Kodeks Pracy

26 czerwiec 1974 r.
(Dz. U. Nr 24, poz.

141 z późn. zm.)
KODEKS PRACY
Ważnym wydarzeniem prawnym
i organizacyjnym, które zintensyfikowało
starania o poprawę bezpieczeństwa pracy
było przyjęcie tzw. ustawy scaleniowej
z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu
społecznym, która stanowiła, że do głównych
zadań ZUS należało m.in.: administrowanie
majątkiem ubezpieczenia wypadkowego
i prowadzenie akcji zapobiegania wypadkom
w zatrudnieniu oraz chorobom zawodowym.
HISTORIA SKODYFIKOWANEGO PRAWA

PRACY W POLSCE
Studia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy"
Opracowanie: dr Artur Woźny
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna,
choćby nie posiadała osobowości prawnej,
a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają
one pracowników.
ART. 3 - Pracodawca
Pracownikiem jest osoba
zatrudniona na podstawie
umowy o pracę, powołania,
wyboru, mianowania lub
spółdzielczej umowy o
pracę.
ART. 2 - Pracownik
Przez nawiązanie stosunku pracy
pracownik zobowiązuje się do
wykonywania pracy określonego
rodzaju na rzecz pracodawcy i pod
jego kierownictwem oraz w miejscu
i czasie wyznaczonym przez
pracodawcę, a pracodawca –
do zatrudnienia pracownika za
wynagrodzeniem.
ART. 22 § 1 – Stosunek pracy

Dział I – Przepisy ogólne
Dział II – Stosunek pracy
Dział III – Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia
Dział IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika
Dział V – Odpowiedzialność materialna pracowników
Dział VI – Czas pracy
DZIAŁY KODEKSU PRACY

Dział VII – Urlopy pracownicze
Dział VIII – Uprawnienia pracownicze związane

z rodzicielstwem
Dział IX – Zatrudnianie młodocianych
Dział X – Bezpieczeństwo i higiena pracy
Dział XI – Układy zbiorowe pracy
Dział XII – Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze

stosunku pracy

Dział XIII – Odpowiedzialność za
wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Dział XIV – Przedawnienie roszczeń
Dział V – Przepisy końcowe

DZIAŁ IV –
OBOWIĄZKI
PRACODAWCY
I PRACOWNIKA

1. Zaznajamiać pracowników podejmujących
pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem
wykonywania pracy na wyznaczonych
stanowiskach oraz ich podstawowymi
uprawnieniami,
2. Organizować pracę w sposób zapewniający

pełny czas pracy, jak również osiąganie przez
pracowników, przy wykorzystaniu ich
uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności
i należnej jakości pracy,
ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

w szczególności:
2a. Organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie
uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy
w ustalonym z góry tempie,
2b. Przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu,

w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność,
rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne,
przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie,
orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na
czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym
wymiarze czasu pracy,

w szczególności:
4. Zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy
oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
5. Terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie,
6. Ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji

zawodowych,

w szczególności:
7. Stwarzać pracownikom podejmującym
zatrudnianie po zakończeniu szkoły
prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły
wyższej warunki sprzyjające przystosowaniu
się do należnego wykonywania pracy,
8. Zaspakajać w miarę posiadanych środków

socjalne potrzeby pracowników,

w szczególności:
9. Stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny
pracowników oraz wyników ich pracy,
9a. Prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze

stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników,
9b. Przechowywać dokumentację w sprawach związanych

ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników
w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub
zniszczeniem,
ART. 94. Pracodawca jest obowiązany w

szczególności:
10. Wpływać na kształtowanie
w zakładzie pracy zasad
współżycia społecznego.

w szczególności:
Pracownik jest obowiązany
wykonywać pracę sumiennie
i starannie oraz stosować się
do poleceń przełożonych,
które dotyczą pracy, jeżeli nie
są one sprzeczne z przepisami
prawa lub umowę o pracę.
ART. 100 § 1. Obowiązki pracodawcy

1) Przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
2) Przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie

pracy porządku,
3) Przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
4) Dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz

zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie
mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
ART. 100 § 2. Pracownik jest obowiązany

w szczególności:
5) Przestrzegać tajemnicy określonej
w odrębnych przepisach,
6) Przestrzegać w zakładzie pracy

zasad współżycia społecznego.
ART. 100 § 2. Pracownik jest obowiązany

w szczególności:
DZIAŁ VI –
CZAS PRACY

Czasem pracy jest czas, w którym
pracownik pozostaje w dyspozycji
pracodawcy w zakładzie pracy lub
w innym miejscu wyznaczonym do
wykonywania pracy.
ART. 128 § 1 - Czas pracy

Czas pracy nie może przekraczać
8 godzin na dobę i przeciętnie
40 godzin w przeciętnie
pięciodniowym tygodniu pracy
w przeciętnym okresie
rozliczeniowym nieprzekraczającym 4
miesięcy.
ART. 129 § 1 – Maksymalny wymiar

Pracownikowi przysługuje
w każdej dobie prawo do co
najmniej 11 godzin
nieprzerwanego odpoczynku.
ART. 132 § 1 – Minimalny nieprzerwany

odpoczynek dobowy
Pracownikowi przysługuje
w każdym tygodniu prawo do co
najmniej 35 godzin
nieprzerwanego odpoczynku,
obejmującego co najmniej
11 godzin nieprzerwanego
odpoczynku dobowego.
ART. 133 § 1 – Minimalny nieprzerwany

odpoczynek tygodniowy
§ 1. Przy pracach polegających na dozorze
urządzeń lub związanych z częściowym
pozostawaniem w pogotowiu do pracy
może być stosowany system
równoważnego czasu pracy, w którym
jest dopuszczalne przedłużenie dobowego
wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak
niż do 16 godzin, w okresie
rozliczeniowym nieprzekraczającym
1 miesiąca.
ART. 136 – Dozór urządzeń; pogotowie do

pracy
§ 2. W systemie czasu pracy, o którym
mowa w § 1, pracownikami przysługuje,
bezpośrednio po każdym okresie
wykonywania pracy w przedłużonym
dobowym wymiarze czasu pracy,
odpoczynek przez czas odpowiadający
co najmniej liczbie przeprowadzonych
godzin, niezależnie od odpoczynku
przewidzianego w art. 133.
ART. 136 – Dozór urządzeń; pogotowie do

pracy
Praca wykonywana ponad
obowiązujące pracownika normy
czasu pracy, a także praca
wykonywana ponad przedłużony
dobowy wymiar czasu pracy,
wynikający z obowiązującego
pracownika systemu i rozkładu czasu
pracy, stanowi pracę w godzinach
nadliczbowych.
ART. 151 § 1 – Praca w godzinach

nadliczbowych
DZIAŁ VII –
URLOPY PRACOWNICZE

§ 1. Pracownikowi przysługuje prawo
do corocznego, nieprzerwanego
płatnego urlopu wypoczynkowego,
zwanego dalej „urlopem”.
§ 2. Pracownik nie może zrzec się

prawa do urlopu.
ART. 152 – Definicja; zakaz zrzeczenia

§ 1. Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy,
w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę,
uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego
miesiąca, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu
przysługującego mu po przepracowaniu roku.
§ 1. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa

w każdym następnym roku kalendarzowym.
ART. 153 – Nabycie prawa do urlopu

Wymiar urlopu wynosi:
•20 dni – jeżeli pracownik jest
zatrudniony krócej niż 10 lat,
•26 dni – jeżeli pracownik jest
zatrudniony co najmniej 10 lat.
ART. 154 § 1 – Wymiar urlopu

wypoczynkowego
Na wniosek pracownika urlop
może być podzielony na
części. W takim przypadku co
najmniej jedna część
wypoczynku powinna trwać
nie mniej niż 14 kolejnych dni
kalendarzowych.
ART. 162 – Podział urlopu na części

