Η ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Βία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο κάποιο άτομο ή ομάδα προσπαθούν με

ποικίλους τρόπους καταναγκασμού στο σωματικό, ψυχοπνευματικό, οικονομικό,
κοινωνικό ή άλλο επίπεδο να επιβάλλουν τη θέλησή τους και να στερήσουν από
άλλους την ελευθερία τους ή να τους επηρεάσουν προς ίδιον όφελος ή και για άλλους
λόγους. Πολλές φορές μάλιστα η βία χρησιμοποιείται και ως μέσο για την επίτευξη
'καλών' σκοπών, επιβεβαιώνοντας έτσι το ρητό: 'ο σκοπός αγιάζει τα μέσα'. Οι αιτίες
της επιθετικότητας και της βίας είναι οι επιθετικές ή βίαιες τάσεις που μπορεί να
προκύψουν από διαφορετικές συνθήκες ψυχικής υγείας. Η κατάχρηση αλκοόλ και
ναρκωτικών μπορεί να προκαλέσει βίαιη συμπεριφορά, ακόμη και όταν ένα άτομο
δεν είναι συνήθως βίαιο.

1
 ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ
Η οπαδική βία, ή αλλιώς ο χουλιγκανισμός (από τον αγγλικό όρο «hooliganism»),
κυριως στον χώρο του ποδοσφαίρου, αποτελεί ένα διαχρονικό και παγκόσμιο
φαινόμενο, οι εκδηλώσεις του οποίου εξαρτώνται ανάλογα με τον χρόνο και τον τόπο
όπου λαμβάνει χώρα.Ο χουλιγκανισμός μπορεί να οριστεί ως η καταστροφική
συμπεριφορά των υποστηρικτών ενός ή περισσότερων ποδοσφαιρικών συλλόγων και
συχνά, αν και όχι αποκλειστικά, εκδηλώνεται πριν ή μετά τους αγώνες.Ο όρος
χρησιμοποιείται συχνά ως μια γενικότερη έννοια από τα ΜΜΕ, τις αρχές και τους
επιστήμονες, και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα παραβατικών συμπεριφορών.O
Spaaij, ένας από τους βασικότερους ερευνητές του χουλιγκανισμού, θεωρεί ότι ο όρος
«χουλιγκανισμός» αποτελεί περισσότερο κατασκευή των ΜΜΕ και πολιτικών
παραγόντων παρά επιστημονική έννοια. Όπως υπογραμμίζει, συχνά χρησιμοποιείται
ως «έννοια ομπρέλα» υπό την οποία ομαδοποιούνται διάφορες μορφές βίας,
μικρότερης και μεγαλύτερης βαρύτητας, από οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων.

2
Την δολοφονία του Μιχάλη Φιλόπουλου, με την επισήμανση ότι πρόσωπα που
μετείχαν σε αυτή την υπόθεση και εμπεριέχονται σε εκείνη τη δικογραφία, μεταξύ
των οποίων και σημερινό στέλεχος ομάδας, συνδέονται με τα πρόσφατα γεγονότα
στου Ρέντη
Ένας 47χρονος οπαδός του Παναθηναϊκού είχε πυροβολήσει και είχε τραυματίσει
σοβαρά έναν 32χρονο ομογενή από την Γεωργία στις 9 Σεπτεμβρίου 2021 στη
Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ο δράστης είχε κατηγορηθεί για εκβιασμούς, ως μέλος
εκβιαστικής ομάδας στην οποία ηγείτο ένας 51χρονος, γνωστός με το προσωνύμιο
«Θαμνάκιας», «Μεγάλος» ή «Τρελός», που στο παρελθόν είχε κατηγορηθεί για
επίθεση σε βάρος του διαιτητή Κύρου Βασάρα. Ο 47χρονος είχε πυροβολήσει και το
2018, οπαδό της ομάδας που υποστηρίζει, μέσα στο γήπεδο
Την επίθεση σε αστυνομικούς της ΟΠΚΕ στην αναμέτρηση Ολυμπιακός-
Παναθηναϊκός στο μπάσκετ
Την επίθεση σε γυναίκα χούλιγκαν του Παναθηναϊκού στο Ίλιον
Τις συγκρούσεις οπαδών στη Μαλακάσα στα ΣΕΑ
Τα επεισόδια στο ΠΑΣ Γιάννενα-Ολυμπιακός τη σεζόν 2022- 2023, όπου ο αγώνας
διακόπηκε τρεις φορές και τραυματίστηκαν σοβαρά οπαδοί για τους οποίους
απαιτήθηκε νοσηλεία σε νοσοκομείο
Την τοποθέτηση εμπρηστικού μηχανισμού στο κατάστημα διαιτητή Ανδρέα Γκάμαρη
στις 16 Νοεμβρίου 2023
Την υπόθεση δολοφονίας του φίλου της ΑΕΚ, Μιχάλη Κατσούρη έξω από το γήπεδο
της Νέας Φιλαδέλφεια στα επεισόδια με τους Κροάτες χούλιγκανς
Τις επιθέσεις οπαδών της ΑΕΚ σε δυνάμεις της αστυνομίας στην αναμέτρηση με τον
Άγιαξ στη Νέα Φιλαδέλφεια Τα πρόσφατα επεισόδια στον Βόλο, όπου οπαδοί του
Ολυμπιακού εισέβαλλαν στον αγωνιστικό χώρο
3

ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Η οικιακή και ενδοοικογενειακή βία είναι μοτίβο καταχρηστικής συμπεριφοράς σε
μια ερωτική σχέση ή σε μια οικογενειακή σχέση άλλου τύπου, όπου ένα άτομο
αποφασίζει να εξουσιάσει τον άλλο και του προκαλεί φόβο. Η κατάσταση αυτή είναι
γνωστή και ως οικιακή βία, ενδοοικογενειακή βία ή βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων.

Η συγκεκριμένη μορφή βίας μπορεί να προκύψει σε πολλές και διαφορετικές σχέσεις,

π.χ. μεταξύ δύο συζύγων ή ερωτικών συντρόφων, μεταξύ ενηλίκων ατόμων και
παιδιών ή ενηλίκων ατόμων και ηλικιωμένων γονέων ή μεταξύ άλλων κοντινών
συγγενών όπως θείων και παππούδων ή μεταξύ ατόμων που συγκατοικούν χωρίς να
έχουν ερωτική σχέση.

Συχνά η περίπτωση αυτή μνημονεύεται και ως μοτίβο καταναγκασμού και ελέγχου.

Τα άτομα με καταχρηστική συμπεριφορά μερικές φορές αποκαλούνται «δράστες
βίας».

Η οικιακή και ενδοοικογενειακή βία δεν σταματά πάντα όταν τερματιστεί η σχέση,
αλλά ενδέχεται να προκύψει και μεταξύ πρώην συντρόφων.

Τα άτομα με καταχρηστική συμπεριφορά χρησιμοποιούν πολλές και διάφορες

τακτικές για να διατηρήσουν την εξουσία και τον έλεγχο, όπου περιλαμβάνονται οι
εξής:
Διαπράττουν σωματικές επιθέσεις, π.χ. αποπειρώνται να στραγγαλίσουν, δέρνουν,
σπρώχνουν και απειλούν ότι θα κάνουν κακό στο θύμα.

Διαπράττουν πράξεις σεξουαλικής βίας, εξαναγκάζουν το θύμα σε συνουσία ή σε

διάφορες ερωτικές πράξεις χωρίς τη θέλησή του.

Κακοποιούν συναισθηματικά το θύμα, το βρίζουν, το ταπεινώνουν και του φέρονται

χωρίς σεβασμό.

Απομονώνουν το θύμα από όσους το υποστηρίζουν, από την οικογένεια και την
κοινότητα, ή χρησιμοποιούν την οικογένεια και την κοινότητα για εκφοβισμό. Εδώ
μπορεί να περιλαμβάνεται η αποστολή προσβλητικών γραπτών ή η δημοσίευσή τους
στο Facebook.

4
Καταδιώκουν ύπουλα το θύμα ή παρακολουθούν «κάθε του κίνηση», π.χ. τη
δραστηριότητά του στο Ίντερνετ μέσω των κοινωνικών δικτύων, χρησιμοποιούν
συσκευές GPS για τον εντοπισμό του κλπ.

Κακοποιούν ψυχολογικά το θύμα, π.χ. ρίχνουν το φταίξιμο για την καταχρηστική

τους συμπεριφορά στο κακοποιούμενο άτομο, του λένε ότι έχουν ψυχολογικά
προβλήματα ή αγχώδεις διαταραχές, παραποιούν ή διαστρέφουν σκόπιμα την
πραγματικότητα, μετακινούν προσωπικά αντικείμενα ή έπιπλα και ύστερα αρνούνται
ότι το έκαναν και αρνούνται ότι είχαν καταχρηστική συμπεριφορά.

Χρησιμοποιούν τα οικονομικά για να κακοποιήσουν το θύμα, π.χ. αρνούνται να

συμμετάσχουν στα έξοδα διαβίωσης ή στους λογαριασμούς του νοικοκυριού, δεν
επιτρέπουν στο θύμα να εργαστεί, εκμεταλλεύονται το σύστημα υποστήριξης των
παιδιών, εκφοβίζουν τρίτους και τους βάζουν να υπογράψουν νομικά και οικονομικά
έγγραφα για να αποδείξουν ότι έχουν χρέη, απειλούν το θύμα για να τους δώσει
χρήματα.

