Analiza matematyczna sem.

¢wiczenia 26 - caªki nieoznaczone

mgr in». Tomasz Gzella

tomasz.gzella@pg.edu.pl

eNauczanie

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

Denicja - funkcja pierwotna
Niech f : I → R. Mówimy, »e F : I → R jest funkcj¡ pierwotn¡
funkcji f , je±li F jest ró»niczkowalna oraz

∀x∈I F 0 (x) = f (x).

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

Denicja - funkcja pierwotna
Niech f : I → R. Mówimy, »e F : I → R jest funkcj¡ pierwotn¡
funkcji f , je±li F jest ró»niczkowalna oraz

∀x∈I F 0 (x) = f (x).

Denicja - funkcja pierwotna

Rodzin¦
Z wszystkich funkcji pierwotnych do f : I → R oznaczamy
przez f (x)dx i nazywamy caªk¡ nieoznaczon¡.

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

Twierdzenie 1. o caªce nieoznaczonej pochodnej
Niech funkcja f 0 ma funkcj¦ pierwotn¡ na przedziale I . Wtedy
Z
∀x∈I f 0 (x)dx = f (x) + C , gdzie C ∈ R.

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

Twierdzenie 1. o caªce nieoznaczonej pochodnej
Niech funkcja f 0 ma funkcj¦ pierwotn¡ na przedziale I . Wtedy
Z
∀x∈I f 0 (x)dx = f (x) + C , gdzie C ∈ R.

Twierdzenie 2. o liniowo±ci caªki nieoznaczonej

Je±li f i g maj¡ funkcj¦ pierwotne, to
Z Z Z
(af (x) ± bg (x))dx = a f (x)dx ± b g (x)dx, gdzie a, b ∈ R.

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

Twierdzenie o caªkowaniu przez podstawianie
Je±li f ∈ C(I , R), g ∈ C 1 (J, I ), gdzie I , J ⊂ R, to
Z Z
f (x)dx = f (g (t))g 0 (t)dt = F (g (t)) + C ,

gdzie F jest dowoln¡ funkcj¡ pierwotn¡ funkcji f oraz C ∈ R.

Twierdzenie o caªkowaniu przez cz¦±ci

Z Z
Je±li u, v ∈ C 1 , to u(x)v 0 (x)dx = u(x)v (x) − u 0 (x)v (x)dx.

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

1. Obliczy¢ podane caªki nieoznaczone korzystaj¡c z twierdze« 1 i 2:

Z Z
1
a') x 2 + 4x 3 + 2x − 1dx , i) dx ,
x −2
Z Z
b') tg 2 (x)dx , j) sin(2x − 1)dx ,
Z
2x + 1
Z
a) (x 4 + 1)x 3 dx , k) dx ,
2 2
x + 2x − 3
Z
√
Z
b) xdx , l) sin(x)cos(x)dx ,

x3
Z Z
x +1
c) √ dx , m) dx ,
x 3x 4 +4
Z
x2 cos 2 (3x)dx ,
Z
n)
d) dx ,
1 − x2 Z
sin2 (2x)dx ,
Z p
o)
e) 1 − sin(2x)dx ,
Z
Z
1
sin(x)
p) dx ,
f) dx ,
sin2 (x)cos 2 (x) 3 + cos(x)
Z
Z
√ sin(2x)
g) 5 q) dx ,
x − 1dx , cos(x)
Z
cos(x)
Z
1
h) dx , r) dx .
2x + 3 sin4 (x)

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1

2. Obliczy¢ caªk¦ nieoznaczon¡ korzystaj¡c z podstawienia lub caªkowania przez
cz¦±ci:

Z Z Z
a') cos(2x)dx e) sin(x)cos 2 (x), m) e −x sin(2x)dx ,
Z Z
b') tg (x)dx f) sin3 (x)cos(x), Z
Z Z n) x 2 cos(3x)dx ,
c') xsin(x)dx g) xcos(x),
Z
x 2 e −x dx ,
Z Z
o)
d') ln(x)dx h) ctg (x),
Z Z
x 2 − 4xdx , xe 2x ,
Z
a) 2 i)
p) sin(ln(x))dx ,
Z Z
b) 4x j) 2
e , (2x − x)cos(x), Z
Z Z q) xln(x)dx ,
c) xe x , k) (x 2 − 1)sin(x),
Z Z Z
d) sin(x)cos(x), l) e 2x cos(x), r) arctg (x)dx .

Tomasz Gzella, Politechnika Gda«ska Analiza matematyczna sem. 1