‫راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮق و ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫اداره آﻣﻮزش ﮔﺮوه ﺑﻬﻤﻦ‬

 ‫ﻣﺪت دوره ‪ 16 :‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻋﻨﻮان دوره ‪ :‬ﺟﺰوه آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮق و ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫ﺗﺎرﯾﺦ آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮي‪1401/08/01 :‬‬ ‫ﮐﺪ ﺟﺰوه ‪00-70-19-03 :‬‬

‫اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ‪:‬‬

‫ﭘﺲ از ﮔﺬراﻧﺪن اﯾﻦ دوره اﻧﺘﻈﺎر دارﯾﻢ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎي ذﯾﻞ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺮق‬

‫‪ -2‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻤﺎد ﻫﺎ و ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫‪ -3‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﺮي و ﻣﻮازي‬

‫‪ -4‬ﺷﻨﺎﺧﺖ و رﻓﻊ ﻋﯿﺐ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺑﺮﻗﯽ راﯾﺞ‬

‫‪ -5‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و ﮐﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ‬

‫‪ -6‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ و ﺷﺒﮑﻪ ﻣﺎﻟﺘﯽ ﭘﻠﮑﺲ‬

‫ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ ﮔﺬراﻧﺪن دوره‪:‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪:‬‬

‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﻓﻨﯽ‬ ‫‪ -1‬ﺟﺰوه دوره‬

‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﭘﺬﯾﺮش‬ ‫‪ -2‬وﯾﺪﯾﻮ ﭘﺮوژﮐﺸﻦ – ﻧﻮت ﺑﻮك و ﭘﮑﯿﺞ دوره‬

‫‪ -3‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﻣﻮزﺷﯽ اﯾﺪه‬
‫ﺑﺮﻗﮑﺎر‬
‫‪ -4‬دﺳﺘﮕﺎه ﻋﯿﺐ ﯾﺎب‬
‫اﻣﺪادﮔﺮ‬ ‫‪ -5‬ﻣﻮﻟﺘﯽ ﻣﺘﺮ‬
 ‫ﺟﺪول زﻣﺎﻧﺒﻨﺪي دوره )ﺳﯿﻼﺑﺲ ﻫﺎ(‬

‫‪60‬‬ ‫‪ 30‬دﻗﯿﻘﻪ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻮم‬ ‫دﻗﯿﻘﻪ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ دوم‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ اول‬ ‫ﺳﺎﻋﺎت‬

‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﺮي و‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﯽ ﻣﺘﺮ‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬

‫ﻣﻮازي‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﺧﻮاﻧﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻗﻄﻌﺎت‬ ‫روز اوّل‬
‫ﻣﻮﻟﺘﯽ ﻣﺘﺮ‬ ‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻧﺎﻫﺎر و ﻧﻤﺎز‬

‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻤﺎد ﻫﺎ و ﻗﻄﻌﺎت‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬

‫‪60‬‬ ‫‪ 30‬دﻗﯿﻘﻪ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻮم‬ ‫دﻗﯿﻘﻪ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ دوم‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ اول‬ ‫ﺳﺎﻋﺎت‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ و ﺷﺒﮑﻪ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮق و‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﻦ و ﻋﯿﺐ‬
‫ﻣﺎﻟﺘﯽ ﭘﻠﮑﺲ‬ ‫ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع‬ ‫ﯾﺎﺑﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﻦ‬ ‫روز دوم‬
‫آزﻣﻮن ﭘﺎﯾﺎن دوره‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع‬
‫ﻧﺎﻫﺎر و ﻧﻤﺎز‬

‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ‬

‫و ﻋﯿﺐ ﯾﺎﺑﯽ آن‬

‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد آن‬
 ‫فهرست‬

‫‪1‬‬ ‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻋﻤﻮﻣﻰ‬

‫‪2‬‬ ‫ﻧﻤﺎد ﻫﺎى اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫‪4‬‬ ‫ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫‪11‬‬ ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﺮى و ﻣﻮازى‬
‫‪24‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﯾﺎ ﻋﻠﻞ اﯾﺠﺎد اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻣﺪارات‬
‫‪32‬‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎى راﯾﺞ ﺑﺮﻗﻰ‬
‫‪33‬‬ ‫ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺳﻨﺴﻮر ﻫﺎ‬
‫‪37‬‬
‫اﻧﻮاع ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎى ﻣﺎﻟﺘﻰ ﭘﻠﮑﺲ‬
‫‪38‬‬
‫‪47‬‬
 ‫اﺗﻢ‬
‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ اﺟﺰاى ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ﯾﮏ ﺟﺴﻢ را اﺗﻢ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ اﺗﻤﻬﺎ در ﻫﺴﺘﻪ ﺧﻮد ﭘﺮوﺗﻮن ﮐﻪ داراى ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﻣﺜﺒﺖ و ﻧﻮﺗﺮون ﮐﻪ داراى ﺑﺎر ﺧﻨﺜﻰ و‬
‫اﻟﮑﺘﺮون ﮐﻪ دارى ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ و آزاداﻧﻪ ﺑﻪ دور ﻫﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﭼﺮﺧﻨﺪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﻣﻮﻟﮑﻮ ل‬
‫از ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ اﺗﻢ ﻫﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ,‬و از ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ ﻧﯿﺰ اﺟﺴﺎم ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫اﺟﺴﺎم ﻧﯿﺰ از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪاﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﻰ ﮔﺮدﻧﺪ‬

‫ﻫﺎدى‪:‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺎده اى ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ را از ﺧﻮد ﻋﺒﻮر ﻣﻰ دﻫﺪ ﻫﺎدى ﯾﺎ رﺳﺎﻧﺎ ﻣﻰ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺲ‬

‫ﻧﯿﻤﻪ ﻫﺎدى‪:‬ﻣﺎده اى ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدى ﻋﺎﯾﻖ اﺳﺖ وﻟﻰ ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻣﻘﺪارى ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻰ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ را ﭘﯿﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﻮد و ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮ ر‬

‫ﻋﺎﯾﻖ‪:‬ﻣﻮادى ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ را از ﺧﻮد ﻋﺒﻮر ﻧﻤﻰ دﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻮب‬

‫ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬

‫اﻟﮑﺘﺮﯾﺴﯿﺘﻪ ﭼﯿﺰى ﺟﺰ ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ ‪ ،‬و اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﮐﺎر اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺪرت ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‬

‫ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻣﻮاد از اﺗﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﻰ اﺗﻢ ﻫﺎ از ﭘﺮوﺗﻮن ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺮون و اﻟﮑﺘﺮون ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ .‬ﭘﺮوﺗﻮن داراى ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﻣﺜﺒﺖ ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺮون ﺧﻨﺜﻰ و‬
‫اﻟﮑﺘﺮون داراى ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﻣﻨﻔﻰ اﺳﺖ ‪ .‬در اﺗﻢ ﻫﺎ ﻧﯿﺮوى ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺟﺎذﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﻦ ﻫﺴﺘﻪ ى اﺗﻢ و اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ اﻧﻬﺎ را ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﯾﺎ‬
‫ﭘﺎﯾﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ اﮔﺮ اﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوى ﺧﺎرﺟﻰ ﺟﺪا ﮐﻨﯿﻢ اﻧﻬﺎ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﻮد را ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوى ﺟﺎزﺑﻪ ﻣﻰ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎل اﮔﺮ ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺴﺘﻪ اى اﯾﺠﺎد ﮐﻨﯿﻢ اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺮوﺗﻮن ﻫﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﺟﺎذﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن از ﻋﺒﻮر اﻟﮑﺘﺮون اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﮑﺘﺮون ﻫﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﺎرى ﻧﻤﻰ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻣﻮرد وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰ ﮐﻨﯿﻢ در واﻗﻊ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎر ﻫﺎ را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﻰ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﯾﮏ ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ اﺟﺎزه ﻣﻰ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎر‬
‫اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ از ﯾﮏ ﻣﮑﺎن ﺑﻪ ﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد و ﻗﻄﻌﺎت در ﻣﺪار‪ ،‬ﻣﺎ را ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﺑﺎر و اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﺮاى ﮐﺎرﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ‬

‫وﻟﺘﺎ ژ‬
‫وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﯿﺰان ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮاى ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و واﺣﺪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى آن وﻟﺖ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﯾﮏ وﯾﮋﮔﻰ ذاﺗﻰ در ﻫﺮ ﺟﺴﻢ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﮐﻤﺘﺮ و در ﻧﺘﺠﻪ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ و واﺣﺪ آن اﻫﻢ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﭼﯿﺴﺖ‬

‫ﻣﯿﺰان ﺟﺎرى ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ در ﻣﺪار را ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻰ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﺳﺒﺐ ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻰ ﻣﻰ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮر‬
‫در ﻻﻣﭗ ﻫﺎى رﺷﺘﻪ اى در ﻣﻰ آﯾﻨﺪ‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻧﻣﺎدھﺎی اﻟﮑﺗرﯾﮑﯽ‬
‫ﻧﯿﻤﻪ رﺳﺎﻧﺎﻫﺎ‬

‫• ﻗﻄﻌﻪ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺳﻮﺋﯿﭽﯿﻨﮓ‬ ‫ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر )‪(1‬‬

‫• وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﯿﺲ )‪ (B‬ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر وﻟﺘﺎژ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬روﺷﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﮐﻠﮑﺘﻮر)‪(C‬‬

‫ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫ﺑﯿﺲ )‪(B‬‬
‫ﮐﻠﮑﺘﻮر‬

‫اﻣﯿﺘﺮ )‪(E‬‬
‫ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر )‪(2‬‬
‫ﮐﻠﮑﺘﻮر )‪(C‬‬
‫• ﮐﺪ ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ اﺻﻼح‬ ‫ﺑﯿﺲ )‪(B‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ‪PNP‬‬
‫ﻧﯿﻤﻪ رﺳﺎﻧﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ ‪PNP‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ‪NPN‬‬ ‫اﻣﯿﺘﺮ )‪(E‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ ‪NPN‬‬
‫• ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﺴﻮﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﻤﻪ رﺳﺎﻧﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺟﺮﯾﺎن را ﺗﻨﻬﺎ در ﯾﮏ ﺟﻬﺖ ﻋﺒﻮر ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫دﯾﻮد‬
‫ﮐﺎﺗﺪ )‪(K‬‬ ‫آﻧﺪ )‪(A‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق‬

‫• دﯾﻮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن روﺷﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫دﯾﻮد ﻧﻮري‬

‫• ﺑﺮﺧﻼف ﻻﻣﭗﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ ،‬اﯾﻦ دﯾﻮد ﻣﻮﻗﻊ روﺷﻦ ﺷﺪن ﮔﺮﻣﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺎﺗﺪ )‪(K‬‬ ‫آﻧﺪ )‪(A‬‬

‫ﮐﺎﺗﺪ )‪(K‬‬
‫آﻧﺪ )‪(A‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫• ﺗﺎ ﯾﮏ وﻟﺘﺎژ ﺧﺎص‪ ،‬اﺟﺎزه ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﯾﮏ ﺳﻮﯾﻪ را ﻣﯽدﻫﺪ اﮔﺮ وﻟﺘﺎژ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد ﺟﺮﯾﺎن در ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻫﻢ‬ ‫دﯾﻮد زﻧﺮ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺧﺎزن‬

‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫• ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻗﻄﻌﺎت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻣﺪارﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺣﻔﻆ وﻟﺘﺎژ اﺳﻤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫• ﻗﻄﻌﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮق را ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎزن‬

‫‪2‬‬
3
 ‫ﻗطﻌﺎت اﻟﮑﺗرﯾﮑﯽ‬

‫ﻓﯿﻮز ﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪﻓﯿﯿﻮز ﻫﺎ ﯾﮑﻰ دﯾﮕﺮ از اﺟﺰاى ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد و ﻓﯿﻮز ﻫﺎ ﻣﻰ‬
‫ﺻﻮرت ﺳﺮى در ﻣﺪار ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ و اﺟﺰاى ﻣﺪار را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺪار ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ‪،‬اﮔﺮ ﻓﯿﻮز ﻫﺎ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ ﻧﺴﻮزد ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﯿﻮز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه از ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﻰ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓﯿﻮز ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻰ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ از ﻓﯿﻮز ﻫﺎى اﺳﺘﺎﻧﺪارد و اﺻﻠﻰ ﺑﺎ آﻣﭙﺮﻫﺎى ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد در ﻏﯿﺮاﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﺴﺎرات ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮى را ﺑﻪ ﺑﺎر آورد‬

‫« ‪ªr UÝ “uO7 ©n‬‬

‫»© ‪ƉUBð« Êbý »Ë– “« fÄ “uO7‬‬

‫ﯾﮑﻰ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻓﯿﻮز ﻫﺎ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﻰ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺳﯿﻢ و ﺑﺪﻧﻪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ و ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﻣﻰ ﮔﺮدد‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯿﻞ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺳﻮﺧﺘﻦ‬
‫ﻓﯿﻮز ﻫﺎ ﻣﻰ ﮔﺮدد‬