Δεν επιτρέπουν στο θύμα να επιτελέσει τα θρησκευτικά του καθήκοντα ή το

αναγκάζουν να ασπαστεί άλλη θρησκεία ή άλλο δόγμα.
Κάνουν κακό ή απειλούν ότι θα κάνουν κακό σε αγαπημένα τους πρόσωπα,
συμπεριλαμβανομένων των παιδιών.

Κάνουν κακό ή απειλούν ότι θα κάνουν κακό σε κατοικίδια ζώα.

ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ
Η ενδοσχολική βία είναι ένα φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια έχει αυξητικές
τάσεις στην Ελλάδα. Οι τηλεφωνικές κλήσεις που δέχεται η Συμβουλευτική Γραμμή
115 25 της Ένωσης "Μαζί για το Παιδί" για το συγκεκριμένο θέμα είναι δεκάδες. Οι
κλήσεις προέρχονται κυρίως από γονείς παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει θύματα
σχολικού εκφοβισμού, αλλά και από γονείς παιδιών που ασκούν bullying, ενώ καλούν
και κηδεμόνες παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει απλοί παρατηρητές βίαιων
περιστατικών.
Οι μορφές που μπορεί να πάρει η ενδοσχολική βία ποικίλουν:
Λεκτική: η συστηματική χρήση υβριστικών σχολίων, φράσεων, πειράγματα κατ’
επανάληψη, κοροϊδία, εκβιασμός για απόσπαση υλικών αγαθών κ.ά.
Σωματική: μέσα από την σκόπιμα σπρωξίματα, χτυπήματα, κλωτσιές κ.ά. που
οδηγούν σε τραυματισμούς
Ηλεκτρονική: με υλικό που διαμοιράζεται στο διαδίκτυο υβριστικού ή ταπεινωτικού
περιεχομένου, φωτογραφίες παραποιημένες ή μη, που εκτίθενται στα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης, η αποστολή ανήθικων μηνυμάτων, ο αποκλεισμός χρηστών
από εφαρμογές, η διάδοση φημών κ.ά.
Κοινωνική: η απομόνωση και ο αποκλεισμός ατόμου από ομάδες, δράσεις, η διάδοση
ενοχλητικών φημών, σχόλια που αφορούν την καταγωγή, σεξουαλικό
προσανατολισμό και κάθε είδους διαφορετικότητα που μπορεί να εκπροσωπεί
κάποιος κ.ά.
Σεξουαλική: σεξουαλικά υπονοούμενα, ανήθικες χειρονομίες ή πράξεις κυρίως στα
γεννητικά όργανα, πειράγματα και εικόνες με σεξουαλικό περιεχόμενο κά.
Ποιοι είναι όμως οι άξονες της διαμόρφωσης αυτών των βίαιων συμπεριφορών;
Ποιες είναι οι ενδείξεις των παιδιών που είναι θύματα ή θύτες; Πως η οικογένεια
μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση της ενδοσχολικής βίας και ιδιαίτερα στις
νέες μορφές με τις οποίες εμφανίζεται, ιδιαίτερα του διαδικτύου;

ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Όσο
συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς
την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη»
Ο ορισμός της βίας κατά των γυναικών αντιστοιχεί στον ορισμό που υιοθετήθηκε το
1995 στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών και αναφέρεται στις παραγράφους 113
και 118 της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνο (*).

Ο όρος «βία κατά των γυναικών» περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο
φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική,
σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των
απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας
είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή.

«Η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας
στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των
ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα
τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους».
Επομένως ο όρος βία περιλαμβάνει:

Τη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία).

Τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική
παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία).
H βία κατά των γυναικών είναι μεγάλος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και σημαντική
αιτία θανάτου και αναπηρίας για τις γυναίκες 16-44 ετών. Σε αναφορά της
Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμάται ότι η βία κατά των γυναικών ήταν τόσο σοβαρή
αιτία θανάτου και ανικανότητας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας όσο ο
καρκίνος. Πρόκειται για φαινόμενο διαδεδομένο σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις
κοινωνικές τάξεις, ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξης, το βαθμό πολιτικής
σταθερότητας, το πολιτισμό ή τη θρησκεία.

Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις
γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο
τρόπο θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της.

Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή
πρώην) σύζυγο ή σύντροφο.

Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή
απόπειρας βιασμού.

Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή

βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία.
130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών
οργάνων.

2 εκατομμύρια κορίτσια ανά έτος κινδυνεύουν να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό

γεννητικών οργάνων.

Το 40-50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναφέρει κάποια μορφή
σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.

