಿಸ್ ಈ
ವಷ್ದ ಸಮೆಮೋಳನದ ಮ್ುಖ್ಯ ಅತಿರ್ಥಯಾಗಿದಿರು. ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024 ರ ರ್ಥೋಮ್:

ಚ್ತ್ಸುಷರಕೋನ(quadrilateral): ಸಂಘರ್ಷ, ಸಪರ್ಧ್, ಸಹಕರಿಸ್ತ, ರಚಿಸ್ತ.
 ಕಿೋನಾಯದ ನೆೈರರೋಬ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡದ ತ್ಸನನ
ಆ್ರನೆೋ ಅಧಿವೆೋಶನದಲ್ಲಾ, ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ
ಪರಿಸರ ಅಸ್ಂಬ್ಲಾ (UNEA) ಭಾರತ್ಸವು
ಸಲ್ಲಾಸ್ತದ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯ ಕುರಿತ್ಸು
ನಿಣ್ಯವನುನ ಅಂಗಿೋಕರಿಸ್ತತ್ಸು. ಈ
ನಿಣ್ಯವನುನ ಶೊೋಲಂಕಾ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಬರಲ್ಲವಿಯಾ ಸಹ ಪ್ಾೊಯೋಜಿಸ್ತದ.
 ಜಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಕಿೊಸ್ತುನಾ ಪಿಸ್ರಕೋವಾ
ಅವರು 2023ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ ‘ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ’
ಕಿರಿೋಟ ಮ್ುಡಿಗೆೋರಿಸ್ತಕರಂಡಿದ್ಾಿರ.
ಲಬನಾನನ ಯಾಸ್ತಮನಾ ಜೈಟೌನ್
ರನನರ್-ಅಪ್ ಆ್ದರು. ನಡದ ಸಥಳ:
ಭಾರತ್ಸದ ಮ್ಹಾರಾಷರ ರಾಜ್ಯದ
ಮ್ುಂಬೈನಲ್ಲಾರುವ ಜಿಯವಲ್ಾ್ ಕನೆಿನಷನ್ ಸ್ಂಟರ್, ಆ್ವೃತಿಿ: 71ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿ, ಭಾಗವಹಸ್ತದ ದೋಶಗಳು: 112
ದೋಶಗಳ ಸುಂದರಿಯರು ಪ್ಾಲರಗಂಡಿದಿರು. ಉಡುಪಿ ಜಿಲಾಯ ಇನನಂಜ ಮ್ರಲದ ಸ್ತನಿ ಶಟಿು ಅವರು
ಭಾರತ್ಸವನುನ ಪೊತಿನಿಧಿಸ್ತದಿರು. ಬ್ಾಲ್ಲವುರ್ಡ ನಿಮಾ್ಪಕ ಕರಣ್ ಜರೋಹರ್, ಮಾಜಿ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಫ್ಲಲ್ಲಪಿಪೋನ್್
ನ ಮೆೋಗನ್ ಯಂಗ್ ಅವರ ನೆೋತ್ಸೃತ್ಸಿದಲ್ಲಾ ಸಪರ್ಧ್ಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
 ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ನಡುವೆ ಜ್ಂಟಿ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯಪ್ಾರ ಸಮಿತಿ (JETCO) ಸಾಥಪನೆಗೆ
ಹೋಳಿದ ಪ್ೊೋಟ್ರೋಕಾಲಗ ಸಹ ಹಾಕುವ ಪೊಸಾಿವನೆಗೆ ಕೋಂದೊ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಅನುಮೊೋದನೆ ನಿೋಡಿದ. ಜ್ಂಟಿ ಆ್ರ್ಥ್ಕ
ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯಪ್ಾರ ಸಮಿತಿ (JETCO) ಬಗೆಗ: JETCO ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಹಕಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಎರಡು ದೋಶಗಳಿಂದ ರರಪುಗೆರಂಡ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಸಂಸ್ಥಯಾಗಿದ.
 2023-24 ರ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವರದ್ಧ (HDR) ಪೊಕಾರ, ಭಾರತ್ಸವು ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
ಸರಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಾ (HDI) 134 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ. ಸ್ತಿಟಿಲ್ಂರ್ಡ ಮೊದಲ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ. 2023-24 ರ

ಶೋಷ್ಟ್್ಕಯ ವಿಷಯ: ಬೊೋಕಿಂಗ್ ದ್ಧ ಗಿೊಡಾಾಕ್: ರಿೋಮಾಯಜಿನಿಂಗ್ ಕರೋಆ್ಪರೋಷನ್ ಇನ್ ಎ

ಪ್ೋಲರೈಸ್ಾ ವಲ್ಾ್', ವರದ್ಧಯನುನ ಬ್ಲಡುಗಡ ಮಾಡುವವರು: ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಯ್ಕೊಮ್
(ಯುಎನಿಾಪಿ) ವರದ್ಧಯ ಅಗೊ ಮ್ರರು ದೋಶಗಳು (ಅಂಕಗಳು): ಸ್ತಿಟಿಲ್ಂರ್ಡ (0.967), ನಾವೆ್ (0.966)
ಮ್ತ್ಸುಿ ಐಸಾಾಯಂರ್ಡ (0.959). ಕಳಗಿನ ಮ್ರರು ದೋಶಗಳು: ಸ್ರಮಾಲ್ಲಯಾ (0.380), ದಕ್ಷಿಣ ಸುಡಾನ್
(0.381), ಮ್ಧಯ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾ ಗಣರಾಜ್ಯ (0.387).
 ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಅವರಿಗೆ ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಭರತ್ಾನನ ಅತ್ಸುಯನನತ್ಸ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವ ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲರಪೋ ಆ್ಡ್ರ್
ನಿೋಡಲಾಯಿತ್ಸು. ಇದನುನ "ನಗಡಾಗ್ ಪಲ್ ಗಿ ಖೆರೋಲರೋ್" ಎಂದರ ಕರಯಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಭರತ್ಾನನ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ
ಗೌರವಾನಿಿತ್ಸ ನಾಗರಿಕ ಪುರಸಾಕರವಾಗಿದ, ಸಮಾಜ್ಕಕ ಅಸಾಧಾರಣ ಕರಡುಗೆಗಳನುನ ಪೊದಶ್ಸ್ತದ, ಸ್ೋವೆ, ಸಮ್ಗೊತೆ
ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಯಕತ್ಸಿದ ಮೌಲಯಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ ವಯಕಿಿಗಳಿಗೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 ಸ್ತಿಸ್ ಸಂಸ್ಥ IQAir ವಿಶಿ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ವರದ್ಧ 2023 ರ ಪೊಕಾರ ಭಾರತ್ಸವನುನ ವಿಶಿದ ಮ್ರರನೆೋ
ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ದೋಶ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ. ಭಾರತ್ಸದ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ಶೊೋಯಾಂಕ: ಪೊತಿ ಘನ ಮಿೋಟಗೆ್
ಸರಾಸರಿ ವಾಷ್ಟ್್ಕ PM2.5 ಸಾಂದೊತೆಯ 54.4 ಮೆೈಕರೊಗಾೊಂಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಳ ವಿಶಿದ ಮ್ರರನೆೋ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ
ದೋಶವೆಂದು ಶೊೋಣಿೋಕರಿಸಲಾಗಿದ. ಬ್ಾಂಗಾಾದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾಕಿಸಾಿನವು ಮಾಲ್ಲನಯದ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸವನುನ
ಮಿೋರಿಸ್ತದ, ಕೊಮ್ವಾಗಿ ಹಚ್ುಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎರಡನೆೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಮಾಲ್ಲನಯದ ದೋಶಗಳಾಗಿವೆ. ವಿಶಿದ ಟಾಪ್ 10
ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ನಗರಗಳಲ್ಲಾ 9 ನಗರಗಳು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾವೆ. ಹಂದ್ಧನ ವಷ್ಕಕ ಹರೋಲ್ಲಸ್ತದರ ಭಾರತ್ಸದ ಗಾಳಿಯ ಗುಣಮ್ಟು
ಹದಗೆಟಿುದ, ದಹಲ್ಲ ಸತ್ಸತ್ಸ ನಾಲಕನೆೋ ಬ್ಾರಿಗೆ ವಿಶಿದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ರಾಜ್ಧಾನಿಯಾಗಿ ಹರರಹರಮಿಮದ.
ಬ್ಲಹಾರದ ಬೋಗುಸರಾಯ್ ಅನುನ ವಿಶಿದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ಮ್ಹಾನಗರ ಪೊದೋಶ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ.
 ನಾಲಕನೆೋ ಶಾಂಘೈ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥ (SCO) ಸಾುಟ್ಪ್ ಫ್ೋರಮ್ 2024ರ ಮಾಚ್್ನಲ್ಲಾ ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ
ನಡಯಿತ್ಸು. ಆ್ಯೋಜ್ಕರು: ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಉದಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಂತ್ಸರಿಕ ವಾಯಪ್ಾರದ
ಉತೆಿೋಜ್ನ ಇಲಾಖೆ (DPIIT) ಭಾರತ್ಸವು ಇದರ ಶಾಶಿತ್ಸ ಅಧಯಕ್ಷತೆಯನುನ ವಹಸ್ತದುಿ, SWG ನಿಯಮ್ಗಳ
ಅಳವಡಿಕಗೆ ನೆೋತ್ಸೃತ್ಸಿ ವಹಸ್ತದ ಮ್ತ್ಸುಿ ನವೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಾ ಅದರ ಎರಡನೆೋ ಸಭೆಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲ್ಲದ.
 ತಿೊಪಕ್ಷಿೋಯ ವಾಯಯಾಮ್ (IMT TRILAT) ಎರಡನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯು ಪಶಾಮ್ ಹಂದರ ಮ್ಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಾ
ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು. ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್: ಇದು ಭಾರತ್ಸ, ಮೊಜಾಂಬ್ಲಕ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾಂಜಾನಿಯಾ ನಡುವಿನ
ತಿೊಪಕ್ಷಿೋಯ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ. ಗುರಿ: ತ್ಸರಬೋತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿಮ್ ಅಭಾಯಸಗಳ ಹಂಚಿಕಯ ಮ್ರಲಕ
ಸಾಮಾನಯ ಅಪ್ಾಯಗಳನುನ ಎದುರಿಸಲು ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಸೃಷ್ಟ್ುಸುವುದು.
 ಪ್ಾಾನೆಟರಿ ಸ್ತಸುಮ್ ನಾಮ್ಕರಣಕಾಕಗಿ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಖ್ಗೆರೋಳ ಒಕರಕಟದ (IAU) ವಕಿ್ಂಗ್ ಗರೊಪ್
ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಚ್ಂದೊಯಾನ-3 ರ ವಿಕೊಮ್ ಲಾಯಂಡನ್ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪ್ಾಯಿಂಟ್ಗ ಶವ ಶಕಿಿ ಎಂಬ ಹಸರನುನ
ಅನುಮೊೋದ್ಧಸ್ತದ. ಆ್ಗಸ್ು 26, 2023 ರಂದು ಚ್ಂದೊಯಾನ ರ ಯಶಸ್ತಿ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ನಂತ್ಸರ ಪೊಧಾನಿ
ನರೋಂದೊ ಮೊೋದ್ಧಯವರ ಹಸರನುನ ಘರೋಷ್ಟ್ಸ್ತದಿರು. ಶವಶಕಿಿ ಪ್ಾಯಿಂಟ್ ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಶರೋಧನಾ
ಸಂಸ್ಥ (ಇಸ್ರೊೋ) ದ ಮ್ರರನೆೋ ಚ್ಂದೊನ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯಾದ ಚ್ಂದೊಯಾನ-3 ರ ಚ್ಂದೊನ ದಕ್ಷಿಣ ಧುೊವದ

ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ತ್ಾಣವಾಗಿದ. ಸಥಳ: ಇದು 69.373°S 32.319°E, ಚ್ಂದೊನ ಕುಳಿಗಳಾದ

ಮ್ಂಜಿನಸ್ C ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಂಪಲ್ಲಯಸ್ N ನಡುವೆ ಇದ.
 ವಿದೋಶಾಂಗ ವಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವ ಎಸ್ ಜೈಶಂಕರ್ ಅವರು ಆ್ಸ್ತಯಾನ್ ದೋಶಗಳಿಗೆ ಸಾಗರರೋತ್ಸಿರ ನಿಯೋಜ್ನೆಯ
ಭಾಗವಾಗಿ ಫ್ಲಲ್ಲಪೈನ್ನ ಮ್ನಿಲಾ ಕರಲ್ಲಾಯಲ್ಲಾರುವ ವಿಶೋಷ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ನೌಕಯಾದ
ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್ ಎಂಬ
ಭಾರತಿೋಯ ಕರಾವಳಿ ರಕ್ಷಣಾ

ನೌಕಗೆ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದರು. ICGS
ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್,
ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶದ
ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂನಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ
ಪ್ವ್ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ
ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ. ಇದು
ಭಾರತಿೋಯ ಕರೋಸ್ು ಗಾಡನ್
ವಿಶೋಷ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ
ನೌಕಯಾಗಿದ (PCV). ಇದು
ಭಾರತ್ಸದ ಎರಡನೆೋ PCV ಆ್ಗಿದ
(ಮೊದಲನೆಯದು ICGS
ಸಮ್ುದೊ ಪೊಹರಿ). ಇದನುನ
ಸರರತ್ಸನ ಎಬ್ಲಜಿ ಶಪ್ಾಯಡಿನ್ಂದ
ಸಥಳಿೋಯವಾಗಿ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ. ಇದನುನ 2012 ರಲ್ಲಾ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಭಾರತ್ಸವು ತ್ಸನನ ಪೊಜಗಳನುನ ಹಂಸಾಚ್ಾರ ಪಿೋಡಿತ್ಸ ಹೈಟಿಯಿಂದ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಗೆ ಸಥಳಾಂತ್ಸರಿಸಲು
‘ಆ್ಪರೋಷನ್ ಇಂದ್ಾೊವತಿ’ ಎಂಬ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯನುನ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ. ಹೈಟಿಯಲ್ಲಾ ಯಾವುದೋ
ರಾಯಭಾರ ಕಚೆೋರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧಲಾದ ಭಾರತ್ಸವು ಡರಮಿನಿಕನ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಧಾನಿ ಸಾಯಂಟ್ರ
ಡರಮಿಂಗೆರದಲ್ಲಾ ತ್ಸನನ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ಮ್ರಲಕ ಪರಿಸ್ತಥತಿಯನುನ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ ಮಾಡುತಿಿದ.
 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಭರತ್ಾನನ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದರು, ಭಾರತ್ಸವು ಭರತ್ಾನೆರನಂದ್ಧಗೆ ಹಲವು
ಒಪಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹ ಹಾಕಿತ್ಸು. ಪಟ್ರೊೋಲ್ಲಯಂ ಒಪಪಂದ: ಎರಡರ ದೋಶಗಳು ಭಾರತ್ಸದ್ಧಂದ ಭರತ್ಾನೆಗ ನಿರಂತ್ಸರ
ಪ್ರೈಕಯನುನ ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸ್ತಕರಳಿಲು ಪಟ್ರೊೋಲ್ಲಯಂ ಉತ್ಸಪನನಗಳ ಪ್ರೈಕಯ ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದವು,
ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಹಕಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹೈಡರೊೋಕಾಬ್ನ್ ವಲಯದಲ್ಲಾ ಬಳವಣಿಗೆಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿವೆ.

ದ್ಧನ ವಿಶೋಷತೆಗಳು
 ಪೊತಿ ವಷ್ ಮಾರ್ಚ್ 3ರಂದು ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. 2024ನೆೋ ಶೊವಣ ದ್ಧನದ ವಿಷಯ:
ಮ್ನಃ ಸ್ತಥತಿಯ ಬದಲಾವಣೆ. ಶೊವಣ ಸಮ್ಸ್ಯಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದಂತೆ ಆ್ ಸಮ್ಸ್ಯಯಿಂದ ಬಳಲುತಿಿರುವವರು, ಅವರ
ಜ್ತೆಗೆ ಇರುವವರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮಾಜ್ದಲ್ಲಾನ ಎಲಾರ ಮ್ನಸ್ತಥತಿಯನುನ ಬದಲ್ಲಸಬೋಕು ಎಂಬುದು ಈ ಬ್ಾರಿಯ ಗುರಿ.
 ವಿಶಿ ವನಯಜಿೋವಿ ದ್ಧನವನುನ ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಚ್ 3 ರಂದು ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ, ಇದು ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ
ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆಯನುನ ಎತಿಿ ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಮ್ಮ ಗೊಹದಲ್ಲಾ ವಾಸ್ತಸುವ ವೆೈವಿಧಯಮ್ಯ ಜಾತಿಗಳನುನ

ರಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದ.ಈ ದ್ಧನದಂದು ವನಯ ಜಿೋವಿಗಳ ಬಗೆಗ ಅರಿವು ಹಾಗರ ಶಕ್ಷಣ ನಿೋಡಲು, ವನಯ ಜಿೋವಿ
ವೆೈವಿದಯತೆಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯ ತೆಯ ತಿಳುವಳಿಕ ಹಚಿಾ ಸಲು ಈ ದ್ಧನವನುನ ಮಿೋಸಲ್ಲಡಲಾಗಿದ. 2024 ರ
ರ್ಥೋಮ್: "ಜ್ನರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರಮಿಯನುನ ಸಂಪಕಿ್ಸುವುದು: ವನಯಜಿೋವಿಗಳಿಗಾಗಿ ನಾವಿೋನಯತೆಗಳನುನ
ಕಂಡುಹಡಿಯುವುದು"
 ಕ್ಷಯ ರರೋಗದ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸಲು ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ (ಟಿಬ್ಲ) ದ್ಧನವನುನ ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಚ್ 24
ರಂದು ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಕಂಡುಹಡಿದವರು: 24 ಮಾರ್ಚ್ 1882 ರಂದು, ಡಾ. ರಾಬಟ್್ ಕರೋರ್ಚ
ಕ್ಷಯರರೋಗಕಕ (ಟಿಬ್ಲ) ಕಾರಣವಾಗುವ ಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಾ(ಮೆೈಕರೋಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಂ ಟರಯಬಕುಯ್ಲರೋಸ್ತಸ್) ದ
ಆ್ವಿಷಾಕರ ಮಾಡಿದಿರು. 2024 ರ ರ್ಥೋಮ್: ‘ಹೌದು, ನಾವು ಟಿಬ್ಲಯನುನ ಕರನೆಗೆರಳಿಸಬಹುದು!

ರಾಜ್ಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ನಾನು ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಈಸ್ು ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ವಿರುದಿ ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮನ ಬಂಡಾಯದ 200 ವಷ್ಗಳ
ನೆನಪಿಗಾಗಿ, ಭಾರತ್ಸದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುಂಪುಗಳು ನಾನು ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ
ಅಭಿಯಾನವನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸ್ತದಿವು.
ಮ್ುಖಾಯಂಶಗಳು
 ಮ್ಹಳೆಯರು ಘನತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಯಯವನುನ ಕಾಪ್ಾಡುವ ಮ್ುಂಚ್ರಣಿಯಲ್ಲಾರಬಹುದು ಎಂಬುದನುನ ತೆರೋರಿಸಲು
ಅಭಿಯಾನವು ಚೆನನಮ್ಮನ ಸಮರಣೆಯನುನ ಆ್ವಾಹಸಲು ಪೊಯತಿನಸುತಿಿದ. ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮನ ಶೌಯ್ ದೋಶದ
ಮ್ಹಳೆಯರಿಗೆ ಸರಪತಿ್ಯಾಗಿದ.
 ತ್ಸನನ ತ್ಾಯಾನಡನುನ ರಕ್ಷಿಸಲು ಅವಳ ದ್ಾಪುಗಾಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸಿರಿತ್ಸ ಚಿಂತ್ಸನೆಯು ಅವಳ ರಾಜ್ಯವನುನ ರಕ್ಷಿಸುವ ಬದಿತೆ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ಪ್ಣೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ.
ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ
 ಚೆನಮ್ಮ ಅವರು 23 ಅಕರುೋಬರ್ 1778 ರಂದು ಕನಾ್ಟಕದ ಇಂದ್ಧನ ಬಳಗಾವಿ ಜಿಲಾಯ ಕಾಗತಿ ಎಂಬ ಸಣು
ಹಳಿಿಯಲ್ಲಾ ಜ್ನಿಸ್ತದರು.
 15 ನೆೋ ವಯಸ್ತ್ನಲ್ಲಾ, ಅವರು 1816 ರವರಗೆ ಪ್ಾೊಂತ್ಸಯವನುನ ಆ್ಳಿದ ಕಿತ್ಸರಿರಿನ ರಾಜಾ ಮ್ಲಾಸಜ್್ರನುನ
ವಿವಾಹವಾದರು.
 1816 ರಲ್ಲಾ ಮ್ಲಾಸಜ್್ರ ಮ್ರಣದ ನಂತ್ಸರ, ಅವರ ಹರಿಯ ಮ್ಗ ಶವಲ್ಲಂಗರುದೊ ಸಜಾ್ ಸ್ತಂಹಾಸನವನುನ
ಏರಿದರು. ಆ್ದರ ಸಿಲಪ ಸಮ್ಯದ ನಂತ್ಸರ ಶವಲ್ಲಂಗರುದೊರ ಆ್ರರೋಗಯ ಹದಗೆಡಲು ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತತ್ಸು.
 ಕಿತ್ಸರಿರಿಗೆ ವಾರಸುದ್ಾರನ ಅಗತ್ಸಯವಿತ್ಸುಿ. ಆ್ದರ, ಶವಲ್ಲಂಗರುದೊನಿಗೆ ಸಾಿಭಾವಿಕ ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿ ಇರಲ್ಲಲಾ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಚೆನನಮ್ಮ ಕರಡ ತ್ಸನನ ಮ್ಗನನುನ ಕಳೆದುಕರಂಡಿದಿಳು.
 ಕಿೊ.ಶ. 1824 ರಲ್ಲಾ ಸಾಯುವ ಮೊದಲು, ಶವಲ್ಲಂಗರುದೊರು ಶವಲ್ಲಂಗಪಪ ಎಂಬ ಮ್ಗುವನುನ
ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ದತ್ಸುಿ ಪಡದರು. ಆ್ದ್ಾಗರಯ, ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಈಸ್ು ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯು 'ಡಾಕಿರನ್ ಆ್ಫ್
ಲಾಯಪ್್'(ದತ್ಸುಿ ಮ್ಕಕಳಿಗೆ ಹಕಿಕಲಾ) ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಶವಲ್ಲಂಗಪಪನನುನ ಸಾಮಾೊಜ್ಯದ ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ
ಗುರುತಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸ್ತತ್ಸು.
 ಸ್ತದ್ಾಿಂತ್ಸದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ, ಸಾಿಭಾವಿಕ ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿಯಿಲಾದ ಯಾವುದೋ ರಾಜ್ಪೊಭುತ್ಸಿವು ಕುಸ್ತಯುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕಂಪನಿಯು ಸಾಿಧಿೋನಪಡಿಸ್ತಕರಳುಿತ್ಸಿದ.
 ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಾ ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದಿ ಜಾನ್ ಠಾಕರಿ ಅಕರುೋಬರ್ ಕಿೊ.ಶ. 1824 ರಲ್ಲಾ ಕಿತ್ಸರಿರಿನ ಮೆೋಲ
ದ್ಾಳಿ ನಡಸ್ತದರು.

 2007 ರಲ್ಲಾ, ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರವು ಅವಳ ಹಸರಿನಲ್ಲಾ ಅಂಚೆ ಚಿೋಟಿಯನುನ ಬ್ಲಡುಗಡ ಮಾಡುವ
ಮ್ರಲಕ ಅವಳನುನ ಗೌರವಿಸ್ತತ್ಸು.
ಬ್ಲೊಟಿಷರ ವಿರುದಿ ಯುದಿ:
ಕಿೊ.ಶ. 1824 ರಲ್ಲಾ, ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಸ್ೈನಿಕರ ನೌಕಾಪಡಯು ಕಿತ್ಸರಿರು ಕರೋಟ್ಯ ತ್ಸಪಪಲ್ಲನಲ್ಲಾದುಿ, ಅವರು ಹಂದ್ಧನ
ರಾಜ್ಪೊಭುತ್ಸಿದ ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯವನುನ ಆ್ಕೊಮಿಸಲು ಪೊಯತಿನಸ್ತದರು.
ಆ್ದರ ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ ತ್ಸನನ ತ್ಾಯಾನಡನುನ ರಕ್ಷಿಸಲು ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಅಧಿಕಾರಿಯನುನ ಕರಂದಳು.

ಅವಳು ತ್ಸನನ ಸ್ೈನಯವನುನ ಯುದಿಕಕ ಕರದರಯಿಳು, ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಪಡಗಳನುನ ಅಚ್ಾರಿಗೆರಳಿಸಲು ಗೆರಿಲಾಾ ಯುದಿ
ತ್ಸಂತ್ಸೊಗಳನುನ ಬಳಸ್ತದಳು. ಅಂತಿಮ್ವಾಗಿ, ಬ್ಲೊಟಿಷರು ಮೆೋಲುಗೆೈ ಸಾಧಿಸ್ತದರು.
ಏನಿದು ಡಾಕಿರನ್ ಆ್ಫ್ ಲಾಯಪ್್?
ಲಾರ್ಡ್ ಡಾಲೌಾಸ್ತ ಅವರು ಕಿೊ.ಶ. 1848 ರಿಂದ ಕಿೊ.ಶ. 1856 ರವರಗೆ ಭಾರತ್ಸದ ಗವನ್ರ್-ಜ್ನರಲ್ ಆ್ಗಿದ್ಾಿಗ
ವಾಯಪಕವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸ್ತದ ಸಾಿಧಿೋನ ನಿೋತಿಯಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಇದರ ಪೊಕಾರ, ಈಸ್ು ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ನೆೋರ ಅಥವಾ ಪರರೋಕ್ಷ ನಿಯಂತ್ಸೊಣದಲ್ಲಾ ಆ್ಡಳಿತ್ಸಗಾರನಿಗೆ ಕಾನರನುಬದಿ
ಪುರುಷ ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿಯಿಲಾದ ಯಾವುದೋ ರಾಜ್ಪೊಭುತ್ಸಿದ ರಾಜ್ಯವನುನ ಕಂಪನಿಯು ಸಾಿಧಿೋನಪಡಿಸ್ತಕರಳುಿತ್ಸಿದ.
ಭಾರತಿೋಯ ಆ್ಡಳಿತ್ಸಗಾರನ ಯಾವುದೋ ದತ್ಸುಿಪುತ್ಸೊನನುನ ರಾಜ್ಯಕಕ ಉತ್ಸಿರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಘರೋಷ್ಟ್ಸಲಾಗುವುದ್ಧಲಾ.
ಈ ಸ್ತದಿಂತ್ಾದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಸ್ೋರಿಸ್ತಕರಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳು:
ಸತ್ಾರಾ (1848 A.D.), ಜೈತ್ಪುರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಬಲ್ಪುರ (1849 A.D.), ಬಘಾತ್ (1850 A.D.), ಉದಯಪುರ
(1852 A.D.), ಝಾನಿ್ (1853 A.D.), ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಗಪುರ (1854 A.D.)
ವಿಕರುೋರಿಯಾ ರಾಣಿಯ ಘರೋಷಣೆಯ (1858) ವಸುಿ/ವಸುಿಗಳು ಯಾವುವು? (2014)
ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ರಾಜ್ಯದ ಹದ್ಧ ಹರಯದ ಹಣುು ಮ್ಕಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಸಾಯನಿಟರಿ ಪ್ಾಯರ್ಡಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ
`ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆ'ಗೆ ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಚಿವರು ಹಾಗರ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವರು ಮ್ರು ಚ್ಾಲನೆ ನಿೋಡಿದರು. 2020-
21 ರಲ್ಲಾ ಆ್ಗಿನ ಕನಾ್ಟಕ ಸಕಾ್ರವು ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಸಥಗಿತ್ಸಗೆರಳಿಸ್ತತ್ಸುಿ
 ಮ್ುಟಿುನ ನೆೈಮ್್ಲಯಕಾಕಗಿ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ, ಕನಾ್ಟಕ ಸಕಾ್ರ
ಹಮಿಮಕರಂಡ ಮ್ಹತ್ಾಿಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜ್ನೆ ಇದ್ಾಗಿದ.
 ಯೋಜ್ನೆಯ ಮ್ರಲಕ ಆ್ರರೋಗಯ ಇಲಾಖೆಯು ರಾಜಾಯದಯಂತ್ಸ ಸಕಾ್ರಿ, ಅನುದ್ಾನಿತ್ಸ ಶಾಲಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕಾಲೋಜ್ುಗಳಲ್ಲಾ ವಾಯಸಂಗ ಮಾಡುವ ಸುಮಾರು 19 ಲಕ್ಷ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ನಿಯರಿಗೆ (10 ರಿಂದ 18 ವಷ್ ವಯಸ್ತ್ನ)
ಉಚಿತ್ಸ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳನುನ ಒದಗಿಸುತ್ಸಿದ.

 ಪೊತಿ ಕಿಟ್ನಲ್ಲಾ 10 ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳು ಇರುತ್ಸಿವೆ. ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ನಿಯರಿಗೆ ಒಂದು ವಷ್ಕಕ

ಅಗತ್ಸಯವಿರುವ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳನುನ ನಿೋಡಲಾಗುವುದು.
 ಕಳೆದ ವಷ್ ದಕ್ಷಿ ಣ ಕನನ ಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚ್ಾಮ್ರಾಜ್ನಗರ ಜಿಲಾ ಗಳಲ್ಲಾ ಮೆೈತಿೊ ಯೋಜ್ನೆಗೆ ಪ್ಾೊಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಚ್ಾಲನೆ
ನಿೋಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ
ಉದಿೋಶ
ಮ್ುಟಿುನ ನೆೈಮ್್ಲಯಕಾಕಗಿ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು 19

ಲಕ್ಷ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ನಿಯರಿಗೆ ಪೊಯೋಜ್ನವಾಗಲ್ಲದ.
ಯೋಜ್ನೆಯ ಬಗೆಗ
 2013-14 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭವಾದ ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆಯು ಆ್ರಂಭದಲ್ಲಾ ಕೋಂದೊ ಪ್ಾೊಯೋಜಿತ್ಸ ಯೋಜ್ನೆಯಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಆ್ದರ, ಕೋಂದೊವು 2015-16ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನಿಂದ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಕೈಗೆತಿಿಕರಳುಿವಂತೆ ರಾಜ್ಯಗಳನುನ ಕೋಳಿದ.
 ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪಿಕನ್ ಪ್ಾಯಕ್ಗಳ ವಿಕೋಂದ್ಧೊೋಕೃತ್ಸ ಖ್ರಿೋದ್ಧಗಾಗಿ ತ್ಸಮ್ಮ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ ಅನುಷಾಾನ ಯೋಜ್ನೆಗಳಲ್ಲಾ
ಕೋಂದೊ ಸಕಾ್ರವು ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಆ್ರರೋಗಯ ಮಿಷನ್ (NHM) ಮ್ರಲಕ ರಾಜ್ಯಗಳು/UTಗಳನುನ ಬಂಬಲ್ಲಸ್ತದ.
 ಇದು ಹದ್ಧಹರಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಾ ಮ್ುಟಿುನ ನೆೈಮ್್ಲಯದ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ
ಹರಂದ್ಧದ.
ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದಲ್ಲಾ ಪೊಯಾಣಿಸುವ ಸೌಲಭಯದರಂದ್ಧಗೆ, ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾರ್ಡ್ನಂತೆ ವಾಣಿಜ್ಯ

ಮ್ಳಿಗೆಗಳಲರಾ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದ್ಾದ ‘ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್’ ಅನುನ ಪರಿಚ್ಯಿಸಲಾಗಿದ.
 ಸಹಯೋಗ: ಆ್ರ್ ಬ್ಲಎಲ್ ಬ್ಾಯಂಕನ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಾ ಎಜಿಎಸ್ ಟಾೊನಾ್ಕ್ು ಟ್ಕಾನಲಜಿ ಕಾರ್ಡ್ ಅನುನ
ಸ್ತದಿಪಡಿಸ್ತದ.
 ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದ ಕೌಂಟರನಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನುನ ಖ್ರಿೋದ್ಧಸಬಹುದ್ಾಗಿದ.
 ‘ಬಂಗಳರರಿನ ‘ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ’ದಲ್ಲಾ ಈ ಕಾರ್ಡ್ ಬಳಸುವ ಜರತೆಗೆ, ಚೆನೆನೈ, ದಹಲ್ಲ ಮೆಟ್ರೊಗಳಲರಾ
ಬಳಸಬಹುದ್ಾಗಿದ.
 ಕವೆೈಸ್ತ ಸಲ್ಲಾಸದ ಹಸರು ಹಾಗರ ಮೊಬೈಲ್ ಸಂಖೆಯ ನಿೋಡುವ ಮ್ರಲಕ ‘ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್’
ಪಡಯಬಹುದು. ಆ್ಗ ಅದನುನ ಮೆಟ್ರೊದಲ್ಲಾ ಮಾತ್ಸೊ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾರ್ಡ್ನಂತೆ ಎಲಾಡ
ಬಳಸುವ ಮೊದಲು ಕವೆೈಸ್ತಯನುನ ಆ್ನೆಾೈನ್ ಅಥವಾ ‘BMRCLRBLBankNCMC’ ಮೊಬೈಲ್ ಆ್ಯಪನಲ್ಲಾ
ಅಪ್ಾೋರ್ಡ ಮಾಡಬಹುದು.
ಉದಿೋಶ: ಹಣವನುನ ಟಾಪ್ಅಪ್ ಮಾಡಿಕರಂಡು ಅದರಲ್ಲಾ ಎಷುು ಅಗತ್ಸಯವೆ್ೋ ಅಷುನುನ ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ

ಪೊಯಾಣದ ಸೌಲಭಯಕಕ ವಗಾ್ಯಿಸ್ತಕರಳಿಬಹುದು. ಉಳಿದ ಹಣವನುನ ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಆ್ಗಿ

ಎಲಾಡಯರ ಬಳಸ್ತಕರಳಿಬಹುದು.
ನಿಮ್ಗಿದು ತಿಳಿದ್ಧರಲ್ಲ
‘ಕವೆೈಸ್ತ ಇಲಾದ ಸಾರಿಗೆ ವಯವಸ್ಥಗಳಲ್ಲಾ ಪಿೊೋಪೋಯ್ಾ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನುನ ಬ್ಾಯಂಕಗಳು ಒದಗಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಭಾರತಿೋಯ
ರಿಸವ್್ ಬ್ಾಯಂಕ್ (ಆ್ಬ್ಲ್ಐ) ಸುತೆರಿೋಲ ಹರರಡಿಸ್ತದ.
‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ರಾಜ್ಯದ ಎಲಾ ಜಿಲಾಾ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳು, ತ್ಾಲರಾಕು ಆ್ಸಪತೆೊಗಳು ಹಾಗರ ಆ್ಯಿ ಸಮ್ುದ್ಾಯ
ಆ್ರರೋಗಯ ಕೋಂದೊಗಳನುನ ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸ ಚಿಕಿತ್ಾ್ ಕೋಂದೊಗಳನಾನಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ. ಹಾವಿನ ನಂಜಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳು ವಯಕಿಿಗೆ
ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಾ ತ್ಸಕ್ಷಣ ರರೋಗಿಯ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧಿಕರ ಒಪಿಪಗೆ ಪತ್ಸೊ ಪಡದು, ಕಡಾಾಯವಾಗಿ ‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್
’ ಅನುನ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಒದಗಿಸಬೋಕು ಎಂದು ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಆ್ರರೋಗಯ ಇಲಾಖೆ ತಿಳಿಸ್ತದ.
 ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸವನುನ ಅಧಿಸರಚಿತ್ಸ ರರೋಗವೆಂದು(ಫಬೊವರಿ 2024 ರಲ್ಲಾ) ಘರೋಷ್ಟ್ಸ್ತದ ಭಾರತ್ಸದ ಮೊದಲ ರಾಜ್ಯ
ಕನಾ್ಟಕವಾಗಿದ
 ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸ ಪೊಕರಣಗಳು ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಾ ಆ್ಶಾ ಕಾಯ್ಕತೆ್ಯರು ತ್ಸಕ್ಷಣ ಹತಿಿರದ ಪ್ಾೊಥಮಿಕ ಆ್ರರೋಗಯ ಕೋಂದೊ
ಅಥವಾ ತ್ಾಲರಾಕು ಆ್ಸಪತೆೊಗೆ ಕರದರಯಯಬೋಕು.
 ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್ ಪಡದ ವಯಕಿಿಯಲ್ಲಾ ವಯತಿರಿಕಿ ಪೊತಿಕಿೊಯ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಾ ಸರಕಿ ಚಿಕಿತೆ್ ಒದಗಿಸಬೋಕು.
 ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸದ ಪೊಕರಣ ಹಾಗರ ಮ್ರಣವನುನ (ಸಮ್ಗೊ ಆ್ರರೋಗಯ ಮಾಹತಿ ವೆೋದ್ಧಕ)IHIP ಪ್ೋಟ್ಲನಲ್ಲಾ
ವರದ್ಧಮಾಡಬೋಕು.
ಉದಿೋಶ
ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸದ ಘಟನೆಗಳು ಹಚ್ುಾತಿಿರುವ ಹನೆನ ಲಯಲ್ಲಾ ಈ ಕೊಮ್ ಕೈಗೆರಳಿಲಾಗಿದ. 2023 ರಲ್ಲಾ,
ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ 6,595 ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ 19 ಸಾವುಗಳು ವರದ್ಧಯಾಗಿವೆ.
ಹಾವು ಕಡಿತ್ಸವನುನ ನಿಲ್ಕ್ಷಿತ್ಸ ಉಷುವಲಯದ ಕಾಯಿಲ(Neglected tropical disease)ಗಳ ಪಟಿುಗರ
ಸ್ೋರಿಸಲಾಗಿದ.
’ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’ ಎಂದರ
ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಕಂಡುಬರುವ ಸುಮಾರು ಮ್ುನರನರು ಬಗೆಯ ಹಾವುಗಳಲ್ಲಾ ಸುಮಾರು ಅರವತ್ಸಿರಷುು ವಿಷಪ್ರಿತ್ಸ
ಹಾವುಗಳಿವೆ. ಪೊಮ್ುಖ್ವಾದ ನಾಲುಕ ಹಾವುಗಳ ವಿಷದ ದರೋ ಷವನುನ ಮಾತ್ಸೊ ನಿವಾರಿಸುವ ಶಕಿಿಯನುನ ‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್
ವೆನಮ್‘ (ASV)ಹರಂದ್ಧದ. ಕರೋಬ್ಾೊ (ನಾಗರಹಾವು), ಕೊೈಟ್ (ಕಟುು/ಕಂದಡಿ ಹಾವು), ರಸಲ್ ವೆೈ ಪರ್ (ಕರಳಕ
ಮ್ಂಡಲ), ಸಾಿಸ್ಕೋಲ್ಾ ವೆೈಪರ್ (ಉರಿ ಮ್ಂಡಲ ಹಾವು) ಈ ನಾಲುಕ ವಿಷಯುಕಿ ಹಾವುಗಳು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಹಚ್ಾಾಗಿ

ಜ್ನರಿಗೆ ಕಡಿಯುತಿಿರುವುದು. ಹೋಗಾಗಿ ’ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’ ಅನುನ ತ್ಸಯಾರಿಸುವಾಗ ಈ ನಾಲುಕ

ಜಾತಿಯ ಹಾವಿನ ವಿಷವನುನ ಮಾತ್ಸೊ ಬಳಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಈ ನಾಲುಕ ಪೊಮ್ುಖ್ ಹಾವುಗಳ ವಿಷವನುನ ಕುದುರಯ ದೋಹಕಕ
ಲಘುವಾದ ಪೊಮಾಣದಲ್ಲಾ ನಿೋಡಿದ್ಾಗ ಕುದುರಯ ರಕಿದಲ್ಲಾ ಈ ವಿಷಗಳ ವಿರುದಿ ‘ಆ್ಯಂಟಿಬ್ಾಡಿಗಳ
ಉತ್ಾಪದನೆಯಾಗುತ್ಸಿದ. ಕುದುರಯ ರಕಿದ್ಧಂದ ಈ ಆ್ಯಂಟಿಬ್ಾಡಿಯಲ್ಲಾ ಸಂಗೊಹಸ್ತ ಅದರಿಂದ ’ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’
ಅನುನ ತ್ಸಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಇದರ ಉತ್ಾಪದನೆಯು ಚೆನೆನೈ ಯಲ್ಲಾ ನಡಯುತ್ಸಿದ.
ಮೊಹಶೋರ್ ಪಂಟಿಯಾಸ್ ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಶವಮೊಗಗದ ತಿೋಥ್ಹಳಿಿಯ ಸ್ತಬಬಲಗುಡಾಯ ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್ದಲ್ಲಾನ ಮೊಹಶೋರ್ ಹಾಗರ

ಪಂಟಿಯಾಸ್ ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬೋಸ್ತಗೆಯಲ್ಲಾ ತ್ಸುಂಗಾ ನದ್ಧಯು ಬರಿದ್ಾಗದಂತೆ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಇಲಾಖೆ
ನೆರೋಡಿಕರಳಿಬೋಕಿದ. ಹೋಗಾಗಿ ಇದೋ ಮೊದಲ ಬ್ಾರಿಗೆ ಅಲ್ಲಾನ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಹತ್ಸರಕ್ಷಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಮೊರ ಹರೋಗಿದ.
ಏನಿದು ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್.
 ಕಾವೆೋರಿ ಹಾಗರ ತ್ಸುಂಗೆಯ ಜ್ಲಾನಯನ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಕಾಣಸ್ತಗುವ ಅಳಿವಿನಂಚಿನ ಮೊಹಶೋರ್ ಹಸರಿನ ವಿಶಷು
ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನನುನ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಕಾ್ರ ಮ್ುಂದ್ಾಗಿದ.
 ತ್ಸುಂಗಾ ನದ್ಧಯ ಶೃಂಗೆೋರಿ ತಿೋಥ್ಹಳಿಿ ತ್ಾಲರಾಕಿನ ಸ್ತಬಬಲಗುಡಾ ಹಾಗರ ಶವಮೊಗಗ ಬಳಿಯ ಹರಸಳಿಿಯಲ್ಲಾ
ಮೊಹಶೋರ್ ಮಿೋನುಗಳು ಹಚ್ಾಾಗಿ ಕಾಣಸ್ತಗುವ ಪೊದೋವನುನ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (ಮ್ತ್ಸ್ಯ ಧಾಮ್) ಎಂದು
ಘರೋಷ್ಟ್ಸಲಾಗಿದ.
 ಅದರ ವಾಯಪಿಿಯ 1.5 ಕಿ.ಮಿೋ ದರರ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಬೋಟ್ಯನುನ ನಿಷೋಧಿಸಲಾಗಿದ.
 ಸುಮಾರು 27ಕರಕ ಅಧಿಕ ಸಂಖೆಯಯ ಮಿೋನಿನ ಪೊಬೋಧ ಇಲ್ಲಾದ.
 ಭಾರತಿೋಯ ನೆೈಸಗಿ್ಕ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಮಿೋನುಗಳ ಸಂತ್ಸತಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಘಟಕ ತ್ಸನನ ಸಂಶರೋಧನೆಯಲ್ಲಾ ಮೊಹಶೋರ್
ಪಂಟಯಸ್ ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನು ಪೊಬೋಧ ಅಳಿವಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾದ ಎಂದು ಗುರುತಿಸ್ತದ.
 ಈ ಮೊಹಶೋರ್ ತ್ಸಳಿಯ ಈ ಮಿೋನುಗಳು ಮ್ನುಷಯ ಸ್ನೋಹ. ಗುಂಪು ಗುಂಪ್ಾಗಿ ವಾಸ್ತಸುತ್ಸಿವೆ. ನಿದ್ಧ್ಷು ಪರಿಸರ ಬ್ಲಟುು
ದರರ ಹರೋಗುವುದ್ಧಲಾ.
 ದೋವರ ಮಿೋನುಗಳು ಎಂದು ನಂಬುವ ಭಕಿರು ಹರಕಯ ರರಪದಲರಾ ಆ್ಹಾರ ಹಾಕುತ್ಾಿರ.

