Phương pháp mới trong điều trị nám bằng đường uống và bôi tại chỗ

Tác giả: P.E. Grimes, MD, S. Ijaz, BA, MPH , R. Nashawati, BS, MSGM , D. Kwak
Vitiligo & Pigmentation Institute of Southern California, Los Angeles, California
Division of Dermatology, David Geffen School of Medicine, University of California, Los Angeles, California

Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ

TÓM TẮT
Nám là một rối loạn tăng sắc tố thường thấy ở phụ nữ và người có da thuộc type III đến VI theo phân loại da
Fitzpatrick; nám là bệnh lý mãn tính phổ biến, thách thức về mặt điều trị và tình trạng tái phát phổ biến. Cơ
chế bệnh sinh của nám rất phức tạp và thay đổi. Các yếu tố liên quan đến nguyên nhân hình thành nám bao
gồm khuynh hướng di truyền, phơi nhiễm bức xạ cực tím mạnh và ảnh hưởng của nội tiết tố. Các biện pháp
can thiệp trị liệu cho nám thường tiếp cận đa phương thức kết hợp các chất chống nắng bảo vệ da, làm sáng
da bằng bôi và uống, và các quy trình tái tạo bề mặt. Với kiến thức mở rộng về cơ chế bệnh sinh của nám,
các phương pháp điều trị mới và hiệu quả được lựa chọn trong điều trị nám. Bài viết này đánh giá các phương
pháp mới nổi trong điều trị nám bằng đường uống và bôi tại chỗ.

Giới thiệu
Nám là một tình trạng rối loạn tăng sắc tố
mắc phải phổ biến được đặc trưng bởi các
mảng màu nâu với mức độ đậm nhạt không
đều xuất hiện trên trán, má, trên môi và vùng
cằm của khuôn mặt. Tỷ lệ phổ biến từ 1% đến
50% ở những người có nguy cơ cao (Grimes,
1995, Grimes, 2009, Halder et al., 1983, Kim
et al., 2007, Moin et al., 2006, W Muffer et
al., 2007 ). Nhóm có nguy cơ cao bao gồm
những người có loại da sẫm màu hơn, phụ nữ
mang thai và những người sống ở các khu vực
có tiếp xúc với tia cực tím (UV) mạnh.
Các mô hình phân bố nám bao gồm giữa
mặt, 2 bên má và vùng cằm với phân bố kiểu
giữa mặt là phổ biến nhất. Trong một số
trường hợp, cổ, cánh tay và lưng trên cũng bị
ảnh hưởng. Những khu vực này thường được
quan sát thấy ở phụ nữ mãn kinh. Các nghiên
cứu gần đây đã ghi nhận sự gia tăng ban đỏ và
giãn mạch ở các khu vực bị ảnh hưởng, điều
này cho thấy có sự tăng sinh mạch máu trong
tổn thương nám (Kim et al., 2007). Nám xuất
hiện ở tất cả các chủng tộc và sắc tộc, nhưng
phần lớn bệnh nhân là phụ nữ và người có da
từ type IV đến VI theo Fitzpatrick, bao gồm
người Latin, Châu Á và gốc Phi (Halder et al.,
1983, Kang, 2012, Kim et al., 2007, Moin và
cộng sự, 2006, Coleues và Pandya, 2015).
Nam giới chỉ chiếm thiểu số bệnh nhân bị nám
với dưới 20% trường hợp nám. Các đặc điểm
lâm sàng và mô học của nám ở nam giới tương
tự như ở phụ nữ được báo cáo trong y văn
(Sarkar et al., 2018, Vachiramon et al., 2012).
Một nghiên cứu đã báo cáo mức testosterone
thấp ở nam giới bị nám (Sarkar et al., 2018).
Rất nhiều các nghiên cứu chất lượng cuộc
sống báo cáo về sự hỗn loạn cảm xúc và sự
tàn phá tâm lý mà các cá nhân bị nám trải qua
(Balkrishnan et al., 2003, Ikino et al., 2015,
Pawaskar et al., 2007). Bệnh nhân trải qua tác
động cảm xúc đáng kể và thường cảm thấy
phiền lòng, thất vọng, xấu hổ và chán nản về
ngoại hình da của họ (Ikino et al., 2015).

Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ 1

 Đặc điểm mô học của nám bao gồm sự gia
tăng hàm lượng của melanin biểu bì và lớp bì,
nhưng số lượng thay đổi theo cường độ tăng
sắc tố. Ngoài ra, các nghiên cứu cho thấy
không có sự gia tăng số lượng melanocytes;
tuy nhiên, các tế bào được mở rộng với các
sợi nhánh nổi bật và kéo dài với nhiều
melanosome hơn. Các vấn đề khác của da liên
quan bao gồm giảm đàn hồi da do ánh sáng
mặt trời, tăng tế bào mast, mạch máu trong lớp
bì và biểu hiện yếu tố tăng trưởng nội mô
mạch máu (Grimes et al., 2005, Kang et al.,
2002).
Cơ chế bệnh sinh của nám rất phức tạp.
Nhiều con đường liên quan đến việc gây ra
tăng sắc tố. Các yếu tố nguyên nhân bao gồm
khuynh hướng di truyền, tiếp xúc với tia UV
và ảnh hưởng của nội tiết tố. Tăng biểu hiện
của yếu tố tế bào gốc, c-Kit và hormone kích
thích tế bào melanocyte đã được báo cáo ở
vùng da bị tổn thương (Kang et al., 2006, Lee
và cộng sự, 2017). Các nghiên cứu gần đây ở
bệnh nhân bị nám với biểu hiện rõ rệt có sự
gia tăng oxy hóa (Seçkin et al., 2014). Sự thay
đổi trong con đường Wnt và chức năng rào
cản bất thường cũng đã được ghi nhận (Lee,
2015). Các quan sát về chứng giảm đàn hồi da
do ánh sáng, tăng tế bào mast, khiếm khuyết
mạch máu, rối loạn chức năng rào cản và các
bất thường về axit béo cho thấy nám có thể
đại diện cho một kiểu hình của tổn thương do
ánh sáng (Passeron và Picardo, 2018).
Từ góc độ lịch sử, các thành phần thường
được sử dụng để điều trị nám bao gồm
hydroquinone, axit azelaic, axit kojic, axit
glycolic, axit salicylic và tretinoin. Trong số
các phương pháp điều trị này, hydroquinone
vẫn là tiêu chuẩn vàng. Nhiều nghiên cứu cho
thấy các công thức kết hợp mang lại kết quả
tốt nhất (Halder và cộng sự, 1983, Kim và
cộng sự, 2007, Moin và cộng sự, 2006, W
Muffer et al., 2007). Những công thức kết hợp
ba loại này thường chứa hydroquinone, một
retinoid và một corticosteroid ở nồng độ khác
nhau. Các liệu pháp thường được sử dụng nói
trên thường liên quan đến vấn đề tái phát. Các
phương pháp điều trị thứ hai, như lột da bằng
hóa chất và laser, có hiệu quả ở một số bệnh
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
nhân, nhưng các phương pháp này có thể liên
quan đến các biến chứng cấp tính và lâu dài,
đặc biệt ở những người có loại da sẫm màu.