‫‪4‬‬
 ‫ﻓﯿﻮز ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ‬

‫ﺧﺮاﺑﻰ ﺑﺮﺧﻰ از ﻓﯿﻮز ﻫﺎى ﺷﯿﺸﻪ اى را ﻣﻰ ﺗﻮان(ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ) ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ داد وﻟﻰ اﺻﻮﻟﻰ ﺗﺮﯾﻦ روش ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻫﻤﺎن ﺗﺴﺖ ﺑﯿﺰر ﯾﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﯿﻦ دو ﺳﺮ ﺳﯿﻢ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻓﯿﻮز ذوب ﺷﻮﻧﺪ ه‬

‫از ﻓﯿﻮز ﻫﺎى ذوب ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻮاﻗﻌﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ ﺗﺮى ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺪار ﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ از ﻓﯿﻮز ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮔﺮدد وﺟﻮد دارد‬

‫ﻓﯿﻮز ﻫﺎى ذوب ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﯿﻠﻰ ﺑﺎﻻ‬

‫از ﻓﯿﻮزﻫﺎى ذوب ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ زﻣﺎﻧﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﯿﻠﻰ‬
‫زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﺟﺎﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺑﺮدن ﻓﯿﻮز وﺟﻮد ﻧﺪارد از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﯿﻮز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ اﮔﺮﻓﯿﻮز ﺑﺴﻮزد اﺗﺼﺎل ﺳﯿﻤﻰ داﺧﻞ آن ذوب ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻋﻤﻼ ارﺗﺒﺎط ﻗﻄﻊ‬
‫ﻣﻰ ﮔﺮدد ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﺑﻌﺪ از ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻓﯿﻮز ﻫﺎى ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﻮﯾﺾ ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل ﻋﻠﺖ ﺳﻮﺧﺘﻦ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﮐﺮدن ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﯿﺪ‬

‫‪5‬‬
 ‫روش ﺗﺴﺖ ﻓﯿﻮز ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ‬

‫اﮔﺮ ﻓﯿﻮز ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ دو‬
‫ﻃﺮف ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﻢ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﺪار‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻮﻟﺘﻰ و ﺑﺎ ﺗﺴﺖ اﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ آن ﭘﻰ ﺑﺮد اﮔﺮ ﻓﯿﻮز ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ دو‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯿﻞ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ وﻟﻰ اﮔﺮ ﻣﻘﺎووﻣﺘﻰ ﺑﯿﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ﻓﯿﻮز ﺳﺎﻟﻢ م ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﺎ‬
‫ﺗﺴﺖ ﺑﯿﺰر ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم داد‬

‫ﺗﺴﺖ ﺑﯿﺰر‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﻢ ﯾﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﯾﮏ ﻓﯿﻮز و ﯾﺎ ‪....‬ﺑﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ وﺻﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﯾﺎ در اﺻﻄﻼح ﺑﻪ ﻫﻢ راه ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ از ﺗﺴﺖ ﺑﯿﺰر اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﮔﺮ دو ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ راه داﺷﺘﻦ ﻫﺸﺪار ﺑﯿﺰر ﺑﻪ ﺻﺪا در ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻫﺸﺪار ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد ﻋﻤﻼ زﻣﺎﻧﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿﺰر ﺑﻪ ﺻﺪا در ﻣﻰ آﯾﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ و زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﯿﺰر ﺑﻪ ﺻﺪا در ﻧﯿﺎﯾﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻰ ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﻧﻘﻄﻪ ى‬
‫ﺑﺮرﺳﻰ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎﻃﻰ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﻨﺪ ﻓﯿﻮز ﻓﻮق اﮔﺮ ﺑﯿﺰر ﺻﺪا داد ﯾﻌﻨﻰ ﻓﯿﻮز ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺻﺪا ﻧﺪاد ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﯿﻮز ﺳﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ و‬
‫ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎن را اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‬
‫ا‬

‫‪6‬‬
 ‫رﻟﻪ)ﺳﻮﺋﯿﭻ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ(‬

‫ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻫﺎ وﻇﯿﻔﻪ ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ دو ﻣﺪار را دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺘﻔﺎده و ﻧﯿﺎز ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﻣﻰ ﮔﺮدﻧﺪ‬

‫ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻓﺸﺎرى ‪:‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻻى درب اﺗﺎق‪،‬ﺳﻮﺋﯿﭻ ﺑﻮق و‬

‫ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻟﻐﺰﺷﻰ ‪:‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮﺋﯿﭻ راﻫﻨﻤﺎ‪،‬ﺳﻮﺋﯿﭻ راه اﻧﺪاز ﺷﯿﺸﻪ ﮔﺮم ﮐﻦ و‪...‬‬

‫ﺳﻮﺋﯿﭻ ﭼﺮﺧﺸﻰ‪:‬ﺳﻮﺋﯿﭻ اﺻﻠﻰ ﻣﻮﺗﻮر(ﺳﻮﺋﯿﭻ ﺟﺮﻗﻪ)‪،‬ﺳﻮﺋﯿﭻ راه اﻧﺪاز ﻓﻦ ﺑﺨﺎرى و ﮐﻮﻟﺮ‬

‫ﺳﻮﺋﯿﭻ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﯾﺎ ﺧﻮدﮐﺎر)رﻟﻪ(‪:‬ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻫﺎى اﺗﻮﻣﺎت ﺑﻪ ﺳﻮﺋﯿﭻ ﻫﺎﯾﻰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫دﯾﮕﺮى را ﻧﯿﺰ راه اﻧﺪازى ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ رﺳﯿﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ داﺧﻠﻰ آن ﻓﻌﺎل ﺷﺪه و ارﺗﺒﺎط را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻰ ﮐﻨﺪ‬
‫رﻟﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاى ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﻔﻰ و ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺜﺒﺖ دارﻧﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮااﯾﻂ و ﻃﺮاﺣﻰ ﻣﺪار ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﻔﻰ‬
‫داﺋﻤﺎ در ﺳﺮﭘﺎﯾﻪ ﻓﺮﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﺾ رﺳﯿﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺜﺒﺖ رﻟﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﮑﺲ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ رخ‬
‫دﻫﺪ‬

‫رﻟﻪ ‪ 4‬ﭘﺎﯾﻪ‬

‫در اﯾﻦ رﻟﻪ ﻫﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ‪ 3‬و ‪ 5‬را ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﻓﺮﻣﺎن ﯾﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ رﻟﻪ‬
‫ﻣﻰ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ‪ 1‬و ‪ 2‬را ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﻗﺪرت ﻣﻰ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺮق از ﭘﺎﯾﻪ ‪ 1‬ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ‪ 2‬راه ﭘﯿﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ‬

‫رﻟﻪ ‪ 5‬ﭘﺎﯾﻪ‬

‫اﯾﻦ رﻟﻪ ﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدى ﺑﺮق را از ﭘﺎﯾﻪ ‪ 1‬ﺑﻪ ‪ 4‬ﻣﻰ رﺳﺎﻧﻨﺪ و‬

‫در ﺻﻮرت ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ‪1‬و‪ 2‬ﺑﺮﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‬

‫‪7‬‬
 ‫ﺑﺮرﺳﻰ رﻟﻪ‬
‫اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ را ﺑﺮرﺳﻰ ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‬
‫اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ رﻟﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻼﺗﯿﻦ ﺑﺮرﺳﻰ ﮔﺮ دد‬

‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﭘﻼﺗﯿﻦ رﻟﻪ را ﺑﺎ اﻋﻤﺎل وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ رﻟﻪ ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﻰ ﮐﻨﯿﻢ وﻗﺘﯽ اﯾﻦ وﻟﺘﺎژ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺪاي ﺗﻖ را از رﻟﻪ ﺑﺸﻨﻮﯾﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﺪ ﺑﺎ ﺻﺪا ﺗﺸﺨﯿص دﻫﯿﺪ رﻟﻪ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺻﺪا ﻣﯿﺘﻮان از ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﭘﻼﺗﯿﻦ‬
‫وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﻗﺪرت ﺻﻔﺮ ﻣﯿﺸﻮد‬

‫ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﻗﺪرت‬

‫ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎى ﻓﺮﻣﺎن‬

‫‪8‬‬
 ‫ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر‬
‫ﻧﻮع ‪NPN‬‬ ‫ﻧﻮع ‪PNP‬‬

‫ﮐﻠﮑﺘﻮر )‪(C‬‬ ‫اﻣﯿﺘﺮ )‪(E‬‬

‫ﺑﯿﺲ )‪(B‬‬ ‫ﺑﯿﺲ )‪(B‬‬

‫اﻣﯿﺘﺮ)‪(E‬‬ ‫ﮐﻠﮑﺘﻮر)‪(C‬‬

‫ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺲ )‪(B‬ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻠﮑﺘﻮر)‪ (C‬را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫*ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺲ )‪ (B‬ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ﻧﻮع ‪ NPN‬از ﺑﯿﺲ ﺑﻪ اﻣﯿﺘﺮ و در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ﻧﻮع ‪PNP‬از اﻣﯿﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﯿﺲ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻠﮑﺘﻮر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ﻧﻮع ‪ NPN‬از ﮐﻠﮑﺘﻮر ﺑﻪ اﻣﯿﺘﺮ و در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ﻧﻮع ‪ PNP‬از اﻣﯿﺘﺮ ﺑﻪ ﮐﻠﮑﺘﻮر ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫**‬

‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ‪ NPN‬ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ و در ﺑﯿﺲ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺰﯾﺴﺘﻮر ‪ PNP‬ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ و در ﺑﯿﺲ ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺲ‪ ،‬اﺧﺘﻼف وﻟﺘﺎژ ﺑﯿﻦ ﺑﯿﺲ و اﻣﯿﺘﺮ ﺑﺎﯾﺪ ‪ 0.7 V‬ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﯿﮑﺎن ﻧﻤﺎد اﻣﯿﺘﺮ اﺳﺖ و در اﯾﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﺎﯾﻪ‬
‫را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺑﺎﺗﺮى‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﺎﺗﺮي‬

‫وﻗﺘﻰ اﻗﺪام ﺑﻪ اﺳﺘﺎرت زدن ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬وﻟﺘﺎژ در ﻗﻄﺐ ﺑﺎﺗﺮي اﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﯾﻦ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺧﻠﻰ ﺑﺎﺗﺮى اﺳﺖﮔﺎﻫﻰ اوﻗﺎت وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮى‬
‫در ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻰ اﺳﺖ وﻟﻰ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺘﺎرت ﺧﻮردن دارﯾﻢ در اﯾﻦ زﻣﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ را ﺑﺮرﺳﻰ ﻧﻤﻮد و اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﯿﺰ ﺣﺪ ﻣﺠﺎز‬
‫دارد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺑﺎﺗﺮى ‪ 12‬وﻟﺖ در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﺎرت اﻓﺖ وﻟﺘﺎژش زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ و وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮى ﺑﻪ ﮐﻤﺘﺮ ‪10،5‬ﺑﺮﺳﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺠﺪدا ﺷﺎرژ ﺷﻮد و در‬
‫ﺻﻮرت ﻋﺪم رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﮔﺮدد‬

‫‪10‬‬
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﺮى و ﻣﻮازى ﺑﺎﺗﺮى‬

‫ﺧﺮوﺟﻰ ‪ 24:‬وﻟﺖ ‪ 60‬آﻣﭙﺮ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ‪ 2‬ﻋدد ﺑﺎﺗرى ‪ 21‬وﻟت ‪60‬آﻣﭘر را ﺑﺎ ھم ﺳرى ﮐﻧﯾم آﻣﭘر ﺛﺎﺑت ﻣﯽ ﻣﺎﻧد وﻟﯽ وﻟﺗﺎژ ھﺎ ﺑﺎ ﯾﮑدﯾﮕر ﺟﻣﻊ ﻣﯽ ﺷوﻧ د‬
‫ﺧﺮوﺟﻰ‪ 12 :‬وﻟﺖ ‪ 120‬آﻣﭙﺮ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ‪ 2‬ﻋدد ﺑﺎﺗرى ‪ 12‬وﻟت ‪ 60‬آﻣﭘر را ﺑﺎ ھم ﻣوازى ﮐﻧﯾم وﻟﺗﺎژ ﺛﺎﺑت ﻣﯽ ﻣﺎﻧد وﻟﯽ آﻣﭘر ھﺎ ﺑﺎ ھم ﺟﻣﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫روش ﻣﻮازى‬

‫روش ﺳﺮى‬

‫در روش ﻣﻮازى(ﺷﮑﻞ ردﯾﻒ اول) ﻣﺜﺒﺖ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ و ﻣﻨﻔﻰ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﻣﻰ ﮐﻨﯿﻢ‬

