Jerzy Jochem

SPIROMETRIA

SPirometria jest powszechnie wykonywanym badaniem czynnościowym układu

oddechowego, podczas którego mierzone są objętościi pojemności płuc oraz przepływy
Powietrza znajdującego się w układzie oddechowym różnych fazachcyklu oddechowegÓ.
Umownie Przyjęto, ze objętośćjest to niepodzielna w badaniu spirometrycznym ilość
powietrza, natomiast pojemnośćjest ilościąpowietrza podzielną na objętości.

W spirometrii obowiązują następujące definicje:

1, całkowita Pojemnośćpłuc (TLC) - iloścpowietrza znajdująca się w płucach po
zakończeniu maksymalnego powolnego wdechu,
Ż. PojemnoŚĆ żYciowa płuc (VC) - ilośćpowietrza, jaką mozna wprowadzić do płuc podczas
maksYmalnego powolnego wdechu poprzedzonego maksymalnym wydechem (pojemnośc
zYciowa wdechowa) bądż ilośćpowietrza, jaką można usunąć z płuic podczas
maksYmalnego powolnego wydechu poprzedzonego maksymalnym wdechem (pojemność
zyciowa wydechowa),
3. natęŻona pojemność życiowa płuc - ilośćpowietrza mięrzona w analo giczny sposób, jak
w PrzYPadku PojemnoŚci Zyciowej płuc, przy czym wdech/wydech wykonywane są
z maksymalną szybkością,
4. objętoŚĆ oddechowa (TV) - iloścpowietrza wprowadzana./usuwana z płuc podczas
jednego spokojnego wdechu/wydechu, u osoby dorosłej wynosi około 500 ml,
5. ZaPasowa objętoŚĆ wdechowa (rRV) - maksymalna ilośćpowietrza, jaką można
dodatkowo wprowadzić do płuc po zakończeniu spokojnego wdechu,
6. ZaPasowa objętoŚĆ wydechowa (ERV) - maksymalna iloścpowietrza, jaką można usunąć
z płuc po zakończeniu spokojnego wydechu,
7. PojemnoŚĆ wdechowa (IC) suma objętościoddechowej i zapasowej objętości
wdechowej,
8. czYnnoŚciowa pojemnośćzalegająca (FRC) - ilośćpowietrza znajdująca się w płucach po
zakończeniu spokoj nego wydechu,
9, objętoŚĆ zalegająca (RV) - iloścpowietrza znajdująca się w płucach po zakończeniu
maksymalnego powolnego wydechu,
10. natęŻona objętoŚć wydechowa pierwszosekundowa (FEVl) maksymalna ilość
Powietrza usuwana z płuc podczas pierwszej sekundy maksymalnego, szybkiego wydechu
poprzedzonego maksymalnym wdechem,
1 1. wskaŹnik Tiffeneau - stosunek natężonej objętościwydechowej pierwszosekundowej do
pojemności życiowej płuc (norm a: 7 5-80%),

Oznaczanie pojemności życiowej płuc u czlowieka

Badanie przeprowadza się przy pomocy spirometru sprężynowego (Ryc. 1).

1. Przed rozPoczęciem badania należy wyzerować urządzente, przesuwając obudowę tak, aby
połozenie wskazówki było ustawionę nazeto.
ż. założycna końcówkę spirometru jednorazowy ustnik,
3. poprosić osobę badaną o zajęcie pozycji stojącej, wyprostowanej, a następnie o wykonanie
maksymalnego wdechu, krótkie zatrzyrnanie oddechu, włożenie ustnika do ust i zatkanie
nozdrzy,
4. następnie osoba badana wykonuje maksymalny wydech,
5. odczytac wartośćpojemności zyciowej płuc,
6. badanie przeprowadzic trzykrotnie i wyciągnąć średniąarytmetyczną.

..iłą.

,*,

§}ł:

,|

Ryc. 1. Stanowisko pracy do oznaczania pojemności zyciowej płuc u człowieka: spirometr

zegarowy, jednorazowy ustnik, zaciskacz do nosa

Interpretacja wyniku badania:

Uzyskany wynik badania pojemności życiowej płuc nalezy porównać z wartościami

naleznymi dla danego wieku, płci, wzrostu orazprzybliżonymi wartościami normy.
 re'-'a
M-d

Jerzy Jochem

Pomiar szczytowego przepĘwu powietrza wydechowego

Szczytowy przepĘw powietrza wydechowego (PEF, ang. peak expiratory flow) jest
to maksymalna szybkośćprzepływu powietrza, jakąmozna uzyskac podczas wydechu,
Parametr ten zależy od
pojemności życiowej płuc,
siły mięśniwydechowych,
średnicy oskrzeli.
 Biorąc pod uwagę, iż u danego człowieka wielkośc pojemności zyciowej płuc zmienia się
w niewielkim zakresie (maleje o kilka-kilkanaście ml rocznie), siła mięśni oddechowych.iest
zwykle stała, to w codziennych pomiarach na wielkośćszczytowego przepływu powietrza
wydechowego wpływa głównie średnicaoskrzeli, decydująca o oporze niesprężystym pluc.
Skurcz oskrzeli, aco zatym idzie zmniejszenie ich średnicy, to podstawowaprzyczyna
objawów astmy oskrzelowej. Codzienny pomiar szczytowego przepływu powietrza
wydechowęgo pozwala na obiektywne monitorowanie czynnościoskrzeli/płuc. Ztego względu
regularne pomiary tego parametru są wskazane u chorych z astmą oskrzelową.

Wykonanie pomiaru szczytowego przepĘwu powietrza wydechowego:

Badanie jest przeprowadzane przy użyciu miernika przepływu szczytowego (aparat Wrighta) -
Ryc.2.
l. przed rozpoczęciem badania należy wyzerować aparat, przesuwając wskaźnik na pozyc.|ę
Zęro,
2. założycna końcówkę aparatu jednorazowy ustnik,
3. poprosic osobę badaną o zajęcie pozycji stojącej, wyprostowanej, a następnie o wykonanie
maksymalnego wdechu, krótkie zatrzymanie oddechu, włozenie ustnika do ust i zatkanie
nozdrzy, należy zwrócić uwagę, aby wargi szczęInie przylegały do powierzchni ustnika,
4. następnie osoba badana wykonuje gwałtowny, maksymalny wydech - prąd powietrza
wydechowego przemięszcza wówczas ruchomą przegrodę, której maksymalne wychylenie
zostaje zaznaczone na skali,
5. odczytac wańośćszczytowego przepływu powietrza wydechowego,
6. badanie przeprowadzic trzykrotnie (przed każdym badaniem należy wyzerowac aparal), za
wynik ostateczny przyj muj e się naj wyzs zą wartośc,

Ryc. 2. Stanowisko pracy do wykonania pomiaru szczytowego przepływu powietrza

wydechowego: pikflometr Wright, jednorazowy ustnik, zaciskacz do nosa
Interpretacja wyniku:
Pomiar szczYtowego przepływu powietrza wydechowego jest wartościowym
wskaŹnikiem Świadczącym o oporze dróg oddechowych. Prawidłowe *u.toś.idla zdrow}ch
osób dorosłych wahają się w granicach 400-700l/min. Wyniki uzyskanych pomiarów
nal'eży
porównać z wartościami stanowiącymi normę, przedstawionymi w postaói
krzywej.