Do tác động tiêu cực toàn cầu của nám đến
chất lượng cuộc sống, một nỗ lực tìm kiếm
các phương pháp điều trị hiệu quả hơn mang
lại sự thuyên giảm lâu dài cho những bệnh
nhân mắc chứng rối loạn sắc tố khó chịu và
đầy thách thức này đang diễn ra.
Can thiệp điều trị
Việc điều trị nám nên bao gồm một
phương pháp đa phương thức kết hợp các tác
nhân bảo vệ da khỏi ánh sáng, chống oxy hóa,
làm sáng da, tẩy da chết và tái tạo bề mặt khi
cần thiết. Các nghiên cứu dựa trên bằng chứng
cho thấy rằng các liệu pháp đầu tiên cho trị
nám bao gồm bảo vệ da khỏi ánh sáng mạnh
và các chất làm sáng tại chỗ (Jutley et al.,
2014, Rivas và Pandya, 2013; Sarkar et al.,
2013; Sarma et al., 2017). Ngoài ra, nhiều
nghiên cứu đã đề cập đến sự an toàn và hiệu
quả của lột da hóa chất và laser / ánh sáng để
giảm sắc tố trong nám. Các thủ tục như vậy
thường được coi là phương pháp trị liệu thứ
hai và thứ ba.
Laser nên được sử dụng cẩn thận và thận
trọng với tỷ lệ tái phát nám cao. Ngoài ra, can
thiệp bằng laser thường phức tạp do tăng sắc
tố sau viêm ở những người có loại da sẫm
màu.
Đánh giá này đề cập đến các thuốc uống và
thuốc bôi mới và mới nổi để điều trị nám.
Chống nắng
Chống nắng hàng ngày là chìa khóa trong
việc quản lý rối loạn sắc tố lặp đi lặp lại đầy
thách thức và phổ biến này. Việc sử dụng kem
chống nắng phổ rộng là rất cần thiết. Các
trường hợp nám thường được báo cáo có sự
tái phát nhanh và thường xuyên sau khi tiếp
xúc với tia cực tím. Lakhdar et al. (2007) đã
đánh giá vai trò của kem chống nắng phổ rộng
trong phòng ngừa và điều trị nám ở phụ nữ
mang thai trong một thử nghiệm lâm sàng kéo
dài 12 tháng. Trong số 185 bệnh nhân hoàn
2
 thành nghiên cứu, chỉ có năm trường hợp
nhiễm nám mới được ghi nhận, tỷ lệ xuất hiện
là 2,7% và thấp hơn nhiều so với 53% được
quan sát trước đây trong thai kỳ.
Ngoài tác động xấu của tia cực tím như là
yếu tố kích hoạt và gây tái phát, các nghiên
cứu gần đây đã cho thấy vai trò của ánh sáng
khả kiến (Duteil et al., 2014, Duteil et al.,
2017, Mahmoud et al., 2010). Ánh sáng xanh
được tìm thấy kích thích opsin-3, kích hoạt
yếu tố phiên mã liên quan đến tạo thành sắc tố
và các enzyme trong tạo thành melanin khác
như tyrosinase và dopachrom tautomersae
(Regazzetti et al., 2018). Tyrosinase và
dopachrom tạo thành một phức hợp protein
chủ yếu được tạo ra trong các tế bào
melanocytes của những người da sẫm màu.
Do đó, ảnh hưởng trên thời gian dài của ánh
sáng xanh trên những người có loại da sẫm
màu được cho là gây ra sự tăng sắc tố kéo dài
ở những người có da loại III trở lên
(Regazzetti et al., 2018). Do đó, kem chống
nắng chống được ánh sáng khả kiến như loại
có oxit sắt, là cần thiết. Có rất ít kem chống
nắng thêm oxit sắt có sẵn trên thị trường, các
kem chống nắng với công thức như vậy ngăn
chặn tối ưu tia cực tím và ánh sáng khả kiến.
Castanedo-Cazares et al. (2014) đã so sánh
tác dụng của kem chống nắng phổ rộng
(chống ánh sáng khả kiến và tia UV) với kem
chống nắng chỉ chống tia UV, cả hai đều có
yếu tố chống nắng 50. Sáu mươi tám bệnh
nhân được đưa vào nghiên cứu kéo dài trong
8 tuần (Castanedo-Cazares et al., 2014). Kem
chống nắng chỉ chống tia UV có chứa
mexoryl SX, titan dioxide, octocrylene,
Tinasorb- S và avobenzone. Kem chống nắng
phổ rộng có cùng công thức thêm oxit sắt. Cả
hai nhóm nhận được hydroquinone 4% mỗi
ngày. Cải thiện đáng kể hơn đã được quan sát
thấy trong nhóm sử dụng kem chống nắng phổ
rộng.
Trong một nghiên cứu kéo dài 6 tháng với
40 bệnh nhân, Boukari et al. (2015) đã đánh
giá hiệu quả của kem chống nắng phổ rộng có
chứa oxit sắt. Nhóm chứng đã sử dụng cùng
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
loại kem chống nắng có khả năng chống tia
UVB và UVA mà không có oxit sắt. Kết quả
giảm đáng kể hơn về chỉ số MASI ở những
bệnh nhân được điều trị bằng kem chống nắng
phổ rộng. Cả hai nghiên cứu đều ghi nhận tác
dụng có lợi của việc bảo vệ da với ánh sáng
khả kiến ở bệnh nhân bị nám.
Polypodium leucotomos
Gần đây đã có nhiều quan tâm trong việc
sử dụng Polypodium leucotomos (PL) như là
một thành phần chống nắng hỗ trợ trong trị
nám. Polypodium là một loài dương xỉ thuộc
họ Polypodiaceae, chỉ có ở Trung và Nam
Mỹ. Các cơ chế hoạt động của PL bao gồm
thúc đẩy hoạt động của gen ức chế p53, điều
tiết các cytokine gây viêm, điều hòa hệ thống
chống oxy hóa nội sinh và ức chế hoạt động
của men cyclooxygenase-2 do bức xạ UV
(Nestor et al., 2014, Siscovick et al., 2008).