‫در روش ﺳﺮى (ﺷﮑﻞ ردﯾﻒ دوم)ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺗﺮى اول را ﺑﻪ ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺎﺗﺮى دوم و‪....‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﯾﺎﻟﻰ ﻧﺼﺐ ﻣﻰ ﮐﻨﯿﻢ‬

‫‪11‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﺮاغ ﻫﺎى ﺳﺒﺰ اﺷﮑﺎل زﯾﺮ را وﻟﺘﺎژ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در دو روش ﺳﺮى و ﻣﻮازى را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‬

‫در روش ﺳرى وﻟﺗﺎژھﺎ ﯾﺎ اﺧﺗﻼف ﭘﺗﺎﻧﺳﯾل ﯾﺎ ﺳرﻋت ﺑرق اﻓزاﯾش ﭘﯾدا ﻣﯽ ﮐﻧد ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﭼﺮاغ ﻫﺎ ﭘﺮ ﻧﻮرﺗﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫در روش ﻣﻮازى آﻣﭙﺮ ﯾﺎ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻮر ﭼﺮاغ ﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﺳﺮى ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪12‬‬
 ‫ﻗﺎﻧﻮن اﻫﻢ‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﯾﮏ آﻣﭙﺮ از داﺧﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﯾﮏ اﻫﻤﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ وﻟﺖ ﻧﯿﺎز دارﯾﻢ‪ .‬در ﻣﺪارات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮري از ﯾﮏ رﺳﺎﻧﺎ ﺑﺎ‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ )اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ وﻟﺘﺎژ( در ﺳﺮ آن ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دو ﺳﺮ آن ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﮑﻮس دارد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫وﻗﺘﯽ وﻟﺘﺎژ ‪ V‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت‪:‬‬

‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﺪت‬

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ )‪ (R‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت‪:‬‬

‫وﻗﺘﯽ وﻟﺘﺎژ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ وﻟﺘﺎژ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس وﻟﺘﺎژ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﺣﺴﺐ آﻣﭙﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫داﯾﺮه ﻗﺎﻧﻮن اﻫﻢ‬

‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ وﻟﺘﺎژ‪ :‬اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را روي ‪ V‬ﻗﺮار دﻫﯿﺪ‪ ،‬آﻣﭙﺮ)ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن( ﻣﻘﺎوﻣﺖ = وﻟﺘﺎژ‬

‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ آﻣﭙﺮ ﯾﺎ (ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن)‪ :‬اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را روي ‪ A‬ﻗﺮار دﻫﯿﺪ‪ :‬وﻟﺖ‪ /‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ = آﻣﭙﺮ ﯾﺎ (ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن)‬

‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ :‬اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را روي ‪ R‬ﻗﺮار دﻫﯿﺪ‪ ،‬وﻟﺖ ‪ /‬آﻣﭙﺮ = اﻫﻢ ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﺗﻮان اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬
‫ﻣﯿﺰان اﻧﺮژى اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ اﺳﺖ و ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ ﯾﮏ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮاى ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﺎدى ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮان ﻧﯿﺎز دارد‬

‫‪W=WATTS‬‬
‫‪W=V*A‬‬ ‫‪V=VOLTAGE‬‬
‫‪A=AMPS‬‬

‫‪14‬‬
 ‫وﻟﺘﺎژ در ﻣﺪارﻫﺎي ﺳﺮي‬

‫ﻣدار ﺑﺳﺗﮫ‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز‬

‫در اﺷﮑﺎل ﺑﺎﻻ ﻣﺪار ﺳﺮى را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﺪارﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ(ﺗﻌﺪاد ﻻﻣﭗ ﻫﺎ)اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺮ ﻣﺪار ﻧﯿﺰ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ‬

‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪارﻫﺎي ﺳﺮي‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن در ﯾﮏ ﻣﺪار ﺳﺮي وﺟﻮد دارد‪ :‬از ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺗﺮي ‪ +‬ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ (ﻻﻣپ ﻫﺎ) و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﺗﺮي در ﯾﮏ‬
‫ﻣﺪاري ﺳﺮي ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪار ﯾﮑﺴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﻔﻪ ﯾﺎ ﻗﻄﻌﯽ در ﻫﺮ ﺟﺎي ﻣﺪار ﺳﺒﺐ ﺗﻮﻗﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن‬
‫در ﮐﻞ ﻣﺴﯿﺮ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﻪ ﯾﮏ ﻗﻄﺎر در ﺣﺎل ﺣﺮﮐﺖ اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ آن در ﮐﻞ واﮔﻦ ﻫﺎ ﯾﮑﺴﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﮐﺸﻨﺪه=‪ 100‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺎﯾﺮ واﮔﻦ ﻫﺎ = ‪ 100‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ‬

‫‪15‬‬
 ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﺪارﻫﺎي ﺳﺮي‬

‫ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ‬

‫‪ 10‬اﻫﻢ‬ ‫‪ 8‬اﻫﻢ‬

‫ﮐﻼً ‪ 18‬اﻫﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز‬

‫‪ 10‬اﻫﻢ‬ ‫‪ 8‬اﻫﻢ‬

‫ﮐﻼً ‪ 18‬اﻫﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫‪:‬‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎ در ﻣﺪار ﺳﺮى‬

‫‪RT =R1 +R2+R3+....+Rn‬‬

‫‪16‬‬
 ‫وﻟﺘﺎژ در ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻮازي‬

‫وﻟﺘﺎژ در ﻣﺪار ﺑﺎز‬

‫وﻟﺘﺎژ در ﻣﺪارﻫﺎى ﻣﻮازى ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎﺗﺮى را ﺑﺎﻫﻢ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐﻨﯿﻢ و ﻣﻘﺪار وﻟﺖ ﺧﺮوﺟﻰ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻓﻘﻂ آﻣﭙﺮ ﯾﺎ ﺷﺪت‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ ﺑﺮود ﺑﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازى ﺑﺒﻨﺪﯾﻢ ﺑﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻗﻄﺐ ﻫﺎى ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﻗﻄﺐ ﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺪارﻫﺎى ﻣﻮازى ‪:‬‬

‫در ﻣﺪار ﻣﻮازى ﺟﺮﯾﺎن در ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﻫﺮ اﻧﺸﻌﺎب داراى ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه و اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ ﻣﺪار‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺠﻤﻮع اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت‬

‫‪17‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎ در ﻣﺪارﻫﺎى ﻣﻮازى ‪:‬‬

‫‪18‬‬
 ‫ﻣﺪار ﺳﺮي –ﻣﻮازي‬

‫ﻣﺪار ﺳﺮي ﻣﻮازي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﯾﮏ ﻣﺪار ﺳﺮي و ﯾﮏ ﻣﺪار ﻣﻮازي اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﮐﻠﯿﺪ ‪ SW1‬وﺻﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن از ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ‪ R1‬و ‪ R2‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R3‬ﻋﺒﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮏ ﻣﺪار ﺳﺮي‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻞ اﯾﻦ ﻣﺪار ﺳﺮي ‪ 12‬اﻫﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ‪ 1‬آﻣﭙﺮي از داﺧﻞ ﻣﺪار را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻰ ﮐﻠﯿﺪ ﻫﺎى ‪ sw1‬و ‪ sw2‬وﺻﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻞ ﺑﻪ ‪ 9‬اﻫﻢ ﻣﻰ رﺳﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﺮﯾﺎن ‪ 1/333‬آﻣﭙﺮى از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R1‬ﺑﺎ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ‬
‫‪ (12V – 4V‬در ‪ R1‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﻦ ‪ R2‬و‪ R3 .‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد و ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ‪ 0.666A‬از داﺧﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R2‬و ‪ 0.666A‬از ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪ R3‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ‪ R2‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 4‬وﻟﺖ و در ‪ R3‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 4‬وﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ زﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق در ﻣﺪار‬
‫وﻗﺘﯽ ﻋﻮض ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻞ در ﻣﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻫﺮ ﺑﺎر)ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫ﻣﺪار ﻫﺎى ﺳﺮى ﻣﻮازى‬

‫اﻧدازه ﮔﯾرى وﻟﺗﺎژ‪،‬ﺷدت ﺟرﯾﺎن و ﻣﻘﺎوﻣت در ﻣدار ھﺎى ﺳرى ﻣ وازى‪:‬‬

‫ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﮐﻤﯿﺖ ﻫﺎى ﻓﻮق ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪارﻫﺎ را ﺳﺎده ﮐﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺮى ﯾﺎ ﻣﻮازى ﺑﻮدن ﮐﻤﯿﺖ ﻫﺎى ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورد ﻣﺪار ﻫﺎى ﺗﺮﮐﯿﺒﻰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪارﻫﺎى ﺳﺮى و ﻣﻮازى ﻣﻰ ﺷﻮد و ﺑﺮاى ﺣﻞ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺪارﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ از ﻫﻤﺎن ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬
‫ﻣﺪارﻫﺎى ﺳﺮى و ﻣﻮازى اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﻓﯿﻮز ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ ﻣﺪار اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻓﯿﻮز ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﯾﮏ اﻧﺸﻌﺎب ﻣﺪار ﻣﺸﮑﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت دﯾﮕﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫اﻧﺪك ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ و ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه‪ ،‬دﯾﮕﺮ اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺎز ﺷﺪن ﯾﮏ اﻧﺸﻌﺎب اﻧﺪﮐﯽ اﻓﺰاﯾﺶ وﻟﺘﺎژ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﺪار ﺳﺮي‬
‫ﻣﻮازي ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﮐﻠﯿﺪ ﻣﻮازي‬

‫دو ﻻﻣﭗ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮي ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ و ﯾﮏ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن دو ﻻﻣﭗ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق در اﯾﻦ دو ﻻﻣﭗ وﻗﺘﯽ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪ ﺧﺎﻣﻮش اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻻﻣﭙﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﻮﻗﻊ روﺷﻦ ﺷﺪن ﮐﻠﯿﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻠﯿﺪ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺗﺮي ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ دو ﻻﻣﭗ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻻﻣﭗ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ وﻟﺘﺎژ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﺮﯾﺎن در ﻻﻣﭗ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﺮﯾﺎن درﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه)ﻻﻣﭗ( ﺑﺎﯾﺪ اﺧﺘﻼف وﻟﺘﺎژ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ‬

‫ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﯾﺎ وﻟﺘﺎژ ﻻﻣﭗ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺷﮑﺎل زﯾﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد‬

‫ﻣﺪار ﺑﺮﻗﺮار و ﭼﺮاغ روﺷﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺪار از ﺳﻤﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻗﻄﻊ اﺳﺖ‬

‫ﻣﺪار از ﺳﻤﺖ ﻣﻨﻔﻰ ﻗﻄﻊ اﺳﺖ و وﻟﺘﺎژ وﺟﻮد ﻧﺪارد‬

‫ﻣﺪار ﺑﺮﻗﺮار و وﻟﺘﺎژ وﺟﻮد دارد‬

‫وﻗﺘﯽ ﮐﻠﯿﺪ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮي ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎن در ﻻﻣﭗ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻻﻣﭗ ﺗﻘﺮﯾﺒ ًﺎ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮي در ﻣﻮﻗﻊ‬
‫روﺷﻦ ﺑﻮدن ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬در داﺧﻞ ﻻﻣﭗ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدي)اﺗﺼﺎل ﺿﻌﯿﻒ ﯾﺎ ﻋﺪم اﺗﺼﺎل(‬

‫اﺗﺼﺎل ﻧﺎدرﺳﺖ‬

‫اﮔﺮ اﺗﺼﺎل ﮐﻠﯿﺪ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻﻣﭗ روﺷﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم‪ ،‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻻﻣﭗ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط ‪ C, D‬ﻧﺪارﯾﻢ اﻣﺎ در ﮐﻠﯿﺪ‬
‫و ﺑﯿﻦ ‪A‬و ‪ B‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ دارﯾﻢ‪ .‬ﺣﺎل ﺑﺮاى ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻧﻘﻄﻪ اى ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﺗﺼﺎل ﻧﺎدرﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ در اﺑﺘﺪا ﻣﺴﯿﺮ را از ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﺑﺎز‬
‫ﮐﺮد و ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ وﻟﺘﺎژ را اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺖ اﮔﺮ وﻟﺘﺎژ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺗﺮى زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪ وﺻﻞ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﮐﻠﯿﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻى ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ وﺟﻮد دارد و ﺳﻮﻟﻔﺎت در ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل و ﮐﻠﯿﺪ ﻫﺎ و ‪...‬ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻰ آﯾﺪ‬

‫اﺗﺼﺎل ﻧﺎدرﺳﺖ‬

‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ‬

‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺿﻌﯿﻒ‬

‫ﻫﺮﮔﺎه ﮐﻪ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ اﺗﺼﺎل ﺑﺎز را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻣﯿﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪار ﺑﻰ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬و اﯾﻦ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻰ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻢ ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‬
‫‪23‬‬
 ‫ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻋﻠﻞ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه و ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪار ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪاري ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن از ﻇﺮﻓﯿﺖ اﺳﻤﯽ ﻣﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﻓﯿﻮز‬
‫ﻣﯽﺳﻮزد ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ از اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺪارات ﺑﺎﺷﺪ‪..‬‬