ಅನನಭಾಗಯ ದಶಮಾನೆರೋತ್ಸ್ವ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಆ್ಹಾರ, ನಾಗರಿಕ ಸರಬರಾಜ್ು, ಗಾೊಹಕ ವಯವಹಾರಗಳ ಹಾಗರ ಕಾನರನು ಮಾಪನಶಾಸರ
ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ಬಂಗಳರರಿನ ಅರಮ್ನೆ ಮೆೈದ್ಾನದಲ್ಲಾ ‘ಅನನಭಾಗಯ ದಶಮಾನೆರೋತ್ಸ್ವ’ ಹಸ್ತವು ಮ್ುಕಿ ಕನಾ್ಟಕ
ಕಾಯ್ಕೊಮ್ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಅನನಭಾಗಯ ಯೋಜ್ನೆ
ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರ 2023 ಜ್ುಲೈ 1ರಿಂದ ಐದು ಗಾಯರಂಟಿ ಯೋಜ್ನೆಗಲರಾಂದ್ಾದ ಅನನ ಭಾಗಯ
ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಮ್ತೆಿ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ. ಪೊತಿ ವಯಕಿಿಗೆ 10 ಕಜಿ ಅಕಿಕ ಕರಡುವ ಯೋಜ್ನೆ ಇದ್ಾಗಿದ.
ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ಪೊಸುಿತ್ಸ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರವು ಅನನ ಭಾಗಯ ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ಫ್ಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ಪೊತಿ ಕಜಿಗೆ 34
ರರಪ್ಾಯಿಯಂತೆ 5 ಕಜಿಗೆ 170 ರರಪ್ಾಯಿ ಹಣ ನಿೋಡುತಿಿದ. ಬ್ಲಪಿಎಲ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಂತೆರಯೋದಯ ಕುಟುಂಬದ
ಪೊತಿಯಬಬ ಸದಸಯರಿಗರ ಪೊತಿ ಕಜಿ ಅಕಿಕಗೆ 34 ರರಪ್ಾಯಿಯಂತೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಹನೆನ ಲ
ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಾ ಮ್ುಖ್ಯ ಮ್ಂತಿೊ ಸ್ತದಿ ರಾಮ್ಯಯ ಅವರು ಜ್ುಲೈ 2013 ರಿಂದ ‘ಅನನ ಭಾಗಯ ’ಯೋಜ್ನೆಯನುನ
ಜಾರಿಗೆ ತ್ಸಂದ್ಧದಿರು. ಒಂದು ರರಪ್ಾಯಿಗೆ ಒಂದು ಕ.ಜಿ ಆ್ಹಾರಧಾನಯ ನಿೋಡುವ ಯೋಜ್ನೆಯಾಗಿದ.
ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ಗಳಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪೊಶಸ್ತಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯದ ನಾಲುಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ಗಳಿಗೆ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾರುವ ‘ದೋಶದ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ
ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಒಕರಕಟ (ASRTU)’ ಇದರ 2022 -23ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ 5 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ ಬಸ್ ಸಾರಿಗೆ
ಪೊಶಸ್ತಿಗಳು (National Transport Excellence Award) ಲಭಿಸ್ತವೆ.
 ದೋಶದ 62 ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳು ಈ ಒಕರಕಟದ ಸದಸಯತ್ಸಿವನುನ ಹರಂದ್ಧವೆ.
 ದಹಲ್ಲಯ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಒಕರಕಟದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ ಪೊದ್ಾನ ನಡಯಲ್ಲದ.
ಪೊಶಸ್ತಿ ಪಡದ ನಿಗಮ್ಗಳು
a) ಬ್ಾೊಯಂಡಿಂಗ್, ವಚ್್ಸು್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕೊಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಬಬಂದ್ಧ ಕಲಾಯಣದ ಉಪಕೊಮ್ಗಳಿಗಾಗಿ ಕಎಎಸ್ಆ್ಟಿ್ಸ್ತ
ಎರಡು ಪೊಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಆ್ಯಕಯಾಗಿದ.
b) ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳಾದ ‘ಅಸರ’ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗೆರಳಿಸ್ತದಿಕಾಕಗಿ ಬ್ಲಎಂಟಿಸ್ತ
c) ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಉಪಕೊಮ್ ಅನುಷಾಾನಕಾಕಗಿ ಕಲಾಯಣ ಕನಾ್ಟಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ನಿಗಮ್ (ಕಕಆ್ಟಿ್ಸ್ತ)
d) ಸಾರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತೆ ಪದಿತಿಯ ಅನುಷಾಾನಕಾಕಗಿ ವಾಯವಯ ಕನಾ್ಟಕ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥ (ಎನಾಬುಾಯ ಕಆ್ಟಿ್ಸ್ತ)
ಪೊಶಸ್ತಿಗೆ ಆ್ಯಕಯಾಗಿವೆ.
ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಒಕರಕಟ (ASRTU)

 ರಾಜ್ಯ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಒಕರಕಟ (ASRTU)ದ ವಾಯಪಿಿಯಲ್ಲಾ ದೋಶದ 62 ರಾರ್ಜಯ ರಸ್ಿ
ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥಗಳು ಸದಸಯತ್ಸಿವನುನ ಹರಂದ್ಧವೆ.
 ಈ ಒಕರಕಟವು 13ನೆೋ ಆ್ಗಸ್ು 1965 ರಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ಸಿಕಕ ಬಂದ್ಧದ
 ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರದ ರಸ್ಿ ಸಾರಿಗೆ ಹಾಗರ ಹದ್ಾಿರಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ನಿದೋ್ಶನದ ಅನುಸಾರ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿ ನಿಷೋಧ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಆ್ರರೋಗಯದ ಮೆೋಲ ಭಾರಿೋ ದುಷಪರಿಣಾಮ್ ಬ್ಲೋರುವುದರಿಂದ
ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಕಲರ್ ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿ ಬಳಕಯನುನ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರ ನಿಷೋಧಿಸ್ತ ಆ್ದೋಶ ಹರರಡಿಸ್ತದ. ಜರತೆಗೆ ಗೆರೋಬ್ಲ
ಮ್ಂಚ್ರರಿ ತ್ಸಯಾರಿಸುವಾಗ ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬಳಸುವುದನುನ ಕರಡ ನಿಷೋಧಿಸ್ತ ಸಕಾ್ರ ಆ್ದೋಶಸ್ತದ.
 ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಹಾಗರ ಗುಣಮ್ಟು ವಿಭಾಗವು, ಗೆರೋಬ್ಲ ಮ್ಂಚ್ರರಿ ಹಾಗರ ಕಾಟನ್
ಕಾಯಂಡಿಯಲ್ಲಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬರಕ ಹನೆನಲ ಈ ಹಂದ ವಿವಿಧ ಸಾಯಂಪಲ್ ಗಳ ಪರಿೋಕ್ಷೆಗೆ ನಿೋಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ ಗೆರೋಬ್ಲ
ಮ್ಂಚ್ರರಿಯಲ್ಲಾ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಾ ಆ್ರರೋಗಯಕಕ ಮಾರಕವಾದ ಅಂಶ ಹಾಗರ ಬಳಕಯ ಬಣು ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಕಾಯನ್ರ್
ಕಾರಕ ಅಂಶಗಳು ಪತೆಿಯಾಗಿದ.
 ಕಲಬರಕ ಕಲರ್ ಬಳಕ ಮಾಡರೋದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಟಾರ್ಟಾೊಸ್ೈನ್ ಸನೆ್ಟ್ ಯಲರಾೋ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಮೊೋ್ಸ್ತನ್ ಎಂಬ
ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಇದರಲ್ಲಾ ಕಂಡುಬಂದ್ಧವೆ
 ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿಗೆಯಲ್ಲಾ ಕರಡಾ ಟಾರ್ಟಾೊಸ್ೈನ್ ಸನೆ್ಟ್ ಯಲರಾೋ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿಶೋಷವಾಗಿ ರರೋಡಮೆೈನ್ ಬ್ಲ
ಬಳಸಲಾಗಿದ.
 ಕೃತ್ಸಕ ಬಣು ಬಳಕ ಮಾಡಿ ಕಾಯಂಡಿ ತ್ಸಯಾರು ಮಾಡಬಹುದು. ಆ್ದರ ರರಡಮೆೈನ್ ಬ್ಲ, ಟಾಟಾೊ್ಜಿನ್ನಂತ್ಸಹ
ಯಾವುದೋ ಬಣು ಬಳಸಬ್ಾರದು. ಇದು ಆ್ರರೋಗಯಕಕ ಹಾನಿಕಾರಕ. ಇದು ಸಂಪ್ಣ್ ಕಾನರನು ಬ್ಾಹರ. ಪಿಂಕ್
ಕಲರ್ ಬರಲು ರರಡಮೆೈನ್ ಬ್ಲ ಬಳಸುತ್ಾಿರ.
 ಇದನುನ ಉಲಾಂಘಿಸ್ತದರ ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಣಮ್ಟು ಕಾಯಿ 2006ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ 7 ವಷ್ ಜೈಲು ಶಕ್ಷೆ
ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಜರತೆಗೆ 10 ಲಕ್ಷ ರರ. ವರಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದು.

ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ?ಹಠಾತ್ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸಗಳನುನ ತ್ಸಡಯುವಲ್ಲಾ ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ

ಯೋಜ್ನೆಗೆ ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಾ ಕನಾ್ಟಕದ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಚಿವರು ಅಧಿಕೃತ್ಸ ಚ್ಾಲನೆ ನಿೋಡಿದರು.
 ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆ ಮ್ರಲಕ ತ್ಾಲರಕು ಮ್ಟುದ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲಾೋ ಹಠಾತ್
ಹೃದಯಘಾತ್ಸ ಆ್ಗದಂತೆ ಜಿೋವರಕ್ಷಕ ಚ್ುಚ್ುಾಮ್ದುಿಗಳನನ ನಿೋಡುವ ವಯವಸ್ಥ ಕಲ್ಲಪಸಲಾಗಿದ.
 ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸ ತ್ಸಡಯುವಲ್ಲಾ ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುವ ದುಬ್ಾರಿ ಬಲಯ ಚ್ುಚ್ುಾಮ್ದುಿ
ಟ್ನೆಕುಪಾೋಸ್ ಅನುನ ಸಕಾ್ರಿ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲ್ಲಾ ಇನುಮಂದ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಪಡಯಬಹುದ್ಾಗಿದ.
 ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸ ರರೋಗಿಗಳ ಉತ್ಸಿಮ್ ಹಾಗರ ಗುಣ ಮ್ಟುದ ನಿವ್ಹಣೆಗಾಗಿ ವೆೈದಯಕಿೋಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅರ ವೆೈದಯಕಿೋಯ
ಸ್ತಬಬಂದ್ಧಗಳಿಗೆ 2 ದ್ಧವಸದ CCLS (Coronary Care Life Support) ತ್ಸರಬೋತಿಯನುನ ಮ್ತ್ಸುಿ 01 ದ್ಧನದ
STLS (Safe Transport Life Support) ತ್ಸರಬೋತಿಯನುನ ಜಿೋವರಕ್ಷ ಟೊಸ್ು ವತಿಯಿಂದ ನಿೋಡಲಾಗುವುದು.
 41 AED - Automated External Defibrillator ಸಾಧನಗಳನುನ ಜ್ನದಟುನೆಯ ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ ಸಥಳಗಳಲ್ಲಾ
(ಬಸ್ ನಿಲಾಿಣಗಳು, ರೈಲು ನಿಲಾಿಣಗಳು, ವಿಮಾನ ನಿಲಾಿಣಗಳು, ನಾಯಯಾಲಯ ಸಂಕಿೋಣ್ಗಳು ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲ್ಲಾ)
ಹಠಾತ್ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸ ದ್ಧಂದ್ಾಗುವ ಮ್ರಣಗಳನುನ ತ್ಸಪಿಪಸಲು 2ನೆೋ ಹಂತ್ಸದ ಪೊಮ್ುಖ್ ಅಂಶವಾಗಿದುಿ ಅತಿ
ಶೋಘೊದಲ್ಲಾ ಅಳವಡಿಸಲಾಗುವುದು.
ಏನಿದು ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ ಯೋಜ್ನೆ?
 ಹಬ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ರಪೋಕ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಾ ಯೋಜ್ನೆ ಜಾರಿಗೆ ತ್ಸರಲಾಗಿದುಿ, 71ತ್ಾಲರಕು ಆ್ಸಪತೆೊಗಳು ಸ್ೋರಿದಂತೆ
ಒಟುು 86 ಸಕಾ್ರಿ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳನನ ಸ್ರಪೋಕ್ ಕೋಂದೊಗಳನಾನಗಿ ಹಾಗರ ಜ್ಯದೋವ ಸ್ೋರದಂತೆ 11 ಸರಪರ್
ಸ್ಪಷಾಲ್ಲಟಿ ಆ್ಸಪತೆೊಗಳನನ ಹಬ್ ಕೋಂದೊಗಳನಾನಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದ.
 ಎದನೆರೋವು ಕಾಣಿಸ್ತಕರಂಡವರು ಸ್ರಪೋಕ್ ಕೋಂದೊಗಳಿಗೆ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದ ವೆೋಳೆ 6 ನಿಮಿಷದರಳಗೆ ಅವರ ಕಂಡಿಷನ್
ಕಿೊಟಕಲ್ ಹಂತ್ಸದಲ್ಲಾದಯೋ ಇಲಾವೆ್ೋ ಎಂಬುದನನ AI ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದ ಮ್ರಲಕ ಪತೆಿಹಚ್ಾಲಾಗುವುದು.
 Tricog ಸಂಸ್ಥಯವರ AI ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದ ಮ್ರಲಕ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ ನಡಸ್ತ, ಎದನೆರೋವು ಕಾಣಿಸ್ತಕರಂಡವರ ಇಸ್ತಜಿ
ಪರಿೋಕ್ಷೆಯಲ್ಲಾ ತಿೋವೊ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸವಾಗುವ ಮ್ರನರ್ಚ್ನೆಯನನ ನಿೋಡುತ್ಾಿರ.
 ಕಿೊಟಿಕಲ್ ಎಂದು ಖ್ಚಿತ್ಸವಾದ ತ್ಸಕ್ಷಣವೆೋ ಟ್ನೆಕುಪಾೋಸ್ ಇಂಜಕ್ಷನ್ ಅನನ ಸ್ರಪೋಕ್ ಕೋಂದೊಗಳಾದ ತ್ಾಲರಕು
ಆ್ಸಪತೆೊಯಲಾೋ ನಿೋಡಲಾಗುವುದು.
ಉದಿೋಶ
ಇದರಿಂದ ಹಠಾತ್ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸವನನ ತ್ಸಡಯುವುದರರಂದ್ಧಗೆ ಹಚಿಾನ ಚಿಕಿತೆ್ಗಾಗಿ ಅತ್ಾಯದುನಿಕ ಅಂಬುಲನ್್ ನಲ್ಲಾ
ಹಬ್ ಕೋಂದೊಳಾಗಿರುವ ಸರಪರ್ ಸ್ಪಷಾಲ್ಲಟಿ ಆ್ಸಪತೆೊಗೆ ಕಳಿಸ್ತಕರಡಲಾಗುವುದು. ಸರಪರ್ ಸ್ಪಷಾಲ್ಲಟಿ
ಆ್ಸಪತೆೊಗಳಲ್ಲಾಯರ ಉಚಿತ್ಸ ಶಸರ ಚಿಕಿತೆ್ಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಲಪಸ್ತಕರಡಲಾಗಿದ. ಗೆರೋಲಾನ್ ಅವರ್ ಒಳಗಡ ಜಿೋವ ಉಳಿಸುವ
ಚಿಕಿತೆ್ ದರರಯುವಂತೆ ಯೋಜ್ನೆ ರರಪಿಸಲಾಗಿದ.

ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ವಾಟರ್ಫ್ೊಂಟ್ ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಮ್ಂಗಳರರು ಸಾಮಟ್್ ಸ್ತಟಿ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ (ಎಂಎಸ್ಸ್ತಎಲ್) ಜಾರಿಗೆರಳಿಸುತಿಿರುವ ನೆೋತ್ಾೊವತಿ

ವಾಟರ್ಫ್ೊಂಟ್ ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆಯು ಪರಿಸರ ನಿಯಮ್ಗಳನುನ ಉಲಾಂಘಿಸುತಿಿದ ಎಂಬ ಆ್ರರೋಪದ ಬಗೆಗ
ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹಸ್ತರು ನಾಯಯಮ್ಂಡಳಿ (ಎನ್ಜಿಟಿ) ನಿಗಾವಹಸ್ತದ.
ಹನೆನಲ: ಮ್ಂಗಳರರು ಮ್ರಲದ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಂಸ್ಥ 'ಮ್ಂಗಳರರಿನ್' ವೆಬ್ಸ್ೈಟ್ನಲ್ಲಾ ಪೊಕಟವಾದ
'ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ವಾಟರ್ಫ್ೊಂಟ್ ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆ ಜ್ನಸಾಮಾನಯರ ಜಿೋವನಕಕ ಹಾನಿಯುಂಟುಮಾಡುತಿಿದ' ಎಂಬ
ಸುದ್ಧಿ ವರದ್ಧಯನುನ ಆ್ಧರಿಸ್ತ ಎನ್ಜಿಟಿಯ ಪೊಧಾನ ಪಿೋಠವು ಈ ವಿಷಯವನುನ ಮ್ನಗಂಡಿದ.
ಟಿೋಕ: ಕೋವಲ 2.1 ಕಿಲರೋಮಿೋಟರ್ಗೆ 70 ಕರೋಟಿ ರರಪ್ಾಯಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತಿಿರುವುದು ಅವೆೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ದರೋಣಿ
ನಿಮಾ್ಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಿೋನುಗಾರಿಕ ಉದಯಮ್ಗಳ ಜಿೋವನೆರೋಪ್ಾಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳ ಮೆೋಲ ನಕಾರಾತ್ಸಮಕ
ಪರಿಣಾಮ್ ಬ್ಲೋರುತ್ಸಿದ.
ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ವಾಟರ್ಫ್ೊಂಟ್ ವಾಯುವಿಹಾರ ಯೋಜ್ನೆ
ಗುರಿ: ನಗರ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯುವಿಹಾರದ ನಡುವೆ ಸಂಪಕ್ವಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುವ ರಸ್ಿ ಜಾಲಗಳ ಸರಣಿಯ ಮ್ರಲಕ
ನಗರಕಕ ಮ್ತ್ಸಿಷುು ಸಂಪಕ್ ಹರಂದ್ಧದ ಪೊಸಾಿವಿತ್ಸ ನೆರೋರ್ಡಗಳ ಸಹಾಯದ್ಧಂದ ನಗರವನುನ ನದ್ಧ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದೊಕಕ
ಸಂಪಕಿ್ಸುವುದು.
ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ನದ್ಧ
ಮ್ರಲ: ಇದು ಕನಾ್ಟಕದ ಚಿಕಕಮ್ಗಳರರು ಜಿಲಾಯ ಕುದುರಮ್ುಖ್ ಶೊೋಣಿಯ ಯಲಾನೆೋರ್ ಘಟುಗಳ ಬಂಗೊಬ್ಾಳಿಕ
ಅರಣಯ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಾ ಪಶಾಮ್ ಘಟುಗಳಲ್ಲಾ ಹುಟುುತ್ಸಿದ.
ಇದು ಉಪಿಪನಂಗಡಿಯಲ್ಲಾ ಎಡದಂಡಯ ಉಪನದ್ಧಯಾದ ಕುಮಾರಧಾರಾ ನದ್ಧಯಂದ್ಧಗೆ ಜರತೆಯಾಗಿ ಅರಬ್ಲಬೋ
ಸಮ್ುದೊವನುನ ಸ್ೋರುತ್ಸಿದ.
ಕುಮಾರಧಾರಾ ನದ್ಧಯು ಉಪಿಪನಂಗಡಿ ಗಾೊಮ್ದ ಬಳಿ ಸುಬೊಹಮಣಯ ಶೊೋಣಿಯ ಪಶಾಮ್ ಘಟುಗಳಲ್ಲಾ ಹುಟುುತ್ಸಿದ.
ನೆೋತ್ಾೊವತಿಯು ಧಮ್್ಸಥಳ ಯಾತ್ಾೊ ಸಥಳದ ಮ್ರಲಕ ಹರಿಯುತ್ಸಿದ.
ಮ್ಹತ್ಸಿ: ನೆೋತ್ಾೊವತಿ ನದ್ಧ ಬಂಟಾಿಳ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಂಗಳರರಿಗೆ ಪೊಮ್ುಖ್ ನಿೋರಿನ ಮ್ರಲವಾಗಿದ.

ರಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
'ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸು'
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಗುಜ್ರಾತ್ನ ಪೊಸ್ತದಿ ದೋವಭರಮಿ ದ್ಾಿರಕಾ ಜಿಲಾಯ ಬೋಟ್ ದ್ಾಿರಕಾ ದ್ಧಿೋಪದ್ಧಂದ ಓಖಾ
ಮ್ುಖ್ಯ ಭರಭಾಗಕಕ ಸಂಪಕಿ್ಸುವ ಅರಬ್ಲಬ ಸಮ್ುದೊದ ಮೆೋಲ 2.32 ಕಿ.ಮಿೋ ಉದಿದ ಕೋಬಲ್ ತ್ಸಂಗುವ ಸ್ೋತ್ಸುವೆ
'ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸು'ವನುನ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು. ಸುದಶ್ನ್ ಸ್ೋತ್ಸು ಭಾರತ್ಸದ ಅತಿ ಉದಿದ ಕೋಬಲ್
ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯಾಗಿದ.
 ಶೊೋಮ್ದ್ ಭಗವದ್ಧಗೋತೆಯ ಶರಾೋಕಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಎರಡರ ಬದ್ಧಗಳಲ್ಲಾ ಶೊೋಕೃಷುನ ಚಿತ್ಸೊಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಪಟು
ಪ್ಾದಚ್ಾರಿ ಮಾಗ್ವನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ ವಿಶಷು ವಿನಾಯಸದ ನಾಲುಕ ಪಥದ ಕೋಬಲ್-ತ್ಸಂಗುವ ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯಾಗಿದ.
 'ಸ್ತಗೆನೋಚ್ರ್ ಸ್ೋತ್ಸುವೆ' ಎಂದು ಕರಯಲಾಗುತಿಿದಿ ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯನುನ 'ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸು' ಅಥವಾ ಸುದಶ್ನ ಸ್ೋತ್ಸುವೆ
ಎಂದು ಮ್ರುನಾಮ್ಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದ.
ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯ ವಿಶೋಷತೆ
2.32 ಕಿಮಿೋ ಉದಿದ ಸ್ೋತ್ಸುವೆ, 900 ಮಿೋಟರ್ ಸ್ಂಟೊಲ್ ಡಬಲ್ ಸಾಪಯನ್ ಕೋಬಲ್-ಸ್ುೋರ್ಡ ಭಾಗ ಮ್ತ್ಸುಿ 2.45 ಕಿಮಿೋ
ಉದಿದ ಸಂಪಕ್ ರಸ್ಿಯನುನ 979 ಕರೋಟಿ ರರಪ್ಾಯಿ ವೆಚ್ಾದಲ್ಲಾ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ.
ಬೋಟ್ ದ್ಾಿರಕಾ, ಓಖಾ ಬಂದರಿನ ಸಮಿೋಪವಿರುವ ಒಂದು ದ್ಧಿೋಪವಾಗಿದುಿ, ಇದು ದ್ಾಿರಕಾ ಪಟುಣದ್ಧಂದ ಸುಮಾರು
30 ಕಿ.ಮಿೋ ದರರದಲ್ಲಾದ, ಅಲ್ಲಾ ಶೊೋಕೃಷುನ ಪೊಸ್ತದಿ ದ್ಾಿರಕಾ ದೋವಾಲಯವಿದ.
ಉದಿೋಶ
ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯ ನಿಮಾ್ಣದ್ಧಂದ ಎಲಾಾ ಸಮ್ಯದಲರಾ ಪೊಯಾಣಿಕರು ಪೊಯಾಣಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕರಡುತ್ಸಿದ.
ಇದರಲ್ಲಾ ಫ್ುಟ್ಪ್ಾತ್ನ ಮೆೋಲಾೂಗದಲ್ಲಾ ಸೌರ ಫ್ಲಕಗಳನುನ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದುಿ, ಒಂದು ಮೆಗಾವಾಯಟ್ ವಿದುಯತ್
ಉತ್ಾಪದ್ಧಸುತ್ಸಿದ. ಈ ಸ್ೋತ್ಸುವೆಯು ದ್ಾಿರಕಾಧಿೋಶ ದೋವಸಾಥನಕಕ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡುವವರಿಗೆ ಬಹಳ ಮ್ುಖ್ಯವಾದುದ್ಾಗಿದ.
SWAYAM Plus ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕೋಂದೊ ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಣಿಜರಯೋದಯಮ್ ಸಚಿವರು ಇತಿಿೋಚೆಗೆ
ಸಿಯಂ ಪಾಸ್ ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್ ಅನುನ ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು.
 ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳ ಪಟಿು: ಉತ್ಾಪದನೆ, ಶಕಿಿ, ಕಂಪ್ಯಟರ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, IT ಅಥವಾ ITES,
ನಿವ್ಹಣಾ ಅಧಯಯನಗಳು, ಆ್ರರೋಗಯ, ಆ್ತಿಥಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ಜ್ಞಾನ ವಯವಸ್ಥಗಳ ಜರತೆಗೆ ಪೊವಾಸ್ರೋದಯಮ್.
 ನಿವ್ಹಸುತಿಿರುವವರು: ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ತುಟರಯಟ್ ಆ್ಫ್ ಟ್ಕಾನಲಜಿ ಮ್ದ್ಾೊಸ್ (ಐಐಟಿ ಮ್ದ್ಾೊಸ್).

 SWAYAM, ಬೃಹತ್ ಮ್ುಕಿ ಆ್ನ್ಲೈನ್ ಕರೋಸ್್ (MOOC) ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದುಿ, ಹಚಿಾನ

ಸಂಖೆಯಯ ಕಲ್ಲಯುವವರಿಗೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಕಾಶಗಳನುನ ಒದಗಿಸುತಿಿದ, ಇದನುನ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯವು 2017 ರಲ್ಲಾ
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತತ್ಸು.
SWAYAM Plus ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್ ಕುರಿತ್ಸು:
ಉದರಯೋಗ ಮ್ತ್ಸುಿ ವೃತಿಿಪರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ-ಕೋಂದ್ಧೊತ್ಸ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳನುನ ನಿೋಡಲು ಉದಯಮ್ದರಂದ್ಧಗೆ
ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸ್ತದ ಕರೋಸ್್ಗಳನುನ ನಿೋಡಲು ಇದು ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.

NEP 2020 ರರಂದ್ಧಗೆ ಹರಂದ್ಾಣಿಕ ಮಾಡಿಕರಂಡಿರುವ SWAYAM Plus ಈಗ ಉದರಯೋಗಾವಕಾಶವನುನ
ಹಚಿಾಸಲು ಉದಯಮ್-ಸಂಬಂಧಿತ್ಸ ಕರೋಸ್್ಗಳನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ, ಬಹುಭಾಷಾ ವಿಷಯ, AI ಮಾಗ್ದಶ್ನ, ಕೊಡಿಟ್
ಗುರುತಿಸುವಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉದರಯೋಗದ ಮಾಗ್ಗಳಂತ್ಸಹ ವೆೈಶಷುಯಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ, L&T, Microsoft, CISCO ಮ್ತ್ಸುಿ
ಇತ್ಸರ ಕಂಪನಿಗಳ ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದ.
SWAYAM Plus ಪ್ಾೊಥಮಿಕವಾಗಿ ಈ ಕಳಗಿನವುಗಳನುನ ಸಾಧಿಸುವುದರ ಮೆೋಲ ಕೋಂದ್ಧೊೋಕರಿಸುತ್ಸಿದ:
 ಕಲ್ಲಯುವವರು, ಕರೋಸ್್ ಪ್ರೈಕದ್ಾರರು, ಉದಯಮ್, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಯ್ತ್ಸಂತ್ಸೊದ ಪ್ಾಲುದ್ಾರರಿಗೆ ವೃತಿಿಪರ
ಮ್ತ್ಸುಿ ವೃತಿಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನುನ ಬಂಬಲ್ಲಸುವ ಪರಿಸರ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ರಚಿಸುವುದು.
 ಉನನತ್ಸ ಉದಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ಾಲುದ್ಾರರಿಂದ ಉತ್ಸಿಮ್ ಗುಣಮ್ಟುದ ಪೊಮಾಣಿೋಕರಣಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕರೋಸ್್ಗಳನುನ ಅಂಗಿೋಕರಿಸುವ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ಅಳವಡಿಸುವುದು.
 ದೋಶೋಯ ಭಾಷಾ ಸಂಪನರಮಲಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಾ ಉದರಯೋಗ-ಕೋಂದ್ಧೊತ್ಸ ಕರೋಸ್್ಗಳನುನ
ಒದಗಿಸುವ ಮ್ರಲಕ ರಾಷರವಾಯಪಿ, ವಿಶೋಷವಾಗಿ ಶೊೋಣಿ 2 ಮ್ತ್ಸುಿ 3 ಪಟುಣಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಗಾೊಮಿೋಣ
ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಲ್ಲಯುವವರನುನ ತ್ಸಲುಪುವುದು.
ಮಿಷನ್ ಉತ್ಸಕರ್ಷ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ರಕಿಹೋನತೆ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಮಿಷನ್ ಉತ್ಸಕರ್ಷ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ ಔಷಧಿಗಳ ಮ್ರಲಕ ಹದ್ಧಹರಯದ

ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಾ ರಕಿಹೋನತೆ ನಿಯಂತ್ಸೊಣಕಾಕಗಿ ತಿಳುವಳಿಕ ( ಎಂಒಯು ) ಗೆ ಸಹ ಹಾಕಲಾಗಿದ .
 ಧುಬ್ಲೊ (ಅಸಾ್ಂ), ಬಸಾಿರ್ (ಛತಿಿೋಸ್ಗಢ), ಪಶಾಮಿ ಸ್ತಂಗ್ಭರಮ್ (ಜಾಖ್್ಂರ್ಡ), ಗರ್ಡಚಿರರೋಲ್ಲ
(ಮ್ಹಾರಾಷರ) ಮ್ತ್ಸುಿ ರ್ಧರೋಲ್ಪುರ್ (ರಾಜ್ಸಾಥನ) 5 ಮ್ಹತ್ಾಿಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ
ಮೊದಲು ಪ್ಾೊಯೋಗಿಕವಾಗಿ ನಡಸಲಾಗುವುದು.
 ಸುಮಾರು 10,000 ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೋಂದೊಗಳಲ್ಲಾ ಪ್ೋಶನ್ ಟಾೊಯಕರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ನೆರೋಂದ್ಾಯಿಸಲಪಟು 14-18
ವಷ್ ವಯಸ್ತ್ನ ಸುಮಾರು 94,000 ಹದ್ಧಹರಯದ ಹುಡುಗಿಯರು ಪೊಯೋಜ್ನವನುನ ಪಡಯುತ್ಾಿರ.
ಗುರಿ: ಹದ್ಧಹರಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಾ ರಕಿಹೋನತೆಯನುನ ತ್ಸಡಗಟುಲು ಕಡಿಮೆ ಪೊತಿಕರಲ ಪರಿಣಾಮ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ
ಉತ್ಸಿಮ್ ಅನುಸರಣೆಗಾಗಿ ವೆಚ್ಾ ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ರುಚಿಕರವಾದ ಆ್ಯುರ್ಷ ಔಷಧಿಗಳನುನ ಒದಗಿಸುವುದು.

ನೆರೋಡಲ್ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು: ಮ್ಹಳಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಕಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಯುರ್ಷ

ಸಚಿವಾಲಯ
ಸಮ್ನಿಯ ಸಂಸ್ಥ: ಸ್ಂಟೊಲ್ ಕೌನಿ್ಲ್ ಫಾರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ್ಧಕ್ ಸ್ೈನ್ಸ್ (CCRAS).
ಕಾಯ್ಗತ್ಸಗೆರಳಿಸುವಿಕ: ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಐದು ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ಕೋಂದ್ಧೊೋಯ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ,
ಗುವಾಹಟಿ; ಆ್ಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಇನ್ಸ್ತುಟರಯಟ್ ಫಾರ್ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ, ನವದಹಲ್ಲ; CARI, ಭುವನೆೋಶಿರ; ಪ್ಾೊದೋಶಕ
ಆ್ಯುವೆೋ್ದ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ, ನಾಗುಪರ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಂಸ್ಥ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ, ಜೈಪುರ ಮ್ರಲಕ
ಕಾಯ್ಗತ್ಸಗೆರಳಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಮೌಲಯಮಾಪನ: ಯೋಜ್ನೆಯ ಫ್ಲ್ಲತ್ಾಂಶಗಳನುನ ಪಬ್ಲಾಕ್ ಹಲ್ಿ ಫೌಂಡೋಶನ್ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ IIPH, ದಹಲ್ಲ,
AIIMS ದಹಲ್ಲ, ಮ್ತ್ಸುಿ ICMR ನಂತ್ಸಹ ಪೊಧಾನ ಸಂಸ್ಥಗಳು ಪ್ಾೊಯೋಗಿಕ ಸಿರರಪವನುನ ನಿೋಡುವ ಮ್ರಲಕ
ಮೌಲಯಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ಸಿವೆ.
ಅವಧಿ: 1 ವಷ್
ಉದಿೋಶ: 15 ಕೋಂದೊ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಅಥವಾ ಇಲಾಖೆಗಳು ಪ್ೌಷ್ಟ್ಾಕಾಂಶದ ಕೊಮ್ಗಳಲ್ಲಾ ಕಳಭಾಗದಲ್ಲಾರುವ
ಜಿಲಾಗಳನುನ ರಾಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸರಾಸರಿಗೆ ಏರಿಸಲು ಕಲಸ ಮಾಡುತ್ಸಿವೆ.
ಔಷಧಿ: 3 ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಶಾಸ್ತರೋಯ ಆ್ಯುವೆೋ್ದ ಔಷಧಿಗಳನುನ ( ದ್ಾೊಕ್ಷಾವಲಹ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪುನನ್ವಾಡಿ ಮ್ಂಡರರು
) ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು.
ಕ್ಷೆೋಮ್ವನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುವುದು: ಹದ್ಧಹರಯದ ಹುಡುಗಿಯರಲ್ಲಾ ಪ್ಾಲ್ಲಸ್ತಸ್ತುಕ್ ಓವೆೋರಿಯನ್ ಡಿಸ್ತೋಸ್ (ಪಿಸ್ತಒಡಿ) ಮ್ತ್ಸುಿ
ಒಟಾುರ ಕ್ಷೆೋಮ್ದಲ್ಲಾ ಯೋಗದಂತ್ಸಹ ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿ ಮ್ಧಯಸ್ತಥಕಗಳಿಗಾಗಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಆ್ಯುರ್ಷ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಐಸ್ತಎಂಆ್ರ್ ಸಚಿವಾಲಯದರಂದ್ಧಗೆ ಜ್ಂಟಿ ಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸಲ್ಲವೆ .
ಮಿಷನ್ ಉತ್ಸಕರ್ಷ್
 2022 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸಲಾದ ಇದು ಕೋಂದೊ ಸಚಿವಾಲಯಗಳಿಂದ ಆ್ಯಿ ಮ್ಹತ್ಾಿಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ಆ್ಯಿ
ಪೊಮ್ುಖ್ ಕಾಯ್ಕ್ಷಮ್ತೆ ಸರಚ್ಕಗಳ (KPI) ತ್ಸಿರಿತ್ಸ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒಂದು ಉಪಕೊಮ್ವಾಗಿದ.
 ವಾಯಪಿಿ: ಹತ್ಸುಿ ರಾಜ್ಯಗಳಾದಯಂತ್ಸ 10 ಜಿಲಾಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಯಿ KPI ಗಳನುನ ನಾಲುಕ ಯೋಜ್ನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ
ಆ್ಯಕ ಮಾಡಲಾಗಿದ ಅವುಗಳೆಂದರ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಆ್ವಾಸ್ ಯೋಜ್ನೆ-ಗಾೊಮಿನ್ (PMAY-G) , ಮ್ಹಾತ್ಾಮ
ಗಾಂಧಿ NREGA , ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಗಾೊಮಿೋಣ ಜಿೋವನೆರೋಪ್ಾಯ ಮಿಷನ್ (NRLM) ಮ್ತ್ಸುಿ ದ್ಧೋನ್ ದಯಾಳ್
ಉಪ್ಾಧಾಯಯ ಗಾೊಮಿೋಣ ಕೌಶಲಯ ಯೋಜ್ನೆ (DDU- GKY).
 ಉದಿೋಶ: ಕಪಿಐಗಳಲ್ಲಾ ಆ್ಯಿ ಜಿಲಾಗಳ ಕಾಯ್ಕ್ಷಮ್ತೆಯನುನ ಪೊಸುಿತ್ಸ/ಮ್ರಲ ಮ್ಟುದ್ಧಂದ ರಾರ್ಜಯದ
ಸರಾಸರಿಗೆ ಒಂದು ವಷ್ದರಳಗೆ ಸುಧಾರಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವುಗಳನುನ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸರಾಸರಿ ಅಥವಾ 2 ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ
ಉತ್ಸಿಮ್ಗೆರಳಿಸುವುದು.
ರಕಿಹೋನತೆ

 ರಕಿಹೋನತೆ ಎಂದರ ರಕಿವು ಸಾಮಾನಯಕಿಕಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ ಪೊಮಾಣದ ಆ್ರರೋಗಯಕರ ಕಂಪು ರಕಿ ಕಣಗಳು
ಅಥವಾ ಹಮೊೋಗೆರಾೋಬ್ಲನ್ ಅನುನ ಉತ್ಾಪದ್ಧಸುವ ಸ್ತಥತಿಯಾಗಿದ.
 ಹಮೊೋಗೆರಾೋಬ್ಲನ್ ಕಂಪು ಕರೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ೊೋಟಿೋನ್ ಆ್ಗಿದುಿ ಅದು ಶಾಿಸಕರೋಶದ್ಧಂದ ದೋಹದ
ಇತ್ಸರ ಎಲಾಾ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ಆ್ಮ್ಾಜ್ನಕವನುನ ಸಾಗಿಸುತ್ಸಿದ. ನಿೋವು ರಕಿಹೋನತೆಯನುನ ಹರಂದ್ಧದಿರ, ನಿಮ್ಮ್
ದೋಹವು ಸಾಕಷುು ಆ್ಮ್ಾಜ್ನಕ-ಸಮ್ೃದಿ ರಕಿವನುನ ಪಡಯುವುದ್ಧಲಾ.
 ವಿಧಗಳು: ಅಪ್ಾಾಯಸ್ತುಕ್ ರಕಿಹೋನತೆ; ಕಬ್ಲಬಣದ ಕರರತೆಯ ರಕಿಹೋನತೆ; ಸ್ತಕಲ್ ಸ್ಲ್ ರಕಿಹೋನತೆ; ಥಲಸ್್ಮಿಯಾ;
ವಿಟಮಿನ್ ಕರರತೆ ರಕಿಹೋನತೆ
ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಪ್ೊೋಗಾೊಂ 2024
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ICRO ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನಿಶ್ಪ್ ಪ್ೊೋಗಾೊಂ 2024, 12 ನೆೋ ತ್ಸರಗತಿ ಉತಿಿೋಣ್ರಾಗಿರುವವರು,
ಅಂತಿಮ್ ವಷ್ದ ಪದವಿ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳು, ಪದವಿೋಧರರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಡಿಪ್ಾಮಾ ಪದವಿೋಧರರಿಗಾಗಿ ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರದ
ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ಟಾಯಶ್ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ (ಐಪಿಎಲ್) ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಾಯಷನಲ್ ಪ್ೊಡಕಿುವಿಟಿ ಕೌನಿ್ಲ್ (ಎನಿಪಸ್ತ)ನ ಜ್ಂಟಿ ಉಪಕೊಮ್ವಾಗಿದ. ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನ್್ಶಪ್ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವು
ಗಾೊಮಿೋಣ ಪೊದೋಶದ ಯುವಕರಿಗೆ ವಿಶಷುವಾದ ಇಂಟನ್್ಶಪ್ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವಾಗಿದ.
ICRO
IPL (ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ಟಾಯಶ್ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ) ಮ್ತ್ಸುಿ NPC (ನಾಯಷನಲ್ ಪ್ೊಡಕಿುವಿಟಿ ಕೌನಿ್ಲ್) ಜ್ಂಟಿಯಾಗಿ IPL
ಸ್ಂಟರ್ ಫಾರ್ ರರರಲ್ ಔಟಿೊೋರ್ಚ (ICRO) ಅನುನ ಅದರ ಕಾಪ್್ರೋಟ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜ್ವಾಬ್ಾಿರಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ
NPC ಯ ಒಳಗೆರಳುಿವಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾಂತಿೊಕ ಪರಿಣತಿಯಂದ್ಧಗೆ ಸಾಥಪಿಸ್ತದ ಮ್ತ್ಸುಿ ICRO ಅಮ್ೃತ್ ಇಂಟನ್್ಶಪ್
ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವನುನ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ.
ಅಹ್ತೆ: 18-45 ವಷ್ ವಯಸ್ತ್ನೆರಳಗಿನ ಭಾರತಿೋಯ ಪೊಜಗಳಿಗೆ ಮ್ುಕಿವಾಗಿದ. ಅಜಿ್ದ್ಾರರು 12 ನೆೋ ತ್ಸರಗತಿ
ಉತಿಿೋಣ್ರಾಗಿರುವವರು, ಅಂತಿಮ್ ವಷ್ದ ಪದವಿ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳು, ಪದವಿೋಧರರು ಅಥವಾ ಮಾನಯವಾದ ಆ್ಧಾರ್
ಕಾರ್ಡ್ ಹರಂದ್ಧರುವ ಡಿಪ್ಾಮಾ ಪದವಿೋಧರರಾಗಿರಬೋಕು.
ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಹಾಯ: ₹6,000ದ ಮಾಸ್ತಕ ಸ್ುೈಪಂರ್ಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಣ್ಗೆರಳಿಸ್ತದಕಾಕಗಿ ಪೊಮಾಣಪತ್ಸೊ.
ಅಜಿ್ ಸಲ್ಲಾಸಲುಕರನೆ ದ್ಧನ: ವಷ್ಪ್ತಿ್
ಉದಿೋಶಗಳು
 ಯುವಕರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಗಾೊಮಿೋಣ ಜ್ನರಲ್ಲಾ ವೃತಿಿಪರ ಕೌಶಲಯಗಳನುನ ಹಚಿಾಸುವ ಉತ್ಾಪದಕತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ
ಉದರಯೋಗವನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುವುದು.
 ಕೃಷ್ಟ್ ಉತ್ಾಪದಕತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸುವ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸುವುದು.

 ಗಾೊಮಿೋಣ ವಯವಸ್ಥಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಕಲಸ ಮಾಡಲು ಕೌಶಲಯ ಹರಂದ್ಧರುವ ಯುವ ಉದಯಮಿಗಳ

ಜಾಲವನುನ ರಚಿಸುವುದು.
 ಪರಿಸರ ಸುಸ್ತಥರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ನೆೈಸಗಿ್ಕ ಸಂಪನರಮಲಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನುನ ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸ್ತಕರಳುಿವುದು.
ಇಂಡಿಯಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ(ಎಐ) ಮಿಷನ್

ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕೋಂದೊದ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಸಭೆಯು ಮ್ುಂದ್ಧನ 5 ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ ದೋಶದಲ್ಲಾ ಕೃತ್ಸಕ
ಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ(ಎಐ) ಮಿಷನಾಗಗಿ ₹10,372 ಕರೋಟಿ ಒದಗಿಸಲು ಅನುಮೊೋದನೆ ನಿೋಡಿದ.
 ಅನುಮೊೋದನೆಗೆರಂಡಿರುವ ಮೊತ್ಸಿವನುನ ಬೃಹತ್ ಕಂಪುಯಟಿಂಗ ಮ್ರಲಕ ಸೌಕಯ್ ನಿಮಾ್ಣಕಕ ಬಳಸಲಾಗುತ್ಸಿದ
 ಎಐ ವಯವಸ್ಥ ನಿಮಾ್ಣ ಮಾಡುವ ನಿಟಿುನಲ್ಲಾ ಅದರ ಪ್ಾಲುದ್ಾರರ ಅನುಕರಲಕಾಕಗಿ 10,000 ಸ್ತಪಿಯು
ಒಳಗೆರಂಡ ಸರಪರ್ ಕಂಪುಯಟಿಂಗ್ ಘಟಕವನುನ ಸಾಥಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಇದರಿಂದ ಎಐ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞರಿಗೆ
ಅನುಕರಲವಾಗಲ್ಲದ.
 ಎಐ ಮಿಷನ್ ಅಡಿ ನಿಮಾ್ಣಗೆರಳುಿವ ಸರಪರ್ ಕಂಪುಯಟಿಂಗ್ ವಿವಸ್ಥಯಲ್ಲಾ ನವೆ್ೋದಯಮ್, ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳು,
ಸಂಶರೋಧಕರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕರೋದಯಮಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನಿೋಡಲಾಗುವುದು.
 ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ‘ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಇನೆರನೋವೆೋಷನ್ ಸ್ಂಟರ್(ಐಎಐಸ್ತ), ನಾಯಷನಲ್ ಡೋಟಾ ಮಾಯನೆೋಜಮಂಟ್
ಆ್ಫ್ಲೋಸ್(ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ದತ್ಾಿಂಶ ಕಚೆೋರಿ) ಸಾಥಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಅದು ದತ್ಾಿಂಶದ ಗುಣಮ್ಟು ವೃದ್ಧಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎಐ
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗರ ನಿಯೋಜ್ನೆಗೆ ಅಂಕಿ ಅಂಶದ ಲಭಯತೆಯನುನ ಖಾತಿೊಪಡಿಸುವ ಉದಿೋಶದ್ಧಂದ ಸಕಾ್ರದ ವಿವಿಧ
ಇಲಾಖೆಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಚಿವಾಲಯಗಳ ಜರತೆ ಸಮ್ನಿಯ ಸಾಧಿಸುವ ಕಲಸಮಾಡುತ್ಸಿದ.
 ಸಚಿವಾಲಯ: ಎಲಕಾರನಿಕ್್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾಹತಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯ
ಯೋಜ್ನೆ ಅನುಷಾಾನ
ಡಿಜಿಟಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಾಪ್ೋ್ರೋಷನನ(ಡಿಐಸ್ತ) ಅಂಗ ಸಂಸ್ಥಯಾಗಿರುವ ‘ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಇಂಡಿಪಂಡಂಟ್ ಡಿವಿಜ್ನ್’
(ಐಬ್ಲಡಿ)ಮ್ರಲಕ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಐದು ವಷ್ಗಳ ಅವಧಿಯ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ
ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ–ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ಸಿ ವಿಧಾನದಲ್ಲಾ ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುವುದು.
ಉದಿೋಶ
ಭಾರತ್ಸದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಗೆ ಕೃತ್ಸಕಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ ಮ್ತ್ಸಿಷುು ವೆೋಗ ನಿೋಡಲ್ಲದ. ಹಲವು ವಷ್ಗಳಿಂದ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ
ವಿಷಯದಲ್ಲಾ ಸುಸಜಿಿತ್ಸ ವಯವಸ್ಥ ರರಪಿಸುವಲ್ಲಾ ವಿಫ್ಲವಾಗಿರುವ ಕೋರಳದಂತ್ಸಹ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಈಯೋಜ್ನೆಯಿಂದ
ಪೊಯೋಜ್ನವಾಗಲ್ಲದ.
ಇಂಡಿಯಾ AI ಮಿಷನ್ನ ಮ್ಹತ್ಸಿ
ಸಂಶರೋಧನೆಗಳನುನ ಪೊೋರೋಪಿಸುತ್ಸಿದ: ಭಾರತ್ಸದ ಟ್ಕ್ ಸಾವ್ಭೌಮ್ತ್ಸಿವನುನ ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸ್ತಕರಳಿಲು ಇಂಡಿಯಾ AI
ಮಿಷನ್ ನಾವಿೋನಯತೆಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ದೋಶೋಯ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ನಿಮಿ್ಸುತ್ಸಿದ.

ಉದರಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಸೃಷ್ಟ್ು: ಇದು ದೋಶದ ಜ್ನಸಂಖಾಯ ಲಾಭಾಂಶವನುನ ಬಳಸ್ತಕರಳಿಲು ಹಚ್ುಾ

ಕೌಶಲಯಪ್ಣ್ ಉದರಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನುನ ಸೃಷ್ಟ್ುಸುತ್ಸಿದ.
ಭಾರತ್ಸದ ಜಾಗತಿಕ ಸಪಧಾ್ತ್ಸಮಕತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸುತ್ಸಿದ: AI ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವನುನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ಹೋಗೆ
ಬಳಸಬಹುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ಜಾಗತಿಕ ಸಪಧಾ್ತ್ಸಮಕತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸಬಹುದು ಎಂಬುದನುನ ಜ್ಗತಿಿಗೆ ಪೊದಶ್ಸಲು
ಭಾರತ್ಸ AI ಮಿಷನ್ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ಸಿದ.
INDIA AI
 INDIA AI ಜ್ಞಾನಾಧಾರಿತ್ಸ ಪ್ೋಟ್ಲ್, ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ-ನಿಮಾ್ಣ ಉಪಕೊಮ್ವನುನ 28ನೆೋ
ಮೆೋ 2020 ರಂದು ಪ್ಾೊರಂಭಿಸಲಾಗಿದ.
 ಇದು ಭಾರತ್ಸದ AI ಪರಿಸರ ವಯವಸ್ಥಯಲ್ಲಾ ವಿವಿಧ ಘಟಕಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಸಹಯೋಗವನುನ ಒಗರಗಡಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಇದು ಎಲಕಾರನಿಕ್್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾಹತಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯ (MeitY), ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಇ-ಆ್ಡಳಿತ್ಸ ವಿಭಾಗ
(NeGD) ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಾಫ್ುವೆೋರ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ೋವಾ ಕಂಪನಿಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಂಘ (NASSCOM) ನ ಜ್ಂಟಿ
ಉದಯಮ್ವಾಗಿದ.
ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಉತ್ಸಕೃಷುತೆಗಾಗಿ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕೋಂದೊ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಕಲಸ ಮಾಡುವ ಕೋಂದೊವೆ್ಂದನುನ ಆ್ರಂಭಿಸಲು (‘ಅಣೆಕಟುುಗಳ

ಉತ್ಸಕೃಷುತೆಗಾಗಿನ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕೋಂದೊ – ಐಸ್ತಇಡಿ) ಕೋಂದೊ ಜ್ಲ ಆ್ಯೋಗವು (ಸ್ತಡಬುಾಯ ಸ್ತ) ಬಂಗಳರರಿನ
ಭಾರತಿೋಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥ (ಐಐಎಸ್ತ್) ಜರತೆ ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದ. ಒಪಪಂದವು ಹತ್ಸುಿ ವಷ್ಗಳ ಅವಧಿಗೆ
ಜಾರಿಯಲ್ಲಾ ಇರುತ್ಸಿದ.
 ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಅಗತ್ಸಯವಿರುವ ಹತ್ಸುಿ ಹಲವು ಚ್ಟುವಟಿಕಗಳನುನ ಐಸ್ತಇಡಿ ಕೋಂದೊವು ಕೈಗೆತಿಿಕರಳಿಲ್ಲದ.
 ಕೋಂದೊದ ಸಾಥಪನೆಗೆ ಜ್ಲ ಶಕಿಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ₹118.05 ಕರೋಟಿ ಅನುದ್ಾನ ಒದಗಿಸಲ್ಲದ.
 ICED, IISc ಬಂಗಳರರು ಅಣೆಕಟುು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಎರಡನೆೋ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕೋಂದೊವಾಗಿದ.
 ಫಬೊವರಿ 2023 ರಲ್ಲಾ IIT ರರಕಿ್ಯಲ್ಲಾ ಮೊದಲ ICED ಅನುನ ಸಾಂಸ್ತಥಕಗೆರಳಿಸಲಾಗಿದ.
ಇದು ಎರಡು ಪೊಮ್ುಖ್ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ ಸಂಶರೋಧನೆ ನಡಸಲ್ಲದ
ಅಣೆಕಟುುಗಳಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ್ಸ ನಿಮಾ್ಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪುನವ್ಸತಿ ಸಾಮ್ಗಿೊಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ವಸುಿ ಪರಿೋಕ್ಷೆ
ಅಣೆಕಟುುಗಳ ಸಮ್ಗೊ (ಬಹು-ಅಪ್ಾಯ) ಅಪ್ಾಯದ ಮೌಲಯಮಾಪನ
ಉದಿೋಶ
ರಾಷರ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ಹಾಗರ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ಅಣೆಕಟುುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯ ವಿಚ್ಾರದಲ್ಲಾ ಎದುರಾಗುವ
ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಐಸ್ತಇಡಿ ಕೋಂದೊವು ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕಲು ನೆರವಾಗಲ್ಲದ. ವೆೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶರೋಧನೆಯ ಮ್ರಲಕ

ಸಚಿವಾಲಯಕಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ವೆೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶರೋಧನೆಯ ಮ್ರಲಕ ಅಣೆಕಟುು

ಸುರಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಾ ಎದುರಿಸುತಿಿರುವ ವಿವಿಧ ಉದಯೋನುಮಖ್ ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರಗಳನುನ ಒದಗಿಸಲು ಕೋಂದೊವು
ಅಣೆಕಟುು ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಮೆೋಲ ಕಲಸ ಮಾಡುತ್ಸಿದ. ಭವಿಷಯದಲ್ಲಾ ಅನೆೋಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೋಲ
ರಾಷರಗಳಿಗೆ ಅಣೆಕಟುು ಸುರಕ್ಷತೆ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಜ್ಞಾನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಣತಿಯನುನ ಪೊಸಾರ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವನುನ
ಒದಗಿಸುತ್ಸಿದ.
ನಿೋರಿನೆರಳಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ದ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲು
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕರೋಲಕತ್ಾಿದ ಹರಗಿಾ ನದ್ಧಯಲ್ಲಾ ದೋಶದ ಮೊದಲ ನಿೋರಿನೆರಳಗಿನ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ದ ಮೆಟ್ರೊ
ರೈಲು ಸಂಚ್ಾರಕಕ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಚ್ಾಲನೆ ನಿಡಿದರು.
ಸಂಪಕ್: ಕರೋಲಕತ್ಸಿ ಮೆಟ್ರೊದ ಎಸಪಾನೆೋರ್ಡ–ಹೌರಾ ಮೆೈದ್ಾನ ಸ್ಕ್ಷನನಲ್ಲಾ ಈ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವನುನ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ.
ಹರಗಿಾ ನದ್ಧಯಲ್ಲಾ, ನೆಲಮ್ಟುದ್ಧಂ ದ 32 ಮಿೋಟರ್ ಆ್ಳದಲ್ಲಾ ಈ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವನುನ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ.
ಉದಿ: 4.8 ಕಿ.ಮಿೋ.
ಯೋಜ್ನಾ ವೆಚ್ಾ: ಪ್ವ್ –ಪಶಾಮ್ ಕಾರಿಡಾನ್ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಜ್ಪ್ಾನ್ ಇಂಟರ್ನಾಯಶನಲ್ ಕರೋಆ್ಪರೋಷನ್
ಏಜನಿ್ (ಜಐಸ್ತಎ) ಯಿಂದ ಸಾಲದ ಮ್ರಲಕ ಧನಸಹಾಯ ಪಡದ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯು ಒಟುು ವೆಚ್ಾ 4,965 ಕರೋಟಿ
ರರ. ಆ್ಗಿದ.
ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮೆಟ್ರೊೋ ಇತಿಹಾಸ:
 ಮೊದಲ ಕ್ಷಿಪೊ ಸಾರಿಗೆ ವಯವಸ್ಥ: ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮೆಟ್ರೊೋ ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ನಗರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸದ ಪಶಾಮ್
ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಾರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮೆಟ್ರೊೋಪ್ಾಲ್ಲಟನ್ ಪೊದೋಶಕಕ ಸ್ೋವೆ ಸಲ್ಲಾಸುವ ಕ್ಷಿಪೊ ಸಾರಿಗೆ
ವಯವಸ್ಥಯಾಗಿದ.
 ಇದು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಮೊದಲ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ಕ್ಷಿಪೊ ಸಾರಿಗೆ ವಯವಸ್ಥಯಾಗಿದುಿ, 1984 ರಲ್ಲಾ
ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು ಮ್ತ್ಸುಿ ಜ್ನವರಿ 2023 ರ ಹರತಿಿಗೆ ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಎರಡನೆೋ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಜ್ನನಿಬ್ಲಡ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಾಲಕನೆೋ-ಉದಿದ ಮೆಟ್ರೊೋ ನೆಟಿಕ್್ ಆ್ಗಿದ.
 ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆ: ಈ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ಮೆಟ್ರೊೋ ರೈಲಿೋ, ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮೆಟ್ರೊೋ ರೈಲ್
ಕಾಪ್್ರೋಶನ್ ಒಡತ್ಸನದಲ್ಲಾದ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಹರಗಿಾ ನದ್ಧ
 ಭಾಗಿೋರರ್ಥ-ಹರಗಿಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಟಿ-ಗಂಗಾ ನದ್ಧಗಳು ಎಂದರ ಕರಯಲಪಡುವ ಹರಗಿಾ ನದ್ಧಯು ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳದ
ಪೊಮ್ುಖ್ ನದ್ಧಗಳಲ್ಲಾ ಒಂದ್ಾಗಿದ.
 ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳದ ಮ್ುಷ್ಟ್್ದ್ಾಬ್ಾದ್ನಲ್ಲಾ ಗಂಗಾ ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ಸಿದ - ಬ್ಾಂಗಾಾದೋಶದ ಮ್ರಲಕ
ಹರಿಯುವ ಭಾಗವನುನ ಪದಮ ಎಂದು ಕರಯಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಇನೆರನಂದು ಭಾಗ ಹರಗಿಾ.

 ಉದಿ: 260 ಕಿ.ಮಿೋ

 ಹರಗಿಾ ನದ್ಧ ಕರಲಕತ್ಾಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹೌರಾವನುನ ಬೋಪ್ಡಿಸುತ್ಸಿದ.
 ನದ್ಧಯು ಬಂಗಾಳ ಕರಲ್ಲಾಯನುನ ಸ್ೋರುತ್ಸಿದ
ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಸುಪಿೊೋಂ ಕರೋಟ್್ ಮಾಜಿ ನಾಯಯಾಧಿೋಶ ಎ ಎಂ ಖಾನಿಿಲಕರ್(ಅಜ್ಯ್ ಮಾಣಿಕರಾವ್

ಖಾನಿಿಲಕರ್) ಅವರು ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥರಾಗಿ ಪೊಮಾಣ ವಚ್ನ ಸ್ತಿೋಕರಿಸ್ತದರು. ರಾಷರಪತಿ ದ್ೌೊಪದ್ಧ ಮ್ುಮ್ು್
ಅವರು ನರತ್ಸನ ಲರೋಕಪ್ಾಲ ಮ್ುಖ್ಯಸಥರಿಗೆ ಪೊಮಾಣ ವಚ್ನ ಬರೋಧಿಸ್ತದರು.
 66 ವಷ್ದ ನಿವೃತ್ಸಿ
ನಾಯಯಮ್ರತಿ್ ಖಾನಿಿಲಕರ್
ಅವರು ಮೆೋ 13, 2016 ರಿಂದ
ಜ್ುಲೈ 29, 2022 ರವರಗೆ ಸುಪಿೊೋಂ
ಕರೋಟ್್ನ ನಾಯಯಾಧಿೋಶರಾಗಿ ಸ್ೋವೆ
ಸಲ್ಲಾಸ್ತದ್ಾಿರ.
 ಮೆೋ 27, 2022 ರಂದು ಪಿನಾಕಿ
ಚ್ಂದೊ ಘರೋಸ್ ಅವರ ನಿವೃತಿಿಯ
ನಂತ್ಸರ ಖಾಲ್ಲಯಾದ ಹುದಿಗೆ
ಸುಮಾರು ಎರಡು ವಷ್ಗಳ ನಂತ್ಸರ
ನಿವೃತ್ಸಿ ನಾಯಯಮ್ರತಿ್
ಖಾನಿಿಲಕರ್ ಅವರನುನ
ಭೊಷಾುಚ್ಾರ ವಿರರೋಧಿ
ಲರೋಕಪ್ಾಲ್ನ ಅಧಯಕ್ಷರನಾನಗಿ ನೆೋಮ್ಕ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಲರೋಕಪ್ಾಲ್
ಲರೋಕಪ್ಾಲ್ ಎಂಬುದು ಭೊಷಾುಚ್ಾರ-ವಿರರೋಧಿ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ ಆ್ಗಿದ.
ಸಾಥಪನೆ: 19 ಮಾರ್ಚ್ 2019
ಅಧಿಕಾರ ವಾಯಪಿಿ: ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರ
ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿ: ನವದಹಲ್ಲ, ಭಾರತ್ಸ
ರ್ಧಯೋಯವಾಕಯ: 'ಮಾ ಗೃಧಃ ಕಸಯಸ್ತಿದಿನಮ್' ಎಂದರ: "ಯಾರ ಸಂಪತಿಿಗರ ದುರಾಸ್ ಪಡಬೋಡ

ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ನಿೋತಿ ಉಪಕೊಮ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? 2070ರ ವೆೋಳೆಗೆ ಶರನಯ ಹರರಸರಸುವಿಕಯ ಗುರಿ ಸಾಧಿಸಲು ಪಳೆಯುಳಿಕಯೋತ್ಸರ ಇಂಧನಗಳ
ಬಳಕ ಅವಶಯಕ, ಈ ನಿಟಿುನಲ್ಲಾ ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳ ಬಳಕಯನುನ ಮ್ತ್ಸಿಷುು ಗಾೊಹಕ ಸ್ನೋಹಯಾಗಿಸಲು
ಕೋಂದೊ ಸರಕಾರವು ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ಹರಸ ನಿೋತಿ ತ್ಸಂದ್ಧದ. ಈ ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ನಿೋತಿಯ ಉಪಕೊಮ್ವು ಫಬುೊವರಿ
2022ರಲ್ಲಾ ನಿೋತಿ (NITI) ಆ್ಯೋಗದಲ್ಲಾ ನಡದ ಚ್ಚೆ್ಯ ಪರಿಣಾಮ್ವಾಗಿದ.

ನಿೋತಿಯ ಮ್ುಖ್ಯ ಗುರಿಗಳು
 ದ್ಧಿಚ್ಕೊ ಮ್ತ್ಸುಿ ತಿೊಚ್ಕೊ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ಅಳವಡಿಸುವ ಮ್ರಲಕ ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ
ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳ (ಇವಿ) ಕಡಗೆ ಜ್ನರ ಒಲವು ಹಚಿಾಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ನಿೋತಿಯು ಬ್ಾಯಟರಿ ಚ್ಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಹಳೆಯ ಪದಿತಿಯಲ್ಲಾ ಇರುವ ಆ್ರಂಭಿಕ
ವೆಚ್ಾಗಳು, ತ್ಸಗಲುವ ಸಮ್ಯ, ಚ್ಾರ್ಜ್ ಮಾಡಲು ಬೋ ಕಾದ ಜಾಗ, ಪೊಯಾಣದ ವೆೋಳೆಯ ಆ್ತ್ಸಂಕಗಳು ಇತ್ಾಯದ್ಧ
ಆ್ತ್ಸಂಕಗಳನುನ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಲಾ ವಿವಿಧ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಹರಸ ವಯವಹಾರದ ಮಾದರಿಗಳ ಆ್ನೆಿೋಷಣೆಗೆ
ಉತೆಿೋಜ್ನ ನಿೋಡುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯ ಅಥವಾ ಬ್ಾಯಟರಿ ಸಾಿಪಿಂಗ್ ಎಂದರೋನು?
ಬ್ಾಯಟರಿ ವಿನಿಮ್ಯವು ಸಾಂಪೊದ್ಾಯಿಕ ಇವಿ ಬ್ಾಯಟರಿ ಚ್ಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಪದಿತಿಗಿಂತ್ಸ ಹಚ್ುಾ ಅನುಕರಲಕರವಾಗಿದುಿ
ಶಕಿಿ ಮ್ುಗಿದ್ಧರುವ ಅಂದರ, ಡಿಸಾಾರ್ಜ್ ಆ್ಗಿರುವ ಬ್ಾಯಟರಿಯನುನ ಕರಟುು ಚ್ಾರ್ಜ್ ಆ್ಗಿರುವ ಬ್ಾಯಟರಿಯನುನ
ಪಡದುಕರಳುಿವುದೋ ಈ ವಯವಸ್ಥಯಾಗಿದ
ಪದಿತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಯವಸ್ಥಗೆ ಉತೆಿೋಜ್ನ ನಿೋಡಲು ನಿೋತಿ ಆ್ಯೋಗವು ಕೈಗೆರಂಡ ಕೊಮ್ಗಳು
ನಿೋತಿ ಆ್ಯೋಗವು ಈಗಿರುವ ‘ಫೋಮ್’(FAME- Faster Adoption and Manufacturing of Hybrid and
Electric Vehicles) ಅಂದರ, ಹೈಬ್ಲೊರ್ಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಹನಗಳ ತ್ಸಿರಿತ್ಸ ಹರಂದ್ಾಣಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಉತ್ಾಪದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ ಉಪಕೊಮ್ ಹಾಗರ ಪಿಎಲ್ಐ (Production-Linked Incentive) ಅಂದರ,
ಉತ್ಾಪದನೆ ಆ್ಧರಿತ್ಸ ಉತೆಿೋಜ್ಕದಂ ಥ ಉಪಕೊಮ್ಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ ಹರಸ ರರಪುರೋಷಗಳ ಚ್ೌಕಟುನುನ
ರರಪಿಸ್ತದ.
ಅನುಕರಲತೆಗಳು
 ಇದು ಸಮ್ಯದ ಉಳಿತ್ಾಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಥಳಾವಕಾಶವನುನ ಕಡಿಮೆಮಾಡುತ್ಸಿದ, ಅಗಗವ್ ಆ್ಗಿದ.
 ‘ಸ್ೋವೆಯಾಗಿ ಬ್ಾಯಟರಿ’(Battery As a Service) ಮ್ುಂತ್ಾದ ಪರಿಕಲಪನೆಯಂದ್ಧಗೆ ವಿನರತ್ಸನ
ಉದರಯೋಗಶೋಲತೆಗರ ಇದು ಉತೆಿೋಜ್ನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 ಹಚ್ುಾವರಿಯಾಗಿ ದರರದ ಪೊಯಾಣದ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ ದ್ಾರಿಯ ಮ್ರ್ಧಯ ಬ್ಾಯಟರಿ ಮ್ುಗಿಯುವ ಆ್ತ್ಸಂಕವನುನ
ದರರಮಾಡುತ್ಸಿದ. ಮಾತ್ಸೊವಲಾ, ವಿದುಯತ್ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಯವಹಾರಗಳ ವಾಹನಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಂಪು
ವಾಹನಗಳಿಗೆ (pool) ಹಚ್ುಾ ಕಾಯ್ ಸಾಧುವಾದ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಸಿವಿಕವಾದ ಬದಲ್ಲ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ಒದಗಿಸುತ್ಸಿದ.

 ದ್ಧಿಚ್ಕೊ ಮ್ತ್ಸುಿ ತಿೊಚ್ಕೊ ವಾಹನಗಳಂತ್ಸಹ ಚಿಕಕ ಬ್ಾಯಟರಿ ಹರಂದ್ಧರುವ ವಾಹನಗಳು ಈ ಪದಿತಿಯಿಂದ

ಲಾಭ ಪಡಯುವ ನಿರಿೋಕ್ಷೆಯಿದ. ಯಾಕಂದರ ಈ ಬ್ಾಯಟರಿಗಳು ಹಚ್ುಾ ದಕ್ಷವಾಗಿದುಿ, ಅನುಕರಲಕರವಾಗಿದ.
'ಸ್ತಸ್ುೋಸ್' ಒಟಿಟಿ ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕೋರಳ ರಾಜ್ಯವು ಸ್ತಸ್ಪೋಸ್ ಎಂಬ ಸಕಾ್ರಿ ಸಾಿಮ್ಯದ OTT ವೆೋದ್ಧಕಯನುನ
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ. ಭಾರತ್ಸದ ಮೊದಲ ಸಕಾ್ರಿ ಸಾಿಮ್ಯದ OTT ಆ್ಗಿದ

ನಿಮಾ್ಪಕರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊದಶ್ಕರ ಹತ್ಾಸಕಿಿಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗುವುದನುನ ತ್ಸಪಿಪಸಲು ವೆೋದ್ಧಕಯು ಈಗಾಗಲೋ
ಚಿತ್ಸೊಮ್ಂದ್ಧರಗಳಲ್ಲಾ ಬ್ಲಡುಗಡಯಾದ ಚ್ಲನಚಿತ್ಸೊಗಳನುನ ಮಾತ್ಸೊ ಸ್ತರೋಮ್ ಮಾಡುತ್ಸಿದ.
CSspace ಅನುನ ಕೋರಳ ರಾಜ್ಯ ಚ್ಲನಚಿತ್ಸೊ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ್ (KSFDC) ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಉದಿೋಶ
ಮ್ಲಯಾಳಂ ಸ್ತನಿಮಾ, ಕಲಾತ್ಸಮಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ಮೌಲಯದರಂದ್ಧಗೆ ಗುಣಮ್ಟುದ ಚ್ಲನಚಿತ್ಸೊಗಳನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸುವ ಗುರಿಯನುನಹರಂದ್ಧದ.
OTT
OTT ಎಂದರ "ಓವರ್-ದ್ಧ-ಟಾಪ್" ಇದು ಇಂಟನೆ್ಟ್-ಸಂಪಕಿ್ತ್ಸ ಸಾಧನಗಳ ಮ್ರಲಕ ಸ್ತರೋಮ್ ಮಾಡಿದ
ವಿಷಯವನುನ ತ್ಸಲುಪಿಸುವ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವಾಗಿದ.
ಉದ್ಾ: ಅಮೆಜಾನ್ ಪೊೈಮ್, ನೆಟ್ ಫ್ಲಾಕ್್
PM-SURAJ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯವು 'ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಸಮಾಜಿಕ್ ಉತ್ಾಥನ್
ಮ್ತ್ಸುಿ ರರೋರ್ಜಗರ್ ಅಧಾರಿತ್ ಜ್ನಕಲಾಯಣ' (PM-SURAJ) ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಅನುನ ಆ್ನ್ಲೈನ್ನಲ್ಲಾ
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದುಿ, ಸಮಾಜ್ದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ವಗ್ಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸ್ತನ ಬಂಬಲವನುನ ನಿೋಡುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
'PM-SURAJ'
 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಸಮಾಜ್ದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ವಗ್ಗಳನುನ ಮೆೋಲಕಕತ್ಸುಿವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಂದುಳಿದ ಸಮ್ುದ್ಾಯಗಳ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಉದಯಮಿಗಳಿಗೆ ಸಾಲದ ನೆರವು ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 ಇದನುನ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ಇಲಾಖೆಗಳು
ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿವೆ.
 ಸಮಾಜ್ದ ಹಂದುಳಿದ ವಗ್ಗಳ ಜ್ನರು ಅಜಿ್ ಸಲ್ಲಾಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರಿಗೆ ಈಗಾಗಲೋ ಲಭಯವಿರುವ ಎಲಾಾ ಸಾಲ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೊಡಿಟ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳ ಪೊಗತಿಯನುನ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಒಂದು-ನಿಲುಗಡ ತ್ಾಣವಾಗಿ
ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.

 ಹಣಕಾಸ್ತನ ಬಂಬಲವನುನ ಬ್ಾಯಂಕುಗಳು, ಬ್ಾಯಂಕಿಂಗ್ ಅಲಾದ ಹಣಕಾಸು ಕಂಪನಿಗಳ ಹಣಕಾಸು

ಸಂಸ್ಥಗಳು (NBFC-MFI ಗಳು) ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ಸಂಸ್ಥಗಳ ಮ್ರಲಕ ಸುಗಮ್ಗೆರಳಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ, ಇದು
ದೋಶದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸುತ್ಸಿದ.
ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ವಿಭಾಗಗಳನುನ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣಗೆರಳಿಸಲು ಭಾರತ್ಸದ ಇತ್ಸರ ಕೊಡಿಟ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳು
 ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಮ್ುದ್ಾೊ ಯೋಜ್ನೆ (PMMY)
 ಸಾುಯಂರ್ಡ-ಅಪ್ ಇಂಡಿಯಾ ಯೋಜ್ನೆ

 ಅಂಬೋಡಕರ್ ಸ್ರೋಶಯಲ್ ಇನೆರನೋವೆೋಶನ್ ಇನುಕಯಬೋಶನ್ ಮಿಷನ್
 ಆ್ಯುಷಾಮನ್ ಭಾರತ್-ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಜ್ನ ಆ್ರರೋಗಯ ಯೋಜ್ನೆ
 ವಿಶೋಷ ಕೊಡಿಟ್ ಲ್ಲಂಕ್ಾ ಕಾಯಪಿಟಲ್ ಸಬ್ಲ್ಡಿ ಯೋಜ್ನೆ
 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಗರಿಮಾ ಅಭಿಯಾನ:
ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಪೊಧಾನಮ್ಂತಿೊಯವರು ಆ್ಯುಷಾಮನ್ ಹಲ್ಿ ಕಾರ್ಡ್ಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ವೆೈಯಕಿಿಕ ರಕ್ಷಣಾ

ಸಾಧನಗಳನುನ ಸಫಾಯಿ ಮಿತ್ಸೊರರಿಗೆ (ಒಳಚ್ರಂಡಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ಪಿುಕ್ ಟಾಯಂಕ್ ಕಲಸಗಾರರಿಗೆ) ವಿತ್ಸರಿಸ್ತದರು, ನಾಯಷನಲ್
ಆ್ಕ್ಷನ್ ಫಾರ್ ಮೆಕನೆೈಸ್ಾ ಸಾಯನಿಟ್ೋಶನ್ ಇಕರೋಸ್ತಸುಮ್ (ನಮ್ಸ್ಿ) ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ವಿತ್ಸರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆ
 ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಯಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯ (MoSJE) ಮ್ತ್ಸುಿ ವಸತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಗರ ವಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ (MoHUA) 2022 ರಲ್ಲಾ ರರಪಿಸಲಾದ ಕೋಂದೊ ವಲಯದ ಯೋಜ್ನೆಯಾಗಿದ.
 ಇದು ನಗರ ನೆೈಮ್್ಲಯ ಕಾಮಿ್ಕರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಘನತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನೆರೋಪ್ಾಯವನುನ ಖಾತಿೊಪಡಿಸುವ
ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ದ್ಧ ಸ್ಲ್ಾ-ಎಂಪ್ಾಾಯಮಂಟ್ ಸ್ತಕೋಮ್ ಫಾರ್ ರಿಹಾಯಬ್ಲಲ್ಲಟ್ೋಷನ್ ಆ್ಫ್ ಮಾನುಯಯಲ್ ಸಾಕಯವೆಂಜ್ಸ್್ (SRMS)
ಅನುನ ನಮ್ಸ್ಿ ಎಂದು ಮ್ರುನಾಮ್ಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದ.
 ಹಸಿಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ನೆೈಮ್್ಲಯ ಕಾಮಿ್ಕರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರ ಅವಲಂಬ್ಲತ್ಸರನುನ ಪುನವ್ಸತಿ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು
SRMS ಯೋಜ್ನೆಯನುನ 2007 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಮ್ುಂದ್ಧನ ಮ್ರರು ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ ಅಂದರ 2025-26 ರವರಗೆ ದೋಶದ 4800 ನಗರ
ಸಥಳಿೋಯ ಸಂಸ್ಥಗಳಲ್ಲಾ (ULBs) ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುವುದು.
 ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸುವ ಸಂಸ್ಥ: ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಫಾಯಿ ಕರಂಚ್ಾರಿ ಹಣಕಾಸು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ್(NSKFDC)
ಉದಿೋಶಗಳು:
 ಮಾಯನುಯಲ್ ಸಾಕಯವೆಂಜ್ಸ್್ (MS) ಮ್ತ್ಸುಿ ಒಳಚ್ರಂಡಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ಪಿುಕ್ ಟಾಯಂಕ್ಗಳ (SSWs) ಅಪ್ಾಯಕಾರಿ
ಶುಚಿಗೆರಳಿಸುವಿಕಯಲ್ಲಾ ತೆರಡಗಿರುವ ವಯಕಿಿಗಳ ಪುನವ್ಸತಿ.

 ತ್ಸರಬೋತಿ ಪಡದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಮಾಣಿೋಕೃತ್ಸ ನೆೈಮ್್ಲಯ ಕಾಮಿ್ಕರ ಮ್ರಲಕ ಒಳಚ್ರಂಡಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ಪಿುಕ್
ಟಾಯಂಕ್ಗಳ ಸುರಕ್ಷಿತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಯಾಂತಿೊಕೃತ್ಸ ಶುಚಿಗೆರಳಿಸುವಿಕಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುವುದು.
ULLAS ಯೋಜ್ನೆ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚಿಗೆ ಶಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ULLAS - ನವ ಭಾರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತ್ಾ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ದ ಭಾಗವಾಗಿ
ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರದ ಮೌಲಯಮಾಪನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯನುನ (FLNAT) ನಡಸಲು ಸ್ತದಿವಾಗಿದ.

ULLAS (ಸಮಾಜ್ದಲ್ಲಾ ಎಲಾರಿಗರ ಜಿೋವಮಾನದ ಕಲ್ಲಕಯ ತಿಳುವಳಿಕ (ULLAS) ಬಗೆಗ:
ಗುರಿ: ಆ್ಜಿೋವ ಕಲ್ಲಕಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ 15 ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಹಚಿಾನ ವಯಸ್ತ್ನವರಲ್ಲಾ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ
ಅಂತ್ಸರವನುನ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು.
ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಜ್ಞಾನ: ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ವೆೈಯಕಿಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಬಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಗತ್ಸಯವಾದ
ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಮಾಹತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯಗಳನುನ ಒದಗಿಸಲು ಪೊಯತಿನಸುತ್ಸಿದ.
ಮೊಬೈಲ್ ಅಪಿಾಕೋಶನ್: ಉಲಾಾಸ್ ಬಳಕದ್ಾರ ಸ್ನೋಹ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪಿಾಕೋಶನ್ DIKSHA ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಮ್ರಲಕ
ವಿವಿಧ ಕಲ್ಲಕಾ ಸಂಪನರಮಲಗಳಿಗೆ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಒದಗಿಸುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದ.
ಉದಿೋಶ: ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರವನುನ ಮಾತ್ಸೊವಲಾದ 21 ನೆೋ ಶತ್ಸಮಾನದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಇತ್ಸರ
ಅಗತ್ಸಯ ಕೌಶಲಯಗಳನುನ ಕಲ್ಲಸಲು, ಉದ್ಾಹರಣೆಗೆ ಕಿೊಟಿಕಲ್ ಲೈಫ್ ಸ್ತಕಲ್್: (ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಾಕ್ಷರತೆ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಾಕ್ಷರತೆ,
ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೌಶಲಯಗಳು, ಆ್ರರೋಗಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಜಾಗೃತಿ, ಮ್ಕಕಳ ಆ್ರೈಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕುಟುಂಬ ಕಲಾಯಣ),
ಔದರಯೋಗಿಕ ಕೌಶಲಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ: (ಸಥಳಿೋಯ ಉದರಯೋಗ ಪಡಯುವತ್ಸಿ ದೃಷ್ಟ್ುಯಲ್ಲಾಟುು), ಮ್ರಲ ಶಕ್ಷಣ:
(ಸಮಾನತೆ ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಸ್ತದಿತ್ಾ, ಮ್ಧಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾಧಯಮಿಕ ಹಂತ್ಸ), ಮ್ುಂದುವರಿದ ಶಕ್ಷಣ: (ಕಲಗಳು, ವಿಜ್ಞಾನಗಳು,
ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ, ಸಂಸಕೃತಿ, ಕಿೊೋಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ನರಂಜ್ನೆಯಲ್ಲಾ ಸಮ್ಗೊ ವಯಸಕ ಶಕ್ಷಣ ಕರೋಸ್್ಗಳಲ್ಲಾ
ತೆರಡಗಿಸ್ತಕರಳುಿವುದು ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಸಥಳಿೋಯ ಕಲ್ಲಯುವವರಿಗೆ ಆ್ಸಕಿಿ ಅಥವಾ ಉಪಯುಕಿತೆಯ ಇತ್ಸರ ವಿಷಯಗಳು,
ನಿಣಾ್ಯಕ ಜಿೋವನ ಕೌಶಲಯಗಳ ಕುರಿತ್ಸು ಹಚ್ುಾ ಸುಧಾರಿತ್ಸ ವಿಷಯಗಳು).
ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರದ ಮೌಲಯಮಾಪನ ಪರಿೋಕ್ಷೆ (FLNAT)
FLNAT, ULLAS ಯೋಜ್ನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ನಿವ್ಹಸಲಪಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಮೌಲಯಮಾಪನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯಾಗಿದ.
ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಮೌಲಯಮಾಪನ: ಇದು 15 ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಹಚಿಾನ ವಯಸ್ತ್ನ ನೆರೋಂದ್ಾಯಿತ್ಸ
ಸಾಕ್ಷರರಲಾದವರಿಗೆ ಅಡಿಪ್ಾಯದ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರದ ಕೌಶಲಯಗಳನುನ ನಿಣ್ಯಿಸಲು ಪೊಯತಿನಸುತ್ಸಿದ.
ಮೌಲಯಮಾಪನದ ಅಂಶಗಳು: ಮೌಲಯಮಾಪನವು ಮ್ರರು ಅಂಶಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ: ಓದುವುದು, ಬರಯುವುದು
ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಖಾಯಶಾಸರ, ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾಗವಹಸುವ ರಾಜ್ಯಗಳು/UTಗಳ ಎಲಾಾ ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ನಿವ್ಹಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
NIOS ಪೊಮಾಣಿೋಕೃತ್ಸ: ನಾಯಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ತುಟರಯಟ್ ಆ್ಫ್ ಓಪನ್ ಸರಕಲ್ಲಂಗ್ (NIOS) ಅಹ್ ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳಿಗೆ
ಪೊಮಾಣಪತ್ಸೊಗಳನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.

ನೌಸ್ೋನಾ ಭವನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕೋಂದೊ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರು ಹರಸದ್ಧಲ್ಲಾಯಲ್ಲಾ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಮೊದಲ
ಪೊಧಾನ ಕಚೆೋರಿ ಕಟುಡವಾದ ‘ನೌಸ್ೋನಾ ಭವನ’ವನುನ ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು.
 ಹಂದ, ನೌಕಾಪಡಯು 13 ವಿವಿಧ ಸಥಳಗಳಿಂದ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತಿಿತ್ಸುಿ, ಒಂದು ಏಕಿೋಕೃತ್ಸ ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿಯ

ಅಗತ್ಸಯವಿತ್ಸುಿ.
 ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಪೊಮ್ುಖ್ ನೆಲಗಳು ಮ್ುಂಬೈ, ಗೆರೋವಾ, ಕಾರವಾರ, ಕರಚಿಾ, ಚೆನೆನೈ, ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ,
ಕರೋಲಕತ್ಾಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ೋಟ್್ ಬಾೋರ್ನಲ್ಲಾವೆ.
 ಸಮ್ಗೊ ವಾಸಯೋಗಯ ಮೌಲಯಮಾಪನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಕಟುಡವು ಹಸ್ತರು ರೋಟಿಂಗ್ IV ಅನುನ ಸಾಧಿಸ್ತದ.
ಅತ್ಾಯಧುನಿಕ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ದೃಢವಾದ ಮ್ರರು ಹಂತ್ಸದ ಭದೊತ್ಾ ವಯವಸ್ಥಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 1971 ರ ಇಂಡರೋ-ಪ್ಾಕಿಸಾಿನ ಯುದಿದ ಸಮ್ಯದಲ್ಲಾ ಆ್ಪರೋಷನ್ ಟ್ೊೈಡಂಟ್ನಲ್ಲಾ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ
ಪೊತಿದ್ಾಳಿಯನುನ ಗೌರವಿಸಲು ಪೊತಿ ವಷ್ ಡಿಸ್ಂಬರ್ 4 ರಂದು ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ದ್ಧನವನುನ
ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯು ಪೊಸುಿತ್ಸ ಸ್ೋವೆಯಾಗಿ 26 ಜ್ನವರಿ 1950 ರಂದು ಸಾಥಪನೆಯಾಯಿತ್ಸು; ಮ್ತ್ಸುಿ 5
ಸ್ಪುಂಬರ್ 1612 ರಂದು ಈಸ್ು ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ ನೌಕಾಪಡಯಾಗಿ ಸಾಥಪನೆಯಾಯಿತ್ಸು
 ಇದರ ಸುಪಿೊೋಂ ಕಮಾಂಡರ್: ಭಾರತ್ಸದ ರಾಷರಪತಿಗಳು
MGNREGA ಪರಿಷಕರತ್ಸ ವೆೋತ್ಸನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಗಾೊಮಿೋಣ ಉದರಯೋಗ ಖಾತಿೊ ಯೋಜ್ನೆ (ಎಂ–
ನರೋಗಾ)ಅಡಿಯಲ್ಲಾನ ಕಾಮಿ್ಕರಿಗೆ ವೆೋತ್ಸನ ಹಚ್ಾಳ ಮಾಡಿ ಕೋಂದೊ ಸಕಾ್ರವು ಅಧಿಸರಚ್ನೆ ಹರರಡಿಸ್ತದ. 2024-25
ರ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ವಷ್ಕಕ MGNREGA ಕಾಮಿ್ಕರ ವೆೋತ್ಸನ ದರಗಳಲ್ಲಾ 3-10 ಶೋಕಡಾ ಹಚ್ಾಳವನುನ ಕೋಂದೊವು ಸರಚಿಸ್ತದ.
 ಮಾದರಿ ನಿೋತಿ ಸಂಹತೆ ವಿಧಿಸ್ತರುವ ನಿಬ್ಂಧಗಳನುನ ಪರಿಗಣಿಸ್ತ ಕೋಂದೊ ಗಾೊಮಿೋಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯವು
ಚ್ುನಾವಣಾ ಆ್ಯೋಗದ್ಧಂದ ವಿಶೋಷ ಅನುಮ್ತಿ ಪಡದುಕರಂಡಿದ.
 ಪರಿಷಕೃತ್ಸ ದರಗಳು 1ನೆೋ ಏಪಿೊಲ್ 2024 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲ್ಲವೆ.
 ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಈ ಮೊದಲು ದ್ಧನಕಕ ₹ 316ರಷ್ಟ್ುದಿ ನರೋ ಗಾ ಕರಲ್ಲ ದರವು ಪರಿಷಕರಣೆ ಬಳಿಕ ₹349ಕಕ
ಹಚಿಾಸಲಾಗಿದ
 ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಗಾಲಾಯಂಡನಲ್ಲಾ ಕರಲ್ಲ ಮೊತ್ಸಿ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ (₹ 234) ಇದ .

 ಅಧಿಸರಚ್ನೆಯ ಪೊಕಾರ, ಗೆರೋವಾದಲ್ಲಾ ಕರಲ್ಲ ದರವು ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ

ಪರಿಷಕರಣೆಯಾಗಿದ. ಅಂದರ ಅಲ್ಲಾನ ಕರಲ್ಲ ದರದಲ್ಲಾ ₹ 34 ಏರಿಕಯಾಗಿದುಿ, ದ್ಧನದ ಕರಲ್ಲ ₹ 356ಕಕ ತ್ಸಲುಪಿದ.
 ಉತ್ಸಿರ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿರಾಖ್ಂಡದಲ್ಲಾ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಪೊಮಾಣದಲ್ಲಾ (₹7) ಪರಿಷಕರಣೆಯಾಗಿದುಿ, ಎರಡರ
ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಾ ನರೋಗಾ ಕರಲ್ಲಯು ದ್ಧನಕಕ ₹ 237 ಆ್ಗಿದ.
 ಈ ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಕರಲ್ಲ ದರ ಹರಂದ್ಧರುವ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪೈಕಿ ಹರಿಯಾಣ (ದ್ಧನಕಕ
₹374) ಮೊದಲ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದಿರರ, ಅಲ್ಲಾ ಕರಲ್ಲ ದರದಲ್ಲಾ ಕೋವಲ ಶೋ 4ರಷುನುನ ಏರಿಕ ಮಾಡಲಾಗಿದ.
MGNREGA ಯೋಜ್ನೆ
 ಪ್ಾೊರಂಭ: 2005
 ವಿಶಿದ ಅತಿದರಡಾ ಕಲಸದ ಖಾತ್ಸರಿ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳಲ್ಲಾ ಒಂದ್ಾಗಿದ. ಇದು ಕಾನರನುಬದಿ ಕನಿಷಾ ವೆೋತ್ಸನದಲ್ಲಾ
ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ ಕಲಸಕಕ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ ಕೌಶಲಯರಹತ್ಸ ಕಲಸ ಮಾಡಲು ಸ್ತದಿರಿರುವ ಯಾವುದೋ ಗಾೊಮಿೋಣ ಮ್ನೆಯ
ವಯಸಕ ಸದಸಯರಿಗೆ ಪೊತಿ ಹಣಕಾಸು ವಷ್ದಲ್ಲಾ ನರರು ದ್ಧನಗಳ ಉದರಯೋಗಕಕ ಕಾನರನು ಖಾತ್ಸರಿ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
ವೆೈಶಷುಯಗಳು:
 ಯಾವುದೋ ಗಾೊಮಿೋಣ ವಯಸಕರು ಕಲಸಕಕ ವಿನಂತಿಸಬಹುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದನುನ 15 ದ್ಧನಗಳಲ್ಲಾ ಸ್ತಿೋಕರಿಸಬೋಕು
ಎಂದು ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸುತ್ಸಿದ. ಈ ಬದಿತೆಯನುನ ಪ್ರೈಸದ್ಧದಿರ, "ನಿರುದರಯೋಗ ಭತೆಯ" ಒದಗಿಸಬೋಕು.
 ಕನಿಷಾ ಮ್ರರನೆೋ ಒಂದು ಭಾಗದಷುು ಫ್ಲಾನುಭವಿಗಳು ನೆರೋಂದ್ಾಯಿಸ್ತದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಲಸಕಾಕಗಿ ವಿನಂತಿಸ್ತದ
ಮ್ಹಳೆಯರಾಗಿರಬೋಕು ಎಂಬ ರಿೋತಿಯಲ್ಲಾ ಮ್ಹಳೆಯರಿಗೆ ಆ್ದಯತೆಯನುನ ನಿೋಡಬೋಕು.
 MGNREGA ಯ ವಿಭಾಗ 17 MGNREGA ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಕಾಯ್ಗತ್ಸಗೆರಳಿಸಲಾದ ಎಲಾಾ ಕಲಸಗಳ
ಸಾಮಾಜಿಕ ಲಕಕಪರಿಶರೋಧನೆಯನುನ ಕಡಾಾಯಗೆರಳಿಸ್ತದ.
 ಅನುಷಾಾನ ಸಂಸ್ಥ: ಗಾೊಮಿೋಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ (MRD), ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರವು ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರಗಳ
ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯ ಸಂಪ್ಣ್ ಅನುಷಾಾನವನುನ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ ಮಾಡುತಿಿದ.
 ಉದಿೋಶ: ಗಾೊಮಿೋಣ ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಬಡತ್ಸನ ರೋಖೆಗಿಂತ್ಸ ಕಳಗಿರುವ ಜ್ನರಿಗೆ ಪ್ಾೊಥಮಿಕವಾಗಿ ಅರ ಅಥವಾ
ಕೌಶಲಯರಹತ್ಸ ಕಲಸ ಮಾಡುವ ಗಾೊಮಿೋಣ ಜ್ನರ ಖ್ರಿೋದ್ಧ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಸುಧಾರಿಸುವ ಉದಿೋಶದ್ಧಂದ ಈ
ಕಾಯಿಯನುನ ಪರಿಚ್ಯಿಸಲಾಗಿದ. ಇದು ದೋಶದಲ್ಲಾ ಶೊೋಮ್ಂತ್ಸರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಬಡವರ ನಡುವಿನ ಅಂತ್ಸರವನುನ ಕಡಿಮೆ
ಮಾಡಲು ಪೊಯತಿನಸುತ್ಸಿದ.
 ಗಾೊಮಿೋಣ ಭಾಗದ ಜ್ನರು ಬರಗಾಲದಲ್ಲಾ ನಗರಗಳಿಗೆ ಗುಳೆ ಹರೋಗುವುದನುನ ತ್ಸಪಿಪಸುವ ಸದುದಿೋಶದ್ಧದ
ಸಕಾ್ರವೆೋ ವಲಸ್ ಯಾಕಿೊೋ, ನಿಮ್ರಮರಲಾೋ ಉದರಯೋಗ ಖಾತಿೊ ಅಭಯಾನ ನಡಸುತಿಿದ.
 ಪೊಸುಿತ್ಸ, ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಗಾೊಮಿೋಣ ಉದರಯೋಗ ಖಾತ್ಸರಿ ಯೋಜ್ನೆ (MGNREGA) ವೆೋತ್ಸನವನುನ
ಗಾೊಮಿೋಣ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾನ ಹಣದುಬಬರವನುನ ಪೊತಿಬ್ಲಂಬ್ಲಸುವ CPI-AL (ಗಾೊಹಕ ಬಲ ಸರಚ್ಯಂಕ- ಕೃಷ್ಟ್
ಕಾಮಿ್ಕ) ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಆ್ಧಾರದ ಮೆೋಲ ನಿಧ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.

