Jkamkilteior.

ae
1. Budowa
• cienkie, pierwotne ściany komórkowe
• duże jądra
• kilka małych wakuol w cytoplazmie
• proplastydy

2. Podział tkanek twórczych

A) Merystemy pierwotne- wykazują aktywność od stadium
zarodkowego rośliny

• merystemy wierzchołkowe- stożki wzrostu (na szczytach łodyg i

korzeni)
skutek: wydłużanie się łodyg i korzeni oraz przyrost na
grubość, uzyskanie pierwotnej budowy anatomicznej przez
organy

• merystemy wstawowe- interkalarne (rozmieszczone wzdłuż

łodygi)
skutek: szybszy wzrost łodyg

B)Merystemy wtórne- powstają z tkanek stałych, które

odzyskują zdolność do podziału

• boczne- miazga międzyzwiązkowa (kambium) i korkotwórcza

(felogen)
Miazga wytwarza nowe komórki tkanki przewodzącej
skutek: wtórny przyrost łodyg i korzeni na grubość
Miazga korkotwórcza wytwarza elementy wtórnej tkanki
okrywającej (korkownicy)
skutek: uzyskanie wtórnej budowy anatomicznej przez
organy
• tkanka przyranna (kalus)- występuje w miejscach uszkodzenia
rośliny i bierze udział w zasklepianiu uszkodzonych tkanek

• tkanka zarodnikotwórcza (archesporialna)- występuje w zarodniach,

bierze udział w wytwarzaniu zarodników

Thambi
1. Podział:
okryenraja.ee
• Skórka (pierwotna tkanka, żywa): skórka pędu to
epiderma, a skórka korzenia to ryzoderma;
jednowarstwowa; skórki nie zawierają chloroplastów,
• Korkowica (wtórna tkanka, częściowo z komórek
martwych).

2. Epiderma: zewnętrzne ściany jej komórek pokryte

są:
-kutyną (warstwa – kutykula: ochrona przed
parowaniem wody, wnikaniem drobnoustrojów i
urazami mechanicznymi),
-woskami (odbijanie światła, ochrona przed
nadmierną transpiracją);
Cechy charakterystyczne: kutykula, aparaty
szparkowe, brak chloroplastów, przezroczyste
komórki, jest niejednorodna.
• Wytwory epidermy:
- aparaty szparkowe (dwie komórki szparkowe z
otworem: szparką): wymiana gazowa między
wnętrzem rośliny a środowiskiem,
-kolce: sztywne, ostre, (mechaniczna ochrona
rośliny),
-włoski (czepne, kutnerowane, parzące): żywe – zwiększają
powierzchnie parowania, martwe – funkcja ochronna i
podporowa.

3. Ryzoderma: funkcje to ochrona wewnętrznych tkanek

korzenia i pobieranie wody i soli z gleby; komórki ryzodermy są
cienkie i niepokryte kutykulą, wytwarzają włośniki (wyrostki –
zwiększają powierzchnię chłonną),
Cechy charakterystyczne: jedna warstwa, tkanka jednorodna,
włośniki i brak aparatów szparkowych.
7

4. Korkowica: wtórna tkanka okrywająca:

-korek (felem),
-miazga korkotwórcza (felogen): miękisz i korek,
-miękisz (feloderma),
Ściany komórkowe pokryte są suberyną (nieprzepuszczalna dla
wody i powietrza).
Funkcja korka: ochrona wnętrza organu przed uszkodzeniami,
zmianą temperatury i utratą wody.
Cechy charakterystyczne: tkanka niejednorodna, przetchlinki,
suberyna.

kovkowica

wytworyepidermy
 epidermis

Thambi
miednisrawre
Miękisz (gr. parénchyma) to jednorodna tkanka stała,
zbudowana z żywych komórek o cienkich ścianach z dużymi
wakuolami, o niskim stopniu specjalizacji, zachowuje zdolność
do podziałów i często ulega odróżnicowaniu, dając początek
merystemom wtórnym.

Tkanki miękiszowe znajdują się we wszystkich organach

rośliny i zazwyczaj stanowią ich główną część. Pełnią bardzo
istotną rolę w życiu roślin, m.in. w ich komórkach zachodzą
ważne procesy fizjologiczne: fotosynteza, oddychanie,
wytwarzanie i gromadzenie substancji zapasowych.
 Tkankę miękiszową dzielimy na:

• Miękisz asymilacyjny - składa się z komórek zawierających liczne

chloroplasty, dzięki którym może przeprowadzać fotosyntezę.