‫اﻧﻮاع اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‪:‬‬

‫اﺗﺼﺎ ل ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺪار ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ ﻣﺪار دﯾﮕﺮ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﺑﺎر )ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( ﺑﻪ ﻣﺪار ‪،‬ﻣﺜﻼ ًﯾﮏ ﻻﻣﭗ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﺑﻪ ﻣﺪار اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‬

‫ﺑﺮرﺳﻰ ﻋﻠﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻣﺪار‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﯾﮑﯽ از ﻋﯿﻮب راﯾﺞ در اﻏﻠﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﺮﻗﯽ ﺧﻮدرو اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺮﯾﺎن و ﻣﺼﺮف وﻟﺘﺎژ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﮐﺎر‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻋﻠﻞ راﯾﺞ ﻣﺪارﻫﺎي ﺑﺎز و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ‪:‬‬

‫ﺷﻞ ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻗﻄﻊ ﺳﯿﻢﻫﺎ‬
‫ﺧﺮاﺑﯽ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ ﺿﻌﯿﻒ‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ ﯾﺎ آﻟﻮدﮔﯽ )ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ ﺷﺪن‬
‫اﺗﺼﺎﻻت( ﺷﻞ ﺑﻮدن ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ﺳﯿﻢﻫﺎ ﯾﺎ‬
‫ﺳﻮﮐﺖﻫﺎ‬

‫‪24‬‬
 ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‬

‫‪.‬‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻔﻰ ﻣﺪار و ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺪار وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪوﻟﻰ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل وﻟﺘﺎژ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻨﺒﻊ‬

‫ﺗﻐﺬﯾﻪ ﯾﺎ ﺑﺎﺗﺮى ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاى ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ ﯾﺎ اﺗﺼﺎل ﺿﻌﯿﻒ ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺟﺪا ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺸﮑﻮك و ﻗﻄﻊ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ‪ ،‬وﺟﻮد‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ را ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﯾﺪ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎﻃﻰ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎاوﻣﺖ ﺑﺎﻻ)ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ و ﯾﺎ ‪(...‬در ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺳﻮﮐﺖ داراي ﺧﻮردﮔﯽ‬

‫)ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ ﺷﺪﮔﯽ(‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺪار ﻣﻨﻔﻰ‬

‫ﺳﻮﮐﺖ داراي ﺧﻮردﮔﯽ‬

‫)ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ ﺷﺪﮔﯽ(‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺪار ﻣﺜﺒﺖ‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺪازهﮔﯿﺮي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮاي ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﺮﻗﯽ‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮى در ﻣﺪار ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﻓﯿﻮز ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻣﺪار‬

‫ﻣﻮﺗﻮر‬

‫‪25‬‬
 ‫روش ﻫﺎى ﻋﯿﺐﯾﺎﺑﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ و ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ در ﻣﺪار‬

‫ﺑﺮرﺳﻰ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه‬

‫ﻧﺮﻣﺎل‪ :‬اﮔﺮ ﻣﺪار ﻣﻌﯿﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ)ﻗﻄﻌﻰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻘﺮﯾﺒ ًﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﻣﻌﯿﻮب‪ :‬اﮔﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﻤﺎ ‪0v‬ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺒﻊ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ در ﻣﺪار وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار‬

‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار‬

‫ﺷﮑﻞ ﭼﭗ‪ :‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار در ﺳﻤﺖ ﻣﺪار ﻣﻨﻔﻰ )ﺑﯿﻦ ﻻﻣﭗ و اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ(‬
‫ﺷﮑﻞ راﺳﺖ‪ :‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار در ﺳﻤﺖ ﻣﺪار ﻣﺜﺒﺖ )ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺒﻊ و ﻻﻣﭗ( را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺮاب ﺑﻮدن ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه‪ :‬اﮔﺮ وﻟﺘﺎژ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﻻﻣﭗ روﺷﻦ ﻧﺸﻮد (ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه) ﻣﻌﯿﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﯾﺎ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‬

‫اﺑﺘﺪا ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ را در دو ﺳﺮ ﺑﺎر )ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﯿﺪ‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز)ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ( در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻨﻔﻰ ﻣﺪار‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار وﻟﺘﺎژ در دو ﺳﺮ ﺑﺎر (ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه) ‪ v 12‬ﺑﺎﺷﺪ‪( ،‬ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد)‪ ،‬اﯾﺮاد در ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻢ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺪار اﺳﺖ‪ :‬ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺮف‬
‫ﮐﻨﻨﺪه)ﻻﻣﭗ( و اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ(‬ ‫ﻣﺪار ﺑﺎز‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ را در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻣﺪار ازﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه)ﻻﻣﭗ( ﺗﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ(‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ(‬

‫وﻗﺘﯽ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﺪون وﻟﺘﺎژ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ و ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ( وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ(‬

‫‪27‬‬
 ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻣﺤﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﻗﻄﻌﻰ در ﻣﺪار‬

‫اﮔﺮ وﻟﺘﺎژ در دو ﺳﺮ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪0V‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﺮاد در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻي ﻣﺪار اﺳﺖ‪ :‬ﺑﯿﻦ ﺑﺎر )ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( و ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار(‬ ‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار(‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ را در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻣﺪار از ﺑﺎر )ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( ﺗﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار(‬

‫وﻗﺘﯽ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﺪون وﻟﺘﺎژ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ و ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ( وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار(‬

‫‪28‬‬
 ‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬

‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫وﻗﺘﯽ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﻓﯿﻮز ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﺪار ﻣﯽﺳﻮزد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﯿﻮز را ﺗﻌﻮﯾﺾ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﯿﻮز ﺟﺪﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﺴﻮزد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﯿﻮز ﻣﺠﺪدا‬
‫ًﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻓﯿﻮزي ﺑﻪ ﻣﺪار وﺻﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﮐﻠﯿﺪ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺑﻪ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﺳﻮﮐﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه را ﭘﯿﺪا ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫ﭘﺎﯾﻪ ﻓﯿﻮز‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ارث‬

‫‪ .1‬ﮐﻠﯿﺪ ‪ S1‬را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪ .‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻦ ﻓﯿﻮز و ﮐﻠﯿﺪ ‪ S1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﻣﺪار در ﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬ﺣﻞ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻓﯿﻮز و ﮐﻠﯿﺪ ‪ S1‬ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺣﻞ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﻣﺪار در ﻧﻘﻄﻪ ‪ :2‬اﮔﺮ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪ .‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻦ ﻓﯿﻮز و ﮐﻠﯿﺪ ‪ S1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻫﻨﻮز ﻫﻢ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﻣﺪار در ﻧﻘﻄﻪ ‪ :3‬اﮔﺮ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ روﺷﻦ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺒﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﻣﺪار در ﻧﻘﺎط ‪ 2‬و ‪ :3‬ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﯿﻦ ﻧﻘﺎط ‪ 2‬و ‪ 3‬و ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪار ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﯿﻮز‬

‫ﻗﻄﻊ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﻮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺪار را ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻓﯿﻮز ﺟﺪﯾﺪ را ﺟﺎ ﺑﺰﻧﯿﺪ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﺳﻮﮐﺖﻫﺎي ﻗﻄﻊ ﺷﺪه را ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ وﺻﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻓﯿﻮز ﺟﺪﯾﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻌﯿﻮب ﻣﺪار وﺻﻞ ﺷﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﻮﺧﺖ‪.‬‬

‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫‪30‬‬
 ‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ در ﯾﮏ ﻣﺪار ﻣﻮازي‬

‫در ﯾﮏ ﻣﺪار ﻣﻮازي‪ ،‬ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺸﺘﺮك را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫روﺷﻨﺎﯾﯽ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ در ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﯾﮑﯽ از ﻣﺪارﻫﺎي ﻣﻮازي ﺷﺪه‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش و روﺷﻦ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻮﻗﻊ ﻗﻄﻊ ﻣﺪار در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻢ ﻧﻮر ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه را اﺛﺮ در ﻣﺪاري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدهاﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻻﻣﭗ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬

‫‪31‬‬
 ‫ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺑﺮﻗﯽ راﯾﺞ‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺧﻄﺎﻫﺎي راﯾﺞ در ﻣﺪارﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺳﻪ ﮔﺮوه اﺻﻠﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﻄﺎي ﻣﺪار ﺑﺎز )ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار(‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﯾﺎ‬
‫اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪار ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻄﺎﯾﺎ ﻣﻌﯿﻮب ﺑﻮدن ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪار‬

‫ﻋﯿﻮب ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ .2‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﺪار‬ ‫‪ .1‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﻣﺪار در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺪار‬

‫‪ .4‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ ﺑﺪﻧﻪ‬ ‫‪ .3‬اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ‬

‫‪ .6‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻔﯽ )اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ( ﻣﺪار‬ ‫‪ .5‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻدر ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺪار‬

‫‪ .7‬ﻣﻌﯿﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎر )ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه( ﯾﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪار‬

‫‪32‬‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ‬

‫•‬

‫‪33‬‬
 ‫اﻫﻢ ﻣﺘﺮ‬
‫اﻫﻢ ﻣﺘﺮ آﻧﺎﻟﻮگ‬
‫ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻫﻢ ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻫﺎى اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى در دو ﻧﻮع آﻧﺎﻟﻮگ و دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫اﻫﻢ ﻣﺘﺮ دﯾﺠﯿﺘﺎل‬

‫‪:‬‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺑﯿﻦ اﻫﻢ ﻣﺘﺮ و ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ‬

‫اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰات اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﻰ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﮏ ﺑﻌﺪى ﺧﺎرج ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪى ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ﯾﻌﻨﻰ ﺑﻪ ﺟﺰ اﻫﻢ‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮐﻤﯿﺖ دﯾﮕﺮ را ﻧﻰ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻟﺖ و آﻣﭙﺮ و ‪....‬ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ ﻣﻰ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت آﻧﺎﻟﻮگ و‬
‫دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫ﻧﺤﻮه ﺧﻮاﻧﺪن وﻟﺖ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ‬
‫اﺑﺘﺪا ﭘﺮاپ ﻫﺎى ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ را در ﺟﺎى ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد ﻗﺮار‬
‫دادﻫﻮ اﻫﺮم ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ را ﺑﺮ روى ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ v‬ﻗرار دﻫﯿﺪ‬

‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ اﻫﺮم ﻣﻮﻟﺘﻰ‬

‫ﻣﺘﺮ ﺑﺮ روى ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪) - -‬ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫اﺗﺼﺎل آﻣﭙﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺪار ‪:‬‬

‫آﻣﭙﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮى در ﻣﺪار ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى ﮐﻪ ﯾﮏ‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﻣﺪار ﻗﻄﻊ ﮔﺮدد و آﻣﭙﺮ ﻣﺘﺮ آﻧﺠﺎ ﻗﺮارﮔﯿﺮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﮐﺎﺑﻞ ﻣﻨﻔﻰ اﺗﺼﺎل ﺑﺪﻧﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و ﻗﻄﺐ ﻣﻨﻔﻰ آﻣﭙﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ آن وﺻﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻗﻄﺐ ﻣﺜﺒﺖ آﻣﭙﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﺐ ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺎﺗﺮى وﺻﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‬

‫‪35‬‬
 ‫ﻣﻮﻟﺘﯽ ﻣﺘﺮ اﺑﺰار ﺗﺴﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺻﻠﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮﮐﺎران اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه در ﺑﺎزار وﺟﻮد دارد اﻣﺎ اﻏﻠﺐ آنﻫﺎ‬
‫داراي ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽآﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻮﻟﺘﻰ ﻣﺘﺮ ﺧﻮب ﻣﻰ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ذﯾﻞ را‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫وﻟﺘﺎژﻫﺎ ‪AC/DC‬را ﺗﺎ(‪ 1mV (0.001V‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫اﻫﻢ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و داراي وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺴﺖ دﯾﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد ﺧﻮدﮐﺎر و دﺳﺘﯽ دارد‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﮔﺮاف ﺑﺎر آﻧﺎﻟﻮگ و ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺻﻮﺗﯽ اﺗﺼﺎل دارد‪.‬‬
‫ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‪ ،‬دوره ﮐﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي دﻣﺎﯾﯽ )اﺧﺘﯿﺎري( دارد‪.‬‬
‫ﺷﺪت ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ را از ‪ 10‬آﻣﭙﺮ ﺗﺎ (‪ 1mA (0.001A‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫اﺳﯿﻠﺴﮑﻮپ اﺑﺰاري ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﻮج ﻣﺮﺑﻌﯽ و ﻣﻮج ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﻌﯿﻦ (ﻣﺜﻞ وروديﻫﺎي‬
‫‪ )PCM‬اﺳﺖ اﻣﺎ ﮐﺎر ﺑﺎ آن ﺳﺨﺖ اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ آﻣﻮزش ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫در ﺻورت ﻧﯾﺎز ﺑﮫ آﻣوزش ﺑﯾﺷﺗر ﻣﯽ ﺗواﻧﯾد ﺑﮫ ﺟزوه آﻣوزﺷﯽ ﮐﺎر ﺑﺎ اﺳﯾﻠوﺳﮑوپ ﮐﮫ در ﻧرم اﻓزار آﻣوزﺷﯽ اﯾده ﺑﺎرﮔذاری‬
‫ﺷده ﻣراﺟﻌﮫ ﻓرﻣﺎﺋﯾد‬