ಇತಿಹಾಸ, ಕಲೆ ಮತುು ಸಿಂಸೆೃತಿ ಸಿಂಬಿಂಧಿತ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನಿ ಮ್ಂತಿೊ ಅವರು ನವಿೋಕೃತ್ಸ ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್ವನುನ ಉದ್ಾಾಟಿಸ್ತದರು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಗುಜ್ರಾತ್ನ ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ನ ಸಬರಮ್ತಿಯಲ್ಲಾರುವ ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿ ಆ್ಶೊಮ್ದಲ್ಲಾ ಗಾಂಧಿ ಆ್ಶೊಮ್ ಸಾಮರಕದ

ಮಾಸುರ್ ಪ್ಾಾನ್ ಅನುನ ಅನಾವರಣಗೆರಳಿಸ್ತದರು.
 ಗಾಂಧಿ ಆ್ಶೊಮ್ ಸಾಮರಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ವರಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜ್ನೆಯ ಬಗೆಗ
 ಸಥಳ: ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ನ ಹರರವಲಯದಲ್ಲಾರುವ ಸಬರಮ್ತಿ ನದ್ಧಯಲ್ಲಾ 120 ಎಕರಗರ ಹಚ್ುಾ ಭರಮಿ.
ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್
 ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾದ್ಧಂದ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಮ್ರಳಿದ ನಂತ್ಸರ 1915 ರಲ್ಲಾ ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಸಾಥಪಿಸ್ತದ ಮೊದಲ
ಆ್ಶೊಮ್ ಇದು.
 ಸಥಳ: ಇದು ಗುಜ್ರಾತ್ನ ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ನ ಹರರವಲಯದಲ್ಲಾರುವ ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಗಾೊಮ್ದಲ್ಲಾದ.
 ಇದನುನ ಗುಜ್ರಾತ್ ವಿದ್ಾಯಪಿೋಠ ನಿವ್ಹಸುತಿಿದ.
 ಶಾಂತಿಯುತ್ಸ ವಿಧಾನಗಳ ಮ್ರಲಕ ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಆ್ಳಿಿಕಯಿಂದ ಭಾರತ್ಸದ ಸಾಿತ್ಸಂತ್ಸೊಯವನುನ ಸಾಧಿಸುವ ಅವರ
ಆ್ಲರೋಚ್ನೆಗಳ ಆ್ಧಾರದ ಮೆೋಲ ಇದನುನ ಸತ್ಾಯಗೊಹ ಆ್ಶೊಮ್ ಎಂದು ಕರಯಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಗೆರೋಪ್ಾಲ ಕೃಷು ಗೆರೋಖ್ಲಯವರು ಮ್ಹಾತ್ಾಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಸಮ್ುದ್ಾಯ ಸಂಘಟಕರಾಗಿ ಅವರ ಕೌಶಲಯದ
ಅಗತ್ಸಯವಿರುವ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಮ್ರಳಲು ವಿನಂತಿಸ್ತದರು.
 ಮ್ಹಾತ್ಾಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾದ್ಧಂದ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಮ್ರಳಿದ ನಂತ್ಸರ ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ನೆರಂದ್ಧಗೆ ತ್ಸಮ್ಮ
ಒಡನಾಟವನುನ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು.
 ಮೆೋ 20, 1915 ರಂದು ಗಾಂಧಿಯವರು ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಗಾೊಮ್ದ ಬಂಗಲಯಲ್ಲಾ ವಾಸ್ತಸಲು ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು.
ಅವರು ಸತ್ಾಯಗೊಹ ಆ್ಶ್ರಮ್ ಎಂದು ಮ್ರುನಾಮ್ಕರಣ ಮಾಡಿದ ಈ ಬಂಗಲಯನುನ ಅವರ ಸಹ ವಕಿೋಲರು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಸಹರೋದರಯೋಗಿ ಜಿೋವನಾಾಲ್ ದೋಸಾಯಿ ಅವರಿಗೆ ನಿೋಡಿದರು.
ಮ್ಹಾತ್ಸಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಆ್ಶೊಮ್ಗಳು
ಹಸರು ವಷ್ ಸಥಳ ದೋಶ
ಫ್ಲೋನಿಕ್್ ಸ್ಟ್ಾಮಂಟ್ 1904 ನಟಾಲ್ ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾ
ಟಾಲಾ್ುಯ್ ಫಾಮ್್ 1910 ಜರೋಹಾನ್ಬಗ್್ ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾ
ಕರಚ್ಾೊಬ್ ಆ್ಶೊಮ್ 1915 ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ ಭಾರತ್ಸ
ಸಬರಮ್ತಿ ಆ್ಶೊಮ್ 1917 ಅಹಮ್ದ್ಾಬ್ಾದ್ ಭಾರತ್ಸ

ಸ್ೋವಾಗಾೊಮ್ ಆ್ಶೊಮ್ 1936 ವಾಧಾ್ ಭಾರತ್ಸ
ಭೌಗ ೇಳಿಕ ಮತುು ಪರಿಸರ ಸಿಂಬಿಂಧಿತ ಸುದ್ಧಿಗಳು

ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ದ್ಧಿಪಥ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ವಿಶಿದ ಅತಿ ಎತ್ಸಿರದಲ್ಲಾ (13,000
ಅಡಿ) ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿರುವ ಆ್ಯಕಟಿುನ, ಪೊಮ್ುಖ್ವಾದ, ಬಹು ನಿರಿೋಕ್ಷಿತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉದಿವಾದ ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ದ್ಧಿಪಥ
ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವನುನ ಲರೋಕಾಪ್ಣೆಗೆರಳಿಸ್ತದರು.
 ಸಂಪಕ್: ಈ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ವು ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶದ ಪಶಾಮ್ ಕಮಿಂಗ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸವಾಂಗ್ ಜಿಲಾಗಳನುನ
ಸಂಪಕಿ್ಸುತ್ಸಿದ. ವಾಸಿವ ಗಡಿ
ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ರೋಖೆ (LAC) ತ್ಸಲುಪಲು
ಇದು ಏಕೈಕ ಮಾಗ್ವಾಗಿದ.
 ಪ್ಾೊಜಕ್ು ವತ್ಸ್ಕ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ
ಬ್ಾಡ್ರ್ ರರೋರ್ಡ್ ಆ್ಗ್ನೆೈಸ್ೋಶನ್
ನಿಂದ 13,000 ಅಡಿ ಎತ್ಸಿರದಲ್ಲಾ
ನಿಮಿ್ಸಲಾದ ಸ್ಲಾ ಸುರಂಗವು
ಟಾೊನ್್-ಅರುಣಾಚ್ಲ ಹದ್ಾಿರಿ
ವಯವಸ್ಥಯ ಒಂದು ಘಟಕವಾಗಿದ.
 ವಿಶಿದ ಅತಿ ಉದಿದ ಎರಡು-ಪಥದ
ಸುರಂಗವಾಗಿದ.
 ಈ ಸುರಂಗವು ವಷ್ವಿಡಿೋ ತೆರದ್ಧರುತ್ಸಿದ, ಇದನುನ BRO ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಉದಿೋಶ
ಚ್ಳಿಗಾಲದಲ್ಲಾ ಅತಿಯಾದ ಹಮ್ಪ್ಾತ್ಸದ್ಧಂದ್ಾಗಿ, ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ನಲ್ಲಾ ತಿೋವೊವಾದ ಹಮ್ವು ಸಂಗೊಹಗೆರಳುಿತ್ಸಿದ.
ಇದರಿಂದ್ಾಗಿ ರಸ್ಿ ಸಂಪ್ಣ್ ಬಂದ್ ಆ್ಗುತ್ಸಿದ. ಅಲಾದ, ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ತ್ಸುಂಬ್ಾ ಅಂಕುಡರಂಕಾದ ತಿರುವುಗಳನುನ
ಹರಂದ್ಧದ. ಇದರಿಂದ್ಾಗಿ ಇಲ್ಲಾ ಸಂಚ್ಾರ ಸಂಪ್ಣ್ ಅಸಿವಯಸಿಗೆರಳುಿತ್ಸಿದ. ಈ ಸಮ್ಯದಲ್ಲಾ ಇಡಿೋ ತ್ಸವಾಂಗ್
ವಲಯವು ದೋಶದ ಇತ್ಸರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಸಂಪಕ್ ಕಡಿತ್ಸಗೆರಳುಿತ್ಸಿದ. ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ಸುರಂಗವು ಅಸ್ತಿತ್ಸಿದಲ್ಲಾರುವ
ರಸ್ಿಯನುನ ಬೈಪ್ಾಸ್ ಮಾಡುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇದು ಬೈಸಾಖಿಯನುನ ನುರಾನಾಂಗ್ಗೆ ಸಂಪಕಿ್ಸುತ್ಸಿದ.

ಕಾಜಿರಂಗ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಉದ್ಾಯನವನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚಿಗೆ ಭಾರತ್ಸ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು ಅಸಾ್ಂನ ಕಾಜಿರಂಗ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಉದ್ಾಯನವನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹುಲ್ಲ
ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಕಕ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದರು. ಉದ್ಾಯನವನದ ಸ್ಂಟೊಲ್ ಕರಹರರಾ ಶೊೋಣಿಯ ಮಿಹಮ್ುಖ್ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಆ್ನೆ
ಸಫಾರಿಯನುನ ಕೈಗೆರಂಡರು.
ಕಾಜಿರಂಗ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಉದ್ಾಯನವನ

 ಉದ್ಾಯನವನವನುನ "UNESCO ವಿಶಿ ಪರಂಪರಯ ತ್ಾಣ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸ್ತದ
 ಇದು "ಒಂದು ಕರಂಬ್ಲನ ಘೋಂಡಾಮ್ೃಗಗಳ ಜ್ನಸಂಖೆಯ"ಗೆ ಹಸರುವಾಸ್ತಯಾಗಿದ, ಒಟುು ಏಕ ಕರಂಬ್ಲನ
ಘೋಂಡಾಮ್ೃಗ (ಖ್ಡಗಮ್ೃಗ)ಗಳ ಪೈಕಿ ಮ್ರರನೆಯ ಎರಡು ಭಾಗಕಕ ನೆಲಯಾಗಿದ. ಗೆರೋಲಾಘಾಟ್ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಾಗಾಂವ್ ಜಿಲಾಗಳಲ್ಲಾ ಹರಡಿದ. ಉದ್ಾಯನವನವು ಆ್ನೆಗಳು, ಕಾಡು ನಿೋರಿನ ಎಮೆಮ, ಜೌಗು ಜಿಂಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹುಲ್ಲಗಳಿಗೆ
ನೆಲಯಾಗಿದ.
 ಆ್ನೆಗಳು, ಕಾಡು ನಿೋರಿನ ಎಮೆಮಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಜೌಗು ಜಿಂಕಗಳಿಗೆ ಪೊಮ್ುಖ್ ಸಂತ್ಾನೆರೋತ್ಸಪತಿಿ ಸಥಳವಾಗಿದ.
 ಇದು 2006 ರಲ್ಲಾ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವೆಂದು ಘರೋಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತ್ಸು.
 ಬರ್ಡ್ಲೈಫ್ ಇಂಟರ್ನಾಯಷನಲ್ನಿಂದ ಪೊಮ್ುಖ್ ಪಕ್ಷಿ ಪೊದೋಶವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಪಟಿುದ.
ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಮಿತಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್(ಹಬಬಕ) ಪಕ್ಷಿಗಳ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯ ಅಪ್ಾಯವನುನ ಪರಿಹರಿಸಲು

ಸುಪಿೊೋಂ ಕರೋಟ್್ ಸಮಿತಿಯನುನ ರಚಿಸ್ತದ.
ಸಮಿತಿಯ ಪ್ಾೊಥಮಿಕ ಕಾಯ್: ರಾಜ್ಸಾಥನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಜ್ರಾತ್ನಲ್ಲಾರುವ ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್ನ ಪೊಮ್ುಖ್
ಆ್ವಾಸಸಾಥನಗಳಲ್ಲಾ ಭರಗತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರಮಿಯ ಮೆೋಲ್ಲನ ವಿದುಯತ್ ಮಾಗ್ಗಳ ಕಾಯ್ಸಾಧಯತೆಯನುನ
ನಿಣ್ಯಿಸುವುದು ಸಮಿತಿಯ ಪ್ಾೊಥಮಿಕ ಕಾಯ್ವಾಗಿದ.
ಇದು ಪಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪೊಯತ್ಸನಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳನುನ ಸಮ್ತೆರೋಲನಗೆರಳಿಸಲು ಪಯಾ್ಯ
ಕೊಮ್ಗಳನುನ ಅನೆಿೋಷ್ಟ್ಸುತ್ಸಿದ.
ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್
 ವೆೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಸರು: ಆ್ಡಿ್ಯಟಿಸ್ ನಿಗಿೊಸ್ಪ್್
 ಇದನುನ ಗೆರೋದ್ಾವನ್, ಗೆರಡವಾನ್, ಹರಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗಗನೊೋರ್ ಎಂದರ ಕರಯಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 ರಾಜ್ಯ ಪಕ್ಷಿ: ರಾಜ್ಸಾಥನ
 ಸಥಳ: ಮ್ಧಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪಶಾಮ್ ಭಾರತ್ಸ. ಇದು ವಿಶೋಷವಾಗಿ ರಾಜ್ಸಾಥನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಜ್ರಾತ್ನಲ್ಲಾ ಕಂಡುಬರುತ್ಸಿದ
 ಇದು ಆ್ಸ್ತರರ್ಚನಂತೆ ಕಾಣುತ್ಸಿದ, ಇದು ಹಾರುವ ಪಕ್ಷಿಗಳಲ್ಲಾ ಹಚ್ುಾ ಭಾರವಾಗಿರುತ್ಸಿದ.
 ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸ್ತಥತಿ:

 IUCN ಕಂಪು ಪಟಿುಯಿಂದ ಈ ಜಾತಿಯು ತಿೋವೊವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಾದ.

 ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ಪ್ಾೊಣಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಸಯವಗ್ದ (CITES) ಪೊಭೆೋದಗಳಲ್ಲಾ ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ವಾಯಪ್ಾರದ
ಸಮಾವೆೋಶ: ಅನುಬಂಧ1
 ವಲಸ್ ಜಾತಿಗಳ ಸಮಾವೆೋಶ (CMS): ಅನುಬಂಧ I
 ವನಯಜಿೋವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1972: ಶಡರಯಲ್ I
ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್ ಅನುನ ರಕ್ಷಿಸಲು ತೆಗೆದುಕರಂಡ ಕೊಮ್ಗಳು

ಪ್ಾೊಜಕ್ು ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್: ಈ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ರಾಜ್ಸಾಥನ ಸಕಾ್ರವು 2013 ರಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತತ್ಸು.
ಉದಿೋಶ: ಸಂತ್ಾನೆರೋತ್ಸಪತಿಿ ಆ್ವರಣವನುನ ನಿಮಿ್ಸುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ಆ್ವಾಸಸಾಥನದಲ್ಲಾ ಮಾನವ
ಹಸಿಕ್ಷೆೋಪವನುನ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಮ್ರಲಸೌಕಯ್ವನುನ ಸುಧಾರಿಸುವುದು ಈ ಯೋಜ್ನೆಯ ಮ್ುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದ.
ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಂತ್ಾನೆರೋತ್ಸಪತಿಿ ಸೌಲಭಯ: 2019 ರಲ್ಲಾ, ಪರಿಸರ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯ,
ಭಾರತಿೋಯ ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂಸ್ಥ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಜ್ಸಾಥನ ಸಕಾ್ರವು ಜೈಸಲಮೋರ್ನಲ್ಲಾರುವ ಮ್ರುಭರಮಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ
ಉದ್ಾಯನವನದಲ್ಲಾ ಜಿಐಬ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ತ್ಸಳಿ ಸೌಲಭಯವನುನ ಸಾಥಪಿಸ್ತತ್ಸು.
ಉದಿೋಶ: ಈ ಯೋಜ್ನೆಯ ಗುರಿ GIB ಯ ಬಂಧಿತ್ಸ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯನುನ ನಿಮಿ್ಸುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಾ ಮ್ರಿಗಳನುನ
ಬ್ಲಡುವ ಮ್ರಲಕ ಅವುಗಳ ಸಂಖೆಯಯನುನ ಹಚಿಾಸುವುದು
ಡುಲುಂಗ್-ಸುಬನಿ್ರಿ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕೋಂದೊ ಪರಿಸರ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯ (MoEFCC) ಇತಿಿೋಚೆಗೆ
ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಸಾ್ಂನ ಅರಣಯ ಇಲಾಖೆಗಳಿಗೆ ಡುಲುಂಗ್-ಸುಬನಿ್ರಿ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನುನ ಸರಚಿಸಲು
ಪೊಸಾಿವನೆಯನುನ ಸ್ತದಿಪಡಿಸುವಂತೆ ಸರಚಿಸ್ತದ.
 ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ನ ಅಧಿಸರಚ್ನೆ: ಇದು ಆ್ನೆಗಳು ನೆಲದ ಮೆೋಲ ಬಳಸುವ ಸಂಬಂಧಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳನುನ ಭೌತಿಕವಾಗಿ
ಗುರುತಿಸುವುದನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾರಿಡಾರ್ನ ಭಾಗಗಳನುನ ವನಯಜಿೋವಿ ಅಭಯಾರಣಯ ಅಥವಾ
ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಮಿೋಸಲು ಎಂದು ಸರಚಿಸುವುದನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುತ್ಸಿದ.
 ಕಾರಿಡಾರ್ನ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆ: ಈ ಕಾರಿಡಾರ್ ಸುಬನಿ್ರಿ ನದ್ಧಗೆ ಅಡಾಲಾಗಿ ಆ್ನೆಗಳ ಪ್ವ್-ಪಶಾಮ್ ಚ್ಲನೆಯನುನ
ಸುಗಮ್ಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿದ.
 ವನಯಜಿೋವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1972: 1972 ರ ವನಯಜಿೋವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1972 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಸಂರಕ್ಷಣಾ
ಮಿೋಸಲು ಎಂದು ಪೊತಿ ರಾಜ್ಯವು ತ್ಸಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರ ವಾಯಪಿಿಯಲ್ಲಾ ಬರುವ ಕಾರಿಡಾರ್ನ ಪೊದೋಶವನುನ
ಸರಚಿಸಬಹುದು.

 ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ಯೋಜ್ನೆಯ ಕಾಯಾ್ರಂಭ: ನಾಯಶನಲ್ ಹೈಡರೊಎಲಕಿರಕ್ ಪವರ್ ಕಾಪ್್ರೋಷನ್

(ಎನ್ಎರ್ಚಪಿಸ್ತ) ಮ್ರಲಕ ಕಾಯ್ಗತ್ಸಗೆರಳಿಸಲಾದ 2000 ಮೆಗಾವಾಯಟ್ ಲರೋವರ್ ಸುಬನಿ್ರಿ ಹೈಡರೊೋ-
ಪ್ಾೊಜಕ್ು 2003 ರಿಂದ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತಿಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇನರನ ಕಾಯಾ್ರಂಭ ಮಾಡಬೋಕಿದ.
ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ ಬಗೆಗ
 ಕಾರಿಡಾರ್ ಎಂಬುದು ಹಚ್ಾಾಗಿ ಆ್ನೆ ಮಿೋಸಲು ಪೊದೋಶದ ಭರದೃಶಯದರಳಗೆ ಆ್ನೆಗಳ ಆ್ವಾಸಸಾಥನಗಳಾದಯಂತ್ಸ
ಆ್ನೆಗಳ ಚ್ಲನೆಗೆ ಸಂಪಕ್ವನುನ ಒದಗಿಸುವ ಒಂದು ಸಣು ಭರಪೊದೋಶವಾಗಿರಬೋಕು.

 ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳವು ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾರ್ಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ಸುಬ್ಾನಿ್ರಿ (ಟಿಬಟ್ನಲ್ಲಾ ಚ್ಾಯುಲ್ ಚ್ು) ಒಂದು ಟಾೊನ್್-ಹಮಾಲಯನ್ ನದ್ಧ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬೊಹಮಪುತ್ಸೊ ನದ್ಧಯ
ಉಪನದ್ಧಯಾಗಿದುಿ, ಇದು ಟಿಬಟ್ನ ಲುಂಟ್್ ಕೌಂಟಿಯ ಶಾನನ್ ಪಿೊಫಕಾರ್ನಲ್ಲಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸದ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ
ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಸಾ್ಂ ಮ್ರಲಕ ಹರಿಯುತ್ಸಿದ.
ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (VTR)
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಬ್ಲಹಾರದ ಏಕೈಕ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (VTR)
ಬೋಸ್ತಗೆಯಲ್ಲಾ ಕಾಡು ಪ್ಾೊಣಿಗಳಿಗೆ ನಿೋರು ಒದಗಿಸಲು ಹಸ್ತರು ಶಕಿಿಯನುನ ಬಳಸುತಿಿದ.
 ಸೌರಶಕಿಿ-ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ಪಂಪ್ಗಳ ಬಳಕ: ಹುಲ್ಲಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ವನಯಜಿೋವಿಗಳಿಗೆ ನಿಯಮಿತ್ಸವಾಗಿ ನಿೋರು ಒದಗಿಸಲು
ಇದು ವೆಚ್ಾ-ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸ್ನೋಹ ಸೌರಶಕಿಿ ಚ್ಾಲ್ಲತ್ಸ ಪಂಪ್ಗಳನುನ ಸಾಥಪಿಸ್ತದ.
 ಈ ಹಂದ ಕಾಡು ಪ್ಾೊಣಿಗಳಿಗೆ ನಿೋರು ತ್ಸುಂಬ್ಲಸಲು ನಿೋರಿನ ಟಾಯಂಕರ್ಗಳನುನ ಬಳಸಲಾಗುತಿಿತ್ಸುಿ, ಇದು ದುಬ್ಾರಿ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ಯ ತೆಗೆದುಕರಳುಿವ ಪೊಕಿೊಯಯಾಗಿತ್ಸುಿ.
ಉದಿೋಶ: ಇದು ಆ್ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಕಾಡು ಪ್ಾೊಣಿಗಳಿಗೆ ನಿೋರಿನ ಕರರತೆಯನುನ ತ್ಸಗಿಗಸುತ್ಸಿದ. ಬೋಸ್ತಗೆಯಲ್ಲಾ
ವನಯಪ್ಾೊಣಿಗಳು ನಿೋರು ಅರಸ್ತ ಮಾನವ ವಾಸಸಥಳಕಕ ಬರುವುದ್ಧಲಾ.
ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ
ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವು ಭಾರತ್ಸದ ಹಮಾಲಯ ಟ್ರೈ ಕಾಡುಗಳ ಪ್ವ್ದ ಮಿತಿಯನುನ ರರಪಿಸುತ್ಸಿದ.
ಸಥಳ: ಇದು ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ವನಯಜಿೋವಿ ಅಭಯಾರಣಯದಲ್ಲಾ ಬ್ಲಹಾರದ ಪಶಾಮ್ ಚ್ಂಪ್ಾರಣ್ ಜಿಲಾಯ ತೆೋರೈನಲ್ಲಾದ.
ನೆೋಪ್ಾಳವು ಅದರ ಉತ್ಸಿರಕಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿರ ಪೊದೋಶಕಕ ಅದರ ಪಶಾಮ್ಕಕ ಗಡಿಯಾಗಿದ.
ನದ್ಧಗಳು: ಗಂಡಕ್, ಪ್ಾಂಡೈ, ಮ್ನೆರೋರ್, ಹಹಾ್, ಮ್ಸನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾಪ್ಾ್ ನದ್ಧಗಳು ಮಿೋಸಲು ಪೊದೋಶದ ವಿವಿಧ
ಭಾಗಗಳಲ್ಲಾ ಹರಿಯುತ್ಸಿವೆ.
ಪ್ಾೊಣಿ: ಹುಲ್ಲಗಳು, ಚಿರತೆಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ಕಾಡು ನಾಯಿಗಳು ದರಡಾ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳಾಗಿವೆ.

ಕೈಮ್ರರ್ ಜಿಲಾಯ ಕೈಮ್ರರ್ ವನಯಜಿೋವಿ ಅಭಯಾರಣಯವನುನ VTR ನಂತ್ಸರ ರಾಜ್ಯದ ಎರಡನೆೋ ಹುಲ್ಲ
ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವೆಂದು ಘರೋಷ್ಟ್ಸಲು ಬ್ಲಹಾರ ಸಕಾ್ರವು NTCA ಅನುಮೊೋದನೆಯನುನ ಪಡಯಲು ಕಾಯುತಿಿದ.
ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್ ರಸ್ಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಬ್ಾಡ್ರ್ ರರೋರ್ಡ್ ಆ್ಗ್ನೆೈಸ್ೋಶನ್ (BRO) ಲಡಾಖ್ನ ಆ್ಯಕಟಿುನ ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್

ರಸ್ಿಯನುನ ಪ್ಣ್ಗೆರಳಿಸ್ತದ.
 ಸಂಪಕ್: ಈ 298-ಕಿಮಿೋ ರಸ್ಿಯು ಕಾಗಿ್ಲ್-ಲೋಹ್ ಹದ್ಾಿರಿಯಲ್ಲಾ ದಚ್ಾ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿಮ್ುಮ ಮ್ರಲಕ
ಮ್ನಾಲ್ಲಯಿಂದ ಲೋಹ್ಗೆ ಸಂಪಕ್ ಕಲ್ಲಪಸುತ್ಸಿದ.
 ನಿಮ್ುಮ-ಪದಮ್-ದಚ್ಾ್ ರಸ್ಿ (NPDR) (298km), ಝನಾ್ಕರ್ ಹದ್ಾಿರಿ ಎಂದರ ಕರಯಲಪಡುತ್ಸಿದ, ಇದು
ಲಡಾಖ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಮಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶವನುನ ಝನಾ್ಕರ್ ಕಣಿವೆಯ ಮ್ರಲಕ ಸಂಪಕಿ್ಸುತ್ಸಿದ.
 ರಸ್ಿ, ಅಟಲ್ ಸುರಂಗ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಸಾಿವಿತ್ಸ ಶಂಗೆರೋ ಲಾ ಸುರಂಗದರಂದ್ಧಗೆ, ಎಲಾಾ ಹವಾಮಾನ ಸಂಪಕ್ವನುನ
ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ರಸ್ಿ ಜರೋಡಣೆ: ಝನ್ಕರ್ ನದ್ಧಯ ಸಮ್ನಾಂತ್ಸರವಾಗಿ ಪಡುಮ್ ವರಗೆ ರಸ್ಿಯನುನ ಜರೋಡಿಸಲಾಗಿದ, ನಂತ್ಸರ
ಅದು ಲುಂಗಾನಕ್ ನದ್ಧಯನುನ ಪುನೆ್ ಗಾೊಮ್ದವರಗೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕುಗಿ್ಯಾಖ್ ನದ್ಧಯನುನ ಹಮಾಚ್ಲ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಲಡಾಖ್ ಗಡಿಯಲ್ಲಾರುವ ಶಂಕುನ್ ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ವರಗೆ ಅನುಸರಿಸುತ್ಸಿದ. ಇದು ಲಾಹೌಲ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಪತಿ ಜಿಲಾಯ
ದಚ್ಾ್ದಲ್ಲಾ ಮ್ನಾಲ್ಲ-ಲೋಹ್ ಹದ್ಾಿರಿಯನುನ ಸಂಧಿಸುತ್ಸಿದ.
ಲಡಾಖ್ ಪೊದೋಶಕಕ ಎಲಾಾ ಹವಾಮಾನ ಸಂಪಕ್: ಸಂಪಕ್ವು ರಕ್ಷಣಾ ಸನನದಿತೆಯನುನ ಬಲಪಡಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಝನಾ್ಕರ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಾ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಉತೆಿೋಜ್ನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
ಝನ್ಕರ್ ನದ್ಧಯ ಬಗೆಗ
ಝನ್ಕರ್ ನದ್ಧಯು ಜ್ಮ್ುಮ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಶಮೋರದಲ್ಲಾ ಸ್ತಂಧರ ನದ್ಧಯ ಉತ್ಸಿರಕಕ ಹರಿಯುವ ಉಪನದ್ಧಯಾಗಿದ.
ನದ್ಧಯ ಶಾಖೆಗಳು: ಝನ್ಕರ್ ನದ್ಧಯು ಎರಡು ಮ್ುಖ್ಯ ಶಾಖೆಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧದ, ಒಂದು ದರೋಡಾ ಮ್ುಖ್ಯ
ಮ್ರಲವನುನ ಪನಿ್-ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ಬಳಿ ಹರಂದ್ಧದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇನೆರನಂದು ಶಾಖೆಯು ಕಾಗಾಯ್ಗ್ ನದ್ಧ (ಶಂಗೆರೋ ಲಾ ಬಳಿ
ಮ್ರಲ) ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾ್ರಾಪ್ ನದ್ಧ (ಬರಲಾಚ್ಾ ಲಾ ಬಳಿ ಮ್ರಲ) ದ್ಧಂದ ರರಪುಗೆರಂಡಿದ.
ನದ್ಧಯು ಝನ್ಕರ್ನ ಕಮ್ರಿಯ ಮ್ರಲಕ ವಾಯುವಯಕಕ ಹರಿದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಂತಿಮ್ವಾಗಿ ಲಡಾಖ್ ಪೊದೋಶದ ನಿಮ್ುಮ
ಬಳಿ ಸ್ತಂಧರ ನದ್ಧಯನುನ ಸಂಧಿಸುತ್ಸಿದ.

ಆರ್ಥಾಕ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ಯುಪಿಐ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಅಮೆಜಾನ್ ಪೋ, ಫ್ೋನೆಪೋ, ಪೋಟಿಎಂ, ಗರಗಲ್ ಪೋ ತ್ಸರಹ ಭಾರತ್ಸದ ಸಿದೋಶ ಇ-ಕಾಮ್ಸ್್
ವೆೋದ್ಧಕಯಾದ ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ತ್ಸನನ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಯುಪಿಐ ಹಾಯಂಡಲ್ ಪರಿಚ್ಯಿಸ್ತದ.
 ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ನ ಗಾೊಹಕರು ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಎಲಾಾ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗರ ಈ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಾವತಿ ಕರಡುಗೆಗಳ ಸ್ೋವೆಯನುನ
ವಿಸಿರಿಸ್ತದ. ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ಯುಪಿಐ ಆ್ರಂಭದಲ್ಲಾ ಆ್ಂಡಾೊಯ್ಾ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಲಭಯ ಇರುತ್ಸಿದ.
 ಯುಪಿಐ ಚ್ಾಲನೆ ಬಳಿಕ ಸರಪರ್ ಕಾಯಿನಗಳು, ಕಾಯಷಾಬಯಕ್, ಮೆೈಲರ್ುೋನ್ ಪೊಯೋಜ್ನಗಳು ದರರಯುತ್ಸಿದ.
 ಅಡಿಬರಹ: ‘ಭಾರತ್ ಕಾ ಅಪ್ಾನ ಯುಪಿಐ’ ಎಂಬ ಅಡಿಬರಹದ ಜರತೆಗೆ, ಈ ನವಿೋನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪರಿಹಾರವು
ದೋಶದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಸಮ್ಗೊ ಪ್ಾವತಿಯ ಅನುಭವವನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 ಸಹಯೋಗ: ಎಕಿ್ಸ್ ಬ್ಾಯಂಕ್
 ಗಾೊಹಕರು ಈಗ ‘@fkaxis’ ಹಾಯಂಡಲ್ ಮ್ರಲಕ ಯುಪಿಐಗೆ ನೆರೋಂದ್ಾಯಿಸ್ತಕರಳಿಬಹುದು.
ಪೊಯೋಜ್ನ
ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ಆ್ಯಪ್ ಬಳಸ್ತ ಹಣ ವಗಾ್ವಣೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚೆಕ್ಔಟ್ ಪ್ಾವತಿಗಳನರನ ಮಾಡಬಹುದ್ಾಗಿದ. ಮಾರುಕಟ್ುಯ
ಒಳಗೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹರರಗೆ ಆ್ನೆಾೈನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಫಾೈನ್ ವಹವಾಟು ನಡಸಲು ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಲಪಸಲಾಗಿದ.
ಒಂದೋ ಕಿಾಕನಲ್ಲಾ ರಿೋ ಚ್ಾರ್ಜ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬ್ಲಲ್ ಪ್ಾವತಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಬಳಕದ್ಾರರಿಗೆ ಪ್ಾವತಿಗಳಲ್ಲಾ ಉತ್ಸಿಮ್ ಸ್ೋವೆ
ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ. ಗಾೊಹಕರಿಗೆ ದಕ್ಷತೆಯ ಸ್ೋವೆ ನಿೋಡುವುದೋ ಇದರ ಗುರಿಯಾಗಿದ.
ಫ್ಲಾಪ್ಕಾಟ್್ ಪೊೈವೆೋಟ್ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ
ಫ್ಲಾಪ್ಕಾಟ್್ ಒಂದು ಭಾರತಿೋಯ ಇ-ಕಾಮ್ಸ್್ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದುಿ, ಸ್ತಂಗಾಪುರದಲ್ಲಾ ಖಾಸಗಿ ಲ್ಲಮಿಟ್ರ್ಡ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ
ಸಂಘಟಿತ್ಸವಾಗಿದ.
ಸಂಸಾಥಪಕರು: ಬ್ಲನಿನ ಬನಾ್ಲ್, ಸಚಿನ್ ಬನಾ್ಲ್
CEO: ಕಲಾಯಣ್ ಕೃಷುಮ್ರತಿ್
ಪ್ೋಷಕ ಸಂಸ್ಥ: ವಾಲಾಮಟ್್
ಸಾಥಪನೆ: ಅಕರುೋಬರ್ 2007
ಕೋಂದೊ ಕಛೋರಿ: ಬಂಗಳರರು
ಅಂಗಸಂಸ್ಥಗಳು: ಮಿಂಟಾೊ, ಇಕಾಟ್್, ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ ಹಲ್ಿ+, ಮ್ುಂತ್ಾದವು

ವರದ್ಧ,ಸಮೇಕ್ಷೆ ಮತುು ಸ ಚಯಿಂಕಗಳು
ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ರೈಸ್ತನಾ ಸಂವಾದದ 9 ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯು ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು, ಸುಮಾರು
115 ದೋಶಗಳಿಂದ 2,500 ಕರಕ ಹಚ್ುಾ ಪೊತಿನಿಧಿಗಳು ಭಾಗವಹಸ್ತದಿರು.

 ಗಿೊೋಸ್ನ ಪೊಧಾನಿ ಕಿರಿಯಾಕರೋಸ್ ಮಿಟ್ರ್ೋಟಾಕಿಸ್ ಈ ವಷ್ದ ಸಮೆಮೋಳನದ ಮ್ುಖ್ಯ ಅತಿರ್ಥಯಾಗಿದಿರು.
 ರೈಸ್ತನಾ ಸಂವಾದವು ವಾಷ್ಟ್್ಕ ಸಮೆಮೋಳನವಾಗಿದ, ಇದು ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡಯುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಜ್ಕಿೋಯ,
ವಾಯಪ್ಾರ, ಮಾಧಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ್ದ ಹನೆನಲಯಿಂದ ಜ್ನರು ಭಾಗವಹಸುತ್ಾಿರ. ಇದರಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯದ
ಮ್ುಖ್ಯಸಥರು, ಕಾಯಬ್ಲನೆಟ್ ಮ್ಂತಿೊಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಥಳಿೋಯ ಸಕಾ್ರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುತ್ಸಿದ, ಅವರು
ಖಾಸಗಿ ವಲಯ, ಮಾಧಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಕಾಡಮಿಯ ಚಿಂತ್ಸನಶೋಲ ನಾಯಕರು ಸ್ೋರಿದಿರು.
ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024 ರ ರ್ಥೋಮ್: ಚ್ತ್ಸುಷರಕೋನ(quadrilateral): ಸಂಘಷ್, ಸಪರ್ಧ್, ಸಹಕರಿಸ್ತ, ರಚಿಸ್ತ.
ರೈಸ್ತನಾ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಆ್ರು ವಿಷಯಾಧಾರಿತ್ಸ ಸಿಂಭಗಳು 2024
 ರೈಸ್ತನಾ ಸಂವಾದದ ಸಮ್ಯದಲ್ಲಾ, ವಿಶಿದ ನಿಧಾ್ರ ತೆಗೆದುಕರಳುಿವವರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಚಿಂತ್ಸನೆಯ ನಾಯಕರು ಆ್ರು
ವಿಷಯಾಧಾರಿತ್ಸ ಸಿಂಭಗಳ ಮೆೋಲ ವಿವಿಧ ಸಿರರಪಗಳಲ್ಲಾ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಲ್ಲಾ ಪರಸಪರ ತೆರಡಗಿಸ್ತಕರಳುಿತ್ಾಿರ:
 ಟ್ಕ್ ಫಾೊಂಟಿಯರ್ಗಳು: ನಿಯಮ್ಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಸಿವತೆಗಳು
 ಶಾಂತಿ: ಹರಡಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ವಿಷಾಕರ
 ಯುದಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶಾಂತಿ: ಶಸಾರಸರಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಸಮ್ಮಿತಿಗಳು
 ಡಿಕಲರೋನೆೈಸ್ತಂಗ್ ಬಹುಪಕ್ಷಿೋಯತೆ: ಸಂಸ್ಥಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ೋಪ್ಡ
 2030 ರ ನಂತ್ಸರದ ಕಾಯ್ಸರಚಿ: ಜ್ನರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಗತಿ
 ಡಿಫಂಡಿಂಗ್ ಡಮಾಕೊಸ್ತ: ಸಮಾಜ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಾವ್ಭೌಮ್ತ್ಸಿ
ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ ಬಗೆಗ
ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024 ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ರಾಜ್ಕಿೋಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರ-ಅಥ್ಶಾಸರದ ಕುರಿತ್ಸು ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಮ್ುಖ್
ಸಮೆಮೋಳನವಾಗಿದುಿ, ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಮ್ುದ್ಾಯವು ಎದುರಿಸುತಿಿರುವ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಸವಾಲ್ಲನ ಸಮ್ಸ್ಯಗಳನುನ
ಪರಿಹರಿಸಲು ಬದಿವಾಗಿದ.
ಆ್ಯೋಜ್ಕರು: ಭಾರತ್ಸದ ವಿದೋಶಾಂಗ ವಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ಅಬ್ವ್ರ್ ರಿಸರ್ಚ್
ಫೌಂಡೋಶನ್ ಈ ಸಮೆಮೋಳನವನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸ್ತತ್ಸುಿ.
ಇದು ಪೊಮ್ುಖ್ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಕಾಯ್ನಿವಾ್ಹಕರು, ಮಾಧಯಮ್ ಸದಸಯರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಕಾಡಮಿಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ.
ಸ್ತಂಗಪುರದ ಶಾಂಗಿೊ-ಲಾ ಡೈಲಾಗ್ ಮಾದರಿಯಲಾೋ ಸಂಭಾಷಣೆಯನುನ ರರಪಿಸಲಾಗಿದ.

ಹಸರಿನ ಮ್ರಲ: "ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್" ಎಂಬ ಹಸರನುನ ರೈಸ್ತನಾ ಹಲ್ನಿಂದ ಪಡಯಲಾಗಿದ, ಇದು
ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾರುವ ಸಥಳವಾಗಿದ, ಇದು ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಷರಪತಿ ಭವನದ ಸಾಥನವಾಗಿದ.
‘ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥತಿ 2022’ ವರದ್ಧ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಪರಿಸರ, ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯದ ‘ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥತಿ
2022’ ವರದ್ಧಯನುನ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಬ್ಲಡುಗಡ ಮಾಡಿದರು.

 ವರದ್ಧಯ ಪೊಕಾರ, ಅರಣಯ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಮ್ಚೆಾಯುಳಿ ಚಿರತೆಗಳ ಸಂಖೆಯಯನುನ ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಗಣತಿ: ಐದನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯ ಚಿರತೆ ಸಂಖೆಯಯ ಅಂದ್ಾಜ್ು ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ (NTCA) ಮ್ತ್ಸುಿ
ಭಾರತಿೋಯ ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂಸ್ಥ (WII), ರಾಜ್ಯ ಅರಣಯ ಇಲಾಖೆಗಳ ಸಹಯೋಗದರಂದ್ಧಗೆ ನಡಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಇದು ಭಾರತ್ಸದ 18 ರಾಜ್ಯಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುಮಾರು 70% ಪ್ಾೊಣಿಗಳ ನಿರಿೋಕ್ಷಿತ್ಸ ಆ್ವಾಸಸಾಥನದ
ಮೆೋಲ ಕೋಂದ್ಧೊೋಕರಿಸ್ತದ.
 ಪೊಮ್ುಖ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಭರದೃಶಯಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ 18 ಹುಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳೆರಳಗಿನ ಅರಣಯದ
ಆ್ವಾಸಸಾಥನಗಳ ಮೆೋಲ ಅಂದ್ಾಜ್ು ಕೋಂದ್ಧೊೋಕರಿಸ್ತದ. ಅರಣೆಯೋತ್ಸರ ಅರ-ಶುಷಕ ಪೊದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎತ್ಸಿರದ ಹಮಾಲಯ
ಪೊದೋಶಗಳನುನ ಹರರಗಿಡಲಾಗಿದ.
 6,41,449 ಕಿಮಿೋ ವಾಯಪಿಸ್ತರುವ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಹಜಿ ಗುರುತ್ಸು ಮ್ತ್ಸುಿ 32,803 ಸಥಳಗಳಲ್ಲಾ ಕಾಯಮೆರಾ
ಟಾೊಯಪ್ಗಳು ಚಿರತೆಗಳ 85,488 ಫ್ೋಟ್ರೋ-ಕಾಯಪಾರ್ಗಳಲ್ಲಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ನಡಸಲಾಗಿದ.
ವರದ್ಧಯ ವಿವರ
ಚಿರತೆಗಳ ಸಂಖೆಯಯ ಅಂದ್ಾಜ್ು: ದೋಶದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸಂಖೆಯಯಲ್ಲಾ ಏರಿಕಯಾಗಿದ. 2018ರಲ್ಲಾ 12,852 ರಷ್ಟ್ುದಿ
ಚಿರತೆಗಳು 2022 ರಲ್ಲಾ 13,874 ಕಕ ಏರಿಕ ಕಂಡಿವೆ..
ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಬಳವಣಿಗೆ ದರ: ಮ್ಧಯ ಭಾರತ್ಸವು ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥರ ಅಥವಾ ಸಿಲಪ ಬಳೆಯುತಿಿರುವ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯನುನ
ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ (2018: 8071, 2022: 8820), ಶವಾಲ್ಲಕ್ ಬಟುಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಗಂಗಾ ಬಯಲು ಪೊದೋಶಗಳು
ಅವನತಿಯನುನ ಅನುಭವಿಸ್ತವೆ (2018: 1253, 2022: 1109). ಭಾರತ್ಸದ್ಾದಯಂತ್ಸ 2018 ಮ್ತ್ಸುಿ 2022 ರಲ್ಲಾ
ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ ಪೊದೋಶವನುನ ನೆರೋಡಿದರ, ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ 1.08% ಬಳವಣಿಗೆ ಇದ. ಶವಾಲ್ಲಕ್ ಬಟುಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಗಂಗಾ ಬಯಲು ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ, ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ -3.4% ಕುಸ್ತತ್ಸವಿದ, ಆ್ದರ ಮ್ಧಯ ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ವ್ ಘಟುಗಳಲ್ಲಾ
1.5% ನಷುು ದರಡಾ ಬಳವಣಿಗೆಯ ದರ ಕಂಡುಬಂದ್ಧದ.
ರಾಜ್ಯವಾರು ವಿತ್ಸರಣೆ: ಮ್ಧಯಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ದೋಶದಲಾೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಚಿರತೆಗಳಿವೆ - 3907 (2018: 3421), ನಂತ್ಸರ
ಮ್ಹಾರಾಷರ (2022: 1985; 2018: 1,690), ಕನಾ್ಟಕ (2022: 1,879 ; 2018: 1,783) ಮ್ತ್ಸುಿ
ತ್ಸಮಿಳುನಾಡು (2022: 1,070; 2018: 868). ಕನಾ್ಟಕದ ಬಂಡಿೋಪುರ, ಭದ್ಾೊ, ನಾಗರಹರಳೆ, ದ್ಾಂಡೋಲ್ಲ- ಅಂಶ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಬ್ಲಆ್ರ್ಟಿಯ ಐದು ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳಿವೆ

ಆ್ವಾಸಸಾಥನಗಳು: ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳು ಅಥವಾ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಚಿರತೆ ಜ್ನಸಂಖೆಯ ಹರಂದ್ಧರುವ
ತ್ಾಣಗಳು, ಆ್ಂಧೊ ಪೊದೋಶದ ನಾಗಾಜ್ು್ನಸಾಗರ ಶೊೋಶೈಲಂ, ಮ್ಧಯಪೊದೋಶದ ಪನನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸತ್ಸುಪರದ ಹುಲ್ಲ ಮಿೋಸಲು
ಭಾರತಿೋಯ ಚಿರತೆ
ವೆೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಸರು: ಪ್ಾಯಂಥೆರಾ ಪ್ಾಡ್ಸ್ ಫ್ುಸಾಕ
ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸ್ತಥತಿ:
IUCN ಕಂಪು ಪಟಿು: ದುಬ್ಲ

CITES: Appendix I
ವನಯಜಿೋವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1972: ಅನುಸರಚಿ I
ವರದ್ಧ ಪೊಕಾರ ಕನಾ್ಟಕದ ಸ್ತಥತಿ
ಒಟುು ಚಿರತೆಗಳು: 1,879
ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶದರಳಗಿನ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವನುನ
ಚಿರತೆಗಳು ಬಳಸ್ತಕರಳರಿವ ಚಿರತೆಗಳು
ಬಂಡಿೋಪುರ 138 185
ಭದೊ 116 178
ಬ್ಲಳಿಗಿರಿ ರಂಗಸಾಿಮಿ ದೋವಸಾಥನ 66 98
ಕಾಳಿ 124 246
ನಾಗರಹರಳೆ 105 140
ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಯಂಕ (GI)
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಕಟಕ್ ರರಪ್ಾ ತ್ಾರಕಾಸ್ತ, ಬ್ಾಂಗಾಾರ್ ಮ್ಸ್ತಾನ್, ನರಸಾಪುರ ಕರೊೋಚೆಟ್ ಲೋಸ್
ಉತ್ಸಪನನಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರ್ಚ ರರೋಗನ್ ಕಾೊಫ್ು ಗಳಿಗೆ ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಯಂಕ(GI)ವನುನ ನಿೋಡಲಾಗಿದ.
ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಯಂಕ(GI) ಬಗೆಗ
ಅಥ್: GI ಟಾಯಗ್ ಎನುನವುದು ಉತ್ಸಪನನವು ಒಂದು ನಿದ್ಧ್ಷು ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಪೊದೋಶದ್ಧಂದ ಹುಟಿುಕರಂಡಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ವಿಶಷು ಗುಣಮ್ಟು ಅಥವಾ ಖಾಯತಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಸಂಕೋತ್ಸವಾಗಿದ.
ನಿಷೋಧ: ಇದು ಅನಿಯವಾಗುವ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿಲಾದ ಮ್ರರನೆೋ ವಯಕಿಿಯಿಂದ ಅದರ ಬಳಕಯನುನ
ತ್ಸಡಯುತ್ಸಿದ.
ಯಾವ ವಸುಿಗಳಿಗೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ: ಇದನುನ ಕೃಷ್ಟ್ ಉತ್ಸಪನನಗಳು, ಆ್ಹಾರ ಪದ್ಾಥ್ಗಳು, ವೆೈನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಪರಿಟ್
ಪ್ಾನಿೋಯಗಳು, ಕರಕುಶಲ ವಸುಿಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಸಪನನಗಳಿಗೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ನೆರೋಡಲ್ ಏಜನಿ್: ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಕೈಗಾರಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಂತ್ಸರಿಕ ವಾಯಪ್ಾರವನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸುವ ಇಲಾಖೆ.

