ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 480-323 π.Χ. (5ος + 4ος αι.

)
 Υπεροχή συντελεστών & επιτευγμάτων
 Διαχρονική επιβίωση & πνευματική επιβολή στα μεταγενέστερα
Ονομασία δημιουργήματα
 Διαμόρφωση αξιών- θεμελίων δυτικού πολιτισμού

 Ψυχική ευφορία & αυτοπεποίθηση νικητή

Κίνητρα  Αποκατάσταση των καταστροφών από τους περσικούς πολέμους
επιτευγμάτω  Αίσθηση αυτάρκειας & υπεροχής έναντι των βαρβάρων Περσών
ν
Αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα Αθήνας – Σπάρτης  Διαίρεση του
Αρνητική ελληνικού κόσμου σε 2 αντίπαλους συνασπισμούς  μακροχρόνια
πτυχή εμφύλια σύρραξη διάρκειας 30 χρόνων (Πελ. Πόλ.)

5ος αι.
Στόχος Αθήνας: επικράτηση απέναντι στους Πέρσες και τους
υπόλοιπους Έλληνες
επιβολή κυριαρχίας στους συμμάχους της
Α΄ Αθηναϊκή Αντιμετώπιση από λοιπούς Έλληνες: η αύξηση τις δύναμης τις Αθήνας
Συμμαχία «ενοχλούσε» αλλά αρχικά δεν υπήρχε φανερή αντίδραση, ούτε καν από τη
478-477 π.Χ. Σπάρτη
Έδρα: Δήλος
(Συμμαχία τις Συνεδρία: 1 φορά/ χρόνο
Δήλου) Εισφορά: χρήματα ή πλοία
Συμμαχικό ταμείο: αρχικά στη Δήλο. Το 454 π.Χ. μεταφέρθηκε στην
Ακρόπολη των Αθηνών
Στην αρχή όλοι οι σύμμαχοι είχαν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Το
454 π.Χ. η Συμμαχία μετατράπηκε σε ηγεμονία, γεγονός που φαίνεται και
από τις ένοπλες επεμβάσεις τις Αθήνας στις πόλεις που σκόπευαν ν’
αποστατήσουν ή είχαν αποστατήσει & από τη μεταφορά του ταμείου.
Κίμων
 Αρχιστράτηγος τις συμμαχίας, αρχηγός των αριστοκρατικών
 Νίκη στον Ευρυμέδοντα ποταμό ενάντια στους Πέρσες
Πολιτικές  φιλολακωνική πολιτική (υπέρ της συνεργασίας με τη Σπάρτη)
φυσιογνωμίε πολιτική ήττα (μετά την αποπομπή τις αθηναϊκής βοήθειας που είχε
ς αποσταλεί στη Σπάρτη εναντίον των ειλώτων) + διακοπή των
σχέσεων Αθήνας- Σπάρτης + άνοδος του Εφιάλτη & των
δημοκρατικών + εξοστρακισμός Κίμωνα το 461 π. Χ.
 Επιστρέφει από την εξορία το 451 π.Χ. και γίνεται ξανά κύριος τις
πολιτικής κατάστασης μέχρι το θάνατό του κατά την πολιορκία του
Κιτίου στην Κύπρο ενάντια τις Πέρσες. Στο μεταξύ συνάπτει 5ετή
ανακωχή με τη Σπάρτη.
 Κιμώνειος ειρήνη ή Καλλίειος συνθήκη = φημολογούμενη συνθήκη
ειρήνης ανάμεσα σε Αθηναίους – Πέρσες με όρο την αναγνώριση τις
ανεξαρτησίας των ελληνικών πόλεων τις Μ. Ασίας.
Εφιάλτης
Αρχηγός των δημοκρατικών, ο οποίος δολοφονήθηκε λίγο μετά τον
εξοστρακισμό του Κίμωνα.
 Περικλής
 Αναλαμβάνει την αρχηγία τις δημοκρατικής παράταξης μετά το
θάνατο του Εφιάλτη, αλλά ουσιαστικά τη διακυβέρνηση τις Αθήνας
μετά το θάνατο του Κίμωνα.
 Έκλεισε ειρήνη για 30 χρόνια με τις Σπαρτιάτες (Τριακοντούτεις
Σπονδαί - 445 π.Χ.)
 Αύξησε τη δύναμη τις Αθήνας και την έφτασε στο απόγειο της
πολιτικής και πολιτιστικής της ανάπτυξης. Γι’ αυτό το λόγο ο 5ος αι.
ονομάστηκε «Χρυσούς Αιών του Περικλέους».
 Εκλεγόταν κάθε χρόνο στρατηγός με δημοκρατικές διαδικασίες.
 Ήταν τόσο μεγάλη η αποδοχή του από τις Αθηναίους που η
διακυβέρνηση τις Αθήνας στα χρόνια του έχει χαρακτηρισθεί:
«λόγω μεν δημοκρατία, έργω δε υπό του πρώτου ανδρός αρχή»

