Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 75 p.

Imię ..................................................................................

1 Promień krzywizny zwierciadła sferycznego jest równy 80 cm, zatem ogniskowa jest równa A/ B. Ognisko ( ... / 2 p.)
pozorne jest charakterystyczne dla zwierciadeł sferycznych C/ D.
A. 40 cm B. 80 cm C. wklęsłych D. wypukłych
2 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

1. Zwierciadło płaskie tworzy tylko obrazy pozorne. P F

2. Ognisko zwierciadła sferycznego wklęsłego leży w środku jego krzywizny. P F
Ogniskowa zwierciadła sferycznego jest w przybliżeniu równa połowie
3. P F
długości promienia jego krzywizny.
4. Za pomocą zwierciadła sferycznego wypukłego można łatwo coś podpalić. P F

3 Wypolerowana część zwierciadła latarki jest fragmentem sfery o promieniu 4 cm. Zaznacz właściwe ( ... / 3 p.)
uzupełnienia zdań.
W latarce zastosowano zwierciadło A/ B/ C. Jeśli latarka ma wytwarzać równoległą wiązkę światła, to
żarówka musi się znajdować w odległości D/ E/ F od wklęsłej części zwierciadła, w punkcie zwanym G/ H/ I.
A. płaskie F. 2 cm
B. kuliste wklęsłe G. ogniskową
C. kuliste wypukłe H. ogniskiem
D. 8 cm I. środkiem krzywizny zwierciadła
E. 4 cm
4 Dlaczego lustro odbija światło, a okno je przepuszcza? [...] ( ... / 3 p.)
Każda powierzchnia nieco odbija, nieco przepuszcza. Na przykład szkło (czyli tlenek krzemu) przepuszcza
światło widzialne, a odbija podczerwone (na tej zasadzie działają szklarnia i okna w twoim domu). Krzem,
szary półprzewodnik, jest nieprzezroczysty w zakresie widzialnym, a przepuszczalny dla podczerwieni. [...]
Odbijanie w tradycyjnym lustrze, czyli warstwie srebra pod szkłem, wynika z faktu, że fale
elektromagnetyczne nie wnikają w metale. Własności odbijające zależą od gęstości elektronów w metalu
i długości fali. [...] Od tafli szkła odbija się około 4% [...] światła padającego.
Źródło: http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/zabawki/files/optyka/lustro.html
Przeczytaj tekst. Na jego podstawie oceń prawdziwość zdań.
Szkło przepuszcza wszystkie fale elektromagnetyczne padające na jego
1. P F
powierzchnię.
2. Lustro odbija światło głównie w warstwie szkła. P F
3. Różne ośrodki w różnym stopniu odbijają światło z tej samej wiązki. P F

5 Kąt między promieniem padającym na zwierciadło płaskie a promieniem odbitym wynosi 90º. Jaki jest kąt ( ... / 2 p.)
padania promienia światła na to zwierciadło?
A. 90º B. 45º C. 0º
6 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Ala może przeglądać się w lustrze dzięki zjawisku
A. rozproszenia światła. B. załamania światła. C. rozszczepienia światła. D. odbicia światła.
7 Półcień możemy zaobserwować wtedy, gdy A/ B ciało umieścimy na tle ściany i oświetlimy C/ D, np. E/ F. ( ... / 3 p.)
A. półprzezroczyste D. źródłem światła o większych rozmiarach
B. nieprzezroczyste E. jarzeniówką
C. punktowym źródłem świtała F. laserem

EAP8DLN Grupa A | strona 1 z 5

8 ( ... / 4 p.)
Wskaż długość fali świetlnej o częstotliwości 56,25 · 1013 Hz rozchodzącej się w wodzie. Skorzystaj z
danych w tabeli.