Một số nghiên cứu gần đây đã ghi nhận
hiệu quả ở những bệnh nhân bị nám (Goh et
al., 2018, Martin et al., 2013). Trong một
nghiên cứu ngẫu nhiên, có đối chứng giả dược
trên 40 bệnh nhân, Martin et al. (2013) đánh
giá hiệu quả của PL 240 mg hai lần mỗi ngày
so với giả dược. Các tác giả đã báo cáo hiệu
quả có ý nghĩa thống kê của PL so với giả
dược. Trong một thử nghiệm mù đôi, đối
chứng giả dược gần đây, Goh et al. (2018) đã
báo cáo hiệu quả của PL trong trị nám. Bệnh
nhân được chọn ngẫu nhiên để uống PL 240
mg hai lần mỗi ngày hoặc giả dược trong 12
tuần. Các nhóm can thiệp và giả dược cũng
được điều trị bằng kem chống nắng phổ rộng
và hydroquinone 4% mỗi ngày. Nhóm được
điều trị bằng PL đã đạt được sự giảm đáng kể
về điểm số MASI sau 56 và 84 ngày điều trị
(Goh et al., 2018).
Thuốc bôi thường dùng
Nhiều loại thuốc tại chỗ đã được sử dụng
để trị nám. Trong lịch sử, hydroquinone là
tiêu chuẩn vàng. Các thành phần khác bao
3
 gồm axit azelaic, axit kojic, retinoid,
niacinamide, corticosteroid, axit salicylic và
glycolic, arbutin, resveratrol và resorcinol.
Các thành phần này và các cơ chế của chúng
được trích dẫn trong Bảng 1 (Al-Niaimi và
Chiang, 2017, Birk, 1985, Bissett, 2002, De
Caprio, 1999, Deo et al., 2013, Glowka et al.,
2018, Grimes, 1995, Grimes, 2009, Hashim et
al., 2018; Huh et al., 2010; Kang, 2005;
Keeling et al., 2008; Lajis et al., 2012,
Menter, 2004, Monteiro et al., 2013,
Navarittle-Solís et al., 2011, Niwano et al.,
2018, Nordlund và cộng sự, 2006, Olejnik và
cộng sự, 2018, Paine và cộng sự, 2001). Các
nghiên cứu dựa trên bằng chứng đã cho thấy
rằng các sản phẩm kết hợp có chứa
hydroquinone 4%, tretinoin và một steroid
cho kết quả tốt nhất. (Jutley et al., 2014; Rivas
and Pandya, 2013; Sarkar, 2013; Sarma et al.,
2017). (Xem Bảng 2).
Hydroquinone được sử dụng trên toàn cầu
để trị nám (De Caprio, 1999, Grimes, 2009,
Nordlund và cộng sự, 2006, Tse, 2010), và
mặc dù được sử dụng trong hơn 60 năm, nó
vẫn là thành phần bôi tại chỗ có hiệu quả nhất.
Hydroquinone ức chế tyrosinase, enzyme liên
quan việc sản xuất sắc tố, và được dung nạp
tốt ở hầu hết bệnh nhân. Tác dụng phụ phổ
biến nhất là viêm da tiếp xúc.
Phần lớn các thử nghiệm lâm sàng đánh giá
hiệu quả và độ an toàn của hydroquinone
không kéo dài quá 6 tháng. Tuy nhiên, các bác
sĩ có quan điểm khác nhau trong việc kê đơn
hydroquinone, vì vậy không có tiêu chuẩn
điều trị chung. Theo kinh nghiệm của tác giả,
hydroquinone có thể được sử dụng an toàn và
hiệu quả sau 6 tháng. Tuy nhiên, kết quả tối
ưu thường đạt được tốt nhất bằng cách sử
dụng xoay vòng mỗi 6 tháng, dùng và ngưng
hydroquinone. Các chất làm trắng khác
thường rất cần thiết để duy trì kết quả đạt được
khi sử dụng hydroquinone. Hydroquinone
không nên được sử dụng ở phụ nữ mang thai
hoặc cho con bú.
Hydroquinone đã bị cấm ở một số quốc gia
do lo ngại về biến chứng ochronosis (mảng
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
tăng sắc tố xám đen) và các trường hợp có thể
bị mất sắc tố. Ochronosis được đặc trưng bởi
lichen tăng sắc tố, đó là những sẩn giống như
trứng cá xuất hiện ở vùng da được điều trị
bằng hydroquinone. Ochronosis được báo cáo
lần đầu tiên ở Châu Phi và thường được gây
ra bởi việc sử dụng lâu dài hydroquinone nồng
độ cao với chống nắng không phù hợp
(Bhattar et al., 2015, Grimes, 2009). Trái
ngược với các báo cáo trường hợp phổ biến từ
Châu Phi, tình trạng này không phổ biến ở
Hoa Kỳ, hầu hết các trường hợp là thứ phát
sau khi sử dụng lâu dài các mỹ phẩm không
cần kê đơn, nồng độ thấp với 2%
hydroquinone. Các trường hợp mất sắc tố do
hydroquinone là rất hiếm.
Các mối quan tâm khác liên quan đến sự
an toàn của hydroquinone dựa trên các nghiên
cứu cho thấy rằng benzen, một tác nhân gây
bệnh liên quan bạch cầu được biết đến, được
chuyển hóa thành hydroquinone như một sản
phẩm phụ chính (Norlund et al., 2006). Các
chất chuyển hóa của benzen, bao gồm
hydroquinone, phenol hoặc benzoquinone,
không biểu hiện khả năng và mức độ tác dụng
ức chế tuỷ xương của benzen. Ngoài ra, các
cá nhân tiếp xúc với hydroquinone trong thời
gian dài đã không chứng minh được có sự
thay đổi hoạt động của tủy xương (De Caprio,
1999, Tse, 2010). Hydroquinone hiện đã được
sử dụng và sản xuất trong hơn 60 năm, và một
nghiên cứu tài liệu cho thấy không có trường
hợp ung thư da, khối u ác tính hoặc tổn thương
gan liên quan đến ứng dụng hydroquinone tại
chỗ để làm sáng da.
4
 Phương pháp điều trị mới bằng đường (Taraz et al., 2017). Nhiều nghiên cứu đã ghi
uống và bôi tại chỗ nhận hiệu quả của TA ở bệnh nhân bị nám
(Banihashemi et al., 2015, Del Rosario et al.,
Tranexamic acid 2018, Ebrahimi và Naeini, 2014; Kim et al.,
Tranexamic acid (TA), một dẫn xuất tổng 2017; Lee et al., 2016, Na et al., 2013, Perper
hợp của lysine, là một tác nhân tiêu sợi huyết và cộng sự, 2017, Wu và cộng sự, 2012).
ngăn chặn sự chuyển đổi plasminogen thành TA đã được sử dụng chủ yếu ở bệnh nhân
plasmin và do đó cản trở sự liên kết của châu Á và gần đây đã được đánh giá trong một
plasminogen với keratinocytes (Hình 1). Tác nhóm bệnh nhân ở Hoa Kỳ. Del Rosario và
dụng dây chuyền bao gồm giảm giải phóng cộng sự. (2018) đánh giá hiệu quả của TA 250
axit arachidonic và giảm tổng hợp mg hai lần mỗi ngày so với giả dược trong
prostaglandin và yếu tố tăng trưởng nguyên nghiên cứu 3 tháng, sau đó chỉ là 3 tháng dùng
bào sợi. Prostaglandin và yếu tố tăng trưởng kem chống nắng. Ba mươi chín bệnh nhân đã
nguyên bào sợi đều kích thích tổng hợp hoàn thành thử nghiệm. Sau 3 tháng, đã giảm
melanin. TA cũng làm giảm tế bào mast và sự 49% điểm số MASI so với 18% đối với nhóm
hình thành mạch (Kim et al., 2015). Nijo kiểm soát giả dược. Không có tác dụng phụ
Sadako lần đầu tiên báo cáo hiệu quả của TA nghiêm trọng nào được báo cáo (Del Rosario
vào năm 1979 ở một bệnh nhân bị nám được et al., 2018).