Μέτρα για  Χρηματική αποζημίωση για τις κληρωτούς άρχοντες, βουλευτές,

ενίσχυση του λαϊκούς δικαστές (στόχος η οικονομική ενίσχυση λαϊκών
δημοκρατικο στρωμάτων για τη συμμετοχή τους στη διοίκηση του κράτους)
ύ  Θεωρικά = αντίτιμο ελεύθερης εισόδου πολιτών στο θέατρο ως
πολιτεύματος χώρο παιδείας
 Ίδρυση αποικίας Θουρίων για επέκταση εμπορικής επιρροής
(Περικλής) Αθηναίων στη Δύση
 Ανάδειξη του Πειραιά (Ιππόδαμος ο Μιλήσιος) στο κυριότερο
εμπορικό κέντρο τις Μεσογείου
 Εκμίσθωση σε ιδιώτες των ορυχείων μετάλλου
Έσοδα  Φορολογία όχι άμεση, αλλά μετοίκιο (φόρος που πλήρωναν οι
εγκατεστημένοι από άλλες πόλεις στην Αθήνα) + έμμεση
(Περικλής) φορολογία για εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα
 Εισφορές συμμάχων
 Έκτακτη φορολογία συμμάχων με μορφή πολεμικών αποζημιώσων
 Λειτουργίες: έκτακτες εισφορές για δαπάνες στρατιωτικών και
θρησκευτικών εκδηλώσεων που αναλάμβαναν οι πλουσιότεροι
πολίτες
Χορηγία = ανάληψη δαπάνης για τη διδασκαλία ενός θεατρικού
έργου
Τριηραρχία = υποχρέωση συντήρησης & εξοπλισμού μιας
τριήρους
Αρχιθεωρία = έξοδα επίσημης αποστολής (θεωρίας) σε
πανελλήνιες εορτές
Εστίαση = έξοδα δείπνου μιας φυλής σε θρησκευτικές εορτές
Γυμνασιαρχία = ανάληψη δαπάνης για την τέλεση αγώνων
λαμπαδηδοδρομίας στα Παναθήναια

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-404 π.Χ.)

Περίοδοι  Αρχιδάμειος ή Δεκαετής (431-421)
 Σικελική Εκστρατεία (415-413)
 Δεκελεικός ή Ιωνικός πόλεμος (413-404)
Αίτια  Φυλετική διαφορά = Αθηναίοι  Ίωνες ≠ Σπαρτιάτες  Δωριείς
 Διαφορετική πολιτειακή συγκρότηση = δημοκρατική Αθήνα ≠
ολιγαρχική Σπάρτη
 Ηγεμονικές τάσεις Αθήνας
  Υποκίνηση ανταγωνισμών από τις 2 μεγάλες συμμαχίες που
οδηγούσαν τις πόλεις σε ανοικτή ρήξη
Συνέπειες  Υλικές καταστροφές
 Εξαχρείωση ανθρώπων
 Δημιουργία προϋποθέσεων ανάμειξης Περσών στα εσωτερικά
θέματα του ελληνικού κόσμου
 Ήττα Αθηναίων
 Αναγνώριση Σπαρτιατικής ηγεμονίας από τις ελληνικές πόλεις

4ος αι.
Κύρια  Εσωτερική κρίση πόλεων-κρατών
χαρακτηριστι  Παρέμβαση Περσών με παροχή χρημάτων ή στρατιωτικής
κά βοήθειας (α΄ μισό)
 Επιτακτική η ανάγκη της πανελλήνιας ένωσης για αγώνα εναντίον
των Περσών πραγματοποίηση από Φίλιππο & Μ.Αλέξανδρο (β΄
μισό)
 Παρακμή πόλεων-κρατών :
o πόλεμοι
o κοινωνικές αναταραχές
o περσικός παρεμβατισμός με στόχο
τη διάσπαση των ελληνικών
δυνάμεων
 Παρέμβαση Περσών : με υποκίνησή τους δημιουργία
αντισπαρτιατικού συνασπισμού (Θήβα- Κόρινθος- Άργος- Αθήνα)
 υποκίνηση συγκρούσεων Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος
 Βασίλειος ή Ανταλκίδειος ειρήνη: ειρήνη ανάμεσα στους
Πέρσες και τους Σπαρτιάτες:
o Παράδοση παραλιακών ελληνικών πόλεων Μ. Ασίας &
Κύπρου
o Διακήρυξη αυτονομίας όλων των ελληνικών πόλεων με
εξαίρεση Ίμβρο, Σκύρο, Λήμνο (παρέμειναν στους
Αθηναίους)
o Οι Σπαρτιάτες τοποτηρητές της ειρήνης στην Ελλάδα =
όργανα της περσικής πολιτικής