Ośrodek próżnia woda szkło diament

Prędkość światła [km/s] 300 000 225 000 190 000 125 000

A. 1265, 6 ⋅ 1020 m B. 400 nm C. 4000 nm D. 533 nm

9 Uzupełnij zdania. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. ( ... / 2 p.)

1. Źródłem światła jest A/ B/ C/ D.
2. W ośrodku optycznie jednorodnym światło rozchodzi się E/ F.
A. Księżyc B. lustro C. Wenus D. ognisko E. po liniach krzywych F. po liniach prostych
10 Oceń zdania. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

1. Optyka jest to nauka o świetle i jego oddziaływaniu z materią. P F

Źródłem światła jest ciało wysyłające promieniowanie niewidzialne dla
2. P F
ludzkiego oka.
3. Wąska wiązka światła nazywana jest promieniem świetlnym. P F
4. Prędkość światła w próżni wynosi 300 000 km/s. P F

11 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

1. W płaskim lustrze łazienkowym zawsze uzyskujemy obraz rzeczywisty. P F

Wypukła powierzchnia wypolerowanej łyżki jest przybliżeniem zwierciadła
2. P F
kulistego.
Równoległa wiązka promieni po odbiciu od zwierciadła wklęsłego przecina się
3. P F
w jego ognisku.
Jeśli odległość przedmiotu od zwierciadła wklęsłego jest mniejsza niż
4. P F
ogniskowa tego zwierciadła, to powstaje obraz pozorny.

12 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 3 p.)

1. Prędkość światła w próżni jest największą prędkością przenoszenia informacji. P F

2. Światło porusza się w próżni z prędkością 300 000 m/s. P F
3. Prędkość światła w szkle i wodzie jest taka sama. P F

13 Zaznacz przykłady źródeł światła. ( ... / 3 p.)

A. Księżyc B. Słońce C. żarówka D. kometa E. błyskawica F. Jowisz
14 ( ... / 2 p.)
Kąt γ (na rysunku) ma miarę 50°. Oblicz kąt padania.

EAP8DLN Grupa A | strona 2 z 5

15 W celu zbadania prawa odbicia należy zmierzyć pewne wielkości fizyczne i wykorzystać odpowiedni zestaw ( ... / 6 p.)
doświadczalny. Zaznacz w tabeli te wielkości fizyczne i niezbędne składniki zestawu.
Mierzone wielkości fizyczne

temperatura czas ruchu promienia długość fali prędkość kąt

kąt padania
powietrza świetlnego świetlnej światła odbicia

Elementy zestawu doświadczalnego

akwarium z lustrzanym dnem miara

stoper kątomierz termometr laser
z wodą z odrobiną mleka krawiecka

16 Podanym stwierdzeniom przyporządkuj pojęcia fizyczne spośród propozycji A–F. ( ... / 4 p.)

Ośrodek optyczny, który w całej objętości ma stały

1. A/ B/ C/ D/ E/ F
współczynnik załamania.
Ośrodek optyczny, w którym światło nie rozchodzi się po
2. A/ B/ C/ D/ E/ F
linii prostej.
3. Fale elektromagnetyczne o długości od 380 nm do 780 nm. A/ B/ C/ D/ E/ F
4. Wyznacza kierunek rozchodzenia się światła. A/ B/ C/ D/ E/ F

A. światło widzialne D. ośrodek optycznie niejednorodny

B. fale mechaniczne E. źródło światła
C. ośrodek optycznie jednorodny F. promień świetlny
17 Dopasuj do ilustracji zjawisk optycznych odpowiednie podpisy spośród nazw zjawisk podanych w ramkach. ( ... / 3 p.)
Do ilustracji można dopasować więcej niż jeden podpis.

18 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono promień świetlny padający pod kątem
30° na wypolerowaną powierzchnię metalu. Wskaż w tabeli miary
zaznaczonych na rysunku kątów α, β i γ.

Kąt α 30° 45° 60° 90°

Kąt β 30° 45° 60° 90°

Kąt γ 30° 45° 60° 90°

EAP8DLN Grupa A | strona 3 z 5

19 Zaznacz właściwe uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)
Jeżeli jakiś obszar Ziemi znajdzie się w A/ B Księżyca, to na tym obszarze będzie można obserwować
częściowe zaćmienie C/ D.
Jeżeli Księżyc znajdzie się w A/ B Ziemi, to będzie można obserwować całkowite zaćmienie C/ D.
A. cieniu B. półcieniu C. Słońca D. Księżyca
20 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono
położenie Słońca, Księżyca
i Ziemi podczas zaćmienia
Słońca.
Wskaż stwierdzenia prawdziwe.

