GRUCZOŁY:

❖ apokrynowe - mlekowe, potowe wolne;

GRUCZOŁY EKRYNOWE:
❖ w całej skórze człowieka;
❖ najwiecej w skorze dloni i stop;
❖ w skórze około 2-5 milionów;
❖ pot wydzielany pod wpływem impulsu nerwowego także pod wpływem emocji;

Zagadnienia:
1. Rodzaje nabłonków i ich funkcje:

❖ Nabłonki pokrywające – wyścielające → nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony,

np. drogi oddechowe;
❖ Nabłonki gruczołowe – np. tarczyca;
❖ Nabłonki przepuszczające → transport jonów nieorganicznych – głównie Na+ i K+ -
podstawowy mechanizm regulujący gospodarkę wodno-mineralną. np. nabłonek
kanałów i rzędu nerki, nabłonek jelita;
❖ Nabłonki prawie zupełnie nie przepuszczające – np. nabłonek przejściowy – pęcherz
moczowy;
❖ Nabłonek jednowarstwowy płaski – funkcje filtracyjne, dializacyjne, bierny transport
gazów, transport na drodze transcytozy. np. pęcherzyki płucne, kanały moczowe i
nerki;
❖ Nabłonek jednowarstwowy sześcienny – funkcje wydzielnicze, czynny transport
jonów, np. gruczoły, kanaliki nerkowe;
❖ Nabłonek jednowarstwowy walcowaty – funkcje wchłaniania i wydzielania. np. wnętrze
jelita cienkiego (od żołądka do odbytu) kosmki jelitowe;
❖ Nabłonek wielorzędowy – rzekomo wielowarstwowy, rzęski, stereocylia. np. Przewody
oddechowe, jajowód, przewód najądrza;
❖ Nabłonek wielowarstwowy płaski – 6-20 warstw, białko cytokeratyna, rogowaciejący,
nierogowaciejący. np. naskórek, jama ustna i przełyk;
❖ Nabłonek przejściowy – 3-6 warstw, komórki baldaszkowate, cerebrozydy,
moczowody, pęcherz moczowy;
❖ Nabłonek wielokomórkowy walcowaty – przewody wyprowadzające gruczołów. np.
Ślinowych;

2. Wytwory nabłonków i ich funkcja:

❖ Mikrokosmki – 1mikrom
➢ Na jednej powierzchni komórki do 3 tysięcy
➢ Zwiększają powierzchnię chłonną jelita 20 - krotnie;
➢ Tworzą brzeżek szczoteczkowaty pokryty glikokaliskem;
 ➢ W błonie mikrokosmków enzymy → enteropeptydaza, maltaza, izomaltaza,
laktaza, sacharaza;
❖ Rzęski – 5-10mikrom:
➢ Na powierzchni 1 komórki do 300;
➢ Aksonema (9+2), neksyna, dynemina;
➢ Kinetocylia (duże) → przedsionek ucha;

3. Błona podstawna:

❖ Łączy podłoże mechaniczne z podłożem → naskórek;

❖ Transportuje substancje odżywcze;
❖ Zachowuje kształt komórek;
❖ Ma 3 warstwy (0,2 ym):
➢ Blaszka jasna → laminina, nidogen;
➢ Blaszka gęsta → kolagen typu IV;
➢ Warstwa włókienek i makrocząsteczek kolagenowych → kolagen typu VII;

4. Typy połączeń:

❖ Zamykające → ściśle połączone. np. w pęcherzu moczowym, nabłonkach

wchłaniających;
❖ Zwierające → odporne na rozerwanie: naskórek, nabłonek pochwy i szyjki macicy.
➢ Obwódki zwierające → kadheryna;
➢ Desmosomy → plamki zawierające – desmoplakina, desmogleina;
➢ Hemidesmosomy, półdesmosomy;
❖ Neksus → synapsy elektryczne, koneksyna, koneksony, kanał 1,5nm;
TKANKA ŁĄCZNA:
1. Tkanka galaretowata:
a. Niedojrzała;
b. Dojrzała;
2. Tkanka łączna właściwa:
a. Luźna;
b. Zbita;
i. O utkaniu regularnym;
ii. O utkaniu nieregularnym;
3. Tkanka tłuszczowa:
a. Żółta;
b. Brunatna;
4. Tkanka chrzęstna:
a. Szklista;
b. Sprężysta;
c. Włóknista;

Funkcje:
★ Stanowi zrąb;
★ Transportuje substancje odżywcze i produkty metabolizmu;
★ Broni organizm przed wirusami, bakteriami i innymi obcymi komórkami

Skład:
★ Istota międzykomórkowa;
★ Komórki;

ISTOTA MIĘDZYKOMÓRKOWA:
★ Istota podstawowa (bezpostaciowa):
○ Glikozaminoglikany, np. kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, siarczan
heparanu, keratyna;
■ Z białkami - proteoglikany: agrekan, perlakan, agryna, β-glikan;
○ Glikoproteiny, np. Fibronektyna, laminina, osteopontyna;
★ Włókna:
○ Kolagenowe: 25% wszystkich białek, zbudowane z makrocząsteczek
tropokolagenu (szerokość 1,5 nm, długość 250 nm), jest około 25 typów
kolagenu, główne aminokwasy w jego składzie to: glicyna, prolina,
hydroksyprolina i hydroksylizyna.