Το 55%-95% των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το

πρόβλημα

ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

Η κακοποίηση των ζώων ως πράξη συνδέεται άμεσα με την αντίληψη των ανθρώπων
και με την απαξίωσή τους προς τις ζωές τους ή για την στρεβλή εικόνα που έχουν οι
ίδιοι ότι τα ζώα δεν κακοποιούνται (όπως περιπτώσεις σε εκτροφεία και φάρμες).
Θεωρώντας τα ζώα υποδεέστερες μορφές ζωής, ανίκανες να αισθανθούν πόνο και
αντιλαμβανόμενοι την ύπαρξη των ζώων εργαλειακά και μόνο, οι άνθρωποι ζούσαν
επί έτη με την πεποίθηση του ανώτερου έλλογου όντος. Ωστόσο, και σήμερα
παρατηρούνται περιστατικά κακοποίησης ζώων, αν και πραγματικός αριθμός των
σχετικών περιστατικών παραμένει στην πλευρά σκοτεινού αριθμού
εγκληματικότητας.
Παρότι θα πίστευε κανείς πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών
και με την δραστηριοποίηση διαφόρων οργανώσεων για την ευαισθητοποίηση των
ανθρώπων για τα δικαιώματα των ζώων και την προστασία της ζωής τους,
παρατηρούνται περιστατικά κακοποίησης ζώων, οικόσιτων και αδέσποτων – από την
παραμέλησή τους έως και την θανάτωσή τους, τα οποία συχνά συνδέονται και με την
κακοποίηση ανθρώπων.
Κάνοντας μία σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση, γίνεται κατανοητό πως, οι
εγκληματολογικές έρευνες δεν έχουν καταλήξει σε έναν σαφή και ακριβή ορισμό για
την κακοποίηση ζώων, ενώ έχουν σημειωθεί αρκετές απόπειρες εννοιολογικού
προσδιορισμού της προαναφερθείσας κακοποίησης. Ο πιο αντιπροσωπευτικός και
περιεκτικός ορισμός είναι ο εξής: κακοποίηση ζώου θεωρείται κάθε πράξη, η οποία
συμβάλλει στην πρόκληση πόνου ή θανάτου του ζώου.
Σε γενικές γραμμές, η κακοποίηση ζώων αφορά τις παρακάτω ενέργειες: βασανισμό,
επιβολή σωματικής βίας, τραυματισμό, πρόκληση επώδυνου θανάτου, παραμέληση,
εγκατάλειψη, καταπόνηση, μεταφορά τους με ενδεχόμενη έκθεση σε κίνδυνο. Όλες οι
προαναφερθείσες πράξεις έχουν κοινό παρονομαστή την κακομεταχείριση των ζώων
από τον άνθρωπο.

Με άλλα λόγια, είτε γίνεται αναφορά σε βιομηχανίες που εκμεταλλεύονται και

κακομεταχειρίζονται τα ζώα είτε για άτομα που μεμονωμένα κυνηγούν ή
εμπορεύονται προστατευόμενα είδη ζώων ή τα κακοποιούν, ο ορισμός που
παρατέθηκε άνωθεν, αναφέρει ως βασική την πρόκληση πόνου στο ζώο (για
παράδειγμα, πειράματα) ή και τον θάνατό του (για παράδειγμα, πειράματα, φόλες)
και καλύπτει όλες τις υποπεριπτώσεις. Κακοποίηση, παραμέληση, βασανισμός ή
θανάτωση, όλες οι πράξεις αναφέρονται στην κακοποίηση των ζώων από τον
άνθρωπο.
Νομοθετικό πλαίσιο
Παγκοσμίως παρατηρούνται διαφορετικές προσεγγίσεις για την αξία και την θέση
των ζώων, στάση που επηρεάζει και την νομοθετική μεταχείριση των περιστατικών
κακοποίησης ζώων. Ειδικότερα, σε άλλες χώρες επιτρέπεται η δημιουργία ενδυμάτων
από γούνες ζώων, ενώ σε άλλες τα ζώα χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς ή
ψυχαγωγικούς σκοπούς. Η ένδυση και η τροφή των ανθρώπων από τα ζώα αποτελεί
μία αποδεκτή μεταχείριση απέναντι στα ζώα, με την προϋπόθεση ότι το ζώο δεν
βασανίζεται και δεν του προκαλείται αδικαιολόγητος πόνος.
 10
ΠΗΓΕΣ: WIKIPEDIA
https://theartofcrime.gr/το-φαινόμενο-της-οπαδικής-βίας-και-η-κα/
https://www.genderstudies.panteion.gr/wp-content/uploads/2017/12/ΑΡΘΡΟ-
ΠΕΤΡΑΚΗ17.pdf
https://lifeflow.gr/via-sta-zoa/

ΣΙΜΟΣ ΜΕΜΙΝΑΙ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΡΛΆΣ
ΤΑΣΟΣ ΜΩΡΑΙΤΗΣ