ಮಾನಯತೆ: 10 ವಷ್ಗಳು
ಮ್ಂಜ್ರರು ಮಾಡುವವರು: ಚೆನೆನೈನಲ್ಲಾರುವ ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ಕ ನೆರೋಂದಣಿ.
ಕಾನರನು ಚ್ೌಕಟುು: ವಲ್ಾ್ ಟ್ೊೋರ್ಡ ಆ್ಗ್ನೆೈಸ್ೋಶನ್ (WTO) ನಲ್ಲಾ ಟಿೊಪ್್ ಕುರಿತ್ಾದ ಒಪಪಂದವು GI ಅನುನ
ನಿಯಂತಿೊಸುತ್ಸಿದ.
ಸರಕುಗಳ ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ನೆಗಳು (ನೆರೋಂದಣಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1999 ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಸರಕುಗಳಿಗೆ
ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಸರಚ್ನೆಗಳ ನೆರೋಂದಣಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿಮ್ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಒದಗಿಸಲು ಪೊಯತಿನಸುತ್ಸಿದ.

ಟಾಯಗ್ ಪಡದ ಉತ್ಸಪನನಗಳು
ಟಾಯಗ್ ಪಡದ ಉತ್ಸಪನನಗಳು ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶೋಷತೆಗಳು
ಕಟಕ್ ರರಪ್ಾ ತ್ಾರಕಾಸ್ತ (ಸ್ತಲಿರ್ ಕಟಕ್, ಒಡಿಶಾ ಸರಕ್ಷಮವಾದ ಬಳಿಿಯ ತ್ಸಂತಿಗಳನುನ
ಫ್ಲಲ್ಲಗಿೊೋ) ಸರಕ್ಷಮವಾಗಿ ನೆೋಯಲಾಗುತ್ಸಿದ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಫ್ಲಲ್ಲಗಿೊೋ ಆ್ಭರಣಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸುಿಗಳನುನ
ತ್ಸಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ನರಸಾಪುರ ಕರೊೋಚೆಟ್ ಲೋಸ್ ನರಸಾಪುರ, ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶ ಇದು ಸಂಕಿೋಣ್ವಾದ ಕರಕುಶಲತೆ,

ಉತ್ಸಪನನಗಳು ಅನನಯ ವಿನಾಯಸಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಉತ್ಸಿಮ್ ಗುಣಮ್ಟುದ ಕರೊೋಚೆಟ್
ಕಾೊಫ್ುಗೆ ಹಸರುವಾಸ್ತಯಾಗಿದ.
ಬ್ಾಂಗಾಾರ್ ಮ್ಸ್ತಾನ್ ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ ಈ ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ರಿೋತಿಯ ಮ್ಸ್ತಾನ್
ಅನುನ ಹತಿಿಯಿಂದ
ತ್ಸಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ
ರತ್ಾಾಮ್ ರಿಯಾವಾನ್ ಲಹು್ನ್ ಮ್ಧಯಪೊದೋಶ ಇದು ಇತ್ಸರ ಪೊಭೆೋದಗಳಿಗಿಂತ್ಸ
(ಬಳುಿಳಿಿ) ಹಚಿಾನ ತೆೈಲ ಅಂಶ ಮ್ತ್ಸುಿ
ರುಚಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧರುತ್ಸಿದ.
ಅಂಬ್ಾಜಿ ವೆೈಟ್ ಮಾಬ್ಲ್ ಗುಜ್ರಾತ್ ಇದು ಹಚಿಾನ ಕಾಯಲ್ಲ್ಯಂ ಅನುನ
ಹರಂದ್ಧರುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇದನುನ
ಅಂಬ್ಾಜಿ ಎಂಬ ಪಟುಣದಲ್ಲಾ
ಉತ್ಾಪದ್ಧಸಲಾಗುತ್ಸಿದ (ದುಗಾ್
ದೋವಿಯ ದೋವಸಾಥನಕಕ
ಹಸರುವಾಸ್ತಯಾಗಿದ).

ಮ್ಜ್ುಲ್ಲ ಮಾಸ್ಕ ಅಸಾ್ಂ ಮ್ುಖ್ವಾಡವನುನ ವಿವಿಧ

ವೆೈವಿಧಯತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗಾತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ
ತ್ಸಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ ಏಕಂದರ
ಅವುಗಳನುನ ಮ್ುಖ್ಯವಾಗಿ ವಿವಿಧ
ವಗ್ಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದ:
'ಮ್ುಖ್ ಭಾವನಾ'(ಮ್ುಖ್ದ
ಮ್ುಖ್ವಾಡ),
'ಲರಟ್ರಕರಯ್'(ನೆೋತ್ಾಡುವ
ಎದಯವರಗಿನ ಮ್ುಖ್ವಾಡ )
ಮ್ತ್ಸುಿ‘ಚೆರೋ ಮ್ುಖ್’(ದೋಹ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಮ್ುಖ್ದ ಮ್ುಖ್ವಾಡ)
ಮ್ಜ್ುಲ್ಲ ಹಸಿ(ಮ್ನುಸ್ತಕರಪ್ು) ಅಸಾ್ಂ ಇದು ಮ್ಹಾನ್ ಹಂದರ
ವಣ್ಚಿತ್ಸೊಗಳು ಮ್ಹಾಕಾವಯಗಳಾದ ರಾಮಾಯಣ,
ಮ್ಹಾಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎಲಾಕಿಕಂತ್ಸ
ಹಚ್ಾಾಗಿ ಭಾಗವತ್ಸ ಪುರಾಣದ್ಧಂದ
ತೆಗೆದುಕರಳಿಲಾದ ಹಲವಾರು
ಕಥೆಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಧಾಯಯಗಳನುನ
ವಿವರಿಸುತ್ಸಿದ.

ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕ 2023-24
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ?: 2023-24 ರ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವರದ್ಧ (HDR) ಪೊಕಾರ, ಭಾರತ್ಸವು ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಾ (HDI) 134 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ. ಸ್ತಿಟಿಲ್ಂರ್ಡ ಮೊದಲ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ.
2023-24 ರ ಶೋಷ್ಟ್್ಕಯ ವಿಷಯ: ಬೊೋಕಿಂಗ್ ದ್ಧ ಗಿೊರ್ಡಲಾಕ್: ರಿೋಮಾಯಜಿನಿಂಗ್ ಕರೋಆ್ಪರೋಷನ್ ಇನ್ ಎ ಪ್ೋಲರೈಸ್ಾ
ವಲ್ಾ್',
ವರದ್ಧಯನುನ ಬ್ಲಡುಗಡ ಮಾಡುವವರು: ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ (ಯುಎನ್ಡಿಪಿ) ವರದ್ಧಯ ಅಗೊ
ಮ್ರರು ದೋಶಗಳು (ಅಂಕಗಳು): ಸ್ತಿಟಿಲ್ಂರ್ಡ (0.967), ನಾವೆ್ (0.966) ಮ್ತ್ಸುಿ ಐಸಾಾಯಂರ್ಡ (0.959).
ಕಳಗಿನ ಮ್ರರು ದೋಶಗಳು: ಸ್ರಮಾಲ್ಲಯಾ (0.380), ದಕ್ಷಿಣ ಸುಡಾನ್ (0.381), ಮ್ಧಯ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾ ಗಣರಾಜ್ಯ
(0.387).
ದರಡಾ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆ ದೋಶಗಳು: USA (0.927), UK (0.889), ಜ್ಪ್ಾನ್ (0.878), ರಷಾಯ (0.821).
ಸರಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಾ ಸಾಥನ ಪಡಯದ ದೋಶಗಳು: ಡಮಾಕೊಟಿಕ್ ಪಿೋಪಲ್್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಆ್ಫ್ ಕರರಿಯಾ (ಉತ್ಸಿರ ಕರರಿಯಾ)
ಮ್ತ್ಸುಿ ಮೊನಾಕರ.
ವರದ್ಧಯ ಪೊಕಾರ ಭಾರತ್ಸದ ಸ್ತಥತಿ
 ವಿವಿಧ ಸರಚ್ಕಗಳಲ್ಲಾನ ಕಾಯ್ಕ್ಷಮ್ತೆ: ಭಾರತ್ಸದ ಸರಾಸರಿ ಜಿೋವಿತ್ಾವಧಿಯು 2022 ರಲ್ಲಾ 67.7 ವಷ್ಗಳನುನ
ತ್ಸಲುಪಿತ್ಸು, 2021 ರಲ್ಲಾ 62.7 ವಷ್ಗಳಷ್ಟ್ುತ್ಸುಿ.
 ಭಾರತ್ಸದ ಒಟುು ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಆ್ದ್ಾಯ (GNI) ತ್ಸಲಾವಾರು USD 6951 ಕಕ ಏರಿದ, ಇದು 12 ತಿಂಗಳ
ಅವಧಿಯಲ್ಲಾ 6.3% ಹಚ್ಾಳವಾಗಿದ.
 ಪೊತಿ ವಯಕಿಿ ನಿರಿೋಕ್ಷಿತ್ಸ ವಷ್ಗಳು ಶಾಲಗೆ ಪೊವೆೋಶ ಪಡಯುವುದು 12.6 ರಷಾುಗಿದ
 ಎರ್ಚಡಿಐ ಸ್ರಕೋರ್: ಭಾರತ್ಸವು 2022 ರಲ್ಲಾ 0.644 ಎರ್ಚಡಿಐ ಸ್ರಕೋರ್ ಅನುನ ಗಳಿಸ್ತದ, ಯುಎನ್ನ 2023-24
ವರದ್ಧಯಲ್ಲಾ 193 ದೋಶಗಳಲ್ಲಾ 134 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ.
 ಇದು ಭಾರತ್ಸವನುನ 'ಮ್ಧಯಮ್ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ' ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ವಗಿೋ್ಕರಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಗಮ್ನಾಹ್ ಸಾಧನೆಗಳು: ಜ್ನನದ ಸಮ್ಯದಲ್ಲಾ ಜಿೋವಿತ್ಾವಧಿಯಲ್ಲಾ 9.1-ವಷ್ಗಳ ಹಚ್ಾಳ, ಶಾಲಾ ಶಕ್ಷಣದ
ನಿರಿೋಕ್ಷಿತ್ಸ ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ 4.6 ವಷ್ಗಳ ಏರಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶಾಲಾ ಶಕ್ಷಣದ ಸರಾಸರಿ ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ 3.8 ವಷ್ಗಳ
ಹಚ್ಾಳವಿದ.
 ಲ್ಲಂಗ ಅಸಮಾನತೆಯನುನ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ ದ್ಾಪುಗಾಲುಗಳು, 0.437 ರ ಲ್ಲಂಗ ಅಸಮಾನತೆಯ
ಸರಚ್ಯಂಕವನುನ (GII) ಎತಿಿ ತೆರೋರಿಸ್ತದ, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಸರಾಸರಿಯನುನ ಮಿೋರಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಸಂತ್ಾನೆರೋತ್ಸಪತಿಿ ಆ್ರರೋಗಯ, ಸಬಲ್ಲೋಕರಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಮಿ್ಕ ಮಾರುಕಟ್ುಯ ಭಾಗವಹಸುವಿಕಯ ಆ್ಧಾರದ ಮೆೋಲ
ದೋಶಗಳನುನ ಮೌಲಯಮಾಪನ ಮಾಡುವ GII 2022 ಪಟಿುಯಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸವು 2022 ರಲ್ಲಾ 166 ರಾಷರಗಳಲ್ಲಾ
108 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ.

ಭಾರತ್ಸದ ನೆರಯ ರಾಷರಗಳ ಪೊದಶ್ನ:

ಶೊೋಲಂಕಾ 78 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ, ಚಿೋನಾ 75 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ, ಎರಡರ ಉನನತ್ಸ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಗ್ದ
ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ವಗಿೋ್ಕರಿಸಲಾಗಿದ.
ಭಾರತ್ಸವು 125 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾರುವ ಭರತ್ಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ 129 ನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾರುವ ಬ್ಾಂಗಾಾ ದೋಶಕಿಕಂತ್ಸ ಕಳಗಿದ.
ಭಾರತ್ಸ, ಭರತ್ಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬ್ಾಂಗಾಾದೋಶಗಳು ಮ್ಧಯಮ್ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾವೆ.
ನೆೋಪ್ಾಳ (146) ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾಕಿಸಾಿನ (164) ಭಾರತ್ಸಕಿಕಂತ್ಸ ಕಳಗಿನ ಸಾಥನದಲ್ಲಾವೆ.

ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕ
ಹನೆನಲ: ಡಾ. ಮ್ಹಬರಬ್-ಉಲ್-ಹಕ್ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕವನುನ ಪರಿಚ್ಯಿಸ್ತದರು (1990).
ಎರ್ಚಡಿಐ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮ್ರರು ಮ್ರಲಭರತ್ಸ ಆ್ಯಾಮ್ಗಳಲ್ಲಾ ಸರಾಸರಿ ಸಾಧನೆಗಳ ಮೌಲಯಮಾಪನವನುನ
ಸರಚಿಸುತ್ಸಿದ - ದ್ಧೋಘ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ರರೋಗಯಕರ ಜಿೋವನ, ಶಕ್ಷಣದ ಪೊವೆೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಯೋಗಯ ಜಿೋವನ ಮ್ಟು.
ವಿಶಿ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ವರದ್ಧ 2023
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಸ್ತಿಸ್ ಸಂಸ್ಥ IQAir ವಿಶಿ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ವರದ್ಧ 2023 ರ ಪೊಕಾರ ಭಾರತ್ಸವನುನ ವಿಶಿದ
ಮ್ರರನೆೋ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ದೋಶ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ.
ಭಾರತ್ಸದ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ಶೊೋಯಾಂಕ:
 ಪೊತಿ ಘನ ಮಿೋಟರ್ಗೆ ಸರಾಸರಿ ವಾಷ್ಟ್್ಕ PM2.5 ಸಾಂದೊತೆಯ 54.4 ಮೆೈಕರೊಗಾೊಂಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಳ ವಿಶಿದ
ಮ್ರರನೆೋ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ದೋಶವೆಂದು ಶೊೋಣಿೋಕರಿಸಲಾಗಿದ.
 ಬ್ಾಂಗಾಾದೋಶ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾಕಿಸಾಿನವು ಮಾಲ್ಲನಯದ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸವನುನ ಮಿೋರಿಸ್ತದ, ಕೊಮ್ವಾಗಿ ಹಚ್ುಾ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಎರಡನೆೋ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಮಾಲ್ಲನಯದ ದೋಶಗಳಾಗಿವೆ.
 ವಿಶಿದ ಟಾಪ್ 10 ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ನಗರಗಳಲ್ಲಾ 9 ನಗರಗಳು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾವೆ
 ಹಂದ್ಧನ ವಷ್ಕಕ ಹರೋಲ್ಲಸ್ತದರ ಭಾರತ್ಸದ ಗಾಳಿಯ ಗುಣಮ್ಟು ಹದಗೆಟಿುದ, ದಹಲ್ಲ ಸತ್ಸತ್ಸ ನಾಲಕನೆೋ ಬ್ಾರಿಗೆ ವಿಶಿದ
ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ರಾಜ್ಧಾನಿಯಾಗಿ ಹರರಹರಮಿಮದ.
 ಬ್ಲಹಾರದ ಬೋಗುಸರಾಯ್ ಅನುನ ವಿಶಿದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಲುಷ್ಟ್ತ್ಸ ಮ್ಹಾನಗರ ಪೊದೋಶ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ.
 PM2.5 ಮಾಲ್ಲನಯವು ಪ್ಾೊಥಮಿಕವಾಗಿ ಪಳೆಯುಳಿಕ ಇಂಧನಗಳನುನ ಸುಡುವುದರಿಂದ ಹೃದಯಾಘಾತ್ಸ,
ಪ್ಾಶಿ್ವಾಯು ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಕಿ್ಡೋಟಿವ್ ಒತ್ಸಿಡದ ಹಚ್ಾಳದ ದರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ.
ಜಾಗತಿಕ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು:
 WHO ವಾಷ್ಟ್್ಕ PM2.5 ಮಾಗ್ಸರಚಿಯನುನ ಪ್ರೈಸ್ತದ ಏಳು ದೋಶಗಳು (ವಾಷ್ಟ್್ಕ ಸರಾಸರಿ 5 µg/m3
ಅಥವಾ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ) ಆ್ಸ್ರೋಲ್ಲಯಾ, ಎಸ್ರುೋನಿಯಾ, ಫ್ಲನಾಾಯಂರ್ಡ, ಗೆೊನಡಾ, ಐಸಾಾಯಂರ್ಡ, ಮಾರಿಷಸ್
ಮ್ತ್ಸುಿ ನರಯಜಿಲಂರ್ಡ ಅನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿವೆ.

 ಆ್ಫ್ಲೊಕಾವು ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ ಪೊತಿನಿಧಿಸಲಪಟು ಖ್ಂಡವಾಗಿದ.

 ಚಿೋನಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚಿಲ್ಲ ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಕಲವು ದೋಶಗಳು PM2.5 ಮಾಲ್ಲನಯದ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ಇಳಿಕಯನುನ ವರದ್ಧ ಮಾಡಿದ,
ಇದು ವಾಯು ಮಾಲ್ಲನಯವನುನ ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಾ ಪೊಗತಿಯನುನ ಸರಚಿಸುತ್ಸಿದ.
ವಾಯು ಮಾಲ್ಲನಯದ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಣಾಮ್:
 ವಾಯು ಮಾಲ್ಲನಯವು ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ ಪೊಪಂಚ್ದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಸುಮಾರು ಏಳು ಮಿಲ್ಲಯನ್ ಅಕಾಲ್ಲಕ ಮ್ರಣಗಳನುನ
ಉಂಟುಮಾಡುತ್ಸಿದ. ಇದು ಪೊಪಂಚ್ದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಪೊತಿ ಒಂಬತ್ಸುಿ ಸಾವುಗಳಲ್ಲಾ ಸರಿಸುಮಾರು ಒಂದಕಕ ಕರಡುಗೆ

ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 PM2.5 ಮಾನಯತೆ ಅಸಿಮಾ, ಕಾಯನ್ರ್, ಪ್ಾಶಿ್ವಾಯು ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾನಸ್ತಕ ಆ್ರರೋಗಯದ ತೆರಂದರಗಳಂತ್ಸಹ
ಆ್ರರೋಗಯ ಸಮ್ಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ಸಿದ.
 ಉನನತ್ಸ ಮ್ಟುದ ಸರಕ್ಷಮ ಕಣಗಳಿಗೆ ಒಡಿಾಕರಳುಿವುದರಿಂದ ಮ್ಕಕಳಲ್ಲಾ ಅರಿವಿನ ಬಳವಣಿಗೆಯನುನ
ಕುಂಠಿತ್ಸಗೆರಳಿಸಬಹುದು, ಮಾನಸ್ತಕ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಮ್ಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಧುಮೆೋಹ ಸ್ೋರಿದಂತೆ
ಅಸ್ತಿತ್ಸಿದಲ್ಲಾರುವ ಕಾಯಿಲಗಳನುನ ಸಂಕಿೋಣ್ಗೆರಳಿಸಬಹುದು.
WHO ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟು ಮಾಗ್ಸರಚಿಗಳು
ಮಾಗ್ಸರಚಿಯಲ್ಲಾ PM2.5, PM10, ಓಝರೋನ್ (O3), ನೆೈಟ್ರೊೋಜ್ನ್ ಡೈಆ್ಕ್ೈರ್ಡ (NO2), ಸಲಾರ್
ಡೈಆ್ಕ್ೈರ್ಡ (SO2), ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಬ್ನ್ ಮಾನಾಕ್ೈರ್ಡ (CO) ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಕಣಗಳ ವಸುಿ (PM) ಮ್ತ್ಸುಿ ಅನಿಲ
ಮಾಲ್ಲನಯಕಾರಕಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ.
ಪಟಿ್ಕುಯಲೋಟ್ ಮಾಯಟರ್ (PM)
ಪಟಿ್ಕುಯಲೋಟ್ ಮಾಯಟರ್, ಅಥವಾ PM
 ಗಾಳಿಯಲ್ಲಾರುವ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಸಣು ಕಣಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ದೊವ ಹನಿಗಳ ಸಂಕಿೋಣ್ ಮಿಶೊಣವನುನ ಸರಚಿಸುತ್ಸಿದ. ಈ
ಕಣಗಳು ವಾಯಪಕ ಶೊೋಣಿಯ ಗಾತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾರುತ್ಸಿವೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ನರರಾರು ವಿಭಿನನ ಸಂಯುಕಿಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಪಡುತ್ಸಿವೆ.
 PM10 (ಒರಟಾದ ಕಣಗಳು) - 10 ಮೆೈಕರೊಮಿೋಟರ್ ಅಥವಾ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ ವಾಯಸವನುನ ಹರಂದ್ಧರುವ
ಕಣಗಳು.
 PM2.5 (ಸರಕ್ಷಮ ಕಣಗಳು) - 2.5 ಮೆೈಕರೊೋಮಿೋಟರ್ ಅಥವಾ ಅದಕಿಕಂತ್ಸ ಕಡಿಮೆ ವಾಯಸವನುನ ಹರಂದ್ಧರುವ
ಕಣಗಳು.
IQAir ಒಂದು ಸ್ತಿಸ್ ವಾಯು ಗುಣಮ್ಟುದ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಕಂಪನಿಯಾಗಿದ
ಸಾಥಪನೆ: 1963
ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿ: ಗೆರೋಲಾಾಕ್, ಸ್ತಿಟಿಲ್ಂರ್ಡ

ವಿಜ್ಞಾನ ಮತುು ತಿಂತರಜ್ಞಾನ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಕಲಾಂ-250
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಪೊಮ್ುಖ್ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ-ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸ್ಕೈರರಟ್ ಏರರೋಸ್ಪೋಸ್,

ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥಯ (ಇಸ್ರೊೋ) ಪ್ೊಪಲಷನ್ ಪರಿೋಕ್ಷಾ ಪದೋಶ ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶದ

ಶೊೋಹರಿಕರೋಟಾದ ಸತಿೋಶ್ ಧವನ್ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಕೋಂದೊದಲ್ಲಾ ಕಲಾಂ-250 ಅನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸ್ತದ.
ಏನಿದು ಕಲಾಂ-250?
 ಇದು ವಿಕೊಮ್-1 ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದ ಹಂತ್ಸ-2 ಆ್ಗಿದ.
 ಇದು ಹಚಿಾನ ಸಾಮ್ಥಯ್ದ ಕಾಬ್ನ್ ಸಂಯೋಜಿತ್ಸ ರಾಕಟ್ ಮೊೋಟರ್ ಆ್ಗಿದುಿ, ಇದು ಘನ ಇಂಧನ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಹಚಿಾನ ಕಾಯ್ಕ್ಷಮ್ತೆಯ ಎರ್ಥಲ್ಲೋನ್-ಪ್ೊಪಿಲ್ಲೋನ್-ಡೈನ್ ಟ್ಪ್ಾ್ಲ್ಲಮ್ಸ್್ (EPDM) ಥಮ್್ಲ್ ಪ್ೊಟ್ಕ್ಷನ್
ಸ್ತಸುಮ್ (TPS) ಅನುನ ಬಳಸುತ್ಸಿದ.
 ಕಲಾಂ-250 ರಲ್ಲಾನ ಘನ ಪ್ೊಪಲಾಂಟ್ ಅನುನ ಸ್ರೋಲಾರ್ ಇಂಡಸ್ತರೋಸ್ ಅವರ ನಾಗುಪರ ಸೌಲಭಯದಲ್ಲಾ
ಸಂಸಕರಿಸ್ತತ್ಸು.
ವಿಕೊಮ್-1 ರಾಕಟ್ನ ಪೊಮ್ುಖ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಇದು ಬಹು-ಹಂತ್ಸದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನವಾಗಿದುಿ, ಕಡಿಮೆ-ಭರಮಿಯ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಾ ಸುಮಾರು 300 ಕಜಿ ಪೋಲರೋರ್ಡ
ಗಳನುನ ಇರಿಸುವ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಇದನುನ ಹೈದರಾಬ್ಾದ್ ಮ್ರಲದ ಸ್ಕೈರರಟ್ ಏರರೋಸ್ಪೋಸ್ ನಿಮಿ್ಸ್ತದ.
ಇದು ಸಂಪ್ಣ್ ಕಾಬ್ನ್-ಫೈಬರ್ ರಾಕಟ್ ಆ್ಗಿದುಿ ಅದು ಅನೆೋಕ ಉಪಗೊಹಗಳನುನ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಾ ಇರಿಸಬಹುದು.
ಘನ-ಇಂಧನ ರಾಕಟ್ ಆ್ಗಿರುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಸುಲನಾತ್ಸಮಕವಾಗಿ ಸರಳವಾದ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನಗಳನುನ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಈ
ವಾಹನವನುನ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವುದು
ವಿಕೊಮ್-1
ವಿಕೊಮ್-1 ಉಡಾವಣೆಯು ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಕಕ ಒಂದು ಹಗುಗರುತ್ಾಗಿದ ಏಕಂದರ ಇದು ದೋಶದ ಮೊದಲ
ಖಾಸಗಿ ಕಕ್ಷೆಯ ರಾಕಟ್ ಉಡಾವಣೆಯಾಗಿದ.
ವಿಕೊಮ್-ಎಸ್ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದ ವೆೈಶಷುಯಗಳು-
 ಸ್ಕೈರರಟ್ ತ್ಸನನ ರಾಕಟ್ಗಳನುನ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ISRO ನೆರಂದ್ಧಗೆ ತಿಳುವಳಿಕ ಪತ್ಸೊಕಕ ಸಹ ಮಾಡಿದ
ಮೊದಲ ಸಾುಟ್್ಅಪ್ ಆ್ಗಿದ.
 ಇದರ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನಗಳನುನ ವಿಶೋಷವಾಗಿ ಸಣು ಉಪಗೊಹ ಮಾರುಕಟ್ುಗಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದ.
 ಅದು ಮ್ರರು ಹಂತ್ಸದಲ್ಲಾದ, ವಿಕೊಮ್ I, II ಮ್ತ್ಸುಿ III.
 ವಿಕೊಮ್-ಎಸ್ ಬಹು-ಕಕ್ಷೆಯ ಅಳವಡಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಂತ್ಸರಗೊಹ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳಂತ್ಸಹ ಅನೆೋಕ ಸ್ೋವೆಗಳನುನ
ಒದಗಿಸುತ್ಸಿದ;

 ಯಾವುದೋ ಉಡಾವಣಾ ಸಥಳದ್ಧಂದ 24 ಗಂಟ್ಗಳ ಒಳಗೆ ವಿಕಮ್ ರಾಕಟ್ ಅನುನ ಜರೋಡಿಸಬಹುದು

ಮ್ತ್ಸುಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮ್ತ್ಸುಿ "ಪೋಲರೋರ್ಡ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಾ" ಹರಂದ್ಧದ.
ಸ್ಕೈರರಟ್ ಏರರೋಸ್ಪೋಸ್
 ಒಂದು ಭಾರತಿೋಯ ಖಾಸಗಿ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಸ್ಥಯಾಗಿದ.
 ಇದು ತ್ಸನನದೋ ಆ್ದ ಸರಣಿ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನಗಳನುನ, ಅದರಲರಾ ವಿಶೋಷವಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಉಪಗೊಹ
ಮಾರುಕಟ್ುಗಾಗಿ ನಿಮಿ್ಸುವ ಉದಿೋಶ ಹರಂದ್ಧದ.

 ಕೋಂದೊ ಕಚೆೋರಿ: ಹೈದರಾಬ್ಾದ್
 ಸಾಥಪನೆ: 2018ರಲ್ಲಾ
 ಮಾಜಿ ಇಸ್ರೊೋ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಪವನ್ ಕುಮಾರ್ ಚ್ಂದನ, ನಾಗ ಭಾರತ್ ದ್ಾಕ
ಪುಷಪಕ್ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪೊಯೋಗ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ (ಇಸ್ರೊೋ) ಕನಾ್ಟಕದ ಚಿತ್ಸೊದುಗ್ ಜಿಲಾಯ
ಏರರೋನಾಟಿಕಲ್ ಟ್ಸ್ು ರೋಂರ್ಜನಲ್ಲಾ ಪುಷಪಕ್ ಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದ (ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ)
ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪೊಯೋಗವನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ನಡಸ್ತದ.
 ಇದು ಇಸ್ರೊೋದ ಎರಡನೆೋ ಸರಣಿಯ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪೊಯೋಗವಾಗಿದ
 ಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದ ಇಸ್ರೊೋದ ಅನೆಿೋಷಣೆ: ಈ ಮಿಷನ್ ಸಂಪ್ಣ್
ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಗಾಗಿ ಅಗತ್ಸಯ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನಗಳನುನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ISRO ನ ನಡಯುತಿಿರುವ ಪೊಯತ್ಸನಗಳ ಒಂದು
ಭಾಗವಾಗಿದ, ಇದು ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶಕಕ ಕಡಿಮೆ-ವೆಚ್ಾದ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಸಕಿೊಯಗೆರಳಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
 ಹಂದ್ಧನ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಮಿಷನ್ಗಳು: ISRO ಹಂದ್ಧನ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳನುನ 2016 ರಲ್ಲಾ
ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ನಡಸ್ತತ್ಸುಿ.
 ಪೊಯೋಗವು ಇಸ್ರೊೋ ಬಳಸುವ ಸಾಂಪೊದ್ಾಯಿಕ ಘನ ಬರಸುರ್ (HS9) ಎಂಜಿನ್ನಿಂದ ನಡಸಲಪಡುವ ರಾಕಟ್
ನಲ್ಲಾ ರಕಕಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ನೌಕಯನುನ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶಕಕ ಕಳುಹಸುವುದನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿತ್ಸುಿ.
ಪುಷಪಕ್ ಬಗೆಗ:
ಏಕ-ಹಂತ್ಸದ್ಧಂದ ಕಕ್ಷೆಗೆ (SSTO) ವಾಹನ: ಪುಷಪಕ್ ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಅನುನ ಎಲಾಾ-ರಾಕಟ್, ಸಂಪ್ಣ್ವಾಗಿ ಮ್ರುಬಳಕ
ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ SSTO ವಾಹನವಾಗಿ ವಿನಾಯಸಗೆರಳಿಸಲಾಗಿದ, X-33, X-34, ಮ್ತ್ಸುಿ ನವಿೋಕರಿಸ್ತದ DC-XA
ನಂತ್ಸಹ ಹಂದ್ಧನ ಪೊದಶ್ನಕಾರರಿಂದ ಸುಧಾರಿತ್ಸ ಅಂಶಗಳನುನ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ.
ಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಬಹುದ್ಾದ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ವೆಹಕಲ್ (RLV)
 ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಎನುನವುದು ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶಕಕ ಹಲವು ಬ್ಾರಿ ಉಡಾವಣೆಯಾಗುವ ವಾಹನವಾಗಿದ. ವಾಹನವನುನ ಅನೆೋಕ
ಮ್ರುಪ್ಾೊರಂಭಗಳಿಗೆ ಬಳಸಬಹುದ್ಾದಿರಿಂದ, ವೆಚ್ಾವನುನ ತ್ಸಗಿಗಸುವಲ್ಲಾ ಸಹಾಯವಾಗಲ್ಲದ.

 ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ನೌಕಯನುನ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುವ ಸರಪರ್ ದುಬ್ಾರಿ ರಾಕಟ್

ಬರಸುರ್ಗಳನುನ ಮ್ರಳಿ ಪಡಯುವುದು ಆ್ರ್ಎಲ್ವಿ ಹಂದ್ಧನ ಕಲಪನೆಯಾಗಿದ. ಇದನುನ ನಂತ್ಸರ ಇಂಧನ
ತ್ಸುಂಬ್ಲಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಹಾರಾಟಗಳಲ್ಲಾ ಮ್ರುಬಳಕ ಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದು.
ಶವ ಶಕಿಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಪ್ಾಾನೆಟರಿ ಸ್ತಸುಮ್ ನಾಮ್ಕರಣಕಾಕಗಿ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಖ್ಗೆರೋಳ ಒಕರಕಟದ (IAU)

ವಕಿ್ಂಗ್ ಗರೊಪ್ ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಚ್ಂದೊಯಾನ-3 ರ ವಿಕೊಮ್ ಲಾಯಂಡರ್ನ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಪ್ಾಯಿಂಟ್ ಗೆ ಶವ ಶಕಿಿ ಎಂಬ
ಹಸರನುನ ಅನುಮೊೋದ್ಧಸ್ತದ.
 ಆ್ಗಸ್ು 26, 2023 ರಂದು ಚ್ಂದೊಯಾನ ರ ಯಶಸ್ತಿ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ನಂತ್ಸರ ಪೊಧಾನಿ ನರೋಂದೊ ಮೊೋದ್ಧಯವರ
ಹಸರನುನ ಘರೋಷ್ಟ್ಸ್ತದಿರು.
 ಶವಶಕಿಿ ಪ್ಾಯಿಂಟ್ ಭಾರತಿೋಯ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಸಂಶರೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥ (ಇಸ್ರೊೋ) ದ ಮ್ರರನೆೋ ಚ್ಂದೊನ
ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯಾದ ಚ್ಂದೊಯಾನ-3 ರ ಚ್ಂದೊನ ದಕ್ಷಿಣ ಧುೊವದ ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ತ್ಾಣವಾಗಿದ.
ಶವಶಕಿಿ ಪ್ಾಯಿಂಟ್
ಸಥಳ: ಇದು 69.373°S 32.319°E, ಚ್ಂದೊನ ಕುಳಿಗಳಾದ ಮ್ಂಜಿನಸ್ C ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಂಪಲ್ಲಯಸ್ N ನಡುವೆ ಇದ.
ಕಾೊಯಶ್ ಸ್ೈಟ್ಗಳ ಹಂದ್ಧನ ಹಸರುಗಳು
ತಿರಂಗಾ ಪ್ಾಯಿಂಟ್: ಚ್ಂದೊಯಾನ-2 ಕಾೊಯಶ್ ಸ್ೈಟ್ಗೆ ಈ ಹಂದ ಪೊಧಾನಿ 'ತಿರಂಗಾ ಪ್ಾಯಿಂಟ್' ಎಂದು ಹಸರಿಸ್ತದಿರು.
ಜ್ವಾಹರ ಪ್ಾಯಿಂಟ್: ರಾಷರಪತಿ ಎ.ಪಿ.ಜ. ಅಬುಿಲ್ ಕಲಾಂ ಅವರು ಚ್ಂದೊಯಾನ-1 ಇಂಪ್ಾಯಕ್ು ಪ್ೊೋಬ್
ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ಸಥಳಕಾಕಗಿ 'ಜ್ವಾಹರ್ ಪ್ಾಯಿಂಟ್' ಅನುನ ಪೊಸಾಿಪಿಸ್ತದರು
ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಖ್ಗೆರೋಳ ಒಕರಕಟ (IAU) ದ ಕುರಿತ್ಸು
ಸಾಥಪನೆ: ಜ್ುಲೈ 28, 1919 ರಂದು ಬಲ್ಲಿಯಂನ ಬೊಸ್ಲ್್ನಲ್ಲಾ ನಡದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅಸ್ಂಬ್ಲಾಯಲ್ಲಾ IAU ಅನುನ
ಸಾಥಪಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ಗುರಿ: ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸಹಕಾರದ ಮ್ರಲಕ ಖ್ಗೆರೋಳಶಾಸರವನುನ ಅದರ ಎಲಾಾ ರರಪಗಳಲ್ಲಾ ಉತೆಿೋಜಿಸುವುದು
ಮ್ತ್ಸುಿ ರಕ್ಷಿಸುವುದು.
ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿ: ಪ್ಾಯರಿಸ್, ಫಾೊನ್್.
ಸದಸಯರು: IAU ಸದಸಯತ್ಸಿವು 92 ದೋಶಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ. ಆ್ ದೋಶಗಳಲ್ಲಾ, 85 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಸದಸಯರು.
ಭಾರತ್ಸವನುನ ಆ್ಸ್ರರೋನಾಮಿಕಲ್ ಸ್ರಸ್ೈಟಿ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ASI) ಪೊತಿನಿಧಿಸುತ್ಸಿದ.
ವೃತಿಿಪರ ಸದಸಯರು: ಇದರ ಸದಸಯರು ಖ್ಗೆರೋಳ ಸಂಶರೋಧನೆ, ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಭಾವದಲ್ಲಾ ತೆರಡಗಿರುವ ಡಾಕುರೋಟ್
ಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಂತೆ ಪೊಪಂಚ್ದ್ಾದಯಂತ್ಸದ ವೃತಿಿಪರ ಖ್ಗೆರೋಳಶಾಸರಜ್ಞರನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುತ್ಾಿರ.
IAU ಮ್ರಲಕ ನಾಮ್ಕರಣದ ಮಾನದಂಡ

ನಿಯಮ್ 4: ಇದು ಸೌರವ್ಯಹದ ನಾಮ್ಕರಣದ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಅಂಶವನುನ ಒತಿಿಹೋಳುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ

ಅನೆೋಕ ಜ್ನಾಂಗಿೋಯ ಗುಂಪುಗಳು, ದೋಶಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಲ್ಲಂಗಗಳ ಹಸರುಗಳ ನಾಯಯಯುತ್ಸ ಪ್ಾೊತಿನಿಧಯವನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿದ.
ನಿಯಮ್ 11: ಗೆರಂದಲವನುನ ತ್ಸಪಿಪಸಲು ಆ್ಕಾಶ ನಾಮ್ಕರಣದ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ ಹಸರುಗಳು ವಿಭಿನನವಾಗಿರಬೋಕು ಎಂದು
ಇದು ಒತಿಿಹೋಳುತ್ಸಿದ.
ನಿಯಮ್ 9: IAU ನಿಯಮ್ 9 ಅನುನ ಅನುಸರಿಸುತ್ಸಿದ, ಇದು ಹತೆರಿಂಬತ್ಸಿನೆೋ ಶತ್ಸಮಾನದ ಹಂದ್ಧನ ಐತಿಹಾಸ್ತಕ
ರಾಜ್ಕಿೋಯ ವಯಕಿಿಗಳನುನ ಹರರತ್ಸುಪಡಿಸ್ತ ರಾಜ್ಕಿೋಯ, ಮಿಲ್ಲಟರಿ ಅಥವಾ ಧಾಮಿ್ಕ ಪರಿಣಾಮ್ಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧರುವ
ಹಸರುಗಳನುನ ನಿಷೋಧಿಸುತ್ಸಿದ.

ರಕ್ಷಣಾ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ವಾಯಯಾಮ್ ಮಿಲನ್ 2024
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ವಾಯಯಾಮ್ ಮಿಲನ್ 2024 ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಐಎನ್ಎಸ್ ವಿಕಾೊಂತ್ ಹಡಗಿನಲ್ಲಾ ನಡದ ಸಮಾರರೋಪ
ಸಮಾರಂಭದರಂದ್ಧಗೆ ಮ್ುಕಾಿಯಗೆರಂಡಿತ್ಸು. ಇದು ನೌಕಾ ವಾಯಯಾಮ್ದ 12 ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯಾಗಿದ.

 ನಡದ ಸಥಳ: ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ
 ಪ್ವ್ ನೌಕಾ ಕಮಾಂರ್ಡನ ಆ್ಶೊಯದಲ್ಲಾ ನಡಯುವ ದಿೈವಾಷ್ಟ್್ಕ ಬಹುಪಕ್ಷಿೋಯ ನೌಕಾ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ.
 ಮಿಲನ್' ಎಂದರ 'ಸಂಗಮ್ದ ಸಭೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ರ್ಧಯೋಯವಾಕಯ - 'ಸೌಹಾದ್ದ ಒಗಗಟಿುನ ಸಹಯೋಗ'
ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕಡಲ ಸಹಕಾರದ ನಿರಂತ್ಸರ ಮ್ನೆರೋಭಾವವನುನ ಸಂಕೋತಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಇದು 1995 ರಲ್ಲಾ ಅಂಡಮಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿಕರೋಬ್ಾರ್ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು. ಇಂಡರೋನೆೋಷಾಯ,
ಸ್ತಂಗಾಪುರ್, ಶೊೋಲಂಕಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಥೆೈಲಾಯಂರ್ಡ ನೌಕಾಪಡಗಳು ಈ ಆ್ವೃತಿಿಯಲ್ಲಾ ಭಾಗವಹಸ್ತದಿವು.
ಉದಿೋಶ
ಸ್ನೋಹಪರ ನೌಕಾಪಡಗಳ ನಡುವಿನ ವೃತಿಿಪರ ಸಂವಹನವನುನ ಹಚಿಾಸುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದೊದಲ್ಲಾ ಬಹುಪಕ್ಷಿೋಯ
ದರಡಾ-ಪಡಯ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳಲ್ಲಾ ಅನುಭವವನುನ ಪಡಯುವುದು.
2024 ರ ವಾಯಯಾಮ್ವು ಎರಡು ಹಂತ್ಸಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ:
ಹಾಬ್ರ್ ಫೋಸ್: ಇಂಟನಾಯ್ಷನಲ್ ಮಾಯರಿಟ್ೈಮ್ ಸ್ಮಿನಾರ್, ಸ್ತಟಿ ಪರೋರ್ಡಗಳು, ಟ್ಕ್ ಎಕಿ್ಬ್ಲಷನ್ಗಳು, ಎಕ್್
ಪಟ್್ ಎಕ್್ಚೆೋಂರ್ಜಗಳು, ಯುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕರಟಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಿೊೋಡಾಕರಟಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ.
ಸ್ತೋ ಫೋಸ್: ಸ್ನೋಹಪರ ರಾಷರಗಳು, ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ವಾಹಕಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ಘಟಕಗಳಿಂದ ಹಡಗುಗಳು
ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿಮಾನಗಳ ಭಾಗವಹಸುವಿಕಯನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುತ್ಸಿದ.
ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರ ಎಂದು ಕರಯಲಪಡುವ ಸಿಂತ್ಸವಾಗಿ ಹಲವು ಟಾಗೆ್ಟ್ ಗಳನುನ
ಗುರಿಯಾಗಿಸುವ (ಬಹು ಸ್ತಡಿತ್ಸಲ) ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಮ್ಲ್ಲುಪಲ್ ಇಂಡಿಪಂಡಂಟಿಾ ಟಾಗೆ್ಟ್ಬಲ್ ರಿೋ-ಎಂಟಿೊ
ವೆಹಕಲ್ (ಎಂಐಆ್ರ್ವಿ) ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಅಗಿನ-5 ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಭಾರತ್ಸದ ಇತಿಿೋಚಿನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯು
ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿದ.
 ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶರೋಧನೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥ (ಡಿಆ್ರ್ಡಿಒ) ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರವನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸ್ತದ.