A. Badacz znajdujący się w cieniu Księżyca może obserwować całkowite zaćmienie Słońca.
B. Badacz znajdujący się w półcieniu Księżyca może obserwować całkowite zaćmienie Słońca.
C. Do obszaru Ziemi, na którym obserwuje się częściowe zaćmienie Słońca, dociera część promieni
słonecznych.
D. Do obszaru Ziemi, na którym obserwuje się całkowite zaćmienie Słońca, promienie słoneczne nie
docierają.
21 ( ... / 2 p.)
Dwa źródła światła oświetlają nieprzezroczystą przeszkodę.
Rysunek przedstawia powstawanie cienia i półcienia. Uzupełnij
zdania. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
1. Zaznaczony na rysunku obszar I/ II / III / IV / V
to cień.
2. Obszar IV to A/ B / C.
A. cień B. półcień C. obszar oświetlony

22 Ogniskowa zwierciadła kulistego wklęsłego ma długość 20 cm. Oblicz promień krzywizny tego zwierciadła. ( ... / 2 p.)

23 Na schemacie przedstawiono odbicie równoległej wiązki światła od zwierciadła wypukłego. W chmurkach na ( ... / 5 p.)
rysunku wpisz nazwy elementów, przy których zostały one umieszczone.

EAP8DLN Grupa A | strona 4 z 5

24 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono źródło światła oświetlające
nieprzezroczystą piłkę. Ścianę za piłką podzielono na trzy
obszary.
Poszczególnym obszarom przyporządkuj odpowiednie
nazwy.

Obszar 1 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

Obszar 2 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

Obszar 3 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

EAP8DLN Grupa A | strona 5 z 5

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 75 p.
Imię ..................................................................................

1 Ogniskowa zwierciadła sferycznego jest równa 60 cm, zatem promień krzywizny tego zwierciadła ma ( ... / 2 p.)
długość A/ B. Ognisko zwierciadła sferycznego wklęsłego znajduje się w punkcie przecięcia C/ D odbitych.
A. 30 cm B. 120 cm C. przedłużeń promieni D. promieni
2 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

1. Zwierciadło płaskie tworzy tylko obrazy rzeczywiste. P F

Ognisko pozorne zwierciadła sferycznego wypukłego znajduje się na osi
2. P F
optycznej, w połowie długości promienia krzywizny.
3. Ogniskowa to odległość ogniska od zwierciadła. P F
Środek zwierciadła sferycznego to inaczej środek sfery, której częścią jest
4. P F
zwierciadło.

3 Antena satelitarna jest fragmentem sfery o promieniu krzywizny równym 60 cm. Zaznacz właściwe ( ... / 3 p.)
uzupełnienia zdań.
Antena satelitarna jest przykładem zwierciadła A/ B/ C. Jeśli ma ona zbierać całą padającą na nią równoległą
wiązkę fal, to konwerter musi się znajdować w odległości
D/ E/ F od wklęsłej powierzchni anteny, w punkcie zwanym G/ H/ I.
A. płaskiego F. 120 cm
B. kulistego wypukłego G. ogniskiem
C. kulistego wklęsłego H. ogniskową
D. 30 cm I. środkiem krzywizny zwierciadła
E. 60 cm
4 Dlaczego lustro odbija światło, a okno je przepuszcza? [...] ( ... / 3 p.)
Każda powierzchnia nieco odbija, nieco przepuszcza. Na przykład szkło (czyli tlenek krzemu) przepuszcza
światło widzialne, a odbija podczerwone (na tej zasadzie działają szklarnia i okna w twoim domu). Krzem,
szary półprzewodnik, jest nieprzezroczysty w zakresie widzialnym, a przepuszczalny dla podczerwieni. [...]
Odbijanie w tradycyjnym lustrze, czyli warstwie srebra pod szkłem, wynika z faktu, że fale
elektromagnetyczne nie wnikają w metale. Własności odbijające zależą od gęstości elektronów w metalu
i długości fali. [...] Od tafli szkła odbija się około 4% [...] światła padającego.
Źródło: http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/zabawki/files/optyka/lustro.html
Przeczytaj tekst. Na jego podstawie oceń prawdziwość zdań.
1. Szyby szklarni odbijają światło podczerwone. P F
2. Światło przechodzi przez warstwę metalu pokrywającą powierzchnię lustra. P F
Własności odbijające ośrodka zależą między innymi od rodzaju padającego
3. P F
promieniowania.

