ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431 π.Χ.)

1.Η Συμμαχία της Δήλου – Η Συμμαχία όργανο της Αθηναϊκής ηγεμονίας
Μπακάλης Κώστας – history-logotexnia.blogspot.com
 Κεφάλαιο Ε΄: η ηγεμονία της Αθήνας (479 π.Χ. –
431 π.Χ.)
• α . Κύριες πηγές για την ιστορία της εποχής είναι:
- Ο Θουκυδίδης, Ιστορία (το Α΄ Βιβλίο).
- Ο Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία.
- Ο Πλούταρχος, Βίοι («Αριστείδης», «Θεμιστοκλής», «Κίμων»).

• β . Οι Έλληνες ενώνονται μπροστά στον κίνδυνο και νικούν.

• γ . Ενισχύεται η Αθήνα και δημιουργείται με επίκεντρο αυτήν η

Συμμαχία της Δήλου.

• δ . Η Αθήνα εξελίσσεται σε ηγέτιδα δύναμη της Ελλάδας λόγω:

- Της Συμμαχίας της Δήλου.
- Της εγκατάστασης μετοίκων στην πόλη.
- Της εμφάνισης ηγετικών φυσιογνωμιών.
- Της ενίσχυσης του δημοκρατικού χαρακτήρα του πολιτεύματος.
Σύνδεση με τα
π ροηγούμενα :
 Με ποια μεγάλη
χερσαία μάχη μπήκε
οριστικό τέλος στην
ελληνοπερσική
σύγκρουση;
Ποιος ήταν ο αρχηγός
από την πλευρά των
Ελλήνων; Γνωρίζετε τις
περιπέτειές του;
Τι νομίζετε ότι συνέβη
μετά την αποχώρηση των
περσικών δυνάμεων από
τον ελλαδικό χώρο; Μονομαχία Πέρση και Έλληνα οπλίτη
 Ποιο ήταν το τέλος του
Παυσανία;
Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ
Οι Αθηναίοι ανέλαβαν, έτσι, την αρχηγία με τη θέληση των συμμάχων
εξαιτίας της έχθρας τους εναντίον του Παυσανία. Όρισαν ποιοι από τους
συμμάχους έπρεπε να συνεισφέρουν χρήματα και ποιοι να προμηθεύουν
καράβια για την αντιμετώ π ιση των βαρβάρων. Σκοπός ήταν να
λεηλατήσουν τις κτήσεις του Βασιλέως, αντίποινα για τα όσα είχαν πάθει.
Για πρώτη φορά, τότε, οι Αθηναίοι διόρισαν ελληνοταμίες που πήγαιναν
και εισέπρατταν το φόρο. Έτσι ονομάστηκε τότε η εισφορά... ταμείο ήταν η

Δήλος και οι συνελεύσεις της συμμαχίας γίνονταν στο Ναό.

Θουκυδίδης, Ιστορία, Α, 96 (μετ. Άγγ. Βλάχου)
Κατά τον Θουκυδίδη , π οιος ήταν ο σκο π ός της Συμμαχίας ;
α. Κάτω από ποιες συνθήκες δημιουργήθηκε η Συμμαχία της Δήλου;

Ο φόβος νέας περσικής εισβολής στρέφει τις πόλεις του Αιγαίου στην αναζήτηση
στηρίγματος.
Μετά την άρνηση της Σπάρτης οι πόλεις του Αιγαίου και των ιωνικών παραλίων
συνάπτουν συμμαχία με την Αθήνα, με έδρα τη Δήλο (478 π.Χ. Συμμαχία της
Δήλου).
▲ Οι Αθηναίοι είχαν χωρίσει τη Συμμαχία σε 5 φορολογικές
ενότητες
 ► Μέρος από τους φορολογικούς
καταλόγους των μελών της
Συμμαχίας της Δήλου (454–409 π.Χ.).
Ανάμεσα στα άλλα διαβάζουμε:
«ελλησπόντιος φόρος», «φόρος από
Θράκης». Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο.
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΚΙΜΩΝΑ
Γιατί ο Κίμων, όντας πλούσιος, και τις λειτουργίες που του επέβαλλε η Πολιτεία
τις εκτελούσε με λαμπρό τρόπο και πολλούς από τους συνδημότες του τους
συντηρούσε ξοδεύοντας από τη δική του περιουσία. Γιατί κάθε πολίτης που
καταγόταν από το δήμο των Λακιαδών μπορούσε, αν ήθελε, να πηγαίνει
καθημερινά στο σπίτι του Κίμωνα και να προμηθεύεται ό,τι του ήταν αναγκαίο
για να συντηρηθεί. Ακόμη και οι κήποι του ήταν άφρακτοι, για να παίρνει ο
καθένας όσα φρούτα ήθελε.
Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, XXVII, 3 (μετ. Β.Σ.)
• Τι στάση τηρεί ο Αριστοτέλης α π έναντι στον Κίμωνα ;
• Μετά τη νίκη του Κίμωνα εναντίον
των Περσών στον

Ευρυμέδοντα ποταμό
της Παμφυλίας (467 π.Χ.) η
Συμμαχία της Δήλου κυριαρχεί στο
Αιγαίο. ▲ Όστρακο με το όνομα του
Κίμωνα. (Μουσείο Αρχαίας Αγοράς,
• Λόγω της αλαζονικής
Αθήνα.)
συμ π εριφοράς των Γιατί
Αθηναίων, συμμαχικές πόλεις π ροκαλούνται
εξεγείρονται. εξεγέρσεις
μελών της
• Ο Κίμων καταπνίγει βίαια τις συμμαχίας ;
εξεγέρσεις.
- Σήμερα η Ελλάδα σε ποια στρατιωτική ή άλλου είδους Συμμαχία
συμμετέχει;
- Ποια είναι ηγέτιδα δύναμη της συμμαχίας αυτής;
- Ποιες υποχρεώσεις και ποια οφέλη αντλεί η χώρα από τη
Συμμαχία;
- Τι συνέβη στην περίπτωση της Κύπρου (1974);
 γ. Η Συμμαχία όργανο της αθηναϊκής επέκτασης
Η αυτονομία των πόλεων καταργείται:
Η ε π ιβολή της πανελλήνιας αθηναϊκής ηγεμονίας εδραιώνεται
με τις εξής αποφάσεις του Περικλή (454 π. Χ . ):
Ειρήνη του Καλλία
Ερωτήσεις-Δραστηριότητες
1. Τι ήταν ο μηδισμός και γιατί ως κατηγορία ήταν προσβλητική
για τους Έλληνες;
2. Γιατί και πώς η Αθήνα κυριαρχεί στον ελληνικό κόσμο τον 5ο
αιώνα π.Χ.;