điều trị bệnh mề đay mãn tính. Nghiên cứu hồi cứu lớn nhất về dùng TA
TA hiện đang được sử dụng bằng nhiều trong điều trị được thực hiện tại Singapore.
đường bao gồm uống, bôi tại chỗ, tiêm trong Các tác giả đã xem xét dữ liệu từ 561 bệnh
da và lăn kim (Taraz et al., 2017). Liều uống nhân bị nám được điều trị bằng TA và sự cải
hiện tại thấp hơn đáng kể so với liều dùng để thiện được ghi nhận ở 90% bệnh nhân. Các tác
điều trị bệnh máu khó đông, chảy máu kinh dụng phụ đã được báo cáo ở 40 bệnh nhân
nguyệt nặng hoặc các tình trạng xuất huyết (7,1%) và hầu hết các tác dụng phụ đều nhẹ.
khác. Trung bình, liều dùng để trị nám là trung Tuy nhiên, một bệnh nhân bị huyết khối tĩnh
bình 250 mg hai lần mỗi ngày so với 3900 mg mạch sâu và sau đó được phát hiện bị thiếu
mỗi ngày đối với một số bệnh lý chảy máu protein S di truyền. Một người có tiền sử sẩy

Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ 5

 thai tự phát và hai chị em có tiền sử về các vấn
đề huyết khối di truyền (Lee et al., 2016).
Những lo ngại chung kéo dài liên quan đến
sự an toàn được đưa ra do TA có xu hướng
gây ra hiện tượng huyết khối. Do đó, TA
chống chỉ định ở những bệnh nhân bị rối loạn
đông máu hoặc có tiền sử huyết khối tắc mạch
(Kim et al., 2017). Tác dụng phụ chính trong
các thử nghiệm lâm sàng trị nám hiếm khi
được báo cáo. Các tác dụng phụ khác liên
quan đến sử dụng TA bao gồm khó chịu
đường tiêu hóa nhẹ, giảm máu trong kinh
nguyệt, phát ban da dị ứng, rụng tóc và tăng
nhẹ nồng độ transaminase alanine. TA đường
uống phải được kê toa cẩn thận và thận trọng.
Một tiền sử chi tiết nên được kiểm tra cho mỗi
bệnh nhân để loại trừ các cá nhân có nguy cơ
biến chứng không lường trước được.
Một số nghiên cứu đã đề cập đến hiệu quả
và sự an toàn của TA bôi tại chỗ
(Banihashemi et al., 2015, Ebrahimi và
Naeini, 2014, Kim et al., 2016). Trong một
thử nghiệm kéo dài 12 tuần, chia đôi mặt,
Banihashemi et al. (2015) đã so sánh hiệu quả
của sản phẩm TA 5% với hydroquinone 4%.
Cả hai phương pháp điều trị đều cho thấy sự
cải thiện lâm sàng đáng kể mà không có sự
khác biệt đáng kể giữa hai nhóm, điều này cho
thấy hiệu quả tương đương.
Trong một nghiên cứu chia đôi mặt, TA
3% được áp dụng cho một bên mặt và hỗn hợp
gồm hydroquinone 2%, dexamethasone
0,01% và vitamin C ở phía đối diện. Cả hai
công thức đều cho thấy sự cải thiện đáng kể,
điều này cho thấy hiệu quả tại chỗ tương tự
đối với các công thức dựa trên hydroquinone
(Ebrahimi và Naeini, 2014). Các tác dụng phụ
tại chỗ bao gồm ban đỏ, vảy, kích ứng và khô
(Banihashemi et al., 2015, Ebrahimi và
Naeini, 2014, Kim et al., 2016).
Melatonin
Hormone melatonin, được tiết ra bởi tuyến
tùng, là một chất chống oxy hóa và thu gom
các gốc tự do mạnh, kích thích một số enzyme
chống oxy hóa, bao gồm superoxide effutase,
glutathione reductase và glutathione
peroxidase. Melatonin cũng ức chế các thụ thể
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
hormone kích thích α-melanocyte. Melatonin
uống và bôi tại chỗ được đánh giá trong 36
bệnh nhân bị nám và 10 người khỏe mạnh làm
nhóm chứng. Bệnh nhân được chia ngẫu
nhiên thành một số nhóm, bao gồm chỉ bôi
melatonin tại chỗ, bôi melatonin kết hợp
chống nắng, phối hợp bôi tại chỗ và uống
melatonin kết hợp hydroquinone 4% trong 90
ngày. Sau 90 ngày, tất cả các bệnh nhân bị
nám đã chứng minh giảm đáng kể điểm số
MASI. Ngoài ra, malondialdehyd giảm, là
thước đo của stress oxy hóa, và nồng độ
glutathione (GSH) tăng và cho thấy sự cải
thiện đáng kể trong stress oxy hóa. Những kết
quả này cũng cho thấy cần thêm các nghiên
cứu bổ sung để đánh giá hiệu quả và độ an
toàn của melatonin ở bệnh nhân bị nám được
đảm bảo (Hamadi et al., 2009l Ryoo et al.,
2001).
Glutathione
GSH là một trong những chất chống oxy
hóa nội sinh mạnh nhất được sản xuất bởi các
tế bào trong cơ thể con người và là một
tripeptide của glutamate, cysteine và glycine.
Các cơ chế gây ra làm sáng da bao gồm ức chế
tyrosinase và chuyển đổi sản xuất eumelanin
thành pheomelanin. Gần đây đã có rất nhiều
công bố liên quan đến việc sử dụng GSH tiêm
tĩnh mạch để làm sáng da (Sonthalia et al.,
2016). Nhiều bài báo đã được công bố trên
báo chí về việc sử dụng GSH cho nhiều loại
bệnh bao gồm nám. Sử dụng GSH tiêm tĩnh
mạch có liên quan đến các phản ứng đe dọa
tính mạng nghiêm trọng bao gồm hội chứng
Stevens-Johnson và sốc phản vệ.
Một số nghiên cứu đã đánh giá GSH đường
uống và bôi tại chỗ để làm sáng da. Trong một
nghiên cứu kéo dài 8 tuần, Handog et al.
(2016) đã điều trị cho 30 phụ nữ Philippines
khỏe mạnh với viên uống glutathione 500mg.