5 Kąt między promieniem odbitym a płaszczyzną zwierciadła płaskiego wynosi 10º. Jaki jest kąt padania ( ... / 2 p.)
promienia światła na to zwierciadło?
A. 80º B. 10º C. 90º
6 Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Kierowca widzi w lusterkach jadące za nim samochody dzięki zjawisku
A. rozszczepienia światła. B. załamania światła. C. odbicia światła. D. rozproszenia światła.
7 Kula do kręgli oświetlona punktowym źródłem światła na tle ściany rzuca A/ B. Aby uzyskać i cień, i ( ... / 3 p.)
półcień, należy użyć np. C/ D. Podobny efekt uzyskamy, ustawiając odpowiednio E/ F.
A. półcień D. lasera
B. cień E. dwa ciała
C. źródła światła o większych rozmiarach F. dwa źródła światła

EAP8DLN Grupa B | strona 1 z 5

8 Wskaż częstotliwość fali świetlnej o długości 600 nm rozchodzącej się w szkle. Skorzystaj z danych w tabeli. ( ... / 4 p.)

Ośrodek próżnia woda szkło diament

Prędkość światła [km/s] 300 000 225 000 190 000 125 000

A. 3, 15 ⋅ 10−15 Hz B. 1, 14 ⋅ 10−2 Hz C. 3, 17 ⋅ 1012 Hz D. 3, 17 ⋅ 1014 Hz

9 Uzupełnij zdania. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych. ( ... / 2 p.)

1. Źródłem światła nie jest A/ B/ C/ D.
2. Prędkość światła jest to E/ F możliwa prędkość.
A. rozgrzany gwóźdź B. Mars C. żarówka D. laser E. najmniejsza F. największa
10 Oceń zdania. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

Źródłem światła jest ciało wysyłające promieniowanie widzialne dla oka

1. P F
ludzkiego.
2. Źródła światła mogą być naturalne i sztuczne. P F
3. Prędkość światła we wszystkich ośrodkach jest jednakowa. P F
4. W ośrodku optyczne jednorodnym światło rozchodzi się po liniach prostych. P F

11 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 4 p.)

1. Bombka choinkowa jest przykładem zwierciadła kulistego wypukłego. P F

W płaskim lustrze łazienkowym zawsze powstaje obraz pozorny tej samej
2. P F
wielkości co przedmiot.
Równoległa wiązka promieni po odbiciu od zwierciadła wklęsłego przecina się
3. P F
w punkcie, którego odległość od zwierciadła równa jest jego ogniskowej.
Jeśli odległość przedmiotu od zwierciadła wklęsłego jest równa ogniskowej
4. P F
tego zwierciadła, to powstaje obraz pozorny.

12 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. ( ... / 3 p.)

Prędkość światła w powietrzu jest największą prędkością przenoszenia

1. P F
informacji.
2. Światło w każdym ośrodku porusza się z prędkością 300 000 m/s. P F
3. Wszystkie fale elektromagnetyczne mają w próżni taką samą prędkość. P F

13 Zaznacz przykłady źródeł światła. ( ... / 3 p.)

A. piorun B. Wenus C. meteoryt D. ognisko E. wskaźnik laserowy F. oczy kota
14 ( ... / 2 p.)
Kąt γ (na rysunku) ma miarę 40°. Oblicz kąt padania.