‫‪36‬‬
 ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ از ﺳﻨﺴﻮر(ﺣﺴﮕﺮ)‪ ،‬واﺣﺪ رﯾﺰ ﭘﺮدازﻧﺪه (‪ )ECU‬و ﻋﻤﻠﮕﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺣﺠﻢ ﻫﻮاي‬
‫ورودي‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﭘﺎﺷﺶ ﺳﻮﺧﺖ و ‪ .....‬را در ﺣﯿﻦ ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻮﺗﻮر ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮐﻠﯽ آن در ﺷﮑﻞ‬
‫‪ 2,1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر‬ ‫ﻋﯿﺐ ﯾﺎﺑﯽ‬ ‫‪ECU‬‬ ‫ﻋﯿﺐ ﯾﺎﺑﯽ‬ ‫ﻋﻤﻠﮕﺮ‬

‫ﻣﻮﺗﻮر‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻨﺘﺮل اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﺳﻨﺴﻮر ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ورودي ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﻮاﻋﯽ از ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ را اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (دﻣﺎ ‪ ،‬ﻓﺸﺎر و ‪ )...‬و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻇﯿﻔﻪ ‪ECU‬‬
‫درﯾﺎﻓﺖ اﯾﻦ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎ از ﺳﻨﺴﻮر و اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ارﺳﺎل ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺪار ﻣﺤﺮك ﻗﺪرت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪار ﻣﺤﺮك ﻗﺪرت ﺑﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﮐﺎري ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ از ﭘﯿﺶ‬
‫ﺗﻌﯿﻦ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﯿﺐ ﯾﺎب ‪ ،ECU‬ﺑﺮ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﯾﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ آن ﻧﻈﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻫﺮ‬
‫زﻣﺎن ﮐﻪ ﺧﻄﺎﯾﯽ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺪ ﺧﻄﺎ را ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪ اﺿﻄﺮاري “‪”Limp-home‬‬
‫ﻣﯽ ﺑﺮد‪ .‬زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﺧﻄﺎي ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪه ﺑﺮﻃﺮف ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺳﻨﺴﻮر ﻫﺎ‬

‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ﻣﺎﯾﻊ ﺧﻨﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻮﺗﻮر (‪) ECT‬‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺮوﺟﯽ آب ﻧﺼﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ دﻣﺎﯾﯽ ﻣﻨﻔﯽ )‪ (NTC‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎي ﻣﺎﯾﻊ ﺧﻨﮏ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻮﺗﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻣﺎ روﻧﺪ آن ﺧﻄﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ دﻣﺎﯾﯽ ﻣﻨﻔﯽ )‪ (NTC‬ﺑﺮ روي ﯾﮏ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﺴﯽ ﻧﺼﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻫﻮاى ورودى‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﺮ روي ﻣﻨﯿﻔﻮﻟﺪ ﻫﻮاي ورودي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺘﺸﮑﻞ از دو ﺳﻨﺴﻮر ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﻮاي ورودي و دﻣﺎي‬
‫ﻫﻮاي ورودي اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﺳﻨﺴﻮر ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﻮاي ورودي ﻣﻨﯿﻔﻮﻟﺪ از ﯾﮏ ﺗﺮاﺷﻪ ﺳﯿﻠﯿﮑﻮﻧﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ روي اﯾﻦ‬
‫دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ ﭼﻬﺎر ﺳﻨﺴﻮر ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﮏ ﭘﻞ وﺗﺴﺘﻮن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺟﺪاي از اﯾﻦ‬
‫دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ‪ ،‬ﺗﺮاﺷﻪ ﯾﮏ ﺳﯿﻠﯿﮑﻮﻧﯽ در اﯾﻦ ﻣﺪار ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻓﻠﺰي ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺴﺘﻪ اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﻮا درون اﯾﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ و ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﯿﮑﺮواﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺳﻤﺖ ﻓﻌﺎل‬
‫ﺗﺮاﺷﻪ ﻓﺸﺎري ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺳﻤﺖ ﭘﺸﺘﯽ آن در ﻣﻌﺮض ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻨﯿﻔﻮﻟﺪ ﻗﺮار دارد‪.‬ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻠﻨﮕﯽ‬
‫ﺑﻪ آن وﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ اﯾﻦ ﺳﯿﻠﯿﮑﻮن ﻓﻘﻂ در ﺣﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﯿﮑﺮون اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻧﺪك ﻓﺸﺎر ﻫﻮاي ﻣﻨﯿﻔﻮﻟﺪ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺗﺮاﺷﻪ ﺷﻮد و ﭼﻬﺎر ﺳﻨﺴﻮر ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺮم ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﯿﮕﻨﺎل‬
‫ﻫﺎي ﺗﺮاﺷﻪ ﺳﯿﻠﯿﮑﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪار ﭘﺮدازش ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي وﻟﺘﺎژي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر راﺑﻄﻪ اي ﺧﻄﯽ‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ﻫﻮاي ورودي ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ دﻣﺎﯾﯽ ﻣﻨﻔﯽ )‪ (NTC‬اﺳﺖ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﺑﺎ دﻣﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺳﻨﺴﻮر وﻟﺘﺎژي را ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮوﻟﺮ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎي ﻫﻮاي ورودي اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ درﯾﭽﻪ ﮔﺎز‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ روي درﯾﭽﻪ ﮔﺎز ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﯾﮏ ﺳﻨﺴﻮر زاوﯾﻪ ﺑﺎ ﺧﺮوﺟﯽ ﺧﻄﯽ اﺳﺖ و از دو ﻗﻮس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ و دو ﺑﺎزوي ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻔﺖ ﻫﺎي ﮔﺮدﻧﺪه ﺑﺎزوﻫﺎي ﻟﻐﺰﻧﺪه ﺑﺎﯾﺪ در ﯾﮏ ﻣﺤﻮر ﺑﻪ ﺷﻔﺖ درﯾﭽﻪ وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ ‪ 5V‬ﺑﺎ ﻧﺎم ‪ US‬اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﯽ درﯾﭽﻪ ﮔﺎز را ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺎﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎزوي ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮ روي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪ UP‬را در ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻤﺎس ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﯾﮏ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮ دوار اﺳﺖ و اﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻮﻣﺘﺮ وﻟﺘﺎژي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ درﯾﭽﻪ ﮔﺎز ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪39‬‬
 ‫ﺳﻨﺴﻮر دور ﻣﻮﺗﻮر‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ روي ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻓﻼﯾﻮﯾﻞ در ﭘﺸﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر در ﮐﻨﺎر ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ دﻧﺪاﻧﻪ دار ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و در ﻣﺪل ﺑﺪون دﻟﮑﻮ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮﻋﺖ دوراﻧﯽ ﻣﻮﺗﻮر و‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ دور ﻣﺠﺎز ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺳﻨﺴﻮر دور ﻣﻮﺗﻮر از ﯾﮏ آﻫﻨﺮﺑﺎي داﺋﻢ و ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ در ﺑﯿﺮون آن ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻔﺤﻪ ﺟﻠﻮي ﭼﺮﺧﺪﻧﺪه ‪ 60‬دﻧﺪاﻧﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎي دو دﻧﺪاﻧﻪ آن ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻔﺤﻪ دﻧﺪاﻧﻪ دار ﺑﺮ روي ﻣﺤﻮر دوران‬
‫ﻣﯿﻞ ﻟﻨﮓ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﺑﺎ آن ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دﻧﺪاﻧﻪ ﻫﺎ از ﺟﻠﻮي ﺳﻨﺴﻮر ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ آﻫﻨﺮﺑﺎي‬
‫داﺋﻢ ﺗﻮﺳﻂ دﻧﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﻣﯽ ﺷﻮد و وﻟﺘﺎژي را در ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ اﻟﻘﺎء ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن ﻣﺒﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺳﺮﻋﺖ دوراﻧﯽ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯿﻞ ﺑﺎداﻣﮏ‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻣﺤﻮر اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻣﯿﻞ ﺑﺎداﻣﮏ‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫از اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر در ﻣﺪل ﺑﺪون دﻟﮑﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و داراي ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﺣﺴﮕﺮ اﻟﻘﺎﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯿﻞ ﺑﺎداﻣﮏ از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﮐﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺳﯿﻠﻨﺪري ﮐﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮگ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ در ﭼﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎري ﻗﺮار دارد را‬
‫ﺑﻪ ‪ ECU‬ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﺮ اﺳﺎس اﺛﺮ ﻫﺎل ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ :‬وﻟﺘﺎژ ﻫﺎل ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺪت اﻟﻘﺎي ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﻨﺴﻮر اﺛﺮ ﻫﺎل‪ :‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ‪ IS‬از‬
‫ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﻫﺎدي ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮏ وﻟﺘﺎژ ﻫﺎل ‪UH‬‬
‫‪B‬‬ ‫در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﻘﺪار اﯾﻦ وﻟﺘﺎژ‬
‫در ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺒﻮري از ﻣﺪار ‪ IS‬و ﭼﮕﺎﻟﯽ‬
‫ﺷﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ B‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺪار ‪ IS‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﺘﺎژ ﻫﺎل‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺷﺪت ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ‪ B‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪I‬‬
‫‪UH‬‬
‫ﺳﻨﺴﻮر ﻧﺎك‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ‪ 3‬ﺳﯿﻠﻨﺪراﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﯿﻦ ﻫﺮ ﮐﺪام از دو ﺳﯿﻠﻨﺪر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﺳﯿﻠﻨﺪر ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻠﻨﺪرﻫﺎي ‪ 2‬و‪3‬‬
‫ﻧﺼﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﺳﻨﺴﻮر ﻧﺎك ﻧﻮﻋﯽ ﺳﻨﺴﻮر ﺷﺘﺎب ﻟﺮزﺷﯽ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮏ ﯾﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺸﺘﺮي از اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ روي ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺣﺴﺎس ﺳﻨﺴﻮر از ﻧﻮع ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮏ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺮزش ﻣﻮﺗﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻠﻮﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل‬
‫ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎر در ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل ﭘﯿﺰواﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻟﺮزش ﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل ﭘﯿﺰو ﺑﯿﻦ دو ﺳﺮ ﺧﻮد وﻟﺘﺎژ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي ﻟﺮزﺷﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻨﺎوب در ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﺎﺳﺦ آن در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي ﻟﺮزﺷﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺎك اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎي ﻟﺮزﺷﯽ ﻧﺮﻣﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ECU ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫آﯾﺎ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺎك ﻫﺴﺘﻨﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫ﺳﻨﺴﻮر اﮐﺴﯿﮋن‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫اﯾﻦ ﺳﻨﺴﻮر در اﺑﺘﺪاي ﻣﺴﯿﺮ ﻟﻮﻟﻪ اﮔﺰوز ﻧﺼﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﻋﻨﺼﺮ ﺣﺴﮕﺮ ﺳﻨﺴﻮر اﮐﺴﯿﮋن ﻧﻮﻋﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ اﺳﻔﻨﺠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﮔﺎزﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ و‬
‫درون آن ﺑﺎ ﻫﻮاي ﺑﯿﺮون در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪ .‬دﯾﻮاره ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ ﻧﻮﻋﯽ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﮑﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﮑﻞ‬
‫‪ 3,17‬را ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺴﻮر اﮐﺴﯿﮋن ﺑﺮ اﺳﺎس اﺧﺘﻼف داﻧﺴﯿﺘﻪ ﯾﻮن اﮐﺴﯿﮋن در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دﻣﺎي‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﻪ ℃‪ 350‬ﻣﯽ رﺳﺪ‪ ،‬ﺧﻮاص اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺖ ﺟﺎﻣﺪ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاد ﻣﺨﺼﻮص از ﯾﻮن ﻫﺎي اﮐﺴﯿﮋن ﺑﺮاي‬
‫ﻋﺒﻮر آزاداﻧﻪ از ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻣﯿﮑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫ﺳﯿﮕﻨﺎل ورودي ﺳﻨﺴﻮر‬

‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(2‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(1‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر‪1‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر‬