Chỉ số melanin cho thấy sự giảm đáng kể và
các đánh giá cho thấy kết quả làm sáng da
mức độ trung bình ở 90% đối tượng (Handog
et al., 2016). Một nghiên cứu ngẫu nhiên, mù
đôi, chia nửa mặt, dùng glutathione 2% bôi tại
chỗ được đánh giá trong 10 tuần, trong đó
GSH được áp dụng cho một bên và giả dược
6
 ở phía đối diện. Chỉ số melanin đã giảm đáng
kể ở bên được điều trị bằng GSH (Watanabe
và cộng sự, 2014). GSH uống và bôi tại chỗ
được dung nạp tốt không có tác dụng phụ
Các thành phần bôi tại chỗ mới
Cysteamine
Cysteamine hydrochloride (ß,
mercaptoethylanine hydrochloride) được sản
xuất tự nhiên trong cơ thể người và là sản
phẩm thoái hóa của axit amin L-cysteine.
Cysteamine cũng là một chất bảo vệ bức xạ
bảo vệ các tế bào khỏi đột biến gen và chết tế
bào của bức xạ ion hóa thông qua việc thu dọn
các gốc hdroxyl (Besouw et al., 2013).
Gần đây, một số nghiên cứu đã ghi nhận
hiệu quả của cysteamine ở bệnh nhân bị nám.
Trong một thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi ở
40 bệnh nhân, sự cải thiện đáng kể các tổn
thương nám đã được quan sát so với những
bệnh nhân được điều trị bằng giả dược.
Mansouri et al. (2015) đánh giá hiệu quả của
5% cysteamine ở 50 bệnh nhân bị nám.
Cysteamine gây ra sự giảm đáng kể về điểm
số MASI sau 16 tuần so với giả dược.
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
nghiêm trọng. Kết quả của các nghiên cứu này
cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu thêm về
GSH đường uống và bôi tại chỗ trong điều trị
nám.
Serum ức chế sắc tố
Serum ức chế sắc tố gần đây đã được điều
chỉnh để can thiệp vào nhiều cơ chế liên quan
đến việc gây ra tăng sắc tố. Những cơ chế này
bao gồm kích hoạt melanocyte, phát triển
melanosome, tổng hợp melanin, chuyển
melanosome, biệt hóa và bong tróc tế bào
keratinocyte. Serum điều chỉnh sắc tố có chứa
TA, tetrapeptide, chiết xuất sinh vật phù du,
niacinamide, phenylethyl resorcinol và
undecylenol phenylalanine. Trong một thử
nghiệm so sánh ngẫu nhiên, mù đôi ở 43 bệnh
nhân, serum điều chỉnh sắc tố được so sánh
với hydroquinone 4% và cho thấy hiệu quả
tương đương với hydroquinone ở những bệnh
nhân bị nám và tăng sắc tố sau viêm (Makino
et al., 2016).
7
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ 8
 Methimazole
Methimazole là một loại thuốc kháng giáp
đường uống được sử dụng để điều trị cho bệnh
nhân cường giáp và đã được chứng minh là
gây ra sự mất sắc tố khi áp dụng tại chỗ.
Methimazole đã được sử dụng ở những bệnh
nhân bị nám và tăng sắc tố sau viêm và làm
sáng da đáng kể. Methimazole là một chất ức
chế peroxidase mạnh ngăn chặn sự tổng hợp
melanin. Các nghiên cứu về hấp thu
methimazole 5% bôi tại chỗ cho thấy nồng độ
huyết thanh được phát hiện tối thiểu và không
có bất thường trong xét nghiệm chức năng
tuyến giáp (Kasraee et al., 2005, Kasraee et
al., 2008). Methimazole 5% được áp dụng
hàng ngày ở 20 bệnh nhân bị nám biểu bì và
không gây ra bất kỳ thay đổi đáng kể nào của
hormone tuyến giáp trong huyết thanh,
thyroxine tự do và nồng độ triiodothyronine
tự do. Methimazole được dung nạp tốt với tác
dụng phụ tối thiểu ở da. Tuy nhiên, Kasraee
et al. (2008) khuyến cáo rằng methimazole chỉ Adalatkhah H., Sadeghi-Bazargani H. The
được áp dụng cho các khu vực bị ảnh hưởng
bởi nám và không nên được sử dụng như một
chất làm sáng da trong thẩm mỹ nói chung.
Flutamide
Một bài báo gần đây đã đánh giá hiệu quả
của flutamide tại chỗ ở bệnh nhân bị nám.
Flutamide là một loại đối kháng androgen
không steroid ngăn chặn hoạt động của Al-Niaimi F., Chiang N.Y.Z. Topical
testosterone nội sinh và ngoại sinh bằng cách
liên kết với thụ thể androgen. Bảy mươi bốn
phụ nữ đã được tham gia vào một thử nghiệm
16 tuần, ngẫu nhiên, so sánh flutamide 1% với
hydroquinone 4% bôi một lần mỗi ngày. Vấn
đề tăng sắc tố da được cải thiện, kết quả của
Balkrishnan R., McMichael A.J., Camacho
điểm số MASI và thang màu cho thấy hiệu
quả tương tự đối với flutamide và
hydroquinone 4%. Tuy nhiên, điểm hài lòng
của bệnh nhân cao hơn đáng kể trong nhóm
flutamide (Adalatkhah và Sadeghi-Bazargani,
2015).
Kết luận
Nám vẫn là một bệnh lý mãn tính, đầy
thách thức về mặt điều trị và tình trạng tái phát
phổ biến. Rối loạn sắc tố gây ảnh hưởng nặng
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
về tâm lý này nên được điều trị bằng phương
pháp đa phương thức kết hợp các biện pháp
chống nắng bảo vệ da, chống oxy hóa, làm
sáng da, tẩy da chết và tái tạo bề mặt da trong
trường hợp nặng. Có rất nhiều các biện pháp
điều trị mới bằng đường uống, bôi tại chỗ và
kết hợp cho nám đã được phổ biến để mở rộng
danh mục điều trị và đồng thời có các thử
nghiệm bổ sung để chứng minh tính hiệu quả
và an toàn của chúng.
Tài liệu tham khảo
Adalatkhah H., Pourfarzi F., Sadeghi-
Bazargani H. Flutamide versus a
cyproterone acetate-ethinyl estradiol
combination in moderate acne: a pilot
randomized clinical trial. Clin Cosmet
Investig Dermatol. 2011;4:117.[PMC
free article] [PubMed] [Google Scholar]
first clinical experience on efficacy of
topical flutamide on melasma compared
with topical hydroquinone: A randomized
clinical trial. Drug design, development
and therapy. Drug Des Devel
Ther. 2015;9:4219–4225. [PMC free
article][PubMed] [Google Scholar]
vitamin C and the skin: Mechanisms of
action and clinical applications. J Clin
Aesthet Dermatol. 2017;10(7):14–
17. [PMC free article][PubMed] [Google
Scholar]
F.T., Saltzberg F., Housman T.S.,
Grummer S. Development and validation
of a health-related quality of life
instrument for women with melasma. Br
J Dermatol. 2003;149(3):572–
577.[PubMed] [Google Scholar]
9
 Besouw M., Masereeuw R., van den Heuvel
L., Levtchenko E. Cysteamine: An old
drug with new potential. Drug Discov
Today. 2013;18(15-16):785–
792. [PubMed] [Google Scholar]
Bhattar P.A., Zawar V.P., Godse K.V., Patil
S.P., Nadkarni N.J., Gautam M.M.