 ಭಾರತ್ಸದ ಸಿದೋಶ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಮ್ುನನಡಸುವಲ್ಲಾ ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರದ MIRV

ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದರಂದ್ಧಗೆ ಅಗಿನ-5 ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಯಶಸ್ತಿ ಪರಿೋಕ್ಷಾಥ್ ಹಾರಾಟವು ದೋಶದ ರಕ್ಷಣಾ ಸನನದಿತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕಾಯ್ತ್ಸಂತ್ಸೊದ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಬಲಪಡಿಸುವಲ್ಲಾ ಪೊಮ್ುಖ್ ಮೆೈಲ್ಲಗಲಾನುನ ಗುರುತಿಸುತ್ಸಿದ.
 ದೋಶೋಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸ್ತದ ಅಗಿನ-5 ಕ್ಷಿಪಣಿಯು ಅನೆೋಕ ಸ್ತಡಿತ್ಸಲಗಳನುನ ವಿವಿಧ ಸಥಳಗಳಲ್ಲಾ

ನಿಯೋಜಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸುತ್ಸಿದ. ಇದಲಾದ, ಮಿಷನ್ ದ್ಧವಾಯಸರದ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯಂದ್ಧಗೆ, ಭಾರತ್ಸವು

MIRV ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಹರಂದ್ಧರುವ ಆ್ಯಿ ದೋಶಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸ್ೋರಿದ.
ಅಗಿನ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು
 ದ್ಧೋಘ್ ವಾಯಪಿಿಯ, ಪರಮಾಣು ಶಸಾರಸರಗಳನುನ ಕರಂಡರಯುಯವ ಭರ ಮೆೋಲಮೈಯಿಂದ ಭರ ಮೆೋಲಮೈಗೆ ಗುರಿ
ಹರಂದ್ಧದ ಬ್ಾಯಲ್ಲಸ್ತುಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದ
 ಸರಣಿಯ ಮೊದಲ ಕ್ಷಿಪಣಿ, ಅಗಿನ-I ಅನುನ ಇಂಟಿಗೆೊೋಟ್ರ್ಡ ಗೆೈಡರ್ಡ ಮಿಸ್ೈಲ್ ಡವಲಪಮಂಟ್ ಪ್ೊೋಗಾೊಂ (IGMDP)
ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತ್ಸು ಮ್ತ್ಸುಿ 1989 ರಲ್ಲಾ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ಅಗಿನ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳ ರರಪ್ಾಂತ್ಸರಗಳು
 ಅಗಿನ I: ಇದು ಅಲಪ ಶೊೋಣಿಯ ಬ್ಾಯಲ್ಲಸ್ತುಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ (SRBM), ವಾಯಪಿಿ: 700-800 ಕಿ.ಮಿೋ. ಭಾರತಿೋಯ
ಸ್ೋನೆಯು 2007 ರಲ್ಲಾ ಅಗಿನ-1 ಅನುನ ಸ್ೋವೆಯಲ್ಲಾ ಸ್ೋರಿಸ್ತಕರಂಡಿತ್ಸು
 ಅಗಿನ II: ಇದು ಮ್ಧಯಮ್ ಶೊೋಣಿಯ ಬ್ಾಯಲ್ಲಸ್ತುಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದುಿ, ವಾಯಪಿಿ: 2000 ಕಿ.ಮಿೋ ಗಿಂತ್ಸ ಹಚ್ುಾ ಯನುನ
ಹರಂದ್ಧದ.
 ಅಗಿನ III: ಇದು ಅಂತ್ಸರ-ಮ್ಧಯಮ್ ಶೊೋಣಿಯ ಬ್ಾಯಲ್ಲಸ್ತುಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದುಿ, ವಾಯಪಿಿ:2,500 ಕಿ.ಮಿೋ.
 ಅಗಿನ IV: ಇದು ಅಂತ್ಸರ-ಮ್ಧಯಮ್ ಶೊೋಣಿಯ ಬ್ಾಯಲ್ಲಸ್ತುಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಾಗಿದುಿ, ವಾಯಪಿಿ:3,500 ಕಿ.ಮಿೋ ಗಿಂತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ
ರಸ್ಿ ಮೊಬೈಲ್ ಲಾಂಚ್ರ್ನಿಂದ ಗುಂಡು ಹಾರಿಸಬಲಾದು.
 ಅಗಿನ-V: ಇದು 5,000 ಕಿ.ಮಿೋ.ಗರ ಹಚ್ುಾ ವಾಯಪಿಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧರುವ ಖ್ಂಡಾಂತ್ಸರ ಕ್ಷಿಪಣಿ (ICBM) ಆ್ಗಿದ.
 ಅಗಿನ ಪೊೈಮ್: ಎರಡು-ಹಂತ್ಸದ ಕಾಯನಿಸುರೈಸ್ಾ ಕ್ಷಿಪಣಿ (ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಂತ್ಸದಲ್ಲಾದ) 2023 ರ ಜ್ರನ್ನಲ್ಲಾ
ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಹಾರಾಟವನುನ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದ. ಕ್ಷಿಪಣಿಯು 1,000 - 2,000 ಕಿಮಿೋ ದರರದಲ್ಲಾ ಪೊತೆಯೋಕ
ಸಥಳಗಳಲ್ಲಾ ಹಲವಾರು ಸ್ತಡಿತ್ಸಲಗಳನುನ ತ್ಸಲುಪಿಸುವ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಹರಂದ್ಧದ.\
MIRV ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ
 MIRV ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವು ಒಂದೋ ಕ್ಷಿಪಣಿಯನುನ ಅನೆೋಕ ಸಥಳಗಳನುನ ಗುರಿಯಾಗಿಸಲು ಶಕಿಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿದ,
ಸಂಭಾವಯವಾಗಿ ನರರಾರು ಕಿಲರೋಮಿೋಟರ್ ಅಂತ್ಸರದಲ್ಲಾ, ಅದರ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ಪರಿಣಾಮ್ಕಾರಿತ್ಸಿವನುನ
ಗಮ್ನಾಹ್ವಾಗಿ ಹಚಿಾಸುತ್ಸಿದ.
 ಅಗಿನ, ಪರಮಾಣು ಸ್ತಡಿತ್ಸಲಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧದುಿ, 5,000 ಕಿಮಿೋಗಿಂತ್ಸ ಹಚಿಾನ ವಾಯಪಿಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ, ಇದು
ಪ್ಾೊಥಮಿಕವಾಗಿ ಚಿೋನಾದ್ಧಂದ ಬದರಿಕಗಳನುನ ಎದುರಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.

ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮಣ ವಾಯಯಾಮ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮಣ ವಾಯಯಾಮ್ವನುನ ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು. ಇದು ಭಾರತ್ಸ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಲೋಷಾಯ ನೌಕಾಪಡಗಳ ನಡುವೆ ನಡಸಲಾದ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ.
ಭಾಗವಹಸುವವರು: ಇಂಡಿಯನ್ ನೆೋವಲ್ ಶಪ್ ಕಿಲಾಿನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಯಲ್ ಮ್ಲೋಷ್ಟ್ಯನ್ ಶಪ್ KD ಲಕಿರ್ ಗುರಿ:
ಭಾರತಿೋಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಯಲ್ ಮ್ಲೋಷ್ಟ್ಯನ್ ನೌಕಾಪಡಯ ನಡುವಿನ ಬಂಧಗಳನುನ ಬಲಪಡಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಸಪರ
ಕಾಯ್ಸಾಧಯತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸುವುದು.
ಹಂತ್ಸಗಳು: ಎರಡು ಹಂತ್ಸಗಳಲ್ಲಾ ನಡಸಲಾಗುತ್ಸಿದ: ಬಂದರು ಹಂತ್ಸ(harbor phase) ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದೊ ಹಂತ್ಸ(sea
phase).
INS ಕಿಲಾಿನ್:
 ಇದು ಪ್ಾೊಜಕ್ು 28 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ನಿಮಿ್ಸಲಾದ ಸಥಳಿೋಯವಾಗಿ-ನಿಮಿ್ತ್ಸ ಜ್ಲಾಂತ್ಸಗಾ್ಮಿ ವಿರರೋಧಿ ಯುದಿ
ನೌಕ ಆ್ಗಿದ.
 ಈ ನೌಕಗೆ ಆ್ಯಕಟಿುನಲ್ಲಾ ನೆಲಗೆರಂಡಿರುವ ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಿನಿಕರೋಯ್ ದ್ಧಿೋಪ ಸಮ್ರಹದ ಅಮಿನಿಡಿವಿ
ಗುಂಪಿನಲ್ಲಾರುವ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾನ ಒಂದು ದ್ಧಿೋಪದ ಹಸರನುನ ಇಡಲಾಗಿದ.
ಭಾರತ್ಸದ ಇತ್ಸರ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ಗಳು:
ಇಬ್ಾ್ಮ್ರ್: ಇದು ಭಾರತ್ಸ, ದಕ್ಷಿಣ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬೊಜಿಲ್ನಿಂದ ನಡಸಲಾದ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ.
SIMBEX: ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಂಗಾಪುರ.
SLINEX: ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶೊೋಲಂಕಾ.
MH 60R ಸ್ತೋಹಾಕ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯು ಹರಸದ್ಾಗಿ ಸ್ೋಪ್ಡಗೆರಂಡ MH 60R ಸ್ತೋಹಾಕ್ (ಬ್ಾಾಯಕ್ಹಾಕ್

ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ನ ಕಡಲ ರರಪ್ಾಂತ್ಸರ) ಬಹು-ಪ್ಾತ್ಸೊ ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ ಅನುನ ಮಾರ್ಚ್ 6 ರಂದು ಕೋರಳದ ಕರಚಿಾಯ INS
ಗರುಡಾದಲ್ಲಾ ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಲದ.
ಸ್ತೋಹಾಕ್್ ಸಾಕಿಡೊನ್ ಅನುನ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯಲ್ಲಾ INAS 334 ಆ್ಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗುವುದು.
ಭಾರತ್ಸ-ಯುಎಸ್ ಒಪಪಂದ: ವಿದೋಶ ಮಿಲ್ಲಟರಿ ಮಾರಾಟ (ಎಫ್ಎಂಎಸ್)ದ ಮ್ರಲಕ 2020 ರಲ್ಲಾ 24 ಸ್ತೋಹಾಕ್
ಗಳನುನ ಖ್ರಿೋದ್ಧಸಲು ಭಾರತ್ಸವು ಯುಎಸ್ ನೆರಂದ್ಧಗೆ ಒಪಪಂದ ಮಾಡಿಕರಂಡಿದ.
ಇದರಥ್ US ಸಕಾ್ರವು ಒಪಪಂದದ ಪೊಕಾರ 24 ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ಗಳು ಮ್ುಂದ್ಧನ ವಷ್ದರಳಗೆ ಹಸಾಿಂತ್ಸರಿಸಲ್ಲದ.
ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್: ಇದು ಜ್ಲಾಂತ್ಸಗಾ್ಮಿ ವಿರರೋಧಿ ಯುದಿ (ASW), ಮೆೋಲಮೈ ನಿೋರಿನ ವಿರರೋಧಿ ಯುದಿನೌಕ
(ASuW), ಹುಡುಕಾಟ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾರುಗಾಣಿಕಾ (SAR), ವೆೈದಯಕಿೋಯ ಸಥಳಾಂತ್ಸರಿಸುವಿಕ (MEDEVAC) ಗಾಗಿ
ವಿನಾಯಸಗೆರಳಿಸಲಾಗಿದ.

MH 60R ಸ್ತೋಹಾಕ್ನ ವಿಶಷು ಲಕ್ಷಣಗಳು:

ಇವುಗಳನುನ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಾ ಬಹುತೆೋಕ ಎಲಾಾ ಹಡಗುಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ನಿಯೋಜ್ನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ತದಿವಾಗಿದ.
ದ್ಾಳಿ ಮಾಡುವ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳು: ಅವು ಟಾಪಿ್ಡರಗಳು, ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುಧಾರಿತ್ಸ ನಿಖ್ರವಾದ ಕಿಲ್ ವೆಪನ್
ಸ್ತಸುಮ್ ರಾಕಟ್ಗಳನುನ ಹಾರಿಸುವ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಹರಂದ್ಧವೆ.
INS ಗರುಡ ಬಗೆಗ:

ಇದು ಕೋರಳದ ಕರಚಿಾಯಲ್ಲಾರುವ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾ ವಿಮಾನ ನಿಲಾಿಣವಾಗಿದ.
ಇದನುನ 11 ಮೆೋ 1953 ರಂದು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ಇದು ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಹಳೆಯ ಆ್ಪರೋಟಿಂಗ್ ಏರ್ ಸ್ುೋಷನ್ ಆ್ಗಿದ.
ರಕ್ಷಣಾತ್ಸಮಕ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳು: ಒಳಬರುವ ಗುಂಡಿನ ದ್ಾಳಿ ಅಥವಾ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಂದ ಆ್ತ್ಸಮರಕ್ಷಣೆಯ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ
ಹರಂದ್ಧರುವ ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಏಕೈಕ ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ ಇದ್ಾಗಿದ.
ಐಎನ್ಎಸ್ ಜ್ಟಾಯು
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡ ಕಡಲ ಗಡಿ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಾ ನರತ್ಸನ ನೌಕಾನೆಲಯಾದ ‘ಐಎನ್ಎಸ್
ಜ್ಟಾಯು’ ಗೆ ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪದ ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪದಲ್ಲಾ ಕಾಯಾ್ರಂಭಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.ಇದೋ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ, ‘ಐಎನ್ಎಸ್
ಜ್ಟಾಯು’ವಿನ ಮೊದಲ ಕಮಾಂಡಿಂಗ್ ಆ್ಫ್ಲೋಸರ್ ಆ್ಗಿ ನೆೋಮ್ಕವಾಗಿರುವ ಕಮಾಂಡರ್ ವೊತ್ಸ ಬಘೋಲ್ ಅಧಿಕಾರ
ವಹಸ್ತಕರಂಡರು.
 INS ಜ್ಟಾಯು ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ ಸಮ್ರಹದಲ್ಲಾ ಎರಡನೆೋ ನೌಕಾ ನೆಲಯಾಗಿದ. ಈ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ನೌಕಾಪಡಯ
ಮೊದಲ ನೌಕಾನೆಲ, ಕವರಟಿುಯಲ್ಲಾ INS ದ್ಧಿೋಪರಕ್ಷಕ ಅನುನ 2012 ರಲ್ಲಾ ಕಾಯಾ್ರಂಭ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
 ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪವು ಎಂಟು ಡಿಗಿೊ ಚ್ಾನೆಲ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಒಂಬತ್ಸುಿ ಡಿಗಿೊ ಚ್ಾನೆಲ್ನಂತ್ಸಹ ನಿಣಾ್ಯಕ ಸಮ್ುದ್ರ
ಸಂಪಕ್ಗಳ (ಎಸ್ಎಲ್ಒಸ್ತ) ಛೋದಕದಲ್ಲಾದ, ಇದು ಭಾರಿೋ ಕಡಲ ಸಂಚ್ಾರದ್ಧಂದ್ಾಗಿ ಸಮ್ುದೊ ಮಾಲ್ಲನಯಕಕ
ಗುರಿಯಾಗುತ್ಸಿದ.
ಮ್ಹತ್ಸಿ
INS ಜ್ಟಾಯು ಕಾಯಾ್ರಂಭವು ಭಾರತ್ಸದ ಕಡಲ ಭದೊತ್ಾ ಕಾಯ್ತ್ಸಂತ್ಸೊದಲ್ಲಾ ಗಮ್ನಾಹ್ ಬಳವಣಿಗೆಯನುನ
ಸರಚಿಸುತ್ಸಿದ, ವಾಯುಪಡ ಸ್ತಬಬಂದ್ಧ ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಭಾರತ್ಸದ ಎಲಾ ಸ್ತಬಬಂದ್ಧ ತ್ಸನನ ನೆಲದ್ಧಂದ ಹರರಹರೋಗಬೋಕು ಎಂದು
ಮಾಲ್ಲಿೋವ್್ ಘರೋಷ್ಟ್ಸ್ತದ ನಂತ್ಸರ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿಶೋಷವಾಗಿ ಹಂದರ ಮ್ಹಾಸಾಗರ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಬಳೆಯುತಿಿರುವ ಚಿೋನಾದ
ಪೊಭಾವದ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ ಕಡಲ ಗಡಿ ರಕ್ಷಣೆ ವಿಚ್ಾರದಲ್ಲಾ ಈ ನೌಕಾನೆಲಗಳ ಕಾಯಾ್ರಂಭಕಕ ಮ್ಹತ್ಸಿ ಬಂದ್ಧದ.
ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ ದ್ಧಿೋಪಗಳು

 ಭಾರತ್ಸದ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಚಿಕಕ ಕೋಂದ್ಾೊಡಳಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ, ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ (ಸಂಸಕೃತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಲಯಾಳಂನಲ್ಲಾ

'ನರರು ಸಾವಿರ ದ್ಧಿೋಪಗಳು'ಎಂದಥ್) ಕರಚಿಾಯಿಂದ 220 ಕಿಮಿೋ ಮ್ತ್ಸುಿ 440 ಕಿಮಿೋ ನಡುವೆ ಇರುವ 36
ದ್ಧಿೋಪಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ ದ್ಧಿೋಪಸಮ್ರಹವಾಗಿದ.
 ಅದರಲ್ಲಾ ಕೋವಲ 11 ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ಜ್ನರು ವಾಸ್ತಸುತ್ಾಿರ. ಒಟುು 32 ಚ್ದರ ಕಿ.ಮಿೋ. ಇರುವ ಈ ಕೋಂದ್ಾೊಡಳಿತ್ಸ
ಪೊದೋಶ ನೆೋರವಾಗಿ ಕೋಂದೊದ ನಿಯಂತ್ಸೊಣದಲ್ಲಾದ.
 ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪವು ಹಂದರ ಮ್ಹಾಸಾಗರದ ಹವಳದ ದ್ಧಿೋಪಗಳ ಸರಪಳಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣಕಕ ಮಾಲ್ಲಾೋವ್್
ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ಭಾಜ್ಕದ ದಕ್ಷಿಣಕಕ ಚ್ಾಗೆರೋಸ್ ದ್ಧಿೋಪಸಮ್ರಹವನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ.
ಎಂಟು ಡಿಗಿೊ ಚ್ಾನೆಲ್ ಭಾರತಿೋಯ ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪವನುನ ಮಾಲ್ಲಾೋವ್್ನಿಂದ ಪೊತೆಯೋಕಿಸುತ್ಸಿದ.
ಒಂಭತ್ಸುಿ ಡಿಗಿೊ ಚ್ಾನೆಲ್ ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪವನುನ ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ ದ್ಧಿೋಪಸಮ್ರಹದ್ಧಂದ ಪೊತೆಯೋಕಿಸುತ್ಸಿದ.
ಭಾರತ್ ಶಕಿಿ ಪೊದಶ್ನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ರಾಜ್ಸಾಥನದ ಪ್ೋಖಾೊನ್ನಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ ಮ್ರರು ಸ್ೋನೆಗಳ ಅಂದರ ಸ್ೋನಾಪಡ,
ನೌಕಾಪಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯುಪಡಗಳ ಮಿಲ್ಲಟರಿ ವಾಯಯಾಮ್ 2024 ರ ಭಾರತ್ ಶಕಿಿ ವಾಯಯಾಮ್ ನಡಯಿತ್ಸು. ಸ್ೋನೆಯ
ವಿಶೋಷ ಪಡಗಳು, ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಮಾಕರೋ್ಸ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತಿೋಯ ವಾಯುಪಡಯ ಗರುಡನೆರಂದ್ಧಗೆ
ಅಭಾಯಸವು ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು.
 ಈ ಪೊದಶ್ನದಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲ್ಎ ತೆೋಜ್ಸ್, ಎಎಲ್ಎರ್ಚ ಎಂಕ–4, ಎಲ್ಲ್ಎರ್ಚ ಪೊಚ್ಂಡ, ಮೊಬೈಲರಾರೋ ಣ್ ನಿರರೋಧಕ
ವಯವಸ್ಥ, ಬ್ಲಎಂಪಿ–2 ಹಾಗರ ಅದರ ಇತ್ಸರಮಾದರಿಗಳು, ನಾಗ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವಾಹಕ, ಟಿ90 ಟಾಯಂ ಕಗಳು, ಧನುಶ್, ಕ9
ವಜ್ೊ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪಿನಾಕ ರಾಕೋಟಗಳು ತ್ಸಮ್ಮ ಸಾಮ್ಥಯ್ ತೆರೋರಿದವು.
 ‘ಉತ್ಸಿರ ಅಥವಾ ಪಶಾಮ್ ದ್ಧಕಿಕನಲ್ಲಾ ಏನನರನ ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸ್ತಕರಳಿದೋ ನಡದ ಮೊದಲ ಸ್ೋನಾ ಪೊದರ್ಶನ
ಇದ್ಾಗಿದ’
ವಾಯಯಾಮ್ದ ಉದಿೋಶ
ಆ್ತ್ಸಮರಕ್ಷಣೆಯ ಶಕಿಿಯ ಪೊದಶ್ನ: ಇದು ದೋಶದ ಪರಾಕೊಮ್ದ ಪೊದಶ್ನವಾಗಿ ಸಥಳಿೋಯ ಶಸಾರಸರ ವಯವಸ್ಥಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ವೆೋದ್ಧಕಗಳ ಒಂದು ಶೊೋಣಿಯನುನ ಪೊದಶ್ಸ್ತತ್ಸು. ಸಥಳಿೋಯ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳ ಜರತೆಗೆ, ಸಂವಹನ, ತ್ಸರಬೋತಿ,
ಪರಸಪರ ಕಾಯ್ಸಾಧಯತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸರಕು ಸ್ೋವೆ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ ಮ್ರರು ಪಡಗಳ ಏಕಿೋಕರಣವನುನ ಪೊದಶ್ಸುವ
ಗುರಿಯನುನಹರಂದ್ಧದ.

IMT TRILAT- 2024 ವಾಯಯಾಮ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ತಿೊಪಕ್ಷಿೋಯ ವಾಯಯಾಮ್ (IMT TRILAT) ಎರಡನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯು ಪಶಾಮ್ ಹಂದರ
ಮ್ಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಾ ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಪ್ಾೊರಂಭವಾಯಿತ್ಸು.
 ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್: ಇದು ಭಾರತ್ಸ, ಮೊಜಾಂಬ್ಲಕ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾಂಜಾನಿಯಾ ನಡುವಿನ ತಿೊಪಕ್ಷಿೋಯ ಕಡಲ
ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ.
 ಗುರಿ: ತ್ಸರಬೋತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿಮ್ ಅಭಾಯಸಗಳ ಹಂಚಿಕಯ ಮ್ರಲಕ ಸಾಮಾನಯ ಅಪ್ಾಯಗಳನುನ ಎದುರಿಸಲು
ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಸೃಷ್ಟ್ುಸುವುದು.
ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಆ್ಫ್ ಮೊಜಾಂಬ್ಲಕ್
ಆ್ಗೆನೋಯ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾದಲ್ಲಾ ನೆಲಗೆರಂಡಿರುವ ಒಂದು ದೋಶವಾಗಿದ.
ರಾಜ್ಧಾನಿ: ರಾಜ್ಧಾನಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ದರಡಾ ನಗರ ಮಾಪುಟ್ರ
ಅಧಯಕ್ಷರು:ಫ್ಲಲ್ಲಪ್ ನುಯಸ್ತ
ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಆ್ಫ್ ತ್ಾಂಜೋನಿಯಾ
ಪ್ವ್ ಆ್ಫ್ಲೊಕಾದ ಆ್ಫ್ಲೊಕನ್ ಗೆೊೋಟ್ ಲೋಕ್್ ಪೊದೋಶದ ಒಂದು ದೋಶವಾಗಿದ.
ರಾಜ್ಧಾನಿ: ಡರೋಡರೋಮಾ
ಅಧಯಕ್ಷರು: ಸಮಿಯಾ ಸುಲುಹು ಹಸ್ನ್
ಅಿಂತರಾಾಷ್ಟ್ರೇಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು
ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯ ಕುರಿತ್ಸು ನಿಣ್ಯ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕಿೋನಾಯದ ನೆೈರರೋಬ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡದ ತ್ಸನನ ಆ್ರನೆೋ ಅಧಿವೆೋಶನದಲ್ಲಾ, ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಪರಿಸರ
ಅಸ್ಂಬ್ಲಾ (UNEA) ಭಾರತ್ಸವು ಸಲ್ಲಾಸ್ತದ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯ ಕುರಿತ್ಸು ನಿಣ್ಯವನುನ ಅಂಗಿೋಕರಿಸ್ತತ್ಸು. ಈ
ನಿಣ್ಯವನುನ ಶೊೋಲಂಕಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬರಲ್ಲವಿಯಾ ಸಹ ಪ್ಾೊಯೋಜಿಸ್ತದ.
UNEPಯಿಂದ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯ ನಿಣ್ಯ
ಲೈಫ್ ಪರಿಕಲಪನೆ: ಈ ನಿಣ್ಯವು ಗೌರವಾನಿಿತ್ಸ ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನಮ್ಂತಿೊ ಅವರುರರಪಿಸ್ತದ ಲೈಫ್ (ಪರಿಸರಕಾಕಗಿ
ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲ) ಪರಿಕಲಪನೆಯನುನ ಅಳವಡಿಸ್ತಕರಂಡಿದ.
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮ್ರರು ಆ್ಯಾಮ್ಗಳು: ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ 2030 ರ ಕಾಯ್ಸರಚಿಗೆ ಬದಿತೆಯನುನ
ನಿಣ್ಯವು ಪುನರುಚ್ಾರಿಸ್ತತ್ಸು.
ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅರಿವು ಪೊಕೃತಿಯಂದ್ಧಗೆ ಸಾಮ್ರಸಯದ ಸುಸ್ತಥರ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಗಾಗಿ ನಿಣಾ್ಯಕವಾಗಿದ ಎಂದು ಅದು
ಒತಿಿಹೋಳುತ್ಸಿದ.

ವತ್ಸ್ನೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಪ್ಾತ್ರ: ವತ್ಸ್ನೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಗುರುತಿಸ್ತ,

ನಿಣ್ಯವು ಸಮ್ಥ್ನಿೋಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅದರ ಕರಡುಗೆಯನುನ ಎತಿಿ ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ.
UNEP ಪ್ಾತ್ಸೊ: ಸಮ್ಥ್ನಿೋಯ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಅಥವಾ ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಕಿೊಯಾ ಯೋಜ್ನೆಗಳನುನ
ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸುವಲ್ಲಾ ಸದಸಯ ರಾಷರಗಳನುನ ಬಂಬಲ್ಲಸಲು ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಪರಿಸರ
ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವನುನ (UNEP) ನಿಣ್ಯವು ವಿನಂತಿಸ್ತದ.
ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯದ ಪೊಚ್ಾರ: ಈ ನಿಣ್ಯವು ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೌಶಲಯವನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿದ ಏಕಂದರ ಶಕ್ಷಣ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಕೌಶಲಯವು ಸಮ್ಥ್ನಿೋಯ ಬಳಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಾಪದನೆಯ ಕಡಗೆ ಸಾಮ್ರಹಕ ಪೊಯತ್ಸನಗಳನುನ ವೆೋಗಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿದ.
ಮಿಷನ್ ಲೈಫ್ ಬಗೆಗ
ಮಿಷನ್ ಲೈಫ್ ಅನುನ ಭಾರತ್ಸದ ಗೌರವಾನಿಿತ್ಸ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊಯವರು ಅಕರುೋಬರ್ 20, 2022 ರಂದು
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು.
ಇದು ಆ್ಲರೋಚ್ನಾರಹತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಯಥ್ ಬಳಕಯ ಬದಲ್ಲಗೆ ಗಮ್ನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉದಿೋಶಪ್ವ್ಕ ಬಳಕಯ ಸುತ್ಸಿ
ಕೋಂದ್ಧೊೋಕೃತ್ಸವಾಗಿರುವ ಪರಿಸರ ಸ್ನೋಹ ಜಿೋವನಶೈಲ್ಲಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿದ.
ಉದಿೋಶ: ಪೊಜ್ಞಾಪ್ವ್ಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉದಿೋಶಪ್ವ್ಕ ಬಳಕಯ ಆ್ಧಾರದ ಮೆೋಲ "ಬಳಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಿಲೋವಾರಿ"
ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಯಿಂದ ವೃತ್ಾಿಕಾರದ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಮಿಷನ್ ಹರಂದ್ಧದ.
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂದರ ಭವಿಷಯದ ಪಿೋಳಿಗೆಗೆ ತ್ಸಮ್ಮ ಸ್ತಥತಿಯನುನ ಪ್ರೈಸಲು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕರಳಿದ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಯಲ್ಲಾ
ಪೊಗತಿ ಸಾಧಿಸುವುದು.
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ 2030 ರ ಅಜಂಡಾ
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳು (SDGs) ಎಂದು ಕರಯಲಪಡುವ 17 ಉದಿೋಶಗಳಿವೆ. ಈ ಗುರಿಗಳನುನ 2015 ರಲ್ಲಾ
ಪರಿಚ್ಯಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ಉದಿೋಶ: ಇದು ಬಡತ್ಸನವನುನ ನಿಮ್ರ್ಲನೆ ಮಾಡಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಚ್ುಾ ಸಮ್ಥ್ನಿೋಯ ಜ್ಗತ್ಸಿನುನ ಸಾಥಪಿಸಲು ಸಮ್ಗೊ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿವತ್ಸ್ಕ ಕೊಮ್ಗಳನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಪರಿಸರ ಕಾಯ್ಕ್ರಮ್(UNEP)
ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಪರಿಸರ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ವು ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ವಯವಸ್ಥಯಲ್ಲಾ ಪರಿಸರ ಸಮ್ಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಪೊತಿಕಿೊಯಗಳನುನ
ಸಂಘಟಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದ.
ಸಾಥಪನೆ: 5 ಜ್ರನ್ 1972, ನೆೈರರೋಬ್ಲ, ಕಿೋನಾಯ
ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿ: ನೆೈರರೋಬ್ಲ, ಕಿೋನಾಯ
ಸಾಥಪಕ: ಮಾರಿಸ್ ಸಾರಂಗ್
ಪ್ೋಷಕ ಸಂಸ್ಥ: ವಿಶಿಸಂಸ್ಥ
ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮ್ನ ವಾಯಯಾಮ್ವನುನ ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ ನಡಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.

‘ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ’ ಸಪರ್ಧ್ 2023
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಜಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಕಿೊಸ್ತುನಾ ಪಿಸ್ರಕೋವಾ ಅವರು 2023ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ ‘ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ’ ಕಿರಿೋಟ
ಮ್ುಡಿಗೆೋರಿಸ್ತಕರಂಡಿದ್ಾಿರ. ಲಬನಾನನ ಯಾಸ್ತಮನಾ ಜೈಟೌನ್ ರನನರ್-ಅಪ್ ಆ್ದರು.
 ನಡದ ಸಥಳ: ಭಾರತ್ಸದ ಮ್ಹಾರಾಷರ ರಾಜ್ಯದ ಮ್ುಂಬೈನಲ್ಲಾರುವ ಜಿಯವಲ್ಾ್ ಕನೆಿನಷನ್ ಸ್ಂಟರ್

 ಆ್ವೃತಿಿ: 71ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿ
 ಭಾಗವಹಸ್ತದ ದೋಶಗಳು: 112 ದೋಶಗಳ ಸುಂದರಿಯರು ಪ್ಾಲರಗಂಡಿದಿರು.
 ಉಡುಪಿ ಜಿಲಾಯ ಇನನಂಜ ಮ್ರಲದ ಸ್ತನಿ ಶಟಿು ಅವರು ಭಾರತ್ಸವನುನ ಪೊತಿನಿಧಿಸ್ತದಿರು.
 ಬ್ಾಲ್ಲವುರ್ಡ ನಿಮಾ್ಪಕ ಕರಣ್ ಜರೋಹರ್, ಮಾಜಿ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಫ್ಲಲ್ಲಪಿಪೋನ್್ ನ ಮೆೋಗನ್ ಯಂಗ್ ಅವರ
ನೆೋತ್ಸೃತ್ಸಿದಲ್ಲಾ ಸಪರ್ಧ್ಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
 70ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯ ಸಪರ್ಧ್ಯಲ್ಲಾ ಪ್ೋಲಂರ್ಡ ನ ಕರರೋಲ್ಲನಾ ಬೈಲಾವಾ್ಕ ಅವರು 2022ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ ‘ವಿಶಿ
ಸುಂದರಿ’ ಗೌರವಕಕ ಪ್ಾತ್ಸೊರಾಗಿದಿರು.
 28 ವಷ್ಗಳ ನಂತ್ಸರ ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಸಪರ್ಧ್ಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ. ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಕರನೆಯದ್ಾಗಿ
1996ರಲ್ಲಾ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಸಪರ್ಧ್ಯ 46ನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ. ಆ್ಗ ಗಿೊೋಸನ ಐರಿನ್ ಸ್ತಕಾವಾ
ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಗೆದ್ಧಿದಿರು.
 ರಿೋಟಾ ಫ್ರಿಯಾ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಗೆದಿ ಮೊದಲ ಭಾರತಿೋಯರಾಗಿದ್ಾಿರ. ಅವರು 1966 ರಲ್ಲಾ
ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಗೆದಿರು, ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಪಡದ ಮೊದಲ ಏಷಾಯದ ಮ್ಹಳೆ ಆ್ಗಿದ್ಾಿರ.
ಜಕ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್
 ಇದು ಮ್ಧಯ ಯುರರೋಪ್ನಲ್ಲಾ ಭರಆ್ವೃತ್ಸ ದೋಶವಾಗಿದ.
 ಇದು ದಕ್ಷಿಣಕಕ ಆ್ಸ್ತರಯಾ, ಪಶಾಮ್ಕಕ ಜ್ಮ್್ನಿ, ಈಶಾನಯಕಕ ಪ್ೋಲಂರ್ಡ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಗೆನೋಯಕಕ ಸ್ರಾೋವಾಕಿಯಾ
ದೋಶಗಳಿಂದ ಸುತ್ಸುಿವರದ್ಧದ.
 ರಾಜ್ಧಾನಿ: ಪೊೋಗ್
 ಅಧಯಕ್ಷ : ಪಟ್ೊ ಪ್ಾವೆಲ್

ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ JETCO
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ನಡುವೆ ಜ್ಂಟಿ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯಪ್ಾರ ಸಮಿತಿ
(JETCO) ಸಾಥಪನೆಗೆ ಹೋಳಿದ ಪ್ೊೋಟ್ರೋಕಾಲ್ಗೆ ಸಹ ಹಾಕುವ ಪೊಸಾಿವನೆಗೆ ಕೋಂದೊ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಅನುಮೊೋದನೆ
ನಿೋಡಿದ.
ಜ್ಂಟಿ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯಪ್ಾರ

ಸಮಿತಿ (JETCO) ಬಗೆಗ
ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಕಾಯ್ವಿಧಾನ:
JETCO ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಹಕಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ
ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ
ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಎರಡು ದೋಶಗಳಿಂದ
ರರಪುಗೆರಂಡ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ
ಸಂಸ್ಥಯಾಗಿದ.
ಉದಿೋಶ: ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ
ಬಲಪಡಿಸುವ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಉದಯಮ್ವನುನ ವಿಸಿರಿಸುವ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಸರಕು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ೋವೆಗಳ ರಫ್ುು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಆ್ಮ್ದುಗಳಲ್ಲಾನ ತೆರಂದರಗಳನುನ
ಪರಿಹರಿಸುವ ಗುರಿಯಂದ್ಧಗೆ
ಭಾಗವಹಸುವ ದೋಶಗಳ ನಡುವೆ
ಚ್ಚೆ್ಗಳು, ಮಾಹತಿ ಹಂಚಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಸಹಕಾರಕಾಕಗಿ ಇದು ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಇತ್ಸರ ದೋಶಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಇದೋ ರಿೋತಿಯ ಒಪಪಂದಗಳು: ಯುನೆೈಟ್ರ್ಡ ಕಿಂಗ್ಡಮ್, ಸ್ತಂಗಾಪುರ್, ಥೆೈಲಾಯಂರ್ಡ,
ಇಂಡರೋನೆೋಷಾಯ, ಮ್ಲೋಷಾಯ, ವಿಯಟಾನಂ, ದಕ್ಷಿಣ ಕರರಿಯಾ, ಕನಡಾ, ಮಾರಿಷಸ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಓಮ್ನ್ ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಅನೆೋಕ
ದೋಶಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಭಾರತ್ಸವು ಜ್ಂಟಿ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ವಾಯಪ್ಾರ ಸಮಿತಿ (ಜಟ್ರಕ) ಒಪಪಂದಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಒಪಪಂದದ ಮ್ಹತ್ಸಿ:
ಲಾಯಟಿನ್ ಅಮೆೋರಿಕನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರಿಬ್ಲಯನ್ ಮಾರುಕಟ್ುಗಳಿಗೆ ಪೊವೆೋಶ: ಹಚ್ುಾವರಿಯಾಗಿ, ಪ್ೊೋಟ್ರೋಕಾಲ್ ಲಾಯಟಿನ್
ಅಮೆೋರಿಕಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರಿಬ್ಲಯನ್ನಲ್ಲಾ ಹಚ್ುಾ ವಿಸಾಿರವಾದ ಮಾರುಕಟ್ುಗಳಿಗೆ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಒದಗಿಸಬಹುದು.
ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಬಗೆಗ
ಸಥಳ: ಇದು ಕರಿಬ್ಲಯನ್ ರಾಷರವಾಗಿದುಿ, ಪಶಾಮ್ಕಕ ಹೈಟಿಯಂದ್ಧಗೆ ಹಸಾಪನಿಯೋಲಾ ದ್ಧಿೋಪವನುನ
ಹಂಚಿಕರಳುಿತ್ಸಿದ.

ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು: ಕರಿಬ್ಲಯನ್ನ ಅತಿ ಎತ್ಸಿರದ ಪವ್ತ್ಸವಾದ ಪಿಕರ ಡುವಾಟ್್ ಸ್ೋರಿದಂತೆ

ಭರಪೊದೋಶವು ಮ್ಳೆಕಾಡು, ಸವನಾನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎತ್ಸಿರದ ಪೊದೋಶಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿದ. ಇದರ ರಾಜ್ಧಾನಿ ಸಾಯಂಟ್ರೋ
ಡರಮಿಂಗೆರ.
ಶಾಂಘೈ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥಯ ಸಾುಟ್ಪ್ ಫ್ೋರಮ್

ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ನಾಲಕನೆೋ ಶಾಂಘೈ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥ (SCO) ಸಾುಟ್ಪ್ ಫ್ೋರಮ್ 2024ರ ಮಾಚ್್ನಲ್ಲಾ
ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು.
ಆ್ಯೋಜ್ಕರು: ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಉದಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಂತ್ಸರಿಕ ವಾಯಪ್ಾರದ ಉತೆಿೋಜ್ನ ಇಲಾಖೆ
(DPIIT)
ಭಾರತ್ಸವು ಇದರ ಶಾಶಿತ್ಸ ಅಧಯಕ್ಷತೆಯನುನ ವಹಸ್ತದುಿ, SWG ನಿಯಮ್ಗಳ ಅಳವಡಿಕಗೆ ನೆೋತ್ಸೃತ್ಸಿ ವಹಸ್ತದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನವೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಾ ಅದರ ಎರಡನೆೋ ಸಭೆಯನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲ್ಲದ
ಸಹಯೋಗದ ವೆೋದ್ಧಕ: ಎಲಾಾ SCO ಸದಸಯ ರಾಷರಗಳಾದಯಂತ್ಸ ಸಾುಟ್ಪ್ ಪರಿಸರ ವಯವಸ್ಥಗಳಲ್ಲಾ ಪ್ಾಲುದ್ಾರರಿಗೆ
ತೆರಡಗಿಸ್ತಕರಳಿಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಹಯೋಗಿಸಲು ಇದು ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಸುತ್ಸಿದ.
ಗುರಿ: SCO ಸದಸಯ ರಾಷರಗಳಲ್ಲಾ ಸಥಳಿೋಯ ಸಾುಟ್ಪ್ ಪರಿಸರ ವಯವಸ್ಥಗಳನುನ ಬಲಪಡಿಸುವುದು.
ಉದಿೋಶಗಳು
ಉದಯಮ್ಶೋಲತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾವಿೋನಯತೆಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಉತ್ಸಿಮ್ ಅಭಾಯಸಗಳನುನ ಹಂಚಿಕರಳುಿವುದು
ಸಹಯೋಗ: ಕಾಪ್್ರೋಷನ್ಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಹರಡಿಕದ್ಾರರನುನ ಸಾುಟ್್ಅಪ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಸಹಯೋಗಿಸಲು
ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಚ್ುಾ ಅಗತ್ಸಯವಿರುವ ಬಂಬಲ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮಾರುಕಟ್ು ಪೊವೆೋಶವನುನ ಒದಗಿಸುವುದು.
ಸಮ್ುದೊ ಪಹೋರದ್ಾರ್
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ವಿದೋಶಾಂಗ ವಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವ ಎಸ್ ಜೈಶಂಕರ್ ಅವರು ಆ್ಸ್ತಯಾನ್ ದೋಶಗಳಿಗೆ ಸಾಗರರೋತ್ಸಿರ
ನಿಯೋಜ್ನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಫ್ಲಲ್ಲಪೈನ್್ನ ಮ್ನಿಲಾ ಕರಲ್ಲಾಯಲ್ಲಾರುವ ವಿಶೋಷ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ನೌಕಯಾದ
ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್ ಎಂಬ ಭಾರತಿೋಯ ಕರಾವಳಿ ರಕ್ಷಣಾ ನೌಕಗೆ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದರು. ಮ್ುಖಾಯಂಶಗಳು
 ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್ನಂತ್ಸಹ ವಿಶೋಷ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ಹಡಗುಗಳ ಭೆೋಟಿಯು ಭಾರತ್ಸದ ಸಮ್ುದೊ ಮಾಲ್ಲನಯದ
ಪೊತಿಕಿೊಯ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಪೊದಶ್ಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಸ್ತಯಾನ್ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಸಮ್ುದೊ
ಮಾಲ್ಲನಯದ ಬಗೆಗ ಕಾಳಜಿಯನುನ ಹಂಚಿಕರಂಡಿದ.
 ಫ್ಲಲ್ಲಪೈನ್್, ವಿಯಟಾನಂ ಮ್ತ್ಸುಿ ಬರೊನಿಯಲ್ಲಾನ ಪೊಮ್ುಖ್ ಕಡಲ ಏಜನಿ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ
ಬಲಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಈ ಭೆೋಟಿ ಹರಂದ್ಧದ.

 ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್ ಚೆಲ್ಲಾದ ತೆೈಲವನುನ ಹರಂದಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ರುಪಡಯಲು ಮಾಲ್ಲನಯ

ಪೊತಿಕಿೊಯ ಸಂರಚ್ನೆಯಲ್ಲಾ ವಿಶೋಷವಾದ ಸಮ್ುದೊ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ಉಪಕರಣಗಳನುನ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚೆೋತ್ಸಕ್
ಹಲ್ಲಕಾಪುರ್ ಅನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್
 ICGS ಸಮ್ುದೊ ಪಹರದ್ಾರ್, ಆ್ಂಧೊಪೊದೋಶದ ವಿಶಾಖ್ಪಟುಣಂನಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ ಪ್ವ್ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಾ
ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ.
 ಇದು ಭಾರತಿೋಯ ಕರೋಸ್ು ಗಾರ್ಡ್ನ ವಿಶೋಷ ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ನೌಕಯಾಗಿದ (PCV).
 ಇದು ಭಾರತ್ಸದ ಎರಡನೆೋ PCV ಆ್ಗಿದ (ಮೊದಲನೆಯದು ICGS ಸಮ್ುದೊ ಪೊಹರಿ).
 ಇದನುನ ಸರರತ್ನ ಎಬ್ಲಜಿ ಶಪ್ಯಾರ್ಡ್ನಿಂದ ಸಥಳಿೋಯವಾಗಿ ನಿಮಿ್ಸಲಾಗಿದ.
 ಇದನುನ 2012 ರಲ್ಲಾ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಇದು ಮಾಲ್ಲನಯ ಪೊತಿಕಿೊಯ, ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕಡಲ ಗಡಿ ರೋಖೆ (IMBL) / ವಿಶೋಷ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ವಲಯ (EEZ)
ಕಣಾಗವಲು, ಬಹು-ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಅಪರಾಧಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದೊ ಹುಡುಕಾಟ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾರುಗಾಣಿಕಾ (SAR)
ಸ್ೋರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕರೋಸ್ು ಗಾರ್ಡ್ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಗಳನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಕೈಗೆರಂಡಿದ.
ಆ್ಪರೋಷನ್ ಇಂದ್ಾೊವತಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತ್ಸವು ತ್ಸನನ ಪೊಜಗಳನುನ ಹಂಸಾಚ್ಾರ ಪಿೋಡಿತ್ಸ ಹೈಟಿಯಿಂದ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ಗೆ
ಸಥಳಾಂತ್ಸರಿಸಲು ‘ಆ್ಪರೋಷನ್ ಇಂದ್ಾೊವತಿ’ ಎಂಬ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯನುನ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ.
 ಹೈಟಿಯಲ್ಲಾ ಯಾವುದೋ ರಾಯಭಾರ ಕಚೆೋರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧಲಾದ ಭಾರತ್ಸವು ಡರಮಿನಿಕನ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ
ರಾಜ್ಧಾನಿ ಸಾಯಂಟ್ರ ಡರಮಿಂಗೆರದಲ್ಲಾ ತ್ಸನನ ಕಾಯಾ್ಚ್ರಣೆಯ ಮ್ರಲಕ ಪರಿಸ್ತಥತಿಯನುನ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ
ಮಾಡುತಿಿದ.
 ಹೈಟಿಯಲ್ಲಾ 75 ರಿಂದ 90 ಭಾರತಿೋಯರಿದ್ಾಿರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರಲ್ಲಾ ಸುಮಾರು 60 ಜ್ನರು ಅಗತ್ಸಯವಿದಿರ ಭಾರತ್ಸಕಕ
ಮ್ರಳಲು ಭಾರತಿೋಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ನೆರೋಂದ್ಾಯಿಸ್ತಕರಂಡಿದ್ಾಿರ.
 ಸಶಸರ ಗುಂಪುಗಳು ಕರಬ್ಲಯನ್ ದೋಶವಾದ ಹೈಟಿಯನುನ ತ್ಸನನ ಹಡಿತ್ಸಕಕ ತೆಗೆದುಕರಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಪೊಕ್ಷುಬಿತೆ
ಉಂಟಾಗಿದ, ಇದರ ಪರಿಣಾಮ್ವಾಗಿ ಸಕಾ್ರವು ವಾಸಿವಿಕವಾಗಿ ಕಣಮರಯಾಗುತ್ಸಿದ.
 2021 ರಲ್ಲಾ ಅಧಯಕ್ಷ ಜರವೆನೆಲ್ ಮೊಯಿಸ್ ಅವರ ಹತೆಯಯ ನಂತ್ಸರ ಹೈಟಿ ತಿೋವೊ ಮಾನವಿೋಯ, ರಾಜ್ಕಿೋಯ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಭದೊತ್ಾ ಬ್ಲಕಕಟಿುನಲ್ಲಾದ.
ಹೈಟಿ ದೋಶದ ಬಗೆಗ
 ಇದು ಕರಿಬ್ಲಯನ್ ಸಮ್ುದೊದಲ್ಲಾರುವ ಒಂದು ದೋಶವಾಗಿದ.
 ರಾಜ್ಧಾನಿ: ಪ್ೋಟ್್-ಔ-ಪಿೊನ್್(Port-au-Prince)

 ಪೊಮ್ುಖ್ ಪವ್ತ್ಸ ಶೊೋಣಿಗಳು: ಮಾಸ್ತಫ್ ಡ ಲಾ ಸ್ಲಾ, ಮಾಸ್ತಫ್ ಡು ನಾರ್ಡ್.