‫ﺷﮑﻞ ﻓﻮق ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﺳﻨﺴﻮر )‪ (1‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺪار ﯾﮏ ﻣﺪار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺛﺎﺑﺖ )‪ (R‬و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﺘﺎژ‬
‫‪ 5V‬وﻟﺘﺎژ ورودي ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮاي ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺳﻨﺴﻮر‪ ،‬ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪43‬‬
 ‫ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ‬

‫• ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻸ ﻣﻨﯿﻔﻮﻟﺪ ورودي و ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻮا را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(1‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﺗﺸﺨﯿﺺ وﺿﻌﯿﺖ ﮔﯿﺮﺑﮑﺲ‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﺳﻮﺋﯿﭽﯿﻨﮓ ﺑﺮف ﭘﺎك ﮐﻦ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ )ﺧﻮدﮐﺎر(‬
‫• ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدن ﻗﻄﻌﺎت دﯾﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(2‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ درﯾﭽﻪ ﮔﺎز‬

‫• ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(3‬‬
‫• وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دﻣﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ دﻣﺎي ﻣﻨﻔﯽ )‪(NTC‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر دﻣﺎي ﮔﯿﺮﺑﮑﺲ‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﻣﺎﯾﻊ ﺧﻨﮏ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻮﺗﻮر‬
‫• ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﭘﺎﻟﺲ ﭼﺮﺧﺶ ﻗﻄﻌﺎت ﭼﺮﺧﺸﯽ را آﺷﮑﺎر ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(4‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯿﻞ ﻟﻨﮓ‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯿﻞ ﺑﺎداﻣﮏ‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮدرو‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر دور ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ /‬ورودي‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮخ ‪ABS‬‬
‫وﻗﺘﯽ از ﮐﺸﺶ ﯾﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺴﻮر )‪(5‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺴﻮر ﻧﺎك‬

‫‪44‬‬
 ‫ﺳﻨﺴﻮر‪2‬‬

‫ﺷﮑﻞ ﻓﻮق ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي ﻧﻮع ‪ 2‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻓﻠﺶ در اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻧﻤﺎد رﺋﻮﺳﺘﺎ )زﺑﺎﻧﻪ( ﺳﻨﺴﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آن ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ آﺷﮑﺎر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻨﺴﻮر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ رﺳﺎﻧﺎ ﻃﻮﯾﻞ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻓﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ‪E‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ‪ B‬ﮐﺸﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪ CPU .‬اﻃﻼﻋﺎت را از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺒﺪل ‪ A/D‬درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ R‬را ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺸﻨﺪه ﯾﺎ ﭘﻮﻻپ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ از ﻣﺪار داﺧﻞ ‪ PCM‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﻻپ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ اﻣﺎ روي‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ در ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ‪ B‬اﺛﺮ ﻧﻤﯽﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪل ‪ :A/D‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺒﺪل آﻧﺎﻟﻮگ‪ /‬دﯾﺠﯿﺘﺎل اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫روشﻫﺎي ﺗﻌﻤﯿﺮ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل‬

‫ﺳﻔﺖ ﺑﻮدن ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل‬

‫ﺗﺮﻣﯿﻨﺎلﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ و ﺳﺮيﻫﺎي ﻣﻌﯿﻮب ﯾﺎ ﺳﺴﺖ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻓﯿﻠﺮ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰي ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده و ﺑﺎ دﻗﺖ اﺑﺰار را در ﻣﺎدﮔﯽ ﻗﺮار دﻫﯿﺪ ﺗﺎ ﻣﯿﺰان ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط را اﻧﺪازه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻓﯿﻠﺮ را درآورده و ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط را ﺑﺮاي ﺑﻘﯿﻪ ﻧﯿﺰ اﻧﺪازه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻓﯿﻠﺮ‬
‫اﮔﺮ ﻓﯿﻠﺮ ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﻮد‪ ،‬از ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﺳﯿﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻓﯿﻠﺮ دﺳﺖﺳﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫ﺧﺎرج ﮐﺮدن ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل از ﺳﻮﮐﺖ‬

‫ﺑﺎ دﻗﺖ ﺳﻮﮐﺖ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد از اﺑﺰار ﭘﯿﻦﮐﺶ در ﮐﺠﺎ و ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺎﯾﺰي ﺑﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ "ﺿﺎﻣﻦ" وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﺑﺘﺪا آنﻫﺎ را ﻣﺸﺨﺺ و ﻗﺒﻞ از درآوردن ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل آنﻫﺎ را ﺑﺎز ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﺿﺎﻣﻦ را ﺑﺎ اﺑﺰار ﭘﯿﻦﮐﺸﺒﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪه و ﺗﺮﻣﯿﻨﺎل را درآورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫همه چیز در مورد مالتی پلکس‬
‫آنچه از مالتی پلکس باید بدانید‪.‬‬

‫از اولین سال هاي تولید خودرو‪ ،‬این ساخته دست بشر تا به امروز شاهد پیشرفت هاي زیادي بوده است و امروزه یكي از بنیادي‬
‫ترین صنعت هاي قرن حاضر و جزو صنایع مادر به شمار مي آید‪.‬‬

‫در این بین مقوله برق و الكترونیك خودرو تا حدودي از قافله پیشرفت عقب افتاد‪ ،‬چرا كه در زمانهاي اولیه بیشتر توجه‬
‫خودروسازان بر روي طراحي موتور‪ ،‬شاسي‪ ،‬شكل اتاق و… بود‪ .‬همچنین استفاده وسیع از وسایل الكترونیكي تا به این حد كه‬
‫امروزه در خودروها كاربرد دارد مورد توجه نبود و پیچیدگی سیستمهای سیمکشی مدرن به طور پیوسته افزایش یافته است و در‬
‫سالهای اخیر این افزایش به شدت چشمگیر شده است‪ .‬اکنون کار به جایی رسیده است که اندازه و وزن دستهسیم به مشکل مهمی‬
‫تبدیل شده است تعداد سیمهای الزم در خودروهای پیچیده‪ ،‬به حدود ‪ ۱۲۰۰‬رشته میرسد‪ .‬دستهسیم الزم برای کنترل همه‬
‫کارکردهایی که به در سمت راننده مربوط میشود ممکن است تا ‪ ۵۰‬رشتهسیم داشته باشد و ادوات قرارگرفته در ناحیه داشبورد‬
‫ممکن است به تنهایی بیش از ‪ ۱۰۰‬رشتهسیم و اتصال داشته باشند‪ .‬بنابراین آشکار است که گذشته از مشکل بدیهی اندازه و وزن‬
‫دستهسیم‪ ،‬با افزایش اتصالها و سیم ها احتمال بروز عیب هم بیشتر میشود‪ .‬تخمین زده میشود که هر ‪ ۱۰‬سال‪ ،‬پیچیدگی سیمکشی‬
‫خودرو دو برابر میشود‪.‬‬

‫با توجه به مسائل یادشده و افزایش قیمت قطعات مصرفي‪،‬كاهش هزینه و آسانتر كردن تعمیرات سعي بر كاهش هزینه و باال بردن‬
‫كیفیت خودرو‪ ،‬خودروسازان را به یكي از موارد موجود كه همان لزوم سادهكردن سیمكشي موجود خودرو و ارتقای این سیستم در‬
‫خودرو معطوف كرد‪ .‬در این بین توجه متخصصان به سیستمي كه در صنایع مخابراتي مورد استفاده بود معطوف شد و همان سیستم‬
‫مالتيپلكس بود كه البته با تلفیق این سیستم با سایر فناوريهاي موجود به صورت امروزي در خودروسازي مورد استفاده قرار‬
‫گرفت‪ .‬در حال حاضر نیز از این فناوري در اغلب محصوالت ایرانخودرو نظیر خانواده سمند و سورن‪ ،‬خانواده ‪ ۲۰۶‬و ‪ ۲۰۷‬و‬
‫همچنین سوزوكي گراند ویتارا استفاده ميشود‪.‬‬

‫سیستم مالتيپلكس‬
‫معنای لغوی مالتیپلکس‪ ،‬چندجزئی بودن است و به هر مجموعه که دارای تعدادی عضو همراستا در جهت یک هدف مشخص‬
‫باشد‪ ،‬مالتیپلکس گفته می شود‪ .‬این اعضا باید ویژگيهاي مشترکی دارا باشند که در عین مجزا بودن و عملکرد مستقل‪ ،‬مفهوم‬
‫مشترکی را ظاهر کنند‪ .‬مالتیپلکس در تعریف ساده‪ ،‬استفاده از سیمهای مشترک و ساماندهی آن ها توسط یک مغز الکترونیکی‬
‫)‪(ECU‬است‪ .‬مالتیپلکس یکی از پیشرفتهترین و مدرنترن سیستمهای جامع برقی در خودرو است كه قابلیت تشخیص عیب را‬
‫دارد‪ .‬این سامانه عالوه بر این که رله ها‪ ،‬فیوزها و مزایای سیستم هشداردهنده قبلی و دیگر قطعات برقی را به صورت یکپارچه‬
‫در بر دارد‪ ،‬از نظر کیفی‪ ،‬شرایط الکترونیک خودرو را نیز ارتقاء داده و به دلیل ارتباط سیستمهای برقی با نرمافزار مربوطه‬

‫‪48‬‬
‫قابلیتهای جدیدی از قبیل اعالم وضعیت المپهای خودرو در جلوآمپر و… را نیز شامل میشود‪ .‬از نقاط مثبت این سیستم میتوان‬
‫به کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری خودرو‪ ،‬سهولت افزودن قابلیتهای جدید و صرفهجویی در زمان مونتاژ و خدمات پس از‬
‫فروش اشاره كرد‪.‬‬

‫نحوه كار مالتيپلكس‬

‫کار سیستمهای مالتیپلکس بر اساس شبکه است‪ .‬مالتیپلکس در کم کردن حجم سیمها در خودرو نقش زیادی دارد‪ ،‬به این معنی که‬
‫هرابزار یا عملگر درسیستم‪ ،‬خود دارای یک پردازشگر است که بصورت یک شبکه با یکدیگر در ارتباط هستند‪ .‬اطالعات‬
‫بصورت دیجیتال و از طریق یک سیم بین اجزا و سرور شبکه که در خودرو با نام‪ BSI‬شناخته میشود رد و بدل میشود و‬
‫هرابزار با کدگشایی از اطالعات‪ ،‬عمل درخواست شده را انجام میدهد‪ .‬سیستمهای مالتیپلکس خودرو از چند زیر شبکه تشکیل‬
‫شده است‪.‬‬

‫امروزه تعداد سیستمهای که به صورت الکترونیکی کنترلمی شود پیوسته رو به افزایش است‪ .‬هماکنون استفاده از بعضی از این‬
‫سیستمها متداول شده و استفاده از بعضی دیگر نیز رو به افزایش است كه به عنوان نمونه چند مورد از این سیستمها را نام میبریم‪:‬‬

‫‪- ۱‬سیستم مدیریت موتور‬

‫‪- ۲‬سیستم ترمز ضد قفل)‪(ABS‬‬

‫‪- ۳‬سیستم کنترل اصطكاك یا ضد هرزگردي‬

‫‪- ۴‬سیستم زمانبندی متغیر سوپاپها)‪(CVVT‬‬

‫‪- ۵‬سیستم کنترل جعبهدنده‬

‫‪- ۶‬سیستم تعلیق فعال‬

‫همه این سیستمها کار خود را انجام میدهند اما به یکدیگر هم مربوطاند‪ .‬بسیاری از حسگرهایی که برای یک واحد کنترل‬
‫الکترونیکی‪ ،‬داده یا اطالعات خام فراهم میکنند‪ ،‬میان همه واحدها یا بعضی از آنها مشترکند‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫فایده استفاده از سیستم مالتیپلکس در خودرو‬
‫همانطور كه گفته شد‪ ،‬با افزایش روزافزون سیستمهای برقی خودرو بر حجم و پیچیدگی سیمکشی آن نیز افزوده میشود که عالوه‬
‫بر باالرفتن هزینه تولید باعث مشکل شدن تعمیرات نیز میشود‪ .‬در سیستم مالتیپلکس به جای اینکه برای هر ابزار دو رشتهسیم‬
‫مجزا برده شود در کل خودرو یک سیم شبکه عبور داده میشود‪ ،‬هر وسیله بعنوان یک نود (گره) به این سیم وصل میشود البته‬
‫با یک واسطه که اطالعات را کدگذاري میکند‪ .‬کل سیستم توسط یک رایانه به نام ‪ BSI‬مدیریت میشود‪ .‬به عنوان مثال وقتی شما‬
‫چراغ را روشن میکنید یک پالس به ‪ BSI‬فرستاده میشود و پس از تجزیه و تحلیل‪ ،‬اطالعات به چراغها فرستاده و آنها روشن‬
‫میشوند‪ .‬با استفاده از سیستم مالتیپلکس به دلیل کاهش حجم سیمکشی‪ ،‬زمان مونتاژ برای هر خودرو حدود ‪ ۱۵‬دقیقه کوتاهتر شده‬
‫و هزینه سیمکشی آن نیز کاهش ميیابد‪ .‬ضمنا عیبیابی و تعمیرات بعدی نیز بسیار آسانتر میشود‪ .‬با توجه به کنترل سیستم توسط‬
‫‪BSI‬جریان ثابت میماند و عمر لوازم برقی بیشتر میشود و خطر اتصالی کوتاه نیز بسیار کمتر میشود‪ .‬امروزه در اکثر‬
‫خودروهای جدید از این سیستم استفاده میشود‪.‬‬