Exogenous ochronosis. Indian J
Dermatol. 2015;60(6):537–543. [PMC
free article][PubMed] [Google Scholar]
Birk Y. The Bowman-Birk inhibitor.
Trypsin- and chymotrypsin-inhibitor
from soybeans. Int J Pept Protein
Res. 1985;25(2):113–
131. [PubMed] [Google Scholar]
Bissett D. Topical niacinamide and barrier
enhancement. Cutis. 2002;70:8–
12. [PubMed] [Google Scholar]
Boukari F., Jourdan E., Fontas E., Montaudié
H., Castela E., Lacour J.P. Prevention of
melasma relapses with sunscreen
combining protection against UV and
short wavelengths of visible light: A
prospective randomized comparative
trial. J Am Acad
Dermatol. 2015;72(1):189–190. e1.
[PubMed] [Google Scholar]
Castanedo-Cazares J.P., Hernandez-Blanco
D., Carlos-Ortega B., Fuentes-Ahumada
C., Torres-Álvarez B. Visible-light
photoprotection in
melasma. Photodermatol Photoimmunol
Photomed. 2014;30(1):35–
42. [PubMed] [Google Scholar]
De Caprio A.P. The toxicology of
hydroquinone-relevance to occupational
and environmental exposure. Crit Rev
Toxicol. 1999;29:283–
330. [PubMed] [Google Scholar]
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
Del Rosario E., Florez-Pollack S., Zapata L.,
Jr., Hernandez K., Tovar-Garza A.,
Rodrigues M. Randomized, placebo-
controlled, double-blind study of oral
tranexamic acid in the treatment of
moderate to severe melasma. J Am
Acad Dermatol. 2018;78(2):363–
369. [PubMed] [Google Scholar]
Deo K.S., Dash K.N., Sharma Y.K., Virmani
N.C., Oberai C. Kojic acid vis-a-vis its
combinations with hydroquinone and
betamethasone valerate in melasma: A
randomized, single blind, comparative
study of efficacy and safety. Indian J
Dermatol. 2013;58(4):281–285. [PMC
free article][PubMed] [Google Scholar]
Ebrahimi B., Naeini F.F. Topical tranexamic
acid as a promising treatment for
melasma. J Res Med
Sci. 2014;19(8):753–757. [PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Duteil L., Cardot-Leccia N., Queille-Roussel
C., Maubert Y., Harmelin Y., Boukari
F. Differences in visible light-induced
pigmentation according to wavelengths:
A clinical and histological study in
comparison with UVB
exposure. Pigment Cell Melanoma
Res. 2014;27(5):822–
826.[PubMed] [Google Scholar]
Duteil L., Esdaile J., Maubert Y.,
Cathelineau A.C., Bouloc A., Queille-
Roussel C. A method to assess the
protective efficacy of sunscreens against
visible light-induced
pigmentation. Photodermatol
Photoimmunol
Photomed. 2017;33(5):260–
266. [PubMed] [Google Scholar]
George A. Tranexamic acid: An emerging
depigmenting agent. Pigment
Int. 2016;3(2):66–71. [Google Scholar]
10
 Glowka A., Olejnik A., Nowak I. The release
studies of undecylenoyl phenylalanine
through cellulose based
membranes. Saudi Pharm
J. 2018;26:709–718.[PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Goh C.L., Chuah S.Y., Tien S., Thng G.,
Vitale M.A., Delgado-Rubin A. Double-
blind, placebo-controlled trial to evaluate
the effectiveness of Polypodium
leucotomosextract in the treatment of
melasma in Asian skin: A pilot study. J
Clin Aesthet Dermatol. 2018;11(3):14–
19.[PMC free article] [PubMed] [Google
Scholar]
Grimes P.E. Melasma: Etiologic and
therapeutic considerations. Arch
Dermatol. 1995;131(12):1453–
1457.[PubMed] [Google Scholar]
Grimes P.E. Management of
hyperpigmentation in darker racial ethnic
groups. Semin Cutan Med
Surg. 2009;28(2):77–
85. [PubMed] [Google Scholar]
melasma patients. J Arab Univ Basic
Appl Sci. 2009;8:30–42. [Google
Scholar]
Handog E.B., Datuin M.S., Singzon I.A. An
open-label, single-arm trial of the safety
and efficacy of a novel preparation of
glutathione as a skin-lightening agent in
Filipino women. Int J
Dermatol. 2016;55(2):153–
157.[PubMed] [Google Scholar]
Hashim P.W., Chen T., Harper J.C., Kircik
L.H. The efficacy and safety of azelaic
acid 15% foam in the treatment of facial
acne vulgaris. J Drugs
Dermatol. 2018;17(6):641–
645. [PubMed] [Google Scholar]
Huh S.Y., Shin J.W., Na J.I., Huh C.H.,
Youn S.W., Park K.C. Efficacy and
safety of liposome-encapsulated 4-n-
butylresorcinol 0.1% cream for the
treatment of melasma: A randomized
controlled split-face trial. J
Dermatol. 2010;37(4):311–
315. [PubMed] [Google Scholar]

Grimes P.E., Yamada N., Bhawan J. Light
microscopic, immunohistochemical, and
ultrastructural alterations in patients with
melasma. Am J
Dermatopathol. 2005;27(2):96–
101. [PubMed] [Google Scholar]
Ikino J.K., Nunes D.H., Da Silva V.P.M.,
Fröde T.S., Sens M.M. Melasma and
assessment of the quality of life in
Brazilian women. An Bras
Dermatol. 2015;90(2):196–200.[PMC
free article] [PubMed] [Google Scholar]

Halder R.M., Grimes P.E., McLaurin C.I.,
Kress M.A., Kenney J.A., Jr. Incidence
of common dermatoes in a
predominantly black dermatologic
practice. Cutis. 1983;32(4):388–
390. [PubMed] [Google Scholar]
Jutley G.S., Rajaratnam R., Halpern J., Salim
A., Emmett C. Systematic review of
randomized controlled trials on
interventions for melasma. J Am Acad
Dermatol. 2014;70(2):369–
373. [PubMed] [Google Scholar]

Hamadi S.A., Mohammed M.M., Aljaf A.N., Kang H.Y. Melasma and aspects of
Abdulrazak A. The role of topical and pigmentary disorders in Asians. Ann
oral melatonin in management of Dermatol Venereol. 2012;139:S92–
S95.[PubMed] [Google Scholar]

Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ 11

 Kang H.Y., Hwang J.S., Lee J.Y., Ahn J.H., Kim M.S., Bang S.H., Kim J.H., Shin H.J.,
Kim J.Y., Lee E.S. The dermal stem and
c-Kit are overexpressed in melasma. Br J
Dermatol. 2006;154(6):1094–
1099.[PubMed] [Google Scholar]
Kang S. The mechanism of action of topical
retinoids. Cutis. 2005;75:10–
13. [PubMed] [Google Scholar]
Kang W.H., Yoon K.H., Lee E.S., Kim J.,
Lee K.B., Yim H. Melasma:
Histopathological characteristics in 56
Korean patients. Br J
Dermatol. 2002;146(2):228–
237. [PubMed] [Google Scholar]
Kasraee B., Handjani F., Parhizgar A.,
Omrani G.R., Fallahi M.R., Amini M.