 ಅತಿದರಡಾ ಸರರೋವರ: ಎಟಾಂಗ್ ಸೌಮಾಟ್ೊ
 ಅತಿದರಡಾ ಜ್ಲಸಂಧಿ: ಗಲ್ಾ ಆ್ಫ್ ಗೆರನೆೋವ್.
 ಇದು ಭರಮಿಯ ಉತ್ಸಿರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪಶಾಮ್ ಗೆರೋಳಾಧ್ದಲ್ಲಾ ನೆಲಗೆರಂಡಿದ.
 ಗಡಿ ಹರಂದ್ಧರುವ ದೋಶಗಳು: ಹೈಟಿಯು ಪ್ವ್ಕಕ ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್, ಇದು ಹಸಾಪನಿಯೋಲಾದ ಉಳಿದ
ಭಾಗವಾಗಿದ, ದಕ್ಷಿಣ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪಶಾಮ್ಕಕ ಕರಿಬ್ಲಯನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಉತ್ಸಿರಕಕ ಅಟಾಾಂಟಿಕ್ ಸಾಗರದ್ಧಂದ ಆ್ವರಿಸ್ತದ.

ದ್ಧನ ವಿಶೇಷತೆಗಳು
ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಪೊತಿ ವಷ್ ಮಾರ್ಚ್ 3ರಂದು ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 2024ನೆೋ ಶೊವಣ ದ್ಧನದ ವಿಷಯ: ಮ್ನಃ ಸ್ತಥತಿಯ ಬದಲಾವಣೆ
 ಶೊವಣ ಸಮ್ಸ್ಯಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದಂತೆ ಆ್ ಸಮ್ಸ್ಯಯಿಂದ ಬಳಲುತಿಿರುವವರು, ಅವರ ಜ್ತೆಗೆ ಇರುವವರು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಸಮಾಜ್ದಲ್ಲಾನ ಎಲಾರ ಮ್ನಸ್ತಥತಿಯನುನ ಬದಲ್ಲಸಬೋಕು ಎಂಬುದು ಈ ಬ್ಾರಿಯ ಗುರಿ.
 ವಿಶಿ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಂಸ್ಥಯ ಅಂದ್ಾಜಿನ ಪೊಕಾರ ವಿಶಿದ್ಾದಯಂತ್ಸ ಶೊವಣ ಸಮ್ಸ್ಯಯಿಂದ ಬಳಲುತಿಿರುವವರಲ್ಲಾ 43
ಕರೋಟಿಯಷುು ಜ್ನರಿಗೆ ಈಗ ಚಿಕಿತೆ್ ನಿೋಡಬೋಕಿದ.
ಉದಿೋಶ
ಶೊವಣ ಸಮ್ಸ್ಯಯಿಂದ ಬಳಲುತಿಿರುವವರಿಗೆ ಚಿಕಿತೆ್ ದರರತ್ಸು, ಅವರರ ಎಲಾರಂತೆ ಕೋಳಿಸ್ತಕರಳುಿವಂತ್ಾಗಬೋಕು
ಎಂಬುದು ದ್ಧನದ ಆ್ಚ್ರಣೆಯ ಪೊಧಾನ ಉದಿೋಶ. ಶೊವಣ ದರೋಷವನುನ ತ್ಸಡಗಟುುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಜಾಗೃತಿಮ್ರಡಿಸುವುದು. ಜ್ನರಿಗೆ ಕಿವಿ ಸಮ್ಸ್ಯ ಬಗೆಗ ಶಕ್ಷಣ ನಿೋಡುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರ ಹಕುಕಗಳ ಬಗೆಗ ಅವರಿಗೆ
ಕಲ್ಲಸುವುದು.
ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನದ ಇತಿಹಾಸ: ಮಾರ್ಚ್ 3, 2007 ರಂದು ಮೊದಲ ಬ್ಾರಿಗೆ ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ಆ್ದರ ಮೊದಲು ಇದನುನ ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಕಿವಿ ಆ್ರೈಕ ದ್ಧನ (Ear Care Day) ವೆಂದು ಕರಯಲಾಗಿತ್ಸುಿ. 2016
ರಲ್ಲಾ ವಿಶಿ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಂಸ್ಥ, ವಿಶಿ ಶೊವಣ ದ್ಧನ ಎಂದು ಘರೋಷ್ಟ್ಸಲು ನಿಧ್ರಿಸ್ತತ್ಸು.
ವಿಶಿ ವನಯ ಜಿೋವಿಗಳ ದ್ಧನ 2024
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ವಿಶಿ ವನಯಜಿೋವಿ ದ್ಧನವನುನ ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ ಮಾರ್ಚ್ 3 ರಂದು ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ, ಇದು
ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆಯನುನ ಎತಿಿ ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಮ್ಮ ಗೊಹದಲ್ಲಾ ವಾಸ್ತಸುವ ವೆೈವಿಧಯಮ್ಯ
ಜಾತಿಗಳನುನ ರಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ವೆೋದ್ಧಕಯಾಗಿದ.
ಈ ದ್ಧನದಂದು ವನಯ ಜಿೋವಿಗಳ ಬಗೆಗ ಅರಿವು ಹಾಗರ ಶಕ್ಷಣ ನಿೋಡಲು, ವನಯ ಜಿೋವಿ ವೆೈವಿದಯತೆಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯ
ತೆಯ ತಿಳುವಳಿಕ ಹಚಿಾ ಸಲು ಈ ದ್ಧನವನುನ ಮಿೋಸಲ್ಲಡಲಾಗಿದ.
2024 ರ ರ್ಥೋಮ್: "ಜ್ನರು ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರಮಿಯನುನ ಸಂಪಕಿ್ಸುವುದು: ವನಯಜಿೋವಿಗಳಿಗಾಗಿ ನಾವಿೋನಯತೆಗಳನುನ
ಕಂಡುಹಡಿಯುವುದು," ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪೊಯತ್ಸನಗಳನುನ ಮ್ುಂದುವರಸುವಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ನಾವಿೋನಯತೆಯ
ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆಯನುನ ಒತಿಿಹೋಳುತ್ಸಿದ.

ವನಯಜಿೋವಿಗಳ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯನುನ ಮೆೋಲ್ಲಿಚ್ಾರಣೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಾ, ಕಾನರನುಬ್ಾಹರ ಚ್ಟುವಟಿಕಗಳನುನ

ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಜಾಗತಿಕ ಮ್ಟುದಲ್ಲಾ ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸುವಲ್ಲಾ ಡಿಜಿಟಲ್
ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನದ ಪರಿವತ್ಸ್ಕ ಸಾಮ್ಥಯ್ವನುನ ಇದು ಒತಿಿಹೋಳುತ್ಸಿದ.
ಉದಿೋಶ
ಬದಲಾಗುತಿಿರುವ ಪೊಕೃತಿಯ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಹಾಗು ಮಾಹತಿ ನಿೋಡಲು ವಿಶಿ ವನಯಜಿೋವಿ ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಮಾನವನ ಚ್ಟುವಟಿಕಗಳಿಂದ ವೃಕ್ಷ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊಣಿ ಜಿೋವ ಸಂಕುಲ ಸಮ್ಸ್ಯ ಎದುರಿಸುತಿಿರುವ ವಿಚ್ಾರದ ಬಗೆಗ ಜ್ನರಲ್ಲಾ
ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸುವುದ್ಾಗಿದ.
ಹನೆನ ಲ
 ವಿಶಿ ಸಂಸ್ಥಯ ಜ್ನರಲ್ ಅಸ್ಂಬ್ಲಾ ಮಾರ್ಚ್ 3ನುನ ವಿಶಿ ವನಯ ಜಿೋವಿ ದ್ಧನವನಾನ ಗಿ ಆ್ಚ್ರಿಸಲು ಡಿಸ್ಂಬರ್ 20,
2013 ರಲ್ಲಾ ಘರೋಷಣೆ ಮಾಡಿತ್ಸು. ಪ್ಾೊಣಿ ಸಂಕುಲ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಸಯ ಸಂಕುಲದ ಬಗೆಗ ಅರಿವು ಮ್ರಡಿಸಲು ಈ
ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲು ತಿೋಮಾ್ನಿಸಲಾಯಿತ್ಸು. ವಿಶಿ ಸಂಸ್ಥಯ ಜ್ನರಲ್ ಅಸ್ಂಬ್ಲಾ , ಸಸಯ ಹಾಗರ ಪ್ಾೊಣಿಗಳ
ಪ್ಾಮ್ುಖ್ಯ ತೆಯನುನ ತಿಳಿಸುವುದು, ವನಯ ಜಿೋವಿ ಸಂಕುಲದ ವಿವಿಧ ಕರಡುಗೆಗಳನುನ ಗೌರವಿಸಲು ಈ ದ್ಧನವನುನ
ಮಿೋಸಲ್ಲರಿಸಲಾಗಿದ.
 CITES ಒಪಪಂದಕಕ 1973 ಮಾರ್ಚ್ 3 ರಂದು ಸಹ ಹಾಕಲಾಯಿತ್ಸು. ಇದರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಮಾರ್ಚ್ 3 ರಂದು
ವನಯಜಿೋವಿ ದ್ಧನವನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
CITES 1973
 CITES (ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ಪೊಭೆೋದಗಳಲ್ಲಾ ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ವಾಯಪ್ಾರದ ಸಮಾವೆೋಶ) ವಾಷ್ಟ್ಂಗುನ್
ಕನೆಿನಷನ್ ಎಂದರ ಕರಯಲಪಡುವ ವೆೈಲ್ಾ ಫೌನಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಫ್ಾೋರಾ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ಸಸಯಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಪ್ಾೊಣಿಗಳನುನ ರಕ್ಷಿಸಲು ಬಹುಪಕ್ಷಿೋಯ ಒಪಪಂದವಾಗಿದ.
 ಜ್ುಲೈ 1, 1975 ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ್ಧತ್ಸು.
 ಹನೆನಲ: ಇಂಟನಾಯ್ಷನಲ್ ಯರನಿಯನ್ ಫಾರ್ ಕನ್ವೆೋ್ಶನ್ ಆ್ಫ್ ನೆೋಚ್ರ್ (IUCN) ಸದಸಯರ ಸಭೆಯಲ್ಲಾ
1963 ರಲ್ಲಾ ನಿಣ್ಯವನುನ ಅಂಗಿೋಕರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
 CITES ತ್ಸನನ ಗುರಿಗಳನುನ ಕಾಯ್ಗತ್ಸಗೆರಳಿಸಲು ತ್ಸಮ್ಮದೋ ಆ್ದ ದೋಶೋಯ ಶಾಸನವನುನ ಅಳವಡಿಸ್ತಕರಳಿಲು
ನಿಬ್ಂಧಿತ್ಸವಾಗಿರುವ ಸಮಾವೆೋಶಕಕ ದೋಶಗಳ ಮೆೋಲ ಕಾನರನುಬದಿವಾಗಿ ಬದಿವಾಗಿದ.
 CITES ನ ಉದಿೋಶ: ಕಾಡು ಪ್ಾೊಣಿಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಸಯಗಳ ಮಾದರಿಗಳ ಅಂತ್ಾರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ವಾಯಪ್ಾರವು ಅವುಗಳ
ಉಳಿವಿಗೆ ಧಕಕಯಾಗದಂತೆ ನೆರೋಡಿಕರಳುಿವುದು. ಇದು 35,000 ಕರಕ ಹಚ್ುಾ ಜಾತಿಯ ಪ್ಾೊಣಿಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಸಸಯಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಹಂತ್ಸದ ರಕ್ಷಣೆಯನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.

ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ (ಟಿಬ್ಲ) ದ್ಧನ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕ್ಷಯ ರರೋಗದ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸಲು ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ (ಟಿಬ್ಲ) ದ್ಧನವನುನ ವಾಷ್ಟ್್ಕವಾಗಿ
ಮಾರ್ಚ್ 24 ರಂದು ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಕಂಡುಹಡಿದವರು: 24 ಮಾರ್ಚ್ 1882 ರಂದು, ಡಾ. ರಾಬಟ್್ ಕರೋರ್ಚ ಕ್ಷಯರರೋಗಕಕ (ಟಿಬ್ಲ) ಕಾರಣವಾಗುವ
ಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಾ (ಮೆೈಕರೋಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಂ ಟರಯಬಕುಯ್ಲರೋಸ್ತಸ್) ದ ಆ್ವಿಷಾಕರ ಮಾಡಿದಿರು.
2024 ರ ರ್ಥೋಮ್: ‘ಹೌದು, ನಾವು ಟಿಬ್ಲಯನುನ ಕರನೆಗೆರಳಿಸಬಹುದು!
ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ (ಟಿಬ್ಲ) ದ್ಧನದ ಬಗೆಗ
ರರೋಗದ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸಲು, ರರೋಗವನುನ ನಿಮ್ರ್ಲನೆ ಮಾಡುವ ಪೊಯತ್ಸನಗಳನುನ ಹಚಿಾಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಟಿಬ್ಲ
ಪಿೋಡಿತ್ಸರಿಗೆ ಬಂಬಲವನುನ ಕರೊೋಢೋಕರಿಸಲು ಇದನುನ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ.
ಹನೆನಲ
ಮಾರ್ಚ್ 24, 1882 ಅನುನ ಕ್ಷಯರರೋಗದ ವಿರುದಿದ ಯುದಿದಲ್ಲಾ ಮ್ಹತ್ಸಿದ ದ್ಧನಾಂಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದ
ಏಕಂದರ ಈ ದ್ಧನದಲ್ಲಾ ಡಾ ರಾಬಟ್್ ಕರೋರ್ಚ ಟಿಬ್ಲಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಾವನುನ ಕಂಡುಹಡಿದರು.
ಕ್ಷಯರರೋಗ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶಾಿಸಕರೋಶದ ರರೋಗಗಳ ವಿರುದಿದ ಅಂತ್ಸರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಒಕರಕಟ (IUATLD) ಕ್ಷಯರರೋಗ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಣಾಮ್ದ ಬಗೆಗ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ರಡಿಸಲು ಮಾರ್ಚ್ 24 ಅನುನ ವಿಶಿ ಟಿಬ್ಲ ದ್ಧನವನಾನಗಿ
ಆ್ಚ್ರಿಸಲು ಪೊಸಾಿಪಿಸ್ತದುಿ, ಮೊದಲ ವಿಶಿ ಟಿಬ್ಲ ದ್ಧನವನುನ 1983 ರಲ್ಲಾ ಅಧಿಕೃತ್ಸವಾಗಿ ಆ್ಚ್ರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು.
ದ್ಧನದ ಮ್ಹತ್ಸಿ: ವಿಶಿ ಕ್ಷಯರರೋಗ ದ್ಧನವು ಸಕಾ್ರಗಳು, ಆ್ರರೋಗಯ ಸಂಸ್ಥಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದ್ಾಯಗಳನುನ
ವಿಶಾಿದಯಂತ್ಸ ಒಗರಗಡಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದುಿ, ಎಲಾಾ ಬ್ಾಧಿತ್ಸರಿಗೆ ಗುಣಮ್ಟುದ ಆ್ರೈಕಯ ಪೊವೆೋಶವನುನ
ಖಾತಿೊಪಡಿಸುವ ಮ್ರಲಕ ಟಿಬ್ಲ ಸಾಂಕಾೊಮಿಕವನುನ ಕರನೆಗೆರಳಿಸಲು ಅವರ ಬದಿತೆಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಕ್ಷಯರರೋಗ
ಇದು ಸ್ರೋಂಕಿತ್ಸ ವಯಕಿಿಯ ಕಮ್ುಮ ಅಥವಾ ಸ್ತೋನುವಿಕಯಿಂದ ಸಣು ಹನಿಗಳನುನ ಉಸ್ತರಾಡುವ ಮ್ರಲಕ ಹರಡುವ
ಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಾದ ಸ್ರೋಂಕು. ಮೆೈಕರೋಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಂ ಟರಯಬಕುಯ್ಲರೋಸ್ತಸ್ ಬ್ಾಯಕಿುೋರಿಯಾವು ಟಿಬ್ಲಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ.
ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿ (SDG) 3: 2030 ರ ಹರತಿಿಗೆ ಟಿಬ್ಲ ಸಾಂಕಾೊಮಿಕವನುನ ಕರನೆಗೆರಳಿಸುವುದು.
ಗುರಿ 3.3: 2030 ರ ವೆೋಳೆಗೆ, AIDS, TB, ಮ್ಲೋರಿಯಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿಲ್ಕ್ಷಯದ ಉಷುವಲಯದ ಕಾಯಿಲಗಳ ಸಾಂಕಾೊಮಿಕ
ರರೋಗಗಳನುನ ಕರನೆಗೆರಳಿಸುವುದು ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಪಟ್ೈಟಿಸ್, ನಿೋರಿನಿಂದ ಹರಡುವ ರರೋಗಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ಸಾಂಕಾೊಮಿಕ
ರರೋಗಗಳ ವಿರುದಿ ಹರೋರಾಡುವುದು.
ಭಾರತ್ಸವು ವಿಶಿಸಂಸ್ಥಯ ಎಸ್ಡಿಜಿಗಳಿಗೆ ಸಹ ಹಾಕಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಎಸ್ಡಿಜಿ ಟ್ೈಮ್ಲೈನ್ಗಿಂತ್ಸ ಐದು ವಷ್ಗಳ
ಮ್ುಂಚಿತ್ಸವಾಗಿ 2025 ರ ವೆೋಳೆಗೆ ಟಿಬ್ಲ ನಿಮ್ರ್ಲನೆಯನುನ ಗುರಿಪಡಿಸ್ತದ.

ಪರಶಸು ಪುರಸ್ಾೆರಗಳು
ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ವನಯಧಾಮ್ ಪೊಶಸ್ತಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕನಾ್ಟಕದ ಚ್ಾಮ್ರಾಜ್ ನಗರ ಜಿಲಾಯ ಬಂಡಿೋಪುರ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವು ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ
ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ವನಯಧಾಮ್(ಎರಡನೆೋ ಸಾಥನ) ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಎರಡನೆೋ ಬ್ಾರಿಗೆ ಪಡದ್ಧದ. ಕೋರಳದ ಪರಿಯಾರ್ ಹುಲ್ಲ
ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಕಕ ಮೊದಲ ಸಾಥನ, ನಾಗರಹರಳೆ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಕಕ ಮ್ರರನೆೋ ಸಾಥನ ಲಭಿಸ್ತದ.
 ದೋಶದ 54 ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಕೈಗೆರಳಿಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ (NTCA), ವೆೈಲ್ಾ ಲೈಫ್ ಇನಿ್ುಟರಯಟ್ ಆ್ಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಅರಣಯ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪೊತಿ ವಷ್ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ನಡಸ್ತ, ಈ ಪೊಶಸ್ತಿ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ.
 ಮಾನದಂಡಗಳು: ಅರಣಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ವನಯಜಿೋವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಮಾನವ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊಣಿ ಸಂಘಷ್ ತ್ಸಡಗೆ ಕೈಗೆರಂಡ
ಕೊಮ್ಗಳು, ಪೊವಾಸ್ತಗರು, ಶುಚಿತ್ಸಿ, ಸ್ತಬಬಂದ್ಧ ಕಾಯ್ ಮ್ುಂತ್ಾದ ಅಂಶಗಳ ಮಾನದಂಡಗಳ ಪರಿಗಣಿಸ್ತ ಆ್ಯಕ
ಪೊಕಿೊಯ ನಡಯುತ್ಸಿದ.
ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳು
 ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಒಟುು 54 ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಿವೆ
 ಭಾರತ್ಸದ 54 ನೆೋ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಧಯ ಪೊದೋಶದ 7ನೆೋ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ ವಿೋರಾಂಗಣ ದುಗಾ್ವತಿ ಮ್ಧಯಪೊದೋಶ
 ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾನ ಮೊದಲ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವೆಂದರ ಜಿಮ್ ಕಾಬ್ಟ್ ಟ್ೈಗರ್ ರಿಸವ್್, ಇದನುನ ಹಂದ ಹೈಲ್ಲ
ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಉದ್ಾಯನವನ ಎಂದು ಕರಯಲಾಗುತಿಿತ್ಸುಿ. ಇದನುನ 1936 ರಲ್ಲಾ ಸಾಥಪಿಸಲಾಯಿತ್ಸು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇದು
ಉತ್ಸಿರಾಖ್ಂಡದ ನೆೈನಿತ್ಾಲ್ ಜಿಲಾಯಲ್ಲಾದ.
 ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರದ ಸಲಹಯ ಮೆೋರಗೆ ವನಯಜಿೋವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದ, 1972 ರ ಸ್ಕ್ಷನ್ 38V
ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಪೊಕಾರ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾ್ರಗಳು ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳನುನ ಸರಚಿಸುತ್ಸಿವೆ.
 ಹುಲ್ಲ ವರದ್ಧ–2022’ ಪೊಕಾರ ದೋಶದಲ್ಲಾ ಕನಿಷಾ 3,167 ಹುಲ್ಲಗಳು ಇವೆ
 ಕನಾ್ಟಕ ರಾಜ್ಯವು 5 ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳನುನ ಹರಂದ್ಧದ, ಅವುಗಳೆಂದರ, ಬಂಡಿೋಪುರ, ಭದ್ಾೊ, ನಾಗರಹರಳೆ,
ದ್ಾಂಡೋಲ್ಲ-ಅಂಶ ಮ್ತ್ಸುಿ BRT ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳು
 ಕನಾ್ಟಕದಲ್ಲಾ ಒಟುು 563 ಹುಲ್ಲಗಳಿದುಿ ಎರಡನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ, ಮ್ಧಯ ಪೊದೋಶ(785 ) ಮೊದಲ
ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ.
 ಜಿಮ್ ಕಾಬ್ಟ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಅತಿೋ ಹಚ್ುಾ ಹುಲ್ಲಗಳು (260) ಇವೆ. ಎರಡನೆೋ ಸಾಥನದಲ್ಲಾ
ರಾಜ್ಯದ ಬಂಡಿೋಪುರ (150) ಹಾಗರ ನಾಗರಹರಳೆ (141) ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳು ಇವೆ.

‘ನಾಯಷನಲ್ ಕಿೊಯೋಟಸ್್’ ಪೊಶಸ್ತಿ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಸೃಜ್ನಶೋಲ ವಸುಿ ವಿಷಯದಲ್ಲಾ ಛಾಪು ಮ್ರಡಿಸ್ತದವರಿಗೆ ಇದೋ ಮೊದಲ ಬ್ಾರಿಗೆ ‘ನಾಯಷನಲ್
ಕಿೊಯೋಟಸ್್’ ಪೊಶಸ್ತಿಗಳನುನ ನವದಹಲ್ಲಯ ಭಾರತ್ಸ ಮ್ಂಟಪಮ್ನಲ್ಲಾ ನಡದ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ದಲ್ಲಾ ಪೊಧಾನಿ ಅವರು
ಪೊದ್ಾನ ಮಾಡಿದರು.
 ಕಥೆ ಹೋಳುವವರು ಗಿೊೋನ್ ಚ್ಾಂಪಿಯನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿ ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ ಪ್ಾರಂಪರಿಕ
ವಸರ ವಿನಾಯಸ ಆ್ಹಾರ ಸ್ೋರಿದಂತೆ 20 ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ನಿೋಡಲಾಯಿತ್ಸು
 ಪಂಕಿಿ ಪ್ಾಂಡ(ಗಿೊೋನ್ ಚ್ಾಂಪಿಯನ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ) ಕಿೋತಿ್ಕಾ ಗೆರೋವಿಂದಸಾಿಮಿ(ಕಥೆ ಹೋಳುವುದು) ಮೆೈರ್ಥಲ್ಲ
ಠಾಕರರ್(ಗಾಯಕಿ–ವಷ್ದ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ
ರಾಯಭಾರಿ ಪೊಶಸ್ತಿ) ಗೌರವ್ ಚ್ೌಧರಿ
(ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನ) ಕಾಮಿಯಾ ಜಾನಿ(ಪೊವಾಸ
ಕುರಿತ್ಸ ಸೃಜ್ನಾತ್ಸಮಕ ವಸುಿವಿಷಯ)
ಪೊಶಸ್ತಿಗೆ ಆ್ಯಕಯಾಗಿರುವ ಪೊಮ್ುಖ್ರು.
ಉದಿೋಶ
ಸಮಾಜ್ದ ಮೆೋಲ ಧನಾತ್ಸಮಕ ಪೊಭಾವ ಮ್ತ್ಸುಿ
ನವಿೋನ ಕರಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಷಯ
ರಚ್ನೆಕಾರರನುನ ಪೊಶಸ್ತಿ ಗೌರವಿಸುತ್ಸಿದ.
ಶೊೋಷಾತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪೊಭಾವವನುನ ಗುರುತಿಸುವ
ಮ್ರಲಕ, ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ರಚ್ನೆಕಾರರ ಪೊಶಸ್ತಿಯು
ರಚ್ನಾತ್ಸಮಕ ಉದಿೋಶಗಳಿಗಾಗಿ ತ್ಸಮ್ಮ
ಸೃಜ್ನಶೋಲತೆಯನುನ ಬಳಸಲು ಇತ್ಸರರನುನ
ಪೊೋರೋಪಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಅಹ್ತೆ
ವಯಸು್: ನಾಮ್ನಿದೋ್ಶನದ ದ್ಧನದಂದು 18+ ವಷ್ದವರಾಗಿರಬೋಕು
ಭಾರತಿೋಯರಿಗೆ 19 ವಿಭಾಗಗಳು, ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ರಚ್ನೆಕಾರರಿಗೆ 1 ವಗ್ (ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಷಯ)ದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ
ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ
ವೆೋದ್ಧಕಗಳು: Instagram, YouTube, Twitter, LinkedIn, Facebook, ShareChat, Koo, Roposo,
ಅಥವಾ Moj ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಪಟಿು ಮಾಡಲಾದ ಯಾವುದೋ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಾಾಟ್ಫಾಮ್್ಗಳಲ್ಲಾ ವಿಷಯವನುನ
ಹಂಚಿಕರಳಿಬೋಕು.
ಭಾಷ: ಇಂಗಿಾರ್ಷ ಅಥವಾ ಯಾವುದೋ ಭಾರತಿೋಯ ಭಾಷಯಲ್ಲಾರಬಹುದು.

ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿಯ ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿ 2023
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ ವಿವಿಧ ಭಾಷಗಳ 24 ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ
ಪೊಕಟಿಸ್ತದ. ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿಗೆ ಕನನಡ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಲೋಖ್ಕ ಕ.ಕ.ಗಂಗಾಧರನ್ ಅವರ ‘ಮ್ಲಯಾಳಂ ಕಥೆಗಳು’ ಕೃತಿ
ಆ್ಯಕಯಾಗಿದ. ಮ್ಲಯಾಳಂ ಭಾಷಯ ವಿವಿಧ ಲೋಖ್ಕರ ಸಣು ಕತೆಗಳನುನ ಕನನಡಕಕ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತ ಈ ಕೃತಿ
ರಚಿಸ್ತದ್ಾಿರ. ಲೋಖ್ಕಿ ಸುಧಾಮ್ರತಿ್ ಅವರ ‘ಮ್ಕಕಳಿಗಾಗಿ ನನನ ನೆಚಿಾನ ಕತೆಗಳು’ ಕೃತಿಯನುನ ಲೋಖ್ಕಿ ನಾಗರತ್ಸನ ಹಗೆಾ
ಅವರು ಸಂಸಕೃತ್ಸಕಕ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತದುಿ, ‘ರುಚಿರಾಹ್ ಬ್ಾಲಕಥಾ’ ಕೃತಿಗೆ ಸಂಸಕೃತ್ಸ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸ್ತದ.
ಸಾಹತಿ ಕರೋಟ ಶವರಾಮ್ ಕಾರಂತ್ಸ ಅವರ ‘ಚೆರೋಮ್ನದುಡಿ’ ಕೃತಿಯನುನ ಕಾಶಮೋರಿ ಭಾಷಗೆ ಗುಲಾಿರ್ ಅಹಮದ್ ರಥೆೋರ್
ಅವರು ‘ಚ್ರಮ್ ಸುಂರ್ಡ ಡರೋಲ್’ ಹಸರಿನಲ್ಲಾ ಭಾಷಾಂತ್ಸರಿಸ್ತದುಿ, ಈ ಕೃತಿಗೆ ಕಾಶಮೋರಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಪೊಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸ್ತದ.
 ಪೊಶಸ್ತಿ: ಒಟುು ₹ 50 ಸಾವಿರ ನಗದು ಹಾಗರ ಪೊಶಸ್ತಿಪತ್ಸೊ ಒಳಗೆರಂಡಿದ.
 ಕನನಡ ವಿಭಾಗದ ಆ್ಯಕ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಾ ವಿಮ್ಶ್ಕಿ ಎಂ .ಎಸ್.ಆ್ಶಾದೋವಿ, ಕಥೆಗಾರ ಕೋಶವ ಮ್ಳಗಿ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಪ್ೊ.ಎಸ್.ಸ್ತರಾರ್ಜ ಅಹಮದ್ ಇದಿರು.
ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ
 ಸಾಥಪನೆ: 1954
 ಪ್ೋಷಕ ಸಂಸ್ಥ: ಸಂಸಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ್ಸ ಸಕಾ್ರ
 ಪೊಧಾನ ಕಛೋರಿ: ದಹಲ್ಲ
 ಅಧಯಕ್ಷ: ಮಾಧವ್ ಕೌಶಕ್
 ಮಾನಯತೆ ಪಡದ ಭಾಷಗಳು: ಭಾರತ್ಸದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಾರುವ 22 ಭಾಷಗಳ ಜರತೆಗೆ, ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ ಇಂಗಿಾರ್ಷ
ಮ್ತ್ಸುಿ ರಾಜ್ಸಾಥನಿ ಭಾಷಗಳಿಗೆ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ
 ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ 4 ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಾ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ
 ಭಾಷಾ ಸಮಾಮನ್ ಪೊಶಸ್ತಿ, ಭಾಷಾಂತ್ಸರ ಪೊಶಸ್ತಿ, ಬ್ಾಲ ಸಾಹತ್ಸಯ ಪುರಸಾಕರ, ಯುವ ಪುರಸಾಕರ
2023 ರ ಕನನಡದ ಕೋಂದೊ ಸಾಹತ್ಸಯ ಅಕಾಡಮಿ ಪೊಶಸ್ತಿಗಳು
ಲಕ್ಷಿಮೋಶ ತೆರೋಳಾಪಡಿ ಪೊಬಂಧ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಾ ಮ್ಹಾಭಾರತ್ಸ ಅನುಸಂಧಾನ ಭಾರತ್ಸಯಾತೆೊ ಕೃತಿ
ಯುವ ಪುರಸಾಕರ: ಮ್ಂಜ್ು ನಾಯಕ ಚ್ಳರಿರ್: ಫ್್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ಕಥೆಗಳು (ಸಣು ಕಥೆಗಳು ವಿಭಾಗ)
ಬ್ಾಲ ಸಾಹತ್ಸಯ ಪುರಸಾಕರ: ವಿಜ್ಯಶೊೋ ಹಾಲಾಡಿ: ಸರರಕಿಕ ಗೆೋಟ್ ಕೃತಿ, ಇಂಗಿಾರ್ಷ ಭಾಷಯ ಗಾೊಂರ್ಡ ಪೋರಂಟ್್
ಬ್ಾಯಗ್ ಆ್ಫ್ ಸ್ರುೋರಿೋಸ್ ಕೃತಿಗೆ ಸುಧಾ ಮ್ರತಿ್ ಅವರಿಗೆ ದರರಕಿದ

ಆ್ಡ್ರ್ ಆ್ಫ್ ದ್ಧ ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲರಪೋ
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಅವರಿಗೆ ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತ್ಸುಯನನತ್ಸ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವ ಡುೊಕ್
ಗಾಯಲರಪೋ ಆ್ಡ್ರ್ ನಿೋಡಲಾಯಿತ್ಸು.
 ಇದನುನ "ನಗಡಾಗ್ ಪಲ್ ಗಿ ಖೆರೋಲರೋ್" ಎಂದರ ಕರಯಲಾಗುತ್ಸಿದ.

 ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತ್ಸಯಂತ್ಸ ಗೌರವಾನಿಿತ್ಸ ನಾಗರಿಕ ಪುರಸಾಕರವಾಗಿದ, ಸಮಾಜ್ಕಕ ಅಸಾಧಾರಣ ಕರಡುಗೆಗಳನುನ
ಪೊದಶ್ಸ್ತದ, ಸ್ೋವೆ, ಸಮ್ಗೊತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಾಯಕತ್ಸಿದ ಮೌಲಯಗಳನುನ ಒಳಗೆರಂಡಿರುವ ವಯಕಿಿಗಳಿಗೆ ನಿೋಡಲಾಗುತ್ಸಿದ.
 ಭಾರತ್ಸ-ಭರತ್ಾನ್ ಸ್ನೋಹವನುನ ಬಲಪಡಿಸಲು ಪೊಧಾನಿ ಮೊೋದ್ಧಯವರ ಕರಡುಗೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅವರ ಜ್ನಕೋಂದ್ಧೊತ್ಸ
ನಾಯಕತ್ಸಿವನುನ ಈ ಪೊಶಸ್ತಿ ಗುರುತಿಸುತ್ಸಿದ.
 ಸಾಥಪಿತ್ಸವಾದ ಶೊೋಯಾಂಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊಶಸಿಯದ ಪೊಕಾರ, ಆ್ಡ್ರ್ ಆ್ಫ್ ದ್ಧ ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲರಪೋ ಅನುನ ಜಿೋವಮಾನದ
ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಅಲಂಕಾರವಾಗಿ ಸಾಥಪಿಸಲಾಯಿತ್ಸು ಮ್ತ್ಸುಿ ಇದು ಭರತ್ಾನ್ನಲ್ಲಾ ಗೌರವ ವಯವಸ್ಥಯ
ಪರಾಕಾಷಾಯಾಗಿದ.
 ಪೊಸುಿತ್ಸ ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತ್ಸುಯನನತ್ಸ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನುನ ಪಡದ ಮೊದಲ ವಿದೋಶ
ಸಕಾ್ರದ ಮ್ುಖ್ಯಸಥರಾಗಿದ್ಾಿರ.

ಕಿೊೋಡಗಳು
ಮ್ಹಳಾ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್ (WPL) 2024
ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ದಹಲ್ಲಯ ಅರುಣ್ ಜಟಿಾ ಕಿೊಕಟ್ ಕಿೊೋಡಾಂಗಣದಲ್ಲಾ ನಡದ 2024ರ ಮ್ಹಳಾ ಪಿೊೋಮಿಯರ್
ಲ್ಲೋಗ್ ಟರನಿ್ಯಲ್ಲಾ ಫೈನಲ್ ಪಂದಯದಲ್ಲಾ ದಹಲ್ಲ ಕಾಯಪಿಟಲ್್ ವಿರುದಿ ರಾಯಲ್ ಚ್ಾಲಂಜ್ಸ್್ ಬಂಗಳರರು ತ್ಸಂಡ
8 ವಿಕಟ್ಗಳಿಂದ ಗೆಲುವು ಪಡಯಿತ್ಸು. ಆ್ ಮ್ರಲಕ ಆ್ರ್ಸ್ತಬ್ಲ ಮ್ಹಳಾ ತ್ಸಂಡ ಚೆರಚ್ಾಲ ವುಮೆನ್್ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್
ಮ್ುಡಿಗೆೋರಿಸ್ತಕರಂಡಿದ.
ಆ್ವೃತಿಿ: ಎರಡನೆೋ ಆ್ವೃತಿಿ
ಬಂಗಳರರು ಮ್ತ್ಸುಿ ದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಪಂದಯಗಳನುನ ಆ್ಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ಸುಿ.
WPL ನ ಆ್ರ್ ಸ್ತ ಬ್ಲ ತ್ಸಂಡದ ಕಾಯಪುನ್: ಸಮೃತಿ ಮ್ಂದಣು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕರೋರ್ಚ: ಲರಯಕ್ ವಿಲ್ಲಯಮ್್
WPL ದಹಲ್ಲ ತ್ಸಂಡದ ಕಾಯಪುನ್: ಮೆಗ್ ಲಾಯನಿಂಗ್
ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ರನ್ ಗಳನುನ ಪಡದವರು: ಎಲ್ಲಾಸ್ ಪರಿ್: 9 ಪಂದಯಗಳಲ್ಲಾ 347 ರನ್,
ಶೊೋಯಾಂಕ ಪ್ಾಟಿೋಲ್: 8 ಪಂದಯಗಳು, 21.3 ಓವರಗಳಲ್ಲಾ, 13 ವಿಕಟಗಳನುನ ಪಡದ್ಧದ್ಾಿರ
ಮ್ಹಳಾ ಪಿೊೋಮಿಯರ್ ಲ್ಲೋಗ್ (WPL) ಬಗೆಗ
ಪ್ಾೊಯೋಜ್ಕತ್ಸಿದ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ TATA WPL ಎಂದರ ಕರಯಲಪಡುತ್ಸಿದ.
ಇದು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾನ ಮ್ಹಳಾ ಟ್ಿಂಟಿ20 ಕಿೊಕಟ್ ಫಾೊಂಚೆೈಸ್ ಲ್ಲೋಗ್ ಆ್ಗಿದ.
ದಹಲ್ಲ ಕಾಯಪಿಟಲ್್, ಮ್ುಂಬೈ ಇಂಡಿಯನ್್, ರಾಯಲ್ ಚ್ಾಲಂಜ್ಸ್್ ಬಂಗಳರರು, ಗುಜ್ರಾತ್ ಜೈಂಟ್್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಯುಪಿ
ವಾರಿಯರ್ಜ್ ಸ್ೋರಿದಂತೆ ಒಟುು 5 ತ್ಸಂಡಗಳು ಭಾಗವಹಸ್ತದಿವು
ಒಡತ್ಸನ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಿವ್ಹಣೆ: ಭಾರತ್ಸ ಕಿೊಕಟ್ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ಮ್ಂಡಳಿ (BCCI).
ಮೊದಲ ಆ್ವೃತಿಿ:
 ಮಾರ್ಚ್ 2023
 ಮೊದಲ ಆ್ವೃತಿಿಯಲ್ಲಾ ಮ್ುಂಬೈ ಇಂಡಿಯನ್್ ಉದ್ಾಾಟನಾ ಪೊಶಸ್ತಿಯನುನ ಗೆದುಿಕರಂಡಿತ್ಸು. ರನನರ್ ಅಪ್
ತ್ಸಂಡ :ದಹಲ್ಲ
 ಮ್ುಂಬೈ ಮ್ತ್ಸುಿ ನವಿ ಮ್ುಂಬೈನಲ್ಲಾ ಪಂದಯಗಳು ನಡದ್ಧದುಿ, ಐದು ಫಾೊಂಚೆೈಸ್ತಗಳು ಭಾಗವಹಸ್ತದಿವು

ಕೆಎಎಸ್ ಮುಖ್ಯಪರಿೇಕ್ಷೆಯ ಮಾದರಿ ಪರಶೆ- ಉತುರ
ಕ ಎ ಎಸ್ ಮ್ುಖ್ಯ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯಲ್ಲಾ ಕೋಳಬಹುದ್ಾದ ಸಂಭವನಿೋಯ ಪೊಶನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದ್ಧಸ್ತದ ಲೋಖ್ನಗಳು
ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್

ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ಇತಿಿೋಚೆಗೆ, ಭರತ್ಾನ್ನ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಭೆೋಟಿ ನಿೋಡಿದರು, ಭಾರತ್ಸವು ಭರತ್ಾನ್
ನೆರಂದ್ಧಗೆ ಹಲವು ಒಪಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹ ಹಾಕಿತ್ಸು.
ಭಾರತ್ಸ-ಭರತ್ಾನ್ ದ್ಧಿಪಕ್ಷಿೋಯ ಪೊಮ್ುಖ್ ಮ್ುಖಾಯಂಶಗಳು
ಪಟ್ರೊೋಲ್ಲಯಂ ಒಪಪಂದ:
ಎರಡರ ದೋಶಗಳು ಭಾರತ್ಸದ್ಧಂದ ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ನಿರಂತ್ಸರ ಪ್ರೈಕಯನುನ ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸ್ತಕರಳಿಲು ಪಟ್ರೊೋಲ್ಲಯಂ
ಉತ್ಸಪನನಗಳ ಪ್ರೈಕಯ ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದವು, ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಸಹಕಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹೈಡರೊೋಕಾಬ್ನ್ ವಲಯದಲ್ಲಾ
ಬಳವಣಿಗೆಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸುತ್ಸಿವೆ.
ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಸಹಯೋಗ:
ಭರತ್ಾನ್ನ ಆ್ಹಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಔಷಧ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸದ ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಗುಣಮ್ಟು ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ
(FSSAI) ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಕೊಮ್ಗಳಲ್ಲಾ ಸಹಕಾರವನುನ ಹಚಿಾಸಲು ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದ.
ಇದು ಆ್ಹಾರ ಸುರಕ್ಷತ್ಾ ಮಾನದಂಡಗಳ ಅನುಸರಣೆಯನುನ ಖಾತಿೊಪಡಿಸುವ ಮ್ರಲಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅನುಸರಣೆ ವೆಚ್ಾವನುನ
ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮ್ರಲಕ ಎರಡು ದೋಶಗಳ ನಡುವಿನ ವಾಯಪ್ಾರವನುನ ಸುಗಮ್ಗೆರಳಿಸುತ್ಸಿದ.
ಇಂಧನ ದಕ್ಷತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ:
ಎರಡರ ದೋಶಗಳು ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಬದಿತೆಯನುನ ಪೊದಶ್ಸುವ ಇಂಧನ ದಕ್ಷತೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕುರಿತ್ಸು
ತಿಳುವಳಿಕಾ ಒಪಪಂದಕಕ ಸಹ ಹಾಕಿದವು.
ಮ್ನೆಗಳಲ್ಲಾ ಇಂಧನ ದಕ್ಷತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸುವಲ್ಲಾ, ಶಕಿಿ-ಸಮ್ಥ್ ಉಪಕರಣಗಳ ಬಳಕಯನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ
ಮಾನದಂಡಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಲೋಬಲ್ಲಂಗ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳನುನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ
ಗುರಿಯನುನ ಭಾರತ್ಸ ಹರಂದ್ಧದ.
ಗಡಿ ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರ:
ಭರತ್ಾನ್ ಪೊಧಾನಿಯ ಭೆೋಟಿಯು ತ್ಸಮ್ಮ ಗಡಿ ವಿವಾದವನುನ ಪರಿಹರಿಸಲು ಚಿೋನಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ನಡುವೆ
ನಡಯುತಿಿರುವ ಚ್ಚೆ್ಗಳೆರಂದ್ಧಗೆ ಹರಂದ್ಧಕಯಾಗುತ್ಸಿದ, ಇದು ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಭದೊತೆಗೆ ನಿದ್ಧ್ಷುವಾಗಿ ಡರೋಕಾಾಮ್
ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಪರಿಣಾಮ್ ಬ್ಲೋರುತ್ಸಿದ.
ಆ್ಗಸ್ು 2023 ರಲ್ಲಾ, ಚಿೋನಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ತ್ಸಮ್ಮ್ ಗಡಿ ಭಿನಾನಭಿಪ್ಾೊಯವನುನ ಪರಿಹರಿಸುವ ಯೋಜ್ನೆಯನುನ
ಒಪಿಪಕರಂಡರು.
ಗೆಲಫ್ುವಿನಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್ನ ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಕೋಂದೊ:

ಗೆಲಫ್ುವಿನಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಕೋಂದೊಕಾಕಗಿ ಭರತ್ಾನ್ನ ಯೋಜ್ನೆಗಳು ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮ್ತ್ಸುಿ