• miękisz palisadowy – występuje u roślin dwuliściennych, komórki

mają wydłużony kształt i są ustawione prostopadle do powierzchni
liścia. z licznymi chloroplastami intensywnie przeprowadzają
fotosyntezę

• miękisz gąbczasty – występuje u roślin dwuliściennych, komórki są

luźno ułożone, zawierają chloroplasty. Pomiędzy komórkami
występują szczególnie duże przestwory międzykomórkowe tworzące
obszerne komory powietrzne określane też jamami oddechowymi.
dzięki znacznej objętości przestworów międzykomórkowych ułatwia
wymianę gazową

asymilacyjnego
Might palisadouy gqbozastyiwieloramiennysqrroohnjamrmrgk.rs
52
,
on
• miękisz wieloramienny - odmiana występująca w niektórych
nagonasiennych (w igłach), charakteryzujący się zwartym
ułożeniem komórek o silnie pofałdowanej powierzchni (co
zwiększa powierzchnię asymilacji). zbudowany jest z komórek o
grubych ścianach tworzących wpuklenia do środka

• Miękisz zasadniczy - nie posiada specjalnych przystosowań w

budowie i funkcjach. Wypełnia przestrzenie między innymi
tkankami, tworząc np. korę pierwotną. W jego wnętrzu znajduje
się duża wakuola. Znajduje się głównie w młodych łodygach i
korzeniach. Buduje również owocnie owoców mięsistych oraz
płatki kwiatów.

Miękisz spichrzowy - w komórkach gromadzi materiały

zapasowe w postaci: skrobi, tłuszczów, białek. Występuje w
różnych organach spichrzowych: bulwach, kłączach, niekiedy
korzeniach oraz mięsistych owocach i nasionach., tzw. „zapchaj
dziura”.
 • miękisz wodonośny – odmiana, miękiszu spichrzowego,
wyspecjalizowany w gromadzeniu wody. Tworzą go
cienkościenne komórki wypełnione jedną dużą wakuolą. W
wakuolach znajdują się substancje śluzowe i pektyny, które
pod wpływem wody pęcznieją, co umożliwia jej
magazynowanie. Dobrze rozwinięty u sukulentów.

• Miękisz Powietrzny - zawiera bardzo duże przestwory

międzykomórkowe. Występuje u roślin wodnych i
bagiennych, umożliwiając tym roślinom sprawną wentylację i
wymianę gazową oraz unoszenie się ich organów w wodzie.
Transport i gromadzenie O2 i CO2.

*Felloderma - Warstwa komórek miękiszowych powstających

wskutek odkładania się komórek fellogenu do wnętrza organu.
Tkanka miękiszowa wtórna.
 Thambi
enrzmnaenia.ja.ee
1. Funkcje tkanek wzmacniających:
• nadają roślinom sztywność, elastyczność oraz umożliwiają
zachowanie kształtu organom
• chronią przed uszkodzeniami mechanicznymi takimi jak złamania,
rozerwania itp.
• umożliwiają funkcjonowanie roślin w warunkach małej gęstości
powietrza oraz porywistych wiatrów

2. Wyróżniamy dwa rodzaje tkanek wzmacniających:

a) kolenchymę (zwarcicę) – obwodowe partie rosnących organów
tkankariyua
b) sklerenchymę (twardzicę) – starsze partie roślin
tkanka Martin
3. Kolenchyma - tkanka pierwotna zbudowana z żywych komórek,
którą można rozpoznać po wydłużonych komórkach i nieregularnej
ścianie komórkowej; ściany komórkowe zwarcicy są zbudowane z
pektyn i celulozy, przez co mają zawartość wody wynoszącą około
75% wody; kolenchyma powstaje w wyniku merystemów
pierwotnych, ale może wrócić do stanu embrionalnego i stworzyć
merystem wtórny. Mogą zawierać chloroplasty.

KOLENCHYMA

L i

ptatowa kgtowa

kolenohyma
ptatowa kolencbyma
kgtowa
4. Sklerenchyma - tkanka zbudowana z martwych komórek, których
zgrubiałe ściany wtórne wysycone są ligniną; twardzica zbudowana
jest z dwóch rodzajów komórek: włókien sklerenchymatycznych
(długie, cienkie, wydłużone włókna, które występują w postaci pasm
lub warstw) i sklereidów (różnokształtne komórki, ich kształt jest
zbliżony do kuli); wymiana substancji zachodzi przez jamki (miejsca
gdzie wytworzyła się wtórna ściana komórkowa)

5. Związek budowy z funkcją:

a) Kolenchyma
• duża zawartość wody - elastyczne wzmocnienie
• celulozowo-pektynowe wzmocnienia na narożnikach komórek -
wytrzymałość na rozerwanie
b) Sklerenchyma
• dodatek ligniny - odporność na uszkodzenia mechaniczne
• zwarta struktura - wytrzymałość
 Thambi
prreeridra.ee
- tkanki stałe - zbudowane z komórek zwykle niedzielących się
- występują u paprotników i roślin nasiennych
- tkanka niejednorodna
Funkcja -> przewodzenie substancji w obrębie rośliny