Topical methimazole as a new treatment
for postinflammatory
hyperpigmentation: Report of the first
case. Dermatology. 2005;211(4):360–
362. [PubMed] [Google Scholar]
Kasraee B., Safaee Ardekani G.H., Parhizgar
A., Handjani F., Omrani G.R., Samani
M. Safety of topical methimazole for the
treatment of melasma: Transdermal
absorption, the effect on thyroid function
and cutaneous adverse effects. Skin
Pharmacol Physiol. 2008;21(6):300–
305. [PubMed] [Google Scholar]
Keeling J., Cardona L., Benitez A., Epstein
R., Rendon M. Mequinol 2%/tretinoin
0.01% topical solution for the treatment Lee A.Y. Recent progress in melasma
of melasma in men: a case series and
review of the
literature. Cutis. 2008;81(2):179–
183. [PubMed] [Google Scholar]
Kim E.H., Kim Y.C., Lee E.S., Kang H.Y.
The vascular characteristics of
melasma. J Dermatol
Sci. 2007;46(2):111–
116. [PubMed] [Google Scholar]
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
Choi J.H., Chang S.E. Tranexamic acid
diminishes laser-induced
melanogenesis. Ann
Dermatol. 2015;27(3):250–256.[PMC
free article] [PubMed] [Google Scholar]
Kim H.J., Moon S.H., Cho S.H., Lee J.D.,
Sung Kim H. Efficacy and safety of
tranexamic acid in melasma: a meta-
analysis and systematic review. Acta
Derm Venereol. 2017;97(6-7):776–
781. [PubMed] [Google Scholar]
Kim S.J., Park J.Y., Shibata T., Fujiwara R.,
Kang H.Y. Efficacy and possible
mechanisms of topical tranexamic acid in
melasma. Clin Exp
Dermatol. 2016;41(5):480–
485.[PubMed] [Google Scholar]
Lajis A.F., Hamid M., Ariff A.B.
Depigmenting effect of Kojic acid esters
in hyperpigmented B16F1 melanoma
cells. J Biomed
Biotechnol. 2012;2012:95245.[PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Lakhdar H., Zouhair K., Khadir K., Essari
A., Richard A., Seite S. Evaluation of the
effectiveness of a broad-spectrum
sunscreen in the prevention of chloasma
in pregnant women. J Eur Acad Dermatol
Venereol. 2007;21(6):738–
742. [PubMed] [Google Scholar]
pathogenesis. Pigment Cell Melanoma
Res. 2015;28(6):648–
660.[PubMed] [Google Scholar]
Lee B.W., Schwartz R.A., Janniger C.K.
Melasma. G Ital Dermatol
Venereol. 2017;152(1):36–
45. [PubMed] [Google Scholar]
12
 Lee H.C., Thng T.G., Goh C.L. Oral
tranexamic acid (TA) in the treatment of
melasma: A retrospective analysis. J Am
Acad Dermatol. 2016;75(2):385–
392. [PubMed] [Google Scholar]
Mahmoud B.H., Ruvolo E., Hexsel C.L., Liu
Y., Owen M.R., Kollias N. Impact of
long-wavelength UVA and visible light
on melanocompetent skin. J Invest
Dermatol. 2010;130(8):2092–
2097. [PubMed] [Google Scholar]
Makino E.T., Kadoya K., Sigler M.L., Hino
P.D., Mehta R.C. Development and
clinical assessment of a comprehensive
product for pigmentation control in
multiple ethnic populations. J Drugs
Dermatol. 2016;15(12):1562–
1570. [PubMed] [Google Scholar]
Mansouri P., Farshi S., Hashemi Z., Kasraee
B. Evaluation of the efficacy of
cysteamine 5% cream in the treatment of
epidermal melasma: A randomized
double-blind placebo-controlled trial. Br
J Dermatol. 2015;173(1):209–
217.[PubMed] [Google Scholar]
Martin L.K., Caperton C., Woolery-Lloyd
H., Avashia N. A randomized double-
blind placebo controlled study evaluating
the effectiveness and tolerability of
oral Polypodium leucotomos in patients
with melasma. JAMA
Dermatol. 2013;149(8):981–
983. [Google Scholar]
Menter A. Rationale for the use of topical
corticosteroids in melasma. J Drugs
Dermatol. 2004;3(2):169–
174. [PubMed] [Google Scholar]
Moin A., Jabery Z., Fallah N. Prevalence and
awareness of melasma during
pregnancy. Int J Dermatol. 2006;
1.