‫دالیل استفاده از مالتيپلكس‬

‫در ادامه به دالیل بیشتري براي استفاده از سیستم مالتيپلكس اشاره خواهیم كرد‪ .‬البته تعداد كمي از موارد در باال ذكر شد كه توجه‬
‫شما را به سایر موارد جلب می کنیم‪.‬‬

‫‪- ۱‬افزایش بیش از حد استفاده از قطعات الكترونیكي در خودرو و نیاز به آیندهنگری‬

‫‪50‬‬
‫‪- ۲‬لزوم سادهسازي استفاده از سیمكشي و سادهسازي دسته سیمها (سادهسازی موضوع مهمی است که حتی در مدلهاي ‪۲۰۶‬‬
‫غیرمالتیپلکس با ابداع ‪ BSI‬مورد توجه قرار گرفته است‪).‬‬

‫‪- ۳‬باال رفتن تعداد ارتباط میان ‪ ECU‬با سایر اجزای خودرو و نیاز به هماهنگي بین داده ها‪.‬‬

‫‪- ۴‬لزوم باال بردن كیفیت‪ ،‬ایمني و آسایش در خودروها‪.‬‬

‫‪- ۵‬بهبود روش عیبیابي خودرو و نیاز به آسانكردن كار با دستگاه هاي عیبیابي‪ .‬این موضوع باعث ميشود تا ریزترین‬
‫فرمانبرهای موجود در خودرو – حتی عقربه دور موتور – را نیز میتوان جداگانه آزمایش کرد‪.‬‬

‫‪- ۶‬تنظیمات جدید (آالیندگي‪ ،‬سیستم ترمز‪ :) …،‬این موضوع باعث ميشود‪ ،‬اتصال سیستمهای جدید کارآیی بیشتری به همراه‬
‫داشته باشد‪.‬‬

‫‪- ۷‬مدیریت همگون قطعات تولیدشده توسط سازنده هاي مختلف‪ :‬یكي از معضالت خودروسازان‪ ،‬منطبقساختن قطعات شركتهاي‬
‫مختلف با سیستم خودرو تولیدي آنهاست‪ ،‬در حالي كه در سیستم جدید تنها كافي است سفارش قطعهاي داده شود كه بتواند طبق‬
‫استاندارد شبكه‪ ،‬اطالعات را وارد خودرو كند‪ .‬در این حالت اضافه كردن سیستمهاي جدید نیز كاري بسیار ساده بوده و خودرو‬
‫قابلیت افزایش آپشن را با اطمینان بیشتر و صرف هزینه كمتر داراست‪.‬‬

‫انواع مختلف مالتيپلكس‬

‫كشورهاي مختلف استانداردهاي خاص و نامهاي خاصي را براي این سیستم به كار ميبرند كه از جمله معروفترین آنها عبارتند‬
‫از‪:‬‬

‫‪-‬استاندارد ‪ CAN:‬ساخت آلمان كه در خودروهاي بنز‪ ،‬بامو‪ ،‬فیات و ولوو به كار ميرود‪.‬‬ ‫‪۱‬‬

‫‪-‬استاندارد ‪ VAN:‬ساخت كشور فرانسه بوده و در محصوالت رنو و پژو مورد استفاده قرار ميگیرد‪.‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪- ۳‬استاندارد ‪ J1850:‬ساخت كشور امریكاست كه بر روي محصوالت تولید كرایسلر‪ ،‬فورد و جيام مورد استفاده است‪.‬‬

‫‪-‬استاندارد ‪ proprietary:‬تولید كشور ژاپن است كه بر روي محصوالت این كشور مورد استفاده است‪.‬‬ ‫‪۴‬‬

‫‪-‬استاندارد ‪ Absus:‬محصول آلمان و مورد استفاده بر روي محصوالت گروه فولكس واگن‪.‬‬ ‫‪۵‬‬

‫‪51‬‬
‫در میان استانداردهاي باال‪CAN ،‬از موفقترین آنها به حساب ميآید و بیشتر خودروسازان از این استاندارد بر روي محصوالت‪-‬‬
‫شان استفاده ميكنند‪ .‬پرسرعتترین شبكه هم ‪ CAN‬است كه انتقال اطالعات در آن تا یك مگابیت بر ثانیه هم ميرسد‪.‬‬

‫–شبكه‪CAN:‬‬
‫این شبكه اولین بار در كشور آلمان و توسط شركت بوش به دنیاي اتومبیل معرفي شد‪ ،‬كه در اوایل دهه ‪ ۸۰‬این اتفاق رخ داد و‬
‫چندین سال طول كشید كه قابلیت تطبیق با سیستمهاي خودرو و كسب مجوز را داشته باشد و بعد از آن توسط شركت بنز و در یكي‬
‫از كالسهاي گران این شركت كه همان كالس «اس» است‪ ،‬مورد استفاده قرار گرفت‪ .‬این شبكه بر خالف شبكه قبلي از دو الیه‬
‫براي ارتباط استفاده ميكند و سرعت انتقال اطالعات نیز در آن به مراتب از شبكه قبلي بیشتر است‪.‬‬

‫–شبكه‪VAN:‬‬
‫این شبكه در سال هاي ‪ ۱۹۸۵‬تا ‪ ۱۹۸۶‬پا به عرصه وجود گذاشت‪ .‬در سال هاي ‪ ۱۹۹۲‬تا ‪ ۱۹۹۳‬توانست مجوزهاي كامل را كسب‬
‫كند و با آغاز تولید صنعتياش كم كم فراگیر شد‪.‬‬

‫انواع شبكه‪VAN:‬‬

‫‪-‬شبكه ‪ Body Bus:‬در این شبكه نوع طبقهبندي دستگاه ها و سایر اجزاي خودرو به صورت ‪ Master/Slave‬است كه‬ ‫‪۱‬‬
‫نوع مشخصه و اطالعات هر ‪ ECU‬از نظر مهم بودن مشخص شده و تغییرات ایجاد شده بنا به مهم بودن‪ ،‬انجام شده و یا نمایش‬
‫داده ميشود‪.‬‬

‫‪- ۲‬شبكه ‪Bus Comfort:‬این شبكه بر خالف نوع قبلي از قابلیت انعطافپذیري بیشتري برخوردار هست و در آن سیستم كاري‬
‫بر مبناي‪ MultiMaster‬است كه هر ‪ ECU‬ميتواند اطالعات را بر روي شبكه بفرستد و در همان زمان نیز نشان داده شود‪.‬‬

‫واحد كنترل الكترونیكي‪(Electronic Control Unit):‬‬

‫سیستمهای الکترونیکی خودرو که دارای یک میکروکنترلر هستند‪ ،‬واحد کنترل الکتریکی یا ‪ ECU‬نامیده میشوند‪ .‬یک ‪ECU‬‬
‫شامل مجموعهای از سختافزار و نرمافزار است که با سه وظیفه پایش)‪ ، (Monitoring‬تنظیم )‪ (Regulating‬و یا کنترل‬
‫)‪ ،(Controlling‬کارکرد ویژهای در خودرو بر عهده دارد‪.‬‬

‫آغاز فناوري استفاده از ‪ ECU‬به سیستم انژکتوری شرکت بوش آلمان به نام جترونیك باز میگردد که در سال ‪ ۱۹۶۸‬در خودروی‬
‫فولکس واگن ‪ ۱۶۰۰‬تيال نصب شد‪.‬‬

‫نحوه كار‪ECU‬‬
‫واحد کنترل الکترونیکی به طور معمول داده های الزم را به وسیله حسگرها از محیط پیرامون میگیرد و پس از پردازش آنها‪،‬‬
‫فرمانهای مناسب را به کنشگرها ) )‪Actuators‬منتقل می کند‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫کنشگرها یا عملگرها به نوبه خود‪ ،‬مطابق فرمانهایی که از واحد کنترل الکترونیکی میگیرند‪ ،‬کار ابزار مکانیکی‪ ،‬هیدرولیکی‪،‬‬
‫پنوماتیکی یا برقی مورد کنترل را هدایت میکنند‪.‬‬

‫نحوه قرارگیري‪ ECU‬ها در شبكه‬

‫شبکه ‪ Star:‬پیکربندی ستاره كه در این چیدمان‪ ،‬تمام‪ ECU‬هاي موجود به صورت جداگانه به ‪ ECU‬مركزي وصل می شود‪.‬‬

‫شبکه ‪Bus:‬در این حالت تمامي‪ ECU‬ها به طور جداگانه پس از اتصال به دو خط گذرگاه داده ها به یکدیگر متصل می شوند‪.‬‬

‫شبکه ‪ Tree:‬تلفیقي از دو شبكه باال است‪.‬‬

‫شبکه ‪ Lattice:‬در این نوع شبكه‪ ،‬ارتباط‪ ECU‬ها به صورت تصادفي (رندوم) برقرار ميشود‪.‬‬

‫شبکه ‪ Ring:‬در این حالت بین دو‪ ، ECU‬یك ‪ ECU‬دیگر قرار گرفتهاست‪.‬‬

‫ساختار سختافزاری‬
‫هر ‪ ECU‬در مالتیپلکس دارای یک سری پایه های ورودي و خروجي و یک اوسیالتور تولید فرکانس‪ ،‬یک كنترلگر ‪ VAN‬یا‬
‫( ‪CAN‬بر اساس این که ‪ ECU‬مربوطه به شبکه ‪ VAN‬یا ‪ CAN‬متصل باشد‪ ).‬و یک درگاه ترانسیور فرستنده و گیرنده است که‬
‫به صورت همزمان‪ ،‬می تواند اطالعات ارسالی را دریافت کند‪ .‬تمامی‪ ECU‬ها در هنگام ارسال و دریافت اطالعات توسط ‪ECU‬‬
‫دیگر قادر به مشاهده اطالعات روی گذرگاه داده ها (که شامل دو سیم اطالعاتی بههمپیچیده است) هستند و از این طریق می توانند‬
‫اطالعات مربوطه را ارزیابی و در صورت مرتبط بودن با اطالعات از آن استفاده کنند‪.‬‬

‫ساختار داخلی‪ ECU‬ها‪:‬‬

‫‪BSI‬یا ‪ System Interface in-Built:‬یكي از مهمترین اجزاي سیستمهاي مالتيپلكس‪BSI ،‬است ‪. BSI‬در واقع یك سیستم‬
‫داخلي است كه كنترل تمام سیستمهاي برقي اعم از الكترونیكي یا الكتروتكنیكي در خودرو را بر عهده دارد‪ .‬وجود این سیستم در‬
‫واقع تضمینكننده صحت و سالمت كامل وسایل برقي خودرو شما نیز هست‪.‬‬

‫وظایف ‪ BSI‬در سیستم مالتیپلکس‬

‫این سیستم وظیفه ساده سازي شبكه در عین پیچیدگي آن را بر عهده دارد‪ .‬اولین مورد‪ ،‬كنترل تمام ادوات به وسیله واحد رایانهاي‬
‫است كه جز نظارت دقیق و مطمئن چیزي مد نظر نیست‪ .‬دومین مساله كمك به آسایش راننده و سرنشین خودرو است‪.‬‬

‫این واحد‪ ،‬قلب ساختار مالتیپلکس بوده و وظیفه اصلی را به عنوان ِسرور شبکه به عهده دارد ‪. BSI‬گذرگاهی برای ارتباط سه‬
‫‪BUS‬مختلف بوده و این اطالعات را بین ‪ ECU‬فرستنده تا گیرنده منتقل می کند ‪. BSI‬وظیفه فعالسازی و آمادهباش سیستم‬

‫‪53‬‬
‫‪VAN‬را نیز بر عهده دارد و برق اصلی سیستم شبکه را نیز کنترل می کند‪ .‬همچنین واسطه بین تجهیزات عیب یابی و‪ ECU‬هایی‬
‫است که به سیستم ‪ VAN‬متصلند‪.‬‬

‫‪54‬‬
‫نمای کلی دستگاه‬
 ‫چراغها‪ ،‬دکمه ها و عملکرد‬

‫عملکرد‬ ‫نام‬
‫• با فشردن این کلید و رها کردن آن دستگاه خاموش و روشن‬ ‫کلید چند منظوره‬
‫(راهاندازی مجدد) میشود‪.‬‬
‫• برای باال رفتن در فهرستهای نمایش داده شده استفاده‬ ‫کلید باال‬
‫میشود‪.‬‬
‫• برای پایین رفتن در فهرستهای نمایش داده شده استفاده‬ ‫کلید پایین‬
‫میشود‪.‬‬
‫• این کلید برای برگشت به صفحه قبلی استفاده میشود‪.‬‬ ‫کلید بازگشت (‪)Esc‬‬
‫• در برخی از صفحات برنامه ممکن است‪ ،‬متناسب با برنامه‪،‬‬
‫عملکرد متفاوتی داشته باشد‪.‬‬
‫• این کلید برای ورود به صفحه بعدی یا انتخاب گزینهها‬ ‫کلید ورود (‪)Enter‬‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫• در برخی از صفحات برنامه ممکن است‪ ،‬متناسب با برنامه‪،‬‬
‫عملکرد متفاوتی داشته باشد‪.‬‬
‫• این چراغ وضعیت اتصال دستگاه به ‪ ECU‬را نمایش میدهد‪.‬‬ ‫چراغ لینک‬
‫• این چراغ در زمان تبادل داده بین دستگاه و ‪ ECU‬به رنگ‬
‫قرمز چشمک میزند‪.‬‬