Θηβαϊκή Ηγεμονία (μάχη στα Λεύκτρα - 371 π.Χ.) Πτώση

Θηβαϊκής ηγεμονίας (μάχη στη Μαντίνεια - 362 π.Χ.)
 Πανελλήνια Ιδέα:
 Παρακμή ελληνικού κόσμου οραματισμός πανελλήνιου
συνασπισμού από πνευματικούς ανθρώπους.
 Νέα πολιτική έκφραση διατυπωμένη από σοφιστή Γοργία
5ος αι.
 Κύριος εκφραστής ο Ισοκράτης στον «Πανηγυρικό»: τον
κοινό αγώνα εναντίον των Περσών να αναλάβει η Αθήνα
 όμως
 Αδυναμία επιβολής της Αθήνας  νέα αντίληψη : ένωση
Ελλήνων υπό ένα ισχυρό μονάρχη. Επικρατέστερος ο
Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας
 Αντίθετος ο Δημοσθένης: υποστήριζε τον πρωταγωνιστικό
ρόλο της Αθήνας
Φίλιππος Β΄ Σελίδα 106 μέσα από το βιβλίο
&
Ένωση των
Ελλήνων Συνέδριο της Κορίνθου 337 π.Χ.
 Απαγόρευση συγκρούσεων μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η
βίαιη μεταβολή των καθεστώτων τους
 Προστασία ελεύθερης ναυσιπλοϊας και καταδίκη της πειρατείας
 Ίδρυση πανελλήνιας συμμαχίας, αμυντικής και επιθετικής, με
ισόβιο αρχηγό τον Φίλιππο Β΄
Επανάληψη το 336 π.Χ. λόγω της δολοφονίας του Φιλίππου Β. με αρχηγό
τον Αλέξανδρο
ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ – ΈΡΓΟ
 Κατακτήσεις που οδήγησαν τον Ελληνισμό στα όρια του τότε
Στρατιωτικός γνωστού κόσμου
τομέας  Εφαρμογή κατάλληλου σχεδιασμού για την αντιμετώπιση
αντιπάλων στις κατά μέτωπο συγκρούσεις και πολιορκίες
 Ανάμειξη ελληνικού με ασιατικό κόσμο κάτω από ισχυρή διοίκηση
Πολιτικός  Διατήρηση παραδόσεων, ηθών, διαφορετικού τρόπου εξουσίας
τομέας κάθε λαού
 Διατήρηση των σατραπειών με Έλληνες ή Πέρσες ηγεμόνες
 Δημιουργία καινούριας διοικητικής παράδοσης

 Προώθηση της νομισματικής οικονομίας // εγκατάλειψη της

Οικονομικός τακτικής του αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου
τομέας  Οι θησαυροί που μαζεύονταν μετατρέπονταν σε χρυσό νόμισμα
 Οριοθέτηση της περιφέρειας (που αποτελείται από περισσότερες
σατραπείες) ως φορολογικής μονάδας
 Δημιουργία ενιαίου νομισματικού συστήματος

Πολιτιστικός  Διάδοση ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού

τομέας  Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων Ανατολής
 Ίδρυση νέων πόλεων ως εμπορικών & πνευματικών κέντρων
 Εξερευνήσεις περιοχών  διάσταση ένοπλης εξερεύνησης στην
εκστρατεία του
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Χαρακτηριστι  Περιφρονητική αντιμετώπιση της χειρωνακτικής εργασίας
κά  Ενασχόληση ελεύθερων πολιτών με τα κοινά
καθημερινής  Τρόπος διασκέδασης: ιδιωτικά συμπόσια, δημόσιες εορτές, θέατρο
ζωής  Κοινωνικός χαρακτήρας των τελετών του γάμου, του θανάτου κλπ.
Επιτεύγματα  Ανάπτυξη γραμμάτων- τεχνών λαμπρά επιτεύγματα ως πρότυπα
Αθήνα – πόλος έλξης για πνευματικούς ανθρώπους
 Φιλοσοφική σκέψη: 5ος : σοφιστές, Σωκράτης
 4ος : Πλάτων, Αριστοτέλης
 Ιστοριογραφία: Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Ξενοφών
 Ποίηση: τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευρυπίδης) +
κωμωδία (Αριστοφάνης)
 Ρητορικός Λόγος: Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης
 Επιστήμες: Αθηναίος ο Μέτων (αστρονομία, μαθηματικά)
Ιππόδαμος ο Μιλήσιος (χωροταξική οργάνωση)
Ιπποκράτης (ιατρική)