Drewno/Ksylem
Elementy przewodzące:
• Naczynia (Tracheje) w drewnie roslin okrytozalqikowyoh
-

• Cewki (Tracheidy) w drewnie paprotnikou i roslin nagozalqékovyob

-

Elementy wzmacniające:
• Włókna drzewne
Elementy spichrzowe:

spichnowa-up rotnik-uros-l.in
• Miękisz drzewny thanks
-

Miękisz drzewny – jedyny żywy element w strukturze drewna

Funkcja:
transport wody i soli mineralnych pobranych z gleby
kierunek transportu -> od korzenia do pędów, w górę rośliny
transport przez naczynia jest wydajniejszy niż transport przez
cewki

Łyko/Floem
Elementy przewodzące:
• Komórki sitowe
• Rurki sitowe u roslin okrytozalgékowych
-

Elementy wzmacniające:
nagozalqz-kowyohlgiywbycelulowuopektsiranyyn.ve
horn .

• Włókna łykowe- jedyny martwy element w strukturze

łyka
Elementy spichrzowe:
• Miękisz łykowy
Funkcja:
transport substancji odżywczych wyprodukowanych w procesie
fotosyntezy
kierunek transportu -> od liści do pozostałych części rośliny
transport przez rurki sitowe jest wydajniejszy niż transport przez
komórki sitowe

Ściany komórkowe naczyń i cewek są wysycone ligniną, która

zapewnia im wytrzymałość
oraz umożliwia przyleganie wody do powierzchni ich ścian
W naczyniach i cewkach znajdują się jamki zaopatrzone w błony
zamykające

W ścianach komórkowych rurek i komórek sitowych znajdują się

pola sitowe
1) komórki sitowe: nieregularnie umiejscowione pola sitowe
2) rurki sitowe: pola sitowe o dużych porach znajdują się w
ścianach poprzecznych,
a pola sitowe o mniejszych porach – w ścianach podłużnych
Do rurek sitowych przylegają komórki przyrurkowe, które sterują
ich metabolizmem oraz zaopatrują je w ATP
 Itter
out
wydsielni.ve
Tkanka wydzielnicza:
- rodzaj: tkanka roślinna stała, niejednorodna;
- miejsce występowania: na powierzchni organów roślinnych lub
w ich wnętrzu;
- tworzą ją pojedyncze, wyspecjalizowane komórki wydzielnicze
(gruczołowe) lub twory wielokomórkowe (wydzielnicze);
- komórki gruczołowe posiadają gęstą cytoplazmę i dużą liczbę
aparatów Golgiego (przystosowanie do wydzielania różnych
substancji).

Twory wydzielnicze ze względu na lokalizację dzielimy na:

ZEWNĘTRZNE (powierzchniowe) - substancje wydzielają na

zewnątrz organizmu rośliny:

• włoski gruczołowe (komórki wydzielnicze epidermy) –

wydzielają olejki eteryczne, gumy, żywice i inne substancje
(pelargonia, mięta, tłustosz);
• miodniki – wydzielają nektar w kwiatach owadopylnych roślin
(liść śliwy, jaskier);
• hydatody (wypotniki, szparki wodne) – wydzielają nadmiar
wody na powierzchni liści (pokrzywa, kapusta);
• włoski trawienno-chłonne - umożliwiają trawienie schwytanych
zwierząt i wchłanianie drobnocząsteczkowych produktów
rozkładu, na powierzchni liści u niektórych roślin mięsożernych
(rosiczka, muchołówki).
WEWNĘTRZNE - substancje gromadzą się we wnętrzu
organizmu rośliny:

• kanały żywiczne – utworzone przez przestwory

międzykomórkowe w tkance miękiszowej krzewów i drzew
iglastych, wydzielają żywicę (sosna, modrzew);
• rurki mleczne – tworzą długie systemy rurek zbudowanych z
komórek, w których zanikły poprzeczne ściany, wydzielają sok
mleczny (paprocie z rodzaju Regnellidium, drzewa iglaste);

Funkcje tkanki wydzielniczej:

• przywabianie zwierząt zapylających kwiaty (miodniki);
• usuwanie nadmiaru wody i soli mineralnych (hydatody);
• zabezpieczanie przed infekcjami i miejsc uszkodzeń rośliny
(żywica);
• trawienie i wchłanianie schwytanych zwierząt (włoski
trawienno-chłonne);