§ 1. Pracodawca może odwołać pracownika
z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności
w zakładzie wymagają okoliczności
nieprzewidziane w chwili rozpoczynania
urlopu.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany pokryć

koszty poniesione przez pracownika
w bezpośrednim związku z odwołaniem go
z urlopu.
ART. 167 – Odwołanie z urlopu

Pracodawca jest obowiązany
udzielić na żądanie pracownika
i w terminie przez niego wskazanym
nie więcej niż 4 dni urlopu
w każdym roku kalendarzowym.
Pracownik zgłasza żądanie
udzielenia urlopu najpóźniej w dniu
rozpoczęcia urlopu.
ART. 1672 – Urlop na żądanie

DZIAŁ X –
BEZPIECZEŃSTWO
I HIGIENA PRACY

§ 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność
za stan bezpieczeństwa i higieny pracy
w zakładzie pracy. Na zakres
odpowiedzialności nie wpływają
obowiązki pracowników w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
powierzenie wykonywania zadań służby
bezpieczeństwa i higieny pracy
specjalistom spoza zakładu pracy.
ART. 207 – Podstawowe obowiązki

pracodawcy
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie
i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim
wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1) organizować pracę w sposób zapewniający

bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

pracodawcy
2) zapewniać przestrzeganie
w zakładzie pracy przepisów oraz
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
wydawać polecenia usunięcia
uchybień w tym zakresie oraz
kontrolować wykonanie tych poleceń,

pracodawcy
3) reagować na potrzeby w zakresie
zapewnienia bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz dostosować środki
podejmowane w celu doskonalenia
istniejącego poziomu ochrony zdrowia
i życia pracowników, biorąc pod uwagę
zmieniające się warunki wykonywania
pracy,

pracodawcy
4) zapewnić rozwój spójnej polityki
zapobiegającej wypadkom przy pracy
i chorobom zawodowym uwzględniającej
zagadnienia techniczne, organizację pracy,
warunki pracy, stosunki społeczne oraz
wpływ czynników środowiska pracy,

pracodawcy
5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych,
pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz
pracowników niepełnosprawnych w ramach
podejmowanych działań profilaktycznych,
6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji

i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad
warunkami pracy,
7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora

pracy.

pracodawcy
Pracodawca jest obowiązany przekazywać
pracownikom informacje o:
1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących

w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach
pracy i przy wykonywanych pracach, w tym
o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych
sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
ART. 2071 § 1 – Obowiązek informowania

o zagrożeniach
2) działaniach ochronnych
i zapobiegawczych podjętych w celu
wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń,
3) pracownikach wyznaczonych do:
• a) udzielania pierwszej pomocy,

• b) wykonania działań w zakresie zwalczania
pożarów i ewakuacji pracowników
ART. 2071 – Obowiązek informowania

o zagrożeniach
Pracodawca jest obowiązany:
• 1) zapewnić środki niezbędne do
udzielania pierwszej pomocy w nagłych
wypadkach, zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników,
• 2) wyznaczyć pracowników do:
• a) udzielania pierwszej pomocy,
• b) wykonywania działań w zakresie
zwalczania pożarów i ewakuacji
pracowników,
ART. 2091 § 1 – Pierwsza pomoc;

obowiązki pracodawcy
3) zapewnić łączność ze służbami
zewnętrznymi wyspecjalizowanymi
w szczególności w zakresie udzielania
pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,
ratownictwa medycznego oraz ochrony
przeciwpożarowej.
ART. 2091 § 1 – Pierwsza pomoc;

§ 1. W przypadku możliwości
wystąpienia zagrożenia dla zdrowia
lub życia pracodawca jest obowiązany:
• 1) niezwłocznie poinformować pracowników
o tych zagrożeniach oraz podjąć działania
w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony,
• 2) niezwłocznie dostarczyć pracownikom
instrukcje umożliwiające, w przypadku
wystąpienia bezpośredniego zagrożenia,
przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca
zagrożenia w miejsce bezpieczne.
ART. 2092 – Zagrożenie życia lub zdrowia;

