Jerzy Jochem

BADANIE PRZEKRWIENIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH

Krążenie mięśniowe krwi charakteryzuje się bardzo dużą rezerwą przepływu, tj. różnicą
pomiędzy przepływem w mięśniu nie pracującym a przepływem podczas wykonywania
maksymalnej pracy. W tym ostatnim przypadku przepływ krwi przez mięsień szkieletowy
może wzrastać ponad 20.-krotnie względem stanu spoczynku.

Wyróżnić można dwa rodzaje przekrwienia mięśnia szkieletowego:

1. przekrwienie bierne, które spowodowane jest upośledzeniem odpływu krwi
naczyniami żylnymi, przy jednocześnie zachowanym dopływie krwi naczyniami
tętniczymi,
2. przekrwienie czynne, spowodowane jest czynnikami nerwowymi, metabolicznymi
i fizycznymi; już przed rozpoczęciem skurczu (pracy) mięśnia dochodzi w nim do
rozszerzenia naczyń oporowych i wzrostu przepływu krwi, co spowodowane jest
pobudzeniem części cholinergicznej (naczyniorozszerzającej) układu współczulnego;
wraz z wykonywanym wysiłkiem fizycznym w mięśniach szkieletowych uwalniane są
miejscowo produkty przemiany materii o właściwościach wazodilatacyjnych (CO2,
jony wodorowe, adenozyna), czemu towarzyszy spadek pO2; ważną rolę odgrywa
wreszcie czynnik fizyczny – wzrost temperatury w pracującym mięśniu szkieletowym.

Wykonanie badania przekrwienia biernego mięśni szkieletowych:

1. u osoby badanej w pozycji siedzącej zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi metodą Riva-
Rocciego w modyfikacji Korotkowa,
2. następnie ponownie zwiększyć ciśnienie w mankiecie do wartości o 10 mmHg poniżej
wcześniej zmierzonego ciśnienia skurczowego,
3. utrzymać zaciśnięty mankiet ze stałą wartością ciśnienia przez 3 min,
4. po zdjęciu mankietu zaobserwować zmiany zabarwienia i obwodu kończyny
wynikające z przekrwienia biernego, porównując ją z przeciwległą kończyną.

W przypadku, gdyby ciśnienie w mankiecie utrzymywane było na poziomie powyżej

wartości zmierzonego ciśnienia skurczowego doszłoby do niedokrwienia mięśni badanej
kończyny.

Wykonanie badania przekrwienia czynnego mięśni szkieletowych:

1. poprosić osobę badaną, będącą w pozycji siedzącej z kończyną górną prawą podpartą
o stabilne podłoże, aby wykonywała przez okres około 5 min rytmiczne ruchy zgięcia
i prostowania w stawie łokciowym, można dodatkowo użyć hantli,
2. po zakończeniu badania należy zaobserwować zmiany zabarwienia i obwodu kończyny
wynikające z przekrwienia czynnego, porównując ją z przeciwległą kończyną.