EAP8DLN Grupa B | strona 2 z 5

15 W celu zbadania prawa odbicia należy zmierzyć pewne wielkości fizyczne i wykorzystać odpowiedni zestaw ( ... / 6 p.)
doświadczalny. Zaznacz w tabeli te wielkości fizyczne i niezbędne składniki zestawu.
Mierzone wielkości fizyczne

droga promie- czas ruchu promie- częstotliwość fali kąt kąt długość
nia świetlnego nia świetlnego świetlnej odbicia padania promienia

Elementy zestawu doświadczalnego

akwarium z lustrzanym dnem miara

laser stoper termometr kątomierz
z wodą z odrobiną mleka krawiecka

16 Podanym stwierdzeniom przyporządkuj pojęcia fizyczne spośród propozycji A–F. ( ... / 4 p.)

1. Wąska wiązka światła. A/ B/ C/ D/ E/ F

Ośrodek optyczny, w którym światło rozchodzi się po liniach
2. A/ B/ C/ D/ E/ F
prostych.
3. Rozchodzą się nawet w próżni. A/ B/ C/ D/ E/ F
Ośrodek optyczny, który w całej objętości ma jednakowy
4. A/ B/ C/ D/ E/ F
współczynnik załamania.

A. fale elektromagnetyczne D. ośrodek optycznie niejednorodny

B. fale mechaniczne E. źródło światła
C. ośrodek optycznie jednorodny F. promień świetlny
17 Dopasuj do ilustracji zjawisk optycznych odpowiednie podpisy spośród nazw zjawisk podanych w ramkach. ( ... / 3 p.)
Do ilustracji można dopasować więcej niż jeden podpis.

18 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono promień świetlny padający pod kątem
40° na wypolerowaną powierzchnię metalu. Wskaż w tabeli miary
zaznaczonych na rysunku kątów α, β i γ.

Kąt α 30° 40° 50° 60°

Kąt β 30° 40° 50° 60°

Kąt γ 30° 40° 50° 60°

EAP8DLN Grupa B | strona 3 z 5

19 Zaznacz właściwe uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)
Jeżeli jakiś obszar Ziemi znajdzie się w A/ B Księżyca, to na tym obszarze będzie można obserwować
całkowite zaćmienie C/ D.
Jeżeli fragment powierzchni Księżyca znajdzie się w A/ B Ziemi, to będzie można obserwować częściowe
zaćmienie C/ D.
A. cieniu B. półcieniu C. Słońca D. Księżyca
20 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono
położenie Słońca, Księżyca i
Ziemi podczas całkowitego
zaćmienia Księżyca.
Wskaż stwierdzenia prawdziwe.

A. Przyczyną całkowitego zaćmienia Księżyca jest półcień rzucany na niego przez Słońce.
B. Przyczyną całkowitego zaćmienia Księżyca jest cień rzucany na niego przez Ziemię.
C. Podczas częściowego zaćmienia Księżyca promienie słoneczne nie docierają do jego powierzchni.
D. Zaćmienie Księżyca zachodzi, gdy Księżyc jest w pełni.
21 ( ... / 2 p.)
Dwa źródła światła oświetlają nieprzezroczystą przeszkodę. Rysunek
przedstawia powstawanie cienia i półcienia. Uzupełnij zdania.
Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
1. Zaznaczony na rysunku obszar II to A/ B / C.
2. Obszar V to A/ B / C.
A. cień B. półcień C. obszar oświetlony

22 Ogniskowa zwierciadła kulistego wklęsłego ma długość 10 cm. Oblicz promień krzywizny tego zwierciadła. ( ... / 2 p.)

23 ( ... / 5 p.)
Promień równoległy do osi optycznej odbija się od
zwierciadła wypukłego.
a) Wskaż kierunek promienia odbitego,
zaznaczając a, b lub c.
b) Nazwij punkty X, Y i odległość Z zaznaczając
odpowiednie pola zamieszczonej niżej tabeli.

Środek krzywizny Ognisko

Ogniskowa Ognisko pozorne
zwierciadła rzeczywiste
Punkt X
Punkt Y
Odległość Z

EAP8DLN Grupa B | strona 4 z 5

24 ( ... / 3 p.)
Na rysunku przedstawiono dwa źródła światła oświetlające
nieprzezroczystą piłkę. Ścianę za piłką podzielono na trzy
obszary.
Poszczególnym obszarom przyporządkuj odpowiednie
nazwy.

Obszar 1 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

Obszar 2 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

Obszar 3 A. półcień B. cień C. obszar oświetlony

EAP8DLN Grupa B | strona 5 z 5