‫توجه‪ :‬اگر چراغ طبق شرح‪ ،‬کار نمی کنند‪ ،‬دستگاه را از خودرو جدا کرده و دوباره آن را وصل‬
‫کنید‪.‬‬
 ‫اتصال به خودرو‬
‫برای اتصال دستگاه به خودرو‪ ،‬نیاز است که نوع کانکتور (سوکت) عیبیابی خودرو مشخص شود‪ .‬اکثر‬
‫خودروهای جدید از نوع مادگی کانکتور استاندارد ‪ OBDII‬استفاده میکنند‪ .‬تعدادی از خودروها نیز‬
‫کانکتورهای عیب یابی مخصوص به خود دارند‪ .‬برخی از این کانکتورهای عیبیابی قادر به تامین تغذیه‬
‫دستگاه نیستند و تغذیه دستگاه بایستی بصورت جداگانه تامین شود‪.‬‬

‫خودروهای با کانکتور عیبیابی مختلف‬

‫ارتباط دستگاه ‪ GDIAG4‬با خودرو توسط کابل ‪ DV110‬و کانکتور (سوکت) واسط هر خودرو است‪.‬‬
‫بنابراین برای اتصال دستگاه به خودرو کافی است سوکت مخصوص خودروی مورد نظر را به کابل ‪DV110‬‬
‫متصل شود‪ .‬درصورتیکه برق کانکتور (سوکت) عیبیابی خودرو وصل باشد‪ ،‬نمایشگر دستگاه روشن میشود‪.‬‬
‫در صورتیکه کانکتور (سوکت) عیب یابی خودرو قادر به تامین تغذیه دستگاه نباشد – مانند مدل دو پین که‬
‫در خودروهای پژو ‪ 405‬قدیمی استفاده شده است – برق دستگاه از طریق سوکت ‪ DC JACK‬و کابل ‪IM3‬‬
‫قابل تامین است‪.‬‬

‫توجه‪ :‬مهاد برای پشتیبانی از کانکتورهای (سوکتهای) عیبیابی خودروهای مختلف‪ ،‬رابطهایی‬
‫ارائه داده است که کانکتورهای عیبیابی مختلف را به کانکتور ‪ DB15‬تبدیل میکند‪.‬‬
‫احتیاط‪ :‬استفاده از کانکتور (سوکت) غیر سازگار با محصوالت مهاد میتواند آسیب جدی به دستگاه‬
‫وارد کند‪ .‬ضمانتنامه‪ ،‬هر گونه آسیبِ ناشی از استفاده از وسایل جانبی غیراستاندارد را تحت‬
‫پوشش قرار نمیدهد‪.‬‬
‫احتیاط‪ :‬اتصال نادرست تغذیه میتواند آسیب جدی به دستگاه وارد کند‪ .‬ضمانتنامه‪ ،‬هر گونه‬
‫آسیبِ ناشی از استفاده نادرست را تحت پوشش قرار نمیدهد‪.‬‬
‫احتیاط‪ :‬اتصال تغذیه با ولتاژ بیش از حد مجاز یا میزان نویز بیش از حد مجاز میتواند آسیب‬
‫جدی به دستگاه وارد کند‪ .‬ضمانتنامه‪ ،‬هر گونه آسیبِ ناشی از استفاده نادرست را تحت پوشش‬
‫قرار نمیدهد‪.‬‬

‫ارتباط با ‪ ECU‬از طریق وایفای و برنامه کاربردی‬

‫در صورتیکه دستگاه به کانکتور (سوکت) عیبیابی خودرو متصل باشد‬
‫برای ارتباط با ‪ ECU‬مراحل زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫‪ ‬دستگاه را به کانکتور (سوکت) عیب یابی خودرو متصل کنید و سوئیچ را باز کنید تا نمایشگرِ دستگاه‬
‫روشن شود‪.‬‬
‫‪ ‬وایفای وسیله ای که برنامه کاربردی روی آن نصب شده است را به دستگاه متصل کنید‪.‬‬
‫‪ ‬برنامه کاربردی را اجرا کنید‪.‬‬
‫‪ ‬از فهرست دستگاههای تعریف شده دستگاه مورد نظر را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬بعد از اتصال برنامه کاربردی به دستگاه‪ ،‬امکاناتی که دستگاه میتواند در اختیار شما بگذارد نمایش‬
‫داده میشود‪ .‬گزینه عیبیابی را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬شرکت خودروساز را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬نوع خودرو را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬نوع ‪ ECU‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ECU ‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬دستگاه شروع به ارتباط با ‪ ECU‬میکند و در این مدت چراغ لینک (قرمز) چشمک میزند‪ .‬در‬
‫صورتیکه ارتباط برقرار شود‪ ،‬امکاناتی که ‪ ECU‬در اختیار شما قرار میدهد نمایش داده میشود و‬
‫شما میتوانید انتخاب کنید‪.‬‬
‫توجه‪ :‬بیشتر ‪ECU‬ها امکان نمایش اطالعات شناسایی ‪ ،ECU‬نمایش پارامترها‪ ،‬دیدن کدهای خطا‪،‬‬
‫پاک کردن کدهای خطا و تست عملگرها را ارائه میدهند‪.‬‬
‫توجه‪ :‬برای اتصال به ‪ ECU‬یا در طول مراحل کار با بخشهای مختلف برنامه عیبیابی‪ ،‬ممکن‬
‫است پیغامهایی نمایش داده شود که شما را برای استفاده از قابلیتهای مختلف برنامه عیبیابی‬
‫راهنمایی کند‪ ،‬پیغامها را بهدقت مطالعه کنید و گزینههای درست را انتخاب کنید‪.‬‬
‫توجه‪ :‬درصورتیکه ارتباط با ‪ ECU‬برقرار نشد‪ ،‬ممکن است ‪ ECU‬درست انتخاب نشده باشد یا‬
‫ارتباط قطع شده باشد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬ممکن است دستگاه شما از ارتباط با ‪ ECU‬یا خودروی مورد تست پشتیبانی نکند‪ .‬میزان‬
‫پوشش برنامه عیبیابی و قابلیتهای دستگاه خود را میتوانید از مرکز خدمات پس از فروش مهاد‬
‫بپرسید‪.‬‬

‫قطع ارتباط برنامه کاربردی با دستگاه در زمان ارتباط با ‪ECU‬‬

‫در صورتیکه دستگاه با ‪ ECU‬ارتباط برقرار کرده باشد و درحال انجام کاری فرآیندی مانند دانلود برنامه‬
‫‪ ECU‬باشد و ارتباط برنامه کاربردی شما با دستگاه ‪ GDIAG4‬قطع شود‪ ،‬دستگاه به کار خود ادامه خواهد‬
‫داد و فرآیند مذکور را تا پایان یا جاییکه نیاز به تایید یا انتخاب توسط کاربر دارد‪ ،‬انجام خواهد داد‪.‬‬

‫توجه‪ :‬درصورتیکه ارتباط دستگاه ‪ GDIAG4‬با خودرو یا ‪ ECU‬قطع شود‪ ،‬فرآیند کاری ‪ECU‬‬
‫انجام نخواهد شد‪.‬‬

‫قطع ارتباط با ‪ECU‬‬

‫قطع ارتباط با ‪ ECU‬از راههای زیر انجام میشود‪:‬‬
‫‪ ‬قطع ارتباط از طریق برنامه کاربردی‪ :‬با بیرون آمدن از صفحه ‪ ECU‬و آمدن به پنجره باالتر ارتباط‬
‫قطع میشود‪.‬‬
‫‪ ‬جداکردن دستگاه از کانکتور (سوکت) عیبیابی خودرو‪ :‬با خاموش شدن دستگاه‪ ،‬ارتباط با ‪ECU‬‬
‫قطع میشود‪.‬‬

‫احتیاط‪ :‬جدا کردن دستگاه از کانکتور (سوکت) عیبیابی خودرو در زمان انجام کارهای فرآیندی‪،‬‬
‫مانند دانلود‪ ،‬ممکن است به ‪ ECU‬آسیب برساند‪.‬‬
 ‫لیغت اتشارّا‬
‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫دعتگاُ عیة ياب عیغتن اًضکتَری‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫أىبٖ دبن وفؼٖ وؽ‪ٞ‬بی غ‪ٙ‬بی ویىشٓ دبًٌ و‪ٛ‬غز‪ ،‬غ‪ٛ‬ا٘ؽٖ‬
‫ا٘الػبر ویىشٓ ‪ ٚ‬ـ‪ ٚ ٌٗٚ‬غبٔ‪ٛ‬ي وفؼٖ ػّٕىفؼ‪ٞ‬ب‪.‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫تغتز عیگٌال ّای هزتَط تِ عیغتن اًضکتَری‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ٔجؽَ خ‪ٟ‬ز زه وفؼٖ ویٍ‪ٙ‬بَ ‪ٞ‬بی اِىشفیىی ‪ٞ‬ف یه اق دبی‪ٞ ٝ‬بی‬
‫ی‪٘ٛ‬یز و‪ٙ‬شفَ “‪ ٚ ”ECU‬زه وفؼٖ ٔؽاـار ‪ ٚ‬غیف‪.ٜ‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫چزاغ تاين جزقِ‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای زه وفؼٖ سبیٓ خفل‪ٛٔ ٝ‬س‪ٛ‬ـ ‪ ٚ‬غیف‪.ٜ‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫هَلتی هتز ديجیتال‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای ثفـوی دبـأشف‪ٞ‬بیی ٔب٘‪ٙ‬ؽ ‪ِٚ‬شبل‪ ،‬خفیبٖ ‪ٔ ٚ‬مب‪ٔٚ‬ز ؼـ ویىشٓ‬
‫‪ٞ‬بی ا٘موش‪ٛ‬ـی‪.‬‬
 ‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫خالء عٌج‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای زه وفؼٖ فٍبـ ‪ٛٞ‬ای ٔ‪ٙ‬یف‪ِٛ‬ؽ‪.‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫کوپزط عٌج‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای زه وفؼٖ وٕذفن ویّ‪ٙ‬ؽـ‪ٞ‬ب‪.‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫گیج فؾار عَخت‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای ثفـوی فٍبـ و‪ٛ‬غز ‪ ٚ‬سؼییٗ ـا٘ؽٔبٖ دٕخ و‪ٛ‬غز‪.‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫دعتگاُ تغت گاسّای خزٍجی‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ثفای ثفـوی آالی‪ٙ‬ؽ‪ٞ ٜ‬بی غف‪ٚ‬خی غ‪ٛ‬ؼـ‪ ٚ‬ثفای وٕه ث‪ ٝ‬سٍػیُ‬
‫ػیت‪.‬‬

‫٘بْ اثكاـ‪:‬‬

‫دعتگاُ ؽتؾَی اًشکتَر‬

‫وبـثفؼ‪:‬‬
‫ٌىشٍ‪ ،ٛ‬ثفـوی ‪ٍٔ ٚ‬ب‪ٞ‬ؽ‪ٍ٘ ٜ‬شی ا٘موش‪ٛ‬ـ‬
 ‫ﺟﺪول وﯾﺮاﯾﺶ ﻫﺎي ﺟﺰوه آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮق و ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫ﺷﺮح ﺑﺎزﻧﮕﺮي‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﺑﺎزﻧﮕﺮي‬

‫رﺿﺎ ﺑﺮزﮔﺮ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺎﺟﯽ وﻧﺪ‬ ‫ﺷﺒﮑﻪ ﻣﺎﻟﺘﯽ ﭘﻠﮑﺲ‬ ‫‪1398/01/28‬‬ ‫‪1‬‬

‫رﺿﺎ ﺑﺮزﮔﺮ‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﯽ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ زاده‬ ‫وﯾﺮاﯾﺶ ﻣﻄﺎﻟﺐ آﻣﻮزﺷﯽ‬ ‫‪1400/07/26‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ زارع‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﯽ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ زاده‬ ‫وﯾﺮاﯾﺶ راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزﺷﯽ و اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻧﺤﻮه ﻋﯿﺐ‬ ‫‪1401/08/01‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﯾﺎﺑﯽ و اﺑﺰار ﻣﺨﺼﻮص‬
 Training Center

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ آﻣﻮزش اﯾﺪه‬

https://Lms.bahman.ir:9595