ಸಂಪಕ್ದ ಕಡಗೆ ಮ್ಹತ್ಸಿದ ಹಜಿಯನುನ ಸರಚಿಸುತ್ಸಿವೆ.
ಡಿಸ್ಂಬರ್ 2023 ರಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್ನ ರಾಜ್ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯು 1,000 ಚ್ದರ ಕಿಲರೋಮಿೋಟರ್ಗಳಷುು
ವಾಯಪಿಸ್ತರುವ "ಗೆಲಫ್ು ಮೆೈಂರ್ಡಫ್ುಲ್ನೆಸ್ ಸ್ತಟಿ" (GMC) ಅನುನ ಸಾಥಪಿಸುವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ. ಗಗನಚ್ುಂಬ್ಲ
ಕಟುಡಗಳಿಂದ ನಿರರಪಿಸಲಪಟು ಸಾಂಪೊದ್ಾಯಿಕ ಹಣಕಾಸು ಕೋಂದೊಗಳಿಗಿಂತ್ಸ ಭಿನನವಾಗಿ, ಗೆಲಫ್ು ಸುಸ್ತಥರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ
ಆ್ದಯತೆ ನಿೋಡುತ್ಸಿದ, IT, ಶಕ್ಷಣ, ಆ್ತಿಥಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ರರೋಗಯ ರಕ್ಷಣೆಯಂತ್ಸಹ ಮಾಲ್ಲನಯಕಾರಕ ಉದಯಮ್ಗಳ ಮೆೋಲ
ಕೋಂದ್ಧೊೋಕರಿಸುತ್ಸಿದ.
ಭಾರತ್ಸದ "ಆ್ಕ್ು ಈಸ್ು" ನಿೋತಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಆ್ಗೆನೋಯ ಏಷಾಯ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇಂಡರೋ-ಪಸ್ತಫ್ಲಕ್ ಪೊದೋಶವನುನ ವಾಯಪಿಸ್ತರುವ
ಉದಯೋನುಮಖ್ ಸಂಪಕ್ ಉಪಕೊಮ್ಗಳ ಅಡಾಹಾದ್ಧಯಲ್ಲಾ ನೆಲಗೆರಂಡಿದ.
ಭಾರತ್ಸಕಕ ಭರತ್ಾನ್ನ ಮ್ಹತ್ಸಿ
ಕಾಯ್ತ್ಸಂತ್ಸೊದ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆ:
ಭಾರತ್ಸವು ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ರಕ್ಷಣೆ, ಮ್ರಲಸೌಕಯ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂವಹನದಂತ್ಸಹ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ ಸಹಾಯವನುನ ಒದಗಿಸ್ತದ, ಇದು
ಭರತ್ಾನ್ನ ಸಾವ್ಭೌಮ್ತ್ಸಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಸಮ್ಗೊತೆಯನುನ ಕಾಪ್ಾಡಿಕರಳಿಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ.
ಭಾರತ್ಸವು ತ್ಸನನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮ್ಥಯ್ಗಳನುನ ಬಲಪಡಿಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ ಅದರ ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಸಮ್ಗೊತೆಯನುನ
ಖ್ಚಿತ್ಸಪಡಿಸ್ತಕರಳಿಲು ರಸ್ಿಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ೋತ್ಸುವೆಗಳಂತ್ಸಹ ತ್ಸನನ ಗಡಿ ಮ್ರಲಸೌಕಯ್ವನುನ ನಿಮಿ್ಸಲು ಮ್ತ್ಸುಿ
ನಿವ್ಹಸಲು ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ.
2017 ರಲ್ಲಾ, ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚಿೋನಾ ನಡುವಿನ ಡರೋಕಾಾಮ್ ಬ್ಲಕಕಟಿುನ ಸಂದಭ್ದಲ್ಲಾ, ಚಿೋನಾದ ಆ್ಕೊಮ್ಣಗಳನುನ
ವಿರರೋಧಿಸಲು ಭಾರತಿೋಯ ಸ್ೈನಿಕರು ತ್ಸನ್ನ ಭರಪೊದೋಶವನುನ ಪೊವೆೋಶಸಲು ಭರತ್ಾನ್ ನಿಣಾ್ಯಕ ಪ್ಾತ್ಸೊವನುನ
ವಹಸ್ತತ್ಸು.
ಆ್ರ್ಥ್ಕ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆ:
ಭಾರತ್ಸವು ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತಿದರಡಾ ವಾಯಪ್ಾರ ಪ್ಾಲುದ್ಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ನ ಪೊಮ್ುಖ್ ರಫ್ುು ತ್ಾಣವಾಗಿದ.
ಭರತ್ಾನ್ನ ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ಸಾಮ್ಥಯ್ವು ದೋಶಕಕ ಗಮ್ನಾಹ್ ಆ್ದ್ಾಯದ ಮ್ರಲವಾಗಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸವು ತ್ಸನನ
ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳನುನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಲ್ಲಾ ಪೊಮ್ುಖ್ ಪ್ಾತ್ಸೊ
ವಹಸ್ತದ.
ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆ:
ಭರತ್ಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸವು ಬಲವಾದ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ ಹಂಚಿಕರಳುಿತ್ಸಿದ, ಏಕಂದರ ಎರಡರ ದೋಶಗಳು
ಪೊಧಾನವಾಗಿ ಬ್ೌದಿ ಧಮ್್ವನುನ ಅನುಸರಿಸುತ್ಾಿರ.
ಭಾರತ್ಸವು ತ್ಸನನ ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ಪರಂಪರಯನುನ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಅನೆೋಕ ಭರತ್ಾನ್
ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ಗಳು ಉನನತ್ಸ ಶಕ್ಷಣಕಾಕಗಿ ಭಾರತ್ಸಕಕ ಬರುತ್ಾಿರ.
ಪರಿಸರ ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆ:

ಇಂಗಾಲದ ತ್ಸಟಸಥವಾಗಿರಲು ಪೊತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ ವಿಶಿದ ಕಲವೆೋ ದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್ ಒಂದ್ಾಗಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ
ಭರತ್ಾನ್ ಈ ಗುರಿಯನುನ ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸವು ಪೊಮ್ುಖ್ ಪ್ಾಲುದ್ಾರನಾಗಿದ.
ನವಿೋಕರಿಸಬಹುದ್ಾದ ಇಂಧನ, ಅರಣಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸುಸ್ತಥರ ಪೊವಾಸ್ರೋದಯಮ್ದಂತ್ಸಹ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸವು
ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ನೆರವು ನಿೋಡಿದ.
ಭಾರತ್ಸ-ಭರತ್ಾನ್ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಾನ ಸವಾಲುಗಳು
ಚಿೋನಾದ ಹಚ್ುಾತಿಿರುವ ಪೊಭಾವ:

ಭರತ್ಾನ್ನಲ್ಲಾ, ವಿಶೋಷವಾಗಿ ಭರತ್ಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚಿೋನಾ ನಡುವಿನ ವಿವಾದ್ಧತ್ಸ ಗಡಿಯಲ್ಲಾ ಚಿೋನಾದ ಹಚ್ುಾತಿಿರುವ
ಉಪಸ್ತಥತಿಯು ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಕಳವಳವನುನ ಹುಟುುಹಾಕಿದ. ಚಿೋನಾ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ಇನರನ ರಾಜ್ತ್ಾಂತಿೊಕ
ಸಂಬಂಧಗಳನುನ ಸಾಥಪಿಸ್ತಲಾ, ಆ್ದರ ಸ್ನೋಹ ವಿನಿಮ್ಯವನುನ ಉಳಿಸ್ತಕರಂಡಿವೆ.
ಗಡಿ ವಿವಾದಗಳು:
ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ 699 ಕಿಮಿೋ ಉದಿದ ಗಡಿಯನುನ ಹಂಚಿಕರಂಡಿದುಿ, ಇದು ಬಹುತೆೋಕ ಶಾಂತಿಯುತ್ಸವಾಗಿದ.
ಆ್ದ್ಾಗರಯ, ಇತಿಿೋಚಿನ ವಷ್ಗಳಲ್ಲಾ ಚಿೋನಾ ಪಡಗಳಿಂದ ಗಡಿ ಅತಿಕೊಮ್ಣದ ಕಲವು ಘಟನೆಗಳು ನಡದ್ಧವೆ. 2017 ರಲ್ಲಾ
ಡರೋಕಾಾಮ್ ಬ್ಲಕಕಟುು ಭಾರತ್ಸ-ಚಿೋನಾ-ಭರತ್ಾನ್ ಟ್ೊೈ ಜ್ಂಕ್ಷನ್ನಲ್ಲಾ ಪೊಮ್ುಖ್ ಫಾಾಯಶ್ ಪ್ಾಯಿಂಟ್ ಆ್ಗಿತ್ಸುಿ.
ಇಂತ್ಸಹ ವಿವಾದಗಳ ಯಾವುದೋ ಉಲಬಣವು ಭಾರತ್ಸ-ಭರತ್ಾನ್ ಸಂಬಂಧಗಳನುನ ಹದಗೆಡಿಸಬಹುದು.
ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳು:
ಭರತ್ಾನ್ನ ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ವಲಯವು ಅದರ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಯ ಪೊಮ್ುಖ್ ಆ್ಧಾರಸಿಂಭವಾಗಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸವು ಅದರ
ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಪೊಮ್ುಖ್ ಪ್ಾಲುದ್ಾರನಾಗಿದ. ಆ್ದ್ಾಗರಯ, ಕಲವು ಜ್ಲವಿದುಯತ್ ಯೋಜ್ನೆಗಳ ನಿಯಮ್ಗಳ ಬಗೆಗ
ಭರತ್ಾನ್ನಲ್ಲಾ ಕಳವಳಗಳಿವೆ. ಇದು ಈ ವಲಯದಲ್ಲಾ ಭಾರತ್ಸದ ಒಳಗೆರಳುಿವಿಕಗೆ ಭರತ್ಾನ್ನಲ್ಲಾ ಕಲವು ಸಾವ್ಜ್ನಿಕ
ವಿರರೋಧಕಕ ಕಾರಣವಾಗಿದ.
ವಾಯಪ್ಾರ ಸಮ್ಸ್ಯಗಳು:
ಭಾರತ್ಸವು ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತಿದರಡಾ ವಾಯಪ್ಾರ ಪ್ಾಲುದ್ಾರರಾಗಿದುಿ, ಭರತ್ಾನ್ನ ಒಟುು ಆ್ಮ್ದು ಮ್ತ್ಸುಿ ರಫ್ಲಿನ
80% ಕಿಕಂತ್ಸ ಹಚಿಾನ ಭಾಗವನುನ ಹರಂದ್ಧದ. ಆ್ದ್ಾಗರಯ, ವಾಯಪ್ಾರದ ಅಸಮ್ತೆರೋಲನದ ಬಗೆಗ ಭರತ್ಾನ್ನಲ್ಲಾ ಕಲವು
ಕಳವಳಗಳಿವೆ, ಭರತ್ಾನ್ ಭಾರತ್ಸದ್ಧಂದ ರಫ್ುು ಮಾಡುವುದಕಿಕಂತ್ಸ ಹಚಿಾನದನುನ ಆ್ಮ್ದು ಮಾಡಿಕರಳುಿತಿಿದ.
ಭರತ್ಾನ್ ತ್ಸನನ ಉತ್ಸಪನನಗಳಿಗೆ ಭಾರತಿೋಯ ಮಾರುಕಟ್ುಗೆ ಹಚಿಾನ ಪೊವೆೋಶವನುನ ಬಯಸುತಿಿದ, ಇದು ವಾಯಪ್ಾರ
ಕರರತೆಯನುನ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ಸಿದ.
ಮ್ುಂದ್ಧನ ದ್ಾರಿ
ಮ್ರಲಸೌಕಯ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಪೊವಾಸ್ರೋದಯಮ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ಕ್ಷೆೋತ್ಸೊಗಳಲ್ಲಾ ಹರಡಿಕ ಮಾಡುವ ಮ್ರಲಕ ಭಾರತ್ಸವು
ತ್ಸನನ ಆ್ರ್ಥ್ಕತೆಯನುನ ಹಚಿಾಸಲು ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದು ಭರತ್ಾನ್ ಸಾಿವಲಂಬ್ಲಯಾಗಲು
ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ಸಿದ. ಆ್ದರ ಅದರ ಜ್ನರಿಗೆ ಉದರಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನುನ ಸೃಷ್ಟ್ುಸುತ್ಸಿದ.

ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ಪರಸಪರರ ಸಂಸಕೃತಿ, ಕಲ, ಸಂಗಿೋತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಾಹತ್ಸಯದ ಬಗೆಗ ಹಚಿಾನ ತಿಳುವಳಿಕ
ಮ್ತ್ಸುಿ ಮೆಚ್ುಾಗೆಯನುನ ಬಳೆಸಲು ಸಾಂಸಕೃತಿಕ ವಿನಿಮ್ಯ ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳನುನ ಉತೆಿೋಜಿಸಬಹುದು. ಎರಡರ ದೋಶಗಳ
ಜ್ನರ ವಿೋಸಾ ಮ್ುಕಿ ಚ್ಲನೆಯು ಉಪ-ಪ್ಾೊದೋಶಕ ಸಹಕಾರವನುನ ಬಲಪಡಿಸುತ್ಸಿದ. ಹಂಚಿಕಯ ಭದೊತ್ಾ ಕಾಳಜಿಗಳನುನ
ಪರಿಹರಿಸಲು ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ್ ತ್ಸಮ್ಮ ಕಾಯ್ತ್ಸಂತ್ಸೊದ ಸಹಕಾರವನುನ ಬಲಪಡಿಸಬಹುದು. ಭಯೋತ್ಾಪದನೆ,
ಮಾದಕವಸುಿ ಕಳಿಸಾಗಣೆ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇತ್ಸರ ದೋಶೋಯ ಅಪರಾಧಗಳನುನ ಎದುರಿಸಲು ಅವರು ಒಟಾುಗಿ ಕಲಸ
ಮಾಡಬಹುದು.
ಭರತ್ಾನ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ ಪೊಮ್ುಖ್ ಸಂಗತಿಗಳು
ಭರತ್ಾನ್ ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಚಿೋನಾದ ನಡುವೆ ನೆಲಸ್ತದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರಆ್ವೃತ್ಸ ದೋಶವಾಗಿದ. ಭರತ್ಾನ್ ಭರದೃಶಯದಲ್ಲಾ
ಪವ್ತ್ಸಗಳು ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಣಿವೆಗಳು ಪ್ಾೊಬಲಯ ಹರಂದ್ಧವೆ.
ರಾಜ್ಧಾನಿ : ರ್ಥಂಪು
ದೋಶದಲ್ಲಾ ಮೊದಲ ಪೊಜಾಸತ್ಾಿತ್ಸಮಕ ಚ್ುನಾವಣೆಗಳು ನಡದ ನಂತ್ಸರ 2008 ರಲ್ಲಾ ಭರತ್ಾನ್
ಪೊಜಾಪೊಭುತ್ಸಿವಾಯಿತ್ಸು. ಭರತ್ಾನ್ ರಾಜ್ ರಾಷರದ ಮ್ುಖ್ಯಸಥ.
ಇದನುನ 'ಭರತ್ಾನ್ ಸಾಮಾೊಜ್ಯ' ಎಂದು ಹಸರಿಸಲಾಗಿದ. ಭರತ್ಾನಿನ ಹಸರು ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲ್ ಖಾಪ್
ನದ್ಧ: ಭರತ್ಾನ್ನ ಅತಿ ಉದಿದ ನದ್ಧ ಮಾನಸ್ ನದ್ಧಯು 376 ಕಿಮಿೋ ಉದಿವನುನ ಹರಂದ್ಧದ.
ಮಾನಸ್ ನದ್ಧಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭರತ್ಾನ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭಾರತ್ಸದ ನಡುವಿನ ಹಮಾಲಯದ ತ್ಸಪಪಲ್ಲನಲ್ಲಾ ಗಡಿಯಾಟಿದ.
ಮೇಲಿನ ಲೆೇಖ್ನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಕೆ.ಎ.ಎಸ್ ಮುಖ್ಯ ಪರಿೇಕ್ಷೆಯ ಮಾದರಿ ಪರಶೆಗ ಉತುರಿಸ
ಪೊಶನ: ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಭರತ್ಾನ ದೋಶದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನುನ ವಿವರಿಸ್ತ

ಮಾದರಿ ಬಹು ಆಯ್ಕೆ ಪರಶೆಗಳು- ಮಾರ್ಚ್ 2024
1. ರೈಸ್ತನಾ ಹಲ್್ ಬಗೆಗ ಕಳಗಿನ ಹೋಳಿಕಗಳನುನ 1 ಪೊತಿ ವಷ್ಮಾರ್ಚ್ 2 ರಂದು ವಿಶಿ ವನಯ ಜಿೋವಿಗಳ
ಗಮ್ನಿಸ್ತ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ಸಿರವನುನ ಆ್ಯಕ ಮಾಡಿ ದ್ಧನ ಆ್ಚ್ರಣೆಮಾಡಲಾಗುತ್ಸಿದ
a) ಇದು ಅರಾವಳಿ ಬಟುಗಳ ಶೊೋಣಿಗಳಲ್ಲಾದ 2 ಪೊ ತಿ ವಷ್ಮಾರ್ಚ್ 3 ರಂದು ವಿಶಿ ಶ್ರವಣ ದ್ಧನ

b) ರಾಷರಪತಿ ಭವನ ಇಲ್ಲಾ ಸ್ತಥತ್ಸವಾಗಿದ ಆ್ಚ್ರಣೆಮಾಡಲಾಗುತ್ಸಿದ
c) ಮೆೋಲ್ಲನ ಎರಡರ ಸರಿ a) 1 ಮಾತ್ಸೊ
d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಎರಡರ ತ್ಸಪುಪ b) 2 ಮಾತ್ಸೊ
2. ಸುದಶ್ನ್ ಸ್ೋತ್ಸು ಭಾರತ್ಸದ ಅತಿ ಉದಿದ ಕೋಬಲ್ c) 1 ಮ್ತ್ಸುಿ 2 ಎರಡರ ಸರಿ
ಸ್ೋತ್ಸುವೆ ಎಲ್ಲಾದ? d) 1 ಮ್ತ್ಸುಿ 2 ಎರಡರ ತ್ಸಪುಪ
a) ಉತ್ಸಿರ ಪೊದೋಶ 6. ವಾಷ್ಟ್ಂಗುನ್ ಕನೆಿನಷನ್ ಎಂದು ಕಳಗಿನ
b) ರಾಜ್ಸಾಥನ ಯಾವುದನರನ ಕರಯಲಾಗುತ್ಸಿದ?
c) ಬ್ಲಹಾರ a) CBD
d) ಗುಜ್ರಾತ್ಸ b) UNFCCC
3. ಸಚಿವಾಲಯದ ‘ಭಾರತ್ಸದಲ್ಲಾ ಚಿರತೆಗಳ ಸ್ತಥತಿ c) CITES
2022’ ವರದ್ಧ ಪೊಕಾರ ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಚಿರತೆಗಳನುನ d) IUCN
ಹರಂದ್ಧದ ರಾಜ್ಯ ಯಾವುದು? 7. UNEP ಯ ಕೋಂದೊ ಕಚೆೋರಿ ಎಲ್ಲಾದ?
a) ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ a) ಕಿೋನಾಯ
b) ಮ್ಧಯ ಪೊದೋಶ b) ಉಗಾಂಡಾ
c) ಮ್ಹಾರಾಷರ c) ಸ್ರೋಮಾಲ್ಲಯಾ
d) ಕನಾ್ಟಕ d) ತ್ಾಂಜೋನಿಯಾ
4. ವಾಯಯಾಮ್ ಮಿಲನ್ ಒಂದು 8. ಸಮ್ುದೊ ಲಕ್ಷಮಣ ವಾಯಯಾಮ್ ಯಾವ ದೋಶಗಳ
a) ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ದಿೈವಾಷ್ಟ್್ಕ ನಡುವಿನ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ?
ವಾಷ್ಟ್್ಕ ವಾಯಯಾಮ್ a) ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಮ್ಲೋಷ್ಟ್ಯಾ
b) ಭಾರತಿೋಯ ವಾಯುಪಡ ವಾಯಯಾಮ್ b) ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಶೊೋಲಂಕಾ
c) ಭಾರತಿೋಯ ಸ್ೋನಾ ಪಡ ವಾಯಯಾಮ್ c) ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸ್ತಂಗಾಪುರ
d) ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ವಾಷ್ಟ್್ಕ d) ಭಾರತ್ಸ ಮ್ತ್ಸುಿ ಇಂಡರೋನೆೋಷ್ಟ್ಯಾ
ವಾಯಯಾಮ್ 9. ಇತಿಿೋಚಿಗೆ ಜಿಐ ಟಾಯಗ್ ಬ್ಾಂಗಾಾರ್ ಮ್ಸ್ತಾನ್
5. ಕಳಗಿನ ಹೋಳಿಕಗಳನುನ ಗಮ್ನಿಸ್ತ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ಸಪನನ ಯಾವ ರಾಜ್ಯ ಕಕ ಸ್ೋರಿದ?
ಉತ್ಸಿರವನುನ ಆ್ಯಕ ಮಾಡಿ a) ಆ್ಸಾ್ಂ

b) ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ a) 1 ಮಾತ್ಸೊ ಸರಿ

c) ಒಡಿಶಾ b) 2 ಮಾತ್ಸೊ ಸರಿ
d) ಝಾಖ್್ಂರ್ಡ c) 1 ಮ್ತ್ಸುಿ 2 ಎರಡರ ಸರಿ
d) 1 ಮ್ತ್ಸುಿ 2 ಎರಡರ ತ್ಸಪುಪ
10. ಭಾರತ್ಸದ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ 14. ಇಂಡಿಯಾ ಕೃತ್ಸಕ ಬುದ್ಧಿಮ್ತೆಿ(ಎಐ) ಮಿಷನ್
ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ವನಯಧಾಮ್ ಪೊಶಸ್ತಿ ಪಡದ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಯೋಜ್ನೆ ಅನುನ ಯಾವ ಸಂಸ್ಥಯ ಮ್ರಲಕ ಈ
ಪೊದೋಶ ಯಾವುದು? ಯೋಜ್ನೆಯನುನ ಅನುಷಾಾನಗೆರಳಿಸಲಾಗುತ್ಸಿದ?
a) ಬಂಡಿೋಪುರ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವು a) ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಇಂಡಿಪಂಡಂಟ್ ಡಿವಿಜ್ನ್’
b) ಪರಿಯಾರ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ (ಐಬ್ಲಡಿ)
c) ನಾಗರಹರಳೆ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ b) ನಿೋತಿ ಆ್ಯೋಗ
d) ಜಿಮ್ ಕಾಬ್ಟ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ c) ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯ
11. ಯಾವ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶದಲ್ಲಾ ಅತಿೋ ಹಚ್ುಾ d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಯಾರು ಅಲಾ
ಹುಲ್ಲಗಳಿವೆ? 15. INS ಜ್ಟಾಯು ಬಗೆಗ ಕಳಗಿನ ಹೋಳಿಕಗಳನುನ
a) ಬಂಡಿೋಪುರ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶವು ಗಮ್ನಿಸ್ತ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ಸಿರವನುನ ಆ್ಯಕ ಮಾಡಿ
b) ಪನಾನ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ 1 ಇದು ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪ ಸಮ್ರಹದಲ್ಲಾ ಕಾಯಾ್ರಂಭಿಸ್ತದ
c) ಶೊೋಶೈಲಂ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ ಮೊದಲ ನೌಕಾ ನೆಲಯಾಗಿದ
d) ಜಿಮ್ ಕಾಬ್ಟ್ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ 2 ಇದನುನ ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪದ ಮಿನಿಕಾಯ್ ದ್ಧಿೋಪದಲ್ಲಾ
12. ಭಾರತ್ ಕಾ ಅಪ್ಾನ ಯುಪಿಐ’ ಎಂಬ ಕಾಯಾ್ರಂಭಿಸಲಾಯಿತ್ಸು
ಅಡಿಬರಹದಲ್ಲಾ ಯಾವ ಸಂಸ್ಥ ಯುಪಿಐ ಹಾಯಂಡಲ್ a) 1 ಮಾತ್ಸೊ
ಅನುನ ಪರಿಚ್ಯಿಸ್ತದ? b) 2 ಮಾತ್ಸೊ
a) ಫ್ಲಾಪ್ಾಕಟ್್ c) 1 ಮ್ತ್ಸುಿ 2 ಎರಡರ
b) ಅಮೆಜಾನ್ d) 1 ಅಥವಾ 2 ಎರಡರ ಅಲಾ
c) ಫ್ೋನಪೋ 16. ದೋಶದ ಮೊದಲ ಜ್ಲ ಮೆಟ್ರೊ ರೈಲನುನ ಎಲ್ಲಾ
d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಯಾವುದು ಅಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸಲಾಗಿದ?
13. ಕಲಪಕಂ ಪರಮಾಣು ವಿದುಯತ್ ಸಾಥವರ ಬಗೆಗ a) ಕರೋಲಕತ್ಾಿ
ಕಳಗಿನ ಹೋಳಿಕಗಳನುನ ಗಮ್ನಿಸ್ತ ಸರಿಯಾದ b) ಚೆನೆನೈ
ಉತ್ಸಿರವನುನ ನಿೋಡಿ c) ಗೆರೋವಾ
1 ಇದು ತ್ಸಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಾದ d) ಕರಚಿಾ
2 ಇದು ಭಾರತ್ಸದ ಮೊದಲ ಪರಮಾಣು ವಿದುಯತ್ಸ
ಸಾಥವರವಾಗಿದ

17. ಕಾಟನ್ ಕಾಯಂಡಿ ಗುಲಾಬ್ಲ ಬಣುಕಕ ತಿರುಗಲು d) ಕೋರಳ

ಕಳಗಿನ ಯಾವ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಣುವನುನ 22. ಇತಿಿೋಚಿಗೆ ನಡದ ಭಾರತ್ಸ ಶಕಿಿ ಮಿಲ್ಲಟರಿ
ಬಳಸಲಾಗುತ್ಸಿದ? ವಾಯಯಾಮ್ ಎಲ್ಲಾ ನಡಯಿತ್ಸು?
a) ಟಾಟಾೊ್ಸ್ೈನ್ ಸನೆ್ಟ್ ಯಲರಾೋ a) ರಾಜ್ಸಾಥನ
b) ಕಾಮೊೋ್ಸ್ತನ್ b) ದಹಲ್ಲ
c) ರರೋಡಮೆೈನ್ ಬ್ಲ c) ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ

d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಯಾವುದು ಅಲಾ d) ಜ್ಮ್ುಮ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಾಶಮೋರ
18. ಸ್ಲಾ ಪ್ಾಸ್ ದ್ಧಿಪಥ ಸುರಂಗ ಮಾಗ್ ಎಲ್ಲಾದ? 23. ಪ್ಾೊಚಿೋನ ಭಾರತಿೋಯ ಪದಿತಿಗಳಂತೆ ಕಾಲಮಾನ
a) ಆ್ಸಾ್ಂ ಹಾಗರ ಪಂಚ್ಾಂಗದ ವಿವರಗಳನುನತೆರೋರಿಸುವ
b) ಅರುಣಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ ವಿಕೊಮಾದ್ಧತ್ಸಯ ವೆೋದ್ಧಕ್ ಗಡಿಯಾರವನುನ ಎಲ್ಲಾ
c) ಸ್ತಕಿಕಂ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದ?
d) ಹಮಾಚ್ಲ ಪೊದೋಶ a) ಉತ್ಸಿರಪೊದೋಶ
19. ಚೆರೋಮ್ನದುಡಿ ಕೃತಿಯನುನ ರಚಿಸ್ತದವರು b) ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ
ಯಾರು? c) ಮ್ಧಯ ಪೊದೋಶ
a) ಚ್ಂದಶೋಖ್ರ ಕಂಬ್ಾರ d) ಜಾಖ್್ಂರ್ಡ
b) ಶವರಾಮ್ ಕಾರಂತ್ಸ 24. ಪುನಿೋತ್ ರಾಜ್ಕುಮಾರ್ ಹೃದಯ ಜರಯೋತಿ
c) ಪ್ಣ್ಚ್ಂದೊ ತೆೋಜ್ಸ್ತಿ ಯೋಜ್ನೆಗೆ ಕನಾ್ಟಕದ ಆ್ರರೋಗಯ ಸಚಿವರು ಅಧಿಕೃತ್ಸ
d) ಎಸ್. ಎಲ್. ಭೆೈರಪಪ ಚ್ಾಲನೆ ಯಾವ ಜಿಲಾಯಲ್ಲಾ ನಿೋಡಿದರು?
20. 2023ನೆೋ ಸಾಲ್ಲನ ವಿಶಿ ಸುಂದರಿ ಪೊಶಸ್ತಿ ಗೆದಿ a) ಧಾರವಾಡ
ಕಿೊಸ್ತುನಾ ಪಿಸ್ರಕೋವಾ ಯಾವ ದೋಶದವರು? b) ಬಳಗಾವಿ
a) ಜಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯ c) ಬಂಗಳರರು
b) ಲಬನಾನ d) ಮೆೈಸರರು
c) ಸ್ರಾೋವಾಕಿಯ 25. PM-SURAJ ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಪ್ೋಟ್ಲ್ ಕಳಗಿನ
d) ಪ್ೋಲಂರ್ಡ ಯಾವುದಕಕ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ?
21. ಭಾರತ್ಸದ ಮೊದಲ ಸಕಾ್ರಿ ಸಾಿಮ್ಯದ OTT a) ಸಮಾಜ್ದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಾರುವ ವಗ್ಗಳಿಗೆ
ಆ್ದ ಸ್ತಸ್ಪೋಸ್ ವೆೋದ್ಧಕಯನುನ ಯಾವ ರಾಜ್ಯ ಹಣಕಾಸ್ತನ ಬಂಬಲ
ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದ? b) ಅಂಧರಿಗೆ ವಗ್ಗಳಿಗೆ ಹಣಕಾಸ್ತನ ಬಂಬಲ
a) ಪಂಜಾಬ c) ಮ್ನೆಗಳ ಮೆೋಲಾಾವಣಿ ಮೆೋಲ
b) ತ್ಸಮಿಳುನಾಡು ಸೌರಫ್ಲಕಗಳನುನ ಅಳವಡಿಸುವುದು
c) ಆ್ಂಧೊ ಪೊದೋಶ d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಯಾವುದು ಅಲಾ

26. ಡರಮಿನಿಕನ್ ರಿಪಬ್ಲಾಕ್ ದೋಶದ ರಾಜ್ಧಾನಿ c) ಪಂಜಾಬ್

ಯಾವುದು? d) ಮ್ಧಯ ಪೊದೋಶ
a) ಸ್ಂಟ್ ಜಾನ್್ 31. ಇತಿಿೋಚೆಗೆ ಭಾರತ್ಸದ ಪೊಧಾನ ಮ್ಂತಿೊ ಅವರಿಗೆ
b) ಸಾಯಂಟ್ರ ಡರಮಿಂಗೆರ ಆ್ಡ್ರ್ ಆ್ಫ್ ದ್ಧ ಡುೊಕ್ ಗಾಯಲರಪೋ
c) ಬ್ಲೊರ್ಜ ಟೌನ್ ನಿೋಡಲಾಯಿತ್ಸು.ಇದು ಯಾವ ದೋಶದ ಅತ್ಸುಯನನತ್ಸ
d) ರರೋರ್ಡ ಟೌನ್ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾಗಿದ?

27. WPLನ ಆ್ರ್ ಸ್ತಬ್ಲ ತ್ಸಂಡದ ಕರೋರ್ಚ a) ನೆೋಪ್ಾಳ
ಯಾರು? b) ಶೊೋಲಂಕಾ
a) ಜರನಾಥನ್ ಬ್ಾಯಟಿ c) ಭರತ್ಾನ
b) ರಾಚೆಲ್ ಹೋನ್್ d) ಬ್ಾಂಗಾಾದೋಶ
c) ಮೆಗ್ ಲಾಯನಿಂಗ್ 32. ತಿೊಪಕ್ಷಿೋಯ ವಾಯಯಾಮ್ (IMT TRILAT)
d) ಲರಯಕ್ ವಿಲ್ಲಯಮ್್ ಯಾವ ದೋಶಗಳ ನಡುವಿನ ಕಡಲ ವಾಯಯಾಮ್ವಾಗಿದ?
28. 2023-24 ರ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವರದ್ಧ a) ಭಾರತ್ಸ, ಮೊಜಾಂಬ್ಲಕ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾಂಜಾನಿಯಾ
(HDR) ಪೊಕಾರ, ಭಾರತ್ಸವು ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ b) ಭಾರತ್ಸ, ಜಿಂಬ್ಾಬಿ ಮ್ತ್ಸುಿ ತ್ಾಂಜಾನಿಯಾ
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸರಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಾ (HDI) ಎಷುನೆೋ c) ಭಾರತ್ಸ, ಮೊಜಾಂಬ್ಲಕ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಜಿಂಬ್ಾಬಿ
ಸಾಥನದಲ್ಲಾದ. d) ಭಾರತ್ಸ, ಮ್ಡಗಾಸಕರ್ ಮ್ತ್ಸುಿ ಕಿೋನಾಯ
a) 134 33. ಅಂತ್ಸರರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಖ್ಗೆರೋಳ ಒಕರಕಟ (IAU) ದ
b) 132 ಪೊಧಾನ ಕಚೆೋರಿ ಎಲ್ಲಾದ?
c) 129 a) ಫಾೊನ್್
d) 64 b) ಬಲ್ಲಿಯಂ
29. ಜಾಗತಿಕ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ c) ಬೊಜಿಲ್
ಸರಚ್ಯಂಕವನುನ ಯಾರು ಬ್ಲಡಿಗಡ ಮಾಡುತ್ಾಿರ? d) ಯುನೆೈಟ್ರ್ಡ ಕಿಂಗಡಮ್
a) ಯುಎನ್ ಡಿಪಿ 34. ಕಳಗಿನವುಗಳಲ್ಲಾ ಎಷುು ಜರೋಡಿಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ
b) ಐಎಂಎಫ್ ಹರಂದ್ಧಕಯಾಗಿವೆ
c) ವಿಶಿ ಬ್ಾಯಂಕ್ 1 ಚ್ಂದೊಯಾನ 1- ತಿರಂಗಾ
d) ಯುಎನ್ ಇಪಿ 2 ಚ್ಂದೊಯಾನ 2- ಜ್ವಾಹರ
30. ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್(ಹಬಬಕ) ಯಾವ 3 ಚ್ಂದೊಯಾನ 3- ಶವಶಕಿಿ
ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿದ? a) ಕೋವಲ ಒಂದು
a) ಗುಜ್ರಾತ್ಸ b) ಕೋವಲ ಎರಡು
b) ರಾಜ್ಸಾಥನ c) ಮೆೋಲ್ಲನ ಎಲಾ

d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಯಾವುದು ಅಲಾ c) ಸ್ತಂಧು

35. ಬ್ಲಹಾರದ ಏಕೈಕ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ d) ಮಾನಸ
ಯಾವುದು? 40. ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಆ್ನೆ ಕಾರಿಡಾಗ್ಳನುನ ಹರಂದ್ಧದ
a) ಇಂದ್ಾೊವತಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ ರಾಜ್ಯ ಯಾವುದು?
b) ವಾಲ್ಲಮೋಕಿ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ a) ಪಶಾಮ್ ಬಂಗಾಳ
c) ಸಾರಿಸಾಕ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ b) ಒಡಿಶಾ

d) ತ್ಸಡರೋಬ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶ c) ಕನಾ್ಟಕ
36. ಭಾರತಿೋಯ ನೌಕಾಪಡಯ ಮೊದಲ ಪೊಧಾನ d) ಮ್ಹಾರಾಷರ
ಕಚೆೋರಿ ಕಟುಡವಾದ ‘ನೌಸ್ೋನಾ ಭವನ’ವನುನ ಎಲ್ಲಾ 41. ನೆೋತ್ಾೊವದ್ಧ ನದ್ಧಯ ಬಗೆಗ ಕಳಗಿನ ಹೋಳಿಕಗಳನುನ
ಉದ್ಾಾಟಿಸಲಾಯಿತ್ಸು? ಗಮ್ನಿಸ್ತ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ಸಿರವನುನ ಆ್ಯಕ ಮಾಡಿ
a) ಮ್ುಂಬೈ 1 ಇದು ಚಿಕಕಮ್ಗಳರರು ಜಿಲಾಯ
b) ಪಣಜಿ ಕುದುರಮ್ುಖ್ದಲ್ಲಾ ಉಗಮ್ ಹರಂದುತ್ಸಿದ
c) ವಿಶಾಖ್ ಪಟುಣಂ 2 ಕುಮಾರಧಾರ ನದ್ಧ ಇದರ ಉಪನದ್ಧಯಾಗಿದ
d) ನವದಹಲ್ಲ a) 1 ಮಾತ್ಸೊ ಸರಿ
37. ಸಮ್ುದೊ ಪಹರೋದ್ಾರ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಮ್ುದೊ ಪೊಹರಿ b) 2 ಮಾತ್ಸೊ ಸರಿ
ಕಳಗಿನ ಯಾವುದಕಕ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ? c) ಮೆೋಲ್ಲನ ಎರಡರ ಸರಿ
a) ಮಾಲ್ಲನಯ ನಿಯಂತ್ಸೊಣ ನೌಕಗಳಾಗಿವೆ d) ಮೆೋಲ್ಲನ ಎರಡರ ತ್ಸಪುಪ
b) ಸಂಶರೋಧನಾ ನೌಕಗಳಾಗಿವೆ 42. ಆ್ಪರೋಷನ್ ಇಂದ್ಾೊವತಿ ಕಳಗಿನ ಯಾವುದಕಕ
c) ಯುದಿ ನೌಕಗಳಾಗಿವೆ ಸಂಬಂಧಿಸ್ತದ?
d) ಪೊಯಾಣಿಕ ನೌಕಗಳಾಗಿವೆ a) ಹೈಟಿ ದೋಶದಲ್ಲಾರುವ ಭಾರತಿೋಯರ ರಕ್ಷಣೆ
38. MGNREGA ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ದೋಶದಲ್ಲಾಯೋ b) ಇಸ್ೊೋಲ್ ದೋಶದಲ್ಲಾರುವ ಭಾರತಿೋಯರ
ಅತಿ ಹಚ್ುಾ ಕರಲ್ಲ ನಿೋಡುವ ರಾಜ್ಯ ಯಾವುದು? ರಕ್ಷಣೆ
a) ಕನಾ್ಟಕ c) ರಷಾಯ ಸ್ೋನೆಯಲ್ಲಾ ಸ್ೋವೆ ಸಲ್ಲಾಸುತಿಿರುವ
b) ಹರಿಯಾಣ ಭಾರತಿೋಯರ ರಕ್ಷಣೆ
c) ಪಂಜಾಬ್ d) ಉಕೊೈನ್ ದೋಶದಲ್ಲಾರುವ ಭಾರತಿೋಯರ
d) ಗೆರೋವಾ ರಕ್ಷಣೆ
39. ಸುಬ್ಾನಿ್ರಿ ನದ್ಧ ಯಾವ ನದ್ಧಯ 43. ಡರೋಕಾಾಮ್ ಬ್ಲಕಕಟುು ಕಳಗಿನ ಯಾವ ದೋಶಕಕ
ಉಪನದ್ಧಯಾಗಿದ? ಸಂಬಂಧಿಸ್ತಲಾ?
a) ಗಂಗಾ a) ಭಾರತ್ಸ
b) ಬೊಹಮಪುತ್ಸೊ b) ಚಿೋನಾ

c) ಭರತ್ಾನ್
d) ಪ್ಾಕಿಸಾಿನ
ANSWERS
1. c 16. d 31. c
2. d 17. c 32. a
3. b 18. b 33. a
4. a 19. b 34. a
5. b 20. a 35. b
6. c 21. d 36. d
7. a 22. a 37. a
8. a 23. c 38. b
9. b 24. a 39. b
10. b 25. a 40. a
11. d 26. b 41. c
12. a 27. d 42. a
13. a 28. a 43. d
14. a 29. a
15. b 30. b

1712309370086MM Kannada March 2024

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1712309370086MM Kannada March 2024

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ಮಾಹಿತಿ Monthly

ಕನ್ನಡ ಮಾಸ ಪತ್ರಿಕೆ

ನಮ್ಮ ಕೆಪಿಎಸ್ಸಿ ಅಕಾಡೆಮಿ

# 18, 2ND FLOOR, NEAR BELLARY

211, 5th Main Rd, Hampi Nagar,

PH- 9886151564/ 9886777417/

Bangalore school of civil services Namma KPSC product

NammaKPSCಯು ಸಕಾಾರೀ ನೌಕರಗಾಗಿ

ನಮಮ ತಾಂಡ ಹೆಚ್ುುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಾ ತಯಾರ ನಡೆಸಲು ಈ ಮಾಸ

ಡಾ .ಅಜುಾನ್ ಬೂೀಪಣಣ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲು ಅಶಕಿರೂೀ ಅಾಂತಹ ಸಪರ್ದಾಗಳನುು

ಅಾಂಬಿಕಾ ಪಾಟ್ಟೀಲ್ ನಮಮ ಜಾಲತಾಣವು ಒದಗಿಸುವ ಇತರ ಸೀವೆಗಳು:

ಸಾವಾಜನಿಕ ಸಾಂಬಾಂಧ ಅಧಿಕಾರ  ಮಾಹಿತ್ತ monthly: ಪಿಚ್ಲ್ಲತ ವಿದಯಮಾನಗಳ ಮಾಸ ಪತ್ತಿಕೆ

All rights reserved.

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, distributed,

This document is for personal non-commercial use only

For permission requests, mail us at nammakpsc@gmail.com

ಸುದ್ಧಿ ಸಿಂಚನ .............................................. 3 ಇತಿಹಾಸ, ಕಲ ಮ್ತ್ಸುಿ ಸಂಸಕೃತಿ ಸಂಬಂದ್ಧತ್ಸ

ಶುಚಿ ಯೋಜ್ನೆ ........................................... 19 ಭೌಗೆರೋಳಿಕ ಮ್ತ್ಸುಿ ಪರಿಸರ ಸಂಬಂದ್ಧತ್ಸ ಸುದ್ಧಿಗಳು

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 1

ಅಂತ್ಸರಾ್ಷ್ಟ್ರೋಯ ಸುದ್ಧಿಗಳು ಅತ್ಸುಯತ್ಸಿಮ್ ವನಯಧಾಮ್ ಪೊಶಸ್ತಿ ........ 75

ಸಮ್ುದೊ ಪಹೋರದ್ಾರ್ ................................... 69 ಕಿೊೋಡಾ ಸುದ್ಧಿ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 2

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 3

ಅಳಿವಿನಂಚಿನ ಮೊಹಶೋರ್ ಹಸರಿನ ವಿಶಷು ತ್ಸಳಿಯ ಮಿೋನನುನ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಕಾ್ರ ಮ್ುಂದ್ಾಗಿದ.

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 4

ಸಂರಕ್ಷಿತ್ಸ ಪೊದೋಶಗಳಲ್ಲಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಕೈಗೆರಳಿಲಾಗಿತ್ಸುಿ. ರಾಷ್ಟ್ರೋಯ ಹುಲ್ಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಾೊಧಿಕಾರ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 5

ಪ್ಾಾಟಾಾಮ್್ ಅನುನ ನವದಹಲ್ಲಯಲ್ಲಾ ಪ್ಾೊರಂಭಿಸ್ತದರು. ಕಾಯ್ಕೊಮ್ಗಳ ಪಟಿು: ಉತ್ಾಪದನೆ, ಶಕಿಿ,

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 6

ಪ್ಾರದಶ್ಕ ಲರೋಳೆಯನುನ ಸೊವಿಸುತ್ಸಿದ, ನಯವಾದ ಮ್ರಳಿನ ಕಳಗೆ ತೆವಳುತಿಿರುವಾಗ ಅವುಗಳನುನ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 7

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 8

ತ್ಸಂತ್ಸೊಜ್ಞಾನವನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಅಗಿನ-5 ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಭಾರತ್ಸದ ಇತಿಿೋಚಿನ ಪರಿೋಕ್ಷೆಯು ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿದ.

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 9

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 10

ವಗ್ಗಳನುನ ಮೆೋಲಕಕತ್ಸುಿವ ಗುರಿಯನುನ ಹರಂದ್ಧದ ಮ್ತ್ಸುಿ ಹಂದುಳಿದ ಸಮ್ುದ್ಾಯಗಳ ಒಂದು ಲಕ್ಷ

ಮೆಕನೆೈಸ್ಾ ಸಾಯನಿಟ್ೋಶನ್ ಇಕರೋಸ್ತಸುಮ್ (ನಮ್ಸ್ಿ) ಯೋಜ್ನೆಯಡಿ ವಿತ್ಸರಿಸಲಾಯಿತ್ಸು. ನಮ್ಸ್ಿ ಯೋಜ್ನೆ:

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 11

 ಗೆೊೋಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸುರ್ಡ್(ಹಬಬಕ) ಪಕ್ಷಿಗಳ ಜ್ನಸಂಖೆಯಯ ಅಪ್ಾಯವನುನ ಪರಿಹರಿಸಲು

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 12

ಧವನ್ ಬ್ಾಹಾಯಕಾಶ ಕೋಂದೊದಲ್ಲಾ ಕಲಾಂ-250 ಅನುನ ಯಶಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿೋಕ್ಷಿಸ್ತದ. ಏನಿದು ಕಲಾಂ-

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 13

ಜ್ಟಾಯು ಲಕ್ಷದ್ಧಿೋಪದಲ್ಲಾ ದೋಶದ ಎರಡನೆೋ ನೌಕಾ ನೆಲಯಾಗಲ್ಲದ. ಈ ದ್ಧಿೋಪಗಳಲ್ಲಾ ನೌಕಾಪಡಯ

ವಷ್ದ ಸಮೆಮೋಳನದ ಮ್ುಖ್ಯ ಅತಿರ್ಥಯಾಗಿದಿರು. ರೈಸ್ತನಾ ಡೈಲಾಗ್ 2024 ರ ರ್ಥೋಮ್:

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 14

ಶೋಷ್ಟ್್ಕಯ ವಿಷಯ: ಬೊೋಕಿಂಗ್ ದ್ಧ ಗಿೊಡಾಾಕ್: ರಿೋಮಾಯಜಿನಿಂಗ್ ಕರೋಆ್ಪರೋಷನ್ ಇನ್ ಎ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 15

ಲಾಯಂಡಿಂಗ್ ತ್ಾಣವಾಗಿದ. ಸಥಳ: ಇದು 69.373°S 32.319°E, ಚ್ಂದೊನ ಕುಳಿಗಳಾದ

ಭಾರತಿೋಯ ಕರಾವಳಿ ರಕ್ಷಣಾ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 16

ಪ್ಾೊಮ್ುಖ್ಯತೆಯನುನ ಎತಿಿ ತೆರೋರಿಸುತ್ಸಿದ ಮ್ತ್ಸುಿ ನಮ್ಮ ಗೊಹದಲ್ಲಾ ವಾಸ್ತಸುವ ವೆೈವಿಧಯಮ್ಯ ಜಾತಿಗಳನುನ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 17

ನಾನು ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 18

ಆ್ದರ ರಾಣಿ ಚೆನನಮ್ಮ ತ್ಸನನ ತ್ಾಯಾನಡನುನ ರಕ್ಷಿಸಲು ಬ್ಲೊಟಿರ್ಷ ಅಧಿಕಾರಿಯನುನ ಕರಂದಳು.

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 19

 ಪೊತಿ ಕಿಟ್ನಲ್ಲಾ 10 ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳು ಇರುತ್ಸಿವೆ. ವಿದ್ಾಯರ್ಥ್ನಿಯರಿಗೆ ಒಂದು ವಷ್ಕಕ

ಮ್ುಟಿುನ ನೆೈಮ್್ಲಯಕಾಕಗಿ ಉಚಿತ್ಸವಾಗಿ ಸಾಯನಿಟರಿ ನಾಯಪ್ಕಿನ್ಗಳನುನ ವಿತ್ಸರಿಸುವ ಈ ಯೋಜ್ನೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು 19

ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊ ಒನ್ ನೆೋಷನ್ ಒನ್ ಕಾರ್ಡ್

ಸುದ್ಧಿಯಲ್ಲಾ ಏಕಿದ? ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೊದಲ್ಲಾ ಪೊಯಾಣಿಸುವ ಸೌಲಭಯದರಂದ್ಧಗೆ, ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾರ್ಡ್ನಂತೆ ವಾಣಿಜ್ಯ

© www.NammaKPSC.com |Vijayanagar | Hebbal 20

ಪೊಯಾಣದ ಸೌಲಭಯಕಕ ವಗಾ್ಯಿಸ್ತಕರಳಿಬಹುದು. ಉಳಿದ ಹಣವನುನ ಡಬ್ಲಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಆ್ಗಿ

‘ಆ್ಯಂಟಿ ಸ್ನೋಕ್ ವೆನಮ್’