§ 2. W razie wystąpienia
bezpośredniego zagrożenia dla
zdrowia lub życia pracodawca
jest obowiązany:
• 1) wstrzymać pracę i wydać
pracownikom polecenie oddalenia się
w miejsce bezpieczne,
• 2) do czasu usunięcia zagrożenia nie
wydawać polecenia wznowienia pracy.
ART. 2092 – Zagrożenie życia lub zdrowia;

Przestrzeganie przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy jest
podstawowym obowiązkiem pracownika.
W szczególności pracownik jest obowiązany:
1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa

i higieny pracy, brać udział w szkoleniu
i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać
się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

pracownika
2) wykonywać pracę w sposób zgodny
z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz stosować się do
wydawanych w tym zakresie poleceń
i wskazówek przełożonych,
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń,

narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład
w miejscu pracy,

pracownika
4) stosować środki ochrony zbiorowej,
a także używać przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia
roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
5) Poddawać się wstępnym, okresowym

i kontrolnym oraz innym zaleconym
badaniom lekarskim i stosować się do
wskazań lekarskich,

pracownika
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego
o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo
zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec
współpracowników, a także inne osoby znajdujące się
w rejonie zagrożenia, o grożącym im
niebezpieczeństwie,
7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi

w wypełnianiu obowiązków dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.

pracownika

Kodeks Pracy

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kodeks Pracy

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

26 czerwiec 1974 r.

(Dz. U. Nr 24, poz.

HISTORIA SKODYFIKOWANEGO PRAWA

ART. 22 § 1 – Stosunek pracy

Dział II – Stosunek pracy

Dział III – Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia

Dział IV – Obowiązki pracodawcy i pracownika

Dział V – Odpowiedzialność materialna pracowników

Dział VI – Czas pracy

DZIAŁY KODEKSU PRACY

Dział VIII – Uprawnienia pracownicze związane

Dział IX – Zatrudnianie młodocianych

Dział X – Bezpieczeństwo i higiena pracy

Dział XI – Układy zbiorowe pracy

Dział XII – Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze

DZIAŁY KODEKSU PRACY

Dział XIV – Przedawnienie roszczeń

Dział V – Przepisy końcowe

DZIAŁY KODEKSU PRACY

Studia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy"

2. Organizować pracę w sposób zapewniający

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

2b. Przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu,

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

5. Terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie,

6. Ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

8. Zaspakajać w miarę posiadanych środków

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

9a. Prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze

9b. Przechowywać dokumentację w sprawach związanych

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany w

ART. 94. Pracodawca jest obowiązany

ART. 100 § 1. Obowiązki pracodawcy

2) Przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie

3) Przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa

4) Dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz

ART. 100 § 2. Pracownik jest obowiązany

6) Przestrzegać w zakładzie pracy

ART. 100 § 2. Pracownik jest obowiązany

Studia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy"

ART. 128 § 1 - Czas pracy

ART. 129 § 1 – Maksymalny wymiar

ART. 132 § 1 – Minimalny nieprzerwany

ART. 133 § 1 – Minimalny nieprzerwany

ART. 136 – Dozór urządzeń; pogotowie do

ART. 136 – Dozór urządzeń; pogotowie do

ART. 151 § 1 – Praca w godzinach

Studia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy"

§ 2. Pracownik nie może zrzec się

ART. 152 – Definicja; zakaz zrzeczenia

§ 1. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa

ART. 153 – Nabycie prawa do urlopu

ART. 154 § 1 – Wymiar urlopu

ART. 162 – Podział urlopu na części

§ 2. Pracodawca jest obowiązany pokryć

ART. 167 – Odwołanie z urlopu

ART. 1672 – Urlop na żądanie

Studia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy"

ART. 207 – Podstawowe obowiązki

1) organizować pracę w sposób zapewniający

ART. 207 – Podstawowe obowiązki

ART. 207 – Podstawowe obowiązki

ART. 207 – Podstawowe obowiązki