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
45(3):285–288. [PubMed] [Google
Scholar]
Monteiro R.C., Kishore B.N., Bhat R.M.,
Sukumar D., Martis J., Ganesh H.K. A
comparative study of the efficacy of 4%
hydroquinone vs 0.75% Kojic acid cream
in the treatment of facial melasma. Indian
J Dermatol. 2013;58(2):157. [PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Na J.I., Choi S.Y., Yang S.H., Choi H.R.,
Kang H.Y., Park K.C. Effect of
tranexamic acid on melasma: A clinical
trial with histological evaluation. J Eur
Acad Venereol. 2013;27(8):1035–
1039. [PubMed] [Google Scholar]
Navarrete-Solís J., Castanedo-Cázares J.P.,
Torres-Álvarez B., Oros-Ovalle C.,
Fuentes-Ahumada C., Gonzalez F.J. A
double-blind, randomized clinical trial of
niacinamide 4% versus hydroquinone 4%
in the treatment of melasma. Dermatol
Res Pract. 2011;2011:379173. [PMC free
article][PubMed] [Google Scholar]
Nestor M.S., Bucay V.W., Callender V.D.,
Cohen J.L., Sadick N., Waldorf
H. Polypodium leucotomos as an adjunct
treatment of pigmentary disorders. J Clin
Aesthet Dermatol. 2014;7(3):13–
17. [PMC free article] [PubMed] [Google
Scholar]
Niwano T., Terazawa S., Sato Y., Kato T.,
Nakajima H., Imokawa G. Glucosamine
abrogates the stem cell
factor + endothelin-1-induced stimulation
of melanogenesis via a deficiency in
MITF expression due to the proteolytic
degradation of CREB in human
melanocytes. Arch Dermatol
Res. 2018;310:625–
637. [PubMed] [Google Scholar]
13
 Nordlund J.J., Grimes P.E., Ortonne J.P. The Pires A., Marques R., Encarnação J.,
safety of hydroquinone. J Eur Acad
Dermatol Venereol. 2006;20:781–
787. [PubMed] [Google Scholar]
Olejnik A., Glowka A., Nowak I. Release
studies of undecylenoyl phenylalanine
from topical formulations. Saudi Pharm
J. 2018;26:709–718. [PMC free
article][PubMed] [Google Scholar]
Paine C., Sharlow E., Liebel F., Eisinger M.,
Shapiro S., Seiberg M. An alternative
approach to depigmentation by soybean
extracts via inhibition of the PAR-2
pathway. J Invest
Dermatol. 2001;116(4):587–
595. [PubMed] [Google Scholar]
Passeron T., Picardo M. Melasma, a
photoaging disorder. Pigment Cell
Melanoma Res. 2018;31(4):461–
465.[PubMed] [Google Scholar]
Pawaskar M.D., Parikh P., Markowski T.,
McMichael A.J., Feldman S.R.,
Balkrishnan R. Melasma and its impact
on health-related quality of life in
Hispanic women. J Dermatolog
Treat. 2007;18(1):5–
9. [PubMed] [Google Scholar]
Perper M., Eber A.E., Fayne R., Verne S.H.,
Magno R.J., Cervantes J. Tranexamic
acid in the treatment of melasma: A
review of the literature. Am J Clin
Dermatol. 2017;18(3):373–
381. [PubMed] [Google Scholar]
Picardo M., Carrera M. New and
experimental treatments of cloasma and
other hypermelanoses. Dermatol
Clin. 2007;25(3):353–
362. [PubMed] [Google Scholar]
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
Abrantes A., Marques I.A., Laranjo
Ascorbic acid chemosensitizes colorectal
cancer cells and synergistically inhibits
tumor growth. Front
Physiol. 2018;9:911. [PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Regazzetti C., Sormani L., Debayle D.,
Bernerd F., Tulic M.K., De Donatis G.M.
Melanocytes sense blue light and regulate
pigmentation through the Opsin3. J
Invest Dermatol. 2018;138(1):171–
178. [PubMed] [Google Scholar]
Rivas S., Pandya A. Treatment of melasma
with topical agents, peels and lasers: An
evidence-based review. Am J Clin
Dermatol. 2013;14(5):359–
376. [PubMed] [Google Scholar]
Rodrigues M., Pandya A. Melasma: Clinical
diagnosis and management
options. Australas J
Dermatol. 2015;56(3):151–
163. [PubMed] [Google Scholar]
Ryoo Y.W., Suh S.I., Mun K.C., Kim B.C.,
Lee K.S. The effects of the melatonin on
ultraviolet-B irradiation cultured dermal
fibroblasts. J Dermatol
Sci. 2001;27(3):162–
169.[PubMed] [Google Scholar]
Sarkar R. Chemical peels for
melasma. Pigment Cell Melanoma
Res. 2013;26(3):451. [Google Scholar]
Sarkar R., Ailawadi P., Garg S. Melasma in
men: A review of clinical, etiological,
and management issues. J Clin Aesthet
Dermatol. 2018;11(2):53–59. [PMC free
article][PubMed] [Google Scholar]
14
 Sarma N., Chakraborty S., Poojary S.A.,
Rathi S., Kumaran S., Nirmal B.
Evidence-based review, grade of
recommendation, and suggested
treatment recommendations for
melasma. Indian Dermatol Online
J. 2017;8(6):406–442. [PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Schulte B.C., Wu W., Rosen T. Azelaic acid:
Evidence-based update on mechanism of
action and clinical application. J Drugs
Dermatol. 2015;14(9):964–
968.[PubMed] [Google Scholar]
Seçkin H.Y., Kalkan G., Baş Y., Akbaş A.,
Önder Y., Özyurt H. Oxidative stress
status in patients with melasma. Cutan
Ocul Toxicol. 2014;33(3):212–
217. [PubMed] [Google Scholar]
Siscovick J.R., Zapolanski T., Magro C.,
Carrington K., Prograis S., Nussbaum
M. Polypodium leucotomos inhibits
ultraviolet B radiation-induced
immunosuppression. Photodermatol
Photoimmunol
Photomed. 2008;24(3):134–
141. [PubMed] [Google Scholar]
Sonthalia S., Daulatabad D., Sarkar R.
Glutathione as a skin whitening agent:
Fact, myths, evidence and
controversies. Indian J Dermatol
Venereol Leprol. 2016;82(3):262–
272.[PubMed] [Google Scholar]
Taraz M., Niknam S., Ehsani A.H.
Tranexamic acid in treatment of
melasma: A comprehensive review of
clinical studies. Dermatol
Ther. 2017:30(3). [PubMed] [Google
Scholar]
Tse T. Hydroquinone for skin lightening:
Safety profile, duration of use and when
should we stop? J Dermatolog
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
Treat. 2010;21(5):272–
275. [PubMed] [Google Scholar]
Vachiramon V., Suchonwanit P.,
Thadanipon K. Melasma in men. J
Cosmet Dermatol. 2012;11:151–
157. [PubMed] [Google Scholar]
Videira I.F., Moura D.F., Magina S.
Mechanisms regulating
melanogenesis. An. Bras.
Dermatol. 2013;88:76–83.[PMC free
article] [PubMed] [Google Scholar]
Wargniez W., Jungman E., Wilkinson S.,
Seyler N., Grégoire S. Inter-laboratory
skin distribution study of 4-n-butyl
resorcinol: The importance of liquid
chromatography/mass spectrometry
(HPLC-MS/MS) bioanalytical
validation. J Chromatogr B Analyt
Technol Biomed Life
Sci. 2017;1060:416–
423. [PubMed] [Google Scholar]
Watanabe F., Hashizume E., Chan G.P.,
Kamimura A. Skin-whitening and skin-
condition-improving effects of topical
oxidized glutathione: A double-blind and
placebo-controlled clinical trial in healthy
women. Clin Cosmet Investig
Dermatol. 2014;7:267–274. [PMC free
article][PubMed] [Google Scholar]
Werlinger K.D., Guevara I.L., González
C.M., Rincón E.T., Caetano R., Haley
R.W. Prevalence of self-diagnosed
melasma among premenopausal Latino
women in Dallas and Fort Worth. Tex
Arch Dermatol. 2007;143(3):424–
425.[PubMed] [Google Scholar]
Wohlrab J., Kreft D. Niacinamide -
Mechanisms of action and its topical use
in dermatology. Skin Pharmacol
Physiol. 2014;27(6):311–
315. [PubMed] [Google Scholar]
15
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ 16